Student en Geld - Nibud

Student en Geld
September 2011
Student en Geld
Met het oog op de
toekomst
Studeren is niet alleen een investering in de
toekomst van studenten zelf, maar ook in de
economie van Nederland. Bovendien betekent het
starten met een studie voor een student ook het
voorsorteren op de eigen toekomst. Een van de
veranderingen voor nieuwe studenten is de stap
naar meer financiële verantwoordelijkheid. Ook
financieel moeten ze voor het eerst op eigen
benen staan, waarbij ze zelf hun inkomsten en
uitgaven balanceren en hun tijd verdelen tussen
studie, bijbaan en andere activiteiten. Allemaal
redenen waarom ING bij het begin van het nieuwe
studiejaar stilstaat bij de student en zijn
portemonnee.
Op eigen benen
Studeren betekent voor velen dat zij voor het eerst in
meer of mindere mate financieel op eigen benen
moeten staan. Jonge kinderen krijgen vaak zakgeld om
zelfs iets leuks te kopen. Rond de pubertijd volgt het
kleedgeld met al iets meer verantwoordelijkheid.
Tijdens de studie moeten veel jongeren voor het eerst
echt hun eigen broek ophouden. Ging het bij het zak- en
kleedgeld nog om een relatief bescheiden hoeveelheid
geld, tijdens de studie met uitgaven aan collegegeld
(alleen al 143 euro per maand voor 2011/12) maar ook
aan bijvoorbeeld huur, eten, kleding en uitgaan, omvat
het studentenbudget ineens veel meer en gaat het bij
uitwonende studenten om een vrijwel eigen complete
financiële huishouding. Dat betekent voor studenten dat
ze moeten budgetteren, plannen, lenen of sparen:
kortom met geld om moeten kunnen gaan om ervoor te
zorgen dat ze de eindjes aan elkaar knopen. Natuurlijk
hoeft de student dit niet allemaal zelf te verzinnen. Het
Nibud biedt een duidelijk overzicht waarmee studenten
een goed beeld kunnen krijgen van wat studeren zo
ongeveer gaat kosten (zie http://www.nibud.nl/omgaanmet-geld/studeren/wat-kost-studeren.html).
Investering in de eigen toekomst
Studeren is meer dan het halen van een papiertje. De
keuze voor een studie is ook een investering in jezelf.
Door nu kennis en vaardigheden op te doen verhogen
studenten hun productiviteit en daarmee hun
toekomstige salaris. Als we een studie zien als
investering in de toekomst dan wordt het al snel ook een
stuk ‘normaler’ om voor deze investering te lenen. Veel
studenten lenen in meer of minder mate dan ook wat bij.
Goed voor Nederlandse economie
Goed opgeleide mensen zijn goed voor de
Nederlandse economie. Een economie kan namelijk op
verschillende manieren vooruit: door meer werkende
mensen, maar ook door slimmer en productiever te
werken. Dit laatste, een hogere arbeidsproductiviteit,
vergt wel opleiding, bijvoorbeeld om met de nieuwste
technologieën om te leren gaan. Vanwege de
vergrijzing zullen we het steeds meer van
productievere werknemers moeten hebben. Als de
beroepsbevolking krimpt, is slimmer werken geen luxe
meer, maar zelfs een must.
Goed voor jezelf
Studenten hebben direct baat bij de investering in hun
opleiding. Normaalgesproken biedt een opleiding hen
het perspectief op een beter salaris na hun studie. Uit
onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek
(CBS) naar de Inkomens van afgestudeerden (2011)
blijkt dat het volgen van een (hogere) opleiding loont.
Zo verdient een afgestudeerde WO-er gemiddeld twee
keer zoveel als een Mbo-er. Natuurlijk hoeft de
investering niet alleen in harde euro’s uit te betalen. Een
opleiding kan het ook mogelijk maken dat iemand de
keuze heeft uit verschillende banen en daardoor leuker
werk kan vinden. Omdat studenten zelf (financieel)
profiteren van hun opleiding, kunnen zij ook zelf
meebetalen aan de investering, zo is bijvoorbeeld de
gedachte achter het sociale leenstelsel dat vanaf
volgend jaar wordt ingevoerd in de masterfase.
