Brandweerkrant van Nederland_afzonderlijke paginas.pdf

Brandweer
K R A N T
van Nederland
N U M M E R 2
December 2011
[foto: Herma van Eijk]
3
Incident Moerdijk
[regio Midden- en West-
Brabant] “Zeer grote brand bij
ChemiePack. Hoogste alarmfase,
grote explosies. Brandbare, giftige
en bijtende stoffen.” De film
‘Ontmoeting met de werkelijkheid’
start met een reconstructie
van audiofragmenten.
4
Waterveiligheid
Levensecht en leerzaam
[regio Zeeland] Scheepvaart
is een relatief veilige vorm van
transport. Maar als zich op het
water een incident voordoet, zijn
er veel partijen bij betrokken.
Veiligheid op het water is één
van de speerpunten in Zeeland.
Project ‘Delta-wateren’ streeft
naar een eenduidige aanpak van
de veiligheid.
Juichen en janken
bij oefencarrousel
‘De Vuurproef’
De hoofdrolspelers
in de campagne
‘Portogewoon’.
Campagne ‘Portogewoon’:
‘Ken jij je porto?’
De clusters Veluwe West en Noord
van de Veiligheidsregio Noord- en
Oost-Gelderland zijn er voor de
vierde keer in geslaagd een levensecht
en leerzaam oefentraject neer
te zetten voor korpsen uit de twee
brandweerclusters én voor de korpsen
uit Epe, Voorst en Apeldoorn
(EVA) en IJsselstreek.
Lees verder op pagina 2
Eind januari 2012 start de landelijke campagne
‘Portogewoon’. Hiermee willen Brandweer,
Politie, Ambulancezorg en Defensie/KMAR hun
hulpverleners beter wegwijs maken in het
gebruik van hun verbindingsmiddelen en het
verbindingsnetwerk C2000.
Dit gezamenlijke initiatief van de koepelorganisaties wordt
samen met het Veiligheidsberaad uitgevoerd. Ook het brandweerpersoneel
wordt bewuster gemaakt van de mogelijkheden
(én beperkingen) van hun portofoon en krijgen via
diverse communicatiemiddeleneen aantal ‘tips & tricks’ aangedragen.
“Niet ingewikkeld, in gewoonNederlands uitgelegd”,
zo stelt projectleider Corné de Swart. Later in 2012
volgen er nieuwe trainingen in het gebruik van portofoons,
als aanvulling op een aantal andere verbetertrajecten, ook
op het technische vlak.
Lees verder op pagina 16
6
Opkomsttijden
[regio Zuid-Holland Zuid]
Soms blijkt het niet mogelijk
om met de eerste tankautospuit
zo snel ter plaatse te zijn als de
tijdnormen in het Besluit veiligheidsregio’s
voorschrijven. Kees-
Jan Haringa: “Dan treffen we
extra maatregelen om de kans op
incidenten zo te verkleinen, dat
latere opkomst niet per definitie
bezwaarlijk is.”
7
Innovatiedagen
[regio Gooi en Vechtstreek]
Bezoekers uit de regio, maar ook
van daarbuiten, lieten zich informeren
over variabele voertuigbezetting.
Tal van demonstraties
toonden hen de nieuwe ontwikkelingen
en innovaties binnen de
brandweer. Ook mochten de
gedemonstreerde redgereedschappen
worden uitgeprobeerd.

2 Oefencarroussel
Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D
Levensecht en leerzaam
Juichen en janken
bij oefencarrousel
‘De Vuurproef’
Vervolg van de voorpagina
Zes dagen trokken drie keer per dag drie ploegen langs drie
stands, waarin verschillende scenario’s waren uitgewerkt:
brand, hulpverlening en Ongevallenbestrijding Gevaarlijke
Stoffen (OGS). Een grote aanslag op mensen en middelen,
maar wát een feest: tevreden korpsen over opzet, enscenering
en realiteitsgehalte van de oefencarrousel, die ‘De
Vuurproef’ gedoopt werd.
Wisselende prestaties
De observatoren voor De Vuurproef waren geronseld uit de
hele regio en ook zij waren unaniem enthousiast over het
verloop van de dag. De prestaties van de korpsen beoordeelden
zij als ‘wisselend’.
“Het is alles tussen juichen en janken”, zoals een van hen
kort maar krachtig samenvatte. “Soms lijkt het wel of de
deelnemers hun opleiding even vergeten zijn en gaan
elementaire dingen niet zoals het moet, maar op een ander
moment gaat het perfect en loopt alles volgens het boekje.
Ook zie je een kloof tussen les- en leerstof en de praktijk.
Alleen al daarom zijn dergelijke oefeningen heel nuttig.”
Bovendien konden de observatoren in deze setting ook
nieuwe middelen uitproberen, zoals een uitbreiding aan de
warmtebeeldcamera. Hiermee zijn de warmtebeelden niet
alleen zichtbaar, maar worden ze ook vastgelegd om er later
van te leren.
Brand
Bij dit onderdeel van de carrousel gaat het nooit om brand
alleen. In dit geval was er een groep met Poolse kinderen
aan het kamperen. Het communiceren met de - echt - Poolse
leiders maakte het er voor de bevelvoerders niet makkelijker
op. Het was pittig om erachter te komen wat zich binnen
precies afspeelde en vooral wie er nog binnen was. En waar
de ene bevelvoerder zich redde met handen en voeten,
moest de ander afhaken: “Ik kan geen Engels”. Ook het
optreden van de chauffeur/pompbediener pakte verschillend
uit. Sommigen hielden zich strikt aan hun taak, anderen
hielden het hele incident in de gaten en waren ‘de ogen van
de ploeg’. Zij gaven de bevelvoerder en manschappen informatie
over bijvoorbeeld de rookontwikkeling en zorgden
ervoor dat alles klaar lag voor een eventueel slachtoffer.
Hulpverlening
Ook hier was sprake van
een pittig scenario, inclusief
instinker. De situatie
op zich was al ingewikkeld
genoeg, maar veel ploegen
zagen niet dat de tank
met de auto eronder op
een hellende weg stond.
Dat kan gevolgen hebben
op het moment dat je gaat
takelen en tillen: gaat de
boel schuiven, waardoor
het slachtoffer alsnog
bedolven raakt?
Ook hier waren de oplossingen
even divers als de
ploegen, en was er verschil
in de mate waarin de
bevelvoerder of iemand
anders uit de ploeg het
hele incident in de gaten hield. Gebeurt er niet iets onverwachts,
komt de veiligheid van de eigen mensen niet in
gevaar? De een was er meer op bedacht dan de ander.
Hulde aan de verpleegkundige van Defensie, die steeds
weer geduldig op het wegdek de volgende reddingspoging
afwachtte.
Ongevallenbestrijding Gevaarlijke Stoffen
Het meest gevreesde onderdeel was OGS, want het komt
relatief weinig voor en omgaan met gas en andere nietzichtbare
stoffen is lastig. En als er dan ook nog sprake is van
radioactiviteit, dan wil je in de hectiek wel eens een brandje
missen dat op het dak is ontstaan. Bovendien zie je dan al
helemaal niet dat het ook nog een transformatorhuisje is,
met alle gevaren van dien.
De monteur die door de brand door het dak was gezakt,
lag op een rooster gespiest. Om hem te bevrijden moesten
de manschappen dicht bij een mogelijk radioactieve bron
‘Veel ploegen zagen niet
dat de tank met de auto op
een hellende weg stond.’
komen. Hoewel, als ze het bosje staal hadden weggehaald,
hadden ze er twee meter verder vanaf kunnen staan en dus
veiliger kunnen werken. Dat bedacht vrijwel geen enkele
ploeg. Een goed moment dus voor een lesje ‘meten’ en voor
de conclusie dat niet iedere stralingsdosis dodelijk is. Ook
hier geldt namelijk ‘Meten is Weten’, maar het interpreteren
van de getallen is nog een vak op zich. Micro is geen milli,
en de ene brandweermens is een betere rekenaar dan de
andere. Daarom was er een stoomcursus ‘meten van radioactiviteit’
na afloop van dit scenario.
Er was dus veel verschil tussen de verschillende deelnemers,
maar de evaluatieformulieren over de oefencarrousel waren
eensgezind: vrijwel allemaal lovend. Sterke punten waren de
afwisseling, snelheid, onbekende locaties en beoordelaars.
Wel werd er verzocht om de volgende keer een hartige snack
in plaats van zoete chocoladerepen uit te delen. De oefencarrousel
viel namelijk in de enige zomerweek van 2011.

Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D Incident Moerdijk 3
[foto’s: Herma van Eijk]
Ontmoeting met
de werkelijkheid
“Zeer grote brand bij het bedrijf Chemie Pack.
Hoogste alarmfase, grote explosies. Brandbare,
giftige en bijtende stoffen. Een gigantische
rookpluim naar boven.” Met deze audiofragmenten
uit journaals van 5 januari 2011 start
de film ‘Ontmoeting met de werkelijkheid’ van
Veiligheidsregio Midden- en West Brabant.
‘Ontmoeting met de Werkelijkheid’ gaat over de inzet
en de gebruikte strategie tijdens de acute fase van de
brand op het industrieterrein van het Noord-Brabantse
Moerdijk op 5 januari 2011. De reconstructiefilm is
gemaakt ter ondersteuning van de feitenanalyse van
het incident, zoals deze is opgenomen in het inspectierapport
Openbare Orde en Veiligheid. Publieke rehabilitatie
van de betrokken brandweercollega’s is een
bijkomend effect.
Unieke beelden
De tijd van handeling: vanaf de eerste melding op
5 januari 2011 om 14.26 uur tot en met ‘brand meester’
op 6 januari om 00.15 uur. In de 22 minuten durende
film worden persoonlijke interviews afgewisseld met
amateuropnames, unieke beelden van bewakingscamera’s
en confronterende fragmenten uit de journaals
en actualiteitenprogramma’s. Het geeft een goed beeld
van de complexiteit van deze brand. Er was sprake van
meerdere incidenten tegelijkertijd, die elk een eigen en
soms tegenstrijdige aanpak vereisten.
Dilemma’s
Het incident wordt geanalyseerd aan de hand van een
aantal dilemma’s, zoals bijvoorbeeld gecontroleerd
laten uitbranden en terugtrekken of de brand toch
beheersbaar maken en mogelijke escalatie voorkomen.
Of de inzet van water versus schuim in relatie tot de
omvang en complexiteit van de brand, beschikbaar
materiaal, milieueffecten en timing. De bij het incident
betrokken OvD, Leider CoPI en de AGS vertellen openhartig
over de beslissingen die zij namen ten aanzien
van onder andere vervuild bluswater, het duiden van de
stoffenlijst en hun contacten met de andere spelers in
het veld.
Het incident wordt geanalyseerd aan
de hand van een aantal dilemma’s.
>
Bekijk de film via www.brandweermwb.nl of vraag de film op bij Veiligheidsregio
Midden- en West-Brabant.
Portretten brandweervrijwilligers
gebundeld
‘Meten is weten, maar het
interpreteren van getallen
is nog een vak op zich.’
2011 was het Europese jaar van het vrijwilligerswerk.
Om de brandweervrijwilligers
een podium te geven en in de schijnwerpers
te zetten plaatste de NVBR wekelijks een
verhaal van een brandweervrijwilliger op
de website NVBR.nl en in de nieuwsbrief
‘NVBR.nl Actueel’.
Deze korte, maar indrukwekkende verhalen hebben
wij gebundeld. Rond de jaarwisseling zal elk korps een
exemplaar ontvangen en de publicatie zal digitaal te
downloaden zijn vanaf de NVBR-website.
Ruim 31.000 brandweermedewerkers zetten zich
dagelijks in voor de veiligheid van de samenleving.
Allemaal professionals, waarvan tachtig procent vrijwilliger
en twintig procent beroeps. Deze mensen zijn
toegewijd en trots op hun werk, bereid om te werken
wanneer dat nodig is, zeer collegiaal en betrokken bij
hun werk. Dat blijkt eens te meer uit de portretten die
we van hen maakten: passie voor het vak en trots op
hun werk staan in al hun verhalen centraal.
Met de uitgifte van dit boek spreekt de NVBR als
branchevereniging graag haar waardering uit voor al
deze mensen, zowel vrijwillig als beroeps.
Dank voor jullie toewijding!

