De ouders als financier? - Nibud

De ouders als financier
Financiële steun van ouders aan hun
volwassen kinderen

De ouders als financier
Financiële steun van ouders aan hun
volwassen kinderen
Nibud, 2010

Samenvatting
Het Nibud heeft onderzoek gedaan naar de financiële relatie tussen ouders en hun
volwassen kinderen. Vanuit de gedachtengang dat ouders het vandaag de dag in
financieel opzicht wellicht beter voor elkaar hebben dan hun kinderen, is onderzocht of
ouders en hun volwassen kinderen een financiële relatie met elkaar hebben en hoe die
relatie eruit ziet. Hebben volwassen kinderen de financiële steun van hun ouders nodig
En als dit zo is: hoe ziet die financiële steun er in de praktijk dan uit Gaat het om een
incidentele bijdrage van ouders richting kinderen, of worden de fiscale mogelijkheden
van het schenkingsrecht optimaal benut Weet de jongere generatie op welk bedrag zij
kunnen rekenen als financiële ondersteuning van de oudere; houden zij hier wellicht
zelfs al rekening mee in hun financiële planning In de statistieken hebben deze
onderhandse en informele betalingen tussen huishoudens nauwelijks een plaats.
Om antwoord te krijgen op bovenstaande vragen is een vragenlijst uitgezet onder het
panel van Survey Sampling International (SSI). Hierbij is gekozen voor twee groepen
respondenten:
personen van 45 jaar of ouder met zelfstandig wonende kinderen (de oudere
generatie);
financieel onafhankelijke kinderen tot en met 55 jaar, waarvan minstens één van
de ouders nog in leven is (de jongere generatie).
Beide groepen is een aparte vragenlijst voorgelegd. Door de analyses van beide
vragenlijsten naast elkaar te leggen, ontstaat een beeld van de financiële relatie tussen
ouders en volwassen kinderen.
In totaal hebben 756 ouders en 482 kinderen de vragen beantwoord. Het betrof twee
aparte steekproeven: een respondent uit de ene steekproef is geen ouder / kind van
een respondent uit de andere steekproef.
Achtergrondkenmerken
De jongere generatie is over het algemeen hoger opgeleid dan de oudere. Ook leven zij
meer in een verstedelijkte omgeving dan de oudere. Beide generaties hebben een
vergelijkbaar netto inkomen. De oudere generatie heeft wel een hoger vermogen dan de
jongere. Bovendien heeft de oudere generatie meer overwaarde in de eigen woning.
Resultaten
Financiële steun van ouders aan kinderen vindt plaats bij 25 procent (antwoord van de
jongere generatie) tot 40 procent (antwoord van de oudere generatie) van de
respondenten. Dit gebeurt verreweg het meest op onregelmatige basis, als het kind
geld nodig heeft of er om vraagt. Ouders kunnen er ook voor kiezen hun kinderen op
structurele basis te ondersteunen. Jaarlijks mogen ouders een bedrag van 5000 euro

(4.556 euro in 2009) belastingvrij aan hun kinderen schenken. Bovendien mogen
ouders hun kinderen van 35 jaar of jonger eenmalig een bedrag van 24.000 (22.760
euro in 2009) schenken. Dit zijn hoge bedragen en ouders kunnen uiteraard alleen van
deze mogelijkheid gebruik maken als zij daarvoor de middelen hebben. Voor ongeveer
een derde van de ouders is deze vorm van financiële ondersteuning daarom niet aan de
orde: bij hen ontbreekt simpelweg het geld daarvoor.
Van de ouders die daartoe wel de middelen hebben, hevelt slechts een klein deel
systematisch en doelbewust vermogen over naar hun kinderen (ongeveer 5 tot 10
procent van de ouders).
Financiële steun komt meer voor naarmate het inkomen en vermogen van de ouders
hoger is en dat van het kind lager. Ook de gezinsgrootte speelt mee: hoe meer
kinderen, hoe kleiner de kans op financiële steun van de ouders. Een hoger
opleidingsniveau (zowel van de ouders als van de kinderen) verhoogt juist de kans op
financiële ondersteuning.
Over het algemeen behandelen ouders hun kinderen in financieel opzicht gelijk. Ruim
driekwart van de respondenten (van beide generaties) geeft / ontvangt ongeveer
evenveel als de andere kinderen in het gezin. In 11 procent van de gevallen is de
financiële situatie van het kind hierbij bepalend.
Financiële steun van kinderen aan ouders is uiteraard ook mogelijk, maar dat komt in
de praktijk slechts weinig voor. Ruim 95 procent van de oudere generatie zegt geen
financiële steun van zijn kinderen te krijgen; 10 procent van de jongere generatie geeft
af en toe iets aan de ouders. Dit laatste percentage ligt hoger als slechts één van de
ouders nog in leven is (15 procent).
Aanbevelingen
Uit het onderzoek blijkt verder dat ouders en volwassen kinderen vaak niet goed op de
hoogte zijn van elkaars financiële situatie. Ongeveer een derde van de respondenten
heeft geen idee of het eigen inkomen hoger of lager is dan dat van zijn ouders /
kinderen. Bijna de helft van de jongere generatie weet niet of hun ouders hun iets zullen
nalaten. Verder denken ouders vaak dat hun kinderen geen financiële steun nodig
hebben, terwijl kinderen vaak denken dat hun ouders van mening zijn dat zij (de
kinderen dus) in hun eigen financiën moeten voorzien.
Ouders en volwassen kinderen praten ongetwijfeld met elkaar over geld. Vaak gebeurt
dat naar aanleiding van een specifieke gebeurtenis, bijvoorbeeld wanneer een kind op
het punt staat een huis te kopen, de ouders hun huis juist verkopen, wanneer de ouders
met pensioen gaan of als één van de ouders komt te overlijden. Het zijn vaak beladen
momenten, waarbij meestal onder tijdsdruk beslissingen genomen moeten worden die
grote financiële gevolgen hebben. Geld op een rustiger moment bespreekbaar maken,
kan ertoe bijdragen dat dit soort beslissingen beter overwogen worden en daarom voor
beide partijen gunstiger uitpakken.

Inhoud
1 INLEIDING .................................................................................. 2
Doel onderzoek ....................................................................................... 3
Leeswijzer ............................................................................................... 3
2 ONDERZOEKSRESULTATEN OUDERS ..................................... 4
2.1 Achtergrondkenmerken ouders .................................................... 4
2.2 Achtergrondkenmerken kinderen ................................................. 7
2.3 Financiële ondersteuning in het algemeen ................................... 7
2.3.1 Wel of geen financiële ondersteuning ............................................................ 7
2.3.2 Fiscale mogelijkheden voor schenkingen ......................................................... 8
2.3.3 Geld uitlenen en schulden aflossen ................................................................ 10
2.4 Financiële steun bij aankoop woning .......................................... 11
2.5 Schenken en erven .................................................................... 12
2.5.1 Sparen voor de (klein)kinderen ...................................................................... 12
2.5.2 Erven ............................................................................................................. 13
2.5.3 Financiële behandeling van kinderen ............................................................. 14
2.6 Conclusies ouders ..................................................................... 14
3 ONDERZOEKSRESULTATEN KINDEREN................................ 16
3.1 Achtergrondkenmerken kinderen ............................................... 16
3.2 Achtergrondkenmerken ouders .................................................. 18
3.3 Financiële ondersteuning in het algemeen ................................. 19
3.3.1 Wel of geen financiële ondersteuning .......................................................... 19
3.3.2 Bekendheid met de fiscale mogelijkheden voor schenkingen ......................... 20
3.3.3 Het gebruik van fiscale mogelijkheden voor schenkingen ............................... 21
3.3.4 Geld uitlenen en schulden aflossen ................................................................ 22
3.4 Financiële ondersteuning bij aankoop woning ............................ 24
3.5 Schenken en erven .................................................................... 24
3.5.1 Sparen voor de kleinkinderen ......................................................................... 24
3.5.2 Erven ............................................................................................................. 25
3.5.3 Financiële ondersteuning van kinderen aan ouders ....................................... 26
3.5.4 Financiële behandeling van kinderen ............................................................. 26
3.5.5 Opvattingen over schenkingen ....................................................................... 27
3.6 Conclusies kinderen .................................................................. 28

4 VERGELIJKING RESULTATEN OUDERE EN JONGERE
GENERATIE .......................................................................................... 29
4.1 Achtergrondgegevens ................................................................ 29
4.2 Financiële ondersteuning in het algemeen ................................. 29
4.2.1 Schenkingen .................................................................................................. 30
4.3 Leningen .................................................................................... 31
4.4 De eigen woning ........................................................................ 32
4.5 Sparen voor de kleinkinderen..................................................... 32
4.6 De nalatenschap ........................................................................ 32
4.7 Verschillen in reacties van ouders en kinderen .......................... 33
5 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN ....................................... 34
5.1 Financiële steun door kinderen aan ouders ................................ 34
5.2 Financiële steun door ouders aan kinderen ................................ 34
5.3 Praten over geld ........................................................................ 36

1 Inleiding
Generaties lang hebben ouders ernaar gestreefd dat hun kinderen het in ieder geval
beter zouden krijgen dan zijzelf. Met een groeiende welvaart is deze wens ook meestal
wel te realiseren.
Aan de andere kant waren kinderen ook een soort van pensioenvoorziening. Kinderen
werden geacht hun ouders te ondersteunen, wanneer deze oud en gebrekkig waren
geworden.
Ouders ondersteunden hun kinderen om later zelf ondersteund te kunnen worden.
Veelal gebeurde dit in natura: ouders voedden en kleedden de kinderen en zorgden
voor geborgenheid en een opleiding. Later ontvingen ouders zorg of konden ze
intrekken bij één van de kinderen. Financiële betrekkingen bestonden vooral wanneer
er sprake was een familiebedrijf, bijvoorbeeld een boerderij.
Dit impliciete verbond tussen generaties is in de 19 e en 20 e eeuw veranderd. Meer en
meer werden zaken via collectieve instituties geregeld. Pensioenvoorziening werd
voornamelijk een zaak van overheid (AOW) en werkgevers/werknemers
(pensioenfondsen). Zorg en verzorging werd geregeld via ziekenfondsen en
verzekeringen, eventueel via bejaarden- of verzorgingshuizen. Voor financiering konden
volwassen kinderen bij banken en kredietverstrekkers terecht.
Daarmee lijkt de ene kant van de wederzijdse ondersteuning verdwenen. Zijn er anno
2010 nog ouders die financieel afhankelijk zijn van hun kinderen
De andere kant is echter niet verdwenen en misschien wel sterker dan ooit. Kinderen
zijn gewenster dan ooit. Uit diverse Scholierenonderzoeken van het Nibud blijkt dat
ouders hun thuiswonende, minderjarige kinderen ook financieel een behoorlijk bedrag
toestoppen: via kleedgeld, zakgeld of een ouderlijke bijdrage als het kind gaat studeren.
Maar een derde van de werkende, thuiswonende kinderen betaalt kostgeld.
Natuurlijk is dat niet zo vreemd. (Een groot deel van) de zogenoemde babyboom
generatie heeft kunnen profiteren van jarenlange economische groei gecombineerd met
de mogelijkheid van een glansrijke carrière en een sterke stijging van de huizenprijzen.
Deze groep heeft een relatief hoog inkomen en een flink vermogen, al dan niet als
overwaarde in de eigen woning.
De huidige generatie starters staat pas aan het begin van hun carrière, dus hun
inkomen is nog relatief laag. Zij hebben nog niet de mogelijkheid (of de wil) gehad om
een vermogen op te bouwen. Bovendien zijn de huizenprijzen de laatste decennia zo
hard gestegen, dat starters op de huizenmarkt erg diep in hun buidel moeten tasten om
een huis te kopen en relatief hoge hypotheeklasten moeten accepteren.
De ouders als financier / 2