Student en Geld
ING, September 2011

Belangrijkste conclusies
ING heeft onderzoek gedaan naar hoe studenten
omgaan met geld. Hoe kijken studenten naar hun eigen
financiën, willen ze wel of niet lenen en waar besparen
ze op Kijken ze vooruit naar hun baan voor later
Hieronder de belangrijkste conclusies van het
onderzoek:
Studenten vinden zichzelf goed met geld en
geven zichzelf een 8. Hun eigen financiële
situatie beoordelen zij met een 7. Ruim één op
de vijf studenten zegt teveel geld uit te geven.
De meningen over lenen verschillen sterk
onder studenten. Een derde zegt zonder lening
niet te kunnen studeren. Nog eens een derde
bijt liever op een houtje dan te lenen voor de
studie. Dat kan betekenen dat in de toekomst
een deel van de studenten afhaakt bij de
introductie van het sociaal leenstelsel in de
masterfase. Niet iedereen vindt lenen
problematisch. Een op de vijf vindt lenen voor
vakantie geen bezwaar.
Ruim een op de vijf (22%) studenten leent
maandelijks geld, bijna de helft (47%) verwacht
uiteindelijk een studieschuld op te bouwen (van
gemiddeld 15.000 euro). Opvallend is dat
letterenstudenten zich de minste kansen op de
arbeidsmarkt toedichten en de laagste
aanvangssalarissen en tegelijkertijd het vaakst
een studieschuld verwachten. De schuld zal bij
hen dus zwaarder wegen.
De bijbaan is een belangrijkere inkomstenbron
dan de studiefinanciering. Driekwart van de
studenten werkt naast de studie en verdient
daar maandelijks 450 euro mee.
Een Rotterdams spreekwoord luidt: ‘In
Rotterdam wordt het geld verdiend, in Den
Haag wordt het verdeeld en in Amsterdam
wordt het over de balk gesmeten’. Daar lijkt bij
studenten een kern van waarheid in te zitten.
Rotterdamse studenten verdienen het meeste
bij en Amsterdamse studenten hebben het
vaakst een gat in hun hand. Juristen hebben met
gemiddeld 14 euro per uur de meest lucratieve
baantjes, de medici verdienen met 9 euro per
uur het minst.
Opvallend is dat de baankansen na de studie
voor de jongens een veel grotere rol spelen bij
de studiekeuze dan voor de meisjes.
Economen, technici en juristen zijn het meest
overtuigd van de baankansen van hun studie.
Studenten verwachten gemiddeld een
startsalaris van 2100 euro per maand, dat de
eerste tien jaar met 50% stijgt. De medische
studenten verwachten het hoogste
aanvangsloon (2500 euro) en gaan uit van een
stijging van 65% in de eerste tien jaar.
Student en Geld
ING, September 2011 2

Student en Geld
September 2011
Goed met geld
Een op de vijf
heeft gat in de hand
De spreekwoordelijke ‘arme student’ kan niet
alleen rondkomen van de studiefinanciering. De
bijbaan is een belangrijker inkomstenbron. De
meningen over lenen verschillen. Een derde zegt
zonder lening niet te kunnen studeren. Nog eens
een derde bijt liever op een houtje dan te lenen
voor de studie, maar een op de vijf vindt lenen
voor vakantie geen bezwaar. Studenten geven
zichzelf gemiddeld een 8 voor omgaan met geld
en disciplineren zich door bijvoorbeeld niet rood
te kunnen staan. Ruim één op de vijf studenten
zegt teveel geld uit te geven.
Goed op de hoogte van eigen financiën
Studenten vinden dat ze goed met geld om kunnen gaan.
Op een schaal van één tot tien geven studenten zichzelf
een 8min voor ‘omgaan met geld’. Slechts een zeer
kleine groep van 3% kent zichzelf een onvoldoende toe.
Daarnaast vinden studenten dat ze goed op de hoogte
zijn van hun eigen financiële reilen en zeilen. Voor
financieel overzicht geven studenten zichzelf een 8.
