Werknemers met financiële problemen - Nibud

Werknemers met financiële problemen
Preventie, signalering en hulp
Werkgevers/P&O-professionals merken meestal dat een werknemer financiële
problemen heeft als er beslag wordt gelegd op hun loon. Maar ook andere
signalen kunnen wijzen op een schuldprobleem. Verzuim bijvoorbeeld, of een verzoek om extra
uren. Ook stress of concentratieproblemen kunnen voortkomen uit schulden. Uit Nibudonderzoek
blijkt dat P&O-professionals het aantal loonbeslagen zien stijgen. Het aantal
werknemers met schulden groeit. Hoe herkent u financiële problemen bij een werknemer en
welke (preventieve) hulp kunt u bieden
Financiële problemen signaleren
Het meest voorkomende signaal dat een werknemer financiële problemen heeft, is als een loonbeslag
bij een werkgever binnenkomt. Door loonbeslagen raken werkgevers direct betrokken bij de
schuldenproblematiek. In de Nibud-peiling naar schulden op de werkvloer (2012) heeft het Nibud
werkgevers en P&O-professionals gevraagd naar de signalen van financiële problemen bij
werknemers:
verzoek om lening of voorschot
ziekteverzuim
werknemer is stressgevoelig
verzoek om meer uren
concentratieproblemen
werknemer leent geld van collega’s
vraag om hulp bij het oplossen van de problemen
fraude of diefstal bij personeel
werknemer belt met schuldeisers, deurwaarders.
Wat is loonbeslag
In bijna de helft van de gevallen is loonbeslag het moment waarop een werkgever achter de
financiële problemen van de werknemer komt. Loonbeslag is een uiterst dwangmiddel. Schuldeisers
kunnen het gebruiken om mensen van wie ze geld tegoed hebben, toch te laten betalen, als andere
middelen (zoals aanmaningen) geen effect hebben. Loonbeslag betekent dat een deurwaarder
beslag legt op (een deel van) het inkomen. Uw bedrijf is wettelijk verplicht hieraan mee te werken. U
1.
moet alle nodige informatie geven en een deel van het loon afdragen aan de schuldeiser. De
werknemer mag de zogeheten ‘beslagvrije voet’ zelf houden; een bedrag voor zijn levensonderhoud
2.
en vaste lasten. Vaak is dit slechts 90 procent van het bijstandsniveau.
Wat kun u als werkgever doen
Wanneer u door hebt dat een werknemer financiële problemen heeft, bent u als werkgever vrij
om te bepalen welke actie u gaat ondernemen (op de verwerking van het loonbeslag na). U kunt
ervoor kiezen om niets te doen, maar werknemers met financiële problemen hebben meerdere
gevolgen voor het bedrijf. Zo zijn ziekteverzuim, stressgevoeligheid en concentratieproblemen
enkele voorbeelden van effecten die financiële problemen op een werknemer hebbe n en
daarmee ook op uw bedrijf. In de Nibud-peiling is aan werkgevers gevraagd een inschatting te
maken van de kosten (tijd en energie) van financiële problemen. De helft van de werkgevers
denkt dat de verwerking van een loonbeslag minimaal een uur tijd kost. Ook schat de helft van
de werkgevers de afname van productiviteit in op minimaal 20 procent. Het aantal
ziektegerelateerde verzuimdagen wordt door de helft van de werkgevers op meer dan 9 dagen
per jaar geschat, een kwart zelfs op meer dan 14 dagen per jaar.
© Nibud 2013 www.nibud.nl

U hebt er dus alle belang bij de financiële problemen van een werknemer te herkennen en deze
helpen te voorkomen en/of op te lossen. Wat kunt u als werkgever doen
1. financiële problemen bespreekbaar maken in de organisatie
2. preventie: werknemers informeren over het voorkomen van financiële problemen
3. werknemers helpen bij het loonbeslag en stimuleren om financiële problemen op te lossen
4. doorverwijzen
5. een voorschot of lening geven.
1. Financiële problemen bespreekbaar maken
Het bespreekbaar maken van financiële problemen binnen het bedrijf ('hoe gaan we ermee om')
is belangrijk. U kunt dit doen tijdens werkoverleg op de werkvloer, in het MT -overleg of tijdens
het P&O-overleg. U kunt het ook aankaarten bij de ondernemingsraad. Ziet uw management het
probleem niet Wijs dan op voorbeelden van werknemers en de gevolgen voor de werknemer en
daarmee ook voor het bedrijf als er niets wordt gedaan. Door het bespreekbaar te maken, weten
de P&O-medewerkers hoe te handelen bij financiële problemen zodat de gevolgen hiervan,
zowel voor werknemer als het bedrijf, zo snel mogelijk worden opgelost.
