download - de Kam

10
nieuws uit de KAM
Over de moeizame relatie
tussen moeders en dochters
Schrijfster Betty Mellaerts over haar theatertekst ‘Nachtzusters’
‘Nachtzusters’ is de eerste theatertekst van Betty Mellaerts (52) voor theatergezelschap ‘t Arsenaal.
Drie vrouwen van vijftig vertellen over de vaak moeilijke relatie die deze generatie vrouwen met haar
moeder heeft. Het zijn drie pakkende monologen voor actrices Chris Thys, Hilde Van Haesendonck
en Marilou Mermans. “Het is geen cynisch stuk geworden”, vertelt Mellaerts. “Het is geconcentreerd
op verzoening en mildheid, om zo vrede te nemen met de relatie met je moeder.”
“Deze moeders vielen tussen twee stoelen. Ze
mochten vaak niet studeren. Deden ze dat toch
en gingen ze nadien werken, dan werden ze bij
de eerste zwangerschap ontslagen en bleven ze
thuis. Hun dochters moeten hun dromen
realiseren en dat zorgt voor een generatie
vrouwen die een zeer moeizame relatie hebben
met hun moeder. ‘Nachtzusters’ vertelt het
verhaal van drie vrouwen die in een ziekenhuis
afscheid komen nemen. Daar heb je ook de
nachtzuster, de verpleegster, diegene die al
zovelen afscheid heeft zien nemen. Als de
vrouwen met de nakende dood van hun
moeder worden geconfronteerd, treedt er
vergevingsgezindheid op. Je kan geen schuld
blijven geven. Op een bepaald moment moet
iedereen in zijn leven de verantwoordelijkheid
opnemen voor de keuzes die zij heeft gemaakt.
Je kan niet alles op je moeder blijven steken.”
Het stuk wordt warm onthaald in de zalen en
brengt veel emoties van herkenning naar
boven. “De herkenbaarheid is enorm groot,
ook bij jongere mensen. Hoewel deze generatie
haar dromen minder tracht te realiseren via
haar kinderen, aangezien ze zelf vaak kansen
hebben gehad. Er zitten een aantal harde scènes
in, maar uiteindelijk overheerst mildheid en
begrip. Je kan je moeder niet laten sterven met
onbehagen, anders kan je je verdriet niet
verwerken. Als je dingen niet hebt bijgelegd,
dan kan je het afscheid moeilijk verwerken.
Maar soms is de relatie zo slecht dat de dood
van een moeder ook een opluchting is, omdat
ze je dan niet langer op je nek zit.”
Opgevoed in cocon
Hoe een relatie moeder-dochter evolueert,
hangt volledig af van welk type vrouw de
moeder is. “Je komt gewoon niet los van waar
je wieg stond. Misschien in een liefdevol gezin,
misschien in een gezin waar geen emoties
getoond worden, waar moeders niet knuffelen.
Je wieg kies je niet, dat is het meest ondemocratische
van het leven. Ook je opvoeding heb
je niet in de hand. Die kan fijn zijn of je kan
ook pech hebben. Het is belangrijk om te
beseffen dat we uiteindelijk allemaal producten
van onze eigen tijd zijn.”
Voor Mellaerts was haar eerste theaterstuk een
zenuwslopende bezigheid, vooral door de
directe confrontatie met het publiek die ze
normaal als interviewster, schrijfster en
radiomaker niet heeft. Om het stuk te
stofferen, heeft ze niet uit haar eigen leven
geput. “Ik had geen conflictueuze relatie met
mijn moeder”, vertelt ze. “De oorlog heeft
haar getekend en haar plannen gedwarsboomd.
Er waren veel kinderen thuis en dus kon mijn
moeder niet studeren. Haar oudere zus werd
zwanger en zij moest op de boerderij helpen.
We gingen in het Brusselse wonen, waar ze als
kamermeisje aan de slag kon bij een adellijke
familie. Mijn vader stimuleerde me om op
eigen benen te staan, maar moeder wou niet
dat ik naar de universiteit ging. En ik ben ook
niet gegaan, maar heb regentaat gedaan. ‘Dat
was goed voor een meisje’. Ik had toen ook een
andere keuze kunnen maken en dus hoef ik de
schuld hiervoor niet op mijn moeder te blijven
afschuiven. Ik ben enig kind en dat is eigenlijk
niet zo goed. Je hebt geen voorbeelden, geen
spiegel. Als kind alleen kan je geen ruzie
maken. Ik ben opgevoed in een cocon. Bij de
eerste ruzies op het werk verging ik, omdat ik
alles persoonlijk opvatte.”
Perfectionisme
“Toevallig kwam ik bij de radio terecht en daar
is mijn wereld opengegaan. Een vrije omgeving,
veel open geesten. Dat was mijn redding.
Ik was nog jong genoeg om alles op te nemen.
Tot dan was ik het gewoon om braaf mijn pad
te volgen, dat voor mij geëffend was. Ik kwam
er in een omgeving terecht waar iedereen vrij
was en waar je kritisch moest kunnen denken.
Mijn eigen zoon heb ik getracht veel vrijheid
te geven en ook veel gevoel voor verantwoordelijkheid.
Ik merk bij hem trekjes van mezelf,
zoals mijn perfectionisme en dat helpt om
beter naar jezelf te kijken en die kantjes af te
zwakken. Want mijn gevoel van ‘het is nooit
goed genoeg’, is enorm en dat is niet leuk.
Maar mijn eerste theaterstuk was alvast een
fijne ervaring!”, lacht ze.
Gunther Ritsmans
Nachtzusters van ’t Arsenaal op donderdag
20 maart in GC de Kam.
Meer info: www.tarsenaal.be