Rappo rtcijfer financiële s ituatie s tudent
Cijfer 1-10, naar studierichtingllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Alle
technische
letteren
medische
sociale
economische
juridische
gemiddelde. Een vijfde (20%) van hen geeft een
onvoldoende. Langer studeren zorgt er kennelijk voor
dat het gemiddelde huishoudboekje vaker rode cijfers
laat zien. Na maximaal 5 jaar vervalt immers de studie
financiering. Zo zullen vooral een aantal van de
langstudeerders bij de DUO in het krijt staan.
Gat in de hand
Studenten hebben de naam een stukje maand aan het
einde van hun budget over te houden. Met dat
vooroordeel zijn ze het zelf voor een deel wel eens.
Ruim een vijfde (22%) van de voltijds studenten vindt
namelijk dat ze teveel geld uitgeven. Studentes zijn
daarbij strenger voor zichzelf dan hun mannelijke
collega’s. Een kwart van de vrouwelijke studenten vindt
dat ze teveel uitgeven tegen één op de vijf studerende
mannen. Opvallend is dat Amsterdamse studenten er
bovengemiddeld (29% tegen 22% gemiddeld) van
overtuigd zijn dat ze een gat in hun hand hebben.
Aangezien ruim een vijfde van alle Nederlandse
studenten vindt dat ze een gat in hun hand hebben is het
volle punt verschil in het rapportcijfer voor ‘’inzicht”
(een 8 voor financieel overzicht) en “praktijk” (een 7
voor de eigen portemonnee) niet heel verwonderlijk.
Tabel belangrijkste inkomstenbronnen (€/maand)
Bijbaan: 450 euro per maand (75% van de studenten)
Studiefinanciering: 275 euro per maand (66% v/d st.)
Bijdrage ouders 200 euro per maand (52% v/d st.)
Bron:
TNS, ING
6 7 8
Lening bij de DUO: 375 euro per maand (22% v/d st.)
15 % geeft financiële situatie een onvoldoende
Minder tevreden is de Nederlandse student met zijn
eigen financiële situatie. De studentenportemonnee
krijgt gemiddeld een 7. Een op de zeven (15%)
studenten staat er financieel kennelijk niet zo florissant
voor en geeft de eigen portemonnee een onvoldoende.
Studenten die langer dan 5 jaar aan het studeren zijn
beoordelen hun financiële situatie onder het
Student en Geld
ING, September 2011 3

Wat kost studeren
€ 308 aan huisvesting (bron: studiekeuze123.nl)
€ 231 aan boodschappen
€ 37 aan de kosten voor studieboeken
€ 82 aan vervoer (naast de OV-kaart)
€ 111 aan ontspanning, uitgaan en sport
€ 102 aan kleding
€ 91 aan verzekeringen
Collegegeld 2011/2012: € 143,- per maand
Bron:NIBUD
Bijbaan inkomstenbron nummer 1
Studenten hebben een breed scala aan
inkomstenbronnen variërend van een ouderlijke
bijdrage tot een stagevergoeding. De studiefinanciering
is logischerwijs een veel voorkomende bron van
inkomsten onder studenten. Studenten die al wat langer
studeren hebben soms het recht op studiefinanciering
inmiddels verspeeld. Dat zorgt ervoor dat onder alle
studenten niet de studiefinanciering, maar een bijbaan
de meest voorkomende inkomstenbron is. In ruim de
helft van de gevallen (52%) springen de ouders een
centje bij, gemiddeld voor ruim 200 euro per maand.
(Studenten zouden maximaal 243 euro per maand aan
ouderlijke bijdrage moeten krijgen – bij ouders met een
hoog inkomen – en krijgen dat bedrag anders
aangevuld via de aanvullende beurs). In totaal ruim een
vijfde van de studenten leent geld bij, dat gebeurt vooral
bij de DUO, bijna nooit bij familie of elders. Als
studenten moeten lenen, is lenen bij de DUO is voor
studenten ook een relatief voordelige optie. De rente die
de DUO hanteert is immers laag, momenteel 2,39%.
