Nieuwsbrief - Generation R

Generation
Nieuwsbrief
nr 28 | 2013
Deze nieuwsbrief is een uitgave van Generation R. Het onderzoek
naar groei, ontwikkeling en gezondheid. Generation R is een
onderzoek van het Erasmus MC, de Erasmus Universiteit
Rotterdam en het Erasmus MC - Sophia in samenwerking
met de GGD Rotterdam-Rijnmond.
Generation R met uitgebreid artikel in het AD
Overgewicht bij kinderen
Ervaringen met het MRI onderzoek
Voor kinderen: doe mee met de Generation R
en Circus Rotjeknor circusdag

››› Nieuws en feiten
Circusdag van Circus Rotjeknor
Generation R organiseert in samenwerking met het Rotterdamse jeugdcircus Rotjeknor een
circusdag speciaal voor Generation R deelnemers.
Op zaterdag 6 juli worden er verspreid over de dag 3 circusworkshops gegeven waarin de kinderen
echte circusacts kunnen leren. Per workshop kunnen er 35 kinderen gratis meedoen. Heeft uw kind
altijd al eens willen leren jongleren, op één wiel fietsen, ballopen of koorddansen? Geef hem of haar
dan nu op. Van 24 juni t/m 2 juli staat het aanmeldformulier op onze website www.generationr.nl.
Indien er teveel aanmeldingen zijn, zal er worden geloot.
Generation R in het AD
Enige tijd geleden stond er een uitgebreid artikel over Generation R in de weekendbijlage
van het AD. Generation R deelnemers Hugo en Susanne hebben samen met hun moeders hun
medewerking hieraan verleend.
Tijdens hun Focus op 9 bezoek op het onderzoekscentrum zijn ze een ochtend gevolgd door een
journalist van het AD. Het resultaat is een mooi, uitgebreid artikel. Wilt u het nog eens terug lezen?
Kijk dan bij de nieuwsberichten of het media-archief op onze website, www.generationr.nl
Vraag &
antwoord
Vincent Jaddoe,
projectleider Generation R
Generation R Focus op 9 is uitgebreid met
een MRI onderzoek. Uw bezoek aan ons
onderzoekscentrum wordt daarom in twee
delen gesplitst. Projectleider Vincent Jaddoe
geeft u hier meer informatie over.
Wat houdt het MRI onderzoek in?
Met de MRI kunnen we hele precieze foto’s
van de binnenkant van het lichaam maken.
Zo kunnen we onder andere goed naar
verschillende organen kijken. In Generation R
kijken we met de MRI naar de hersenen, het
hart en de longen. De deelnemende kinderen
vinden het leuk en spannend om in de scanner
te liggen. Verderop in deze nieuwsbrief kunt u
lezen over de ervaringen van een Generation
R deelnemer tijdens zijn bezoek aan het MRI
onderzoek.
Wat gaat er precies veranderen?
Focus op 9 bestond uit één bezoek aan
ons onderzoekscentrum in het Sophia
Kinderziekenhuis. Dit bezoek is nu uitgebreid
met een MRI onderzoek en om die reden in
twee delen gesplitst. U komt dus twee keer
bij ons langs. In het eerste deel doen we
onderzoek naar groei & ontwikkeling, gedrag &
cognitie, astma & allergie en doen we het MRI
onderzoek. In het tweede deel kijken we naar
het gehoor, het gebit en de ogen.
Kan ik ook de twee delen van Focus op 9
achter elkaar doen?
Het is eventueel mogelijk om de twee delen
van Focus op 9 achter elkaar te doen. Houdt er
wel rekening mee dat alle onderzoeken achter
elkaar redelijk lang duren. Uiteraard zit er dan
wel een extra pauze tussen de verschillende
onderdelen.
Reacties uit de
kindervragenlijst
In de huidige fase Focus op 9 ontvangen de
Generation R kinderen voor het eerst een
vragenlijst om zelf in te vullen.
Hierin worden vragen gesteld over onder
andere vriendschappen, gevoelens, tv kijken en
hoe kinderen over zichzelf denken. Inmiddels
hebben we al ruim 700 vragenlijsten mogen
ontvangen, met veel leuke reacties van de
kinderen erin.
Ik vond de
vragenlijst niet
heel moeilijk maar
bij sommige dingen
moest ik wel goed
nadenken
Ik vond het
heel erg leuk
want ik mag
nooit een
vragenlijst
maken!
Ik vond het heel
leuk om in te
vullen. Tip: een
kort lijntje om
iets in te vullen
over een vraag
Verhuisd? Nieuw
telefoonnummer?
Zijn uw adresgegevens gewijzigd?
Heeft u een nieuw mobiel telefoonnummer?
Bent u verhuisd of gaat u binnenkort verhuizen?