2. Preventie: werknemers informeren over het voorkomen van financiële problemen
Er bestaan verschillen in beleid van bedrijven over werknemers met financiële problemen. Bel eid
kan impliciet of expliciet zijn en alleen reactief of ook preventief. Motieven voor bedrijven om
meer aan de slag te gaan met de financiële problemen van werknemers zijn: als het de kosten
vermindert, als er meer werknemers met financiële problemen zijn, als teken van goed
werkgeverschap het welzijn van je werknemers zo hoog mogelijk proberen te houden. Een bedrijf
moet voor zichzelf de afweging maken welk beleid het volgt.
Als u van plan bent om preventief aan de slag te gaan, dan kunt u denken aan de volgende
activiteiten:
U kunt informatie over omgaan met geld op het intranet of in een personeelsblad plaatsen,
of meesturen met de salarisstrook. Denk aan een artikel over wat te doen bij schulden. Of
leg de Nibud Geldkrant op centrale en anonieme plekken.
Informatie over omgaan met geld voor werknemers met financiële problemen kunt u vinden
op Nibud.nl/werkgevers. Daar kunt u factsheets downloaden die u kunt meegeven of
bespreken.
U kunt een link opnemen naar Nibud.nl, waar veel informatie is te vinden over geldzaken, of
- als de problemen al groter zijn - zelfjeschuldenregelen.nl, met een stappenplan om zelf
van schulden af te komen. Op Nibud.nl is ook het gratis Persoonlijk Budgetadvies te vinden,
waarmee de werknemer zijn financiën goed op een rij kan zetten door een overzicht te
maken van zijn inkomsten en uitgaven. Met deze hulpmiddelen krijgt de werknemer inzicht
in zijn betalingsachterstand. Aan de hand hiervan kan hij uitrekenen hoeveel geld hij per
maand kan inlopen (af te leiden uit zijn eigen maandbegroting). Vervolgens kan hij contact
opnemen met de schuldeisers om bijvoorbeeld een afbetalingsregeling te treffen. Belangrijk
is dat deze regeling past in de begroting.
U kunt een adviesgesprek aanbieden (64 procent van de bedrijven met preventief beleid
doet dit).
U kunt hulp bieden bij het op orde brengen van de administratie (of doorverwijzen naar een
vrijwilligersorganisatie in uw gemeente die dat doet).
U kunt aandacht besteden aan het onderwerp door leuke informatie zoals een Nibud
budgetagenda of een energie-bespaarpakket in een kerstpakket te stoppen.
3. Werknemer helpen bij het loonbeslag en stimuleren om financiële problemen op te
lossen
Zoals al eerder gezegd, bent u als werkgever vrij om bepalen of en welke acties u onderneemt
wanneer u wordt geconfronteerd met een werknemer met financiële problemen, op de verwerking van
© Nibud 2013 www.nibud.nl

het loonbeslag na. Het is echter aan te raden om dit loonbeslag niet alleen te verwerken, maar ook om
zelf te berekenen of de hoogte van de beslagvrije voet correct is berekend, of om uw werknemer
hierop te wijzen. Regelmatig blijkt namelijk dat de hoogte niet klopt, omdat er wordt uitgegaan van een
standaardsituatie, terwijl de situatie juist altijd verschilt. Veel mensen komen verder in de problemen
door de te lage beslagvrije voet, omdat er daardoor simpelweg te weinig overblijft. Door ervoor te
zorgen dat uw werknemer de juiste informatie aanlevert aan de deurwaarder en door het loonbeslag
na te rekenen, kan een hoop narigheid bespaard blijven. De belangrijkste punten van het loonbeslag:
Beslagvrije voet bij loonbeslag
De gerechtsdeurwaarder mag geen beslag leggen op álle inkomsten, hij moet altijd rekening houden
met de beslagvrije voet. Dat is dat deel van het inkomen dat de werknemer zelf mag houden voor
levensonderhoud en vaste lasten. De hoogte van de beslagvrije voet hangt af van de
gezinssamenstelling en is wettelijk vastgelegd. De beslagvrije voet is - bij voldoende inkomen -
minimaal 90 procent van de bijstandsnorm (inclusief vakantiegeld). Ook op het vakantiegeld kan
beslag worden gelegd.