4
Multidisciplinaire aanpak
Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D
In Nederland zetten zo’n vijf miljoen vrijwilligers
zich voor anderen in. Ze zijn van onschatbare
waarde voor onze samenleving. Daarom schenkt
de NVBR aandacht aan de persoonlijke verhalen
van brandweervrijwilligers.
Meer verhalen vindt u op de NVBR-website
Twitterhandboekje voor piketfunctionarissen
Leren door het
gewoon te doen!
>
Frits Huigen
(Noord- en Oost-
Gelderland)
“Wij worden ook opgeroepen bij grote
calamiteiten buiten onze regio, zoals
bij de natuurbrand in Brabant en de
duinbrand in Schoorl. Interessant en
leerzaam.”
“Die inzet in Schoorl was een lange: van
‘s morgens negen tot ’s avonds negen waren
we bezig. En we kregen pech met ons voertuig,
waardoor we pas rond middernacht
vertrokken en om twee uur ‘s nachts thuis
waren. Het heeft wel iets om op zo’n tijdstip
nog eten te regelen bij de plaatselijke horeca.’
Lees het verhaal van deze vrijwilliger op
www.nvbr.nl/portret
Begin 2009 zijn we bij Veiligheidsregio
Zeeland (VRZ) gestart met piket Communicatie.
Het piketteam, bestaande uit vier
mensen, vervult de rol van communicatieadviseur
in het ROT vanaf GRIP 2-incidenten.
Daarnaast komt de piketfunctionaris
ook al in actie vanaf ‘middelbrand’ of
‘middelongeval’. Volgens vastgestelde criteria
verzorgen wij dan het persalarm en
nemen wij de woordvoering voor een
(H)OvD-Brandweer of Geneeskundig waar.
Om deze taken te kunnen uitvoeren hebben we een
aantal middelen tot onze beschikking. Allereerst een
portofoon, zodat we met het berichtenverkeer tussen
(H)OvD en de meldkamer kunnen meeluisteren.
Er is altijd telefonisch contact met de meldkamer en
de (H)OvD voor verdere informatie over het incident.
Daarnaast kunnen wij meelezen in het meldkamersysteem.
Op die manier hebben we snel een goed
beeld van het incident.
De woordvoering die wij verzorgen is telefonisch,
wij gaan niet naar de plaats van het incident. Aanwezige
pers ter plaatse wordt opgevangen door de
(H)OvD. Bij een GRIP 1-situatie is er een piketvoorlichter
van Politie Zeeland aanwezig op de plaats van
het incident.
Twitter
In 2010 besloten we het gebruik van Twitter toe te
voegen aan ons piket om zo de snelle, eenduidige
informatievoorziening te ondersteunen. Voor ons
een kleine stap, omdat we alles aan de ‘achterkant’
al geregeld hadden. Onze gedachte was dat er in
wezen geen verschil is of je journalisten telefonisch
te woord staat of datzelfde bericht in 140 tekens op
Twitter plaatst. We kregen het advies om in het klein
met Twitter te starten, eerst ervaring én volgers op te
bouwen. Dat zijn we toen maar gewoon gaan doen
zonder al te lang stil te staan bij een strategisch plan.
In de praktijk levert het eigenlijk alleen maar tijdwinst
en voordelen op. We bereiken in één keer alle
journalisten- en ‘burger-‘volgers tegelijk. We bellen
nog wel met de media, maar vaak geven ze zelf al
aan: “we volgen de tweets en bellen wel terug als we
vragen hebben!” Tegelijkertijd analyseren we tijdens
ons piket de berichtgeving en reacties via twitter. We
hebben al een paar mooie voorbeelden van hoe we
op die manier onjuiste berichten konden ontkrachten
of aanvullende informatie konden verstrekken.
Overigens was het een bewuste keuze om via het
account van de VRZ te twitteren. We zijn immers meer
dan brandweer alleen. Tevens paste het bij ons doel
om in het klein alvast onze volgers op te bouwen.
Is er dan een keer een heel groot incident, dan staat
je netwerk al en weten mensen je te vinden voor
informatie.
Twitterhandboekje
Na een paar maanden twitteren kwamen we erachter
dat we alle vier op onze eigen manier twitterden.
[foto: Wim Spaans, Rijkswaterstaat]
Veiligheid Deltawateren
Scheepvaart is een relatief veilige vorm van transport.
Wanneer zich echter op het water een incident voordoet,
zijn er veel partijen bij betrokken. Zowel aan de waterkant,
als op het land. De veiligheid op het water is één
van de speerpunten van Veiligheidsregio Zeeland.
Om tot een eenduidige aanpak van de veiligheid te
komen, is het project ‘Deltawateren’ gestart.
Jeroen Zonnevijle was twee jaar geleden vanuit de Provincie Zeeland
betrokken bij het project ‘Samenwerken en Slagkracht’. Sinds 1 oktober
2010 is Jeroen in dienst bij de Veiligheidsregio Zeeland. “In het voorbereidingstraject
hebben betrokken partijen elkaar beter leren kennen.
Sindsdien is er al een belangrijke rol weggelegd voor Rijkswaterstaat en
de KLPD bij calamiteiten te water. In het nieuwe project streven we naar
één gezamenlijk Incidentbestrijdingsplan bij incidenten op alle Deltawateren.
Vanzelfsprekend worden
ook andere partijen zoals
de veiligheidsregio’s Rotterdam-
Rijnmond, Zuid-Holland Zuid,
‘Het bestrijden van Midden- en West-Brabant,
maar ook de Vlaamse Provincies
een incident doe
Antwerpen, Oost- en West-
Vlaanderen actiever betrokken
bij rampenbestrijding.”
je vooral samen,
multidisciplinair.’
Wat zijn de risico’s
in de Deltawateren?
“Enerzijds hebben we in Zeeland
te maken met zeer intensieve
scheepvaart, zowel recreatief als
beroeps. Samen met de havens
van Gent, Antwerpen en de
Zeeuwse havens zijn we het vierde havengebied ter wereld. We hebben
te maken met container- en passagiersschepen, een variatie aan brandbare
of gevaarlijke vloeistoffen zoals ammoniak, maar ook toenemende
cruisevaart.
Zeeland heeft een aantal kwetsbare natuurgebieden zoals ’t Zwin en
Nationaal Park Oosterschelde, waar een incident op het water grote
milieuconsequenties kan hebben. Voor de havenautoriteiten tenslotte,
spelen economische belangen een grote rol. Zij zijn beducht voor een
stremming van de vaarwegen.”
Hein Versluis
coördinator Port Security & Safety van Zeeland Seaports:
“Zeeland Seaports (ZSP) is, behalve beheerder van
de havens Vlissingen en Terneuzen, ook nautisch
verantwoordelijk in geval van calamiteiten in deze
havens. De verkeersposten waar de havendienstmedewerkers
zitten, zorgen voor de afhandeling
van het scheepvaartverkeer. Ieder zeeschip, bestemd
voor deze havens, meldt zich tenminste 24
uur voor aankomst bij de verkeerspost. Het schip
wordt gevolgd vanaf de loodsposten in de monding
van de Westerschelde totdat het uiteindelijk
op z’n ligplaats ligt.”
“Als zich een calamiteit voordoet op de Westerschelde,
krijgt ZSP er mee te maken, wanneer het
schip een veilige ligplaats zoekt in de haven of
gerepareerd moet worden. ZSP maakt dan een
afweging van de risico’s. Je wil niet dat een dergelijk
schip alsnog zinkt, in brand vliegt of milieuschade
veroorzaakt. Je brengt dit schip tenslotte
wel naar één van de meest risicovolle gebieden van
Nederland!”
“Als een incident in de haven plaatsvindt heeft dit
direct consequenties voor de bedrijfsvoering. Dan
moet er worden gealarmeerd, geïnformeerd en
gecoördineerd of maatregelen worden getroffen
zoals het instellen van een vaarverbod. Het bestrijden
van een incident doe je vooral samen, multidisciplinair.
We hechten grote waarde aan het
goed beschrijven van rollen en verantwoordelijkheden
in de incidentbestrijding. ZSP participeert
in het project ‘Veiligheid Deltawateren’ om samen
met de partners verder te bouwen aan de incidentbestrijding
op alle Zeeuwse wateren. Dit project
is niet alleen een opsteker voor Zeeland Seaports,
maar voor de hele regio.”

