Vision of LIFE - Jaargang 15 - Nr. 2
13.01.2015 • Views
Share Embed Flag

Vision of LIFE - Jaargang 15 - Nr. 2

ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
visionoflife

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

TNW Teacher <strong>of</strong> the Year<br />

Jack Pronk<br />

Column Jildau Bras<br />

Ebola<br />

DK in DK<br />

Daan Koper<br />

VISION<br />

OF <strong>LIFE</strong><br />

Sigrid Swagemakers:<br />

‘Bio-Informatica is zo belangrijk, omdat<br />

datasets tegenwoordig te groot zijn en<br />

je niet meer handmatig de belangrijke<br />

gegevens eruit kunt halen.’<br />

Officieel Periodiek Orgaan van Studievereniging <strong>LIFE</strong> - <strong>Jaargang</strong> <strong>15</strong> - <strong>Nr</strong>. 2 - December 2014

Inhoud<br />

Life Science<br />

Nieuws<br />

In deze <strong>Vision</strong> zal Lorijn<br />

van der Spek het laatste<br />

hotste nieuws bespreken<br />

wat betreft de Life<br />

Sciences.<br />

pagina 12<br />

Thuisexperiment<br />

De kerst stemming zit<br />

er vast al aardig in, hier<br />

nog een leuk experiment<br />

waarmee je je kamer een<br />

beetje op kan fleuren!<br />

pagina 17<br />

Bio-Informatica<br />

Bio-informatica wordt<br />

een steeds groter en<br />

belangrijker vakgebied.<br />

Sigrid Swagemakers van<br />

het Erasmus Medisch<br />

Centrum weet hier alles<br />

van.<br />

pagina 25<br />

iGEM Tomek<br />

Een hele zomer opgeven<br />

om aan een topkwaliteit<br />

project te werken met<br />

12 andere studenten.<br />

Tomek Diederen deed<br />

het en geeft hier zijn<br />

verhaal!<br />

pagina 28<br />

Van de redactie | 2<br />

Vereniging<br />

Activiteitenkalender | 4<br />

Afgelopen activiteiten | 6<br />

18 Oneindig vertelt | 10<br />

Wetenschap<br />

Life Science Nieuws | 12<br />

Gadgets&Apps | 14<br />

Thuisexperiment | 17<br />

Onderwijs en Carrière<br />

Alumni<br />

Laurens Sand | 18<br />

Janneke Rotman | 20<br />

Interview Jack Pronk | 22<br />

Interview Sigrid Swagemakers | 25<br />

Bijzondere studieactiviteiten<br />

Tomek Diederen | 28<br />

Daan Koper | 30<br />

Hoe overleef ik.. mijn practicum | 32<br />

Opinie<br />

Column<br />

Sam de Jong | 34<br />

Jildau Bras | 36<br />

3

4<br />

Van de redactie<br />

Help! Daar zit ik dan. Mijn eerste <strong>Vision</strong> <strong>of</strong> <strong>LIFE</strong> en ze hebben mij natuurlijk weer de<br />

taak gegeven om een stukje te schrijven van de redactie. Alle weken dat ik dit al weet,<br />

heb ik het uit zitten stellen. Maar nu moet het dan toch echt gebeuren.<br />

Ik vond het super leuk toen ik werd gevraagd<br />

om in de VoLcie plaats te nemen dit jaar. Ik<br />

was toentertijd nog bezig met het maken van<br />

de almanak, maar ik wist nog niet hoeveel werk<br />

het plaatsen van al die duizenden stukjes zou<br />

zijn. Precies goed, allemaal binnen de lijntjes,<br />

alle stukjes checken op spelfouten, alle foto’s<br />

in goede kwaliteit vinden… veel werk dus.<br />

Als ik dat had geweten, had ik misschien nóg<br />

langer nagedacht voor ik ‘Ja’ zou zeggen. Het<br />

leek me al veel werk, 5 keer een mini-almanak<br />

in elkaar zetten (zo zat het in mijn ho<strong>of</strong>d),<br />

maar na de almanakbeunweek bleek het nog<br />

even wat extra werk te zijn. Maar mij hoor je<br />

niet klagen. Een <strong>Vision</strong> is zeker minder werk<br />

dan een hele almanak. 40 pagina’s tegenover<br />

200-en-een-beetje pagina’s, is zeker een<br />

verschil! Maarja, je moet het dan wel weer<br />

vaker doen, dus uiteindelijk kom je ongeveer<br />

op hetzelfde uit. Maar zoals ik al zei: mij hoor<br />

je niet klagen.<br />

Nu even serieus: ik vind het wel echt heel leuk<br />

om nu in de VoLcie te zitten. Het is gezellig<br />

met Maxime, Rik en Jolanda. Het handige<br />

van twee QQ’ers, is dat de kans groot is dat<br />

altijd één van de twee op het hok in Delft is<br />

en dat ik dan aan de <strong>Vision</strong> kan werken. Dat<br />

is toch wel essentieel. Planning blijkt toch<br />

best belangrijk, want in één dag alle stukjes<br />

plaatsen, is echt niet te doen. Ik heb nu<br />

geprobeerd zo veel mogelijk langs te gaan, om<br />

elke keer een paar dingen te plaatsen, zodat<br />

de dag voor de deadline niet heel veel meer<br />

gedaan hoeft te worden. Helaas brengt een<br />

planning je niet heel ver, als je nog niet alle<br />

stukjes hebt.<br />

Dus hier zit ik dan, de dag voor de deadline, te<br />

wachten tot ik de laatste stukjes kan plaatsen.<br />

Gezellig met z’n vieren op het hok, stukjes te<br />

lezen, foto’s te bewerken: samen de <strong>Vision</strong><br />

maken tot wat het is. Ik hoop dat mijn eerste<br />

<strong>Vision</strong> <strong>of</strong> <strong>LIFE</strong> een beetje gaat lukken, zodat<br />

we vol goede moed aan de volgende kunnen<br />

gaan werken!<br />

Marissa Janssens<br />

<strong>Vision</strong> <strong>of</strong> <strong>LIFE</strong><br />

<strong>Jaargang</strong> <strong>15</strong><br />

Nummer 2<br />

December 2014<br />

Oplage<br />

800 stuks<br />

Design<br />

Jonna Bouwknegt<br />

Drukker<br />

Orangebook<br />

www.orangebook.nl<br />

Advertenties<br />

Study Store | 2<br />

Baseclear | 4<br />

Lustrum S.V. <strong>LIFE</strong> | 38<br />

<strong>LIFE</strong> Delft (Redactie)<br />

Julianalaan 67<br />

Kamer 2.470<br />

2628 BC Delft<br />

www.svlife.nl<br />

Redactie<br />

Rik Brouwer<br />

Jolanda ter Horst<br />

Marissa Janssens<br />

Maxime Bisschops<br />

<strong>LIFE</strong> Leiden<br />

Einsteinweg 55<br />

Kamer 008B<br />

2333 CC Leiden<br />

bestuur@svlife.nl<br />

Omslag - Heat map<br />

Lei Xu - “Merging microarray data<br />

from separate breast cancer studies<br />

provides a robust prognostic test”<br />

De <strong>Vision</strong> <strong>of</strong> <strong>LIFE</strong> is het periodieke orgaan van S.V. <strong>LIFE</strong>, studievereniging voor studenten Life Science & Technology van de Technische<br />

Universiteit Delft en de Universiteit Leiden. De <strong>Vision</strong> <strong>of</strong> <strong>LIFE</strong> verschijnt vijf maal per collegejaar en is bestemd voor alle leden van S.V.<br />

<strong>LIFE</strong>.

6<br />

Activiteitenkalender<br />

Als studievereniging organiseren wij natuurlijk verschillende activiteiten. De commissies<br />

zijn hard aan het werk en er zijn al diverse activiteiten geweest. Hier is alvast een<br />

overzicht voor de komende activiteiten, zodat je die data vrij kan houden. Uiteraard<br />

krijg je nog bericht als er nieuwe activiteiten tussendoor komen. Ook kun je de data<br />

van andere belangrijke activiteiten vinden binnen Leiden en Delft.<br />

December<br />

■■<br />

■■<br />

18/12 <strong>LIFE</strong> Kerstdiner<br />

18:00 uur, ‘t Keldertje, Delft<br />

26/12 - 04/01 Lustrum Skireis<br />

La Joue du Loup<br />

Vereniging<br />

Januari<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

08/01 Keldertjeborrel<br />

16:00 uur, ‘t Keldertje, Delft<br />

09/01 After-tentamenlunch eerstejaars<br />

Leiden<br />

<strong>15</strong>/01 Science Club borrel<br />

16:00 uur, Science Club, Leiden<br />

22/01 Keldertjeborrel<br />

16:00 uur, ‘t Keldertje, Delft<br />

28/01 Halfjaarlijkse ALV<br />

Delft<br />

29/01 Science Club borrel<br />

16:00 uur, Science Club, Leiden<br />

31/01 - 18/02 Masterreis<br />

Californië

Vereniging<br />

7<br />

Februari<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

05/02 Keldertjeborrel<br />

16:00 uur, ‘t Keldertje, Delft<br />

12/02 YES!Delft Excursie<br />

14:00 uur, YES!Delft, Delft<br />

12/02 Science Club borrel<br />

16:00 uur, Science Club, Leiden<br />

19/02 Keldertjeborrel<br />

16:00 uur, ‘t Keldertje, Delft<br />

24/02 Carrière avond<br />

16:30 uur, Science Club, Leiden<br />

26/02 Science Club borrel<br />

16:00 uur, Science Club, Leiden<br />

28/02 Lustrumgala “The mystery <strong>of</strong> <strong>LIFE</strong>”<br />

Pakhuis 17, Rotterdam

8<br />

Afgelopen activiteiten<br />

Sinds de installatie van het achttiende bestuur hebben er alweer heel wat activiteiten<br />

plaatsgevonden. Kon je niet overal bij aanwezig zijn, dan zie je een hier een overzicht<br />

van de belangrijkste activiteiten van de afgelopen twee maanden! Als je, na het lezen<br />

van al deze stukjes, het jammer vindt dat je er niet bij kon zijn, kijk dan even goed op<br />

de activiteitenkalender! Dan kan je ervoor zorgen dat je de komende twee maanden<br />

