Retail Tour Duitsland - Productschap Tuinbouw

Retail Tour Duitsland
Bezoekverslag bloemen en planten bij Duitse retailers
PT 2011 – 13
Februari 2011 - Annette Meeder
Productschap Tuinbouw, Markt & Innovatie

Auteur Annette Meeder
Functie Sr. Projectleider Marktonderzoek
Telefoon 079-3470650
e-mail a.meeder@tuinbouw.nl
Productschap Tuinbouw, Postbus 280, 2700 AG Zoetermeer
Telefoon 079 – 347 07 07 email info@tuinbouw.nl internet www.tuinbouw.nl
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt
worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook zonder toestemming van
de uitgever of auteur.
1
Retail Tour Duitsland
Bezoekverslag bloemen en planten bij Duitse supermarkten, tuincentra, bloemisten en
bouwmarkten

2 Productschap Tuinbouw ©

Inhoudsopgave
1 Inleiding 5
2 Retailanalyse 7
2.1 Belangrijkste accounts 7
2.2 Retailinfo uit consumentenpanel bloemen&planten 8
3 Edeka Aktiv Markt 11
4 Netto 13
5 REWE (Group) 15
6 Penny (Rewe Group) 17
7 Lidl (Schwarz Group) 18
8 Kaufland (Schwarz Group) 20
9 Aldi 22
10 Real (Metro Group) 24
11 Blumen Risse 27
12 De Duitse bloemist 30
13 Bouwmarkten 32
13.1 OBI 32
13.2 Hornbach 33
13.3 Bauhaus 34
14 Tuincentra 36
14.1 Onafhankelijk tuincentrum Dortmund 36
14.2 Onafhankelijk tuincentrum Osnabrück 37
3
© Productschap Tuinbouw 3

4 Productschap Tuinbouw ©

1 Inleiding
Het Productschap Tuinbouw heeft een bezoek gebracht aan verschillende supermarkten, tuincentra en
bouwmarkten Duitsland. Hierbij zijn diverse supermarktkanalen bezocht, zoals Aldi, Lidl, Penny, Netto,
Toom, Kaufland en Rewe. Dit met als doel om een inzicht te krijgen van de aanwezige bloemen en
planten. Tegelijk met het bloemen en plantenonderzoek is ook naar de groente en fruit gekeken.
Hoe worden de bloemen en planten bij de verschillende accounts gepresenteerd, waar staan de
bloemen en planten in de winkel; juist bij de ingang of meer bij de kassa. Naar de volgende items is
onder meer gekeken:
5
Prijs
Assortiment
Verpakking
Acties
Biologisch
Kwaliteit
POS materiaal
houdbaarheidsgarantie
Voor deze retail tour zijn winkels bezocht in Bonn, Dortmund, Düsseldorf, Keulen en Osnabrück. De
positionering van de Duitse formules die bezocht zijn, is hieronder weergegeven.
Tabel 1.1 Onderverdeling van de verschillende supermarktformules
Soort supermarkt Formule
Hypermarkt Real
Toom
Kaufland
Full-service Rewe
Edeka
Discounter Penny
Netto
Aldi
Lidl
In dit rapport zal een overzicht worden gegeven van de marktaandelen van de verschillende
afzetkanalen. In de hoofdstukken daarna zal er per formule een overzicht van de bloemen & planten
worden gegeven door het gebruik van fotomateriaal. Met behulp van deze foto’s wordt geprobeerd
een indruk/impressie te geven in de verschillende variëteiten van het bloemen- & plantenschap in de
verschillende Duitse afzetkanalen.
© Productschap Tuinbouw 5