Heeft u een nieuw emailadres? Geeft u dit
alstublieft aan ons door via info@generationr.nl
of op het nummer 010-704 34 05.
Veel dank voor uw medewerking!
generationr.nl

››› Wetenschap voor ouders
Generation R doet onderzoek naar kaken en gebit
Generation R onderzoeker Lea doet onderzoek met 3D foto’s van het gezicht van de kinderen. Hiermee kan de groei, ontwikkeling en
behandelingsbehoefte van de kaak worden beoordeeld. Daarnaast onderzoekt ze wat de kinderen zelf van hun tanden vinden en of dat
dan hetzelfde is als de dokter vindt.
Waar ga je bij Generation R precies
onderzoek naar doen?
“Ik doe onderzoek met de kaak- en gezicht foto’s
die voor Focus op 9 op het onderzoekscentrum
worden gemaakt. Met de 2D- en 3D foto’s kijk
ik naar de groei en ontwikkeling van het hoofd
en de kaak. Door middel van vragenlijsten
probeer ik er achter te komen wat kinderen
zelf van de groei en ontwikkeling van hun
hoofd en kaak vinden en of ze denken dat hun
tandgezondheid en uiterlijk invloed heeft op
schoolprestaties en dergelijke. Verder wil ik
weten wat voor redenen er zijn dat kinderen
een orthodontist opzoeken.”
Wat kun je op de foto’s allemaal zien?
“Op de foto’s kan ik zien hoe ver de tanden zijn
ontwikkeld, of er misschien tanden missen of
dat er zelfs tanden te veel zijn. Bovendien zie ik
hoe schuin (of recht) deze groeien en hoe goed
de boven- en onderkaak in elkaar passen. Ik kan
ook beoordelen hoe gezond de tanden zijn.
Met de 3D foto kan je met name zien hoe ver
het hoofd is ontwikkeld, maar ook hoe de vorm
van de kaak en tanden is. Wij willen graag foto’s
van 9/10 jarige kinderen bekijken, omdat deze
kinderen vaak nog niet bij de orthodontist zijn
geweest, maar al wel blijvende tanden hebben.”
Waarom is onderzoek naar de kaken van
kinderen belangrijk?
“Hoewel steeds meer kinderen een beugel
krijgen is het niet helemaal duidelijk vanaf
wanneer kinderen echt een beugel nodig
hebben. Daarom willen wij hier graag onderzoek
naar doen. Er zijn verschillende redenen om een
orthodontische behandeling te starten, soms
gaat het alleen maar om het uiterlijk, maar
het kan ook om de tandgezondheid gaan of
allebei. Het belangrijkste voor de orthodontist
is dat de patiënt blij is met het resultaat van
de behandeling. En hier moet dus onderzoek
naar gedaan worden.”
MRI ervaringen
Momenteel wordt met de MRI al onderzoek gedaan bij de Generation R
kinderen. Anouk Geraets is 1 van de medewerkers die de scans bij
de kinderen uitvoert. Zij vertelt hoe de kinderen het vinden om in de MRI
te gaan:
“Veel kinderen vinden het in eerste instantie wel een beetje spannend. Vooral omdat
het een nieuw onderdeel is en ze vaak onbekend zijn met een MRI scan. Ook het zien
van de echte MRI ten opzichte van de ‘oefen’-MRI is soms wel indrukwekkend. De echte
MRI is veel mooier en groter. We zien dat kinderen het MRI onderzoek echt leuk vinden. Ook
omdat het iets heel anders is dan de andere metingen die gedaan worden. Veel kinderen
vinden het ook interessant om na de MRI nog even rond te kijken om te zien hoe alles
eruit ziet. We maken het MRI onderzoek voor de kinderen extra leuk: ze kunnen een
film kijken terwijl ze erin liggen en ze krijgen een foto van hun hersenen mee
naar huis.
In een MRI is het belangrijk dat de kinderen goed stil blijven liggen, anders
mislukken de beelden. Dankzij de film die ze tijdens de scan kunnen kijken,
is het een stuk makkelijker om stil te liggen dan ouders en kinderen
denken.”
Giann-Carlo van 9 jaar vond het bezoek aan de MRI heel leuk. “Ik wist van
te voren niet hoe het zou zijn, maar ik vond het wel erg leuk. Het was
vooral leuk dat ik een filmpje kon kijken terwijl ik er in lag, ik heb naar
Wall-E gekeken..”

››› Wetens(w)aardigheden
Wist u dat...
Bijna een vijfde (18%) van de Generation R
kinderen een eigen televisie op de slaapkamer
heeft?
35%
Financiers
• Aon Groep Nederland BV
• AGS Kinderstichting
• Auto Hoogenboom
• Bayer Health Care
• CODA Inc.