geen activiteiten hoeft te missen.<br />

Vereniging<br />

30 september - Almanakuitreiking<br />

Er is geen commissie zo mooi als de Almanakcie<br />

en elke keer dat de nieuwe almanak gepresenteerd<br />

wordt, is de vereniging weer een kunstwerk rijker.<br />

Ditmaal presenteerde de lieftallige Almanakcie<br />

‘13-’14 haar versie van dit boekwerk, met naar<br />

goed gebruik een uitgebreide signeersessie. Met<br />

veel spanning werd het nieuwe sprookjesachtige<br />

uiterlijk onthuld, dat zich zeker kon meten aan de<br />

genialiteit van de vorige editie. Gelukkig vond er<br />

tegelijkertijd een borrel plaats, zodat de mensen<br />

in de rij voor de signeertafel zich tijdens het uur<br />

reistijd niet hoefden te vervelen. Eindresultaat: een<br />

persoonlijk geworden boekwerk op je plank om<br />

je, tot in je gepensioneerde jaren, terug te laten<br />

denken aan wederom een mooi jaar bij <strong>LIFE</strong>. (Dat<br />

willen we toch niet missen)<br />

Vincent Leeuwenburgh<br />

13 oktober - Dispuut XX feest<br />

Eindelijk was het zover: het langverwachte<br />

dispuutsfeest, met als thema Pink Invasion. We<br />

blijven natuurlijk een damesdispuut! Nicole<br />

Berghuis en Margot Guurink hadden voor leuke<br />

roze versieringen gezorgd en met het dispuut<br />

hebben we dit eerst opgehangen in de Hut van<br />

ome Henne. Vervolgens was het wachten op<br />

de mensen die een kaartje hadden gekocht, <strong>of</strong><br />

de mensen die misschien alsnog wilden komen.<br />

Dansend gingen wij door de avond, op de lekkere<br />

beats van Vincent Leeuwenburgh a.k.a. Chris Leo.<br />

Heel erg druk was het niet, maar gezellig was het<br />

zeker! Voor een eerste feest was het erg geslaagd:<br />

dit belo<strong>of</strong>t veel voor het volgende feest!<br />

Marissa Janssens<br />

<strong>15</strong> oktober - Speedmeeten met<br />

bedrijven<br />

Aan het einde van je studie moet je uiteraard gaan<br />

nadenken over wat je met je leven wilt gaan doen,<br />

waar je carrière wilt maken. Sommige studenten<br />

weten al heel vroeg wat ze willen doen, maar<br />

voor de gemiddelde LST-student ligt het niet zo<br />

makkelijk. Als je besloten hebt geen PhD te doen,<br />

maar bij een bedrijf wilt gaan werken, dan kom je<br />

bij het volgende probleem: er is een hele grote keus<br />

voor een LST-student. Gelukkig organiseert <strong>LIFE</strong><br />

ieder jaar het Speedmeeten met bedrijven, zodat<br />

studenten kennis kunnen maken met verschillende<br />

bedrijven en zich zo kunnen oriënteren op de<br />

toekomst. Dit jaar stonden Johnson&Johnson,<br />

KPMG, Applikon en Good Biomarker Sciences<br />

klaar om de LST’er een klein kijkje te geven in het<br />

bedrijfsleven. De pitches waren de eerste eyeopener<br />

en tijdens de speedmeetrondes waren er<br />

zoveel vragen dat deze niet eens allemaal binnen<br />

de tijd konden worden beantwoord. Gelukkig<br />

was er op de borrel nog genoeg tijd om na te<br />

babbelen en werden uiteindelijk toch alle vragen<br />

naar behoren beantwoord! Laat die toekomst<br />

maar komen.<br />

Jolanda ter Horst

9<br />

16 oktober - Gupta lezing<br />

Het concept van een lunchlezing is eenvoudig:<br />

een gastspreker houdt een lezing en het bestuur<br />

smeert de broodjes. Dit keer werd de lezing<br />

gehouden door LST-alumnus Bart Jacobse en <strong>LIFE</strong><br />

smeerde gezamenlijk met CDL en DLF de broodjes.<br />

Bart Jacobse werkt voor Gupta, een strategisch<br />

consultancy bureau dat werkt voor partijen<br />

binnen de gezondheidszorg. Hij vertelde over wat<br />

Gupta doet, maar wat ons vooral interesseerde<br />

was:waarom hij de keuze heeft gemaakt om buiten<br />

het vakgebied van LST te gaan werken. De kennis<br />

die hij bij LST leerde, gebruikt hij niet meer, het is<br />

de manier van denken die nog nuttig is. Zo maakte<br />

hij een vergelijking tussen een fermentor en het<br />

financieringssysteem van de gezondheidszorg: je<br />

wilt zo efficiënt mogelijk je product maken. In dit<br />

geval is het product niet een molecuul, maar een<br />

genezen patiënt. De lunchlezing toonde aan dat<br />

een opleiding als LST je zo veel meer carrièreopties<br />

geeft dan alleen maar onderzoek doen. Daar dacht<br />

ik nog wel even over na toen ik met een paar<br />

overgebleven broodjes weer naar college ging.<br />

Mark Hoorens<br />

31 oktober - Aftertentamenlunch<br />

Uitgeput maar opgelucht kwamen we de<br />

tentamenzaal uit. We hadden drie uur gezwoegd<br />

op het moeilijkste tentamen tot nu toe: Calculus I.<br />

En dan volgt een lastige beslissing: blijf je gezellig<br />

napraten met je studiegenootjes <strong>of</strong> ga je naar<br />

huis, wetend dat je de kans hebt gemist om te<br />

verifiëren <strong>of</strong> je de taaie integraal van 5b goed hebt<br />

opgelost Gelukkig werd dit dilemma opgelost<br />

door de EjAccie, die direct na het tentamen haar<br />

eerste activiteit had georganiseerd: de typische<br />

tostilunch!<br />

Druk napratend begaven wij ons richting het<br />

Gorlaeus, waar wij heerlijke warme pannenkoeken<br />

en limonade kregen voorgeschoteld.<br />

Pannenkoeken, en géén tosti’s Tja, er was een<br />

probleempje met het aansluiten van tosti-ijzers<br />

in de Science Club. Gelukkig had de EjAccie<br />

bijtijds een oplossing gevonden en ons daarover<br />

geïnformeerd, dus genoten wij allen van een<br />

pannenkoek, harde muziek en elkaars gezelschap.<br />

Het was een fijne manier om de drukke eerste<br />

periode af te sluiten. En wat nog het mooiste was:<br />

omdat het deze keer niet is gelukt met de tosti’s,<br />

is ons belo<strong>of</strong>d dat die er wel zullen zijn in Delft, in<br />

plaats van licht zompige pannenkoeken. Dus alvast<br />

hulde voor de aftertentamenlunch in Delft, mét<br />

tosti’s. En hulde voor de EjAccie, met deze start<br />

wordt het vast een super jaar!<br />

Gemma van der Voort<br />

5 november - Incotec Excursie<br />

Elke LST’er krijgt in zijn/haar opleiding natuurlijk<br />

te maken met onder andere de genetische<br />

modificatie van zaden. Vandaar dat de ExcurCie<br />

een mooi uitstapje heeft georganiseerd naar<br />

het bedrijf Incotec. Incotec houdt zich niet<br />

bezig met het modificeren van zaden, maar met<br />

de zaadbehandelingen, waar zeven stappen<br />

en technologieën voor zijn. Als de zaden<br />

binnenkomen worden de beste zaden gescheiden<br />

van de mindere zaden, dit wordt gedaan met<br />

een speciale X-ray technologie. Incotec is tot nu<br />

toe het enige bedrijf op de wereld die dat op<br />

deze manier doet. Vervolgens worden de zaden<br />

geprimed, dit is het tijdig activeren en weer<br />

stoppen van het kiemproces. Op deze manier<br />

komen de zaden allemaal tegelijk uit. Vervolgens<br />

worden ze gedesinfecteerd, waarna de zaden<br />

worden gefilmcoat. Bij dit proces worden de<br />

zaden voorzien van een gekleurde filmlaag, <strong>of</strong><br />

worden ze gepilleerd. Als laatste worden actives en<br />

additives aangebracht, op deze manier worden de<br />

zaden beschermd tegen ziekten en dergelijke. De<br />

Vereniging

10<br />

Vereniging<br />

kwaliteit wordt met steekproeven onderzocht aan<br />

de hand van een analytische kwaliteitstest. Dit werd<br />

ons allemaal verteld in een introductiepresentatie<br />

door medewerkers van het bedrijf, waarna we<br />

een rondleiding langs alle zeven stappen van dit<br />

proces kregen. Helaas konden we niet alles zien<br />

en konden niet alle vragen beantwoord worden<br />

in verband met bedrijfsgeheimen. Het was zeer<br />

interessant om te zien hoe zo’n bedrijf werkt en ik<br />

denk dat ik kan stellen dat ook deze excursie een<br />

succes was.<br />

Liset Jansen<br />

7 november - Heineken excursie<br />

Samen reisden we met ongeveer 30 eerstejaars<br />

af naar de grootste bierfabriek van Europa: de<br />

Heinekenfabriek in Zoeterwoude.<br />

Onder het genot van een door Heineken<br />

gebrouwen drankje kregen we een film te zien<br />

over de geschiedenis van Heineken; hoe het<br />

wereldberoemde biermerk samenging met Amstel<br />

en – wat ik niet wist - hoe het nu ook eigenaar is<br />

van veel meer merken waaronder Brand, Wieckse,<br />

Affligem maar ook Royal Club en Sourcy. Daarna<br />

werden we in een ouderwetse dubbeldekker bus<br />

rondgereden over het terrein. In de fabriek konden<br />

we zelf de apparatuur zien en kregen we informatie<br />

over het brouwproces. Het informatiefilmpje<br />

met naar de camera glimlachende besnorde<br />

medewerkers, stamde duidelijk uit de jaren ‘80.<br />

Erg leuk was het om vragen te stellen aan een bij<br />

Heineken werkende oud-LST-student, die met ons<br />

meeliep. Ik vond het interessant om meer te weten<br />

te komen over zijn werk met gist.<br />

Het einde van het programma was de<br />

productconfrontatie. We kregen de kans om<br />

(gratis!) van alles uit te proberen: alcoholvrij bier,<br />

rosébier, pils, bockbier, radler <strong>of</strong> gewoon frisdrank<br />

van alle verschillende Heinekenmerken. Helaas<br />

sloot de bar uiteindelijk, en keerden we terug.<br />

Judith Teeuwisse<br />

10 november - Kick-<strong>of</strong>f party<br />

De avond begon al toen we om 9 uur op station<br />

Delft stonden te wachten, waarna we de trein in<br />

stapten en werden herenigd met onze medecommissieleden<br />

uit Leiden. Na een feestelijke reis<br />

waren we in Rotterdam. Terwijl de temperatuur<br />

daalde, steeg bij iedereen de spanning, want:<br />

waar zouden we heen gaan Na een pinsessie<br />

en een groepsfoto, waarbij de partycam bijna<br />

was overleden, gingen we op pad. Tot iedereens<br />

grote blijdschap leidde een lange avondwandeling<br />

toch tot de Skihut! Toen barstte het feest los. We<br />

werden binnen feestelijk ontvangen met shotjes<br />

in de <strong>LIFE</strong>-kleuren. De prachtige deuntjes van de<br />

DJ en het enthousiasme van het barpersoneel<br />

zorgden ervoor dat de stemming er snel in zat.<br />

Het bier vloog over de bar en de voetjes dansten<br />

door de tent en op de tafels. Vele commissieleden<br />

mochten hun dans- en zangkunsten op de bar<br />

laten zien en als hoogtepunt ontving D..s. B..s.nh.rz<br />

een lapdance van een charmante barman. Het was<br />

een geslaagde avond. Iedereen is redelijk veilig<br />

en met een warm ho<strong>of</strong>d thuis gekomen (die muts<br />

was toch best handig), maar waar de droge sokken<br />

voor waren blijft een onopgelost mysterie.<br />

Kirsten Knobel<br />

12 november - EjAccie Lasergamen<br />

Een groep van ongeveer vijftig eerstejaars vertrok<br />

naar Rotterdam, om daar samen een activiteit<br />

van de EjAccie mee te maken. Dit keer gingen<br />

we gezellig lasergamen, een mooi vervolg op het<br />

eerstejaarsweekend. De waterpistooltjes werden<br />

ingeruild voor laserguns en in plaats van een<br />

nullenboekje kregen we een vest dat diende als<br />

een schild. De groep werd gesplitst in tweeën,<br />

waarna de eerste helft mocht beginnen. De andere<br />

helft mocht kijken hoe goed (<strong>of</strong> in sommigen<br />

gevallen slecht) ze het er van af brachten. Na een

11<br />

spannend gevecht van <strong>15</strong> minuten was de eerste<br />

ronde over en kon de tussenstand opgemaakt<br />

worden. Ondertussen begon de tweede helft<br />

aan hun missie en ook zij faalden niet: er werd<br />

hevig gestreden. Na nog een tweede ronde voor<br />

iedereen, werd dan eindelijk de uitslag bekend. De<br />

winnaars hebben eeuwige roem gekregen onder<br />

allen die mee waren en de verliezers kijken hoopvol<br />

uit naar een kans om hun eer terug te veroveren;<br />

wachtend op de volgende eerstejaarsactiviteit.<br />

Marjolein Quik<br />

18 november - Commissie ALV<br />

De Commissie-ALV, deze ALV móet wel <strong>LIFE</strong>geschiedenis<br />

hebben geschreven met zijn opkomst<br />

en tijdsduur. We moesten zowaar in de rij wachten<br />

om ons aan te kunnen melden. Gelukkig lagen er<br />

wel al een agenda en lekkere biertjes op ons te<br />

wachten, waardoor de ALV in een recordtijd van<br />

2 uur alweer gesloten kon worden. Hierin hebben<br />

we erg veel geklapt voor de decharge en installatie<br />

van de commissies (ditmaal hadden mensen<br />

écht iets neergezet en was het klappen dus niet<br />

lauter voor zeehonden, aldus Rik), waarbij de oudcommissieleden<br />

allen ook graag mededeelden<br />

dat ze overdrachtsdiners verwachten. Bovendien<br />

zijn er drie nieuwe ereleden voor <strong>LIFE</strong> ingestemd!<br />

Naar aanleiding van de aangenomen motie van<br />

vorig jaar, werd de ALV natuurlijk ook nog gepast<br />

afgesloten met het uit volle borst zingen van het<br />

<strong>LIFE</strong>-lied.<br />

Sophie van Leur<br />

19 november - Lustrumlezing<br />

‘Evolved’<br />

Een bijeenkomst op zomaar een woensdagmiddag<br />

in ons mooie lustrumjaar, georganiseerd door de<br />

lustrumcommissie. Als nog maar weer een activiteit,<br />

onder vele activiteiten, werd deze lustrumlezing uit<br />

de mouwen van Sam de Jong en cohorten geschud.<br />

Minder hoogstaand was het er niet om! Nadat onze<br />

opleidingsdirecteur pr<strong>of</strong>. Mathieu Noteborn op<br />

geheel eigen wijze het balletje opgegooid had voor<br />

een enerverende middag, mocht pr<strong>of</strong>. dr. Jacques<br />

Neefjes aftrappen. Neefjes sprak op een zeer<br />

boeiende manier over zijn bevindingen in een veld<br />

welke hij met zijn collega’s (onder andere Leidse<br />

pr<strong>of</strong>. Overkleeft) zelf heeft opgezet: de Chemische<br />

Immunologie. “Oude” kankermedicijnen die de<br />

klinieken al verlaten hebben, blijken andere <strong>of</strong><br />

meer therapeutische activiteiten te hebben dan<br />

waar ze origineel op gepatenteerd waren en<br />

Neefjes wil ze daarom onderzoeken <strong>of</strong> ze weer in<br />

gebruik te nemen zijn. Vertegenwoordiging van de<br />

evolutie in de life sciences vanuit de industrie was<br />

dr. Cees Sagt van DSM. Als Principal Scientist bij<br />

de Strain Development, ziet Sagt in de afgelopen<br />

jaren een enorme toename in ontdekkingen en<br />

mogelijkheden om biologische en duurzame<br />

producten op industrieel niveau te produceren<br />

en in de samenleving te implementeren. Iedereen<br />

die de colleges van Jack Pronk en Ton van Maris<br />

inspirerend vindt, kunnen bij DSM volledig tot hun<br />

recht komen en hun droombaan vrij dicht bij huis<br />

vinden. Afsluitend was pr<strong>of</strong>. dr. Peter Laird te gast<br />

van de University <strong>of</strong> California. Als een pionier op<br />

het, ja, nog steeds jonge veld van epigenetica,<br />

vond Laird correlaties tussen de gemethyleerde<br />

staat van DNA en het ontwikkelen van kanker<br />

én ontwikkelde meerdere assays along the way<br />

om dit te bewerkstelligen. Laird werkt met zijn<br />

collega’s richting betrouwbare en gemakkelijk<br />

bruikbare methoden om kanker te diagnosticeren,<br />

door gebruik te maken van epigenetische sporen.<br />

Met deze geweldige presentatie kwam helaas de<br />

middag alweer ten einde, maar niet voordat er nog<br />

veel nagepraat werd onder het genot van drankjes<br />

en hapjes in de Botanische Tuin.<br />

Daan Brocken<br />

Vereniging

12<br />

18 Oneindig vertelt: Jolanda ter Horst<br />

Eindelijk is het zover, MIJN verhaal in DE <strong>Vision</strong> <strong>of</strong> <strong>LIFE</strong>. Ja lieve lezers van de <strong>Vision</strong>,<br />

jullie hebben er lang op moeten wachten maar nu hebben jullie ook wat! Ik weet dat<br />

jullie allemaal staan te trappelen om mijn boeiende levensverhaal tot je te nemen. Ga<br />

er dus even lekker voor zitten, dan neem ik jullie in een sneltreinvaart mee langs alle<br />

hoogtepunten van mijn zeer indrukwekkende leventje.<br />

Vereniging<br />

Twee weken te laat en ietwat te klein werd<br />

ik als super schattige baby geboren in het<br />

DEO ziekenhuis in Haarlem. Ik heb gehoord<br />

dat het die dag onweerde en regende, maar<br />

dat zodra ik ter wereld kwam, de zon is gaan<br />

schijnen. Mijn baby bestaan was verder niet<br />

erg bijzonder: ik sliep en at, daar hield het<br />

zo ongeveer wel bij op. Mijn enige herinnering<br />

aan het peuter zijn is dat ik op een groene<br />

speelgoedtractor door de gangen van de<br />

peuterspeelzaal heen racete, zo blij als een<br />

kind.<br />

“Het is wel duidelijk dat ik goede<br />

genen heb!”<br />

Mijn kindertijd zou je in één woord kunnen<br />

omschrijven als fantastisch. Ik heb echt niks<br />

te klagen gehad, mijn vader heeft zijn taak om<br />

ons gezin te onderhouden prima volbracht,<br />

mijn moeder kookte (meestal) lekker, ik had<br />

meer dan genoeg speelgoed en ontelbare<br />

vriendinnetjes en vriendjes. Ik heb tot mijn<br />

18e in een rijtjeshuis in Santpoort-Noord<br />

gewoond, een half uur fietsen vanaf het strand.<br />

De straat waar ik in ben opgegroeid bestaat<br />

uit tien huizen waar allemaal gezinnen met<br />

kinderen woonden met wie mijn broer en ik<br />

verstoppertje, tikkertje en stand in de mand<br />

konden spelen en met wie we boomhutten<br />

konden bouwen (mits de boze achterbuurman<br />

het niet zag). We hadden ook nog twee<br />

“Wanneer we onze krachten<br />

samenbundelden, we onze moeder<br />

helemaal gek konden maken”<br />

neefjes van onze leeftijd, hier trok ik ook vaak<br />

mee op. Ik had toen ik jong was al mijn opa’s<br />

en oma’s nog, één van mijn opa’s overleed<br />

toen ik in de derde klas van de middelbare<br />

school zat, één van mijn oma’s is vorig jaar<br />

overleden. Ik heb lang van ze kunnen genieten<br />

en geniet nog steeds van de opa en oma die<br />

nog in leven zijn. Mijn opa van 89 golft nog<br />

steeds iedere maandag: het is wel duidelijk<br />

dat ik goede genen heb!<br />

Ik ben verder echt een moeders- en<br />

vaderskindje, zonder pappa en mamma kan<br />

ik vrij weinig. Ze zijn meestal lief en ik kan<br />

altijd veel met ze lachen. Ze staan ook altijd<br />

achter de meeste beslissingen die ik maak,<br />

zo niet, dan zijn ze makkelijk over te halen.<br />

Mijn broer, Sebastiaan, is drie jaar ouder<br />

dan ik. We konden altijd ontzettend veel<br />

ruzie maken, maar gelukkig maakten we het<br />

ook altijd weer snel goed. Ik heb vroeger zo<br />

vaak tegen hem gezegd dat ik nooit meer met<br />

hem zou praten, vervolgens had ik altijd tien<br />

minuten later een dringende vraag over hoe<br />

ik verder moest met mijn Pokémon gameboy<br />

spelletje. We kwamen er al snel achter dat<br />

wanneer we onze krachten samenbundelden,<br />

we onze moeder helemaal gek konden maken;