Het deel waar wel beslag op is gelegd, maakt de werkgever over aan de gerechtsdeurwaarder, totdat
de volledige schuld is voldaan. U bent als werkgever wettelijk verplicht hieraan mee te werken. Heeft
de werknemer hoge woonlasten en geen recht op huurtoeslag Dan moet de beslaglegger hier soms
ook rekening mee houden, net als met de premie van de ziektekostenverzekering. Op de
kinderbijslag, huurtoeslag, kinderopvangtoeslag en tegemoetkoming schoolkosten mag geen beslag
worden gelegd. De werknemer kan wel vrijwillig een machtiging tekenen voor doorbetaling van de
kinderbijslag aan een schuldeiser. Deze machtiging kan altijd weer worden ingetrokken door de
werknemer.
Om ervoor te zorgen dat de beslagvrije voet correct wordt berekend, is het zaak dat uw werknemer zo
snel mogelijk informatie aanlevert aan de deurwaarder over zijn gezinssituatie, woonlasten en
ziektekosten.
Als er al eerder maximaal beslag was gelegd, hoeft de werknemer niet méér te betalen. Hij ontvangt
dezelfde beslagvrije voet. De schuldeiser die als eerste beslag heeft gelegd, zorgt voor de verdeling
van het in beslag genomen geld onder de beslagleggers. Wanneer er dus nog een deurwaarder
aanklopt bij uw werknemer, dan kan hij deze doorverwijzen naar de deurwaarder die het beslag heeft
gelegd.
Een incassobureau kan zelf geen beslag leggen. Daarvoor moet het een deurwaarder inschakelen.
Deze deurwaarder heeft vervolgens een vonnis van de rechter nodig. Kijk altijd of er een
beslagexploot bij de aankondiging van het loonbeslag zit.
Meer informatie
· schuldinfo.nl/beslagvrijevoet
· schuldinfo.nl/loonbeslagwerkwijze
Wilt u zelf de beslagvrije voet berekenen of wilt u uw werknemer hierop wijzen Kijk op
schuldinfo.nl/fileadmin/kwijtschelding/invoerBeslag.php voor de berekening van de beslagvrije voet.
Wanneer u de beslagvrije voet niet zelf maar door een andere partije wilt laten berekenen, dan is dat
ook mogelijk. Voor meer informatie hierover kunt u contact opnemen met het Nibud.
Wanneer u besluit om uw werknemer nog meer te helpen dan alleen bij de verwerking en berekening
van het loonbeslag kunt u denken aan:
De werknemer uitnodigen bij een vertrouwenspersoon in uw bedrijf om te praten over zijn
financiële problemen.
De werknemer hulp bieden bij de intake schuldhulpverlening. Hoe eerder de werknemer
overzicht heeft van zijn geldzaken (ordelijke administratie, overzicht inkomsten en uitgaven),
hoe sneller hij geholpen kan worden bij schuldhulpverlening. U kunt de factsheets voor
werknemers downloaden en aan uw werknemer geven. Deze kunnen hem hierbij helpen.
© Nibud 2013 www.nibud.nl

De werknemer hulp bieden bij het regelen van een betalingsregeling met de schuldeisers.
Op zelfjeschuldenregelen.nl zijn voorbeeldbrieven te vinden.
4. Doorverwijzen
Als u zelf geen energie in het oplossen van de financiële problemen van uw werknemer kunt of wilt
stoppen, dan kunt u uw werknemer het beste doorverwijzen naar een instantie voor
schuldhulpverlening. Dit kan bij de gemeente, maatschappelijk werk of de kredietbank. Op welke plek
uw werknemer terecht kan in de gemeente waar hij woont, kunt u vinden via de website nvvk.eu.
5. Een voorschot of lening geven
Een voorschot
Voorschotten kunnen een financieel probleem op korte termijn oplossen. Een voorschot is echter
alleen effectief bij een kleine schuld. De werkgever betaalt de werknemer een voorschot op salaris,
vakantiegeld, eindejaarsbonus of een vergoeding voor overwerk waarmee de werknemer zijn
schulden kan betalen. Dit voorschot betaalt de werknemer in delen terug, verrekend met het salaris.
Gaat het om een ingewikkeld financieel probleem dat niet binnen drie maanden door de werknemer is
op te lossen, dan is een voorschot geen oplossing.
Een lening
Voor het verstrekken van een lening geldt eigenlijk hetzelfde. Bovendien wordt u naast werkgever ook
nog eens één van de schuldeisers, geen prettige situatie. Stelt u zich eens voor dat u loonbeslag moet
leggen. Of dat de werknemer ontslag neemt en nog een flinke lening bij u heeft uitstaan. Verstrek
alleen een lening als een werknemer nergens anders kan lenen (bijvoorbeeld bij de Kredietbank) en
als er sprake is van een uiterste situatie, zoals een huisuitzetting of het afsluiten van de energie. Stel
gerust voorwaarden aan het verlenen van een lening, bijvoorbeeld dat de werknemer de situatie wel
direct moet aanpakken.
