Infobulletin juni 2008 - Nationaal Park De Meinweg

Zuidoost-Nederlandinfobulletin
Nationale Parken
Nr. 1 juni 2008
Inhoud: De Groote Peel Peelgidsen opgeleid | De Maasduinen Drie ontvangstlocaties | De Meinweg De vijftiende boomfeestdag
Drieluik zet nationale parken
op de kaart
Wist je dat Limburg drie nationale parken heeft En weet je
hoe die heten, waar ze liggen en wat je daar allemaal kunt
doen Met het ‘Drieluik’ in de hand is het antwoord op deze
vragen snel te geven. Alle drie de nationale parken staan op
één overzichtelijke kaart.
Het Drieluik bestaat uit een natuurbelevingskaart,
een doe-folder en een
aparte brochure voor ieder nationaal
park. Het materiaal zit bij elkaar in een
praktisch en representatief doorzichtig
mapje en heeft een groene look. Door
deze wijze van presenteren wordt
duidelijk dat de nationale parken iets
met elkaar te maken hebben. Ze liggen
alle drie in Limburg en zijn onderdeel
van de Ecologische Hoofdstructuur. Dat
is een netwerk van natuurgebieden in
Nederland die met elkaar verbonden
zijn.
Natuurbelevingskaart
De natuurbelevingskaart is rijk geïllustreerd
met allerlei dieren en kenmerkende
landschapselementen. Wat het
meeste opvalt zijn de grote verschillen
tussen de nationale parken, terwijl ze
toch niet op al te grote afstand van
elkaar liggen. De Groote Peel is een
voormalig hoogveengebied, in de
Maasduinen vind je rivierduinen en
De Meinweg heeft breukranden met
terrassen en plateaus. Deze kenmerken
worden visueel heel beeldend op de
kaart aangegeven.
Doe-folder
De doe-folder heeft de titel ‘Beleef de
drie nationale parken Limburg’. Ook
dit product heeft een inspirerende
vormgeving en fotografie. ‘Natuur is
niet alleen mooi om naar te kijken.
Natuur is een belevenis’, luidt de eerste e
regel van de folder.
Het is een feest om uit het ruime aanbod
van activiteiten te kiezen. Er zijn
aardewandelingen, zintuigwandelingen,
speciale doe-tochten voor mensen
met een geestelijke of lichamelijke beperking.
Ieder nationaal park heeft zijn
eigen specialiteiten zoals schemerwandelingen,
avonturentochten, ontdektochten,
kinderactiviteiten, wandel-,
fiets- en ruiterroutes. Alles wordt
overzichtelijk in de folder vermeld.
Brochure
In het Drieluik heeft elk nationaal park
een eigen informatiebrochure. De geologie
komt aan bod, het landschap, de
geschiedenis, de ecologische betekenis
en andere bijzonderheden.
Het is een bewaarproduct, een promotieproduct
of zomaar een cadeautje.
De folders zijn met veel gevoel voor de
natuur samengesteld door bioloog
Jac Mulders. Over het Drieluik
zegt hij: “Door de drie nationale
parken gezamenlijk te presenteren,
kunnen mensen zien hoe bijzonder
deze gebieden in Limburg zijn. Het
mooiste is dat ze dit zelf kunnen gaan
ontdekken.”
Drieluik
Het mapje met het Drieluik is
verkrijgbaar bij de bezoekerscentra
van de nationale parken,
bij Staatsbosbeheer, bij Stichting
het Limburgs Landschap en bij de
VVV’s in Limburg.
Het project kwam tot stand dankzij
financiële steun van de Europese
Unie, het VSB-fonds, de Provincie
Limburg en het IVN.

Negentien vrijwilligers volgden de basisopleiding Peelgids
‘Wat je zelf ontdekt, onthoud je beter’
is een uitgestrekt hoogveengebied waar turfstekers
plaatsgemaakt hebben voor vogels en wandelaars
De Groote Peel
Nationaal park De Groote Peel organiseert
honderden excursies per jaar. Zestig Peelgidsen
leiden bijna dagelijks groepen rond. Ze
volgden allen een opleiding voor gids. Begin
dit jaar hebben negentien nieuwe vrijwilligers
de basiscursus met succes afgerond. Hierna
kunnen zij zich specialiseren als jeugdgids of
excursieleider voor volwassenen. Deze modulaire
manier van opleiden is nieuw.