13<br />

wat natuurlijk het ultieme doel is als kind. Ik<br />

vond het stiekem verschrikkelijk toen hij het<br />

huis uit ging en in Groningen op kamers ging.<br />

Op de middelbare school heb ik het altijd<br />

wel naar mijn zin gehad. Hoewel mijn beste<br />

vriendinnetjes op een andere school zaten, heb<br />

ik ook veel lol gehad met mijn klasgenootjes.<br />

De pubertijd is voor iedereen een rare tijd en<br />

het had een haar gescheeld <strong>of</strong> ik had me bij<br />

de gothics aangesloten. In plaats daarvan<br />

ben ik hangjongere geworden en hing ik uit<br />

verveling regelmatig rond bij de skatebaan<br />

van Santpoort (Getto!). Gelukkig ging dit mij<br />

ook snel vervelen en zocht ik andere hobby’s<br />

zoals stappen en werken bij de Chinees.<br />

Ik heb vele sporten beoefend, van dansen tot<br />

tennis. Vanaf mijn elfde tot mijn achttiende<br />

heb ik gehockeyd en daarna twee jaar<br />

gevoetbald, via hockey heb ik ook mijn<br />

vriendinnengroep ontmoet. Met zijn tienen<br />

hebben we ontzettend veel dingen gedaan. We<br />

zijn vanaf mijn zestiende bijna ieder jaar op<br />

vakantie geweest naar Blanes, Chersonissos,<br />

Malta <strong>of</strong> Mallorca. Thuis gingen we ook vaak<br />

stappen. Ieder weekend fietsten we richting<br />

IJmuiden <strong>of</strong> Haarlem waar we tot in de late<br />

uurtjes stonden te dansen en te sjansen. Ik<br />

heb nooit echt een lange relatie gehad dus<br />

mijn leven is lekker rustig geweest zonder al<br />

teveel gezeur. Terwijl mijn neefjes en nichtjes<br />

iedere familieactiviteit een nieuwe liefde<br />

meenamen zat ik altijd weer tegenover mijn<br />

broer tijdens het eten. De echte liefde laat nu<br />

wel erg lang op zich wachten: gelukkig kan<br />

ik altijd nog een alleenstaande kattenvrouw<br />

worden.<br />

“Het had een haar gescheeld <strong>of</strong> ik<br />

had me bij de gothics aangesloten”<br />

Ik wist tot twee weken voor de start van het<br />

collegejaar niet wat ik wilde gaan studeren,<br />

ik was uitgeloot bij tandheelkunde en had<br />

geen back-up. Mijn moeder heeft een heel<br />

groot boek gehaald bij de bieb met alle studies<br />

erin. Toen heb ik maar LST gekozen, amper<br />

wetende wat dit was, dit is gelukkig een goede<br />

gok geweest.<br />

“Gelukkig kan ik altijd nog een<br />

alleenstaande kattenvrouw worden”<br />

Ik maak redelijk makkelijk vrienden en dat<br />

kwam op de universiteit ook weer van pas.<br />

Samen met mijn nieuwe maatjes Marissa<br />

en Vicky heb ik het eerste jaar weten te<br />

overleven. Ik deed mee aan alle (lustrum)<br />

activiteiten van <strong>LIFE</strong>. Het eerste jaar woonde<br />

ik nog thuis maar daarna vond ik het tijd om<br />

op mijzelf te gaan wonen. Ik ben toen ook<br />

lid geworden van Augustinus waar ik in het<br />

Cordial Arduus terecht kwam, waar mijn twee<br />

lieve huisgenootjes ook uit komen. Omdat<br />

ik de eerste in mijn familie was die naar de<br />

universiteit ging, snapte niemand wat lid<br />

worden inhield. Ook nu ik in het bestuur zit<br />

snappen ze niet wat ik eigenlijk de hele dag<br />

aan het doen ben, maar eerlijk gezegd weet ik<br />

dat zelf ook niet zo goed.<br />

Ik zou honderden leuke anekdotes kunnen<br />

vertellen maar iets zegt mij dat ik al teveel<br />

woorden heb. Mocht je meer willen weten<br />

over mij, stuur dan een mailtje naar Jolanda:<br />

mycrazybeautifullife@svlife.nl.<br />

Jolanda ter Horst<br />

Vereniging

14<br />

Life Science Nieuws<br />

Nadat een recordaantal <strong>LIFE</strong>-leden onder valse voorwendselen was meegelokt naar<br />

een niet nader te noemen uitgaansgelegenheid in Rotterdam zouden zij zich eventueel<br />

zorgen kunnen maken over de daar opgelopen trauma’s, gehoorschade, en mogelijke<br />

gevolgen van alcohol- <strong>of</strong> sigarettenmisbruik.<br />

Wetenschap<br />

Figuur 1 In muizen waar FXR1P knockout is, worden<br />

meer eiwitten ter bevordering van het geheugen<br />

geproduceerd.<br />

Met betrekking tot die hersenschade hebben<br />

onderzoekers een interessante ontdekking<br />

gedaan. Het is recent ontdekt dat er een eiwit<br />

bestaat dat de vorming van herinneringen<br />

hindert. In muizen werd het gen voor het eiwit<br />

FXR1P uitgeschakeld. Vervolgens waren zij<br />

bijvoorbeeld beter in staat om de weg door een<br />

doolh<strong>of</strong> te onthouden, zowel op korte termijn<br />

als meer dan een week later. Op andere testjes<br />

reageerden ze ook minstens zo goed als de<br />

controlegroep. Zo is aangetoond dat FXR1P<br />

verantwoordelijk is voor het onderdrukken<br />

van de productie van andere moleculen die<br />

nodig zijn om herinneringen aan te maken,<br />

doordat zij de connecties tussen hersencellen<br />

versterken. Als er st<strong>of</strong>fen kunnen worden<br />

gevonden die de aanmaak van FXR1P<br />

kunnen beïnvloeden, vormen deze mogelijke<br />

medicijnen tegen Alzheimer, waarbij te weinig<br />

herinneringen worden aangemaakt, maar<br />

ook voor vormen van autisme, waarbij een<br />

overmatige hersenactiviteit aanwezig is.<br />

Muizen worden enorm veel gebruikt als<br />

proefdieren, zoals hierboven ook vermeld.<br />

Een internationale groep onderzoekers heeft<br />

onderzoek van vele jaren gecombineerd<br />

om verschillen tussen muis en mens in het<br />

genoom aan te tonen. Het kan gesteld worden<br />

dat de systemen die wij gebruiken om onze<br />

gen-activiteit te reguleren zijn geconserveerd<br />

en zeer sterk op de systemen van muizen<br />

lijken. Ook sommige DNA-sequenties die<br />

in ons genoom zorgen voor ziektes hebben<br />

vergelijkbare effecten in muizen. Er zijn echter<br />

ook andere sequenties die niet vergelijkbaar<br />

zijn tussen de soorten, wat de muis een<br />

minder goed ziektemodel maakt. Muis en<br />

mens delen 70% van hun eiwit coderende<br />

DNA-sequenties. Ook het immuunsysteem<br />

en de metabolische processen variëren sterk.<br />

De onderzoekers merken op dat genregulatie<br />

over het algemeen overeenkomt, maar zodra<br />

men in groot detail gaat kijken, er toch zeker<br />

verschillen zijn op te merken.<br />

Nu toch weer even terug naar die<br />

maandagavond, want geheugenschade is<br />

niet het enige waar men mee te maken kreeg,<br />

namelijk ook de rook. Dat sigarettenrook<br />

schadelijk is, is natuurlijk allang bekend.<br />

Amerikaanse onderzoekers hebben echter<br />

onderzoek gedaan naar het effect van de rook<br />

van wiet. Sinds dat langzaam door Amerika<br />

heen gelegaliseerd wordt, is er meer interesse<br />

naar de effecten. Ook hier werd gebruik<br />

gemaakt van dierproeven: ratten werden<br />

blootgesteld aan <strong>of</strong>wel sigarettenrook, <strong>of</strong>wel<br />

rook van joints. Vervolgens werd met behulp<br />

van een echo de elasticiteit van bloedvaten<br />

in de poot van de rat gemeten. Het blijkt dat<br />

de schadelijkheid van beide soorten rook te<br />

vergelijken is. De schadelijkheid ligt dus niet<br />

aan THC, de werkzame st<strong>of</strong> in marihuana. Bij<br />

rook zonder THC waren de effecten namelijk<br />

ook zichtbaar.<br />

Bang dat al die rook uiteindelijk ook jou<br />

de das om zal doen Er is nu een nieuwe

<strong>15</strong><br />

Wat dan wel weer vreemd is, is dat dit zowel<br />

geldt voor partners die dagelijks speeksel<br />

uitwisselen als voor partners die dat een<br />

paar keer per jaar doen. Om de verzameling<br />

bacteriën in het speeksel echter significant<br />

op elkaar te laten lijken is wel een behoorlijke<br />

mate van klefheid nodig: er zijn negen zoenen<br />

per dag voor nodig.<br />

Figuur 2 Longkanker wordt wellicht sneller opgespoord<br />

met de sputumtest.<br />

methode ontwikkeld om longkanker sneller op<br />

te sporen. Eén van de redenen dat er elk jaar<br />

meer dan tienduizend Nederlanders overlijden<br />

aan longkanker is namelijk dat de kanker<br />

vaak te laat ontdekt wordt. De diagnose wordt<br />

op dit moment gesteld nadat er een buisje via<br />

de keel de long ingaat, waar een hapje uit het<br />

tumor weefsel wordt genomen en onderzocht.<br />

De nieuwe methode om longkanker te<br />

diagnosticeren maakt gebruik van sputum,<br />

het slijm dat uit de diepe luchtwegen wordt<br />

opgehoest en ook cellen bevat. Het sputum<br />

van mensen met longkanker bevat bepaalde<br />

markers die gezonde mensen niet hebben.<br />

Op dit moment kan 40% van de mensen<br />

met longkanker gediagnosticeerd worden na<br />

zo’n sputumtest. Dit getal kan hoger komen<br />

te liggen als meer markers geïdentificeerd<br />

worden.<br />

Nog een interessant feitje dat jou misschien<br />

meer interesseert na die veelbewogen<br />

maandag: tijdens een tongzoen wisselen zo’n<br />

80 miljoen bacteriën van eigenaar. Volgens de<br />

onderzoekers is het ‘een mooi voorbeeld van<br />

een korte blootstelling aan een gigantische<br />

hoeveelheid bacteriën’. Een aantal daarvan<br />

nestelen zich op je tong, maar het grootste<br />

deel slik je gelukkig gewoon door. Dankzij die<br />

bacteriën die wel in jouw mond blijven wonen,<br />

blijkt je mondflora meer te lijken op die van je<br />

partner dan die van een willekeurig persoon.<br />

Mocht jij je die maandag niet bezig hebben<br />

gehouden met het uitwisselen van bacteriën<br />

(voor de ware LST’er natuurlijk een bezigheid<br />

die onder de studie valt), niet getreurd! Uit<br />

onderzoek van de universiteit van Exeter<br />

is gebleken dat zelfs het kijken naar deze<br />

bezigheid positieve effecten heeft. In het<br />

onderzoek werden foto’s van mensen die<br />

emotionele steun <strong>of</strong> affectie ontvingen getoond.<br />

De proefpersonen die deze foto’s hadden<br />

gezien ondervonden daarna minder dreiging<br />

van bedreigende gezichten <strong>of</strong> woorden. Dit<br />

onderzoek kan ook helpen verklaren waarom<br />

herstel van psychologisch trauma nauw<br />

samenhangt met de mate waarin individuen<br />

zich gesteund voelen door anderen.<br />

Tot slot, in heel ander licht, heeft er die dinsdag<br />

een belangrijke gebeurtenis plaatsgevonden.<br />

Kim Kardashian deed een poging ‘to break the<br />

internet’. Helaas slaagde zij daar niet in, omdat<br />

het merendeel van internetgebruikers andere<br />

prioriteiten had. De lander Philae slaagde er<br />

namelijk in te landen op de komeet Philae na<br />

een reis van tien jaar. Ondanks het landen op<br />

een te schaduwrijke plek, waardoor de accu’s<br />

leegliepen, kon hij eerst een behoorlijke reeks<br />

gegevens verzamelen. Interessant genoeg heeft<br />

hij in de atmosfeer van de komeet organische<br />

moleculen gevonden. Het is nog niet bekend<br />

wat voor organische moleculen dit zijn, meer<br />

informatie wordt verwacht zodra de komeet<br />

dichter bij de zon komt. De accu’s van de<br />

lander kunnen dan weer worden opgeladen<br />

en kan hij zijn onderzoek voortzetten, maar<br />

wat zal hij vinden, leven<br />

Lorijn van der Spek<br />

Wetenschap

16<br />

Gadgets & Apps<br />

Apps en gadgets zijn eigenlijk speelgoed voor volwassen mensen, nietwaar Maar<br />

spelen blijft leuk en na een dagje spelen met droogijs, epjes, agarplaten en microscopen<br />

mag het wel wat minder serieus. Geeky, grappig <strong>of</strong> gewoon heel handig, de <strong>Vision</strong> <strong>of</strong><br />

<strong>LIFE</strong> geeft je een mooie selectie, met een knipoog.<br />

Self stirring mug<br />

Als LST’er gebruiken we fermentoren met<br />

ingebouwde ‘stirrers’. Zo vreemd is dat niet, maar<br />

waarom nemen we dan wel nog de moeite om<br />

onze eigen k<strong>of</strong>fie te roeren Met deze k<strong>of</strong>fiemok<br />

bespaar je in de ochtend toch gauw een paar<br />

minuten. Je suiker en melk zijn namelijk binnen no<br />

time opgelost, terwijl jij je haar nog aan het föhnen<br />

bent.<br />

http://tinyurl.com/kzlfgoo<br />

Kosten: $8 USD<br />

Wetenschap<br />

Toaster With Egg Poacher<br />

Om nog meer tijd te kunnen besparen in de<br />

ochtend, kun je deze toaster aanschaffen. Met deze<br />

toaster is je eitje tegelijkertijd klaar met je toast en<br />

hoef je dus geen koude bammetjes te eten. Op het<br />

<strong>LIFE</strong> hok wordt vaak het tosti apparaat gebruikt als<br />

combi toaster waarin een ei wordt gebakken, maar<br />

dit geeft nogal wat troep, dus misschien moet <strong>LIFE</strong><br />

deze ook maar aanschaffen.<br />

http://tinyurl.com/o3bttfr<br />

Kosten: $50 USD<br />

Portable solar charger<br />

Elektriciteit wordt steeds schaarser en duurder,<br />

zonde dus om je telefoon steeds te moeten<br />

opladen via de muur. Met deze Solar charger hoef<br />

je nooit meer te betalen voor het opladen van je<br />

telefoon en ben je ook nog lekker milieubewust!<br />

Ook ideaal voor op vakantie <strong>of</strong> festivals, mocht de<br />

zon tenminste schijnen.<br />

http://tinyurl.com/<strong>of</strong>b5eqb<br />

Kosten: $45 USD

17<br />

Photomath<br />

Photomath, de slimme camera rekenmachine! Af<br />

en toe heb je even een duwtje in de goede richting<br />

nodig bij wiskunde, en deze app is dé uitkomst (pun<br />

intended). De app maakt gebruik van je camera<br />

om een wiskundige vergelijking op te lossen,<br />

door simpelweg je camera erboven te houden. Je<br />

hebt ook de mogelijkheid om de oplossing stap<br />

voor stap te bekijken. Het gaat nu nog om relatief<br />

simpele vergelijkingen, maar er komen er constant<br />

meer bij.<br />

Prijs: gratis (iOS, Android (20<strong>15</strong>) en Windows)<br />

Science Glossary<br />

Soms ben je het wel eens even kwijt wat een science<br />

term ook al weer precies inhield; dat is exact<br />

waar deze app voor is! In deze enorme glossary,<br />

staat elke term uitgelegd. Je hoeft alleen maar op<br />

een term te klikken en je krijgt meteen alle specifieke<br />

en gerelateerde informatie. Als je nog verder<br />

doorklikt kom je uit bij online leer-modules waar<br />

de term gebruikt wordt. Een mini scheikunde-,<br />

natuurkunde- en biologieboek in je zak. Op www.<br />

visionlearning.com kun je direct de leer-modules<br />

vinden.<br />

Prijs: gratis (iOS)<br />

Wetenschap<br />

Molecules<br />

Stel, je bent bezig met een practicum en je<br />

assistent vraagt je hoe twee moleculen op elkaar<br />

passen in de cel, hoe reageer je dan Je pakt snel<br />

je Molecules app erbij, laadt de twee moleculen en<br />

bekijkt hoe ze op elkaar zouden kunnen passen.<br />

Zo simpel is het! Met de Molecules app kun je elk<br />

gewenst molecuul in een 3D omgeving bekijken,<br />

door ze te downloaden uit de RCSB Protein Data<br />

Bank.<br />

Prijs: gratis (iOS)

