Horizonwetgeving: effectief middel in de strijd tegen ... - Portill.nl

lidstaten) wetgeving regelmatig geëvalueerd zou moeten worden. Horizonbepalingen
zouden daarbij behulpzaam kunnen zijn, aldus de werkgroep. 49 Ook lichtere varianten
worden in het Mandelkernrapport besproken, zoals een evaluatiebepaling in
wetgeving, welke niet gekoppeld is aan een vervaldatum of het (niet-juridisch
bindende) politieke commitment om het effect van een wet of delen daarvan in de
praktijk te zullen onderzoeken.
Een belangrijk voordeel van het werken met horizonbepalingen is, aldus de
werkgroep, dat het de wetgever dwingt om na verloop van tijd opnieuw te kijken naar
het nut en de noodzaak van een bepaalde regeling. Door systematische toepassing zou
bovendien een voortdurend proces van evaluatie worden gecreëerd, dat de kans biedt
om achterhaalde of anderszins overbodig geworden regels uit bestaande wetten te
verwijderen. Nadelen die in het Mandelkernrapport worden genoemd zijn dat een
brede toepassing van horizonclausules kostbaar is in de zin van tijd en geld.
Bovendien zou het een onpraktisch kunnen zijn wanneer complete
wetgevingscomplexen na een vervaldatum opnieuw en ongewijzigd tot leven moeten
worden gewekt door de wetgever. In het bijzonder op Europees niveau zouden
horizonbepalingen bovendien ook misbruikt kunnen worden als een obstructiemiddel
om vooruitgang tegen te houden. Ten slotte zou in bepaalde omstandigheden
rechtsonzekerheid kunnen worden veroorzaakt, die ten koste gaat van het
investeringsklimaat voor bedrijven en het vertrouwen van burgers in de
waarborgfunctie van wetgeving. Dit zou met name het geval kunnen zijn wanneer
wetten belangrijke nieuwe investeringen verlangen van ondernemers of rechten
bieden aan burgers, welke vervolgens simpelweg (kunnen) komen te vervallen.
Om deze laatstgenoemde reden adviseert het Mandelkernrapport om op
bepaalde terreinen, zoals de bescherming van grondrechten, niet met
horizonbepalingen te werken. In andere gevallen zou het daarentegen wel de moeite
van het overwegen waard zijn. In het vervolg komen we nog terug op het
afwegingskader dat het rapport op dit punt biedt.
7.2 België en Duitsland
In België heeft men (nog) geen beleid inzake de toepassing van horizonclausules in
wetgeving. Daaruit mag echter niet worden afgeleid dat het onderwerp niet leeft. In
het Vlaamse regeerakkoord van 2004, getiteld ‘Vertrouwen geven,
verantwoordelijkheid nemen’ valt bijvoorbeeld te lezen:
‘we onderzoeken de idee van de decreten met vervaldatum, gekoppeld aan een
grondige evaluatie van de decreten op het vlak van effectiviteit, efficiëntie en
handhaafbaarheid’ 50
Eerder al had Staatsraad en hoogleraar Marnix van Damme in een van Franqui-lezing
aan de KU-Brussel over ‘Macht en onmacht van de wetgever’ gewezen op het
mogelijke nut van het uit Amerika overgewaaide idee van ‘sunset regulation’ in het
49 Zie p. 37 van het Mandelkern rapport. Een horizonclausule wordt in het rapport overigens
gedefinieerd als: ‘a provision in regulation that sets a time limit on a new piece of regulation such that
it actually expires, in whole or in part, after a fixed period.’
50 http://www2.vlaanderen.be/ned/sites/regeerakkoord/vlaamsregeerakkoord2004.pdf. Het citaat kunt u
vinden op pagina 60.
18