De basisopleiding duurde zeven
dagdelen. Biologe Jettie
van den Houdt begeleidde
de cursus in samenwerking
met het IVN Consulentschap
Limburg. De deelnemers
leerden wat de specifieke
eigenschappen zijn van het
gebied. De natuur- en cultuurhistorie
van dit voormalig
hoogveengebied kwamen
als inleiding aan bod. Ook
leerden de cursisten hoe het
nationaal park organisatorisch
in elkaar zit.
Geen boekenkennis
Maar de meeste aandacht
ging naar excursietechnieken
en het omgaan met
groepen. Al snel werd duidelijk
dat het niet gaat om
boekenkennis, maar om het
beleven van de natuur via
hoofd, hart en handen. De
negentien cursisten merkten
dat je door deze ontdekkende
manier van leren
anders naar de natuur gaat
kijken. Dat gevoel willen zij
straks als Peelgids overbrengen
aan groepen bezoekers.
Maar eerst moeten ze nog
de module jeugdgids of
excursieleider volgen. Deze
opleidingen starten in de
zomer en het najaar. Eind dit
jaar zijn ze helemaal klaar
en kunnen ze zelfstandig
groepen begeleiden.
Modulaire aanpak spreekt
aan
Marijke Vaes van Staatsbosbeheer
coördineert alle
praktische zaken rond de
vrijwilligers. De modulaire
aanpak spreekt haar aan:
“In de basisopleiding ligt
het accent op de excursietechnieken.
Daarna kunnen
mensen kiezen voor jeugdgids
of Peelgids. Dan komt
de kennis over de Peel meer
aan bod. Veel cursisten vinden
het zo leuk dat ze beide
modules willen volgen. Dan
kunnen ze in principe alle
groepen begeleiden, ook de
kinderen.”
Cursist Thea Veugen-Mertens
‘Veel van elkaar leren‘
Meer weten
Met vragen over de cursus
kunt u terecht bij IVN
Consulentschap Limburg.
Contactpersoon: A.Nabuurs,
telefoon (0475) 38 64 60.
E-mail:
consulentschap.limburg@ivn.nl.
Cursist Gerard Smeets:
‘Veertig jaar zat ik in het bankwezen, nu
heb ik weer tijd voor de natuur’
“Je moet mensen niet overstelpen met informatie.
Natuur moet je beleven. Dat was de belangrijkste
boodschap die ik tijdens de basisopleiding meekreeg.
In een boek kun je lezen wat turf is. Maar je kunt ook
met je handen in turf graven en voelen wat het is. Dan
komen de vragen vanzelf. Het belangrijkste is dat je met
andere ogen naar de natuur gaat kijken. Ineens ontdek
je iets waardoor een plantje of een diertje een andere
waarde krijgt. Mensen die ons gebied bezoeken zullen
na een excursie anders tegen De Groote Peel aankijken
en meer oog hebben voor het bijzondere van de natuur.”
“De Groote Peel is een uniek gebied waar je veel kunt
beleven. Iets wat je zelf ontdekt onthoud je beter.Tijdens
de cursus kreeg ik allerlei handreikingen en hulpmiddelen
om straks zelf met groepen op onderzoek te gaan. Zo
kregen we een spiegeltje om onder paddestoelen te kijken.
We gingen op pad met een insectenpotje, vergrootglas
en een bekertje om peelwater te scheppen. Soms
deden we woordspelletjes. Iedereen in de groep deed
mee. Opvallend waren de verschillen in de groep. De een
kon boeiend vertellen over de historie, de ander had veel
kennis van vogels. We konden veel van elkaar leren.”

Pannenkoekenhuis wordt
ontvangstlocatie
Het nationaal park De Maasduinen krijgt drie ontvangstlocaties. Met de verbouwing van
het pannenkoekenhuis ‘Jachthut Op den Hamer’ in Wellerlooi is de eerste stap gezet.
Edmond Staal is vanuit Stichting het Limburgs Landschap verantwoordelijk voor de
educatieve elementen van deze nieuwe ontvangstlocatie. Wat komt er nu precies Edmond
geeft uitleg.
“Bij de start van het toenmalige nationaal
park de Hamert in 1996 werd
nagedacht over een bezoekerscentrum
bij de Hamert. Toen het nationaal park
werd vergroot tot nationaal park De
Maasduinen was de ligging van het
bezoekerscentrum aan de zuidkant
niet meer logisch. Al snel kwam het
Reindersmeer bij Well in beeld. Dat ligt
midden in het park. Uiteindelijk heeft
het overlegorgaan besloten dat er drie
ontvangstlocaties gaan komen, namelijk
in Wellerlooi, Well en Afferden.”