Studenten-geldtekort
Eén op de zes studenten (16%) heeft de afgelopen
twaalf maanden meer uitgegeven dan dat er binnen
kwam. Toch lijkt dit aandeel van de studenten met een
financieringstekort nog wel mee te vallen, aangezien
ruim een vijfde van de studenten van zichzelf vindt dat
ze ‘teveel geld’ uitgeven. Natuurlijk hoeft ‘teveel
uitgeven’ niet altijd te betekenen dat er ook meer wordt
uitgegeven dan dat er binnenkomt. Wel kunnen
bijvoorbeeld de uitgaven gedurende het collegejaar zo
tegenvallen dat er aan het eind van het jaar geen geld
meer over is om op vakantie te kunnen.
Helft verwacht studieschuld aan het eind
Op het moment dat er (structureel) meer uitgaat dan er
binnenkomt, ontstaat er een schuld. Bijna de helft (47%)
van de studenten verwacht uiteindelijk zijn of haar studie
als schuldenaar af te sluiten. De schuldenaren
verwachten uit te komen op gemiddeld 15.000 euro
schuld. Meer dan de helft van de schuldenaren
verwacht dat hun totale schuld tegen de tijd dat ze hun
diploma behalen, onder de 10.000 euro ligt. Als een
Student en Geld
ING, September 2011 4
student structureel vijftig euro meer wil uitgeven dan er
binnenkomt, kan hij dit verschil proberen bij te lenen.
Zijn schuld loopt dan met 600 euro per jaar en zal na
vier of vijf jaar nog redelijk beperkt zijn (2400-3000
euro). Komt de schuld voort uit studievertraging dan
loopt het bedrag een stuk sneller op. Ouderejaars
schatten hun studieschuld ruim 1000 euro boven het
gemiddelde in (op ruim 16.000 euro). Zij zijn het dan
ook die het gemiddelde flink optrekken.
Opvallend verschil bestaat er tussen de verschillende
studierichtingen als het om de studieschuld gaat.
Letterenstudenten verwachten vaker dan gemiddeld
hun studie af te sluiten met een schuld (maar schatten
hun baankansen het laagst in), technici juist minder
vaak. Voor wat betreft de hoogte van het bedrag lopen
de schattingen tussen de verschillende richtingen niet
zover uiteen. Wel schatten economiestudenten hun
schuld lager in dan gemiddeld: op zo’n 11.000 euro.
De eindjes aan elkaar knopen
Incidenteel geldgebrek komt bij veel studenten voor. Zo
heeft 40% wel eens een avondje stappen overgeslagen
uit geldnood en bijna een op de vijf (18%) heeft de
afgelopen twaalf maanden wel eens z’n karretje in de
supermarkt niet kunnen afrekenen. Toch hebben de
meesten van hen gelukkig wel gegeten: ‘slechts’ 4%
heeft de afgelopen twaalf maanden wel eens een
maaltijd overgeslagen vanwege geldgebrek.
Tussen de verschillende studierichtingen valt op dat het
vooral de studenten in de technische richtingen hun
financiële zaken op orde lijken te hebben. Zij geven aan
dat zij nooit een avondje stappen hoeven over te slaan
uit geldgebrek of een rondje in de kroeg moeten
verzaken. Mogelijk nemen zij hun financiële discipline
net wat serieuzer dan gemiddeld. Ze kenden zichzelf
immers ook al een bovengemiddeld cijfer voor
financiële discipline toe. Studenten sociale
wetenschappen laten vaker dan gemiddeld kleding
hangen in de winkel omdat ze het prijskaartje te hoog
vinden. Bovengemiddeld veel vrouwen doen deze
studierichting en dat hangt daar mogelijk mee samen.