Aan de ene kant lijkt er dus een generatie te zijn met flink wat vermogen en relatief
goede geregelde pensioen- en zorgaanspraken, terwijl aan de andere kant hun
kinderen zorgvuldig met geld om moeten gaan om rond te kunnen komen en waarbij
pensioen- en zorgaanspraken verminderd worden.
Dit alles overziend, lijkt het dan ook logisch dat er eerder financiën worden
overgeheveld van de oudere generatie naar de jongere dan andersom.
Doel onderzoek
Doel van het onderzoek is na te gaan of ouders en hun volwassen kinderen een
financiële relatie met elkaar hebben en hoe die relatie eruit ziet. Heeft de jongste
generatie het in financieel opzicht beter dan de oudere Hebben volwassen kinderen de
financiële steun van hun ouders nodig En als dit zo is: hoe ziet die financiële steun er
in de praktijk dan uit Gaat het om een incidentele bijdrage van ouders richting
kinderen, of worden de fiscale mogelijkheden van het schenkingsrecht optimaal benut
Weet de jongere generatie op welk bedrag zij kunnen rekenen als financiële
ondersteuning van de oudere; houden zij hier wellicht zelfs al rekening mee in hun
financiële planning In de statistieken hebben deze onderhandse en informele
betalingen tussen huishoudens nauwelijks een plaats.
Het onderzoek is uitgevoerd onder twee groepen respondenten:
personen van 45 jaar of ouder met zelfstandig wonende kinderen (de ouders);
financieel onafhankelijke kinderen tot en met 55 jaar, waarvan minstens één van
de ouders nog in leven is (de kinderen).
Beide groepen is een aparte vragenlijst voorgelegd. Door de analyses van beide
vragenlijsten naast elkaar te leggen, ontstaat een beeld van de financiële relatie tussen
ouders en volwassen kinderen.
Alle respondenten zijn lid van het panel van Survey Sampling International (SSI). In
totaal hebben 756 ouders en 482 kinderen de vragen beantwoord. Het betrof twee
aparte steekproeven: een respondent uit de ene steekproef is geen ouder / kind van
een respondent uit de andere steekproef.
Leeswijzer
Het rapport bespreekt eerst de onderzoeksresultaten van de ouders, vervolgens die van
de kinderen. Daarna worden de resultaten van beide onderzoeken met elkaar
vergeleken. Het rapport wordt afgesloten met een aantal conclusies.
3 / De ouders als financier

2 Onderzoeksresultaten ouders
2.1 Achtergrondkenmerken ouders
De steekproef „ouders‟ bestond uit ongeveer evenveel mannen als vrouwen (376
mannen en 380 vrouwen). Alle respondenten hebben financieel onafhankelijke /
uitwonende kinderen en zijn 45 jaar of ouder. Ruim 40 procent van de respondenten is
60 jaar of jonger, bijna een kwart is tussen de 61 en 65 jaar en bijna 35 procent ouder
dan 65 jaar.
Het opleidingsniveau van de respondenten is weergegeven in tabel 1.
Tabel 1: Opleidingsniveau (N=756)
Percentage
Lagere school 4
Vmbo/lbo/mavo 31
Havo/vwo/atheneum/gymnasium/hbs 14
Mbo 25
Hbo 22
Universiteit 5
In dit rapport is het opleidingsniveau teruggebracht tot drie niveaus: laag, middelbaar en
hoog. Laag is maximaal een vmbo/lbo/mavo-opleiding (35 procent van de
respondenten), middelbaar is gelijk aan havo/vwo en mbo (39 procent) en hoog een
afgeronde hbo- of universitaire opleiding (27 procent).
Tabel 2 geeft de inkomensverdeling weer. Het gaat hierbij om het inkomen per
huishouden. Alleenstaanden vallen daardoor eerder in de lagere inkomenscategorieën,
terwijl (echt)paren vaker een hoger inkomen hebben. 1
Tabel 2: Totaal netto huishoudinkomen per maand (N = 756)
Percentage
Minder dan € 1.500 24
€ 1.500 - € 3.000 56
€ 3.000 - € 4.500 16
Meer dan € 4.500 4
1 Aan het onderzoek hebben 160 alleenstaanden meegedaan, 35 respondenten wonen alleen met hun kinderen en
de overige 561 respondenten wonen samen met hun partner (waarvan er 95 ook thuiswonende kinderen hebben).
De ouders als financier / 4

Naast de hoogte van het inkomen, is ook gevraagd naar de bron van inkomsten (zie
tabel 3). Respondenten konden meerdere antwoorden geven, waardoor de percentages
optellen tot meer dan 100 procent.
Tabel 3: Inkomstenbronnen (N=756)
Percentage
Inkomsten uit arbeid 31
VUT/ AOW zonder aanvullende aanvullend pensioen 13
VUT/AOW plus pensioen 38
Een andere uitkering 17
Inkomsten uit vermogen 4
Overige inkomsten 4
Geen eigen inkomsten 7
De meeste respondenten hebben inkomsten uit arbeid of een VUT/AOW -uitkering met
een aanvullend pensioen.
Behalve het inkomen, kan ook naar het vermogen gekeken worden (zie tabel 4).
Tabel 4: Totale vermogen van het huishouden (N=756)
Percentage
Minder dan € 5.000 30
Tussen € 5.000 en € 10.000 8
Tussen € 10.000 en € 25.000 10
Tussen € 25.000 en € 50.000 10
Tussen € 50.000 en € 100.000 7
Tussen € 100.00 en € 250.000 5
Meer dan € 250.000 4
Weet ik niet 26
Ruim een kwart van de respondenten weet niet over hoeveel vermogen het huishouden
beschikt (zie tabel 4). Iets minder dan een derde heeft een vermogen van minder dan
5.000 euro; 10 procent beschikt over 10.000 tot 25.000 euro en nog eens 10 procent
over 25.000 tot 50.000 euro.
Een eventuele overwaarde 2 van de eigen woning moest niet worden meegeteld bij het
vermogen. Respondenten met een koopwoning is gevraagd hiervan apart een schatting
te maken. Het ging om ruim de helft van de respondenten (41 procent heeft een
huurwoning, de overige 8 procent heeft de vraag niet beantwoord). Van de
2 Onder overwaarde wordt verstaan het verschil tussen de waarde die de woning zou opbrengen indien deze
nu verkocht zou worden en de hypotheek die op de woning rust.
5 / De ouders als financier

espondenten met een koopwoning, heeft bijna een kwart een overwaarde van 100.000
tot 200.000 euro; ruim een vijfde heeft meer dan 200.000 euro overwaarde. Ruim 15
procent weet niet hoeveel overwaarde het huishouden in de eigen woning heeft.
Tot slot is gevraagd of de kinderen van de respondent weten hoe hoog het vermogen
van hun ouders ongeveer is. Ruim de helft van de respondenten denkt dat hun kinderen
dat wel weten, 37 procent zegt dat hun kinderen dat niet weten en bijna 13 procent weet
niet of hun kinderen dat weten.
Tabel 5 geeft inzicht in de woonomgeving van de respondenten. Wellicht hebben
ouders op het platteland andere ideeën over de financiële ondersteuning van hun
kind(eren) dan ouders in de grote stad.
Tabel 5: Woonomgeving (N = 721)
Percentage
Platteland 24
Verstedelijkt platteland 21
Kleine stad 35
Grote stad 20
Tabel 6 laat zien hoeveel kinderen de respondenten hebben. Vooral het onderscheid
tussen één of meerdere kinderen kan invloed hebben op de wijze waarop ouders hun
kinderen ondersteunen. Ouders met één kind hoeven zich slechts op dit ene kind te
richten, terwijl ouders van meerdere kinderen ook keuzes moeten maken over de
verdeling van hun financiële bijdragen. In onderstaande tabel is de verdeling van het
aantal kinderen weergegeven.
Tabel 6: Aantal kinderen (N = 756)
Percentage
1 12
2 51
3 24
4 7
5 3
6 of meer 2
Van de respondenten heeft 12 procent één kind; iets meer dan de helft heeft twee
kinderen en 36 procent heeft drie of meer kinderen. In het vervolg van deze rapportage
wordt aangegeven of het aantal kinderen van invloed is geweest op de g egeven
antwoorden.
De ouders als financier / 6

2.2 Achtergrondkenmerken kinderen
De respondenten uit de steekproef „ouders‟ hebben allen minimaal één kind dat een
eigen huishouding voert en financieel onafhankelijk is van de ouders. Studerende
kinderen vallen hier niet onder. Deze kinderen variëren in leeftijd van 18 tot en met 60
jaar; bijna de helft is 35 jaar of jonger. Bijna driekwart is samenwonend of getrou wd, 22
procent is alleenstaand en 58 procent heeft zelf kinderen. Verreweg het grootste deel
van de kinderen heeft inkomsten uit arbeid.
Aan de respondenten is gevraagd of het netto inkomen van hun kinderen hoger of lager
is dan het eigen inkomen. Bijna 30 procent kon deze vraag niet beantwoorden, 27
procent schat het inkomen van de kinderen lager in dan het eigen inkomen en 31
procent denkt dat het inkomen van de kinderen hoger ligt. In 12 procent van de gevallen
is het inkomen volgens de ouders ongeveer gelijk.
2.3 Financiële ondersteuning in het algemeen
2.3.1 Wel of geen financiële ondersteuning
Aan de ouders is een aantal stellingen voorgelegd over de financiële ondersteuning van
hun kinderen. De stellingen sluiten elkaar niet uit, waardoor de percentages in tabel 7
optellen tot meer dan 100 procent.
Tabel 7: Uitspraken over financiële ondersteuning (meerdere antwoorden mogelijk) (N=756)
Percentage
Ik ondersteun mijn kind niet financieel 59
Ik heb mijn kind een lening verstrekt 7
Ik geef mijn kind op onregelmatige basis af en toe geld 14
Ik geef mijn kind geld als hij dat nodig heeft of erom vraagt 14
Ik geef mijn kind regelmatig een vast bedrag 2
Ik betaal bepaalde dingen voor mijn kind 10
Anders, namelijk…. 5
Bijna 60 procent van de respondenten geeft hun kind geen financiële steun; slechts 2
procent geeft regelmatig een vast bedrag. Van de respondenten geeft 14 procent af en
toe geld; nog eens 14 procent geeft zijn kind geld als hij dat nodig heeft of erom vraagt.
Uit de antwoordcategorie “anders” blijkt dat respondenten zo nu en dan iets aan de
kinderen schenken. Hier worden veelal zaken in natura genoemd, zoals een fles wijn,
de boodschappen of een verrassing. In deze categorie worden tevens de kleinkinderen
een aantal maal genoemd: zij krijgen cadeautjes of de (groot)ouders passen gratis op.
Blijkbaar wordt dit ook als een vorm van financiële ondersteuning gezien.
7 / De ouders als financier

