nr. 2 - KGK Deinze

1885. Over Deinse schilders in een Hollands spectrum
Er bestaat wel geen leerrijker en leukere lectuurvorm dan het “doorbladerend lezen” (of “al
lezend doorbladeren”) van een woordenboek of van een ecyclopedisch lexicon. Dit soort lezen
heeft dan ook steevast behoord tot mijn veelgeliefde vrijetijdsbezigheden. Om spelenderwijs een
zeer gevarieerde kennis (voer woord en ding) te vergaren, kan daar b.v. geen enkele nieuwskrant
tegenop. Tot zover, om te beginnen, een puur persoonlijke noot.
Waarover het hier gaat Over een “Spectrum Opzoekboek”, getiteld “Schilders van A tot Z”
(Utrecht, Het Spectrum, 2000; 376 pp. met dubbele tekstkolom; geen ill.; 14,75 EUR). Het is,
volgens de uitgever “een praktische hulp voor een ieder die meer wil weten over schilderkunst.
Het boek bevat zowel biografieën van bekende en minder bekende schilders, als een duidelijke
uitleg bij stijlen, stromingen en technieken. De alfabetische volgorde en de korte omschrijvingen
bij iedere term zorgen voor een overzichtelijk geheel.” De uitgever verzekert ons (al op de
voorkaft) dat we tweeduizend kunstenaars gepresenteerd krijgen: dat zal wel (ongeveer)
kloppen…
Nieuwsgierigheid en/of beroeps()misvorming deden mij onmiddellijk op speurtocht trekken om
de “Deinse” schilders-aanbreng in deze (zeker niet onaardig samengestelde)Hollandse
krabbenmand op te halen.
De vangst was – zoals te verwachten/vrezen () – eerder zuinig bemeten: nog geen half dozijn
namen. Welgeteld slechts vier… Voor de nieuwsgierigen, en chronologisch afdalend volgens
leeftijd: Emiel Claus (16 tekstregels), Alb. Saverijs (12 dito), Hubert Malfait (7 dito) en Raoul De
Keyzer (15 dito). Dus geen Charles Picqué (Deinze 1799), geen Casimir Vandendaele (Deinze
1818), geen Firmin Bouvy (Deinze 1822), geen Antoon De Clerck (Deinze 1923), geen Jan
Saverijs (Deinze 1924), geen Juul Claeys (Gottem 1930), geen Ingrid Castelein (Deinze 1953),
geen Jean Bytebier (Deinze 1963), geen… (maar waartoe deze lijst nog uitbreiden). En
Hollands spectrum werkt blijkbaar heel erg vernauwend. Het lijkt ons dringend gewenst dat aan
de Spectrum-redactie, om hun inspiratie aldaar te stimuleren, een exemplaar van de prachtige en
instructieve cataloog van het “Museum van Deinze en Leiestreek” zou toegestuurd worden (de
promotiewaarde van een goedgekozen present exemplaar, nietwaar…).
Maar nu terzake.
In het artikel over Claus (“Vlaams” schilder) lezen we o.m. dat hij een schilderij maakte, getiteld
“Koeien die langs de Lys (sic) lopen”. Voor onze geliefde Leierivier schrijven de Fransen “La
Lys”, de Engelsen ook “The Lys” (of “Golden River”) en de Hollanders “De Lyr”. Je zal maar
durven…
Over Malfait (“Belgisch”) schilder) vernemen we dat hij “zich aansloot bij de tweede generatie
van de Latemse School”. En Piet Boyens c.s. maar blijven beweren (terecht, maar blijkbaar
vruchteloos) dat er nooit een Latemse School bestaan heeft (maar wel een eerste en een tweede
groep schilders in Latem). Albert Saverijs (“Vlaams schilder”), hier met ij gespeld zoals in zijn
geboortakte (maar als kunstenaar noemde hij zich Saverys, met y), wordt opgevoerd als schilder
“van landschapsgezichten in de Leiestreek en van stillevens (o.a. in de Musea van Antwerpen en
Brussel)”; de Musea van Deinze en Gent blijken dus onbekend en onvermeld (cfr. supra over de
noodzaak een Deinse museumkataloog ijlings op te sturen!). Saverys “maakte eveneens