6 Productschap Tuinbouw ©

2 Retailanalyse
2.1 Belangrijkste accounts
In onderstaande tabel staat een overzicht gegeven van de omzet van de verschillende foodretailers in
Duitsland. Veel Duitse supermarktformules vallen onder een grotere groep. Deze overkoepelende
groepen staan in tabel 2.1 weergegeven. In de diverse hoofdstukken zal uitgelegd worden welke
formules onder de diverse groepen vallen.
Edeka is de grootste foodretailer in Duitsland, zij hebben een marktaandeel van bijna 30%. Daarna
volgen drie retailers die allemaal een marktaandeel van rond de 18% hebben, Rewe Group, Schwarz
Group en Aldi.
Tabel 2.1 Overzicht retailers in Duitsland, omzet in €, x1 miljoen en in %
7
Retailer 2009 (in mln. €) In %
1 Edeka 36.886 29,8%
2 Rewe Group 23.760 19,2%
3 Schwarz Group 22.646 18,3%
4 Aldi 21.592 17,4%
5 Metro Group 6.092 4,9%
6 Tengelmann 2.362 1,9%
7 Norma 2.183 1,8%
8 Globus 2.000 1,6%
9 Bartels-Langness 1.383 1,1%
10 Coop (DE) 1.147 0,9%
11 Tegut 1.068 0,8%
12 Dansk Supermarked 1.036 0,8%
13 Dohle 1.003 0,8%
14 Bünting 630 0,5%
15 Schlecker 77 0,1%
16 Migros 40 0,03%
Totaal 123.905
Bron: PT/Planet Retail
De bouwmarkten spelen een aanzienlijke rol als het gaat om het verkopen van kamerplanten. De
belangrijkste bouwmarktketen is OBI. Veelal behoren de verschillende bouwmarkten tot een groter
(supermarkt-) concern.
© Productschap Tuinbouw 7

Tabel 2.2 Overzicht tot welke moederbedrijf de verschillende bouwmarkten behoren
8 Productschap Tuinbouw ©
Bouwmarkten in Duitsland Moederbedrijf
1. OBI Tengelmann
2. Praktiker Praktiker-Gruppe
3. Bauhaus Bauhaus
4. Hornbach Hornbach
5. Hagebau Zeus-Gruppe
6. Toom REWE-Gruppe
7. Globus Globus
8. Max Bahr Max Bahr
9. Marktkauf Marktkauf
10. BayWa BayWa
Bron: Verlag Siegfried Rohn GmbH & Co. KG]
2.2 Retailinfo uit consumentenpanel bloemen&planten
De bloemist is al jaren het belangrijkste aankoopkanaal voor snijbloemen in Duitsland. Met een
marktaandeel van 65% staat dit aankoopkanaal bovenaan. De supermarkt komt met 13% op een
tweede plaats. Bij de kamerplanten zien we dat de aankopen over meerdere aankoopkanalen verdeeld
zijn. De bloemist is ook bij de kamerplanten het belangrijkste afzetkanaal, op de voet gevolgd door de
bouwmarkt. Andere belangrijke afzetkanalen zijn de supermarkt, tuincentrum en kwekerij.
Jaar 2010 – Bestedingen – Duitsland in %
Snijbloemen Kamerplanten
Benzinestation 2 1
Bloemist 65 29
Bouwmarkt 2 21
Internet 1 1
Kiosk 1 1
Kwekerij 7 12
Markt-, straathandel 6 3
Meubelzaak 0 3
Super-/hypermarkt 13 18
Tuincentrum 2 11
Overig 1 1
Bron: Productschap Tuinbouw
Belangrijkste bloemistenketens in Duitsland zijn Blume2000 en BlumenRisse, alhoewel het overgrote
deel bij de ‚niet-keten‛ bloemist wordt gekocht.

Bron: Productschap Tuinbouw
Bron: Productschap Tuinbouw
9
© Productschap Tuinbouw 9