Of respondenten hun kinderen financieel ondersteunen, blijkt afhankelijk te zijn van het
inkomen. Van de respondenten met een inkomen tot 1.500 euro per maand geeft 65
procent geen financiële steun aan hun kind, tegen 41 procent van de respondenten met
een inkomen van meer dan 4.500 euro per maand.
Ook is gevraagd of de respondenten financiële steun krijgen van hun kinderen. Dit komt
echter maar heel sporadisch voor. Het overgrote deel van de respondenten (ruim 95
procent) krijgt geen financiële steun van hun kinderen.
2.3.2 Fiscale mogelijkheden voor schenkingen
Een deel van de respondenten geeft hun kind, al dan niet regelmatig, geld. Een vraag
daarbij is of zij gebruik maken van de fiscale mogelijkheden van het schenkingsrecht.
Daarvoor moeten zij uiteraard wel op de hoogte zijn van die mogelijkheden. Het blijkt
dat bijna 55 procent van de respondenten zich niet heeft verdiept in deze
mogelijkheden; 38 procent kent ze maar houdt er geen rekening mee en 8 procent
stemt de financiële steun wél af op de fiscale mogelijkheden voor schenkingen.
Eén fiscale mogelijkheid is dat ouders hun kinderen jaarlijks een bepaald bedrag
belastingvrij mogen schenken (in 2009 was dit 4556 euro, in 2010 is dit verhoogd naar
5000 euro). Opmerkelijk genoeg en ondanks het bovenstaande, zegt 84 procent van de
respondenten op de hoogte te zijn van deze bepaling. Een verklaring kan zijn dat de
respondenten bij „fiscale mogelijkheden‟ denken aan bepaalde ingewikkelde
constructies en niet aan deze regeling. In tabel 8 staat in hoeverre de respondenten
hun kind jaarlijks een bedrag belastingvrij schenken.
Tabel 8: Schenkt jaarlijks belastingvrij een bedrag (N=631, allen bekend met de regeling)
Percentage
Ja, regelmatig / al meerdere jaren 6
Ja, eenmalig/ heel af en toe 7
Nee, nu niet, maar in de toekomst mogelijk wel 19
Nee, ik heb daar de financiële middelen niet voor 35
Nee, mijn kind heeft dat gezien zijn financiële situatie niet nodig 21
Nee, ik vind dat mijn kind in zijn eigen financiën moet voorzien 12
Anders, namelijk… 1
Een klein deel van de respondenten (6 procent) maakt al meerdere jaren van deze
regeling gebruik. Ruim een derde van de respondenten zegt er de financiële middelen
niet voor te hebben. Bijna 20 procent wil in de toekomst mogelijk wel van de regeling
gebruik gaan maken; ruim 20 procent vindt dat het kind dit gezien zijn financiële situatie
niet nodig heeft. Bij de antwoordcategorie „anders‟ werd onder andere genoemd: „Niet
bij het oudste kind‟, „Ik heb dat in het verleden gedaan maar nu niet meer‟, en „Gaat
jullie niet aan‟.
De ouders als financier / 8

Aan de respondenten die niet van de regeling op de hoogte waren is gevraagd of zij, nu
zij de regeling wel kennen, hier in de toekomst gebruik van gaan maken. Van de 124
respondenten antwoordt ruim 45 procent dat hiervoor de financiële middelen ontbreken,
32 procent weet het nog niet en één op de tien vindt dat het kind in zijn eigen financiën
moet voorzien.
Behalve een vast bedrag per jaar, mogen ouders hun kinderen eenmalig een bedrag
schenken (22.760 euro in 2009, 24.000 euro in 2010 3 ). Voorwaarde is dat het kind 35
jaar of jonger is (of een partner van die leeftijd heeft). Van de respondenten kent 63
procent deze mogelijkheid. In tabel 9 staat in hoeverre deze respondenten hun kind
eenmalig een bedrag belastingvrij schenken. Ook hier antwoordt één op de drie dat zij
er de financiële middelen niet voor hebben. Acht procent heeft wel van de regeling
gebruik gemaakt.
Tabel 9: Schenkt eenmalig belastingvrij een bedrag (N=477, allen bekend met de regeling)
Percentage
Ja, ik heb hier gebruik van gemaakt 8
Nee, en mijn kind is inmiddels ouder dan 35 jaar 23
Nee, nu niet, maar in de toekomst mogelijk wel 11
Nee, ik heb daar de financiële middelen niet voor 34
Nee, mijn kind heeft dat gezien zijn financiële situatie niet nodig 13
Nee, ik vind dat mijn kind in zijn eigen financiën moet voorzien 9
Anders, namelijk… 2
Van de respondenten die niet op de hoogte waren van de regeling, antwoordt 38
procent dat de financiële middelen ontbreken om er in de toekomst gebruik van te gaan
maken. Bijna een kwart weet niet of zij er gebruik van gaan maken; 2 procent is dit wel
van plan.
Onderzocht is in hoeverre de bekendheid met de regelingen en het gebruik ervan,
afhangt van kenmerken van de respondenten, zoals de leeftijd, het opleidingsniveau,
het inkomen en het vermogen. Ook is gekeken naar de invloed van het aantal kinderen
en de woonomgeving.
De bekendheid met de regelingen neemt significant toe met de leeftijd van de
respondenten. Ook geldt dat naarmate het vermogen, het inkomen en het
opleidingsniveau toenemen, de respondenten beter bekend raken met de regelingen.
Ten slotte blijkt dat respondenten uit de grote stad significant minder goed van de
regelingen op de hoogte te zijn.
3 Sinds 2010 mag dit bedrag verhoogd worden tot 50.000 euro als het kind het geld gebruikt om een
dure studie te betalen of om een eigen woning te kopen.
9 / De ouders als financier

In hoeverre de respondenten gebruik maken van de regelingen, hangt samen met hun
inkomen, vermogen en opleidingsniveau. Respondenten met een hoog inkomen, een
hoog vermogen en/of een hoge opleiding maken relatief meer gebruik van de
regelingen. Bij respondenten met laag inkomen, een laag vermogen en/of een lage
opleiding ontbreken vaker de financiële middelen om gebruik te kunnen maken van de
regelingen.
Of de respondenten hun kind eenmalig een hoog bedrag ineens schenken, hangt af van
hun leeftijd: hoe jonger de respondent, hoe meer de financiële middelen hiervoor
ontbreken. Opmerkelijk is dat respondenten uit de hoogste inkomenscategorie vaak van
mening zijn dat hun kinderen in hun eigen financiën moeten voorzien (23 procent tegen
9 procent gemiddeld). Tot slot hebben respondenten met één kind significant vaker een
hoog bedrag ineens geschonken dan respondenten met meer kinderen. Bij
respondenten met drie of meer kinderen ontbreken vaak de financiële middelen om hun
kinderen jaarlijks een bedrag te schenken.
2.3.3 Geld uitlenen en schulden aflossen
De respondenten is gevraagd óf en zo ja waarvoor zij hun kinderen wel eens geld
hebben geleend (tabel 10).
Tabel 10: Geld geleend voor een ander doel dan een huis (meerdere antwoorden mogelijk)
(N=756)
Percentage
Ja, voor een studie 10
Ja, voor (het starten van) een eigen onderneming 3
Ja, voor de aankoop van een auto 13
Ja, voor het aflossen van een lening (niet hypotheek) 6
Ja, anders… 8
Nee 64
De meeste respondenten hebben hun kind geen geld geleend, maar 13 procent heeft
wel eens geholpen bij de aankoop van een auto en één op de tien heeft zijn kind geld
geleend voor een studie. Bij de antwoordcategorie „anders‟ werd onder andere
genoemd: „voor de inrichting van de woning‟, „voor een verbouwing‟ of „voor kosten in
verband met levensonderhoud‟. Het meest werd hier echter genoemd „voor de aflossing
van schulden‟.
Over het aflossen van schulden (anders dan de hypotheek) is apart een vraag gesteld.
Van de respondenten antwoordde 36 procent dat het kind nooit schulden had gehad. De
respondenten waarvan het kind wel een schuld had, hielpen hun kind in 18 procent van
de gevallen bij de aflossing ervan. Een ruime meerderheid doet dit dus niet.
De ouders als financier / 10

2.4 Financiële steun bij aankoop woning
Van de respondenten heeft 66 procent een kind met een eigen huis; 59 procent woont
zelf in een koopwoning. Twaalf procent van de respondenten heeft zijn kind financieel
ondersteund bij de aankoop van een woning. De belangrijkste redenen hiervoor zijn „het
kind kon de woning zonder financiële steun niet kopen‟ (27 keer genoemd), „ik wil het
kind een steuntje in de rug geven‟ (17 keer genoemd) en „ik wil gebruik maken van de
gunstige fiscale regelingen op dit gebied‟ (8 keer genoemd). Drie respondenten zien
deze financiële steun als hun ouderlijke verantwoordelijkheid.
De financiële steun is op verschillende manieren geboden: door middel van een
schenking (29 keer genoemd), een lening (22 keer genoemd) of garant staan voor (een
gedeelte van) de hypotheek (9 keer genoemd). Combinaties van deze opties zijn ook
genoemd. Fiscaal mag een ouder zijn kind geld lenen en de rente die dat kind
verschuldigd is, belastingvrij schenken aan het kind (6 keer genoemd).
Respondenten die zelf in een koopwoning wonen, ondersteunen hun kind vaker bij de
aankoop van een huis dan respondenten die zelf in een huurwoning wonen (14 tegen 7
procent).
Van de respondenten heeft 88 procent geen financiële steun verleend aan hun kind bij
de aankoop van een eigen woning. In tabel 11 staan de redenen hiervoor. Bijna de helft
van de respondenten vindt financiële steun niet nodig en ruim 30 procent heeft daar de
financiële middelen niet voor.
Tabel 11: Reden om kind niet financieel te steunen bij de aankoop van een huis (N=436, allen
geen financiële steun verleend aan kinderen bij aankoop eigen woning)
Percentage
Ik wist niet dat dat kon 1
Ik heb daar de financiële middelen niet voor 31
Mijn kind heeft dit gezien zijn financiële situatie niet nodig 47
Ik vind dat mijn kind in zijn eigen financiën moet voorzien 17
Anders, namelijk… 4
Respondenten met een maandinkomen van 4.500 euro of meer verlenen hun kind
significant vaker financiële steun bij de aankoop van een eigen woning dan
respondenten met een inkomen tot 1.500 euro per maand (26 procent tegen 4 procent).
Respondenten met een hoge opleiding verlenen hun kind significant vaker financiële
steun bij de aankoop van een eigen woning dan respondenten met een lage opleiding,
al is het verschil kleiner dan bij het inkomensniveau (18 procent tegen 8 procent).
Op de vraag waarom de respondenten hun kind geen financiële steun hebben verleend
bij de aankoop van een woning, werd als volgt geantwoord:
11 / De ouders als financier

66 procent van de respondenten met een inkomen tot 1.500 euro per maand
beschikt niet over de middelen om hun kind financiële steun te verlenen bij de
aankoop van een eigen woning, tegen geen enkele respondent met een
maandinkomen van 4.500 euro of meer;
42 procent van de respondenten met een lage opleiding beschikt niet over de
middelen om hun kind financiële steun te verlenen bij de aankoop van een eigen
woning, tegen 17 procent van de respondenten met een hoge opleiding;
56 procent van de respondent met een maandinkomen van 4.500 euro of meer
vindt dat hun kind geen financiële steun nodig heeft, tegen 27 procent van de
respondenten met een inkomen tot 1.500 euro per maand;
56 procent van de respondenten met een hoge opleiding vindt dat hun kind
geen financiële steun nodig heeft, tegen 39 procent van de respondenten met
een lage opleiding.
Respondenten die zelf in een huurwoning wonen, verlenen hun kinderen significant
vaker dan gemiddeld geen financiële steun omdat zij daar de financiële middelen niet
voor hebben. Respondenten die zelf in een koopwoning wonen, verlenen vaker dan
gemiddeld geen financiële steun omdat hun kinderen dat niet nodig hebben.
Respondenten met drie of meer kinderen verlenen hun kinderen significant vaker dan
gemiddeld geen financiële steun bij de aankoop van een woning. De redenen hiervoor
wijken niet af van die van respondenten met minder kinderen.
2.5 Schenken en erven
De vragen in de voorgaande paragrafen zijn door de respondenten beantwoord voor
hun oudste, financieel onafhankelijke kind. Er zijn ook vragen gesteld van meer
algemene aard, die niet alleen betrekking hebben op het oudste kind, maar die voor alle
kinderen opgaan. Deze worden hieronder behandeld.
2.5.1 Sparen voor de (klein)kinderen
Van de 441 respondenten met kleinkinderen, heeft ruim een kwart (27 procent) iets
geregeld voor hen, zoals een spaarrekening geopend. Respondenten die hun kinderen
financiële steun verlenen, doen vaker iets voor de kleinkinderen dan respondenten die
hun kinderen geen financiële steun verlenen.
Bijna een kwart van de respondenten spaart of heeft gespaard met als expliciet doel om
dit geld aan de kinderen te schenken; 76 procent van de respondenten deed of doet dit
dus niet. Respondenten in de leeftijd van 46 tot en met 55 jaar sparen significant vaker
dan gemiddeld voor dit doel. Respondenten in de leeftijd van 61 tot en met 65 jaar doen
dit juist minder vaak dan gemiddeld.
De ouders als financier / 12