Wetenschap<br />

18

Thuisexperiment<br />

Kerstmis staat al weer voor de deur. Iedereen heeft inmiddels de kerstboom weer<br />

opgetogen; wij kunnen natuurlijk niet achterblijven. Vandaar dat ook wij een kerstboom<br />

neer zullen zetten, maar dan wel met een LST-tintje.<br />

19<br />

De werking van deze kerstboom berust op het principe van capillaire werking, verdamping, kristallisatie<br />

en saturatie. Zodra de vloeist<strong>of</strong>, via de capillaire werking van het karton, bij de punten van de kerstboom<br />

komt, verdampt het water en de ammonia. De al super gesatureerde vloeist<strong>of</strong> wordt zo nog meer<br />

gesatureerd. Op een gegeven moment is deze zo gesatureerd dat het kristallen gaat vormen; deze<br />

worden dan gevormd door het zout en het blauwsel (en voedselkleurst<strong>of</strong> wanneer je dit gebruikt hebt).<br />

Materiaal:<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

Methode:<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

■■<br />

1 eetlepel water<br />

1 eetlepel zout<br />

1 eetlepel blauwsel (verkrijgbaar bij de drogist, het zit ook in wasmiddel)<br />

½ eetlepel ammonia<br />

Karton<br />

Voedselkleurst<strong>of</strong><br />

Knip de kerstboom uit het karton (2x) en<br />

schuif ze in elkaar<br />

Kleur de puntjes van de kerstboom met<br />

de voedselkleurst<strong>of</strong><br />

Meng het water, zout, blauwsel en<br />

ammonia<br />

Zet je kerstboom er in<br />

Wetenschap<br />

Binnen een paar uur zullen er allemaal zoutkristallen<br />

vormen aan de punten van je kerstboom in de<br />

kleuren die jij hebt gebruikt! Zo hoef je zelfs tijdens<br />

de kerst het in het lab staan niet te missen. Stuur<br />

je creatie naar thuisexperiment@svlife.nl, wie weet<br />

staat die dan de volgende keer dan wel in de<br />

nieuwe <strong>Vision</strong> <strong>of</strong> <strong>LIFE</strong>.<br />

Rik Brouwer

20<br />

Alumnus: Laurens Sand<br />

Een hele tijd terug ben ik door de actieve <strong>Vision</strong> commissie gevraagd voor een stukje<br />

over wat ik zo allemaal deed en hoe ik terug kijk op <strong>LIFE</strong>. Ik zal me even voorstellen; ik<br />

ben een Brabander uit een dorp onder Breda, genaamd Rijsbergen. Na het VWO heb<br />

ik druk gezocht en zoals meer LST’ers vond ik bijna alle bètavakken leuk.<br />

Onderwijs en Carrière<br />

Toen ik LST voor ’t eerst zag dacht ik:<br />

“alleen de cel, is dat niet veel te specifiek”.<br />

Vervolgens ben ik bij andere studies gaan<br />

kijken, waaronder BFW, want ik heb altijd<br />

een voorliefde voor medicijnen maken gehad.<br />

Uiteindelijk ben ik toch teruggekomen bij<br />

LST, omdat dit het breedste toekomstbeeld<br />

gaf en omdat mij de Delft-Leiden combinatie<br />

erg aansprak. Na het lopen van het<br />

introductieweekend, de EL-CID en de OWee<br />

kon het echte studeren beginnen. Ik ben<br />

uiteindelijk in Leiden gaan wonen en ben<br />

in mijn eerste jaar gelijk actief betrokken<br />

geweest bij <strong>LIFE</strong>. Eerst EjAccie en vervolgens<br />

Brouwcie, AlCoLI en Introcie.<br />

“Het medicijnen maken gedeelte<br />

knaagde af en toe toch nog steeds”<br />

Verder heb ik mijn horizon verbreed door<br />

bij de studentenvereniging Augustinus lid te<br />

worden en actief lid te zijn bij STV Qravel. Door<br />

de lange dagen had ik de meeste avonden vrij<br />

en dat vond ik een groot voordeel van LST,<br />

hierdoor kun je je verder gaan verbreden.<br />

Ik liep de bachelor goed door, maar het<br />

medicijnen maken gedeelte knaagde af en toe<br />

toch nog steeds. Dus als bachelor stage ben ik<br />

uiteindelijk aan de slag gegaan bij een groep<br />

van BFW “Medische farmacologie” (een groep<br />

die niet meer bestaat), alwaar ik werkte aan<br />

microRNA in de hypocampus in cellijnen en<br />

in zebravissen. Een heel mooie stage waar<br />

ik een spil was tussen twee studies: BFW en<br />

Biologie. Bij mijn master heb ik lang gedubd<br />

hoe ik dat in ging delen, want ik was de eerste<br />

lichting met een nieuwe master. Uiteindelijk<br />

heb ik een Leidse master gedaan, omdat<br />

die meer flexibiliteit gaf en ik heb daar veel<br />

Delftse keuzevakken bij gedaan (compleet<br />

‘Cell Factory’, minus Bioprocess Engineering).<br />

Als mentor had ik Mathieu Noteborn en<br />

met hem heb ik besloten om me met mijn<br />

stage uiteindelijk meer op het scheikundige<br />

vlak te begeven en weer terug te gaan in<br />

de medicijnenhoek. Dit keer was het bij<br />

Farmacochemie en onderzocht ik heel specifiek<br />

de binding van liganden aan receptoren,<br />

iets wat ook bij LST wel langs komt. Na een<br />

enerverende stage, stond het laatste deel van<br />

mijn studie voor de deur. Als afsluiter wilde<br />

ik graag in het buitenland een bedrijfsstage<br />

doen en dan het liefst in de farmaceutische<br />

industrie. Het werd uiteindelijk Novartis AG<br />

en als project moest ik een gist maken die<br />

eiwitten kon presenteren aan de buitenkant<br />

van de cel. Het is zeker een aanrader om in<br />

het buitenland een bedrijfsstage te doen en<br />

dan vooral bij een groot bedrijf. Er waren veel<br />

studenten en een hele open structuur waarin<br />

ruimte was voor eigen inbreng. Het was wel<br />

heel hard werken.<br />

Tijdens mijn studie kwam de vraag al vaak<br />

naar boven: “wat doe ik na mijn studie”.<br />

Onderzoek vond ik leuk en ik wilde graag als<br />

ho<strong>of</strong>d van een lab werken, dacht ik lange tijd.<br />

Om verder te komen in het onderzoek, werd<br />

Naam:<br />

Cohort:<br />

Favoriete vak:<br />

Favoriete docent:<br />

BSc stage:<br />

MSc stage:<br />

Master:<br />

Laurens Sand<br />

2006<br />

Metabolic Reprogramming<br />

Mathieu Noteborn<br />

Medische Pharmacologie (BFW)<br />

Farmacochemie (BFW)<br />

Leidsche nieuwe master

21<br />

en waar het start, zodat je meer inzicht krijgt<br />

in de “cell <strong>of</strong> origin”. Het multidisciplinaire<br />

stuk blijkt toch wel wat lastiger dan verwacht.<br />

Het is moeilijk om met vakgroepen samen te<br />

werken die andere doelen voor ogen hebben.<br />

Als het qua organisatie lukt, kunnen er wel<br />

verrassende ideeën op tafel worden gelegd.<br />

Het ziekenhuis zelf heeft qua faciliteiten ook<br />

veel in huis en voor sommige methodes en<br />

projecten heb ik dan ook samenwerkingen<br />

met Toxicogenetica <strong>of</strong> Radiologie.<br />

mij sterk aangeraden om te promoveren. Dus<br />

was ik, al tijdens mijn buitenlandstage, op<br />

zoek naar een plek die multidisciplinair was<br />

en daarnaast meer target finding in hield. Ik<br />

vond breedte van het project erg belangrijk.<br />

Toen kwam er een advertentie van LST,<br />

doorgestuurd naar alle masterstudenten<br />

die bijna gingen afstuderen. Het was een<br />

promotieplek bij de pathologie in het LUMC<br />

in samenwerking met Biologie en Bi<strong>of</strong>ysica<br />

om nieuwe targets voor een bottumor ‘Ewing<br />

sarcoma’ te vinden en uit te werken. Dit leek<br />

mij de uitgelezen kans, dus ik heb gesolliciteerd<br />

en ben het uiteindelijk ook geworden. Ik had<br />

helaas hierdoor geen vakantie tussen mijn<br />

afstuderen en start van mijn promotie. Ik<br />

had nog nooit het ziekenhuis qua onderzoek<br />

gezien, laat staan de Pathologie. Dit was in het<br />

begin erg wennen. Werken in een ziekenhuis,<br />

vooral op de meer medische afdelingen, is<br />

anders dan op het Gorlaeus <strong>of</strong> het Kluyver.<br />

De mensen denken anders en de verhouding<br />

binnen de afdeling is ook heel anders. Hier<br />

is de meerderheid niet bezig met onderzoek,<br />

maar met diagnostiek van patiënten. Ook het<br />

onderzoek in verschillende groepen is wat<br />

anders dan we gewend zijn. Het is namelijk<br />

belangrijk dat het onderzoek klinisch<br />

relevant is. Je leert meer over hoe artsen<br />

naar onderzoek kijken en hoe dat binnen<br />

een ziekenhuis werkt. Dit geeft je een breder<br />

beeld van denken. Een ander groot voordeel<br />

is dat je dicht bij de patiënt staat en dus al<br />

ziet waarvoor je werkt. Je ziet ook hoe de<br />

tumor er bij de patiënt uit ziet en hoe die zich<br />

manifesteert. Dit kan erg leerzaam zijn om te<br />

kijken welke processen tumor-specifiek zijn<br />

“Hier is de meerderheid niet<br />

bezig met onderzoek, maar met<br />

diagnostiek van patiënten”<br />

Het doel van het onderzoek is meer inzicht<br />

te krijgen in de communicatie in de microomgeving<br />

van de tumorcellen, inclusief<br />

bloedvaten, immuuncellen en stromacellen.<br />

Om dit te kunnen doen, kweken we de cellen<br />

in bollen om zo beter de omgeving te kunnen<br />

nabootsen en vervolgens kijken we naar de<br />

expressie en lokalisatie van verschillende<br />

communicatie media zoals chemokines (kleine<br />

signaaleiwitten) en extracellulaire matrix<br />

eiwitten. Hoe verspreidt het zich over het<br />

membraan en wat gebeurt er bij stimulans<br />

Door hier meer van te weten te komen,<br />

kunnen we begrijpen welke paden actief zijn<br />

en zodoende deze remmen voor therapie. Om<br />

te kijken <strong>of</strong> dit ook allemaal werkt in een<br />

micro-omgeving, gebruiken we zebravissen<br />

als diermodel. Het uiteindelijke doel is om dit<br />

verder te transleren naar nieuwe therapieën<br />

voor patiënten met Ewing sarcoma.<br />

Levendige groet,<br />

Laurens Sand<br />

Onderwijs en Carrière

22<br />

Alumnus: Janneke Rotman<br />

Toen ik gevraagd werd om dit stukje te schrijven moest ik wel even in mijn geheugen<br />

graven. Het is inmiddels al iets meer dan 8 jaar geleden dat ik mijn MSc diploma in<br />

ontvangst mocht nemen in de collegezaal in het Kluyver. Heel leuk om dat allemaal<br />

weer een keertje op te halen en een stukje te schrijven over wat er in de 14 jaar tussen<br />

de middelbare school en nu allemaal gebeurd is.<br />

ieder geval wel dé vakken waar ik de naam<br />

van onthouden heb, maar als je me nu vraagt<br />

hoe een Fourier transformatie werkt <strong>of</strong> hoe<br />

je de viscositeit van een vloeist<strong>of</strong> berekent...<br />

Onderwijs en Carrière<br />

Na een aantal verhuizingen en veranderingen<br />

van school, waaronder op mijn 11de een<br />

emigratie naar de tropen, haalde ik op Curaçao<br />

mijn VWO diploma. Op dat moment had ik net<br />

mijn beroepskeuze gewijzigd. Tot een half jaar<br />

voor mijn examen wilde ik Diergeneeskunde<br />

gaan studeren. Een paginagrote advertentie<br />

in een krant deed me echter van gedachten<br />

veranderen, en nadat ik toevallig op het juiste<br />

moment in Nederland was om in Delft de<br />

infomiddag te bezoeken, stond mijn besluit<br />

vast: het werd Life Science & Technology. En<br />

zo stond ik in augustus 2000 in Leiden als<br />

kersverse student. Het eerste jaar stond in het<br />

teken van de nieuwe omgeving en weer wennen<br />

aan het klimaat en uiteraard aan het leven als<br />

student. De studie bleek een erg goede keuze<br />

en ik had het helemaal naar mijn zin tussen<br />

de erlenmeyers, het DNA en de celbiologie.<br />

Bij <strong>LIFE</strong> ben ik niet heel erg actief geweest,<br />

mijn tijd ging als fervent duiker voornamelijk<br />

naar de Leidse Studenten Duikvereniging<br />

(LSD), maar ik ging wel mee op studiereis<br />

naar Duitsland en Zwitserland. Mijn<br />

master-stage liep ik in Palmerston North,<br />

het Wageningen van Nieuw Zeeland. Ik<br />

had op dat moment eigenlijk al besloten<br />

dat ik niet in de academische wereld zou<br />

blijven, dus was mijn keuze meer gebaseerd<br />

op ervaring opdoen dan op publiceren. Ik<br />

deed er onderzoek naar de promotor van<br />

een gen wat ervan verdacht werd invloed te<br />

hebben op het ontstaan van darmkanker.<br />

Na terugkomst, wat geharrewar over het wel<br />

<strong>of</strong> niet opgestuurd zijn van mijn stagecijfer<br />

en de diploma-uitreiking, mocht ik me<br />

afgestudeerd LST’er noemen. En toen begon<br />

het zoeken naar een baan, verwachtte ik<br />

althans. Binnen een maand had ik een plek<br />

als research technician bij BaseClear, daar<br />

werd ik verantwoordelijk voor het uitvoeren<br />

van een onderzoeksproject met zebravis-<br />

“Haalde ik op Curaçao mijn VWO<br />

diploma”<br />

Ik had ook al snel door dat de Leidse kant van<br />

de studie me een stuk beter lag dan de Delftse<br />

kant. Dat betekent niet dat ik me niet heb<br />

vermaakt tijdens Signals & Systems <strong>of</strong> TLS<br />

(Transport in Levende Systemen). Het zijn in

23<br />

Naam:<br />

Cohort:<br />

Favoriete vak:<br />

Favoriete docent:<br />

BSc stage:<br />

MSc+bedrijfstage:<br />

Master<br />

Janneke Rotman<br />

2000<br />

Moleculaire Genetica<br />

Susanne Rudolph<br />

LUMC, Nierziekten<br />

Massey University, Fundamental<br />

Sciences<br />

Functional Genomics<br />

DNA, wat werd uitgevoerd in samenwerking<br />

met ZF Screens, met daarnaast taken voor<br />

custom kloneringen en optimalisaties van<br />

analyses. Het uitzoekwerk van de complexere<br />

kloneringen vond ik hier vooral erg leuk<br />

aan. Altijd leuk als een weerspannig stuk<br />

(te groot <strong>of</strong> met rare secondaire structuur)<br />

DNA uiteindelijk wel doet wat je wilt.<br />

het hoort er allemaal bij. Dit bleek steeds<br />

minder makkelijk te combineren met het<br />

labwerk, waardoor ik 2 jaar later ook niet<br />

meer parttime in het lab stond. Gelukkig<br />

vereist ook het kwaliteitswerk veel analyse en<br />

uitzoekwerk, anders zou het me snel vervelen.<br />

“Altijd leuk als een weerspannig stuk<br />

DNA uiteindelijk wel doet wat je wil”<br />

Binnen niet al te lange tijd mocht ik mijn<br />

voorliefde voor dat uitzoekwerk ook botvieren<br />

op het controleren van de bedrijfsprocessen.<br />

Binnen kwaliteitsnormen zoals ISO17025<br />

<strong>of</strong> GMP is het verplicht dat processen zo<br />

routinematig en gecontroleerd mogelijk<br />

worden uitgevoerd. Deze processen worden<br />

vastgelegd in procedures en werkinstructies<br />

en er moet dus ook gecontroleerd worden <strong>of</strong><br />

het ook echt zo wordt uitgevoerd. Als intern<br />

auditor is het de bedoeling dat er enerzijds<br />

gekeken wordt naar hoe een proces er uit<br />

zou moeten zien -volgens de wet, een (inter)<br />

nationale norm <strong>of</strong> een intern opgestelde<br />

procedure- en anderzijds hoe dit in de<br />

praktijk wordt uitgevoerd en geregistreerd.<br />

Nadat ik dit vier jaar had gedaan, kreeg<br />

ik de kans hierin verder door te groeien en<br />

werd ik de kwaliteitsmanager van het bedrijf.<br />

Daarmee werd ik verantwoordelijk voor<br />

het gehele kwaliteitssysteem en de uitvoer<br />

en het onderhoud hiervan. Documentatie<br />

controleren, beoordelen van validaties,<br />

plannen van audits, coördineren, controleren<br />

en uitzoeken van klachten en afwijkingen,<br />

En inmiddels ben ik weer aan een nieuw<br />

ho<strong>of</strong>dstuk begonnen. Sinds enkele maanden<br />

werk ik nu bij Boehringer Ingelheim in<br />

Weesp. De site, die een paar jaar geleden is<br />

overgenomen door deze van oorsprong Duitse<br />

farmaceut, produceert diergeneesmiddelen<br />

(vaccins). Ik ben hier verantwoordelijk voor<br />

het opzetten en uitvoeren van de validatie<br />

van computerized systems. Het komt er op<br />

neer dat elk proces wat door een computer<br />

wordt geregeld, ook gevalideerd moet<br />

worden. Ook daarvan moet je weten dat<br />

het gestandaardiseerd is en altijd hetzelfde<br />

product oplevert. Nog steeds kwaliteit<br />

dus, maar wel weer een andere poot.<br />

Janneke Rotman<br />

Onderwijs en Carrière

24<br />

Interview Jack Pronk<br />

Pr<strong>of</strong>.dr. Jack Pronk won de TNW Teacher <strong>of</strong> the Year Award van afgelopen<br />

academisch jaar. Vrijwel alle Life Science & Technology studenten kennen hem<br />

van de vakken Biotechnologie en/<strong>of</strong> Microbiële Fysiologie, die met veel plezier<br />

gevolgd worden. De redactie van de <strong>Vision</strong> <strong>of</strong> <strong>LIFE</strong> vond dat het tijd werd om<br />

erachter te komen wat Pr<strong>of</strong>.dr. Jack Pronk vindt van het onderwijs (binnen LST).<br />