3 Edeka Aktiv Markt
Edeka is marktleider in Duitsland met een marktaandeel van bijna 30%. De omzet van
Edeka kwam in 2009 uit op 37 miljard euro.
Onder de Edeka groep vallen verschillende formules:
11
Edeka Nah & Gut (buurtsupermarkt)
Edeka Aktiv Markt (meest gevestigd in stadsdelen of grotere dorpen)
Edeka Neukauf (superstore concept)
E center (hypermarkten en superstores)
Marktkauf (hypermarkten)
Netto (discounter)
Plus Marken discount (city discounter – gaan geleidelijk over naar Netto)
De belangrijkste formules voor Edeka zijn de Edeka Aktiv Markt en de Netto. In dit hoofdstuk wordt een
overzicht gegeven van de Edeka Aktiv Markt. In het volgende hoofdstuk komt de Netto aan de orde.
2 De vloeroppervlakte van deze winkels varieert van ca. 400 m tot 1000 m2. De meeste winkels zijn
gevestigd in stadsdelen of grotere dorpen. Er zijn in totaal ongeveer 3.000 winkels van deze formule. In
de Edeka winkels die bezocht zijn, zijn er geen of zeer weinig bloemen en planten aanwezig. In
Osnabrück waren er geen bloemen. In Bonn was er bij de ingang een zeer kleine ‚Blumenshop‛. Daar
waren alleen losse bloemen te koop. Bij de kassa stonden een aantal emmer op 2 trapstafels. Er waren
alleen rozen te verkrijgen in diverse kleuren. De rozen stonden voor €2,88 in het schap. Kwaliteit was
goed.
De Edeka is bezocht in Bonn en Osnabrück.
Edeka Aktiv in Osnabrück rechtsonder de losse bloemen van de ‘Blumenshop”
voor de ingang
© Productschap Tuinbouw 11

Edeka heeft een aandeel van 11% voor snijbloemen en 9% voor kamerplanten. Bij Edeka gaat 68% van
de totale bloemen en planten bestedingen naar snijbloemen en 32% uit kamerplanten.
Tabel 3.1 Verhouding snijbloemen/kamerplanten Edeka 2010 (% obv bestedingen)
12 Productschap Tuinbouw ©
Snijbloemen Kamerplanten
Totaal supermarkt 62 38
Edeka 68 32

4 Netto
Netto is een discountlijn van Edeka, en volgt de prijzen van de Aldi en de Lidl. De gemiddelde
vloeroppervlakte van de winkels is 760 m2. Het assortiment in de winkels bestaat uit ongeveer 3.000
producten.
De Netto is bezocht in Bonn, Osnabrück en Keulen.
De Netto in Bonn had circa 5 emmers staan met voornamelijk rozen. De monorozen zijn aangeboden
voor €;,88 en waarin voorzien van een hoes met ‘african roses’. Verder werden de gemengde
boeketten eveneens aangeboden voor €;,88. Deze bestonden uit 2 stelen chrysant, 2 stelen anjers, 2
stelen gerbera’s en wat groen. Er stond nog één gemengd boeket voor €5,88 met een voorgevormde
rieten verpakking. Ook werden er buitenplanten aangeboden, echter deze waren allen dood. Overall
was de kwaliteit van de aangeboden snijbloemen matig te noemen.
De Netto winkel in Keulen was in vergelijking met die van Bonn beter verzorgd. Er stonden circa 6-7
emmers op kratten. Gedeeltelijk gevuld met rozen. Zowel kleinbloemige rozen ;: st. €;,88 als
middelgrote rozen 7 st. €;,88. Verder stonden er een aantal gemengde boeketten, bestaande uit 2
stelen chrysant, 2 stelen rozen en 1 gerbera en wat groen.
Netto in Keulen
Bij de Netto Osnabrück kwamen de bloemen net binnen. Kwaliteit van de bloemen was goed. Het was
een afwisseling van monobossen rozen en gemengde boeketten in voorgevormde rieten verpakking.
De monobos rozen (7 stuks) werd aangeboden voor €;,88.
13
© Productschap Tuinbouw 13