2.5.2 Erven
Ruim de helft van de respondenten (52 procent) heeft een testament laten opmaken.
Het inkomen van de respondenten speelt hierbij een belangrijke rol. Van de
respondenten met een inkomen tot 1.500 euro per maand heeft 35 procent een
testament, tegen 76 procent van de respondenten met een maandinkomen van 4.500
euro of meer. Ook neemt het percentage respondenten met een testament toe
naarmate het vermogen toeneemt.
Verder is het opleidingsniveau van invloed. Van de respondenten met een lage
opleiding heeft 43 procent een testament, tegen 52 procent van de respondenten met
een middelhoge opleiding en 62 procent van de respondenten met een hoge opleiding.
Via een testament kan bijvoorbeeld geregeld worden dat de aangetrouwde kinderen
uitgesloten worden van het geld dat de kinderen erven. Ruim een derde van de
respondenten met een testament heeft hiervoor gekozen. Ook kan in een testament
vastgelegd worden dat de langstlevende partner alles erft. Bijna 70 procent
respondenten met een testament heeft hiervoor gekozen.
Andere mogelijkheden zijn dat het ene kind meer erft dan het andere, dat de kinderen
meer erven dan de partner of dat de erfenis direct naar de kleinkinderen of naar een
goed doel gaat. Deze mogelijkheden komen maar weinig voor; één tot drie procent van
de respondenten noemt (één van) deze mogelijkheden.
In tabel 12 staat een aantal algemene opvattingen over de nalatenschap, in relatie tot
de kinderen.
Tabel 12: Opvattingen over de nalatenschap (N=756)
Percentage
Als mijn kinderen goed voor mij zorgen, wil ik ze graag een
behoorlijke erfenis nalaten
3
Ik wil mijn kinderen sowieso een goede erfenis nalaten 21
Ik heb geen (grote) erfenis om na te laten 53
Ik ben niet van plan mijn kinderen een erfenis na te laten 5
Geen van deze uitspraken 19
Ruim één op de vijf respondenten wil de kinderen sowieso een goede erfenis nalaten;
53 procent van de respondenten laat geen hoog bedrag na. Slechts een kleine
3 procent van de respondenten stelt als voorwaarde voor de nalatenschap dat de
kinderen goed voor hen zorgen. Bijna 5 procent van de respondenten tot slot, is niet
van plan om de kinderen iets na te laten.
13 / De ouders als financier

2.5.3 Financiële behandeling van kinderen
Ruim driekwart van de respondenten behandelt hun kinderen financieel gelijk. Bij 11
procent van de respondenten speelt de financiële situatie van de kinderen mee; de
gezinssituatie of het financieel gedrag van de kinderen zijn veel minder van belang. Ook
de emotionele band met de kinderen heeft weinig invloed op de manier waarop de
respondenten hun kinderen financieel steunen.
Tabel13: Financiële behandeling kinderen (N=663, allen meer dan één kind)
Percentage
Ja, ik let erop dat mijn kinderen ongeveer hetzelfde krijgen 77
Nee, dat hangt van de financiële situatie van mijn kinderen af 11
Nee, dat hangt van de gezinssituatie van mijn kinderen af 3
Nee, dat hangt van het financieel gedrag van mijn kinderen af 2
Nee, dat hangt van mijn emotionele band met mijn kinderen af 3
Anders, namelijk 5
Bij de antwoordcategorie „anders‟ werd onder andere genoemd: „ik kan mijn eigen
lasten al bijna niet betalen‟, „ik heb niets te verdelen‟ en „mijn kinderen hebben geen
financiële steun nodig‟. Deze antwoorden ondersteunen de algehele tendens van dit
onderzoek: anno 2010 zijn kinderen voornamelijk op zichzelf aangewezen als het gaat
om hun financieel welzijn; ondersteuning door de ouders is slechts voor een beperkte
groep weggelegd.
2.6 Conclusies ouders
Zijn ouders beter af dan hun kinderen Verlenen zij financiële steun aan hun kinderen
Hebben die kinderen dat ook nodig (volgens de ouders)
30 procent van de respondenten weet niet of het eigen inkomen hoger of lager
is dan dat van de kinderen; 27 procent denkt dat inkomen van de kinderen lager
is en 31 procent dat het hoger is.
2 procent van de respondenten geeft de kinderen regelmatig een vast bedrag;
60 procent van de respondenten verleent geen financiële steun. Op
onregelmatige basis verlenen de respondenten vaker financiële steun. Hoe
vaak, hangt af van het inkomen en het aantal kinderen van de respondenten.
De fiscale mogelijkheid om jaarlijks belastingvrij een bedrag te schenken, is bij
84 procent van de respondenten bekend; bij 35 procent daarvan ontbreken
hiervoor de financiële middelen en volgens 21 procent hebben de kinderen het
geld niet nodig. Zes procent van de respondenten maakt al meerdere jaren van
de regeling gebruik.
Van de respondenten die niet op de hoogte waren van deze mogelijkheid, heeft
45 procent er de middelen niet voor.
De ouders als financier / 14

De fiscale mogelijkheid om eenmalig belastingvrij een hoog bedrag te schenken,
is bij 63 procent van de respondenten bekend; bij 34 procent van de
respondenten die van de mogelijkheid op de hoogte zijn ontbreken hiervoor de
financiële middelen. Acht procent van de respondenten heeft van de regeling
gebruik gemaakt.
Of de respondenten gebruik maken van de fiscale mogelijkheden, hangt af van
hun inkomen, vermogen en van het aantal kinderen.
Van de respondenten heeft 88 procent hun kinderen geen financiële steun
verleend bij de aankoop van een eigen woning. In de helft van de gevallen werd
als reden genoemd dat de kinderen die steun (volgens de ouders) niet nodig
hadden; bij bijna een derde ontbraken daarvoor de financiële middelen.
Overigens verlenen respondenten die zelf in een koopwoning wonen hun
kinderen vaker financiële steun bij de aankoop van een eigen woning dan
respondenten die in een huurwoning wonen. Bij respondenten die in een
huurwoning wonen, ontbreken hiervoor vaker de financiële middelen dan bij
respondenten die in een koopwoning wonen. Ook het inkomen en
opleidingsniveau van de respondenten spelen hierbij een rol. Belangrijkste
reden om de kinderen wel financiële steun te verlenen bij de aankoop van een
woning, is dat zij anders niet in staat zouden zijn geweest om de woning te
kopen.
Van de respondenten heeft 64 procent nooit geld geleend aan de kinderen. Van
de respondenten die kinderen hebben met schulden, heeft 18 procent geholpen
bij de aflossing ervan; 82 procent heeft dat dus niet gedaan.
Ruim de helft van de respondenten heeft een testament. Bij bijna 70 procent van
deze groep gaat de totale erfenis naar de langstlevende partner; ruim een derde
sluit aangetrouwde kinderen uit van de erfenis.
Meer dan de helft van de respondenten heeft geen grote nalatenschap.
Ruim driekwart van de respondenten behandelt kinderen in financieel opzicht
gelijk; bij 11 procent van de respondenten speelt de financiële situatie van de
kinderen mee. Veel respondenten zeggen dat „er weinig te ondersteunen valt‟.
Kortom: de meerderheid van de ouders verleent hun kinderen geen financiële steun.
Vaak ontbreken daarvoor de financiële middelen of (iets minder vaak) hebben de
kinderen die steun (volgens de ouders) niet nodig. Inkomen, vermogen een aantal
kinderen spelen hierbij een rol.
Ook lenen de meeste ouders hun kinderen geen geld en helpen ze ook niet bij de
aflossing van schulden.
Van de ouders met een testament heeft een meerderheid bepaald dat de langstlevende
partner alles erft, maar meer dan de helft heeft geen grote nalatenschap.
De meeste ouders behandelen hun kinderen gelijk, hoewel er financieel gezien niet
altijd veel te verdelen valt.
15 / De ouders als financier

3 Onderzoeksresultaten kinderen
3.1 Achtergrondkenmerken kinderen
De steekproef „kinderen‟ bestond uit ongeveer evenveel mannen als vrouwen (247
mannen en 235 vrouwen). Alle respondenten zijn financieel onafhankelijk en niet ouder
dan 55 jaar.
In tabel 14 is de leeftijdsverdeling weergegeven.
Tabel 14: Leeftijdsverdeling (N = 482)
Percentage
25 of jonger 8
26-35 26
36-45 32
46-55 34
In tabel 15 is het opleidingsniveau van de respondenten weergegeven. In dit rapport is
het opleidingsniveau teruggebracht tot drie niveaus: laag, middelbaar en hoog. Laag is
maximaal een vmbo/lbo/mavo-opleiding (24 procent van de respondenten), middelbaar
is gelijk aan havo/vwo en mbo (43 procent) en hoog een afgeronde hbo- of universitaire
opleiding (33 procent).
Tabel 15: Opleidingsniveau (N = 482)
Percentage
Lagere school 1
Vmbo/lbo/mavo 23
Havo/vwo/atheneum/gymnasium/hbs 11
Mbo 32
Hbo 24
Universiteit 9
Van de respondenten is 25 procent alleenstaand en 5 procent alleenstaande ouder. De
overige 69 procent woont samen met een partner; 43 procent van alle respondenten
heeft behalve een partner ook kinderen.
Tabel 16 geeft de inkomensverdeling weer. Het gaat hierbij om het inkomen per
huishouden. Alleenstaanden vallen daardoor eerder in de lagere inkomenscategorieën,
terwijl (echt)paren vaker een hoger inkomen hebben.
De ouders als financier / 16

Tabel 16: Inkomensverdeling (N = 482)
Netto huishoudinkomen per maand
Percentage
minder dan € 1.500 25
€ 1.500 - € 3.000 52
€ 3.000 - € 4.500 19
meer dan € 4.500 5
Een derde van de respondenten weet niet over hoeveel vermogen het huishouden
beschikt (zie tabel 17). Een derde van de respondenten heeft een vermogen van minder
dan 5.000 euro.
Tabel 17: Vermogenssituatie (N = 482)
Netto vermogen (excl. overwaarde woning)
Percentage
Minder dan € 5.000 34
€ 5.000 - € 10.000 11
€ 10.000 - € 25.000 11
€ 25.000 - € 50.000 6
€ 50.000 - € 100.000 3
€ 100.000 - € 250.000 4
Meer dan € 250.000 2
Weet ik niet 29
Tabel 18 laat zien hoeveel broers en/of zussen de respondenten hebben. Het
onderscheid tussen één of meerdere broers en/of zussen kan invloed hebben op
de financiële steun van de ouders.
Tabel 18: Aantal broers en/of zussen (N = 482)
Aantal broers/zussen
Percentage
0 7
1 40
2 24
3 15
4 5
5 4
6 of meer 4
Tabel 19 geeft inzicht in de woonomgeving van de respondenten. Wellicht ontvangen
kinderen op het platteland op een andere manier financiële steun van hun ouders dan
kinderen in de grote stad.
17 / De ouders als financier