Onderwijs en Carrière<br />

Wat voor student was u<br />

Ik was, naarmate de opleiding vorderde, een<br />

steeds fanatiekere student. Ik studeerde<br />

Biologie aan de Universiteit Leiden en tijdens<br />

de Propedeuse vroeg ik me zelfs af <strong>of</strong> ik niet<br />

onmiddellijk moest stoppen. Ik vond het echt<br />

drama, maar mijn ouders hebben toen goed op<br />

mij ingepraat om door te gaan, waar ik ze nog<br />

steeds erg dankbaar voor ben. Biologie was<br />

toen nog tamelijk “beschrijvend”, veel plaatjes<br />

tekenen en bekijken. In het tweede jaar mocht<br />

ik practica gaan doen in de laboratoria en<br />

toen begon ik mijn studie langzaamaan steeds<br />

leuker te vinden. In mijn derde jaar heb ik<br />

vervolgens scheikunde gedaan, een stukje<br />

biochemie binnen de biologie. Mijn rooster<br />

was dit jaar niet erg vol en ik ging op kamers,<br />

dus dat was in meerdere opzichten erg leuk.<br />

Vervolgens mocht ik in mijn Doctoraalfase<br />

(huidige master) heel veel onderzoek doen<br />

en dat heb ik dan ook twintig maanden<br />

in totaal gedaan, bij twee verschillende<br />

onderzoeksgroepen, namelijk bij één in Leiden<br />

en één in Delft. Op dat moment wist ik dat ik<br />

mijn vakgebied heel erg leuk vond en werd ik<br />

daarmee ook steeds fanatieker en ging ik voor<br />

hogere cijfers. Ik was op het begin dus een<br />

student die heel erg twijfelde, maar aan het<br />

einde van mijn studie was ik helemaal “in de<br />

gloria”.<br />

“Ik heb heel lang in extreme mate last<br />

gehad van plankenkoorts”<br />

Dus wat dat betreft herkent u de twijfels<br />

van de huidige studenten<br />

Ja, absoluut, ik vind het erg belangrijk dat<br />

hetgene waar je mee bezig bent, je daar ook<br />

intrinsiek, vanuit jezelf, gemotiveerd voor<br />

bent. Deze motivatie kan niet volledig van<br />

buiten komen; natuurlijk kunnen mensen<br />

je motiveren door te vertellen hoe leuk het<br />

vakgebied is <strong>of</strong> wat je er allemaal mee kunt,<br />

maar uiteindelijk moet dit idee ook bij jezelf<br />

gaan leven. Die switch heb ik zelf meegemaakt<br />

en het is ook erg leuk om dit te zien gebeuren<br />

bij studenten.<br />

“Zuurbeminnende zwavelbacteriën,<br />

erg leuke beestjes”<br />

Heeft u docenten die u zich specifiek<br />

herinnert vanuit uw studie<br />

In Leiden was in mijn eerste jaar, dat verder<br />

niet zo succesvol was, Jan Kijne de persoon die<br />

verantwoordelijk was voor het microbiologiepracticum.<br />

Dat vond ik zo leuk, aangezien<br />

er altijd gekke dingen gebeurden tijdens dit<br />

practicum, maar hij kon ook zo enthousiast<br />

vertellen over de microbiologie. Iets later in<br />

mijn studie deed ik een vak waarbij ik een<br />

Duitstalig boek kreeg van Gijs Kuenen. Ik heb<br />

ontzettend hard zitten studeren uit dit boek<br />

en één van de redenen was, dat ik Gijs Kuenen<br />

een ontzettend inspirerende onderzoeker vond<br />

en ik hem absoluut niet wilde teleurstellen.<br />

Hij was iemand die je het gevoel gaf dat er<br />

geen cadeautjes werden weggegeven en dat er<br />

wel hard gewerkt moest worden, maar je daar<br />

wel waardering voor gaf. Dat zijn twee grote<br />

voorbeelden van me.<br />

Hoe ziet uw loopbaan eruit sinds u bent<br />

afgestudeerd<br />

Toen ik was afgestudeerd, moest ik beslissen<br />

<strong>of</strong> ik de plantenwereld in zou gaan. Iets<br />

wat erg meespeelde, was dat je met microorganismen<br />

heel snel proefjes kon doen. Ik<br />

was erg ongeduldig wat betreft het onderzoek<br />

en met tabaksplanten moest je een paar<br />

maanden wachten voordat je kon kijken<br />

<strong>of</strong> een genetische modificatie effect had

25<br />

gehad. Ik koos uiteindelijk voor Delft, waar<br />

ik door een beurs nog een jaar langer op<br />

mijn afstuderen kon doorborduren. Daarna<br />

heb ik mijn promotieonderzoek gedaan aan<br />

zuurbeminnende zwavelbacteriën, erg leuke<br />

beestjes. Toen dacht ik dat ik hierna anderhalf<br />

jaar in militaire dienst zou moeten, wat ik<br />

heb kunnen voorkomen doordat ik de enige<br />

beschikbare stralingbeschermingsdeskundige<br />

was om het isotopenlab in het Kluyver te<br />

beheren. Daarnaast kwam er precies in die<br />

tijd een plek vrij voor staflid, waar ik voor<br />

ben aangenomen en waardoor ik met gist<br />

ben gaan werken. In 1999 kwam er op de TU<br />

Delft een ronde waarbij ze in één keer twaalf<br />

Antoni van Leeuwenhoek-hoogleraren hebben<br />

benoemd en daar zaten onder andere Mark<br />

van Loosdrecht en ik bij.<br />

Hoe was het om de allereerste keer echt<br />

“voor de klas” te staan<br />

Ik heb heel lang in extreme mate last gehad<br />

van plankenkoorts, vooral op congressen.<br />

De onderwijsvorm waar ik vooral mee bezig<br />

was, was de “advanced courses”, dus mensen<br />

vanuit het bedrijfsleven Dan draaide mijn<br />

buik zich wel tien keer om voordat ik voor<br />

de groep moest. Dit heeft een behoorlijke tijd<br />

geduurd, maar inmiddels heb ik daar niet echt<br />

meer last van. Ik kijk nu realistischer naar<br />

mezelf en kan er beter mee omgaan. Sinds het<br />

begin van Life Science & Technology geef ik<br />

pas echt colleges en een eigen vakVanaf het<br />

begin heb ik erg moeten zoeken hoe ik college<br />

geven wilde aanpakken, maar dat doe ik nu<br />

eigenlijk nog steeds.<br />

“Nu vind ik het echt een cadeautje als<br />

ik college mag geven”<br />

Hoe kijkt u nu tegen het college geven<br />

aan<br />

Nu vind ik het echt een cadeautje als ik<br />

college mag geven. De vorm die Ton van Maris<br />

en ik daarin hebben gevonden, maakt het ook<br />

extra leuk. Door de jaren heen kan ik met een<br />

hand op mijn hart zeggen dat ik onderwijs<br />

ieder jaar leuker ga vinden. Vroeger had ik<br />

nog wel het gevoel dat ik voor de zaal een<br />

“docentenjas” moest aandoen, maar ik ben<br />

me daar gedurende de jaren steeds vrijer in<br />

gaan voelen.<br />

U heeft de TNW Teacher <strong>of</strong> the Year Award<br />

gewonnen, hoe vond u het om deze prijs te<br />

winnen<br />

Het moment dat ik hoorde dat ik genomineerd<br />

was, vond ik dat al een hele eer. Het idee dat<br />

je gewaardeerd wordt door de mensen met<br />

en voor wie je het doet; daar kan ik echt van<br />

genieten.<br />

“Een ideaalbeeld zou zijn als de<br />

studenten uit Noord-Amerika<br />

besluiten niet naar MIT te gaan voor<br />

biotechnologie, maar naar de TU<br />

Delft”<br />

Als u nu naar het onderwijs bij LST kijkt,<br />

wat vind u daar belangrijk in<br />

Voor de bachelor was er behoorlijk wat zorg<br />

over het rendement; LST studenten deden te<br />

lang over hun studie en wij kregen daarover<br />

ook druk vanuit de overheid. Daar hebben<br />

we met een klein clubje mensen, Mathieu<br />

Noteborn, Marcellus Ubbink, Jaap Brouwer<br />

en ik, over nagedacht, hoe we dit konden<br />

oplossen. Vanuit de TU kregen we opties als<br />

blokonderwijs aangereikt, maar we moesten<br />

echt een balans zien te vinden tussen enerzijds<br />

zorgen dat het programma goed studeerbaar<br />

is en dat studenten opgepakt worden door het<br />

programma en aangespoord worden om te<br />

studeren. Anderzijds is het risico dat het heel<br />

erg schools wordt groot en dat wil je liever niet<br />

Onderwijs en Carrière

26<br />

Onderwijs en Carrière<br />

bij een universiteit. We zijn heel erg blij hoe<br />

dat met het eerste jaar van 2013 is gegaan<br />

met meer tussentoetsen en werkcolleges.<br />

Hierdoor kom je er als docent veel eerder<br />

achter <strong>of</strong> specifieke st<strong>of</strong> al geland is en niet pas<br />

bij het tentamen. We hadden afgelopen jaar<br />

een recordaantal P-in-1’s, wat een geweldig<br />

resultaat is. Wat dat betreft zijn we blij dat<br />

we het ingevoerd hebben. De studenten<br />

hebben in hun eerste jaar een overgangsjaar<br />

nodig waarin we een paar dingen mogelijk<br />

maken: ten eerste een selectie in de goede<br />

zin van het woord. We moeten proberen een<br />

optimale match te vinden tussen de mensen<br />

die doorgaan en die intrinsieke motivatie en<br />

talenten hebben. Ten tweede zou de groep ook<br />

vrij homogeen moeten zijn met waar ze zitten<br />

in hun vakken. Hoe meer mensen goed door<br />

hun eerste jaar heenkomen, hoe leuker het<br />

tweede jaar wordt. De uitdaging is nu dus dit<br />

volhouden in de komende jaren.<br />

Zou u een voorstander zijn voor een BSA in<br />

het tweede jaar<br />

Ja, daar ben ik zeker een voorstander voor.<br />

Hoe dat precies ingevuld wordt, kan heel lang<br />

over worden gediscussieerd, maar ik denk dat<br />

het heel erg in het belang van de studenten zou<br />

zijn. Studeren is een hele serieuze business en<br />

natuurlijk moet iedereen naast het studeren<br />

ook andere dingen kunnen doen, maar ik ken<br />

genoeg mensen die, waaronder ik, hun studie<br />

nominaal hebben afgerond en daarnaast ook<br />

een heel leuk studentenleven hebben gehad.<br />

En wat vindt u belangrijk in de master<br />

Daar hebben we andere ambities mee; ik<br />

ben in de master pr<strong>of</strong>ielcoördinator van Cell<br />

Factory, dus ik praat met studenten één-opéén<br />

over hun programma’s. Ik hoop dat we<br />

met onze master, ook in het belang van de<br />

Nederlandse LST-studenten, de internationale<br />

markt wat meer op kunnen komen. Er komen<br />

al steeds meer internationale studenten, maar<br />

ik denk dat het voor de opleiding goed zou zijn<br />

als we naar een 50% verdeling gaan. Iedereen<br />

in de masterfase doet het al heel goed, als je<br />

kijkt waar ze allemaal terecht komen, maar<br />

ik denk dat het waardevol zou zijn als we<br />

daar nog wat meer PR voor zouden maken.<br />

Een ideaalbeeld zou zijn als de studenten uit<br />

Noord-Amerika besluiten niet naar MIT te<br />

gaan voor biotechnologie, maar naar de TU<br />

Delft.<br />

“Meer ruimte voor menselijke<br />

interactie”<br />

Hoe denkt u dat het onderwijs er in de<br />

toekomst uit gaat zien en wat vind u<br />

daarvan<br />

Er is heel duidelijk een trend gaande om<br />

het onderwijs meer elektronisch te maken,<br />

bijvoorbeeld collegerama, de MOOCs etc. De<br />

reden dat ik echter me aan een universiteit<br />

heel blij voel, is dat er ruimte is voor interactie<br />

met mensen, zoals wij hier nu zitten, in de<br />

collegezaal, als pr<strong>of</strong>ielcoördinator etc. Ik ben<br />

absoluut geen tegenstander van elektronische<br />

hulpmiddelen en ondersteuning, zolang<br />

het maar niet als vervanging wordt gezien<br />

van menselijke interactie. Dat is een type<br />

onderwijs, waar ik me niet bij op mijn gemak<br />

voel. Ik zou het mooi vinden als in de toekomst<br />

juist meer ruimte komt voor menselijke<br />

interactie, vooral in de master. Ik ben erg voor<br />

het “tutor onderwijs” waarbij je in hele kleine<br />

groepen met studenten en een docent bezig<br />

bent. Het is heel erg tijdsintensief, maar je<br />

krijgt er ook veel voor terug.<br />

Maxime Bisschops & Jolanda ter Horst

Interview Sigrid Swagemakers<br />

Niet alleen in Leiden en Delft vindt wetenschappelijk onderzoek binnen de Life Sciences<br />

plaats. In de derde stad van de Medical Delta, namelijk Rotterdam, zitten ook vele<br />

onderzoeksgroepen waar een Life Science & Technology student terecht zou kunnen<br />

komen. De redactie van de <strong>Vision</strong> <strong>of</strong> <strong>LIFE</strong> ging op onderzoek uit en kwam terecht bij<br />

de onderzoeksgroep Bio-Informatica in het Erasmus Medisch Centrum. Hier spraken<br />

wij Sigrid Swagemakers, van oorsprong biochemicus, maar inmiddels research analist<br />

binnen deze groep.<br />

27<br />

Wat heeft u gestudeerd en hoe bent u<br />

hier op het Erasmus Medisch Centrum<br />

terechtgekomen<br />

Ik heb de laboratoriumopleiding gedaan, die<br />

toen nog in Etten-Leur zat, maar tegenwoordig<br />

in Breda (AVANS hogeschool). Daar heb ik de<br />

biochemierichting gestudeerd, waarvoor ik<br />

stage heb gelopen op het Erasmus, hier in<br />

Rotterdam, bij de afdeling genetica bij Pr<strong>of</strong>.<br />

Hoeijmakers. Ik heb toen meegeholpen aan<br />

het kloneren van een gen, daarna ben ik in<br />

het lab blijven hangen en heb drie à vier jaar<br />

gepipetteerd. Ik kom zelf echter uit Zeeland<br />

en was dus constant op en neer aan het<br />

reizen. Daarom ben ik wat dichterbij huis<br />

naar werk gaan zoeken en kwam ik terecht<br />

bij Innogenetics in Gent (tegenwoordig<br />

Fujirebio Europe), waar ik gewerkt heb aan<br />

expressie-klonering. Doordat ik contact had<br />

met Pr<strong>of</strong>. van der Spek, huidig ho<strong>of</strong>d van de<br />

