Mensbeelden - deel 2 - College 4 - Maieutiek
Mensbeelden - deel 2 - College 4 - Maieutiek
Mensbeelden - deel 2 - College 4 - Maieutiek
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Habermas Duitsland 1929<br />
<strong>Mensbeelden</strong> in hedendaagse<br />
filosofie II<br />
<strong>College</strong> 4 Habermas<br />
Zie ook www.maieutiek.nl<br />
Ouders sluiten zich aan bij nazisme<br />
(meelopers)<br />
Jürgen werd lid van Hitlerjugend.<br />
Hospik aan het front en na WOII geschokt<br />
door wat er echt gebeurd is. (“in 1945 werd ik<br />
echt geboren”)<br />
www.maieutiek.nl<br />
www.maieutiek.nl<br />
Beïnvloed door tijdgenoten<br />
1. Heidegger Zijn kritiek op westerse<br />
subjectfilosofie en pleidooi voor gelatenheid.<br />
2. Marx en radicale Frankfurther schule<br />
radicaal existentialisme, we moeten de<br />
wereld niet uitleggen, maar veranderen.<br />
3. Arendt die onderscheid maakt tussen<br />
productief en communicatief handelen<br />
4. Marcuse en het idee van rebelse<br />
subjectiviteit<br />
Theorie van het communicatieve handelen<br />
1981<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Natuurwetenschap-----technisch---------arbeid<br />
Geesteswetenschap---praktisch-------------taal<br />
Kritische wetenschap----emancipatie----macht<br />
Systeemwereld die zich richt op materiële<br />
reproductie<br />
Leefwereld die zorgt voor grenzen en kaders van<br />
systeem<br />
Nu is het probleem dat de systeemwereld zich niet<br />
tot haar rol beperkt en alles in doel-middel relaties<br />
gaat zien.<br />
Technisch rationeel versus communicatief handelen<br />
www.maieutiek.nl<br />
www.maieutiek.nl<br />
diskurs<br />
De ideale gesprekssituatie<br />
Waarheidsaanpraak m.b.t. objectieve feiten<br />
Juistheidsaanpraak m.b.t. sociaal<br />
geaccepteerde normen<br />
Waarachtigheidsaanpraak m.b.t. subjectief<br />
gekoesterde intenties<br />
Machtsvrije discussie moet leiden tot<br />
consensus<br />
<br />
<br />
<br />
Wanneer alle betrokkenen een gelijke kans hebben om een<br />
discussie te beginnen en binnen de discussie een gelijke kans<br />
hebben om argumenten naar voren te brengen en die van<br />
anderen te kritiseren.<br />
Er tussen de betrokkenen geen machtsverschillen bestaan, die<br />
zouden kunnen verhinderen dat mogelijkerwijs relevante<br />
argumenten daadwerkelijk ter tafel worden gebracht.<br />
En alle betrokkenen zich waarachtig ten opzichte van elkaar<br />
uiten, zodat uitgesloten is dat zij elkaar ongemerkt manipuleren.<br />
Slechts die uitspraken kunnen met recht en reden waar genoemd<br />
worden, waarover tussen de betrokkenen consensus is ontstaan<br />
onder de voorwaarden van de ideale gesprekssituatie.<br />
www.maieutiek.nl<br />
www.maieutiek.nl<br />
1
Consensus in soorten en maten<br />
Leven en werk<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Strategische onderhandelingen fair compromis<br />
Ethische discussies gelijkberechtigde coexistentie<br />
Praktische handleiding in veranderende wereld<br />
Hanteerbaar model veel gebruikt, maar juist door<br />
schematische karakter ook sterk gekritiseerd<br />
(Lyotard)<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Door eigen geschoktheid over neurenbergproces<br />
geconfronteerd met hoe een systeemwereld je kan<br />
overheersen<br />
Door eigen probleem met verstaanbaarheid erg<br />
bewust van rol van communicatie en sociale<br />
interactie.<br />
Steeds bezig om actualiteit te verbinden met<br />
theorievorming uit verleden.<br />
Ondanks alle ellende van de recente geschiedenis<br />
gaat hij uit van de rationeel welwillende mens. Het<br />
systeem is schuldig.<br />
www.maieutiek.nl<br />
www.maieutiek.nl<br />
Mensbeeld<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Kenmerkend is dat Habermas juist in een tijd dat dit aan kritiek<br />
blootstaat blijft vasthouden aan de mens die de verlichting aan<br />
het doormaken is.<br />
Er is een a-priori dat alle mensen gemeenschappelijk hebben en<br />
dat zich uit in arbeid, taal en macht. Daar zit ook de mogelijkheid<br />
tot verandering. Dat gaat aan alles vooraf.<br />
Maar er is ook een positieve benadering van de mens die<br />
techniek en wetenschap heeft ontwikkeld en nog veel positiever<br />
in later werk zodat hij daarin afstand neemt van de Frankfurther<br />
schule.<br />
Alle mensen zijn in de basis gelijk en onder de juiste<br />
voorwaarden komen ze toe aan hetzelfde goede leven hooguit<br />
gevarieerd naar plaats en tijd maar niet fundamentaal<br />
tegenstrijdig. Tenminste niet onoplosbaar tegenstrijdig.<br />
Mens is door en door rationeel wezen en het goede leven ligt in<br />
het benutten van die rationaliteit<br />
www.maieutiek.nl<br />
2
Change language