Tabel 19: Woonomgeving (N = 482)
Mate van stedelijkheid
Percentage
Platte land 18
Verstedelijkt platte land 16
Kleine stad 33
Grote stad 28
Onbekend 5
3.2 Achtergrondkenmerken ouders
Bij 54 procent van de respondenten uit de steekproef „kinderen‟ zijn beide ouders nog in
leven en bij elkaar; bij 9 procent zijn de ouders gescheiden en bij 37 procent is één van
de ouders overleden. Of één of beide ouders nog in leven zijn, houdt verband met de
leeftijd van de respondenten. Van 13 procent van de respondenten in de leeftijd tot 35
jaar, is één van de ouders nog in leven, tegen 59 procent van de respondenten in de
leeftijd van 45 jaar en ouder.
Tabel 20: Inkomstenbronnen ouders (meerdere antwoorden mogelijk) (percentages)
Beide ouders
Eén ouder
De netto inkomsten van mijn
in leven
in leven
ouders zijn:
(N=303)
(N=179)
Inkomsten uit arbeid 42 13
VUT/AOW zonder aanvullend pensioen 15 21
VUT/AOW met aanvullend pensioen 48 60
Ander type uitkering 8 7
Inkomsten uit vermogen 3 3
Overige inkomsten 2 1
De respondenten is gevraagd uit welke bronnen hun ouders inkomsten hebben (zie
tabel 20). Bij de respondenten waarvan beide ouders in leven zijn, gaat het om de
inkomensbronnen van beide ouders. Driekwart van de ouders met een VUT/AOWuitkering
heeft daarnaast een aanvullend pensioen. Onder respondenten waarvan één
ouder nog leeft, is het percentage ouders met alleen AOW hoger dan onder
respondenten waarvan beide ouders leven. Dat komt doordat ouders waarvan de
partner is overleden, gemiddeld iets ouder zijn dan ouders waarvan de partner nog
leeft.
De ouders als financier / 18

3.3 Financiële ondersteuning in het algemeen
3.3.1 Wel of geen financiële ondersteuning
Aan de respondenten is de vraag voorgelegd of zij financiële ondersteund word en door
hun ouders. Doordat iemand op meerdere manieren ondersteund kan worden, sluiten
de antwoorden elkaar niet uit. Hierdoor tellen de percentages in tabel 21 op tot meer
dan 100 procent.
Tabel 21: Uitspraken over financiële ondersteuning (meerdere antwoorden mogelijk) (N = 482)
Percentage
Mijn ouders ondersteunen mij niet financieel 74
Mijn ouders hebben mij een lening verstrekt 4
Mijn ouders geven mij op onregelmatige basis af en toe geld 11
Mijn ouders geven mij geld als ik dat nodig heb of er om vraag 10
Mijn ouders geven mij regelmatig een vast bedrag 3
Mijn ouders betalen bepaalde dingen voor mij 6
Anders 2
Driekwart van de respondenten ontvangt geen financiële steun van zijn ouders. De
respondenten die wel financiële steun ontvangen, krijgen dit veelal op onregelmatige
basis. Bij de antwoordcategorie „anders‟ werd onder andere genoemd: „ik krijg af en toe
materiële spullen en „ik krijg (financieel) advies en alleen in noodgevallen een klein
geldbedrag‟.
Respondenten met een inkomen tot 1.500 euro per maand, krijgen vaker financiële
steun van hun ouders dan gemiddeld (40 tegen 26 procent).
Respondenten in de leeftijd tot 35 jaar krijgen vaker financiële steun van hun ouders
dan respondenten in de leeftijd van 46 tot en met 55 jaar (37 tegen 15 procent).
Factoren die een bepalende invloed hebben op de kans dat een respondent financiële
steun ontvangt van zijn ouders, zijn leeftijd en inkomen, het aantal broers en/of zussen
dat hij heeft en de woonsituatie van de ouders. De kans dat een respondent financiële
steun ontvangt van zijn ouders, is groter naarmate de respondent:
jonger is;
een lager netto huishoudinkomen heeft;
minder broers en/of zussen heeft;
ouders heeft die in een koopwoning wonen in plaats van een huurwoning.
Er zijn in dit onderzoek geen gegevens over de inkomens- en/of vermogensituatie van
de ouders van de respondenten. Mogelijk dat de woningsituatie van de ouders iets zegt
over deze financiële situatie. Hierbij gaan we er van uit dat ouders met een koopwoning
kapitaalkrachtiger zijn dan ouders in een huurwoning.
19 / De ouders als financier

Het opleidingsniveau, de huishoudsamenstelling, de woonsituatie en leefomgeving
(stad/platteland) van de respondent, en/of hij vroeger wel of geen kostgeld heeft
betaald, zijn factoren die geen invloed hebben op de kans financiële ondersteuning te
ontvangen.
3.3.2 Bekendheid met de fiscale mogelijkheden voor schenkingen
Ouders mogen hun kinderen belastingvrij bepaalde bedragen schenken. Eén fiscale
mogelijkheid is dat ouders hun kinderen jaarlijks een bepaald bedrag belastingvrij
mogen schenken (in 2009 was dit 4.556 euro). Behalve een vast bedrag per jaar,
mogen ouders hun kinderen eenmalig een hoog bedrag schenken (in 2009 was dit
22.760 euro). Voorwaarde is dat het kind 35 jaar of jonger is (of een partner van die
leeftijd heeft).
De respondenten is gevraagd in hoeverre zij weten dat er fiscale mogelijkheden
bestaan voor schenkingen. Het blijkt dat het merendeel van de respondenten (70
procent) dat niet weet; 23 procent weet dat wel, maar doet verder niets met deze
kennis. Van de respondenten ontvangt 7 procent financiële steun van de ouders op
basis van de fiscale mogelijkheden die daarvoor bestaan.
Vervolgens is gevraagd in hoeverre de respondenten bekend zijn met de mogelijkheid
dat ouders hun kinderen jaarlijks een bepaald bedrag belastingvrij mogen schenken.
Opmerkelijk genoeg en ondanks het bovenstaande, is 65 procent van de respondenten
opeens wél op de hoogte van deze bepaling. Een verklaring kan zijn dat de
respondenten bij „fiscale mogelijkheden‟ denken aan bepaalde ingewikkelde
constructies en niet aan deze regeling. De mogelijkheid dat ouders eenmalig een hoog
bedrag schenken voordat het kind 35 jaar is, is veel minder bekend. Ongeveer de helft
van de respondenten is hiervan op de hoogte.
Tabel 22 laat zien dat respondenten met een lage opleiding veel minder goed op de
hoogte zijn van de fiscale mogelijkheden voor schenkingen dan respondenten met een
hoge opleiding.
Respondenten met een inkomen tot 1.500 euro per maand zijn minder goed op de
hoogte van de mogelijkheden dan respondenten met een maandinkomen van 3.000
euro of meer.
Tabel 22: Bekendheid van de fiscale mogelijkheden voor schenking (N=482)
(in percentages, naar opleidingsniveau)
Fiscale mogelijkheden voor
financiële ondersteuning
Totaal Laag Middelbaar Hoog
30 13 34 37
Eenmalige schenking 48 35 47 58
Jaarlijkse schenking 65 50 66 75
De ouders als financier / 20

3.3.3 Het gebruik van fiscale mogelijkheden voor schenkingen
Tabel 23 laat zien in hoeverre de ouders van de respondenten die weten dat ouders
hun kinderen jaarlijks belastingvrij een bedrag mogen schenken, ook gebruik maken of
hebben gemaakt van deze regeling.
De respondenten die de regeling niet kenden, is gevraagd of zij verwachtten of hun
ouders hiervan in de toekomst gebruik zouden gaan maken.
Tabel 23: Gebruik of gebruik gemaakt van de jaarlijkse schenkingsmogelijkheid (N=315, allen
bekend met de mogelijkheid)
Percentage
Ja, regelmatig/al meerdere keren 11
Ja, eenmalig/heel af en toe 19
Nee, nu niet, maar in de toekomst wellicht wel 7
Nee, mijn ouders hebben daar de financiële
middelen niet voor
Nee, mijn ouders vinden dat gezien mijn
financiële situatie niet nodig
30
8
Nee, mijn ouders vinden dat ik zelf in mijn
financiën moet voorzien
17
Nee, want … 5
Anders 3
Van de respondenten die weten dat ouders jaarlijks belastingvrij geld mogen schenken,
heeft één op de drie al één of meer keren op die manier geld gekregen. Van de
respondenten die de regeling niet kennen, verwacht 2 procent dat hun ouders hier in de
toekomst gebruik van zullen gaan maken; de meesten (43 procent) weten niet of hun
ouders dat zullen doen.
Bij beide groepen respondenten zegt 30 procent dat hun ouders niet over de financiële
middelen beschikken om jaarlijks belastingvrij geld te schenken.
Bij de categorieën „anders‟ en „nee, want…‟ antwoordden de respondenten die weten
dat ouders jaarlijks belastingvrij geld mogen schenken, dat zij het geld niet nodig
hebben, het niet nodig vinden of zelfs niet willen hebben. De respondenten die de
regeling niet kennen, antwoordden: „daar denken mijn ouders niet aan‟, „daar zijn mijn
ouders te krenterig voor‟, „ik denk dat ik eerder mijn ouders zal ondersteunen‟ en „mijn
ouders moeten zelf doen wat zij met hun geld willen‟.
Respondenten met een hoge opleiding profiteren significant vaker van de jaarlijkse
belastingvrije schenking; 30 procent heeft deze schenking eenmalig ontvangen (tegen
19 procent gemiddeld) en 15 procent regelmatig (tegen 11 procent gemiddeld).
21 / De ouders als financier

Tabel 24: Gebruik gemaakt van de eenmalige schenkingsmogelijkheid gebruik (allen bekend
met de mogelijkheid)
Percentage
Ja 16
Nog niet, maar in de toekomst wellicht wel 4
Nee, en ik ben inmiddels ouder dan 35 jaar 34
Nee, mijn ouders hebben daar de financiële
middelen niet voor
Nee, mijn ouders vinden dat gezien mijn
financiële situatie niet nodig
23
5
Nee, mijn ouders vinden dat ik zelf in mijn
financiën moet voorzien
10
Nee, maar ik weet niet waarom niet 5
Anders 3
Van de respondenten heeft 16 procent het eenmalige hoge belastingvrije bedrag van
zijn ouders gekregen (zie tabel 24). Van deze mogelijkheid maken ouders dus minder
gebruik dan van de jaarlijkse belastingvrije schenking. Bijna een kwart van de
respondenten antwoordt dat de ouders niet over de financiële middelen beschikken om
het hoge belastingvrije bedrag te kunnen schenken. Het percentage respondenten bij
dit antwoord is vergelijkbaar met dat bij de jaarlijkse schenking.
Respondenten die de regeling niet kenden, is gevraagd in hoeverre zij verwachtten dat
hun ouders hier in de toekomst gebruik van zouden gaan maken. Van deze groep zegt
28 procent dat niet te weten. Deze antwoordmogelijkheid is door minder respondenten
gekozen dan bij de vraag over de jaarlijkse schenking (43 procent). De leeftijd van de
respondenten kan hiervoor een verklaring zijn; 28 procent komt namelijk niet in
aanmerking voor het hoge belastingvrije bedrag omdat zij ouder zijn dan 35 jaar.
Respondenten met een hoge opleiding hebben vaker dan gemiddeld het hoge
belastingvrije bedrag ontvangen van hun ouders (23 procent tegen 16 procent
gemiddeld).
3.3.4 Geld uitlenen en schulden aflossen
De respondenten is gevraagd óf en zo ja, waarvoor zij wel eens geld hebben geleend
van hun ouders. Gevraagd is naar leendoelen anders dan voor een woning. Bijna
driekwart van de respondenten heeft nog nooit geld geleend van zijn ouders (tabel 25).
De ouders als financier / 22