Voertuigbezetting
Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D 5
De een plaatste één tweet bij een incident, de ander soms
wel vijf; de één begon met de aard van de melding, de
ander met de plaatsnaam en soms vergaten we het gebruik
van hashtags. Omdat we vinden dat het voor onze ontvanger
niet uit moet maken wie er achter de knoppen zit, hebben
we een twitterhandboekje gemaakt. In dit handboekje
staan hele praktische en conrete afspraken over het gebruik
van twitter bij incidenten. Met als uiteindelijk doel een zo
uniform mogelijke berichtgeving.
>
Harrie Constant (Brabant-Noord)
“Op een zomerdag in 1995 heb ik assistentie verleend bij een verkeersongeval.
Een verstandelijk gehandicapte jongen van ongeveer acht jaar oud was aangereden
door een auto en lag levenloos op de snelweg. Ik was als eerste ter plaatse en
vond het mijn plicht om te handelen.”
“Het kind heeft het overleefd en dit gaf mij zo’n goed gevoel dat ik besloot om hulpverlener te worden.
Ik hoef jullie niet uit te leggen wat het betekent als je iemand op zo’n manier hebt kunnen helpen.”
Lees het verhaal van deze vrijwilliger op www.nvbr.nl/portret
De ervaringen met het gebruik van Twitter zijn alleen
maar positief. Het belangrijkste is echter dat je, of je nu
Twittert of een ander middel inzet, alles achter je piket
goed geregeld hebt. Zo beschikken we over een laptop
met dongel, zodat we overal in kunnen loggen op het meldkamersysteem
en hebben we allemaal een Blackberry met
daarop de app van Twitter.
De tweeps van het piketteam Communicatie VRZ:
Dianne Deurloo, Winanda van den Ende, Marlies Lampert
en Aart van Oosten.
>
Nieuw in 2012:
‘Portretten’
van onze
vereniging
In 2012 bestaat de NVBR tien jaar!
Een leuke aanleiding om, na het
succes van de ‘portretten van brandweervrijwilligers’
in 2011, in 2012
elke week een portret te publiceren
van iemand die betrokken is bij onze
vereniging.
Dit kunnen mensen zijn die zich inzetten voor
de programmaraden, netwerken, werkgroepen,
vakgroepen of projecten, of die werken binnen
het bureau van de NVBR. Zij vertellen je waarom
zij warmlopen voor de brandweer, wat zij voor
het werkveld doen en wat het mooiste resultaat
is dat zij hebben bereikt.
Wil jij met je collega’s in het land delen wat jouw
onderdeel van de NVBR allemaal doet voor de
Nederlandse brandweer? Mail dan je bijdrage
aan: communicatie@nvbr.nl.
Als elke seconde telt
Proefproject Variabele
Voertuigbezetting
Brandweer Zeeland
schept nieuwe kansen
Auto te water, iemand onwel op straat,
vlam in de pan… Situaties waarbij elke
seconde telt. Als er levens op het spel staan
moet deskundige hulp snel ter plaatse zijn.
Maar in een uitgestrekt gebied als Zeeland
is dat soms best lastig, zo ervaart de
brandweer. Uit verschillende onderzoeken
blijkt dat normen van opkomsttijden niet
altijd gehaald kunnen worden en dat de
beschikbaarheid van voldoende personeel
moeilijk te garanderen is.
Mede daarom is landelijk het proefproject Variabele
Voertuigbezetting van start gegaan. Zeeland neemt,
onder leiding van Veiligheidsregio Zeeland, hieraan
deel met zes korpsen in het project Variabele Voertuigbezetting.
Helden
Vraag een willekeurige jongen wat hij later wil worden
en hij zal zeggen: brandweerman. De loeiende
sirenes, de pakken, de prachtige brandweerauto’s, het
heeft een grote aantrekkingskracht. Brandweermannen
en -vrouwen zijn helden in de ogen van kinderen,
maar ook in die van de maatschappij. Het zijn redders
in nood. Natuurlijk moeten zij altijd kunnen uitrukken
in geval van een incident. Maar dat lukt niet altijd.
Een tankautospuit mag de kazerne officieel pas verlaten
met een bezetting van zes personen. Voor veel
korpsen blijkt het moeilijk om dit aantal binnen korte
tijd bij elkaar te krijgen. Bijna de gehele Zeeuwse
repressieve brandweerorganisatie bestaat namelijk uit
vrijwilligers. Bovendien hebben veel brandweerposten
een tekort aan vrijwilligers. Geen zes man bij elkaar
betekent dat er niet uitgerukt kan en mag worden.
En dat is in veel situaties een gemiste kans.
Tijdwinst
Het Zeeuwse proefproject Flexibele Voertuigbezetting
maakt het mogelijk om met minder dan zes personen
uit te rukken. De wetgeving en minister Opstelten
(Veiligheid en Justitie) bieden daartoe de mogelijkheid.
Uiteraard geldt dit alleen voor situaties waarbij
dit veilig genoeg is. Het nut van een uitruk met minder
dan zes personen heeft zich al vaak bewezen in de
regio Zeeland. Door de inzet van minder mensen op
één voertuig wordt uitrukken binnen het project
mogelijk gemaakt voor brandweerposten met een
beperkte personele capaciteit. Met als resultaat: burgers
worden eerder geholpen én een extra motivatie
voor brandweerlieden, want de kans is groot dat zij
niet voor niets naar de brandweerkazerne komen als
zij opgeroepen worden.
Zelfstandig of aanvullend
De brandweerauto met een bezetting van vier personen
(ook wel ‘flexibele eenheid’ genoemd) kan in
eigen gebied altijd uitrukken bij een incident, als zelfstandige
eenheid of aangevuld met een brandweerpost
uit de omgeving. Zelfstandig als het bijvoorbeeld
gaat om een kleinere brand of ter aanvulling als het
gaat om een grootschaliger incident. Ook kan de flexibele
eenheid, in het geval dat medische ondersteuning
nodig is, alvast vooruit gaan en de eerste medische
zorg bieden totdat de ambulance is gearriveerd.
Het project en het proces
Nadat in mei 2011 de ontwikkeling projectmatig is
opgestart, worden de eerste projectresultaten zichtbaar.
De komende periode richt zich op de implementatie.
Hierbij worden de bestaande ervaringen met de
Flexibele Voertuigbezetting uiteraard meegenomen.
Daarnaast wordt aandacht gegeven aan onder andere
vakbekwaamheid, Arbo, het meldkamerproces en de
levering van een aangepast voertuig.
In het eerste kwartaal van 2012 wordt de implementatie
afgerond, waarna een proefperiode van één jaar
start. Vanzelfsprekend worden de resultaten hiervan
grondig geëvalueerd om vervolgens optimaal te
gebruiken voor de basisbrandweerzorg in Zeeland.
Voor vragen over het project Flexibele Voertuigbezetting
Brandweer Zeeland kunt u contact opnemen met
de afdeling communicatie van de Veiligheidsregio
Zeeland.

6
Opkomsttijden
Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D
[foto: Peter Hilz/Hollandse Hoogte]
risicocommunicatie volstaat of dat er zogenaamde ‘toolboxmaatregelen’
noodzakelijk zijn. Deze maatregelen worden
aan specifieke risico’s voor de diverse objecten gerelateerd,
waarmee een afwijking van de norm kan worden beargumenteerd
en verantwoord. En ze kennen verschillende gradaties,
van licht tot heel zwaar.”
‘Burgers moeten beter geïnformeerd worden over hun eigen
verantwoordelijkheid op het gebied van brandveiligheid.’
Zuid-Holland Zuid neemt
besluit over opkomsttijden
Soms blijkt het niet mogelijk om met de eerste
tankautospuit zo snel ter plaatse te zijn als de
tijdnormen in het Besluit veiligheidsregio’s
voorschrijven. Kees-Jan Haringa, beleidsmedewerker
proactie en preventie, vertelt.
“Dat kan liggen aan bepaalde situaties, zoals extreme verkeersdrukte
of wegwerkzaamheden - die van tijdelijke aard
zijn - maar in andere gevallen kunnen we in onze regio niet
aan de wettelijke opkomsttijden voldoen. Dat blijkt ook uit
de cijfers. In dergelijke gevallen treffen we extra maatregelen
om de kans op incidenten zodanig te verkleinen, dat een
latere opkomst niet per definitie bezwaarlijk is.”
Het bestuur van Zuid-Holland Zuid wil voortaan een systeem
met referentiewaarden hanteren, waarmee objectief kan
worden vastgesteld of aanvullende maatregelen op het
gebied van risicobeheersing en brandveiligheid nodig zijn.
“Deze worden dan in het dekkingsplan opgenomen”, voegt
Haringa eraan toe.
Beargumenteerd kunnen afwijken van de norm
Haringa vervolgt zijn verhaal: “We ontwikkelden een systeem,
waarvan de invoering inmiddels ook in andere regio’s serieus
wordt overwogen. Referentietijden maken snel duidelijk of
De meeste winst zit aan de voorkant
“Risicocommunicatie is altijd de eerste stap die je onderneemt.
De brandweer moet in contact komen met de gebruikers
van objecten. In bedrijven is dit vaak wel geregeld
maar in de privésfeer meestal niet. Daarom moeten burgers
beter geïnformeerd worden over hun eigen verantwoordelijkheid
op het gebied van (brand)veiligheid. We kunnen hen
voorlichten over het brandveilig gebruik van hun woning of
kantoor, maar bijvoorbeeld ook over de installatie en het
onderhoud van brandveiligheidsvoorzieningen, zoals rookmelders.
Dit is van toepassing op álle objecten en niet alleen
op die buiten de tijdnormen van het Besluit veiligheidsregio’s
kunnen worden bereikt.”
Readar helpt bij keuze maatregelen
Om te kunnen bepalen welke maatregelen nodig zijn, moet
je weten waardoor de risico’s in de verschillende objecten
worden veroorzaakt. Hiervoor is de ‘Risico-effectanalyse
door actieve research’ (Readar) ontwikkeld door Brandweer
Apeldoorn. Voor alle verschillende gebruiksfuncties zijn de
risico’s in kaart gebracht. Aan functies met een hoge Readarscore
wordt extra aandacht besteed. Dit geldt voor objecten
in de zorgsector, hotel-/logiesaccommodaties, kantooromgevingen
en de lichte industrie, maar ook voor woonomgevingen
voor verminderd zelfredzame mensen, hoogbouw
en boerderijen. Voor deze gebruiksfuncties zijn de
aanvullende toolboxmaatregelen dan ook opgesteld.
“Hiermee anticiperen we zo goed mogelijk op de risico’s
voor objecten in onze regio, met de mensen en middelen
die ons ter beschikking staan. Dit sluit prachtig aan bij de
toekomstvisie van de brandweer: meer nadruk op risicobeheersing
en brandveilig leven.”
Toolkit voor het lespakket
Brááánd!!! Jij, de brandweer en veiligheid
Het lespakket voor basisscholen ‘Brááánd!!! Jij,
de brandweer en veiligheid’ is in juni 2010 ontwikkeld
door Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost.
De brandweerkorpsen in de regio waren enthousiast,
evenals de rest van het land.
De wijze waarop het aan scholen wordt aangeboden, wordt
echter door de brandweerkorpsen als te vrijblijvend ervaren.
Daarom krijgen de lokale brandweerkorpsen in Zuidoost-
Brabant een belangrijke rol en is een toolkit samengesteld voor
het benaderen van de scholen. Zo kunnen zij zich profileren als
een organisatie die bouwt aan de (brand)veilige toekomst van
hun burgers. Inmiddels blijkt het initiatief succesvol: er zijn al
100.000 lespakketten afgenomen.
Afhankelijk van medewerking
Omdat scholen niet verplicht zijn om het lespakket op te nemen
in hun onderwijsprogramma, zijn we als brandweer afhankelijk
van de bereidheid tot medewerking van de scholen. Scholen
moeten voldoende tijd vrijmaken om het lespakket te onderwijzen,
terwijl zij juist aangeven weinig beschikbare tijd te hebben.
De brandweer kan de scholen hierin (deels) tegemoetkomen
door hen enerzijds te ondersteunen in de voorbereidende fase
en anderzijds te helpen bij gerelateerde onderwerpen zoals
ontruimingsoefeningen.
Toolkit
Om het lespakket onder de aandacht te brengen van de basis-
scholen, is een toolkit samengesteld. In deze toolkit vind je
alles wat je nodig hebt om het lespakket aan te bieden aan
de scholen in je gemeente, bijvoorbeeld een brief voor de
directie en het schoolbestuur, én om te ondersteunen bij het
doceren van de lesstof. Elk korps beslist zelf waar de ondersteuning
uit bestaat: bezoek van de klas aan de kazerne en/
of bezoek van de brandweer aan de klas en/of ondersteunen
bij het houden van een ontruimingsoefening. Het is niet de
bedoeling dat iemand van het korps de lesstof zelf doceert.
Lespakket en docentenhandleiding
Vanuit Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost krijgt elk korps
het benodigd aantal lespakketten (inclusief docentenhandleiding,
posters en gadgets) toegestuurd. Deze kunnen
uitgereikt worden aan de scholen, ongeacht of de school al
de keuze heeft gemaakt om de lesstof te doceren. Hopelijk
willen ze er nu meteen en anders volgend jaar mee aan de
slag.
Brááánd!!!
Jij, de brandweer en veiligheid
Website
Billy Brandkraan vernieuwd
Met het lespakket ‘Brááánd!!!
Jij, de brandweer en veiligheid’
won Veiligheidsregio Brabant-
Zuidoost in 2010 de Jan van der
Heydenprijs.
Naast de eervolle vermelding, is aan de
prijs een geldbedrag van 10.000 euro
verbonden. Met dat geld is Billy verder
digitaal ontwikkeld.
Hij kan praten
Opvallendste vernieuwing: Billy en
Vlammetje hebben een stem gekregen.
Verder staat er een kleurplaat op de
website, die kinderen digitaal kunnen
inkleuren en digitaal kunnen versturen.
Ook is er het spel ‘Wat doe je als de
rookmelder afgaat, klopt het wat Vlammetje
zegt?’ bijgekomen.
Meer informatie: www.brandweer.nl/billybrandkraan

