16 LOGOPEDIE ‘In <strong>de</strong> praktijk zie je mensen met diabetes, <strong>de</strong>mentie, én parkinson. We zullen ook in wetenschappelijke on<strong>de</strong>rzoeken moeten kijken naar die complexere aandoeningen.’ chisch is. Tegen <strong>de</strong> tijd dat je dokter bent, ein<strong>de</strong>lijk die lange trap opgestegen, dan wil je je wel laten gel<strong>de</strong>n. En dan is het even wennen als je toch opnieuw rekenschap af moet leggen <strong>over</strong> je medische beslissingen aan je patiënten, <strong>de</strong> ervarings<strong>de</strong>skundigen’. Om <strong>over</strong>al in het land voldoen<strong>de</strong> zorg voor mensen met parkinson te kunnen bie<strong>de</strong>n, is <strong>ParkinsonNet</strong> ontwikkeld. <strong>ParkinsonNet</strong> is een netwerk <strong>van</strong> gericht opgelei<strong>de</strong> zorgaanbie<strong>de</strong>rs, waaron<strong>de</strong>r logopedisten. Bloem: ‘In <strong>de</strong> toekomst willen we <strong>ParkinsonNet</strong> ver<strong>de</strong>r ontwikkelen, tot ParkinsonNext. Waar we ons in eerste instantie richtten op paramedici, wor<strong>de</strong>n bij <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> stap medisch specialisten betrokken bij het netwerk. Zo zullen mogelijk regionale behan<strong>de</strong>lcentra ontstaan, al dan niet gekoppeld aan ziekenhuizen, waarbij ook gekeken wordt naar <strong>de</strong> winst die geboekt wordt, in het geval <strong>van</strong> logopedie bijvoorbeeld in welke mate het aantal verslikpneumonieën omlaag gaat. Dit levert een kwaliteitsverbetering op én betere kostenbeheersing. <strong>ParkinsonNet</strong> biedt <strong>over</strong>igens ook een unieke infrastructuur voor het doen <strong>van</strong> nieuw wetenschappelijk on<strong>de</strong>rzoek’. Patiëntenparticipatie wordt door mid<strong>de</strong>l <strong>van</strong> <strong>de</strong> zorgnetwerken en <strong>de</strong> manier <strong>van</strong> werken in het Parkinsoncentrum Nijmegen gestimuleerd. Bas Bloem erkent dat dat een aantal kanten heeft: <strong>de</strong> tijd dat <strong>de</strong> dokter <strong>de</strong> baas was is voorbij. Patiëntenparticipatie werkt kwaliteitsverbeterend; wanneer een patiënt aangeeft wat diens prioriteiten zijn, is <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling alleen maar beter. Ten <strong>de</strong>r<strong>de</strong> is patiëntenparticipatie kostenbeheersend. ‘Alles wat een patiënt doet en <strong>de</strong> dokter niet is meegenomen, maar daar zijn wel grenzen aan: patiënten vin<strong>de</strong>n het eng, en sommigen hebben te hoge verwachtingen. Bijvoorbeeld bij <strong>de</strong>ep brain surgery, een symptoombehan<strong>de</strong>ling waar<strong>van</strong> mensen toch verwachten dat ze genezen wor<strong>de</strong>n. Mensen kunnen ook door het zelfmanagement <strong>over</strong>belast raken, ze krijgen er taken bij. Mensen willen niet alleen patiënt zijn, maar ook gewoon va<strong>de</strong>r, partner’. Naar <strong>de</strong> toekomst In <strong>de</strong> diagnostiek <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>ziekte</strong> <strong>van</strong> Parkinson wor<strong>de</strong>n stappen gemaakt. De kenmerken <strong>van</strong> wat we nu <strong>de</strong> <strong>ziekte</strong> <strong>van</strong> Parkinson noemen, het trillen, <strong>de</strong> stijfheid, dat gaat mogelijk veran<strong>de</strong>ren. Volgens Bloem is inmid<strong>de</strong>ls uit on<strong>de</strong>rzoek dui<strong>de</strong>lijk gewor<strong>de</strong>n dat een combinatie <strong>van</strong> vermin<strong>de</strong>r<strong>de</strong> reuk, obstipatie en een bepaal<strong>de</strong> droomstoornis een zeer hoog risico geeft op parkinson. Dit wordt nu pre-clinical of pre-motor parkinson genoemd. Het is dui<strong>de</strong>lijk dat <strong>de</strong> <strong>ziekte</strong> <strong>van</strong> Parkinson zich al lange tijd manifesteert, terwijl <strong>de</strong> voor ons kenmerken<strong>de</strong> zichtbare factoren <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>ziekte</strong> nog afwezig zijn, en iemand nog volstrekt normaal beweegt. Deze nieuwe inzichten zijn voor een <strong>de</strong>el gebaseerd op symptomen, maar ook voor een <strong>de</strong>el op metingen, zoals bio-markers, <strong>de</strong> analyse <strong>van</strong> bloed of liquor, of een fMRI. Een combinatie <strong>van</strong> gegevens leidt tot <strong>de</strong> diagnose parkinson. Dit is ethisch wel een lastige ontwikkeling: er is geen metho<strong>de</strong> om parkinson af te remmen, laat staan stil te zetten, en door vroegtijdige diagnostiek maak je mensen mogelijk alleen maar verdrietig en ongerust. Op dit moment is er een groot on<strong>de</strong>rzoek gaan<strong>de</strong> naar <strong>de</strong> mogelijkheid om met intensief sporten <strong>de</strong> <strong>ziekte</strong> af te remmen. Ten aanzien <strong>van</strong> <strong>de</strong> logopedische behan<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> parkinson in <strong>de</strong> nabije toekomst zegt Bloem: ‘De groei naar evi<strong>de</strong>nce based logopedie is dui<strong>de</strong>lijk zichtbaar, in <strong>de</strong> afgelopen tien jaar is er heel veel on<strong>de</strong>rzoek gedaan. Voor <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling is er nu klasse twee wetenschappelijk bewijs, en natuurlijk wil je ver<strong>de</strong>r naar klasse één bewijs voor je behan<strong>de</strong>ling. Dit geldt met name voor <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling gericht op spreken, voor logopedische therapie bij verslikken is überhaupt nog weinig wetenschappelijk bewijs, of klasse 3 misschien. Dat betekent dat we in <strong>de</strong> toekomst grotere studies nodig hebben, met grotere patiëntenpopulaties. Daar kunnen we <strong>de</strong> bij <strong>ParkinsonNet</strong> aangesloten mensen mogelijk bij betrekken’. ‘Een twee<strong>de</strong> uitdaging waar we voor staan in <strong>de</strong> toekomst is dat we merken dat patiënten <strong>de</strong> parkeerplaats oplopen en het net aangeleer<strong>de</strong> en geoefen<strong>de</strong> gedrag vergeten, ofschoon dui<strong>de</strong>lijk is dat <strong>de</strong> therapie absoluut effectief is. Hoe zorg je dat <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling beklijft, hoe zorg je voor implementatie <strong>van</strong> het nieuwe gedrag in het dagelijks leven? Kun je met apps, of met begeleiding <strong>van</strong> <strong>de</strong> partner daar nog vooruitgang boeken’? Ten aanzien <strong>van</strong> apps geeft Bas aan, dat een technologische on<strong>de</strong>rsteuning vooral een mid<strong>de</strong>l moet zijn waardoor <strong>de</strong> patiënt bijvoorbeeld onafhankelijk wordt. Voor <strong>de</strong> transfer, het zelfmanagement en <strong>de</strong> zelfon<strong>de</strong>rsteuning kan een simpele app zeker meerwaar<strong>de</strong> hebben. Bloem: ‘Een patient kan zichzelf mogelijk bijsturen, door <strong>van</strong> zijn Iphone een signaal te krijgen wanneer hij steeds zachter gaat praten’. Een <strong>de</strong>r<strong>de</strong> punt ten aanzien <strong>van</strong> wetenschappelijk on<strong>de</strong>rzoek in <strong>de</strong> toekomst is <strong>de</strong> visie <strong>van</strong> Bloem dat bij een clinical trial, een klinisch on<strong>de</strong>rzoek, vaak gebruik wordt gemaakt <strong>van</strong> streng geselecteer<strong>de</strong> groepen patiënten, terwijl <strong>de</strong> vraag is of dat wel echt vergelijkbaar is met <strong>de</strong> groep die je in <strong>de</strong> praktijk ziet. ‘In <strong>de</strong> praktijk zie je mensen met diabetes, <strong>de</strong>mentie, én parkinson. We zullen ook in wetenschappelijke on<strong>de</strong>rzoeken moeten kijken naar die complexere aandoeningen. Door mid<strong>de</strong>l <strong>van</strong> MijnZorgnet en <strong>ParkinsonNet</strong> kunnen we grote groepen patiënten bereiken, waarmee we on<strong>de</strong>rzoek kunnen doen’. Bas Bloem formuleert aan het eind <strong>van</strong> het interview nogmaals dat logopedie een ontzettend belangrijk on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el is bij <strong>de</strong> zorg voor mensen met <strong>de</strong> <strong>ziekte</strong> <strong>van</strong> Parkinson. ‘Logopedisten mogen trots zijn op wat er bereikt is ten aanzien <strong>van</strong> hun behan<strong>de</strong>ling en het wetenschappelijk bewijs daarvoor. Het vak logopedie heeft een enorme groei doorgemaakt. Je zou het kunnen vergelijken met <strong>de</strong> bouw <strong>van</strong> <strong>de</strong> Sagrada Familia: het bouwwerk is al heel mooi, het vormt een prachtige basis, maar het is nog niet af’. JAARGANG 85
BABBELSPEL JUNIOR Spelen<strong>de</strong>rwijs leren kin<strong>de</strong>ren sociale en emotionele vaardighe<strong>de</strong>n ontwikkelen. BABBELSPEL JUNIOR UITBREIDING: DENK-, DOE- EN LOGOTAAL Met <strong>de</strong>ze kaartenset wordt het Junior babbelspel een boeiend taalspel. 4 - 6 jaar www.baert.com Bestel via www.baert.com en geniet <strong>van</strong> 4% korting. www.baert.com/babbelspeljunior www.baert.com/aanvullingbabbelspeljunior EQ BABBELSPEL Versterk spelen<strong>de</strong>rwijs je emo-zelfbeeld en je omgang met an<strong>de</strong>ren. 7 - 12 jaar www.baert.com/eqbabbelspel VRAAG ONZE ALGEMENE CATALOGUS AAN VIA INFO@BAERTEDU.BE België: Essenestraat 16 - 1740 Ternat | tel. 02 583 56 56 | fax 02 581 02 82 NUMMER 6, juni 2013 Ne<strong>de</strong>rland: Postbus 134 - 4570 AC Axel | tel. 040 257 26 12 | fax 0800 243 01 23 17