Dorpsvisie (832 KB) - Gemeenten

2. Beschrijving van historie, bevolking en bestaand overheidsbeleid
2.1 Historie
Het is waarschijnlijk dat de omgeving van Warffum al bewoond werd vanaf het begin van
de jaartelling. De oudste bodemvondsten dateren uit die tijd. In de negende eeuw komt in
een register de naam ‘UUERFHEEM’ voor en in 945 heet het dorp in een goederenlijst van
het klooster Fulda ‘Werfhem’. De inheemse zendeling Liudger leefde van 744 tot 809. In
zijn levensbeschrijving noemt hij de plaatsen Helewyrd (Helwerd), Wijscwerd (Wijtwerd)
en Werfhem (Warffum). In 1300 wordt het dorp Breede genoemd. Dit dorp is op een hoge
plaats op een kwelderwal gebouwd en is vrij zeker in de late middeleeuwen ontstaan.
Tijdens de Bataafse Republiek (1795-1798) werden de plaatselijke besturen benoemd, in
1798 werden vervolgens de gemeenten ingesteld. Zo ontstond de gemeente Warffum,
waartoe de plaatsen Warffum, Breede, Den Andel en Westernieland behoorden. Deze
plaatselijke besturen mochten slechts de decreten en besluiten van het Uitvoerend Bewind
der Bataafse Republiek uitvoeren. In 1808 werden Warffum, Breede, Usquert en Uithuizen
samen een gemeente.
Na de inlijving bij Frankrijk volgde bij Keizerlijk decreet van 21 oktober 1811 een nieuwe
indeling. Warffum met zijn in totaal 942 inwoners, waarvan 876 in Warffum en 66 in
Breede, werd opnieuw zelfstandig binnen de nu nog bestaande grenzen. Het bestuur werd
gevormd door de Maire, een adjunct Maire en de Conseil Municipal met 10 leden. Van 1819
tot 1850 werden deze functionarissen respectievelijk schout, assessor en gemeenteraad
genoemd, daarna burgemeester, wethouder en gemeenteraad. Per 1 januari 1990 werden
de gemeenten Warffum, Usquert, Kantens en Hefshuizen samengevoegd tot een gemeente
die enige tijd later de naam Eemsmond kreeg.
De naam Warffum is afgeleid van Werfhem. Dat betekent zoveel als bewoning op een werf
of warf: een kunstmatige hoogte, maar ook een plaats waarin het oude Friese recht
gesproken werd en de volksvergadering bijeen kwam. Op 12 oktober 1903 kreeg de
gemeente Warffum het recht om een wapen te mogen voeren. Het zwaard in dit wapen
herinnert aan die rechtspraak en de twee malthezer kruisen aan weerszijden van het
zwaard aan het vroegere klooster dat hier ooit stond.
Op 31 oktober 1985 nam de gemeenteraad het besluit om een gemeentevlag in te stellen.
Deze vlag bestaat uit drie banen (rood-wit-rood), waarvan de hoogten zich verhouden als
2:1:2. In de broektop is een wit johannier of malthezer kruis te zien.
2.2 Bevolkingsgroei
In 1811 telde Warffum 942 inwoners. Vooral in de 19 e eeuw is het dorp sterk gegroeid en
bleef de teller in 1900 al op 2305 inwoners steken. De groei duurde voort tot aan de
vijftiger jaren van de vorige eeuw, toen woonden 2470 mensen in het dorp. De laatste
decennia daalde de bevolking licht, Warffum telt anno 2004 een stabiel aantal van
ongeveer 2.400 inwoners.
2.3 Bestaand overheidsbeleid
- Gedeeltelijk beschermd dorpsgezicht: de historische dorpskern is beschermd
dorpsgezicht, dit biedt beperkingen aan nieuwe ontwikkelingen. Gezien de reacties
tijdens de keukentafelgesprekken waarderen de inwoners de beschermde status.
- Gemeentelijk uitbreidingsplan woningbouw aan zuidwestrand: in samenwerking met de
provincie is een locatie onderzocht op mogelijke woningbouw.
- De dorpenronde door het college van B&W Eemsmond: het college heeft ondertussen
een traditie opgebouwd om regelmatig de dorpen in de gemeente te bezoeken. Dit
7