Innovatiedagen
Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D 7
Grote belangstelling
voor innovatiedagen
Op 8 en 9 september organiseerde de Brandweer
Gooi en Vechtstreek (BGV) op het oefencentrum
Crailo voor de eerste maal de BGV
Innovatiedagen. Bezoekers uit de regio, maar
ook van daarbuiten, maakten volop gebruik
van de mogelijkheid om informatie in te winnen
over variabele voertuigbezetting. Ook
waren er tal van demonstraties en presentaties
over nieuwe ontwikkelingen en innovaties van
de brandweer.
Honderden brandweermensen, zowel beroeps als vrijwilligers,
kwamen tijdens de innovatiedagen een kijkje
nemen. Er werden diverse redgereedschappen van Holmatro,
Weber en Lucas gedemonstreerd. De bezoekers
kregen de kans om het een en ander uit te proberen.
Daarvan is dankbaar gebruik gemaakt.
Meedenken over nieuw dekkingsplan
Op dit moment werkt een projectgroep in de regio Gooi
en Vechtstreek aan het nieuwe dekkingsplan. Uitgangspunt
is dat de eerstelijns uitruk ingevuld wordt op basis van
variabele voertuigbezetting: TS2 + TS4 = TS6. Dit betekent
dat alle posten in de toekomst uitrukken met een TS4 en dat
er op een aantal posten een TS2 uitrukt.
Om brandweermensen de mogelijkheid te geven mee te
denken over het concept, konden zij tijdens de innovatiedagen
een demonstratie van een inzet met TS2 door Falck
Denemarken bekijken. Ook konden ze met ervaringsdeskundigen
uit Rotterdam-Rijnmond en Flevoland discussiëren
over variabele voertuigbezetting.
Blusbom
De DSPA-blusbom trok ook volop belangstelling. Deze blusbom
kan zowel een flash-over als een backdraft voorkomen.
‘Ons doel was medewerkers goed
informeren over variabele voertuigbezetting
en antwoord geven op
veel gestelde vragen.’
De naam blusbom klopt eigenlijk niet, want hij blust niet en
het is ook geen bom. Maar bij de inzet van TS2 en TS4 is het
een goed middel om tijd te winnen. Ook kon men de Termal
Helmet van Solo met ingebouwde warmtebeeldcamera uitproberen.
Tenslotte waren er demonstraties van Fognails,
de Coldcutter en OneSeven, producten waarmee bij andere
korpsen al gewerkt wordt.
Geslaagd evenement
De organisatie spreekt van een geslaagd evenement.
Maartje Aleman, postcommandant Bussum en organisator
van de Innovatiedagen: “Ons doel was medewerkers goed
informeren over variabele voertuigbezetting en antwoord
geven op veelgestelde vragen. We hebben een hoop onduidelijkheid
kunnen wegnemen. En daar waar enige scepsis
was over het systeem in relatie tot de (eigen) veiligheid,
is die nu weg, omdat we gezien en ervaren hebben dat
met het gebruik van gezond verstand veel mogelijk is.”
“Wij zijn van mening dat we met de invoering van TS2+TS4
een hogere kwaliteit brandweerzorg kunnen leveren en
dat de samenwerking tussen de posten zal verbeteren
doordat de TS2 van de ene gemeente gaat samenwerken
met de TS4 van de andere gemeente. Daarnaast kunnen
vrijwilligers en beroeps van verschillende posten samenwerken
op de TS2.”

8 Verenigingen
Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D
ROC-leerlingen
als preventist
10
[regio Utrecht]
Cor Kraaijenhagen, bekend als
‘Brandweerman Cor’: in 2010
spraken studenten van ROC
Midden-Nederland en wijkvoorlichters
met bewoners in
Overvecht- Zuidwest over de
brandveiligheid in huis. Tijdens
deze huis-aan-huis campagne
plaatsten studenten gratis
rookmelders in 1001 eengezinswoningen,
die door de woningcorporatie
gratis beschikbaar
werden gesteld.
11
Jan van der Heydenprijs
2011
[regio Midden- en West-
Brabant] De ‘geperforeer-de
wand’, de ‘omhoogdeurklink’,
de ‘hitfire’. Drie fantastische
ideeën van leerlingen van het
technasium van scholengemeenschap’t
Rijks uit Bergen op
Zoom. Met dit samenwerkingsproject
hebben de school en
brandweer Midden- en West-
Brabant de landelijke Jan van
der Heydenprijs gewonnen.
Dé brandweerinnovatieprijs van
10.000 euro!
12
Prof. Blussemans
voor de kleintjes
‘Saamhorigheid motiveert’
Brandweervereniging Veghel maakt
Brandweervereniging Veghel vierde dit jaar met
drie activiteiten het 60-jarig bestaan. In april organiseerden
de leden een vaardigheidstoets onder
auspiciën van het ABWC, op 25 juni was er een
grote Veiligheidsdag in het centrum van Veghel en
het jubileumjaar werd eind november afgesloten
met een diner en een feestavond voor de leden en
hun partners. Voorzitter Theo Gevers van Brandweervereniging
Veghel is een tevreden man: “We
hebben ons geprofileerd en het was gezellig.”
Kwaliteitsverbetering. Dat was volgens Theo Gevers de reden
van de oprichting van Brandweervereniging Veghel op
12 december 1951. “Een heel andere tijd dan nu en de brandweer
was anders georganiseerd. Door samen zaken te bespreken
werd gestreefd naar het verbeteren
van de dienstverlening.
Daarnaast was gezelligheid toen
natuurlijk ook al een reden om
regelmatig samen te komen.”
Samengaan Veghel en Erp
Een grote verandering voor
Brandweervereniging Veghel
was het samengaan van de korpsen
van Veghel en Erp in 1994.
De beide verenigingen gingen
ook in elkaar op en het ledental
ging flink omhoog.
De tweede grote verandering
dateert van begin dit jaar, toen
de Brandweerregio Brabant-
Noord gestalte kreeg. Onder
deze regio vallen nu onder
meer ‘post Veghel’ en ‘post Erp’.
Brandweervereniging Veghel (ver)bindt de vrijwilligers van
beide posten en ziet binnen de nieuwe organisatievorm het
behouden van de eigen historische en culturele waarden als
een neventaak.
Saamhorigheid bevorderen
Theo Gevers (50) zelf werd in 1990 brandweervrijwilliger in
Veghel. Sinds dat jaar is hij ook lid van de brandweervereniging,
waarvan hij nu drie jaar bestuurslid en een jaar voorzitter is.
Belangrijkste doelstelling van de vereniging tegenwoordig is
het bevorderen van de saamhorigheid. “Met allerlei activiteiten
slagen we daar goed in”, zegt Gevers, die zelf jaren geleden via
de brandweervereniging vriendschap heeft gesloten met een
collega. “Niet alleen hij en ik, ook onze gezinnen trekken regelmatig
met elkaar op.”
Volgens de voorzitter van de brandweervereniging zijn ook
de neveneffecten van saamhorigheid niet te onderschatten.
“Saamhorigheid motiveert. Als je elkaar kent, respect hebt voor
elkaar en elkaar mag, dan sta
je ook anders ten opzichte van
elkaar bij een uitruk. Met elkaar
en voor elkaar. Zelf heb ik dat
gevoel heel sterk en ik denk dat
dat geldt voor het merendeel
van de leden.”
Als voorbeeld geeft Gevers de
jubileumactiviteiten van dit jaar.
Vrijwel alle leden en nog eens
130 andere vrijwilligers hielpen
mee bij de organisatie van de
Veiligheidsdag en 126 mensen
schoven aan bij het afsluitende
diner en vierden de feestavond
mee. “En dat voor een vereniging
met 70 leden. Na 60 jaar staat
Brandweervereniging Veghel er
goed op.”
[foto’s: USAR]
Finale Brandweerwedstrijden Oisterwijk
>
Ibo Oosterdijk
(Twente)
In 2001 startte hij bij de bedrijfsbrandweer
van Grolsch. “De brouwerij
is bij de vuurwerkramp in Enschede
fors geraakt. Onze bedrijfsbrandweer
is toen uiteraard ook ingezet.”
“Die collega’s hebben heel wat meegemaakt
en dat was voor een aantal aanleiding om
ermee te stoppen. Ze hadden dus weer nieuwe
mensen nodig en mij leek het wel wat”, licht
Oosterdijk toe.
Lees het verhaal van deze vrijwilliger op
www.nvbr.nl/portret
’s-Gravenpolder
landskampioen
Zaterdag 17 september is de brandweerploeg
van ’s-Gravenpolder (gemeente
Borsele) Nederlands kampioen geworden
bij de landelijke finale brandweerwedstrijden.
In Oisterwijk streed het team,
aangemoedigd door dertig meegereisde
supporters, tegen de acht andere beste
ploegen van Nederland.
De ploeg wist zich in drie voorrondes te kwalificeren
voor deze wedstrijd. Die voorrondes speelden zich
het afgelopen halfjaar af in Ovezande, Lieshout en
Veere.
Bevelhebber Ronny Meijers: “We vertrokken die ochtend
niet met de gedachte dat we landskampioen
zouden worden. In deze wedstrijdklasse (Klasse 112)
weet je van tevoren niet welke incidenten je krijgt,
dat is een verrassing. Daar valt dus niet op te oefenen.
Er werd melding gemaakt van een verkeersongeval
na politieachtervolging, met beknelling.
Toen we ter plekke aankwamen, was het slachtoffer
al uit de auto gehaald door ambulancepersoneel. Op
dat moment klonk er een luide explosie, afkomstig
van een naburig restaurant. Daar troffen we een
ober met brand- en snijwonden aan. We hebben
goed ingespeeld op de nieuwe situatie en zijn snel
omgeschakeld van een HV-inzet naar een brandinzet.
De uitslag was echt spannend. Tijdens de voorrondes
eindigden we steeds op de eerste of tweede plaats,

Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D Kampioenen 9
[regio Brabant-Noord]
“Hoe laten we kinderen
en ouders nadenken over
brandveiligheid in huis? En
wel zó dat kleintjes van 6 tot
9 jaar weten wat ze moeten
doen.” Brabant-Noord
boekte verrassend goede
resultaten: ruim 60% van de
scholen, meer dan 15.000
kinderen namen deel, waarvan
600 meldden dat hun
huis nu brandveilig is.
12
‘Train As You Fight!’
oefenprogramma
[regio Gelderland-Zuid]
Met een nieuw en uitdagend
oefenprogramma dat in
2012 van start gaat en centralisten
die in hun eigen
omgeving kunnen oefenen,
wordt ‘Train As You Fight’ in
Gelderland-Zuid met hoofdletters
geschreven. Henk
Teeuw van de sector Brandweer
van de Veiligheidsregio
Gelderland-Zuid weet hier
alles over te vertellen.
13
Troned
Safety Campus
[regio Twente] Brandweer
Twente gebruikt de voormalige
luchthaven Twente als brandweeroefencentrum.
Onder de
naam ‘Troned’ (Trainingscentrum
Oost-Nederland) worden
in de leegstaande faciliteiten
realistische oefeningen georganiseerd.
Ook zijn er BHV-activiteiten
en maken het Kenniscentrum
Risicobeheersing en het
Team Brandonderzoek van de
Twentse brandweer er enthousiast
gebruik van.
werk van 60-jarig bestaan
>
Veiligheidsdag
groot succes
Kosten noch moeite werden gespaard
om van de groots opgezette Veiligheidsdag
op 25 juni een succes te
maken. En dat werd het.
Theo Gevers: “We hadden op 5.000 bezoekers
gehoopt en het zijn er naar schatting 5.600
geworden. Ondanks het slechte weer, want
jammer genoeg regende het de hele dag.
Als het weer had meegewerkt waren we nog
veel hoger uitgekomen.”
Aan de Veiligheidsdag in het centrum van
Veghel werkten naast de brandweer ook de
politie, EHBO, Rode Kruis, Luchtmacht, reddingsbrigade
en reddingshondenvereniging mee.
Aldus werd het een multidisciplinaire open
dag met demonstraties en andere activiteiten,
waarvoor ook de politiek interesse toonde.
Onder anderen burgemeester Ina Adema van
Veghel en Commissaris van de Koningin
Wim van de Donk van Noord-Brabant waren
aanwezig.
Hoog bezoek tijdens de Veiligheidsdag op 25 juni.
Vlnr: Paul Verlaan, commandant veiligheidsregio Brandweer Brabant-Noord
(op de achtergrond), burgemeester Ina Adema, CvdK Wim van de Donk,
Theo Gevers en Robert Nooijen, de organisator van de Veiligheidsdag.
Theo Gevers: “Met de Veiligheidsdag hebben
we enorm veel eer ingelegd. Ik denk niet dat
de brandweer in Veghel zich ooit eerder zo
duidelijk heeft geprofileerd.”
De verse landskampioenen
na de prijsuitreiking
vlnr: Jan-Willem Goudzwaard (3),
Ad Kesselaar (4), Marco de Koster (1),
Ard Niewenhuijse (2), Ronny Meijers (B)
en Bas Kesselaar (P).
‘De kracht van de ploeg zit
’m in een goede teamgeest’
om en om met een team uit Hilvarenbeek. Dat
werd hier uiteindelijk vijfde.
Goede teamgeest
De kracht van de ploeg van ’s-Gravenpolder zit
hem in een goede teamgeest. Het is een leuke
ploeg, met een goede binding, daardoor zit er
behoorlijk wat kracht in en dat heeft uiteindelijk
geloond. We genieten nu natuurlijk na van dit
resultaat. We gaan verder op de manier zoals we
gewend zijn, we weten dat we goed bezig zijn.”
Binnenkort zullen de landskampioenen nog eens
feestelijk terugkijken op deze overwinning, tijdens
een feestje dat hen wordt aangeboden door het
gemeentebestuur van Borsele.

10 Brandveilig Leven
Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D
[foto: Rob Jastrzebski]
> ROC-leerlingen als preventist
op huisbezoek
In 2010 startte de Veiligheidsregio
Utrecht (VRU) met een nieuw project
in het kader van Brandveilig
Leven. Studenten van ROC Midden-
Nederland gingen samen met wijkvoorlichters
in gesprek met bewoners
in de wijk Overvecht Zuidwest
over brandveiligheid in huis.
De brandweer ondersteunde de studenten en
de wijkvoorlichters bij de voorbereiding en
uitvoering van deze huis-aan-huis campagne.
Hierbij plaatsten studenten in 1001 eengezinswoningen
gratis door woningcorporatie
Mitros beschikbaar gestelde rookmelders.
Cor Kraaijenhagen, beter bekend als Brandweerman
Cor, vertelt over de aanpak.
“Het vorige schooljaar, 2010-2011, hebben
we dit project voor het eerst uitgevoerd. Het
was zo’n succes, dat alle betrokken partijen
graag een vervolg wilden. Ook dit schooljaar
werkt de VRU dus mee en worden 3000 huizen
bezocht. Hopelijk lukt het weer om bij
minimaal 87% van de huizen, het resultaat
van het eerste projectjaar, rookmelders op
te hangen. Maar het gaat er natuurlijk niet
alleen om dat we een groot aantal huizen
voorzien van rookmelders. Belangrijker is het
vergroten van het veiligheidsbewustzijn”,
geeft Kraaijenhagen aan.
De aanpak
Kraaijenhagen over het opleiden van de
leerlingen: “We hebben een lesprogramma
samengesteld waarmee we leerlingen opleiden
tot brandveiligheidsvoorlichters.
Uiteraard krijgen ze de nodige theorie voorgeschoteld
om hun kennisniveau te verhogen.
Daarnaast proberen we de leerlingen aan het
denken te zetten. Beleving is belangrijk om
het veiligheidsbewustzijn daadwerkelijk te
vergroten. Pas dan kunnen ze de juiste informatie
overbrengen aan de bewoners die ze
bezoeken. Het laten zien van filmpjes werkt
goed, maar ook praktijkopdrachten zoals het
schrijven van een aanpak voor het gesprek
met een bewoner. Ze moeten stap voor stap
opschrijven hoe ze, vanaf het aanbellen tot
het vertrek, het huisbezoek aanpakken, waar
ze in huis op moeten letten en op welke toon
ze de bewoner(s) het beste kunnen aanspreken.”
Multicultureel
De leerlingen doen samen met een wijkvoorlichter
het huis-aan-huis bezoek. Een
leerling Elektrotechniek gaat mee om de
rookmelders op te hangen. Niet alleen wordt
het veiligheidsbewustzijn van de bewoners
vergroot, er is ook sprake van sociale
controle. Kraaijenhagen licht verder toe:
“Er gebeurt iets in de wijk, mensen raken in
gesprek met elkaar. Een bijkomend succes
waarover ook het wijkplatform enthousiast
is. Naast dat we veel bewoners bereiken met
de voorlichting, vind ik het een grote kans
dat we ook de leerlingen zelf aanspreken. En
dat zij hun kennis weer overdragen aan hun
directe omgeving. Een bijkomend voordeel is
dat het een multiculturele groep is. Daarmee
leren alle betrokkenen veel over hoe we de
mensen uit de diverse culturen het beste
aanspreken.”
Succesfactoren
“Voor het slagen van dit project is een aantal
dingen essentieel gebleken. Een daarvan was
het inrichten van een telefonische helpdesk.
Als bewoners twijfelen of de mensen aan de
deur wel voorlichters zijn in het kader van
brandveiligheid, dan kunnen ze de helpdesk
bellen. Dat bleek te werken. Ook voor vragen
naar aanleiding van een huisbezoek was de
helpdesk bereikbaar. De helpdesk wordt
door leerlingen bemand, uiteraard onder
begeleiding. Verder hebben we aandacht
besteed aan de kleding van de leerlingen.
Zij hadden een opvallend rood fleecevest
aan met de opdruk ‘rookmeldersproject’.
Persoonlijk vind ik het nog een groot succes
dat voor elke opgehangen rookmelder 25
eurocent door de woningcorporatie aan de
Brandwondenstichting wordt overgemaakt.
Dat maakt het cirkeltje mooi rond”, besluit
de bevlogen Kraaijenhagen zijn verhaal.
Stephan Wevers nieuwe voorzitter NVBR
[foto: Ad Hupkes]
Op 29 september volgde Stephan
Wevers Caroline van de Wiel op als
voorzitter van de NVBR en van de
Raad van Regionaal Commandanten.
Dat gebeurde tijdens de Algemene
Vergadering van de NVBR, voorafgaande
aan het NVBR-jaarcongres.
Daarvoor maakte de commandant
van Twente al onderdeel uit van het
bestuur van de NVBR.
Stephan Wevers (47) kent een lange carrière
bij de brandweer. “Maar toen ik in 1987 begon
aan de Brandweeracademie, had ik één wens
en dat was het brandweervak leren. En later
als lid van de Raad van Regionaal Commandanten
had ik me voorgenomen om de bestuursfuncties
en voorzittersrol te ontwijken. Mijn
vooroordelen bleken echter niet te kloppen.
Betrokken blijven bij het brandweervak en
management blijken uitstekend samen te gaan.”
Wevers is na zijn HTS-studie Bouwkunde in
1987 naar de Rijksbrandweeracademie gegaan.
In 1999/2000 volgde hij de Master of Crisis and
Disaster Management (MCDm) opleiding. Ook
won hij de landelijke veiligheidsprijs met zijn
scriptie over de operationaliteit van de OvD:
‘Raison D’être’.
Vanaf 1989 is hij werkzaam bij diverse korpsen
en werkte hij in alle schakels van de veiligheidsketen.
Zo gaf hij leiding aan de afdelingen
Preventie/Preparatie, Repressie, Opleiden/
Oefenen en de Meldkamer en ook in de operationele
functies is hij werkzaam geweest.
Wevers’ interesses liggen in het doorontwikkelen
van het brandweervak en het leggen van
verbindingen met andere partners. Naast zijn
managementfunctie is hij docent/instructeur
bij realistische trainingen voor manschappen,
bevelvoerders en officieren. Daarnaast is hij
bestuurslid van de Brandweer Opleidingen
Gelderland/Overijssel en bestuurslid van het
Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid.
Erik van Zuidam
nieuwe commandant
regio Groningen
Erik van Zuidam (55) is op 22 november
voorgedragen als nieuwe commandant van
de Brandweer regio Groningen. Momenteel
is Van Zuidam nog plaatsvervangend korpschef
van de Regiopolitie in Groningen.
In de functie van regionaal brandweer commandant
krijgt Van Zuidam de opdracht om de regionalisering
van de 17 samenwerkende brandweerkorpsen binnen
de 23 gemeenten te leiden en om te vormen tot
één regionaal brandweerkorps Groningen. Hierbij is
de ambitie om de lokale verankering van de huidige
korpsen te behouden. Uiterlijk 1 januari 2014 moet de
nieuwe organisatie gereed zijn.
Van Zuidam werkte vanaf 1978 voor de Groningse
politie. Een groot deel van zijn loopbaan was hij werkzaam
binnen de opsporing, waarvan 5 jaar als chef
van de divisie Zware Criminaliteit. Sinds 2002 maakte
Van Zuidam deel uit van de korpsleiding en sinds 2006
als plaatsvervangend korpschef. In deze periode was
hij een drijvende kracht achter de innovatie en toepassing
van sociale media bij de politie.
De opvolger van Thomas Faber, die door de selectieen
adviescommissie unaniem gekozen is als beste kandidaat,
is erg blij met zijn nieuwe functie. “Het geeft
weer een nieuw perspectief in mijn loopbaan. Met
mijn brede ervaring met zowel organisatieveranderingen
als in een frontlijnorganisatie hoop ik een mooie
bijdrage te kunnen leveren aan een geregionaliseerde
brandweer met lokale verbondenheid.”
>
Hettie Bergsma
(IJsselland)
“Dat pappa brandweerman was ontging mij
als kleine dreumes al niet. Als de brandbel
‘s nachts ging, zat ik - vier jaar oud - rechtop
in bed en vroeg ik hem of ik kon helpen.”
“Op een dag belandde zijn voertuig tijdens een
uitruk tegen een boom en raakte hij gewond. Hij
kwam er gelukkig met een gebroken knieschijf
vanaf en kon zijn diensten tot z’n 61e jaar voortzetten.
Een paar anderen hadden minder geluk,
dat zijn toch hele ingrijpende dingen.”

Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D Jan van der Heydenprijs 11
[foto: Ad Hupkes]
Trots en blij
met erkenning.
Jan van der Heydenprijs voor
Midden- en West-Brabant en
technasium ’t Rijks
De geperforeerde wand, de omhoogdeurklink en de
hitfire. Drie fantastische ideeën van leerlingen van
het technasium van scholengemeenschap ‘t Rijks uit
Bergen op Zoom. Samen met de brandweer Middenen
West-Brabant werden de ideeën uitgewerkt en
werd de landelijke Jan van der Heydenprijs gewonnen.
Dé brandweerinnovatieprijs van 10.000 euro!
Zijn vriend Tim de Moor vult hem aan: ”Eerst wilden we schuimsprinklers
ontwerpen, maar die bleken al te bestaan. Toen werd
het een decoratieve wand waar in geval van brand, brandblussend
schuim doorkomt”.
Docent Frank Hagenaars van ’t Rijks: “Dit zijn geweldige projecten
voor onze leerlingen. Ze stimuleren de creativiteit. Zowel bij het
bedenken als bij het uitwerken van de plannen. Dat de producten
ook realistisch uitvoerbaar zijn, is voor de kinderen nog eens extra
stimulerend en voor ons natuurlijk de grootste winst.”
>
*
Het technasium is een onderwijsstroom
voor vwo en havo, waarin
de bètavakken centraal staan.
Zoals een gymnasium een vwo is
met het examenvak Grieks en/of
Latijn, zo is een technasium een
vwo of havo met het examenvak
Onderzoeken en Ontwerpen.
Het initiatief voor dit brandweerproject komt vanuit het Middenen
West-Brabantse brandweercluster Bergen op Zoom, Roosendaal
en Woensdrecht. Leon Havermans, hoofd van de parate dienst
Roosendaal, is de grote trekker. Gedurende tien weken hebben
72 leerlingen van het technasium* zich fanatiek voor het project
ingezet.
Innovatieve bestrijdingsmethoden
Uitgaande van de sleutelbegrippen brand, ontstaan en voorkomen
van brand, zijn de scholieren aan de slag gegaan met het bedenken
van innovatieve bestrijdingsmethoden. Bijvoorbeeld een blusdeken
die geïntegreerd is in een afzuigkap. Of de ‘omhoogdeurklink’, die
uitschuifbare delen van een deur activeert
om de deur extra zuurstofdicht te maken.
De ‘hitfire’ is ook een vondst. Dit is een
apparaat waarmee zeer gericht op hete
locaties wordt geblust. Verder zat er een
branddichte kluis bij voor elektrische
apparatuur in huis.
Schuimdoorlatende decoratieve wand
“Ons idee is eigenlijk spontaan gekomen”,
zegt Chiel Nieuwlaat, nu tweedeklasser.
Brandweer doe-dag
De ideeën werden getoetst op een ‘doe-dag’ die de scholieren
doorbrachten op de brandweerkazerne in Roosendaal. Leon Havermans:
“Tijdens hun bezoek aan de kazerne is uitleg gegeven over
de manier waarop de brandweer aankijkt tegen brand en het ontstaan
van brand. Vervolgens zijn de leerlingen aan de slag gegaan
om ideeën te ontwikkelen en uit te werken. Aan het einde zijn de
ideeën beoordeeld door drie medewerkers van de brandweer.”
Landelijk technasium project
Leon Havermans is zeer in zijn nopjes met de prijs: “uiteraard zijn
wij trots en blij met de erkenning. Nog mooier is het dat wij met
de 10 mille het project nu ook landelijk
kunnen vormgeven. Er zijn zo’n 70 middelbare
scholen met een technasium. We
besteden het geld onder meer aan het
ontwikkelen van een goede lesbrief en
aan het instrueren van de docenten. Over
een paar jaar werken de leerlingen van
’t Rijks misschien wel weer aan een brandweerproject.
Het geld van de prijs wordt
namelijk ook besteed aan een soortgelijk
project voor de bovenbouw.
De ideeën worden
getoetst op
een doe-dag.

12 Educatie
Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D
Professor Blussemans
is er voor de kleintjes
Tijdens de brandpreventiecampagne 2011 in
Brabant-Noord waren kinderen in de groepen
drie, vier en vijf de doelgroep voor professor
Blussemans.
Doel was dat deze kinderen en hun ouders actief gingen
nadenken over de brandveiligheid in huis. Maar ook dat de
kleintjes weten wat ze moeten doen. Uit overleg met kinderpsychologen
en pedagogen bleek dat de bestaande schoolprojecten
niet goed aansluiten op deze specifieke groep.
Blussemanspakket
Kern van de campagne was het bezoek aan de school door
brandweervrijwilligers. Zij gaven de kinderen een Blussemanspakket.
Het pakket bestond uit een lijst met opdrachten die
de kinderen met hun ouders moesten uitvoeren. Dit waren
opdrachten zoals het opzoeken van de rookmelders en blusmiddelen
in huis. Maar ook bedenken hoe ze zo snel mogelijk
naar buiten kunnen gaan. Op een speciale website stonden
voor de ouders een toelichting en achtergrondinformatie over
de opdrachten.
Als alle opdrachten waren uitgevoerd mochten de kinderen de
actieposter uit het pakket thuis voor het raam hangen en zich
op de website registreren. Hiermee maakten de kinderen kans
op een ‘brandweerleerdag’ in een oefencentrum waar ze zelf
konden ervaren hoe het is om brandweerman te zijn.
Succes
Alle scholen in de regio zijn aangeschreven om mee te doen aan
dit project. Uiteindelijk nam ruim 60% van de scholen deel en
heeft professor Blussemans meer dan 15.000 kinderen bereikt.
De website is door meer dan 2.000 mensen bezocht en 600
kinderen gaven aan dat hun huis brandveilig is. Een resultaat
dat vooraf door verschillende deskundigen onhaalbaar werd
geacht.
De actie werd een succes omdat de kinderen op hun eigen
niveau zijn aangesproken en de opdrachten overzichtelijk
waren. Ook waren de scholen graag bereid om mee te doen,
omdat er voor deze groepen niet zoveel acties zijn en de tijd
en inzet voor de school beperkt bleef. Tot slot bleken de vrijwilligers
die naar de scholen gingen zeer enthousiaste vertellers
over de brandweer.
>
Professor Blussemans wist meer dan 15.000 kinderen tussen zes en negen jaar te bereiken.
Train As You Fight
in Gelderland-Zuid
Met een nieuw en uitdagend oefenprogramma dat in 2012 van start gaat en centralisten
die in hun eigen omgeving kunnen oefenen, heeft ‘Train as you fight’ in
Gelderland-Zuid een belangrijke plaats op de agenda. Henk Teeuw van de sector
Brandweer van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid weet er alles over te vertellen.
>
Edwin Plug
(Hollands Midden)
Dat Plug een hulpverlener pur sang is,
blijkt niet alleen uit zijn vrijwilligerschap.
“Ik ben ook ‘rescue marshall’ op
het racecircuit van Zandvoort”.
Z’n vader zat al bij de brandweer... en zo rolde
hij er ook in. “ Eenmaal zijn we samen uitgerukt,
m’n vader en ik, voor een caravanbrand
die overigens niet zo spannend was”.
Lees het verhaal van deze vrijwilliger op
www.nvbr.nl/portret
“Dit jaar vond in Weeze onze laatste realistische
oefenweek plaats voor officieren van dienst. Ook
komt er een einde aan de huidige oefencyclus (2008-
2011) van het regionaal realistisch oefenprogramma
voor manschappen en bevelvoerders. In 2012 staat er
een heel ander oefenprogramma op het programma,
want dan gaan manschappen, bevelvoerders en
officieren gezamenlijk oefenen op het oefencentrum
van G4S in Ambt Delden”, vertelt Henk Teeuw. Henk is
voorzitter van de projectgroep die de opdracht kreeg
het realistisch oefenen vanaf 2012 voor de brandweer
in Gelderland-Zuid uit te werken. “We hebben ons
hierbij laten leiden door de ervaring en deskundigheid
vanuit het veld. Het resultaat is een uitdagend
oefenprogramma in 2012.”
Pilot
De projectgroep ging niet over één nacht ijs. Henk
legt uit: “We wilden eerst zelf ervaren of G4S het ook
waar kan maken. Op 20 augustus is daarom een pilot
op het oefencentrum georganiseerd. Basiseenheden
van de brandweerclusters Geldermalsen-Neerijnen-
Lingewaal, Tiel-Neder-Betuwe, Maas en Waal en
Millingen aan de Rijn-Ubbergen-Groesbeek kregen
die dag verschillende oefeningen voorgeschoteld. Ook
twee officieren van dienst namen deel aan de test.”
De resultaten van de testdag waren voor het grootste
deel positief. Henk: “Volgend jaar kijken we, onder
meer op basis van de ervaringen, hoe we het realistisch
oefenen verder vormgeven.”
Trainen in blokken
Het nieuwe oefenprogramma kent elf blokken van
drie dagen. Per dag trainen er vier basiseenheden.
Het dagprogramma omvat in de ochtend een aantal
elementaire oefeningen, zoals bijvoorbeeld straalpijptechnieken
en deurprocedures. Vervolgens staat
een aantal inzetoefeningen op het programma die
variëren van ‘middel’ tot ‘middel, neigend tot groot’.
De manschappen en bevelvoerders oefenen één dag,
de officieren oefenen alle drie de dagen. Per blok van
drie dagen oefenen vier officieren.
Monitoren eigen besluitvorming
In het oefenprogramma voor de officieren wordt gebruik
gemaakt van een nieuwe trainingsvorm die door