• Danone Nederland
• De Meeuw BV
• Deelgemeente Kralingen
• Diabetesfonds
Nederland
• ECT
• Epilepsie Fonds
• Erasmus Fonds
Pijnbestrijding
• Erasmus MC
• Erasmus Stichting
• Erasmus Universiteit
Rotterdam
• GGD Rotterdam Rijnmond
• G.Ph. Verhagen-Stichting
• GE Healthcare
• Harvard School of Public
Health, Boston MA.
• Indofin Group
• ING Bank
• Innovatiefonds Zorgverzekeraars
• K.F. Heinfonds
• Koninklijk Ahrend
• KPN
• Longfonds
• Metz Woninginrichting
• Micronic BV
• Ministerie van Volksgezondheid
Welzijn en
Sport
• MSD
• Ministerie voor Jeugd
en Gezin
• Nederlands Centrum voor
Beroepsziekten
• Nederlandse Hartstichting
• National Institute of
Environmental Health
Sciences
• Nierstichting Nederland
• Nijverheidsclub
• NWO Maatschappij- en
Gedragswetenschappen
• NWO Medische
Wetenschappen
1 televisie
43%
2 televisies
16% 5%
4 of meer televisies
3 televisies
1%
Hoeveel tv’s heeft u in huis?
geen televisie
• NWO Mozaiek
• OVG Projectontwikkeling
• Philips
• Profi Lease
• Red Kiwi
• Roosland Beheer B.V.
• RvS van Seenus BV
• Sanyo
• Shell Nederland
• Sint Laurensfonds
• Snijders BV
• Stichting Aelwijn Florisz
• Stichting Astma
Bestrijding
• Stichting Bevordering van
Volkskracht
• Stichting Lantaren Venster
• Stichting Neyenburgh
• Stichting Physico
Therapeutisch Instituut
• Stichting Sophia
Kinderziekenhuis Fonds
• Stichting Willem H. Kröger
• TEVA Pharma Nederland
• Triomf
• Unilever Research &
Development
• Van Leeuwen Van Lignac
Stichting
• Vereniging Trustfonds
Erasmus Universiteit
Rotterdam
• Vincent van Bommel
• Voerman Foundation
• Weeshuis der
Hervormden
• Weijers Fiatgarage
• Woonstore
• Zilveren Kruis Achmea
• ZonMw Programma
Academische Werkplaatsen
Publieke Gezondheidszorg
• ZonMw Programma
Geestkracht
• ZonMw Programma Pijn
• ZonMw Programma
Preventie
Uitgelicht: Generation R onderzoek
naar overgewicht
Generation R onderzoeker Busra Durmus is gepromoveerd op haar onderzoek naar de vroege
groei van jonge kinderen en het risico op overgewicht op latere leeftijd. Zij heeft gekeken
naar de invloed van verschillende omgevingsfactoren op het risico op overgewicht.
Busra: “Uit mijn onderzoek blijkt dat met name
snelle groei in de eerste periode na de geboorte
invloed heeft op het risico op overgewicht in
de kindertijd. De omgevingsfactoren waar ik
onderzoek naar heb gedaan, zijn: roken door de
ouders tijdens de zwangerschap, het gewicht
en de lengte van de ouders en de duur van
(uitsluitend) borstvoeding. Mijn onderzoek heeft
aangetoond dat kinderen van moeders die
tijdens de zwangerschap doorroken, een grotere
kans op overgewicht hebben vergeleken
met kinderen van moeders die tijdens de
zwangerschap niet roken. Deze kinderen van
doorrokende moeders hadden 50% meer kans
op overgewicht op latere leeftijd.
Uit eerder onderzoek bleek al dat roken tijdens
de zwangerschap leidt tot groeiproblemen van
het kind in de baarmoeder.
Wist u dat...
... ruim de helft van de Generation R moeders
24 tot 36 uur per week werkt? En dat de
meeste Generation R vaders meer dan 36 uur
in de week werken?
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Generation R moeder
Generation R vader
3,5%
Minder dan
8 uur
8,5%
8 tot 16
uur
23%
16 tot 24
uur
1,3%
51%
17%
24 tot 36
uur
14%
79%
Meer dan
36 uur
Nu blijkt dat roken tijdens de zwangerschap niet
alleen nadelige gevolgen heeft voor het kind op
de korte termijn, maar ook op de lange termijn.
Mijn onderzoek laat zien hoe belangrijk het is dat
vrouwen niet roken tijdens de zwangerschap of
zo snel mogelijk stoppen zodra ze zwanger zijn.