Lenen tijdens mijn studie… llll
(percentages onder studenten)mmm
100%
75%
50%
25%
0%
Bron: TNS, ING
hoort erbij liever niet ook voor een
vakantie
eens oneens geen mening

Uiteenlopende meningen over lenen
Studenten lenen, maar niet iedereen denkt daar
hetzelfde over. Een derde (34%) vindt dat lenen tijdens
de studie er gewoon bij hoort. Sterker nog: voor bijna
een vrijwel evengrote groep (33%) is het zelfs noodzaak
om te kunnen studeren. Toch bestaan er over lenen zeer
uiteenlopende meningen onder studenten. Driekwart
van de Nederlandse studenten (75%) wil liever niet
lenen als werken ook uitkomst biedt. Een derde (34%)
bijt zelfs liever op een houtje dan dat ze bijlenen tijdens
hun studententijd. Eén op de vijf studenten (19%) heeft
minder strenge leenmores. Zij vinden het geen
probleem om tijdens hun studie bij te lenen om op
vakantie te kunnen. De leenmores onder studenten die
lid zijn van een studievereniging wijken ook af van de
gemiddelde student. Leden van een studie- of
studentenvereniging lenen makkelijker dan gemiddeld
voor een vakantie of om een avondje naar de kroeg te
kunnen.
Financiële discipline onder studenten
Er zijn verschillende manieren om een (studenten-)
budget onder controle te houden. Sommige methoden
zorgen ervoor dat de uitgaven in de hand worden
gehouden, andere proberen geld te besparen daar
waar mogelijk. Niet rood kunnen staan is een populaire
methode onder studenten om de uitgaven in de hand te
houden. Ruim vier op de tien studenten (42%) bedient
zich van deze stok achter de deur. Een vrijwel even
grote groep (44%) leent simpelweg geen extra geld.
Bijna één op de vijf (18%) studenten houdt een
huishoudboekje bij om de uitgaven in de hand te
houden. Studenten geven ook de tip om van de druk
van de omgeving gebruik te maken. Zo kunnen
bijvoorbeeld vaste kookafspraken met huisgenoten
helpen om niet even snel een duurder hapje buiten de
deur te gaan eten.
Besparen in de supermarkt
Studenten proberen ook op allerlei verschillende
manieren het meeste uit hun geld te halen. Zo kookt 69%
vaker thuis om geld te besparen. Bijna zes op de tien
(57%) is kritisch op hun aankopen en koopt alleen
‘nodige dingen’. Meer dan de helft struint de
goedkopere supermarkten af en 46% gebruikt ook
kortingsbonnen in de supermarkt.
Voor in de supermarkt geven sommige studenten de tip
om op je knieën boodschappen te doen zodat je de
‘goedkope’ producten, die vaak laag in het schap staan,
niet over het hoofd ziet.
Studenten gebruiken ook vaak de digitale snelweg om
te besparen. De recente opkomst van internetsites met
standaard kortingen van meer dan 50% kan voor
studenten een goede manier zijn om heel veel waar
voor hun geld te krijgen. Het afstruinen van het web
naar goede aanbiedingen en speciale sites kost al snel
veel tijd, maar dat is – in tegenstelling tot geld - iets waar
veel studenten vaak niet zo’n heel groot gebrek aan
hebben.
Studenten budget tips
Studenten blijken inventief als het gaat om manieren om
hun budget in de hand te houden. Hier volgen enkele
van de belangrijkste en nuttigste tips van studenten:
Tips om financiële discipline te vergroten:
Tip 1: blokkeer de mogelijkheid om rood te staan
Tip 2: maak afspraken om thuis te koken
Tip 3: denk eerst, koop later
Tips om geld te besparen:
Tip 1: gebruik kortingsbonnen bij de boodschappen
Tip 2: speur de digitale snelweg af naar korting
Tip 3: doe boodschappen ‘op je knieën’
Student en Geld
ING, September 2011 5

Student en Geld
September 2011
Werk en student
Helft meisjes kiest studie
niet om baankans
Driekwart van de studenten heeft een bijbaan,
meer om het geld dan om de ervaring. Rotterdam
maakt zijn reputatie als werkstad waar. Studenten
in de Maasstad maken de meeste uren en
verdienen ook het meeste bij. Juristen hebben
met gemiddeld 14 euro per uur de meest
lucratieve baantjes, de medici verdienen met 9
euro per uur het minst. Opvallend is dat de
baankansen na de studie voor de jongens een veel
grotere rol spelen bij de studiekeuze dan voor de
meisjes. Economen, technici en juristen zijn het
meest overtuigd van de baankansen van hun
studie. Studenten verwachten gemiddeld een
bruto startsalaris van 2100 euro per maand, dat de
eerste tien jaar met 50% stijgt.