Tabel 25: Geld geleend van ouders voor een ander doel dan voor een huis
(meerdere antwoorden mogelijk) (N = 482)
Percentage
Nee, nog nooit 73
Voor een studie 8
Voor (de start van) een onderneming 2
Voor de aankoop van een auto 9
Voor het aflossen van een lening (niet hypotheek) 5
Voor vaste lasten (bijv. huur) en dagelijkse boodschappen* 2
Voor verbouwing in en rond woning* 1
Voor witgoed en huishoudelijke apparaten* 1
Anders 3
*Deze categorie is achteraf gemaakt, gezien het aantal antwoorden bij de categorie „anders‟
Respondenten in de leeftijd tot en met 35 jaar lenen vaker van hun ouders dan
gemiddeld (35 procent tegen 27 procent gemiddeld). Respondenten in de leeftijd vanaf
46 jaar lenen juist minder vaak van hun ouders dan gemiddeld (19 procent).
Respondenten met een hoge opleiding lenen vaker van hun ouders dan gemiddeld (37
procent tegen 27 procent gemiddeld).
Bij de antwoordcategorie „anders‟ werd onder andere genoemd: „voor een trouwerij‟,
„voor een rijbewijs‟ en „voor een kleding‟.
Van alle respondenten heeft 5 procent geld geleend van de ouders voor het aflossen
van een lening. Van de respondenten die geld hebben geleend van de ouders, gebruikt
19 procent dit voor het aflossen van schulden.
In plaats van geld lenen voor het aflossen van schulden, kunnen ouders er ook voor
kiezen (een deel van) de schulden van het kind af te lossen.
Over hulp van ouders bij het aflossen van schulden (anders dan de hypotheek) is apart
een vraag gesteld. Van de respondenten antwoordde 31 procent dat zij nooit schulden
hadden gehad, 61 procent kreeg geen hulp van de ouders bij de (gedeeltelijke)
aflossing van de schulden en 8 procent wel. Omgerekend betekent dit dat 12 procent
van de respondenten met schulden, hulp heeft gekregen van de ouders bij de
(gedeeltelijke) aflossing ervan.
Respondenten met drie of meer broers en/of zussen krijgen minder vaak hulp van de
ouders bij de (gedeeltelijke) aflossing van schulden, dan respondenten met één broer of
zus (3 tegen 14 procent).
23 / De ouders als financier

3.4 Financiële ondersteuning bij aankoop woning
Van de respondenten woont 61 procent in een koopwoning; van de ouders is dit 52
procent.
Vijf procent van de respondenten met een koopwoning heeft financiële steun gekregen
van zijn ouders bij de aankoop ervan. De redenen hiervoor zijn: „ik kon de woning
zonder financiële steun niet kopen‟, „mijn ouders wilden mij een steuntje in de rug
geven‟ en „mijn ouders wilden gebruik maken van de fiscale mogelijkheden op dit
gebied‟.
Een belangrijke reden voor het ontbreken van financiële steun door de ouders, is dat zij
daar geen geld voor hebben. Ook zijn de ouders van veel respondenten van mening dat
hun kinderen financieel zelfstandig moeten zijn (zie tabel 26).
Tabel 26: Reden dat de ouders geen financiële steun hebben verleend bij de aankoop van een
woning (N = 277)
Percentage
Ik en/of mijn ouders wist(en) niet dat dat kon 0
Mijn ouders hadden daar de financiële middelen niet voor 28
Mijn ouders vonden dat gezien mijn
financiële situatie niet nodig
15
Mijn ouders vonden dat ikzelf in
mijn financiën moet voorzien
26
Weet ik niet 6
Anders 24
Bij de antwoordcategorie „anders‟ werden -in verschillende bewoordingen- de volgende
twee antwoorden veel gegeven:
ik had het niet nodig / ik had zelf voldoende geld om een hypotheek te krijgen;
Ik vind dat ik zelf in mijn financiën moet voorzien / ik wil geen hulp
Het antwoord „ik vind het niet nodig‟ lijkt op het antwoord „mijn ouders vonden dat
gezien mijn financiële situatie niet nodig‟ maar er is uiteraard een duidelijk verschil in
perspectief. In het eerste geval gaat het om de mening van de respondent zelf, in het
tweede geval om die van de ouders.
3.5 Schenken en erven
3.5.1 Sparen voor de kleinkinderen
Van de 482 respondenten hebben er 290 zelf kinderen. Voor 22 procent daarvan
hebben de ouders iets geregeld voor de kinderen, zoals een spaarrekening geopend.
Voor respondenten in de leeftijd tot en met 35 jaar, gebeurt dit vaker dan voor
respondenten uit de andere leeftijdscategorieën, namelijk voor 34 procent. Een
De ouders als financier / 24

verklaring hiervoor kan zijn dat grootouders alleen sparen voor de kleinkinderen als
deze nog klein zijn (en jongere respondenten hebben vaker kleine kinderen dan
oudere). Een andere verklaring kan zijn dat ouders van oudere respondenten wel
sparen voor de kleinkind(eren), maar dat de respondenten dit zelf vergeten zijn doordat
de kinderen al ouder zijn (en de spaarrekening langer geleden is afgesloten dan voor
kleine kinderen).
3.5.2 Erven
De meeste respondenten weten nog niet of zij geld van hun ouders zullen erven (zie
tabel 27). Iets minder dan één op de vijf respondenten weet zeker dat dit niet zal
gebeuren.
Tabel 27: Al dan geen erfenis van de ouders na hun overlijden (N=482)
Percentage
Ja 38
Nee 17
Weet ik niet 45
Van de 38 procent die rekent op een erfenis, weet 26 procent om welk bedrag het
ongeveer gaat.
Van de respondenten met een inkomen tot 1500 euro per maand rekent een relatief
laag percentage op een erfenis (24 procent tegen 38 procent gemiddeld). Het
merendeel van deze groep (57 procent) weet niet of het op een erfenis kan rekenen.
Van de respondenten met een hoge opleiding rekent 54 procent op een erfenis, tegen
20 procent van de respondenten met een lage opleiding.
Van de respondenten in de leeftijd tot en met 35 jaar weet 55 procent niet of zij op een
erfenis kunnen rekenen, tegen 35 procent van de respondenten in de leeftijd van 46
jaar en ouder. Deze laatste groep weet juist meer dan gemiddeld vaak zeker dat zij
geen erfenis zullen ontvangen (26 procent tegen 17 procent gemiddeld).
Nagenoeg geen enkele respondent 4 (3 procent)heeft de erfenis al in zijn financiële
planning verwerkt.
4 Het gaat hier om de respondenten die hebben aangegeven een erfenis te verwachten of niet weten of zij een
erfenis zullen krijgen.
25 / De ouders als financier

3.5.3 Financiële ondersteuning van kinderen aan ouders
Van de respondenten verleent 10 procent zelf financiële steun aan de ouders. Tabel 28
laat zien op welke manier dit gebeurt.
Tabel 28: Financiële steun aan ouders (N=482)
Percentage
Nee 90
Ik heb mijn ouders een lening verstrekt 1
Ik schenk mijn ouders onregelmatig af en toe geld 3
Ik schenk mijn ouders geld als ze daar om vragen 2
Ik schenk mijn ouders regelmatig een vast bedrag 1
Ik betaal bepaalde dingen voor mijn ouders 4
Respondenten waarvan nog één ouder in leven is, verlenen iets vaker financiële steun
aan hun ouders dan respondenten waarvan beide ouders nog leven (15 tegen 8
procent).
3.5.4 Financiële behandeling van kinderen
Ouders kunnen er om verschillende redenen voor kiezen het ene kind m eer financiële
steun te verlenen dan het andere. Redenen zijn bijvoorbeeld dat dat kind die steun
harder nodig heeft of omdat de ouders meer contact hebben met dat kind. T abel 29 laat
zien dat ouders dit onderscheid nauwelijks maken. Driekwart van de respondenten (met
minimaal één broer of zus) ontvangt dezelfde financiële steun van zijn ouders als zijn
broers en/of zussen. De belangrijkste reden dat ouders hiervan afwijken is een verschil
in de financiële situatie van de broers en/of zussen.
Bij de antwoordcategorie „anders‟ gaf bijna iedereen een antwoord in de trant van „geen
idee‟, ‟weet ik niet‟ en ‟daar wordt niet over gesproken‟.
Tabel 29: Financiële behandeling door ouders (meerdere antwoorden mogelijk) (N=325)
Percentage
Ja, alle kinderen krijgen ongeveer hetzelfde 76
Nee, dat hangt van financiële situatie van de kinderen af 11
Nee, dat hangt van gezinssituatie van de kinderen af 2
Nee, dat hangt van financieel gedrag van de kinderen af 2
Nee, dat hangt van emotionele band met de kinderen af 6
Anders 5
De manier waarop ouders hun kinderen behandelen, verschilt niet tussen de
verschillende generaties kinderen. Ook de inkomenspositie, de opleiding en het aantal
aanwezige broers en/of zussen van de respondent doen er niet toe.
De ouders als financier / 26

3.5.5 Opvattingen over schenkingen
De meeste respondenten (62 procent) vinden financiële steun door hun ouders niet
nodig (tabel 30). Wel vinden ze het sympathiek. Slechts 8 procent vindt het „logisch‟ dat
ouders dat doen.
Tabel 30: Opvattingen over schenkingen (meerdere antwoorden mogelijk) (N = 447/N=325)
Percentage
Ik heb nog geen schenkingen ontvangen, maar zou het wel graag
willen
Ik vind het logisch dat ouders hun kinderen ook op latere leeftijd
financieel ondersteunen
10
4
Ik vind het logisch, want mijn ouders hebben het financieel veel
beter dan ik
4
Ik vind het sympathiek maar niet nodig 48
Ik vind het absoluut onnodig 14
Anders 8
Geen mening 13
Bij de antwoordcategorie „anders‟ noemden de respondenten vaak dat zij blij zijn met en
dankbaar voor de schenkingen, maar dat de ouders er wel eerst voor moeten zorgen
dat ze zelf kunnen rondkomen. Een aantal reacties:
„eerst moet mijn moeder goed kunnen rondkomen, mocht er daarna ooit iets
overblijven, dan is dat meegenomen‟;
„geven met warme hand is voor iedereen beter‟;
„de Belastingdienst dwingt je eigenlijk‟;
„ik vind het uiterst sympathiek en het komt goed van pas!‟;
„ik vind het fantastisch‟.
Er zijn geen verschillen in hun opvattingen over schenken naar leeftijd.
Hoogopgeleiden antwoorden bovengemiddeld vaak dat zij het logisch vinden een
schenking te ontvangen: 14 procent van hen tegenover 8 procent van alle
respondenten.
Respondenten met een inkomen van minder dan 1.500 euro per maand geven minder
vaak het antwoord „ik vind het sympathiek, maar niet nodig‟: 33 procent van hen ten
opzichte van een gemiddelde van 48 procent. Daarentegen geven zij bovengemiddeld
vaak dat zij „geen mening‟ hebben over het schenken.
27 / De ouders als financier