Pannenkoekenhuis Maasduinen verbouwd
“Onlangs is met het vergroten en
verbouwen van het pannenkoekenhuis
‘Jachthut Op den Hamer’ in Wellerlooi
de eerste ontvangstlocatie gerealiseerd.
Horeca en informatievoorziening
worden hier op een verrassende manier
vermengd, bijvoorbeeld door de horecatafels
een tentoonstellingselement
mee te geven. Het pannenkoekenhuis
is sinds april 2008 weer geopend. In
september wordt de officiële opening
van de ontvangstlocatie verwacht.”
Plannen bij de Sluis in Well
“De educatieve ideevorming voor
ontvangstlocatie ‘Op den Hamer’ was
ook de basis voor de visie voor ontvangstlocatie
‘De Sluis’ bij het Reindersmeer.
Limburgs Landschap is dit op
verzoek van het overlegorgaan aan het
uitwerken. De huidige gebouwen bij
het sluizencomplex zijn niet voldoende
geschikt als ontvangstlocatie. Daarom
komt er een gebouw over de sluisbak
heen, met daarin ook een combinatie
van horeca en informatievoorziening.
Dat gebouw is vanwege de ligging op
zich al een bezoek waard! De sluiswachterstoren
wordt werkruimte voor
de educatieve kracht. We zijn aan het
onderzoeken of het oude pompgemaal
geschikt gemaakt kan worden voor
groepsontvangsten, dan gebruik je het
hele industriële monument als ontvangstlocatie.
En educatieve speelobjecten
langs de wandelroutes laten de
bezoekers straks zelf ontdekken welke
processen in de natuur spelen.”
Zevenboom in Afferden
“Het derde centrum wordt gehuisvest
in de voormalige werkschuur ‘Zevenboom’
van Staatsbosbeheer in Afferden.
Daar zullen vooral schoolprojecten
worden aangeboden. Staatsbosbeheer
start eind 2008 met de verbouwing van
de werkschuur.
De drie centra moeten elkaar aanvullen
en ook een soort logische vertrekpunten
worden voor de vele recreatieve
routes die er door de Maasduinen
lopen.”
Fondsen verzamelen
“We zijn nu samen met de Gemeente
Bergen bezig om de vergunningen en
gelden voor ‘de Sluis’ te regelen. Voor
de ontvangstlocatie ‘Op den Hamer’
Pannenkoekenhuis
hebben we steun van de Nationale
Postcode Loterij en onze Bedrijvenstichting
gekregen vanwege ons 75-jarig
jubileum. De verbouwing van de
tweede ontvangstlocatie is een stuk ingrijpender.
Er wordt door alle partijen
eensgezind aan dit plan getrokken om
ergens in 2009 of 2010 met de bouw te
kunnen starten.
Het is een lange weg geweest, maar
met de verbouwing van het pannenkoekenhuis
tot een ontvangstlocatie,
is nu de eerste grote stap gezet. Zo zie
je hoe je door samenwerking tot een
goed stelsel van informatievoorziening
kunt komen.”
Meer informatie:
• Ontvangstlocatie ‘Op den Hamer’ en
locatie bij ‘De Sluis’: Limburgs Landschap,
Edmond Staal, tel (077) 473 75
75.
• Activiteitencentrum Zevenboom:
Staatsbosbeheer, Frank van Kalleveen,
tel. (0485) 38 12 02.
De Sluis in Well.
is een natuurgebied dat bestaat uit de langste rivierduinengordel
van Nederland ontstaan door water, wind en mens
De Maasduinen

Het was de vijftiende keer dat Nederlandse en Duitse scholieren samen de internationale
boomfeestdag vierden onder het motto ‘Bomen kennen geen grenzen’.
Boomfeestdag met één boom
is een terrassenlandschap met ondergrondse breuken en met heide,
vennen en bossen waar adders en zwijnen leven
De Meinweg
Woensdag 12 maart. Er lagen
in het nationaal park De
Meinweg 1500 jonge boompjes
klaar. Zestig Duitse
en Nederlandse scholieren
stonden te popelen om ze te
planten. Maar die dag werd
er een weeralarm afgegeven
wegens gevaarlijke rukwinden.
Het planten was te
gevaarlijk en ging niet door.
De kinderen, de voorzitters
van De Meinweg en het
Naturpark Schwalm-Nette en
de burgemeesters plantten
alleen één heel bijzondere
herinneringsboom op het
veld bij het bezoekerscentrum.