Bio-Informatica-groep die toentertijd werkte<br />

bij Johnson & Johnson, heb ik daar bij hem<br />

kunnen beginnen en op die manier de Bio-<br />

Informatica ingerold. In 2002 heeft Pr<strong>of</strong>.<br />

van der Spek hier op het Erasmus de Bio-<br />

Informaticagroep opgezet, waarna ik met hem<br />

mee hier naartoe ben gegaan.<br />

Hoe bent u als biochemicus de Bio-<br />

Informatica terechtgekomen<br />

Dat heb ik vooral aldoende allemaal geleerd;<br />

vroeger was het alleen kolommetjes in Excel<br />

vergelijken, maar inmiddels zijn de datasets<br />

zo groot dat dat niet meer alleen te behappen<br />

is in Excel. Ik heb verschillende cursussen<br />

gevolgd, het stapje voor stapje geleerd en veel<br />

met mensen gepraat. Dat doe ik nu eigenlijk<br />

nog steeds, omdat de Bio-Informatica maar<br />

blijft veranderen. Toen ik in 2004 hier begon<br />

ging het vooral om analyseren van RNAexpressie<br />

arrays, dat wil zeggen chipjes met<br />

probes waar de expressie van RNA uit samples<br />

van bijvoorbeeld patiënten en controles op<br />

gemeten kunnen worden. Inmiddels zijn we<br />

sinds de laatste drie jaar ook bezig met Whole<br />

Genome Sequencing, waarbij we kijken naar<br />

de sequentie van het hele genoom van families,<br />

waarbij één <strong>of</strong> meerdere kinderen (en/<strong>of</strong> een<br />

van de ouders) een bepaalde ziekte hebben<br />

en de genomen vergeleken worden met hun<br />

ouders. Dit zijn erg complexe datasets en dit<br />

vraagt weer om een hele andere manier van<br />

analyseren.<br />

“Vroeger was het alleen kolommetjes<br />

in Excel vergelijken”<br />

Hoe ziet de Bio-Informatica groep hier op<br />

het Erasmus eruit<br />

We zijn ongeveer met tien mensen in de groep,<br />

waarvan de helft, net als ik, analist is. De<br />

andere vijf mensen zijn de IT’ers, die ervoor<br />

zorgen dat de computers van de analisten<br />

goed werken, dat de servers draaien en dat de<br />

programma’s waar wij mee werken up-to-date<br />

zijn, maar ze helpen ons ook met het schrijven<br />

van scripts. Een aantal van onze groep heeft<br />

Onderwijs en Carrière

28<br />

Onderwijs en Carrière<br />

echt Informatica gestudeerd, de “ouderen”<br />

zijn, net als ik, er meer ingerold en er zijn<br />

ook een aantal die wel echt Bio-Informatica<br />

hebben gestudeerd. Dat maakt het allemaal<br />

juist wel erg efficiënt; ik weet bijvoorbeeld<br />

wat een PCR is <strong>of</strong> hoe het kloneren van een<br />

gen werkt, terwijl de IT’ers dit natuurlijk niet<br />

weten. De combinatie van mijn en hun kennis<br />

zorgt er echter voor dat de analyses heel<br />

efficiënt kunnen plaatsvinden.<br />

We werken als groep veel samen met<br />

verschillende afdelingen. Het ene moment<br />

ben je bezig met kankeronderzoek, het andere<br />

moment met kinderen met aangeboren<br />

gezichtsafwijkingen, wat je een heel brede<br />

visie geeft en wat ook erg leuk is.<br />

“Op die manier hoop je samen een<br />

stukje van de puzzel op te kunnen<br />

lossen”<br />

Als u Bio-Informatica nu zou moeten<br />

definiëren, wat is het dan precies en<br />

waarom heeft de wetenschap Bio-<br />

Informatica nodig<br />

Bio-Informatica is het analyseren van hele<br />

grote datasets, eigenlijk puzzelen met deze<br />

data met behulp van programma’s en andere<br />

databases. De reden waarom het zo belangrijk<br />

is, is dat de datasets tegenwoordig te groot<br />

zijn en je niet meer handmatig de belangrijke<br />

gegevens eruit kunt halen. Wij als afdeling<br />

weten precies welke programma’s we kunnen<br />

gebruiken en waar de juiste tools te vinden zijn.<br />

Als we echter projecten hebben samen met<br />

andere afdelingen, gebeurt dit allemaal wel in<br />

nauw overleg. Zo leer ik bijvoorbeeld meer over<br />

de achtergrond van de dataset en het project<br />

en kunnen we resultaten controleren, door<br />

te kijken wat de verwachtingen (bv specifieke<br />

genen <strong>of</strong> pathways) van de wetenschappers<br />

zijn. Vaak kijk ik met de wetenschappers ook<br />

samen naar de programma’s waar ik mee<br />

werk, wat vanuit hun kant weer suggesties<br />

oplevert doordat ze zien wat de mogelijkheden<br />

zijn. Die suggesties kan ik dan ook nog verder<br />

onderzoeken. Op die manier hoop je samen<br />

een stukje van de puzzel op te kunnen lossen.<br />

“Er gaan 300 samples gesequenced<br />

worden van in totaal ongeveer 100<br />

families”<br />

Waar werken jullie precies aan binnen de<br />

onderzoeksgroep<br />

Qua data hebben we RNA-expressie-arrays,<br />

daar kunnen we verschillende dingen<br />

mee meten. Bijvoorbeeld knock-outs ten<br />

opzichte van een wildtype, een tijdserie,<br />

<strong>of</strong> een behandelde patiënt om te kijken<br />

hoe hij <strong>of</strong> zij op het medicijn reageert <strong>of</strong><br />

welke kankercellijn gevoelig op een bepaald<br />

medicijn reageert. Al het laboratoriumwerk<br />

vindt plaats bij de andere afdelingen, maar<br />

wij krijgen al deze resultaten en zoeken<br />

naar correlaties binnen de data. Daarnaast<br />

kijken we ook op DNA-niveau; welke stukken<br />

DNA geamplificeerd zijn <strong>of</strong> waar deleties<br />

hebben plaatsgevonden. Als laatste werken<br />

we met Whole Genome Sequencing; op het<br />

moment hebben we een heel groot project<br />

lopen met Plastische Chirurgie en Klinische<br />

Genetica waarbij we kijken naar kinderen<br />

met aangeboren gezichtsafwijkingen. Dit<br />

project is inmiddels zo groot dat er maar<br />

liefst 300 samples gesequenced gaan worden<br />

van in totaal ongeveer 100 families. Binnen<br />

iedere familie hebben we ongeveer vijf miljoen<br />

varianten in het genoom en we hopen in deze<br />

enorm grote dataset dé variant te vinden die<br />

ervoor zorgt dat kinderen een aangeboren<br />

gezichtsafwijking krijgen.

29<br />

Hoe gaat het werken met data precies in<br />

zijn werk<br />

Voor bijvoorbeeld de analyse van whole genome<br />

sequencing werken we met scripts, analyse<br />

programma’s, databanken, controlesamples<br />

en moeten hierbij alle stappen, afhankelijk<br />

van het verwachte overervingspatroon,<br />

zelf bepalen. We beginnen altijd met het<br />

programmeren, het runnen van de scripts,<br />

maar het ligt daarna aan de familie; welke<br />

filters we er dan nog op moeten toepassen.<br />

Is de variant recessief, de novo <strong>of</strong> dominant,<br />

komt het bij meerdere kinderen voor, <strong>of</strong><br />

slechts bij één kind binnen de familie et<br />

cetera Als we een de novo <strong>of</strong> dominante<br />

variant hebben, is het mogelijk dat we alsnog<br />

eindigen met een hele lijst mogelijke genen.<br />

Dan gaan we er vanuit de biologische kant<br />

naar kijken: wat weten we bijvoorbeeld al over<br />

de betreffende ziekte <strong>of</strong> wat zien we bij knockout<br />

muizen. Door dat allemaal te combineren,<br />

los je uiteindelijk weer een puzzelstukje op.<br />

Het is duidelijk dat Bio-Informatica een erg<br />

dynamisch vakgebied is, wat zou u graag<br />

zien als mogelijkheid in de toekomst<br />

Dat vind ik erg moeilijk om te zeggen,<br />

aangezien de Bio-Informatica nu al zo<br />

ontzettend groot is en ver ontwikkeld,<br />

ondanks dat het nog helemaal niet zo oud is.<br />

Wel denk ik dat “Personalized Medicine” heel<br />

belangrijk gaat worden, zoals ik het al eerder<br />

had over de gevoeligheid van een bepaalde<br />

kankercellijn op een specifiek medicijn,<br />

waarbij de overleving van gekweekte cellijnen<br />

worden vergeleken met expressiedata.<br />

Hierdoor zal de behandelmethode verbeterd<br />

kunnen worden door de therapie af te stellen<br />

op de moleculaire eigenschappen van de<br />

tumor. Ook zal de hoeveelheid data steeds<br />

groter worden aangezien Whole Genome<br />

Sequencing bijvoorbeeld steeds goedkoper<br />

wordt, wat betekent dat de opslag hiervan<br />

ook heel belangrijk wordt. Anderzijds is meer<br />

data alleen maar handig voor nog efficiëntere<br />

analyses bijvoorbeeld doordat meerdere<br />

controles gebruikt kunnen worden.<br />

“Hoewel je veel achter de computer<br />

zit, vind ik het een erg divers<br />

vakgebied”<br />

Om het interview mooi af te sluiten:<br />

waarom zouden de huidige Life Science &<br />

Technology-studenten de Bio-Informatica<br />

in moeten gaan<br />

Hoewel je veel achter de computer zit, vind ik<br />

het een erg divers vakgebied. Je komt met heel<br />

veel verschillende onderwerpen in aanraking;<br />

alle afdelingen met wie je samenwerkt, de<br />

verschillende analysemethoden et cetera.<br />

Daarnaast vind ik het erg leuk en uitdagend<br />

dat je heel hard aan het puzzelen bent, om<br />

uiteindelijk de gehele puzzel te kunnen<br />

oplossen, waardoor het plaatje dan helemaal<br />

compleet is.<br />

Maxime Bisschops & Marissa Janssens<br />

Onderwijs en Carrière

30<br />

Tomek Diederen: iGEM<br />

iGEM staat voor: international Genetically Engineered Machine competition. Het is<br />

een competitie op het vakgebied van de synthetische biologie waar dit jaar meer dan<br />

240 teams aan mee hebben gedaan. Synthetische biologie houdt zich bezig met het<br />

ontwerpen van nuttige biologische systemen en applicaties. Het ontwerpen van een<br />

biologisch systeem behoeft een benadering van dit systeem als ware het een kleine<br />

machine is. Om een (biologische) machine te ontwerpen, moet je de functie van alle<br />

onderdelen precies weten; zodra je de functie van al die onderdelen weet kun je ook<br />

de werking van je machine voorspellen.<br />

Onderwijs en Carrière<br />

Figuur 1<br />

De informaticus Tom Knight had het<br />

voortschrijdend inzicht dat onderdelen<br />

van zo een biologische machine konden<br />

worden gestandaardiseerd in zogenoemde<br />

biobricks. Biobricks zijn stukken DNA met<br />

een bepaalde functionaliteit zoals: promotor,<br />

gen, linker <strong>of</strong> terminator. Aan beide kanten<br />

van het functionele stuk DNA zitten twee<br />

restrictiesequenties waardoor meerdere<br />

biobricks op een gestandaardiseerde wijze<br />

gecombineerd kunnen worden tot een<br />

biologische machine.<br />

Bij iGEM draait het om het creëren van nieuwe<br />

biobricks en het toetsen van hun functie; een<br />

proces wat “karakterisatie” heet. iGEM begint<br />

met het bedenken van een project en in de<br />

zomermaanden sta je fulltime in het lab om<br />

biobricks te kloneren en te karakteriseren.<br />

Omdat cellen nu eenmaal een ingewikkelde<br />

wirwar van onderdelen zijn, bestaat een<br />

groot deel van het project uit het wiskundig<br />

modelleren van jouw bio-machine. Natuurlijk<br />

is het fantastisch dat je een bio-machine<br />

ontwikkelt, maar iGEM daagt je daarnaast<br />

ook uit om na te denken over de risico’s en de<br />

kansen die synthetische biologie als vakgebied<br />

biedt. Je wordt uitgedaagd om mee te doen<br />

aan het maatschappelijke debat over SynBio<br />

en je gaat in het kader van je project met<br />

eindgebruikers praten over hun gedachten<br />

over jouw biologische machine. Natuurlijk<br />

zijn er ook belangrijke randzaken als het<br />

verkrijgen van geld en media-aandacht die bij<br />

het project zitten. Uiteindelijk presenteer je<br />

al je resultaten op een website en ga je naar<br />

een meerdaagse conventie in Boston, met<br />

een poster en een presentatie voor de andere<br />

iGEM-teams.<br />

Mijn Bio-Machine: ELECTRACE<br />

Biosensoren kunnen hele lage concentraties<br />

van de gewenste st<strong>of</strong> waarnemen (gevoelig),<br />

kunnen die st<strong>of</strong> goed onderscheiden van<br />

st<strong>of</strong>fen die er op lijken (selectief) en zijn<br />

vaak goedkoper dan chemisch-analytische<br />

methodes. Er zijn, onder andere binnen iGEM,<br />

enorm veel biosensoren ontwikkeld, echter<br />

worden deze ondanks dit grote potentieel<br />

nauwelijks toegepast in het dagelijks leven.<br />

Als een biosensor een st<strong>of</strong> waarneemt, dan<br />

geeft deze vaak een colorimetrische (kleur) <strong>of</strong><br />

optische (licht) output aan de gebruiker. Voor<br />

de kwantitatieve detectie van deze respons<br />

Figuur 2

31<br />

stroom meetbaar. Het maken van de MtrA,<br />

B en C eiwitten hebben wij induceerbaar<br />

gemaakt als respons op een biosensorisch<br />

signaal, waardoor we dus een elektrische<br />

output op biosensoren hebben gecreëerd. Als<br />

je benieuwd bent naar de rest van het project,<br />

bezoek dan: http://2014.igem.org/Team:TU_<br />

Delft-Leiden.<br />

zijn microscopen <strong>of</strong> spectr<strong>of</strong>otometers nodig,<br />