3.6 Conclusies kinderen
Hieronder volgen de belangrijkste conclusies van dit deel van het onderzoek. Van de
respondenten:
krijgt 74 procent geen financiële steun van de ouders;
krijgt 30 procent de jaarlijkse belastingvrije schenking;
heeft 16 procent de eenmalige belastingvrije schenking gekregen;
heeft 5 procent financiële steun gekregen voor de aankoop van een eigen
woning;
is 25 procent niet op de hoogte van de inkomenssituatie van de ouders (ten
opzichte van de eigen situatie);
heeft 27 procent geld geleend van de ouders;
is 8 procent financiële ondersteund doordat ouders de schulden (gedeeltelijk)
hebben afgelost.
Jongere respondenten en respondenten met een laag inkomen geven in verhouding
vaak aan financiële steun te ontvangen van de ouders. Jongere respondenten lenen
ook vaker geld van hun ouders dan gemiddeld.
Bij navraag naar specifieke vormen van financiële ondersteuning (jaarlijkse en
eenmalige belastingvrije schenking en ondersteuning bij aankoop woning) blijkt het
inkomen van de respondent niet van invloed op de ondersteuning door de ouders.
Respondenten met een hoge opleiding en een hoger inkomen, zijn wel beter op de
hoogte van de fiscale mogelijkheden voor schenkingen door ouders.
Verder valt op dat:
één op de drie respondenten niet weet hoe hoog zijn eigen vermogen is;
veel respondenten uit zichzelf het bestaan van fiscale mogelijkheden voor
schenkingen niet kunnen benoemen. Als echter specifiek naar de jaarlijkse en
de eenmalige belastingvrije schenking wordt gevraagd, kennen de meeste deze
mogelijkheden wel.
De ouders als financier / 28

4 Vergelijking resultaten oudere en jongere
generatie
4.1 Achtergrondgegevens
De jongere generatie is over het algemeen hoger opgeleid dan de oudere. Ook leven zij
meer in een verstedelijkte omgeving dan de oudere. Beide generaties hebben een
vergelijkbaar netto inkomen. Dit is ook ongeveer de inschatting van de ouders. Hoewel
maar 12 procent van de oudere generatie zegt dat hun inkomen ongeveer gelijk is aan
dat van hun kinderen, is de groep die zegt een hoger inkomen te hebben , even groot
als de groep die zegt een lager inkomen te hebben. Eén op de drie respondenten van
de oudere generatie weet niet hoe hun inkomen zich verhoudt tot dat van hun kinderen.
De oudere generatie heeft een hoger vermogen dan de jongere (exclusief overwaarde
in de woning). Ongeveer 25 procent van oudere generatie heeft een vermogen van
meer dan 25.000 euro, terwijl van de jongere generatie ongeveer 15 procent een
dergelijk vermogen heeft. Bovendien heeft bijna een kwart van de oudere generatie
100.000 tot 200.000 euro overwaarde in de eigen woning (93 respondenten). Een vijfde
van de oudere generatie heeft meer dan 200.000 euro in de eigen woning (80
respondenten).
4.2 Financiële ondersteuning in het algemeen
Financiële steun van ouders aan kinderen gebeurt bij 25 procent (antwoord van de
jongere generatie) tot 40 procent (antwoord van de oudere generatie) van de
respondenten. Dit gebeurt verreweg het meest op onregelmatige basis, als het kind
geld nodig heeft of er om vraagt. Ook betalen ouders soms zaken voor hun kind (bij 6
tot 10 procent van de respondenten). Het komt sporadisch voor dat ouders bepaalde
vaste uitgaven betalen voor hun kind (2 à 3 procent), of hun kind geld lenen (4 tot 7
procent).
Financiële steun komt meer voor naarmate het inkomen van de ouders hoger is en dat
van het kind lager. Ook de gezinsgrootte speelt mee: hoe meer kinderen, hoe kleiner de
kans op financiële steun van de ouders.
Over het algemeen behandelen ouders hun kinderen in financieel opzicht gelijk. Ruim
driekwart van de respondenten (van beide generaties) geeft / ontvangt ongeveer
evenveel als de andere kinderen in het gezin. In 11 procent van de gevallen is de
financiële situatie van het kind hierbij bepalend.
Financiële steun van kinderen aan ouders is uiteraard ook mogelijk, maar dat komt in
de praktijk slechts weinig voor. Ruim 95 procent van de oudere generatie zegt geen
financiële steun van zijn kinderen te krijgen; 10 procent van de jongere generatie geeft
29 / De ouders als financier

af en toe iets aan de ouders. Dit laatste percentage ligt hoger als slechts één van de
ouders nog in leven is (15 procent).
4.2.1 Schenkingen
Voor schenkingen van ouders aan hun kinderen bestaan fiscale regelingen. Slechts 7
tot 8 procent van alle respondenten maakt hiervan bewust gebruik. Meer dan de helft
van de oudere generatie en 70 procent van de jongere, weet niet dat er fiscale
mogelijkheden bestaan voor schenkingen van ouders aan hun kinderen.
Wanneer er vervolgens gevraagd wordt in hoeverre men bekend is met de mogelijkheid
dat ouders hun kinderen jaarlijks een bepaald bedrag belastingvrij mogen schenken,
blijken veel meer respondenten op de hoogte: 65 procent van de jongere generatie en
84 procent van de oudere. Ook de mogelijkheid kinderen voor hun 35-ste eenmalig
belastingvrij een hoog bedrag te schenken, is dan redelijk bekend. Bijna de helft van de
jongere generatie en 63 procent van de oudere kent deze regeling.
De vraag over het gebruik van de regelingen wordt door de oudere en de jongere
generatie iets anders beantwoord: 30 procent van de jongere generatie tegen 13
procent van de oudere generatie ontvangt / schenkt de jaarlijkse vrijstelling. Deze
percentages zijn echter niet één op één met elkaar te vergelijken. Het gaat hier immers
alleen om de respondenten die de regeling kennen, en van de oudere generatie is een
veel hoger percentage op de hoogte van de regeling dan van de jongere (84 tegen 65
procent). Nemen we deze percentages in ogenschouw, dan wordt het verschil tussen
beide groepen respondenten kleiner, namelijk 20 procent van de jongere generatie
tegen 11 procent van de oudere. Bij de eenmalige schenking voor de 35-ste verjaardag,
liggen deze percentages op 7 en 5 procent.
Deze verschillen kunnen mogelijk verklaard worden uit de leeftijd van de kinderen. De
respondenten uit de jongere generatie zijn gemiddeld iets ouder dan de kinderen van de
respondenten uit de oudere generatie. Dit gegeven wordt weerspiegeld in de
antwoordcategorie „Ik (mijn ouders) maak nu nog geen gebruik van de regeling, maar in
de toekomst wellicht wel‟. Veel meer respondenten uit de oudere generatie dan uit de
jongere generatie kozen voor dit antwoord.
Een andere discrepantie tussen de oudere en de jongere generatie is te zien bij de
antwoordcategorie „Mijn kind heeft dat gezien zijn financiële situatie niet nodig / mijn
ouders vinden dat niet nodig‟. De oudere generatie kiest veel vaker voor dit antwoord
dan de jongere. Bij de vraag over de jaarlijkse belastingvrije schenking liggen de
percentages op 21 tegen 8 procent. De jongere generatie daarentegen, kiest vaker voor
het antwoord „Mijn ouders vinden dat ik zelf in mijn financiën moet voorzien‟. Beide
antwoorden lijken op elkaar, maar er is een interpretatieverschil. Waar de oudere
generatie veronderstelt dat hun kinderen geen financiële steun nodig hebben, denkt de
jongere generatie dat hun ouders uit principiële motieven geen financiële steun
verlenen.
De ouders als financier / 30

De belangrijkste reden dat ouders geen gebruik maken van de fiscale mogelijkheden
voor schenkingen, is het ontbreken van de financiële middelen hiervoor. Dit antwoord is
gegeven door ruim een derde van de oudere generatie, en door 23 procent (bij de
eenmalige schenking) respectievelijk 30 procent (bij de jaarlijkse schenking) van de
jongere generatie.
Vooral de respondenten met een hoge opleiding en die met een hoger inkomen, zijn
goed op de hoogte van de fiscale mogelijkheden voor schenkingen door ouders. Dat
geldt voor zowel de respondenten uit de oudere, als die uit de jongere generatie. Bij de
oudere generatie neemt de bekendheid met de regelingen ook toe met de leeftijd en
met het vermogen van de respondenten. Ten slotte blijkt bij deze groep dat
respondenten uit de grote stad minder goed van de regelingen op de hoogte te zijn dan
de respondenten uit de minder verstedelijkte gebieden.
Of ouders gebruik maken van de regelingen, hangt samen met het opleidingsniveau van
de respondenten. Hoogopgeleide respondenten uit beide groepen, schenken /
ontvangen vaker een belastingvrij bedrag wanneer zij bekend zijn met de regeling, dan
respondenten met een lagere opleiding. Dit geldt zowel voor de eenmalige als de
jaarlijkse vrijstelling.
Bij respondenten uit de oudere generatie met een lage opleiding, ontbreken vaker de
financiële middelen om gebruik te maken van de regelingen, dan bij respondenten uit
die groep met een hogere opleiding.
Bij de oudere generatie maken respondenten met een hoog inkomen en/of hoog
vermogen meer gebruik van de regelingen, dan respondenten met een lager inkomen
en/of lager vermogen. Respondenten uit deze groep met meer kinderen, maken minder
gebruik van de regelingen dan respondenten met een kleiner gezin. Bij de jongere
generatie zijn al deze factoren niet van invloed.
4.3 Leningen
Een minderheid van de ouders leent hun kinderen geld: 64 procent van de oudere
generatie en 73 procent van de jongere zegt dat dit (nog) nooit is voorgekomen.
Leningen die wel worden afgesloten, zijn meestal bedoeld voor een auto of voor een
studie.
Ook komt het weinig voor dat ouders schulden van hun kinderen aflossen. Van zowel
de respondenten uit de jongere generatie, als van de kinderen van de respondenten uit
de oudere generatie heeft ongeveer tweederde wel eens schulden gehad. Van de
ouders zegt 18 procent dat zij hun kind geholpen hebben met de aflossing van die
schuld; van de kinderen zegt 12 procent dat zij hulp van hun ouders hebben gehad.
31 / De ouders als financier