De spade is bijna net zo
groot als zijzelf, maar onvermoeibaar
blijft Laura van
groep zeven van de basisschool
De Achtbaan uit Melick
zand scheppen. “Goed
aanstampen”, moedigt de
voorzitter van het Duitse
deel van het natuurpark
aan. Nederlands en Duits
klinken door elkaar, maar
toch begrijpen ze elkaar.
Alternatief programma
“Bomen planten is belangrijk,
maar nog
belangrijker
is dat de Nederlandse
en Duitse kinderen
leren samenwerken. Natuur
stopt niet aan de grens”,
aldus Herr Kolb. Hij is de
Duitse collega van Marjan
Straver, coördinator educatie
en voorlichting van De Meinweg.
Samen organiseren ze
al vijftien jaar een internationale
boomfeestdag met
Duitse en Nederlandse scholieren
uit de buurt. Het ene
jaar planten ze bomen aan
de Nederlandse kant van
de grens; het andere jaar
in Duitsland. Vanochtend
hebben ze echter voor het
eerst in vijftien jaar moeten
besluiten geen bomen te
planten. “Daarom doen we
een alternatief programma
met een quiz, liedjes maken
en toneelspelen”, zegt Marjan.
Herr Kolb moet even
slikken, maar is het helemaal
met haar eens.
Toch veel te doen
“Wel jammer”, reageert
Laura op het nieuws dat de
wind het te gevaarlijk maakt
om het bos in te gaan. Dat
vindt Sanjay ook. “Bomen
planten is goed voor de natuur”,
zegt hij. “Maar er zijn
nog genoeg leuke andere
dingen te doen”. Sanjay
schept met twee handen een
geleiachtige massa uit de poel.
“Kikkerdril”, laat hij zien.
Bomen kennen geen grenzen
Wat verderop is een groepje
Duitse en Nederlandse
kinderen bij een al lang
geleden omgewaaide boom
bezig met de quiz. Cornee
aarzelt geen moment bij
de vraag wat voor dier er
getekend is: “De adder!” Ilse
Gehlen, een van de schoolgidsen
van De Meinweg,
informeert of ze het daar
allemaal mee eens zijn. Arx
van groep negen van de
Grundschule uit Born knikt
van ja. De volgende vraag,
ditmaal in het Duits gesteld,
levert etmeer pobe problemen e op:
wat is een ‘Steinkriecher’
“Hoe heten de beestjes die
je ziet als je een steen
en optilt,
helpt Ilse. “Een pissebed”,
zegt Nienke. “Dat staat in
het Boomboek”, laat ze zien.
Trots op de samenwerking erking
met Duitsland
Joke Kersten, sinds 2001
voorzitter orzitter van het overlegorgaan
van De Meinweg:
“Het Boomboek/Baumbuch
hebben ben de leerlingen
gekregen egenen om zich op school
op de boomfeestdag voor
te bereiden. Na deze dag
komen veel kinderen
terug met hun ouders
om te laten zien welke
bomen ze hebben
geplant.” Kersten is
trots op de samenwerking
met de Duitse instanties en
scholen. “Om natuur goed
te beheren, is internationale
samenwerking ook hard
nodig.”
Ger Hendriks, opzichter van
Staatsbosbeheer, legt uit
dat de niet geplante bomen
niet verloren gaan. “Morgen
staan er weer 45 andere
scholieren op de stoep. Die
gaan de bomen planten.”
Vijftien jaar boomfeestdag
In nationaal park De Meinweg en Naturpark Schwalm-
Nette:
• hebben 1100 kinderen in totaal meegedaan;
• zijn 18.500 bomen geplant, vooral wintereik en beuk;
• zijn per jaar zo’n 1.000 tot 1.500 bomen op 1 hectare
geplant;
• is er bij elkaar een bos van bijna 15 hectaren geplant (de
totale oppervlakte van De Meinweg is 1700 hectaren).
Colofon Fotografie Staatsbosbeheer, Limburgs Landschap, IVN Consulentschap, Naturpark Schwalm-Nette | Oplage 1000 exemplaren,
verschijnt 2x per jaar | Redactie consulentschap.limburg@ivn.nl T (0475) 38 64 60 | Bezoekerscentrum Mijl op Zeven T (0495) 64 14 97,
www.nationaal-parkdegrootepeel.nl | Bezoekerscentrum De Meinweg T (0475) 52 85 00, www.nationaal-parkdemeinweg.nl
De Maasduinen T (0475) 38 64 60, www.nationaal-parkdemaasduinen.nl | Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning
van de provincie Limburg. | Deze uitgave is gedrukt op milieuvriendelijk papier