Horizonwetgeving: effectief middel in de strijd tegen ... - Portill.nl

De kern van de redenering van minister Donner is dat niet geëxperimenteerd
zou moeten worden met horizonbepalingen, vooral niet wanneer er vooraf geen reden
is te veronderstellen dat de informatiepositie van de wetgever na ommekomst van de
vooraf gestelde termijn een andere zal zijn.
4.4 Experimenteerbepalingen
Een variant die veel op de horizonclausule lijkt is de experimenteerbepaling.
Daaromtrent bevatten de Aanwijzingen voor de Regelgeving enkele handvatten voor
de wetgevingsjurist. Kern van de typering in de Aanwijzingen is dat het gaat om een
beoogde tijdelijke afwijking van een algemene regeling, hetgeen bij
horizonbepalingen niet per definitie het geval hoeft te zijn. De aanwijzingen geven
daarbij aan (Awr 10b) dat bij een experimenteerbepaling steeds dient te worden
aangegeven hoe de evaluatie van de werking van de regeling zal geschieden. In de
modelbepaling van Awr 10b wordt aangegeven dat experimenteerbepalingen voorzien
in een verslag over de doeltreffendheid en de effecten van het experiment in de
praktijk en de voortzetting van de maatregel anders dan als experiment. Hier geldt met
andere woorden een positieve grondhouding ten aanzien van verlenging, waarbij
horizonbepalingen uitgaan van een nee, tenzij.
Volgens de toelichting bij de zo-even genoemde Aanwijzing gaat het bij een
experiment om het proefondervindelijk vaststellen of een bepaald instrument een
bijdrage kan leveren aan het oplossen van een maatschappelijk probleem:
‘Het uitgangspunt van aanwijzing 10 laat onverlet dat soms behoefte bestaat aan
regelingen met een experimenteel karakter. In bepaalde gevallen moet de wetgever tot
het nemen van maatregelen kunnen besluiten ook zonder dat geheel kan worden
overzien wat de effecten daarvan zullen zijn. Het kan aangewezen zijn om, terwijl een
wet in hoofdzaak blijft gelden, in bepaalde regio’s dan wel ten aanzien van bepaalde
groepen personen of instellingen een ander dan het in de wet neergelegde beleid te
voeren met het oog op een eventueel te overwegen wijziging van de wet. Gelet op de
aard van een experiment dient aan die regeling een tijdelijk karakter te worden
gegeven. Zie in dat verband de aanwijzingen 181 tot en met 183. Tot een
experimentele regeling moet, mede gelet op mogelijke strijdigheid met het
gelijkheidsbeginsel en het rechtszekerheidsbeginsel, niet te snel worden overgegaan.
De verwachting moet bestaan dat op het betrokken terrein zinvolle experimenten
mogelijk zijn.’
Ook bij experimenteerbepalingen moet uiteraard na het aflopen van het experiment
bepaald te worden wat het vervolg is. Moet er bijvoorbeeld een algemene wettelijke
regeling komen of dient tot verlenging van de tijdelijke experimenteerregeling te
worden besloten? 19 Inhoudelijk zullen er bovendien waarborgen moeten zijn omtrent
de beoordeling van de vraag hoe de evaluatie van het experiment zal worden verricht
en wanneer het al dan niet als geslaagd mag worden aangemerkt.
19 Rapport ‘Het proberen waard’, eindrapport van het Interdepartementaal wetgevingsberaad inzake
experimenteerbepalingen, namens het kabinet aangeboden aan de Tweede Kamer bij brief van de
Minister van Justitie 4 augustus 2000.
10