Naast roken tijdens de zwangerschap, heeft
ook de BMI (body mass index) van zowel
moeder als vader grote invloed op de BMI van
het kind tot aan 4 jaar. Vooral als beide ouders
overgewicht hebben, is het risico op een kind
met overgewicht extra verhoogd. Ten slotte heb
ik gekeken naar de invloed van borstvoeding
op de groei van het kind na de geboorte en het
risico op overgewicht. Kinderen van moeders
die kort borstvoeding geven, komen sneller aan
in gewicht en lengte in de eerste 3-6 maanden.
Een lager risico op overgewicht bij langdurig en
uitsluitend borstvoeding is niet aangetoond.”
Wie: Busra Durmus
Beroep: onderzoeker
Opleiding: geneeskunde
Onderzoekt: overgewicht en
vetzucht bij kinderen

voor
kinderen
Een mond vol tanden
Wist je dat: dieren ook hun tanden
wisselen? Een olifant wisselt zelfs 7
keer in zijn leven van kiezen!
Van baby tot volwassene groeit alles aan je
lichaam: je botten, je benen, je huid. Alleen
je tanden en kiezen groeien niet mee. Die
moeten dus een keertje vervangen worden.
Je krijgt je eerste tanden als je een half
jaar oud bent. Als je 3 jaar oud bent, heb
je ongeveer 20 melktanden in je mond en
is je kaak vol. Je kaak blijft doorgroeien
en daardoor komt er ruimte voor meer
en grotere tanden. Daarom wissel je je
melktanden en komen er meer tanden bij.
Als je 12 jaar bent, heb je 32 tanden en
kiezen die blijven.
Wist je dat: ook in andere landen
de verstandskies met verstand is
verbonden? Zo wordt hij in Engeland
“wisdom tooth” genoemd, in België
“wijsheidstand” en in het duits
“Weisheitszahn”.
Melktanden worden zo genoemd, omdat een
melktand witter is dan een gewone tand.
Daarnaast is melk het belangrijkste voedsel
dat je als baby binnen krijgt.
Waarom heb je een verstandskies?
Een verstandskies heeft dezelfde functie
als alle andere kiezen in je mond: het klein
maken van voedsel, zodat je dit beter kunt
verteren. Wij hebben in vergelijking met
de oermensen van vroeger een veel
smallere kaak. De achterste verstandskies
kan daardoor in de verdrukking komen
en is moeilijk te bereiken met poetsen.
Je kunt er vaker last van hebben en daarom
kun je je afvragen waarom we eigenlijk
verstandskiezen hebben. Bij sommige
mensen komt de verstandskies al helemaal
niet meer door. Wie weet bestaat de
verstandskies over een paar honderd jaar
wel helemaal niet meer!
Waarom worden melktanden,
melktanden genoemd?
Je wordt geboren zonder tanden. En dat
is maar goed ook! Tanden zijn namelijk
heel pijnlijk als je moeder borstvoeding
zou geven. Na een paar maanden krijgt
een baby de eerste melktanden.
Melktanden zijn kleiner en iets minder
stevig dan volwassen tanden.
Deze tanden zijn steviger, zodat je
op harder voedsel kan kauwen.

Voor de kinderen
Quiz
Weet jij nu alles over je gebit, tanden en
kiezen?
1. Hoeveel blijvende tanden en kiezen heb je
in je mond als je ongeveer 12 jaar oud bent?
a. 26
b. 32
c. 40
2. Wat is waar over verstandskiezen?
a. Verstandskiezen doen hetzelfde als de
andere kiezen in je mond
b. Bij iedereen komen de verstandskiezen door
c. Verstandskiezen zitten voorin je mond
Goede antwoorden: 1b, 2a
Stuur je foto naar
Generation R!
Wij vinden het erg leuk om foto’s van onze
deelnemers te ontvangen. Heb je een mooie foto
van jezelf liggen? Mail die dan naar ons via
info@generationr.nl of gebruik het contactformulier
op de website. Misschien zie je hem dan
wel terug in de volgende nieuwsbrief!
Prijsvraag
Help! Alle letters zijn door elkaar gehusseld. Zet jij ze bij elk woord in de goede volgorde?
Als je alle woorden hebt ingevuld, lees je in de gele kolom van boven naar beneden de
oplossing. Let op: de lange ij telt als 1 letter. Stuur je oplossing naar: Generation R,
Antwoordnummer 60574, 3060 WB Rotterdam.
stoepen
atgajes
posen
drisfrank
pensap
guurzal
knijpeis
betig
startand
De oplossing van de prijsvraag in nieuwsbrief 27 was: Vakantiefoto.
Twan Kasperaitis en Tessa Cueva Massó Gefeliciteerd!
Jullie krijgen een leuke prijs thuis gestuurd.
Redactie: Generation R (www.generationr.nl)
Illustraties: Nancy Kers (www.kerskunst.nl)
Vormgeving: Beelders (www.beelders.nl)
Drukwerk: Hollandse Indruk