Netto Osnabrück
14 Productschap Tuinbouw ©

5 REWE (Group)
De Rewe Group heeft verschillende formules onder zich, de foodsupermarkten staan hieronder
vermeld.:
15
- Rewe Supermarkt
- Penny (discounter)
- Toom (hypermarket)
- Nahkauf (buurtsuperwinkels)
- Vlierlinden (biologische supermarkt)
Rewe is de grootste supermarktformule van de Rewe Group. Rewe bestaat uit de formules Rewe City,
Rewe, Rewe Center en Rewe XL. In 2::8 waren er in totaal 2.7:: filialen en een omzet van ruim €;2
miljard. Kwaliteit hebben ze bij Rewe hoog in het vandaal staan. De meeste winkels zijn te vinden in
2 het centrum van steden en zijn ongeveer 500 m tot 1000 m2 groot. Gemiddeld bestaat het assortiment
uit 8.000 artikelen.
In Osnabrück is een Rewe City bezocht en in Dortmund is de Rewe bezocht.
Rewe Dortmund Rewe City in Osnabrück
Rewe Dortmund
In Rewe Dortmund was er een aparte bloemenhoek in de winkel. Er
werden voornamelijk rozen verkocht in de verschillende prijsklasse,
echter doorgaans voor €4,88. Daarnaast werden er veel gemengde
boeketten verkocht.
© Productschap Tuinbouw 15

Rewe Osnabrück
Een redelijk groot bloemen-/plantenschap bij de kassa. De rozen kostten €;,88 per ;: stuks. Het schap
werd net bijgevuld met nieuwe producten. Aan de kopse kant van het schap was er ruimte voor 5- 6
emmers snijbloemen, daarnaast was er veel ruimte voor planten. Er stonden een aantal bloeiende
planten, maar veel was het (nog) niet.
16 Productschap Tuinbouw ©

6 Penny (Rewe Group)
Penny is het discountmerk van de Rewe Group. Penny heeft ruim 2.000 filialen van
gemiddeld 800 m2 en een omzet van ruim €6 miljard. Versheid en prijs staan voorop binnen de formule.
De Penny is bezocht in Bonn en Osnabrück.
Penny in Bonn Penny in Osnabrück
In de Penny in Bonn stonden er 2 schappen met elk zo’n 6 emmers snijbloemen. Er werden veel fair
trade rozen aangeboden in verschillende kleuren. De prijs van deze monorozen was €2,88. Daarnaast
werden er nog wat anjers aangeboden en gemengde boeketten. De gemengde boeketten bestonden
uit wat gerbera’s, chrysanten en wat groen (€;,88 per bos).
17
Penny Bonn
© Productschap Tuinbouw 17

7 Lidl (Schwarz Group)
Lidl maakt samen met Kaufland onderdeel uit van de Schwarz Group en is de
grootste retailer in Duitsland na de Edeka en Rewe Group.
Lidl is de belangrijkste keten van de Schwarz Group met 3.150 filialen en een omzet van bijna €;7
miljard. De Lidl profileert zich als discounter en legt de nadruk op prijs.
De Lidl is bezocht in Bonn, Dortmund en Osnabrück.
In de Lidl in Bonn was wel een bloemenrek aanwezig echter deze was leeg.
Lidl in Bonn
Het schap in de Lidl in Osnabrück was goed gevuld en ook de kwaliteit van de bloemen was goed. De
prijsindicatie was goed weergegeven, echter de naamgeving liet te wensen over. Het schap bestond
voornamelijk uit gerbera’s, rozen en anjers. De namen werden echter aangeduid met ‚Rosen, Gerbera
en Alstroemerien‛
Lidl in Osnabrück
18 Productschap Tuinbouw ©

In Dortmund stond een 2 trapsrek met eveneens gerbera’s, anjers en rozen. De naamborden waren,
anders dan in Osnabrück, wel goed.
Lidl in Dortmund
Lidl in Hamburg
19
© Productschap Tuinbouw 19

8 Kaufland (Schwarz Group)
Kaufland komt op de tweede plaats bij de Schwarz Group als er gekeken wordt naar marktaandeel. In
totaal zijn er 560 filialen die in grootte variëren van 2.500 m 2 tot 14.400 m 2 . De filialen bevinden zich
voornamelijk in het oosten en zuiden van Duitsland. Kaufland heeft een assortiment van bijna 80.000
producten.
De Kaufland is bezocht in Dortmund en Düsseldorf.
Kaufland in Dortmund Kaufland in Düsseldorf
De Kaufland in Dortmund is een erg grote winkel, met een groot plantenschap. Voornamelijk bloeiende
planten (chrysanten, calla’s, orchideeen etc). De calla’s waren €6,88 geprijsd.
20 Productschap Tuinbouw ©