4.4 De eigen woning
Ook financiële steun door de ouders bij de aankoop van een woning, komt weinig voor.
Slechts 12 procent van de oudere generatie en 5 procent van de jongere zegt dat dit in
hun geval is voorgekomen, meestal in de vorm van een schenking. Financiële steun
blijft in bijna een derde van de gevallen achterwege, omdat de ouders er de financiële
middelen niet voor hebben. Een vergelijkbaar deel van de ouders maakte overigens
eerder in dit rapport om dezelfde reden geen gebruik van de fiscale mogelijkheden voor
schenkingen.
Financiële steun blijft ook achterwege, omdat ouders denken dat hun kind die steun
helemaal niet nodig heeft. Van de oudere generatie noemt 47 procent dit als reden,
terwijl van de jongere generatie slechts 15 procent denkt dat dit de belangrijkste reden
van hun ouders is geweest. Bijna een kwart van de jongere generatie denkt dat
financiële steun achterwege is gebleven, omdat hun ouders van mening zijn dat zijzelf
in hun financiën moeten voorzien. Beide redenen liggen in elkaars verlengde, maar de
laatste (mijn ouders vinden dat ik in mijn eigen financiën moet voorzien) is principiëler
dan de meer praktische reden „mijn ouders vonden het niet nodig‟.
De kans dat respondenten uit de oudere generatie hun kind financiële steun verlenen bij
de aankoop van een woning, neemt toe als
zij zelf ook in een eigen woning wonen;
zij een hoger inkomen hebben;
zij een hogere opleiding hebben gevolgd.
Respondenten uit de oudere generatie met drie of meer kinderen, verlenen hun kind
juist minder vaak financiële steun bij de aankoop van een woning.
4.5 Sparen voor de kleinkinderen
Van de respondenten uit de oudere generatie die kleinkinderen hebben, spaart 27
procent op één of andere manier voor de kleinkinderen. Van de respondenten uit de
jongere generatie, zegt 22 procent dat hun ouders dat inderdaad doen. Deze
percentages zijn relatief hoog wanneer je ze afzet tegen de 25 tot 40 procent van de
kinderen die financiële steun krijgen van hun ouders.
Van de respondenten uit de jongere generatie die jonger zijn dan 35 jaar, spaart een
groter deel van de ouders voor hun kleinkinderen dan gemiddeld.
4.6 De nalatenschap
Over de erfenis zijn aan de oudere generatie andere vragen voorgelegd dan aan de
jongere. Verwacht werd namelijk dat de jongere generatie niet precies op de hoogte zou
zijn van de keuzes die hun ouders hierover hebben gemaakt.
De ouders als financier / 32

Van de jongere generatie weet 45 procent niet of zij na de dood van hun ouders geld
zullen erven. Dit percentage wordt lager naarmate de leeftijd van de respondenten
toeneemt. Van de jongere generatie verwacht 38 procent t.z.t. een erfenis te ontvangen.
Bij respondenten met een inkomen tot 1500 euro per maand ligt dit percentage echter
op 24, en bij respondenten met een lage opleiding op 20 procent. Overigens houdt
slechts 3 procent van de jongere generatie in zijn financiële planning al rekening met
een eventuele erfenis.
Iets meer dan de helft van de oudere generatie heeft een testament, maar onder
respondenten met een hoog inkomen en/of vermogen, ligt dit percentage veel hoger. In
veruit de meeste gevallen (69 procent) is in het testament vastgelegd dat de gehele
erfenis naar de langstlevende partner gaat.
Wel of geen testament: ruim een vijfde van de oudere generatie vindt een goede erfenis
voor hun kinderen belangrijk. Echter, meer dan de helft van oudere generatie heeft
geen grote nalatenschap. Dit zijn doorgaans de respondenten die geen testament
hebben.
4.7 Verschillen in reacties van ouders en kinderen
De antwoorden van de oudere en de jongere generatie laten een redelijk consistent
beeld zien van de financiële verhouding tussen beide generaties. Enkele afwijkingen
zijn:
de oudere generatie zegt vaker dat zij hun kinderen financieel steunen, dan dat
jongere generatie zegt dat zij financiële steun ontvangen van hun ouders;
de oudere generatie zegt minder vaak dan de jongere dat zij gebruik maken van
de fiscale mogelijkheden voor schenkingen, maar zeggen vaker dan de jongere
generatie dat zij er in de toekomst wellicht wel gebruik van gaan maken;
de oudere generatie zegt vaker dat zij hun kind financieel steunen bij de
aankoop van een eigen huis, dan dat de jongere zegt dat hij hierbij financiële
steun ontvangen van zijn ouders (hier is de situatie dus precies andersom dan
bij de vragen over de fiscale mogelijkheden voor schenkingen);
de oudere generatie zegt vaker dan de jongere dat zij hun kind geld hebben
geleend. Ook zeggen zij vaker dan de jongere generatie dat zij (een deel van)
de schuld van hun kind hebben afgelost.
Deze verschillen kunnen mogelijk verklaard worden uit de leeftijd van de kinderen. De
respondenten uit de jongere generatie zijn gemiddeld iets ouder dan de kinderen van de
respondenten uit de oudere generatie. Zoals uit dit onderzoek blijkt, bepaalt de leeftijd
van de ouders in belangrijke mate in hoeverre zij hun kind het eenmalige hoge bedrag
belastingvrij schenken: hoe jonger de ouders, hoe vaker hiervoor de financiële middelen
ontbreken.
33 / De ouders als financier

5 Conclusies en aanbevelingen
Uit diverse onderzoeken van het Nibud komt naar voren dat ouders hun thuiswonende
kinderen financieel in de watten leggen: voor grote uitgaven hoeft nauwelijks meer
gespaard te worden en kostgeld wordt slechts door een derde van de thuiswonende
werkende jongeren betaald. 5 Maar hoe zit dit wanneer de kinderen eenmaal het huis uit
zijn en financieel zelfstandig kunnen leven Zijn ouders dan nog steeds bereid (en in
staat) hun kinderen financieel te steunen En zo ja, op welke manier doen zij dit dan
En waarom (niet)
In de officiële statistieken komen deze transacties tussen huishoudens nauwelijks voor.
Toch kan financiële steun soms het verschil uitmaken tussen net wel en net niet kunnen
rondkomen, of wensen bereikbaar maken die men zelf financieel (nog) niet kan
realiseren. Directe familieleden zijn daarbij waarschijnlijk coulantere geldverstrekkers
dan commerciële banken en financieringsondernemingen.
5.1 Financiële steun door kinderen aan ouders
Lang geleden waren de kinderen de pensioenvoorziening voor de ouders. Wanneer
men oud en gebrekkig werd, kon men rekenen op steun en zorg van de kinderen. In de
20 e eeuw is de collectieve pensioenvoorziening ontstaan, in de vorm van AOW, een
bedrijfspensioen en door producten van banken en verzekeraars. Rechtstreekse steun
van kinderen aan ouders komt nog sporadisch voor; ongeveer 10 procent van de
kinderen doet dat, voornamelijk door onregelmatig geld te geven of door spullen voor
hun ouders te kopen.
5.2 Financiële steun door ouders aan kinderen
Ouders kunnen hun kinderen alleen financieel steunen als zij daarvoor de middelen
hebben. Voor ongeveer een derde van de ouders is financiële steun daarom niet aan de
orde: bij hen ontbreekt simpelweg het geld daarvoor.
Van de ouders die daartoe wel de middelen hebben, hevelt slechts een klein deel
systematisch en doelbewust vermogen over naar hun kinderen (ongeveer 5 tot 10
procent van de ouders). Ouders stoppen hun financieel onafhankelijke kinderen af en
toe wel eens iets toe, maar van systematische financiële steun is nauwelijks sprake.
Ouders zeggen weinig te weten van fiscale constructies voor financiële steun aan
kinderen, maar kennen desgevraagd wel de specifieke regelingen voor belastingvrije
schenkingen.
Natuurlijk is het aan de ouders zelf om te beslissen wat zij met hun geld doen.
Financiële steun aan volwassen kinderen is maar één van de mogelijke doelen die
ouders hebben met hun geld. Redenen voor financiële steun zijn om de kinderen extra
5 Financieel gedrag van werkende jongen, Nibud (2006).
De ouders als financier / 34

te helpen, of om hun net iets meer financiële ruimte te geven bij bijvoorbeeld de
aankoop een auto of een eigen woning. Ouders zullen hun middelen tegen
aantrekkelijker voorwaarden ter beschikking stellen dan financiële instellingen. Maar
ook het vermijden van erfbelasting speelt ongetwijfeld een rol.
Over het algemeen is de kans dat ouders vermogen overhevelen naar hun volwassen
kinderen, groter als:
1) het kind jonger is.
Ouders verlenen hun kind vooral financiële steun bij het begin van de loopbaan,
zoals bij de studie, of een lening voor de eerste auto. De ouders zelf zijn dan
ook nog jonger, en hebben relatief hoog inkomen doordat zij nog werken en niet
met pensioen zijn.
2) het kind een lager netto huishoudinkomen heeft.
Een veel genoemde reden om geen vermogen over te hevelen, is dat het kind
dat in financieel opzicht niet nodig heeft.
3) de ouders een hoger inkomen en vermogen hebben.
Hoewel kinderen met een laag inkomen vaker financiële steun ontvangen dan
kinderen met een hoger inkomen, zien we dit niet terug bij de specifieke vormen
van inkomensondersteuning waar in dit onderzoek naar gevraagd is. 6 Dit
verband is wel zichtbaar bij het inkomen van de ouders: ouders met een hoog
inkomen maken vaker gebruik van de jaarlijkse en de eenmalige belastingvrije
schenking en steunen hun kind vaker bij de aankoop van een huis.
4) het kind minder broers en/of zussen heeft.
Van de ouders vindt 80 procent het belangrijk om hun kinderen gelijk te
behandelen. Hoe groter het gezin, hoe minder er per kind is om te verdelen.
5) ouders en kinderen hoger opgeleid zijn.
Een verklaring kan zijn dat hoger opgeleiden meer weten van fiscale regelingen
dan lager opgeleiden. Ook kan het zijn dat zij meer met elkaar praten over geld
dan lager opgeleiden.
Uit het onderzoek onder de jongere generatie bleek verder dat respondenten in de
leeftijd tot en met 35 jaar ten opzichte van oudere respondenten:
1. vaker financiële steun ontvangen;
2. vaker financiële steun ontvangen bij de aankoop van een eigen huis;
3. bovengemiddeld vaak geld van hun ouders lenen.
6 Alleen de ondersteuning bij de aankoop van een huis komt significant vaker voor bij kinderen met een laag
inkomen.
35 / De ouders als financier

Een mogelijke verklaring hiervoor is dat deze groep zich financieel afhankelijker opstelt
ten opzichte van hun ouders dan de respondenten in de hogere leeftijdscategorieën.
Aan de andere kant profiteren zij juist meer van de belastingvrije schenkingen door hun
ouders. Dat komt wellicht weer doordat de ouders dan ook ouder zijn en meer
vermogen hebben opgebouwd, en bovendien meer zicht hebben op (de rest van) hun
financiële levensloop. Daardoor zijn zij wellicht meer op zoek naar mogelijkheden om
hun kinderen in hun welvaart te laten delen.
5.3 Praten over geld
Uit het onderzoek blijkt dat ouders en volwassen kinderen vaak niet goed op de hoogte
zijn van elkaars financiële situatie. Dat men niet tot in detail op de hoogte is, is logisch.
Maar ongeveer een derde van de respondenten heeft zelfs geen idee of het eigen
inkomen hoger of lager is dan dat van zijn ouders / kinderen. Bijna de helft van de
jongere generatie weet niet of hun ouders hun iets zullen nalaten. Verder denken
ouders vaak dat hun kinderen geen financiële steun nodig hebben, terwijl kinderen vaak
denken dat hun ouders van mening zijn dat zij (de kinderen dus) in hun eigen financiën
moeten voorzien.
Ouders en volwassen kinderen praten ongetwijfeld met elkaar over geld. Vaak gebeurt
dat naar aanleiding van een specifieke gebeurtenis, bijvoorbeeld wanneer een kind op
het punt staat een huis te kopen, de ouders hun huis juist verkopen, wanneer de ouders
met pensioen gaan of als één van de ouders komt te overlijden. Het zijn vaak beladen
momenten, waarbij meestal onder tijdsdruk beslissingen genomen moeten worden die
grote financiële gevolgen hebben. Geld op een rustiger moment bespreekbaar maken,
kan ertoe bijdragen dat dit soort beslissingen beter overwogen worden en daarom voor
beide partijen gunstiger uitpakken.
De ouders als financier / 36