Door nu kennis en vaardigheden op te doen verhogen
studenten hun productiviteit in de toekomst.En daarmee
hun salaris. Naast de kennis uit hun studieboeken
kunnen studenten zich tijdens hun studietijd proberen te
ontwikkelen door bijvoorbeeld een congres of een
studiereis te organiseren. Als het goed is moet de
investering van tijd en geld, opgedane kennis en kunde
tijdens de studietijd zich uiteindelijk later terugbetalen.
Een bijbaan levert direct geld op maar kan ook nuttige
ervaring opleveren voor het werkzame leven na de
studie.
Bijklussen is de regel
Een bijbaan is onder studenten eerder regel dan
uitzondering: driekwart van de studenten werkt naast de
studie. Dit levert deze werkzame studenten gemiddeld
10 euro per uur op. Gemiddeld zijn studenten ruim 11
uur per week aan het werk. Bij vrijwel alle
studentenbaantjes is het onmogelijk om tegelijk te
werken en te studeren, wellicht een baan als
nachtportier uitgezonderd, al kost die dan weer
nachtrust.
Studenten uit Rotterdam, Tilburg en Amsterdam maken
de meeste uren. Zij zijn gemiddeld 13 uur per week aan
de slag. Thuiswonende studenten hebben vaker dan
gemiddeld een bijbaan. Leden van een vereniging juist
minder vaak. Hier lijkt de factor tijd een belangrijke rol
te spelen. Hoewel thuiswonende student vaak meer
moeten reizen zullen ze waarschijnlijk per saldo meer
vrije tijd hebben. Zij zijn immers minder tijd kwijt aan
het huishouden dan studenten die op kamers wonen.
Hoewel uitwonende studenten dus iets minder vaak
inkomsten uit een bijbaan hebben, boren ze vaker
andere inkomensbronnen aan. Zo krijgen ze vaker een
bijdrage van hun ouders of lenen ze geld.
Bijbaan voor het geld
Werken studenten vooral voor de ervaring of voor de
portemonnee De belangrijkste reden voor 82% van de
studenten met een baantje is het geld. Bijna een op de
vijf (18%) studenten met een bijbaan vindt de
werkervaring belangrijker dan de verdienste. Met hun
bijbaantje verdienen deze studenten zo’n 450 euro per
maand bij.
Box: steden waar meest bijverdiend wordt
1. Rotterdam
2. Amsterdam
3. Groningen
Rotterdam maakt zijn reputatie als werkstad waar.
Rotterdamse studenten verdienen het meeste bij. Zij
worden op de voet gevolgd door hun collega’s uit
Amsterdam en Groningen. De bijverdiensten variëren
tussen de verschillende studierichtingen. Zo weten
aankomende juristen 14 euro per uur binnen te halen en
blijven de medici achter op het gemiddelde met een
kleine 9 euro per uur.
Arbeidsmarktkansen belangrijk bij studiekeuze
De arbeidsmarktperspectieven spelen al vroeg een rol
voor veel studenten. Al bij de keuze voor een
studierichting spelen bij meer dan de helft (53%) van de
studenten de kansen op een baan ook mee. Voor een
kwart (25%) spelen ze zelfs een belangrijke rol.
Mannelijke studenten zijn daarin nog wat explicieter dan
studentes, bij 60% van de heren studenten is de baan
Student en Geld
ING, September 2011 6

van belang bij de studiekeuze tegen 48% bij de dames.
Bij zowel de letteren als de sociale wetenschappen
studenten spelen bij een ruime meerderheid de kans op
een baan geen rol. Zij kiezen hun studie kennelijk vooral
op interesse.