en die zijn niet gemakkelijk buiten het lab<br />

te gebruiken. In ons project hebben we<br />

dus getracht een elektrische output voor<br />

biosensoren te ontwikkelen. Deze output<br />

zou aan elke biosensorische input gekoppeld<br />

kunnen worden, waardoor biosensoren<br />

ineens te gebruiken zouden zijn buiten<br />

het lab. Verder kan men biosensoren met<br />

elektrische output op een micro-fluidic chip<br />

zetten, waardoor ze nog makkelijker buiten<br />

het lab te gebruiken zijn.<br />

Diep in de zee leeft een organisme dat<br />

Shewanella oneidis MR-1 heet. Dit organisme<br />

gebruikt grote metaaloxide kristallen als<br />

elektronenacceptor in zijn ademhalingsketen.<br />

Deze kristallen zijn te groot om te internaliseren,<br />

dus transporteert dit organisme elektronen<br />

over zijn buitenmembraan om extracellulair<br />

deze kristallen te reduceren (Figuur 1). De<br />

eiwitten die nodig zijn voor dit transport zijn<br />

MtrA, B en C; alle drie cytochroom c houdende<br />

eiwitten. Voor Shewanella zijn weinig<br />

biobricks beschikbaar, en daarnaast is het<br />

een lastig handelbaar organisme dus hebben<br />

wij zijn MtrCAB genen-cluster in E.coli gezet.<br />

Omdat de Mtr eiwitten cytochromen bevatten,<br />

hebben we ook het Cytochrome c maturation<br />

(ccm) cluster in deze E.coli gezet. E.coli kan<br />

nu dus elektronen uit zijn ademhalingsketen<br />

op zijn buitenmembraan zetten. Als nu een<br />

positieve spanning op een werk-electrode,<br />

present in het medium waar deze E.coli in<br />

groeit, wordt gezet, dan wordt deze electrode<br />

gereduceerd door die elektronen (Figuur<br />

2). De fluxelektronen, die van deze werkelectrode<br />

naar de tegen-electrode vloeit, is als<br />

De iGEM ervaring<br />

Mijn ervaring met iGEM was er een<br />

van gemengde gevoelens. Laat me<br />

onderstrepen dat het echt machtig is om<br />

wat laboratoriumruimte en geld te krijgen<br />

met de opdracht: verzin maar wat. Je krijgt<br />

hulp bij praktische zaken, maar in principe<br />

geniet je van totale vrijheid in wat je doet. Jij<br />

verzint een onderzoek, ontwerpt de biobricks<br />

en de bijbehorende “characterisation”<br />

experimenten. Je denkt na over de kansen<br />

van dit jonge vakgebied, en wij zijn zelfs naar<br />

het RijksInstituut voor Volksgezondheid en<br />

Milieu (RIVM) geweest, om daar mee te praten<br />

over beleidsstrategieën rondom synthetische<br />

biologie. Van de andere kant zat ik in een<br />

team van dertien mensen, waarvan slechts<br />

vier een biologische achtergrond hadden. Nu<br />

is dit leuk, omdat je met mensen van andere<br />

disciplines komt te werken, iets wat één van<br />

de bedoelingen van iGEM is. Dit betekent<br />

echter ook dat het erg lastig is om met zo een<br />

team een inhoudelijk sterk project te doen,<br />

vanwege de gebrekkige achtergrondkennis<br />

van de meesten. Dit probleem leidde bij ons<br />

tot enige interne fricties, en naast onderzoek<br />

zal je dus ook veel bezig zijn met management<br />

van een team studenten. Toch is dit een<br />

ontzettend leerzaam project. Het is lastig,<br />

omdat je onderweg faalt en dingen inefficiënt<br />

doet. Maar uiteindelijk bereik je toch een<br />

hoop in zo een zomer, en naast inhoudelijke<br />

kennis leer je hoe het is om in teamverband<br />

een (onderzoeks)project te doen. En eerlijk<br />

gezegd: iGEM is LST. Alles wat wij in onze<br />

opleiding doen komt hier aanbod in een<br />

samenhangend project. Als je er aan denkt<br />

iGEM te doen, ben je altijd bij me welkom voor<br />

de volle laag informatie.<br />

Tomek Diederen<br />

Onderwijs en Carrière

32<br />

Daan Koper: Denemarken<br />

Ze zeggen dat Nederland en Denemarken veel gemeen hebben: koud, regen en plat.<br />

Nou, ik kan je uit ervaring vertellen: Denemarken is niet plat. Elke ochtend fietste ik<br />

van centrum Kopenhagen naar Bagsvaerd, de plek waar mijn stagebedrijf gevestigd<br />

was. En elke ochtend moest ik die ene verdomde heuvel over. Noem mij maar een<br />

watje, maar voor mij, een Nederlandse jongen uit de polder, was het als<strong>of</strong> ik de Alpe<br />

d’Huez op moest. Misschien was die heuvel niet het ergste, maar meer dat ik daar om<br />

half 8 fietste. Half 8! Als ik college had op de TU lag ik rond die tijd nog rustig in m’n<br />

mandje.<br />

DK in DK<br />

schaal te voorspellen. Ik had de keuze uit<br />

een aantal projecten, maar heb bewust voor<br />

dit project gekozen, omdat ik mijn grenzen<br />

wilde verleggen. Het paste ook goed in mijn<br />

Biochemical Engineering track. Binnen mijn<br />

project had ik erg veel vrijheid en mocht<br />

ik afgaan op mijn eigen instinct en mijn<br />

eigen keuzes maken. Ik plande mijn eigen<br />

experimenten en bouwde mijn eigen modellen.<br />

Onderwijs en Carrière<br />

Van augustus 2013 tot januari 2014 heb ik,<br />

als deel van mijn master, mijn bedrijfsstage<br />

bij Novozymes A/S in Denemarken gedaan.<br />

Ondanks mijn gezeur over het fietsen iedere<br />

ochtend, was het een geweldige ervaring. Ik<br />

woonde tijdens mijn verblijf aan de meren<br />

van Kopenhagen. Deze meren fungeerde<br />

omstreeks het jaar <strong>15</strong>00 als verdedigingslinie<br />

en drinkwatervoorziening voor de stad. Vanuit<br />

mijn raam keek ik uit op de binnenstad van<br />

Kopenhagen, een prachtig gezicht. Het was<br />

alleen wel duur; alles in Kopenhagen is duur!<br />

Een glas limonade kost daar al 5,- euro, en<br />

dan heb je een kleine. Maar gelukkig niets dat<br />

de superstufi niet kon oplossen.<br />

Novozymes is een heel relaxed bedrijf. Alles<br />

gaat gemoedelijk en er wordt erg veel moeite<br />

gestoken in het werknemer welzijn. Zo is er<br />

een lage werkdruk, zijn er talloze uitjes en is<br />

er een hele goeie lunch. Oh de lunch! De zoete<br />

verlossing uit mijn lab-leven. Een saladetafel,<br />

een verse broodtafel, een belegtafel en iedere<br />

lunch een warm gerecht. Ook was er op<br />

woensdag altijd vis en op donderdag taart.<br />

Eigenlijk hadden we elke dag wel taart,<br />

omdat er elke dag wel iets te vieren viel.<br />

Novozymes is marktleider op het gebied van<br />

enzym productie, dus ze kunnen zich het<br />

permitteren.<br />

Het ho<strong>of</strong>dkantoor van Novozymes is gesitueerd<br />

“Noem mij maar een watje, maar voor<br />

mij was het als<strong>of</strong> ik de Alpe d’Huez op<br />

moest.”<br />

Tijdens mijn stage heb ik me vooral<br />

beziggehouden met het opschalen van filtratie<br />

apparaten. Ik deed tests op kleine schaal en<br />

probeerde via een model het gedrag op grote

33<br />

schuld dikke bult” als ik GMOs door het<br />

verkeerde afvoerputje giet.<br />

in Bagsvaerd. Het is eigenlijk geen kantoor,<br />

maar meer een verzameling aan gebouwen,<br />

met daarin veel verschillende onderdelen,<br />

onder andere: Research & Development,<br />

een fermentatiepilot, een recoverypilot,<br />

formulation en zelfs wat productie. Buiten<br />

hun locatie in Bagsvaerd heeft Novozymes ook<br />

productie op andere plekken in Denemarken,<br />

China en de US. Ik ben zelf naar één van de<br />

productie locaties aan de andere kant van<br />

het eiland geweest (Kopenhagen ligt op een<br />

eiland). Dit gaf mij wel een idee over de schaal<br />

van een biotechnologische fabriek, iets waar<br />

je geen gevoel voor krijgt in de collegebanken.<br />

Daarom is een stage ook zo belangrijk. Als ik<br />

nu nadenk over een proces ontwerp kan ik<br />

me veel beter voorstellen wat er allemaal bij<br />

komt kijken.<br />

“Oh de lunch! De zoete verlossing uit<br />

mijn lab-leven”<br />

Alle mensen die ik heb leren kennen<br />

bij Novozymes waren heel aardig. Ook<br />

mijn manager was altijd bereikbaar en<br />

laagdrempelig. Er is dan ook heel weinig<br />

hiërarchie in het bedrijf. Dit komt de<br />

samenwerking ten goede. Laboranten,<br />

technicians en scientists spelen allemaal<br />

een belangrijke rol. Dit maakt dat iedereen<br />

op alle niveaus met elkaar meedenkt en zich<br />

gewaardeerd voelt. Op deze manier voelt<br />

iedereen zich betrokken bij het bedrijf. Het<br />

bedrijf is wel heel erg Deens georiënteerd. Alle<br />

departement meetings gaan in het Deens,<br />

ook al spreekt ondertussen de helft van de<br />

scientist groep geen Deens. Maar “eigen<br />

Natuurlijk was Novozymes niet alleen “epic”,<br />

maar heb ik ook iets van mijn “epicness” naar<br />

Novozymes gebracht. Zo stond ik rond 1 uur<br />

’s nachts op de kerstlunch van Novozymes<br />

vrolijk te schreeuwen en te dansen. Gelukkig<br />

was ik niet de enige, anders was het wel een<br />

beetje zielig geweest. Toen ik die nacht naar<br />

huis fietste ben ik rechtdoor gefietst waar ik<br />

rechtsaf had gemoeten. En waar ik dacht thuis<br />

uit te komen stond ik nu met mijn voorwiel<br />

in het zand en keek ik uit op zee. Ik heb me<br />

nog nooit zo dom gevoeld. “Wat doet die zee<br />

hier”, dacht ik. Maar gelukkig ben ik na dit<br />

omweggetje wel veilig thuis aangekomen en<br />

had ik de volgende dag een mooi verhaal te<br />

vertellen op mijn stage.<br />

“Ik heb ook iets van mijn “epicness”<br />

naar Novozymes gebracht”<br />

Al met al, mijn stage in het buitenland bij<br />

Novozymes was heel erg leerzaam en erg leuk.<br />

Ik heb er ook nog mijn case study kunnen<br />

doen voor de masterreis, wat wel aangeeft dat<br />

ze waardeerden wat ik had gedaan. Novozymes<br />

past als bedrijf ideaal bij de opleiding LST,<br />

<strong>of</strong> je nou van fermenteren wil leren, <strong>of</strong> meer<br />

procestechnologisch aan de slag wil, alles<br />

kan!<br />

Daan Koper<br />

Onderwijs en Carrière

34<br />

Hoe overleef ik... practicum<br />

Het is een belangrijk onderdeel van onze studie: de practica. Eerst dagen<br />

zwoegen in het lab en dan achter je computer <strong>of</strong> laptop om de verslagen op<br />

tijd af te krijgen. Het geheime recept voor een succesvol practicum is bij vele<br />

LST’ers nog onbekend. Maar niet getreurd, de <strong>Vision</strong> <strong>of</strong> <strong>LIFE</strong> schiet te hulp met<br />

een rubriek die dit leed definitief moet doen verdwijnen. In het derde deel: Hoe<br />

overleef ik… mijn practica<br />

Een goede voorbereiding zorgt ook voor<br />

minder fouten in het lab. “Als je het recept<br />

uit de handleiding alleen maar volgt, sla je<br />

gemakkelijk een regel over; dan eindig je met<br />

niets,” aldus Maarten de Smit. Hij noemt een<br />

voorbeeld over het pakken van de verkeerde<br />

potten: “Tijdens het Life Sciences practicum<br />

hebben we het opzuiveren van Histidine-βgalactosidase<br />

over een nikkelkolom. Daar<br />

hebben we een keer gezien dat de kolom van<br />

een stel studenten tijdens de elutie, waar<br />

een gradiënt van imidazole over de kolom<br />

moet worden geleid, knalgeel werd. Dat<br />

kon dus maar op één manier misgegaan<br />

zijn; ze hadden geen imidazole in de buffer<br />

gedaan, maar ONPG, wat het substraat is van<br />

β-galactosidase.”<br />

Onderwijs en Carrière<br />

“Op het lab is het probleem voor veel<br />

studenten vaak de voorbereiding,” volgens<br />

Maarten de Smit, practicumcoördinator van<br />

het Life Sciences practicum en het Moleculaire<br />

Genetica & Gentechnologie practicum. “Als<br />

je weet wat je doet tijdens het uitvoeren van<br />

de experimenten kun je niet alleen de vragen<br />

van de practicum-assistenten beantwoorden,<br />

maar heb je je verhaal voor een groot deel al<br />

klaar voor in je verslag.” Een bekend probleem<br />

bij practica is de tijdnood die ontstaat bij het<br />

schrijven van de verslagen. “Natuurlijk ligt<br />

dat voor een deel aan het rooster, maar hoe<br />

vroeg de studenten zich inhoudelijk op de<br />

verslagen aan het voorbereiden zijn, speelt<br />

ook een grote rol.”<br />

De labzalen worden ieder jaar steeds voller met<br />

studenten, wat het concentreren erg moeilijk<br />

maakt. De Smit: “Er zijn vaak veel stappen die<br />

achter elkaar moeten worden uitgevoerd. In<br />

zo’n volle ruimte, waar concentratie moeilijk<br />

is, raad ik altijd aan om je stappen af te<br />

strepen. Zo zie je makkelijk aan je lijstje in<br />

de handleiding <strong>of</strong> je labjournaal <strong>of</strong> je niets<br />