Safety Campus
Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D 13
[foto: Patrick van Gerner]
>
>
René & Aline de Jong
(Midden- en
West-Brabant)
“Onze post bestaat uit 18 mannen en een
vrouw, allemaal vrijwilligers. En die ene
vrouw is mijn eigen vrouw. Leuk hè?”
René de Jong werd in september 1991 bij de
brandweer gevraagd. De vrijwilligers van de
post ‘s Gravenmoer oefenen elke vrijdag. En
tweemaal per jaar oefenen ze ook ‘realistisch’,
dit jaar in Barneveld. “We nemen dan een extra
voertuig van een buurgemeente mee en zij
nemen onze taken over.”
Anke Terpstra
(Fryslân)
Wanneer past het bij je om brandweervrijwilliger
te worden? “Als je weet door
te pakken, inzicht hebt, sportief bent en
vooral een teamspeler bent.”
Zoals velen denken is een grote brand niet
het mooiste wat je als brandweervrijwilliger
kan overkomen. “De grootte van een brand of
ongeval maakt voor mij niet uit. Ik haal meer
voldoening uit een inzet wanneer deze op
techniek en tactiek aangevallen wordt.”
Lees het verhaal van deze vrijwilligers op
www.nvbr.nl/portret
Troned Safety Campus
Innovatie in
Veiligheid
Sinds 2009 gebruikt Brandweer Twente een
deel van voormalige luchthaven Twente als
brandweeroefencentrum. Onder de naam
Troned (Trainingscentrum Oost-Nederland)
worden in de leegstaande faciliteiten
realistische oefeningen voor met name de
brandweer georganiseerd.
Verder zijn er BHV-activiteiten en maken het Kenniscentrum
Risicobeheersing en het Team Brandonderzoek
van Brandweer Twente gebruik van Troned.
Partijen uit diverse sectoren die zich met veiligheidsvraagstukken
bezighouden, zijn enthousiast over
Troned als broedplek, field lab en ontmoetingspunt.
In de actuele situatie heeft Troned al duidelijk bekendheid
opgebouwd en sluiten diverse gerenommeerde
partijen uit de Nederlandse veiligheidsbranche aan.
Zo maakten in 2010 ruim 4500 personen uit de veiligheidsbranche
gebruik van Troned binnen 169 georganiseerde
activiteiten zoals oefeningen, opleidingen,
examens, bijeenkomsten en onderzoek. Veel activiteiten
ontstaan rechtstreeks vanuit het werkveld. Ook
is er veel enthousiasme bij (inter)nationale partijen om
ook activiteiten op Troned te gaan ontplooien.
Volwaardige veiligheidscampus
Waar Troned zich momenteel vooral richt op operationele
trainingsactiviteiten, is het doel om het huidige
brandweeroefencentrum uit te bouwen tot een volwaardige
veiligheidscampus. Dit betekent een verbreding
met kennisinstituten, burgers en bedrijfsleven.
Zo worden de juiste expertise, onderzoekscapaciteit,
kennis en ervaring in een integrale aanpak met elkaar
gedeeld. Troned wil toe naar een zogeheten Safety
Campus waar veiligheidspartners elkaar fysiek en/of
>
Geïnteresseerd in gebruik van Troned of participatie?
Meer informatie over Troned op www.troned.nl
thematisch treffen, bevragen en versterken.
Zo ontstaat een multidisciplinair kennis- en expertisecentrum
op het gebied van risicobeheersing en veiligheid,
dat bestaande netwerken met elkaar verbindt.
Doen, Denken en Beleven
Op de campus staan de dimensies Doen, Denken
en Beleven continue met elkaar in verbinding. Het
Doen betreft het opleiden en oefenen, het Denken
onderzoek en innovatie en het Beleven brandveilig
leven en zelfredzaamheid. Hierdoor wordt Troned
een hoogwaardig innovatief veiligheidscentrum waar
onderzoek en praktijk hand in hand gaan. Dit is de
reden waarom aansluiting en samenwerking wordt
gezocht met kenniscentra (Universiteiten Twente en
Lund, TNO, NIFV), innoverende bedrijven en onderwijsinstellingen
(Saxion Hogescholen, ROC’s). De focus
ligt in eerste instantie op Twente, maar de faciliteiten
hebben (inter)nationale relevantie. De centrale ligging
in de innovatiedriehoek, de Euregio en de goede
contacten met buitenlandse instituten zijn daarbij
sterke troeven.
Safety Campus in 2015
Gedurende de periode 2011 tot 2014 wordt het
brandweeroefencentrum gecontinueerd en verder
geprofessionaliseerd. Vervolgens wordt binnen het
veiligheidscentrum de eerste stap gezet richting een
integrale aanpak. Geneeskundige en politieorganisatie
haken aan en oefenen mono- en multidisciplinair op
de Troned-locatie. Deze fase wordt van 2014 tot 2015
doorlopen. Uiteindelijk wordt vanaf 2015 de Safety
Campus gerealiseerd. Dit houdt een gehele integratie
van de vorige fasen in met onderwijs, onderzoek en
innovatief bedrijfsleven. Troned wil meewerken aan
meer veiligheid en meerwaarde bieden voor Brandweer
Nederland.
stichting Crisislab en G4S is ontwikkeld. Daarin wordt
geleerd om de eigen besluitvorming en communicatie
continu kritisch te monitoren. Als een genomen
besluit niet blijkt te werken moeten zij zichzelf durven
corrigeren, een nieuw besluit nemen en herziene
opdrachten communiceren. Bij deze nieuwe trainingsvorm
wordt gebruik gemaakt van een helm-videocamera.
Henk: “De waarnemer kan bepaalde fragmenten
markeren om tijdens de evaluatie te bespreken.
Zo leren de officieren hun eigen optreden zelf kritisch
te evalueren. Na afloop krijgen ze een USB-stick mee
naar huis, zodat ze naderhand alles nog eens rustig
kunnen bekijken.”
Meerwaarde
Het nieuwe oefenprogramma is voor Nederlandse
begrippen uniek te noemen. Henk ziet ook duidelijk
meerwaarde in het gezamenlijk oefenen: “We krijgen
hierdoor uniformiteit in ons optreden in de regio.
Bovendien levert het nieuwe oefenprogramma ook
een groot financieel voordeel op. In voorgaande jaren
moesten we voor twee groepen, de basiseenheden en
de officieren, aparte oefenterreinen reserveren.”
Ook nieuw oefensysteem voor de meldkamer
Ook de brandweercentralisten van de Gemeenschappelijke
Meldkamer Gelderland-Zuid oefenen sinds kort
in een realistische omgeving. Binnen de leeromgeving
van het operationele Geïntegreerd Meldkamer Systeem
(GMS) zijn fictieve korpsen, eenheden, functies, voertuigen,
nieuwe capcodes en een kazerne volgordetabel
aangemaakt.
Brandweercentralist Jochem van Os is enthousiast over
het nieuwe systeem: “Voorheen konden we maar één
centralist naar de oefenlocatie sturen om daar met
een portofoon te oefenen. Nu kunnen we op één dag
circa zes centralisten trainen. Dit gebeurt in hun eigen
werkomgeving en met alle middelen waarover ze in
hun dagelijkse praktijk beschikken. Een hele vooruitgang.
Onlangs is de oefenomgeving uitgebreid met
fictieve eenheden van politie en ambulancedienst,
waardoor we ook multidisciplinair kunnen oefenen.
Daarnaast heeft het voordelen voor het veld: eenheden
worden net als in de werkelijkheid met een pager
gealarmeerd, kunnen statussen en hebben daadwerkelijk
contact met de centralist van de meldkamer.”

14 Vaardigheden
Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D
After Action Review
kort en bondig op het witte doek
‘De AAR: net zo gewoon als
een kopje koffie na de inzet.’
In 2010 werd het monodisciplinair beleidsplan
‘Leeragentschap’ door het regionaal managementteam
vastgesteld. De brandweer in
Gelderland-Zuid is al flink aan de slag met de
invoering ervan. Eén van de doelstellingen van
dit beleidsplan, een eenduidige evaluatiesystematiek,
zag dit najaar het levenslicht.
Deze systematiek kent een aantal instrumenten,
waaronder de After Action Review (AAR).
De AAR, overgewaaid uit het Amerikaanse leger, is een
nieuw leerinstrument binnen de brandweerwereld. “Om
goed te laten zien wat de AAR is, hebben we een instructiefilm
gemaakt”, vertelt regionaal kennisregisseur Jan Pluim
van de sector Brandweer van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid.
Hij geeft samen met de kennisregisseurs van de
acht brandweerclusters in de regio inhoud en vorm aan het
Leeragentschap in Gelderland-Zuid.
Pierre van Vliet (Brandweer Hollands Midden) en Jochen
Beyer (Brandweer Brabant-Noord) introduceerden de AAR
bij Brandweer Nederland en de kerngroep Leeragentschap
van de NVBR. Inmiddels doet een aantal pilotregio’s praktische
ervaring op met de AAR, waaronder Gelderland-Zuid.
Jan Pluim: “Het is een eenvoudige toepasbare evaluatiemethode
die op de stoeprand, in de tankautospuit of bij een
kopje koffie in de kazerne kan worden toegepast. Het is de
bedoeling dat de bevelvoerder direct nadat de klus geklaard
is, de inzet met zijn of haar ploeg bespreekt. Ook de officieren
van dienst kunnen het instrument gebruiken om de inzet
met de bevelvoerders te evalueren.”
Vijf vragen
De uitvoering van de AAR gebeurt aan de hand van vijf standaardvragen:
Wat was het plan, wat is er werkelijk gebeurd,
waarom gebeurde het, wat kunnen wij als team van deze
ervaring leren en zijn er leerpunten die we met anderen
willen delen? “Het stimuleert de eigen verantwoordelijkheid
om te leren en doordat je met elkaar in gesprek bent, leer
je als individu en ook als team. Het is een tool om zelf als
vakman of vakvrouw beter te worden en heeft dus niets te
maken met afrekenen”, beklemtoont Jan Pluim.
Brandweerkennisnet
De instructiefilm over de AAR is de afgelopen weken, met
ondersteuning van het Programma Lerend Vermogen van
de NVBR, nog wat aangepast en inmiddels te downloaden
via Brandweerkennisnet.nl. Jan: “De instructiefilm heeft
een kort en bondig karakter, net zoals de AAR zelf. Het laat
kernachtig zien wat de bedoeling is van het leerinstrument
en hoe het kan worden aangepakt. Het is leuk om te merken
dat er zelfs buiten de brandweer interesse is in de film.”
Net zo gewoon als een kopje koffie
Gelderland-Zuid wil de AAR tot een echt levend instrument
maken. Jan Pluim legt uit: “Nog dit jaar worden onze officieren
en hoofdofficieren van dienst bijgeschoold in de AAR en
begin volgend jaar gebeurt ditzelfde met de manschappen
en bevelvoerders. Tevens wordt de After Action Review meegenomen
in de nieuwe opleidingen tot oefen- en incidentevaluator
die we in onze regio ontwikkelen. Daarnaast
willen we de AAR ook een plek geven in ons realistisch
oefenprogramma van volgend jaar in Ambt Delden en gaan
we praten met het Algemeen Brandweer Wedstrijd Comité
over een plekje voor de AAR in de vaardigheidstoetsen.
Zo moet de AAR net zo gewoon worden als een kopje koffie
drinken na de inzet!”
>
Meer informatie?
Wie meer informatie over de AAR wil, kan contact opnemen www.nvbr.nl/aar
met Jan Pluim van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid,
en
via telefoon (024) 327 15 35 of e-mail jan.pluim@vrgz.nl. www.nvbr.nl/lerendvermogen
Maak jouw korps tot
‘Korps van de Maand’!
Ieder korps heeft wel iets dat het bijzonder
maakt. Denk bijvoorbeeld aan
een speciale werkwijze, de verschillen
(of juist overeenkomsten) tussen
de mensen, een opmerkelijke inzet of
jullie buitengewone enthousiasme.
Of misschien is er iets anders waarop jullie trots zijn?
Met andere woorden: is jouw korps het korps van de
maand?
In 2012 plaatsen we elke maand het meest bijzondere
verhaal op de NVBR-website en in ons katern in vakblad
‘Brand & Brandweer’.
Laat ons weten wat jullie zo bijzonder maakt: mail
naar communicatie@nvbr.nl en misschien wordt jouw
korps in de spotlights gezet.
>
Harm Drewel
(Groningen)
“Een prachtige tijd, met hele
mooie, maar ook hele heftige
momenten”, zo omschrijft
hij zijn tijd bij de vrijwillige
brandweer in Hoogezand.
“Toch heb ik het werk na die 25
jaren geen moment gemist sinds
mijn afscheid in januari van dit jaar.
Ik heb weer tijd voor andere hobby’s
zoals voetbal. Ik ben namelijk
jeugdscheidsrechter. Ook breng ik
veel tijd door met mijn vierjarige
kleinzoon.”
Lees het verhaal van deze vrijwilliger
op www.nvbr.nl/portret

Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D Puzzel 15
Puzzel
Horizontaal
1 Blustechniek voor de Offensieve
buiteninzet
7 Apparaat dat waarschuwt bij
rookontwikkeling in een gebouw
10 Bulldog met brandweerhelm
11 Automatische Brandmeldsysteem
12 Brandweervereniging
13 Eerste hulp bij ongelukken
16 Invoering van de Digitale Bereikbaarheidskaart
19 Kennis vergaren over oorzaken en
verloop van branden
20 Een veiligheidsregio
23 Online mediatheek voor de brandweer
24 Tijd tussen de eerste melding van
een incident en de aankomst bij
de plaats van inzet
26 Snel Inzetbare Eenheid
28 Draagbaar zendontvangtoestel
30 Wet algemene bepaling
omgevingsrecht
33 Melder die reageert op brandbare
en/of toxische gassen in de lucht
34 Drukluchtschuim
37 Nationaal Brandweer Documentatiecentrum
39 Raad van Regionaal Commandanten
40 Afkorting voor: nucleair, biologisch,
chemisch
44 Nationaal normalisatie-instituut
45 Een veiligheidsregio
46 Blustechniek voor de Offensieve
buiteninzet
47 Hulpverleningsdienst
49 Tankautospuit
50 Nederlands bureau brandweer
examens
52 Communicatiemiddel
54 Offensieve Buiteninzet
55 gebouw, bestemd voor soldaten,
brandweer enz.
56 Chemisch, biologisch, radioactief
en nucleair
57 Brandweervereniging
59 Algemeen Brandweer Wedstrijd
Comité
61 Bureau dat de brandweerstatistieken
samenstelt
65 Brandweer Vraagorganisatie
Informatiemanagement
66 Rang
68 Bij verbranding optredende lichtverschijnselen
en warmteontwikkeling
70 Ongevallenbestrijding Gevaarlijke
Stoffen
71 Begrafenisbijstandsteam
72 Plaats met een brandweermuseum
74 Tankwagen
76 Vereniging van Nederlandse
Gemeenten
77 Jaarlijkse publicatie met gegevens
over de brandweer
79 Automatische externe defibrillator
81 Project om het aantal nodeloze
uitrukken terug te dringen
82 Project Specialistisch Optreden
op Maat
83 Een veiligheidsregio
84 Woonplaats Jan van der Heyden
85 Gemeente met grote brand in
januari 2011
86 Rang
Verticaal
2 Buisje voor het bepalen van de
concentratie van een bepaald
gas of damp in de lucht
3 Periodiek Preventief Medisch
Onderzoek
4 Een ongewone gebeurtenis
met aanzienlijke materiële en/
of gevolgschade
5 Inspectie Openbare Orde en
Veiligheid
6 Plaats met een brandweermuseum
8 Direct Mode Operation
9 Voortbrengsel van brandende
of smeulende stoffen
14 Nieuwe voorzitter NVBR
15 Soort pomp
17 Brandkraan
18 Plan om veilig te kunnen optreden
bij een bepaald object
of een bepaalde gebeurtenis
21 Regio in Gelderland
22 Project dat leidt tot een systematiek
om de kwaliteit van de
brandweer beter meetbaar,
toetsbaar en vergelijkbaar te
maken
25 Een veiligheidsregio
27 Internationale vereniging voor
brandweer en reddingdiensten
29 Netwerk Informatiemanagement
31 Medewerker in de meldkamer
32 Een veiligheidsregio
35 Een veiligheidsregio
36 Een veiligheidsregio
38 Proces om personeel, materieel
en uitrusting weer veilig te
maken na blootstelling aan
gevaarlijke stoffen
41 Middel om een vlam in de pan
te doven
42 Federatie van Europese Brandweerverenigingen
43 Groep van meestal zes brandweerlieden
48 Digitale Bereikbaarheidskaart
51 Uitvinding van Jan van der
Heyden
53 Lijn waarmee een duiker
verbonden is met een persoon
boven water
58 Bedrijfshulpverlening
60 Deel van de veiligheidsketen
61 Blustechniek voor de Offensieve
buiteninzet
62 Ziekelijke neiging tot brandstichten
63 Deel van een gebied
64 Klein snel inzetbaar voertuig
65 Voertuig voor brandbestrijding
vanaf het water
67 Oefencentrum in Twente
69 Deel van de veiligheidsketen
73 Sproeier voor het fijn verdelen
van water
75 Plaats met een brandweermuseum
78 Adviseur gevaarlijke stoffen
80 College voor Arbeidszaken
81 Een veiligheidsregio
De oplossing:
www.nvbr.nl/puzzel
>
Jan de Bie
(Zuid-Holland Zuid)
Naast instructeur is hij één van de
vier BOT-teamleden. “In de 27 jaren
dat ik bij de brandweer zit is er wel
het een en ander veranderd.”
“Vroeger bestond er een echte machocultuur.
Je mocht niet zeuren en ging
gewoon door. Maar ook brandweermensen
zijn maar gewoon mensen. Als leden
van het BOT-team beschikken we over
een aparte piepercode en hebben we een
opleiding gevolgd waarin je leert hoe je
collega’s kunt opvangen, bijvoorbeeld na
een ernstig incident.”
Lees het verhaal van deze vrijwilliger op
www.nvbr.nl/portret

16
Achterop
Brandweerkrant
VA N N E D E R LA N D
[tekening: Patrick van Gerner]
Brandweer
kleurwedstrijd
Geef kleur aan deze
tekening en maak
kans op een prachtige
brandweerprijs!
Je hoeft hiervoor geen stuk
uit de Brandweerkrant te
knippen, op www.nvbr.nl/
kleurplaat is de tekening te
downloaden.
Gebruik potlood, pen, viltstift
of wat je maar wilt en
maak er iets moois van.
De maximumleeftijd voor
deelname is 6 jaar, daarop
is de prijs afgestemd. Stuur
je kleurplaat voor 1 februari
2012 aan het volgende adres:
NVBR
team communicatie,
Postbus 7010
6801 HA Arnhem
Let op:
Zorg ervoor dat je naam,
leeftijd en huisadres duidelijk
vermeld staan.
Uit alle inzendingen zal een
jury de prijswinnaar kiezen,
die voor 15 februari van ons
bericht ontvangt.
Campagne Portogewoon:
‘Ken jij je porto?’
Vervolg van de voorpagina
De portofoon is niet meer weg te denken uit de dagelijkse
praktijk van de brandweer. Onbelemmerd en betrouwbaar
contact met collega’s en met de meldkamer is cruciaal voor
effectieve hulpverlening, maar ook voor de persoonlijke veiligheid.
In gevaarlijke situaties is de portofoon de ‘lifeline’.
Uit onderzoek en praktijksituaties
is gebleken dat veel portofoongebruikers
nog onvoldoende kennis
hebben over het functioneren van
hun portofoon en het digitale netwerk
waarop ze werken. Daarom
is Opleiden en Oefenen één van de
speerpunten van het multidisciplinaire
project Verbeteringen C2000.
De Swart: “De verbeterprojecten
bevatten, naast Opleiden en Oefenen, ook technische en
organisatorische aspecten. Zo worden er extra zendmasten
gebouwd en wordt er gewerkt aan gezamenlijke inkoop van
de randapparatuur.”
Veel gebruikers, één netwerk
Alle hulpverleners delen nu samen één landelijk netwerk,
waardoor - zeker bij grote of complexe incidenten - een
goede gebruikersdiscipline nodig is om ‘opstoppingen’
in de verbindingen te vermijden. De campagne moet de
hulpverleners inzicht geven in hoe het landelijk netwerk
In gevaarlijke situaties
is de portofoon
de ‘lifeline’
functioneert en wat er gebeurt als zij bijvoorbeeld een
gespreksaanvraag aan de meldkamer doen of de noodknop
op hun portofoon indrukken. Door betere gebruikerskennis
kan een aantal problemen met portofoonverbindingen worden
voorkomen of beperkt.
Hulpverleners in de hoofdrol
Net als in de andere kolommen zal de campagne ‘Portogewoon’
ook binnen de brandweer de nodige aandacht
krijgen. Vanaf eind januari zullen bijvoorbeeld posters en
flyers via de 25 regio’s worden verspreid en zullen hulpmiddelen
als presentaties en briefings voor instructeurs en
leidinggevenden via de website ‘Portogewoon.nl’ gedownload
kunnen worden. In het nieuwe
opleidingstraject kunnen de portofoongebruikers
door praktijkoefeningen
nog veel meer kennis
en ervaring opdoen.
Maar ook gebruikers vinden er
alles wat ze nodig hebben om hun
portofoon beter te leren kennen.
Op de website zullen straks vier
filmpjes te zien zijn, waarbij hulpverleners van de vier operationele
disciplines en een ‘sprekende’ portofoon de hoofdrol
spelen. Zij bezoeken onder andere een meldkamer en
krijgen bij een antennemast uitleg van een deskundige
over wat er achter de schermen van het digitale radionet
gebeurt. Aan de hand van testvragen kunnen hulpverleners
online hun basiskennis en vaardigheden toetsen.
Verbindingslessen van de toekomst
De commissie Berghuijs heeft geadviseerd om het gebruik
van verbindingsmiddelen ‘standaard’ op te nemen in de
diverse basisopleidingen, ook in die van de brandweer.
De Brandweeracademie heeft vorig jaar de oefenkaarten
aangepast. De Swart: “We hebben voorgesteld om de kerninstructeurs
C2000 weer nieuw leven in te blazen. Deze deskundigen
kunnen de opleidingen verzorgen, maar ook de
oefeningen begeleiden.” Ook aan de rol van de meldkamer
zal in de regionale oefenplannen van de veiligheidsregio’s
nadrukkelijker aandacht worden besteed.
‘Portogewoon’ maakt deel uit van een compleet
pakket van verbetertrajecten voor C2000, zoals:
• verbeteren van de radiodekking door het (ver)plaatsen
van (extra) zendmasten;
• optimaliseren van de gesprekscapaciteit in het netwerk
en van de regierol van de meldkamer;
• samenstelling van een functioneel eisenpakket voor de
randapparatuur;
• en: voorstellen voor eenduidige programmering van de
randapparatuur.
Dit pakket van verbeteringen moet het vertrouwen van
zowel de gebruikers als de verantwoordelijke veiligheidsbesturen
in het functioneren van de OOV-verbindingen
vergroten.
Meer informatie:
www.portogewoon.nl
(in de loop van januari 2012 online)
>
Colofon
Aan deze uitgave werkten mee:
Met dank voor de inhoudelijke
bijdragen vanuit de regio’s:
teksten de communicatieadviseurs van Netwerk Cobra,
team communicatie NVBR
fotografie Rob Jastrzebski, Wim Spaans (Rijkswaterstaat),
Ad Hupkes, Peter Hilz (Hollandse Hoogte),
Patrick van Gerner, Netwerk Cobra, NVBR
Bel voor meer informatie (026) 355 24 55
of mail naar communicatie@nvbr.nl
redactie team communicatie
NVBR
vormgeving HSTotaal, Haarlem
druk Haarmans, Beverwijk
verspreiding Netwerk Cobra
Brabant-Noord, Midden- en West-
Brabant, Brabant-Zuidoost, Gelderland-Zuid,
Gooi en Vechtstreek,
Noord- en Oost-Gelderland, Twente,
Utrecht, Zeeland en Zuid-Holland
Zuid
bezoek Kemperbergerweg 783
6816 RW Arnhem
post Postbus 7010
6801 HA Arnhem
internet www.nvbr.nl