Voordelen van het geven van een voorschot of lening zijn:
De werknemer kan het financiële probleem (tijdelijk) oplossen.
De werkgever biedt hulp aan de werknemer met een financieel probleem.
De stress van de werknemer wordt tijdelijk minder.
Het gevaar van eventueel loonbeslag wordt weggenomen.
De werknemer leent zonder rente.
De werknemer meldt zich niet ziek.
Nadelen van het geven van een voorschot of lening zijn:
De werkgever wordt zelf schuldeiser wanneer de werknemer niet kan afbetalen.
Er ontstaat een risico als de werknemer ontslag neemt; hoe wordt er dan ter ugbetaald
De werkgever denkt dat het probleem is opgelost, maar er is vaak slechts tijdelijk een deel
van het totale probleem opgelost.
De werknemer ontvangt een periode minder inkomen.
De werknemer heeft er een schuld en een schuldeiser bij.
Wettelijke rente
Wettelijke rente is de rente die een schuldeiser volgens de wet kan vorderen van iemand met
schulden die niet op tijd een bepaalde geldsom heeft voldaan (bijvoorbeeld een lening niet op tijd
heeft afbetaald). Dit geldt dus alleen als uw werknemer u niet op tijd terugbetaalt. Er wordt
onderscheid gemaakt tussen de wettelijke rente die van toepassing is op transacties tussen
ondernemingen of tussen ondernemingen en overheidsinstanties (handelstransacties) en de 'gewone'
wettelijke rente, die geldt voor alle transacties die geen handelstransacties zijn (niethandelstransacties).
De laatste wettelijke rente geldt als u uw werknemer geld leent.
© Nibud 2013 www.nibud.nl

U kunt echter in uw overeenkomst ook vastleggen dat de werknemer bij te late betaling een vooraf
vastgelegd rentepercentage verschuldigd is. Als deze rente lager is dan de wettelijke rente, mag u het
percentage ophogen tot de wettelijke rente. Is de contractuele rente hoger, dan kunt u de contractuele
rente doorrekenen.
Per 1 juli 2012 is de 'gewone' wettelijke rente 3 procent. Meer informatie over wettelijke rente vindt u
op justitie.nl.
Nibud coach
Wilt u graag iemand die met u meedenkt over de aanpak die u kunt kiezen om werknemers met
financiële problemen weer op weg te helpen Het Nibud biedt nu de Nibud coach.
De Nibud-coach is zich ervan bewust dat een financieel gezonde medewerker bijdraagt aan een
financieel gezond bedrijfsresultaat. Daarom zal hij niet alleen de behoeften van de medewerker
inventariseren, maar neemt hij ook de belangen van de werkgever in zijn traject mee.
De Nibud-coach is een volwaardig gesprekspartner en denkt ook met u mee over het beleid,
voorlichting en preventieve activiteiten.
Werkgevers kunnen de Nibud-coach inschakelen om samen de beste oplossing te vinden voor
de financiële problemen van hun medewerker(s). Deze oplossingen lopen uiteen van een
inventarisatie en het coachen van een medewerker naar een stabiele financiële situatie tot het
begeleiden van een medewerker naar de gemeentelijke schuldhulpverlening, het organiseren
van een workshop voor uw leidinggevenden of een adviesgesprek voor uw medewerkers.
De Nibud-coach is opgeleid door het Nibud en werkt volgens de methodiek en met de
hulpmiddelen van het Nibud. De Nibud-coach heeft toegang tot een groot netwerk van
specialisten op diverse terreinen.
Bent u geïnteresseerd in een Nibud-coach of hebt u vragen Wij denken graag met u mee! U
kunt contact opnemen met Renate van Mil, te bereiken via rvanmil@nibud.nl of (030) 239 13 63.
Nibud-workshop financiële problemen op de werkvloer
U leert financiële problemen van werknemers signaleren, voorkomen en oplossen.
De workshop is gericht op P&O professionals die op zoek zijn naar handvatten om schulden bij
werknemers te voorkomen en op te lossen. Maar ook voor anderen binnen het bedrijf die met
deze problematiek te maken hebben, is deze workshop interessant.
Op nibud.nl/kennis-diensten/opleidingen.html vindt u meer informatie over de inhoud, kosten en
locatie van de workshop.
© Nibud 2013 www.nibud.nl