In Kaufland in Düsseldorf bevond zich na de kassa een bloemistenzaak. Naast de rozen (middelgrote -
circa €4,5: per bos), werden de bloemen ook veelal los verkocht (€:,75 per stuk). Naast de bloemen
werden er ook nog wat bloeiende kamerplanten verkocht (hortensia)
In de Kaufland zelf stonden een aantal Deense karren met kamerplanten, met name groene
kamerplanten ( draceana, areca, cocopalmen). De andere Deense kar bevat calla’s, orchideeen en een
mix aan bloeiende kamerplanten.
21
© Productschap Tuinbouw 21

9 Aldi
De Aldi in Duitsland bestaat uit twee formules, de Aldi Süd en de
Aldi Markt. Samen hebben zij een marktaandeel van ruim 17% en
een omzet van bijna €22 miljard in 2::8.
In totaal zijn er ongeveer 5.000 filialen en het assortiment bestaat uit 1.500
artikelen. Aldi positioneert zichzelf als prijsleider.
De Aldi Süd is bezocht in Düsseldorf en de Aldi Markt in Osnabrück.
Aldi Süd in Düsseldorf Aldi Markt in Osnabrück
In de Aldi in Osnabrück was een 2 trapsstelling met 6 emmers, met een mix van rozen, chrysanten en
gerbera’s. Tegen een gemiddelde prijs van €;,88. De bloemen waren verpakt in de hoezen van Aldi zelf,
waarbij reclame werd gemaakt voor de ‚Aldi Blumenservice‛ online.
22 Productschap Tuinbouw ©

www.aldi-blumenservice.de
In Düsseldorf stond er bij Aldi Süd een tafel met ongeveer 6-9 emmers, gevuld met rozen, gerbera’s,
chrysanten en anjers. Allen voor dezelfde prijs €;,88. De snijbloemen waren wederom verpakt in de
eigen hoes met ‚reclame‛ voor de Aldi Blumenservice. Daarnaast hing bij de ingang nog reclame voor
verschillende planten, waaronder de orchidee met ompot. Deze stond echter niet in de winkel.
23
© Productschap Tuinbouw 23

10 Real (Metro Group)
Real is onderdeel van de Metro groep. Metro heeft verschillende winkels onder zich, waaronder ook de
Media Markt. Real is een hypermarkt. Het assortiment bestaat uit zo’n 9:.::: artikelen van
levensmiddelen tot elektronica tot kleding. De gemiddelde vloeroppervlakte varieert van 5.000 m2 tot
15.000 m2. In totaal zijn er rond de 330 vestigingen in Duitsland.
De Real is bezocht in Düsseldorf
Bij de Real in Düsseldorf bevond zich zowel na de kassa als in de winkel bloemen. Na de kassa betrof
het een bloemist, die voornamelijk rozen (vanaf €2,88), chrysanten (€2,88), gerbera’s (€3,88) en
gemengde boeketten verkocht (vanaf €5,88 ). In de winkel zelf stonden een aantal emmers
snijbloemen. Ook stonden er grote groene kamerplanten op Deense karren en werden cymbidium
verpakt aangeboden met sieraden (€;4,88).
24 Productschap Tuinbouw ©

In de winkel zelf stonden ook nog een aantal emmers met rozen en gerbera’s.
25
© Productschap Tuinbouw 25

11 Blumen Risse
Blumen Risse is een Duitse bloemistenketen die inmiddels 160
bloemenwinkels, tuincentra en bloemenmarkten in Nordrhein-Westfalen,
Niedersachsen, Hessen en Rheinland-Pfalz heeft.
In Düsseldorf, Bonn en Osnabrück zijn bloemenwinkels van Blumen Risse bezocht. Het concept van de
Blumen Risse is overal gelijk. Er zijn dus niet veel verschillen te herkennen tussen de verschillende
bloemenzaken. In de bezochte winkels werden naast bloemen en planten ook vnl. rozen met het Fair
Trade label.
Blumen Risse in Düsseldorf
27
Blumen Risse Osnabrück
Blumen Risse Bonn
© Productschap Tuinbouw 27