Tabel: verwachte kans op een baan na studie voor
jouw richting ( per studierichting)
Bovengemiddelde kans op baan:
Economische
Juridische
Technische
Gemiddelde kans op baan
Medische
Ondergemiddelde kans op baan
Sociale
Letteren
Baankansen eigen richting ‘bovengemiddeld’
Bijna de helft (45%) van de studenten schat de kansen
op de arbeidsmarkt voor hun eigen richting
bovengemiddeld in. Ruim een derde (37%)ziet
gemiddelde baankansen. Slechts 17% van de studenten
denkt dat de eigen studierichting minder goed in de
markt ligt. Mannelijke studenten zijn zelfs nog wat
zelfverzekerder dan studentes. Vooral aankomende
technici, medici en economen zijn overtuigd dat het op
de arbeidmarkt wel goed zal komen met hun
studiegenoten. Letterenstudenten en studenten sociale
wetenschappen zijn minder overtuigd van de goede
afloop. Daarentegen zijn studenten die lid zijn van een
vereniging wel weer wat positiever over hun kansen
dan gemiddeld. Mogelijk zien zij een voordeel in
contacten die ze opdoen.
Verwachte zo ektijd naar een baan per
s tudierichting (in maanden)jjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjjj
technische
economische
Bron:
TNS, ING
Alle
letteren
medische
sociale
juridische
0 3 6 9
Binnen half jaar een baan
Gevraagd naar de eigen baankansen zijn studenten een
stukje voorzichtiger. Na hun studie denken ze
gemiddeld ruim vijf maanden te moeten wachten op hun
eerste ‘echte’ baan (mannen binnen vijf maanden,
vrouwen bijna een half jaar). Economen verwachten het
snelst aan de slag te kunnen na hun studie en letteren
studenten het langzaamst. Daarnaast is er ook nog een
aanzienlijke groep studenten die denkt wel enige tijd op
een baan te moeten wachten, één op de zeven denkt
namelijk dat het meer dan een jaar duurt voordat ze
voor het eerst aan de slag kunnen.
Er zijn betere tijden geweest om de arbeidsmarkt te
betreden. Op dit moment ligt het
werkloosheidspercentage onder jongeren tot en met 25
jaar zelfs boven 10%. Uit de meest recente cijfers van
het UWV blijkt dat het aantal hoogopgeleide
werkzoekenden is opgelopen naar ruim 57.000. Ook de
bezuinigingen kunnen de arbeidsmarktkansen
beïnvloeden. Vanwege de bezuinigingen op het
overheidspersoneel is het als nieuwkomer op dit
moment lastig binnenkomen bij het Rijk. Zelfs
rijkstrainees hebben moeite om na afloop van hun
opleidingsperiode een vaste plek te veroveren. Wel
biedt de vergrijzing jongeren op de arbeidsmarkt
kansen. De komende jaren zullen relatief veel
werknemers afzwaaien. Organisaties zullen naar
verwachting in ieder geval een deel van de uitstromers
vervangen en dat levert studenten weer kansen op.
Studenten die de komende jaren afstuderen hebben
daar weer baat bij.
De situatie op de arbeidsmarkt is niet voor alle
studenten even urgent. Uit onderzoek van het SEO blijkt
dat er ook in economisch mindere tijden op de
arbeidsmarkt nog steeds beroepen zijn waar het relatief
makkelijk een baan vinden is. Bij de financieel
economische beroepen is de controler erg in terk. Veel
gevraagde technici zijn de calculator en de ontwerper.
Ook de tandart en de medisch specialisr vinden relatief
snel een baan.
Nu baanvinden mo eilijk jjjjjjj
percentages onder studentenoooo
30
20
10
0
gemiddelde
student
Bron: TNS, ING
eerstejaars
meerdere
jrs (2-5 jr)
> 5 jaar
Voor sommige studenten duurt het nog een aantal jaren
voordat ze de arbeidsmarkt gaan bestormen en dat
verklaart dan ook het verschil in stemming tussen de
jaargangen. Jongerejaars zijn duidelijk positiever
gestemd over hun baankansen dan ouderejaars.