vergeten bent.”<br />

“Veel vragen stellen kan de assistenten<br />

het gevoel geven dat je niet weet waar<br />

je mee bezig bent”<br />

Naast het experimentele gedeelte van de<br />

practica speelt de samenwerking tussen<br />

de labpartners ook een grote rol. Op mijn<br />

vraag wat je als student moet doen als de<br />

samenwerking tussen jou en je labpartner<br />

misgaat, antwoordt de Smit: “Als je merkt<br />

dat het echt niet gaat, meld het dan vooral bij<br />

de assistenten. Dan komt het vanzelf bij mij<br />

terecht en kunnen we kijken <strong>of</strong> we er iets aan<br />

kunnen doen. Het is belangrijk dat je het als<br />

student zo snel mogelijk meldt, ook als het<br />

om bijvoorbeeld problemen met een assistent<br />

gaat. Aan de andere kant is samenwerken<br />

een deel van het laboratoriumwerk. Je zult<br />

later in je leven niet altijd samenwerken met

35<br />

mensen die je aardig vindt.”<br />

Bij geen enkel practicum van de Bachelor Life<br />

Science & Technology bepalen de cijfers van<br />

je verslagen geheel het eindcijfer. De indruk<br />

die je hebt gemaakt tijdens het werken in het<br />

lab is ook erg belangrijk. “Dat is iets waar je<br />

je heel bewust van moet zijn; je bent bij je<br />

beoordeling in hoge mate afhankelijk van de<br />

assistenten. Dus als jij een goede inzet hebt,<br />

zorg dan ook dat die assistenten dat zien en<br />

merken. Als je je hele practicum lang stil in<br />

een hoekje van het lab staat, wordt het voor de<br />

assistenten erg moeilijk een goed gefundeerd<br />

cijfer te geven. Ook als je al een aanmerking<br />

hebt gekregen tijdens het practicum, laat zien<br />

dat je beter wordt, dan komt het vanzelf goed<br />

met het indrukcijfer.” Veel vragen stellen bij<br />

de assistenten in het geval van onzekerheid<br />

kan je indrukcijfer niet altijd ten goede<br />

komen. De Smit: “Veel vragen stellen kan de<br />

assistenten het gevoel geven dat je niet weet<br />

waar je mee bezig bent. Wil je per se zekerheid<br />

hebben, dan kun je vragen ook op een andere<br />

manier stellen: klopt het dat… Zo laat je zien<br />

dat je er mee bezig bent geweest, maar dat<br />

je het niet helemaal zeker weet en het wilt<br />

verifiëren.”<br />

Het feit dat iedereen bij de meeste practica<br />

individuele verslagen in moet leveren, wil niet<br />

zeggen dat je niets met je medestudenten<br />

mag bespreken. “We merken toch dat er ieder<br />

practicum wel weer een aantal studenten op<br />

een eilandje hebben gezeten. Bepaalde ideeën<br />

zijn in het hele practicum gemeengoed, maar<br />

toch blijkt bij het nakijken van de verslagen<br />

dat een enkeling nog op een verkeerd spoor<br />

Box 1: 7 tips van Maarten de Smit<br />

zit. Dat is heel erg zonde en juist daarom is<br />

het goed om met andere studenten over het<br />

practicum te praten,” volgens de Smit.<br />

“Als je het recept uit de handleiding<br />

alleen maar volgt, sla je gemakkelijk<br />

een regel over”<br />

Met het schrijven van de verslagen worden<br />

de experimenten afgesloten en laat je ziet dat<br />

je alles goed begrepen hebt. Het schrijven<br />

van verslagen is een vaardigheid die je<br />

door de jaren heen goed moet trainen, wil<br />

je het helemaal onder de knie krijgen. De<br />

Smit zegt hier het volgende over: “ Wat mij<br />

heel erg verbaast, is dat vooral bij het Life<br />

Sciences practicum, de bijlage met algemene<br />

instructies voor het schrijven van een verslag<br />

niet wordt gelezen, terwijl wij de studenten<br />

er echt op af moeten rekenen als ze die niet<br />

lezen. Ook komen we regelmatig verslagen<br />

tegen van mensen die letterlijk zinnen uit<br />

andere verslagen kopiëren. Ik snap dat je het<br />

door onzekerheid fijn vindt om het verslag<br />

van iemand anders ernaast te leggen, maar<br />

stukken uit dat verslag herschrijven in jouw<br />

eigen woorden blijkt vaak moeilijker dan<br />

gedacht en wordt toch herkend als plagiaat.<br />

Ik raad dan ook aan om alles eerst in je<br />

eigen woorden op te schrijven en dit dan te<br />

vergelijken met oude verslagen, mocht je het<br />

willen. Als jij voor zwemkampioen traint, laat<br />

je ook geen ander de vlinderslag doen. Ook al<br />

vind je die heel vervelend.”<br />

Maxime Bisschops<br />

Onderwijs en Carrière<br />

1. Bereid je goed voor; lees de handleiding een dag van tevoren en maak tijdschema’s.<br />

2. Streep stap voor stap af wat je al gedaan hebt.<br />

3. Meld je snel bij assistenten <strong>of</strong> bij de practicumcoördinator als het niet loopt zoals jij wilt.<br />

4. Laat de assistenten weten en zien dat je de st<strong>of</strong> snapt.<br />

5. Praat met je medestudenten over de behandelde st<strong>of</strong>.<br />

6. Schrijf voor een verslag altijd eerst je eigen woorden en vergelijk het dan pas met andere<br />

verslagen.<br />

7. Gebruik de bijlage met algemene instructies over hoe je een verslag moet schrijven.

36<br />

Column: Sam de Jong<br />

Ziehier een column van de verlaten Sam de Jong. Vanaf heden zullen wij alleen<br />

de mening van Sam over verschillende dingen, zaken, kwesties leren kennen,<br />

zonder enige respons van Daan Brocken. Sam gaat van start met zijn beleving<br />

van het huidige en nieuwe “Kluyver”, wat TNW Zuid zal gaan heten. Sta jij ook<br />

zo tegenover de nieuwbouw Laat het ons weten!<br />

TNW Zuid: nee dank u!<br />

Lieve lezers,<br />

Opinie<br />

Jullie treffen mij in een crisis, een scheiding,<br />

een einde van een tijdperk. Het is met tegenzin<br />

dat ik deze column schrijf. Vanaf heden is<br />

mijn column namelijk geen onderdeel meer<br />

van een wisselcolumn met Daan Brocken,<br />

maar moet deze op zichzelf staan. Vrees echter<br />

niet: deze uitdaging ga ik natuurlijk vol goede<br />

moed aan! Ik voel mezelf echter altijd verplicht<br />

om jullie te vertellen waar mogelijk verdriet<br />

van mijn kant vandaan komt. Zo probeer ik<br />

in het eenzijdige medium wat een tijdschrift<br />

heet, toch een hechtere band met jullie, mijn<br />

lezers te kweken (zo eenzijdig is het trouwens<br />

niet meer, tegenwoordig kan fanmail gericht<br />

worden aan: columnsamdejong@svlife.nl).<br />

“Jullie treffen mij in een crisis, een<br />

scheiding”<br />

Nu maar over tot de orde van de dag. Waar<br />

ik jullie deze keer over ga informeren is<br />

iets dat eigenlijk net zo jammer is als mijn<br />

columnscheiding: het einde van het Kluyver.<br />

De goed geïnformeerde spreker zal mij<br />

vertellen dat ook het grootste gedeelte van het<br />

Gorlaeus (behalve de schotel, helaas) tegen de<br />

vlakte zal gaan in de toekomst, maar daartegen<br />

zeg ik: good riddance. Het Gorlaeus is lelijk en<br />

oud en verdient vervangen te worden; Leiden<br />

wordt alleen maar beter van de verandering.<br />

In Delft is dit helaas niet het geval, hoewel<br />

ook het Kluyver inmiddels aan alle kanten uit<br />

elkaar valt, heb ik met dit gebouw toch een<br />

hechte band opgebouwd in de afgelopen drieen-een-halve<br />

jaren.<br />

“Het Gorlaeus is lelijk en oud en<br />

verdient vervangen te worden”<br />

Mijn voorliefde voor het gebouw begon al bij<br />

de buitenkant. Het lijkt een beetje op een<br />

Chateau ergens bij een Franse wijngaard. Het<br />

gebouw heeft een inspirerende uitstraling,<br />

eentje waarvan je blij wordt dat je LST<br />

studeert. Dat zo’n oud gebouw voor zo’n<br />

nieuwe studie wordt gebruikt heb ik altijd<br />

prachtig gevonden. Het Kluyver stamt uit<br />

een tijd waarin er nog geen moeite werd<br />

gespaard bij het ontwerp van een gebouw,<br />

waarbij men nog heil zag in het inspireren van<br />

mensen. Hoe anders is dat dan het nieuwe<br />

gebouw, een kleine kilometer ten zuiden van<br />

de huidige locatie, dat gebouwd zal worden

37<br />

in de inmiddels kenmerkende saaie, doch<br />

degelijke bouwstijl die de jaren ’00 kenmerkt.<br />

Het enige positieve aan deze bouwstijl is dat<br />

het marginaal beter is dan de betonminnende<br />

bouwstijl uit de jaren ’70.<br />

Genoeg over de buitenkant, op naar de<br />

binnenkant, die, in tegenstelling tot de<br />

buitenkant, gewoon lelijk is. De tegels aan<br />

de muur, de donkere gangen, de liften die<br />

nauwelijks werken, de spinnen die over de<br />

labtafels kruipen. Het herinnert ons eraan<br />

waarom het gebouw vervangen wordt. Maar<br />

om de gangen en de labtafels is het mij<br />

natuurlijk niet te doen, het gaat mij om de<br />

kamers die zich helemaal bovenin het Kluyver<br />

bevinden: het <strong>LIFE</strong> hok en ‘t Keldertje. Wie kan<br />

mij verzekeren dat de sfeer die daar hangt ooit<br />

nog ergens gedupliceerd zal worden Wat te<br />

denken van de posterverzameling op het hok<br />

Gaan we die verliezen Of de dartborden in ‘t<br />

Keldertje, moeten we die over twee jaar gaan<br />

delen met anderen Of zijn ze er überhaupt<br />

niet meer Gaat alles verloren<br />

“Op naar de binnenkant, die, in<br />

tegenstelling tot de buitenkant,<br />

gewoon lelijk is”<br />

Lieve lezers, ik snap dat jullie me misschien<br />

wel gestoord vinden omdat ik liever het<br />

bestuur met vijf jassen aan in de winter zie<br />

creperen en omdat ik liever twee keer per<br />

jaar vast kom te zitten in een lift. Misschien<br />

ben ik ook wel gestoord, maar jullie kunnen<br />

mij niet vertellen dat jullie het gebouw niet<br />

gaan missen. In de wereld waarin we leven<br />

is verandering onvermijdelijk. Wij als LST’ers<br />

zouden dat moeten weten als geen ander. Toch<br />

vind ik het nooit slecht om even achterom te<br />

kijken en te denken: wat hadden wij het toen<br />

toch goed. Uiteindelijk vind ik het ook wel een<br />

positief ding dat over een paar jaar er overal<br />

een raam is, na mijn BEP in de kelder bij IMB<br />

hoef je me niet meer te vertellen hoe zo iets<br />

simpels toch zo belangrijk kan zijn voor je<br />

‘state <strong>of</strong> mind’.<br />

“Dat ze TNW zuid dichterbij<br />

Rotterdam hebben gezet dan bij<br />

Delft”<br />

Ik ben in mijn leven aardig wat verhuisd; naar<br />

de andere kant van wereld en terug. Overal<br />

waar ik naar toe ging, kwam het uiteindelijk<br />

wel goed. Zo zal het met ons LST’ers ook wel<br />

geschieden. Het enige wat ik me afvraag is <strong>of</strong><br />

het niet net wat langer had kunnen duren<br />

totdat dit moment kwam, bijvoorbeeld pas<br />

wanneer ik afgestudeerd ben, <strong>of</strong> wanneer ik<br />

40 ben, wanneer ik aan de andere kant van<br />

de tafel zit en echt begrijp op hoeveel niveaus<br />

dit gebouw niet meer volstaat. Het enige wat<br />

ik de projectmakers echt kwalijk neem, naast<br />

het ontwerp, hetgeen gewoon teveel focust op<br />

functionaliteit en te weinig op schoonheid, is<br />

dat ze TNW zuid dichterbij Rotterdam hebben<br />

gezet dan bij Delft. Het is gewoon net weer<br />

jammer dat wij, net zoals in Leiden, weer<br />

helemaal aan het randje van de stad worden<br />

gezet. En dat voor de studie van de toekomst;<br />

krom toch<br />

Opinie<br />

Sam de Jong

38<br />

Column Jildau Bras<br />

Ook in deze editie bespreekt Jildau weer een leuk verhaal over haar belevenissen<br />

op het thuisfront.<br />

Ebola<br />

wat ik precies doe, maar die avond had ik geen<br />

zin, dus antwoordde ik ‘biotechnologie’ in de<br />

hoop dat er niet doorgevraagd zou worden.<br />

Meestal gebeurt dit niet, omdat mensen dit<br />

woord niet kennen, dus dan niet door durven<br />

te vragen, omdat ze niet dom gevonden willen<br />

worden.<br />

“Door jouw studie weet je hier<br />

natuurlijk alles van”<br />

Opinie<br />

Mijn vader vierde dit weekend zijn verjaardag<br />

voor een klein groepje vrienden. Hij is 63<br />

geworden, dus al zijn vrienden zijn ook al<br />

ruim boven de vijftig. Dit heeft mij goede<br />

inzichten gegeven in het sociale gedrag van<br />

50-plussers. De avond begon met een taartje<br />

en spannende discussies over onder andere<br />

het drinken van k<strong>of</strong>fie in de avond. Na deze<br />

discussies werd het tijd om (het einde van)<br />

de carrière te bespreken en vervolgens de<br />

ouderdomskwaaltjes. Dit laatste was duidelijk<br />

het hoogtepunt van de avond, aangezien<br />

iedereen hier wel wat aan bij te dragen<br />

had. Van galstenen tot hernia’s en hart en<br />

vaatziekten, geen van de 50-plussers scheen<br />

gespaard te zijn gebleven.<br />

“Om de carrière te bespreken en<br />

vervolgens de ouderdomskwaaltjes.”<br />

Terugkomend op het nieuws: ook ik lees<br />

NU.nl en soms zelfs de NRC als deze op de<br />

eettafel ligt, dus eindelijk kon ik ook mee<br />

praten. Zoals te verwachten werd al snel het<br />

onderwerp ebola aangesneden. Het viel me<br />

op hoe weinig de meeste mensen er eigenlijk<br />

van snappen. Dus na twee keer iets te hebben<br />

uitgelegd, dat ebola een virus is, dus dat je<br />

geen antibiotica kan gebruiken, <strong>of</strong> dat het niet<br />

via de lucht overgedragen kan worden, ben je<br />

de ebola-expert en mocht ik adviezen geven<br />

en uitspraken doen. ‘Verwacht je dat ebola in<br />

Nederland komt Wanneer zijn de medicijnen<br />

klaar’ dus ik antwoord netjes met wat ik op<br />

NU.nl gelezen heb. ‘Ja,’ zegt mijn vader, ‘door<br />

jouw studie weet je hier natuurlijk alles van.’<br />

Ik knik maar een beetje. Ze moesten eens<br />

weten.<br />

Jildau Bras<br />

Tot slot kwam natuurlijk het nieuws aan bod.<br />

Eerder op de avond had ik vooral mijn mond<br />

gehouden. Veel toe te voegen had ik toch niet,<br />

want al mijn lichaamsdelen doen het nog<br />

en voor pensioenplannen is het misschien<br />

ook wel vroeg. Alleen met het vaste rondje<br />

over mijn studie was ik even aan het woord<br />

geweest. ‘Ben je al bijna klaar Wat studeer<br />

je ook alweer LST, wat is dat’ De standaard<br />

vragen die je op zo’n verjaardag krijgt. Soms<br />

doe ik nog wel eens mijn best om uit te leggen

Di-waterst<strong>of</strong> mono-oxide<br />

Experts waarschuwen al jaren voor di-waterst<strong>of</strong> mono-oxide, omdat het erg gevaarlijk<br />

kan zijn. Er zijn gevallen bekend waarin er mensen in verdronken zijn. Daarnaast werd<br />

het vroeger ook in hoge concentraties gemeten in zure regen. Ook wordt deze st<strong>of</strong><br />

toegevoegd aan junk food en frisdranken.<br />

39<br />

over de celkweekfaciliteit. “Gelukkig kopen we<br />

alle media en sera kant-en-klaar” vertelt hij.<br />

“Maar de EDTA en trypsine oplossingen die<br />

we gebruiken, maken we zelf met ons eigen<br />

demiwater”.<br />

“Zowel de experimenten als alle<br />

controles zijn blootgesteld aan hoge<br />

concentraties di-waterst<strong>of</strong> monooxide”<br />

De Universiteit Leiden heeft via haar website<br />

laten weten dat het ook hoge concentraties<br />

di-waterst<strong>of</strong> mono-oxide heeft gemeten in het<br />

leidingwater. “We maken er demiwater van”<br />

licht een medewerker toe. “Maar, de filters in<br />

het apparaat weten geen raad met deze st<strong>of</strong>,<br />

want in het demiwater meten we even hoge<br />

waarden als in het kraanwater”.<br />

“Lee Sosoom, die ook werkzaam is<br />

voor de Universiteit Leiden maakt zich<br />

ernstige zorgen”<br />

Binnen de synthetische chemie is de st<strong>of</strong> erg<br />

berucht. “Het kan allerlei chemische banden<br />

zoals fosfodi-ester banden verbreken met<br />

een mechanisme wat erg lijkt op hydrolyse”<br />

aldus chemicus Ree Doks. “Daarnaast kan<br />

het onder zure omstandigheden geprotoneerd<br />

worden en onder basische omstandigheden<br />

gedeprotoneerd, waardoor het in beide<br />

omstandigheden reactiever wordt”.<br />

Lee Sosoom, die ook werkzaam is voor de<br />

Universiteit Leiden maakt zich ernstige zorgen<br />

Hoe lang het Leidse leidingwater al<br />

verontreinigd is met di-waterst<strong>of</strong> monooxide,<br />

wil de lokale waterzuivering niet<br />

bekendmaken. Bronnen bevestigen dat dit<br />

al lange tijd aan de hand is, maar op de<br />

Universiteit leidt dit niet tot grote zorgen. “Ik<br />

denk niet dat we nu moeten twijfelen aan<br />

al onze onderzoeksresultaten” concludeert<br />

Lee Sosoom. “Zowel de experimenten als<br />

alle controles zijn blootgesteld aan hoge<br />

concentraties di-waterst<strong>of</strong> mono-oxide,<br />

waardoor de gemeten effecten methodologisch<br />

nog steeds kloppen.<br />

“Het kan allerlei chemische banden<br />

zoals fosfodi-ester banden verbreken<br />

met een mechanisme wat erg lijkt op<br />

hydrolyse”<br />

Gelukkig hoeven we ondanks dit schandaal<br />

niet alle resultaten en publicaties van de<br />

afgelopen jaren in de prullenbak te gooien”.<br />

Mark Hoorens

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!