Anjers
Fair Trade
28 Productschap Tuinbouw ©
Düsseldorf Bonn Osnabrück

29
Overige foto’s van BlumenRisse
© Productschap Tuinbouw 29

12 De Duitse bloemist
In de verschillende Duitse steden zijn een aantal bloemisten bezocht.
Düsseldorf
30 Productschap Tuinbouw ©

Bloemisten in Osnabrück
In de bloemistenzaken die bezocht zijn, werden de snijbloemen veelal (ook) als enkele bloem
aangeboden.
Grotere bloemist in Osnabrück. Gemengd aanbod van zowel snijbloemen als kamerplanten.
31
© Productschap Tuinbouw 31

13 Bouwmarkten
Een aantal vestigingen van Toom zijn bezocht echter het aanbod aan siergewassen was er niet of zeer
klein.
13.1 OBI
OBI is vertegenwoordigd in 13 Europese landen en heeft inmiddels 530 winkels.
Daarvan is het grootste gedeelte 330 winkels in Duitsland. Bij elkaar heeft OBI bijna 39.000
medewerkers en bereikten ze in 2009 een omzet van 5,9 miljard euro.
In Düsseldorf is de OBI bezocht. Er was een ruim assortiment aan zowel bloeiende als groene
kamerplanten aanwezig. De planten stonden niet alleen in de winkel, maar ook voor de ingang
stonden een aantal Deense karren met planten. Er werden voornamelijk orchideeën aangeboden.
32 Productschap Tuinbouw ©

13.2 Hornbach
Hornbach opende in 1968 als eerste onderneming in Europa een gecombineerde bouwmarkt met
tuincentrum in Duitsland. Tegenwoordig zijn ze met bouwmarkten en tuincentra vertegenwoordigd in
Duitsland, Oostenrijk, Nederland, Tsjechië, Slowakije, Luxemburg, Zwitserland, Zweden en Roemenië.
Hornbach heeft ruim 130 bouwmarkten en tuincentra in 9 landen
Dortmund
33
© Productschap Tuinbouw 33

13.3 Bauhaus
De eerste Bauhaus opende zijn deuren meer dan 50 jaar geleden in Mannheim.
Vanaf dat moment breidde het concern zich uit en vestigde zijn eerste winkel in
Oostenrijk in ;872. Bauhaus heeft inmiddels zo’n 2:: winkels in ;5 landen.
Bauhaus Dortmund
In Dortmund is een Bauhaus bezocht. De kwaliteit van de kamerplanten was goed en ook het aanbod
was uitgebreid, met een afwisseling van tafels en Deense karren. Ook bood Bauhaus kant en klare
tasjes aan met groene planten.
34 Productschap Tuinbouw ©

35
© Productschap Tuinbouw 35

14 Tuincentra
14.1 Onafhankelijk tuincentrum Dortmund
In Dortmund is er nog een tuincentrum bezocht. In het tuincentrum waar een gemengd aanbod was
van kamerplanten en buitenplanten, was er een aparte ruimte waar snijbloemen werden aangeboden.
Ook hier werden de snijbloemen met name per stuk aangeboden.
36 Productschap Tuinbouw ©

14.2 Onafhankelijk tuincentrum Osnabrück
Een onafhankelijk tuincentrum in Osnabrück, met een grote verscheidenheid aan zowel bloeiende als
groene kamerplanten. Mooi en verzorgd tuincentrum. De planten stonden er goed bij en er was volop
verzorging aanwezig. Tevens werd er goed en helder advies gegeven over de verzorging van de
verschillende kamerplanten.
37
© Productschap Tuinbouw 37

38 Productschap Tuinbouw ©

39
© Productschap Tuinbouw 39

Productschap Tuinbouw
Adres Louis Pasteurlaan 6
Postbus 280, 2700 AG Zoetermeer
Telefoon 079 – 347 07 07
Fax 079 – 347 04 04
Internet www.tuinbouw.nl
e-mail info@tuinbouw.nl