Vroeger kozen studenten er soms voor om nog een
jaartje door te studeren als het perspectief op een baan
Student en Geld
ING, September 2011 7

minder gunstig was. Dat kon toen ook gemakkelijker
zonder zelf voor de kosten op te draaien. Nu betekent
een jaartje doorsturen voor studenten dat ze daarin zelf
moeten investeren.
Kassa na de studie
Met de verdiensten na de studie denken studenten dat
het wel goed komt. Gemiddeld denken ze na hun studie
zo’n 2100 euro per maand bruto te gaan verdienen als
startsalaris Aankomende dokters schatten hun eerste
loonstrookje 400 euro hoger in. Studenten exacte
wetenschappen verwachten 200 euro per maand meer
dan gemiddeld te kunnen verdienen als startsalaris.
Studenten sociale wetenschappen verwachten dat hun
startsalaris gemiddeld iets achter zal blijven. Het meest
bescheiden wat betreft hun startsalaris zijn de studenten
letteren, die gemiddeld 300 euro minder denken te
gaan verdienen bij hun start op de arbeidsmarkt.
Uitgaande van de salarisindicatie van Elsevier en SEO
economisch onderzoek zijn studenten te voorzichtig. De
meeste beginsalarissen voor academici liggen hoger:
bijvoorbeeld 2825 voor bedrijfskundigen, 2525 voor
sociologen, 2450 voor filosofen en 5900 voor tandartsen.
Voor archeologen en kunsthistorici begint het op 1800
per maand wel een stuk lager.
De verwachte grootverdieners bevinden zich deels ook
in typische “mannenstudies”. Zo zou het optimistischere
geluid over de arbeidsmarkt onder mannelijke
studenten te maken kunnen hebben met de ingeschatte
baankansen per studierichting. Sommige
studierichtingen bieden sneller kans op een baan en
een leuk salaris dan andere.
Flinke loonontwikkeling
Niet alleen het startsalaris doet ertoe, met name de
toename van het loon is voor de toekomstige
koopkracht van de studenten heel interessant. Over de
verdere ontwikkeling van het salaris zijn studenten
bijzonder positief. In de eerste tien jaar verwachten ze
een loonstijging van maar liefst 50%. Dat komt neer op
zo’n 4% per jaar en dat is niet onaannemelijk, uitgaande
van de normaal te verwachten prijsstijging van zo’n 2%
per jaar. Het gemiddelde wordt wel flink opgetrokken
door de verwachte salarisontwikkeling van dokters en
economen, zij denken er zelfs ruim 65 en 75% op
vooruit te kunnen gaan in de eerste 10 jaar van hun
carrière.
Tabel: welke student denkt het meeste te gaan
verdienen
Meer dan gemiddeld:
Medische
Technische
Gemiddeld salaris
Economische
Juridische
Ondergemiddeld salaris
Sociale
Letteren
Student en Geld
ING, September 2011 8

Student en Geld
September 2011
Onderzoeksverantwoording en Disclaimer
Het onderzoek naar Student en geld is onder 1024 Nederlandse voltijd WO-studenten gehouden. Voor dit onderzoek
is gebruik gemaakt van een (online) panel van onafhankelijk onderzoeksbureau TNS NIPO. Het verzamelen van de
onderzoeksresultaten heeft plaatsgevonden van 26 juli tot 8 augustus 2011.
De in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op de door ING vergaarde informatie en door
ING betrouwbaar geachte bronnen. Deze gegevens zijn op zorgvuldige wijze in onze analyses verwerkt.
Noch de ING, noch medewerkers van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor de in deze
publicatie eventueel aanwezige onjuistheden. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden
ontleend. ING aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud van de publicaties of voor informatie
die op of via de sites wordt verstrekt. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn
van toepassing op deze publicatie. Niets in deze publicatie mag worden gereproduceerd, verspreid of
gepubliceerd zonder de uitdrukkelijke vermelding van de ING als bron van deze informatie. De afnemer van
deze informatie is verplicht aanwijzingen van de ING betreffende het gebruik van de informatie op te volgen.
Nederlands recht is van toepassing.
Student en Geld
ING, September 2011 9