Dorpsvisie (832 KB) - Gemeenten

Voorwoord
U heeft op dit moment de dorpsvisie Warffum en Breede onder ogen. Bij het doornemen
ervan zult u de wensen van de inwoners van Warffum en Breede voor de komende tien
jaren lezen. Het gaat dan om de leefbaarheid van onze beide dorpen. Twee dorpen die
niet los van elkaar kunnen worden gezien. Wat is Breede zonder Warffum? De uitstraling
van Breede komt ook Warffum ten goede.
De visie is vanuit de basis tot stand gekomen. Het zijn de inwoners zélf geweest die in
interviews hun wensen kenbaar hebben gemaakt. Rechtstreeks en zonder tussenkomst van
wie dan ook. Kan het duidelijker? Deze wijze van totstandkoming geeft de visie de kracht
die het nodig heeft en maakt dat de inhoud niet kan worden ontkend.
Het was ook een genoegen deelgenoot te zijn van dit project. Vooral het bijwonen van en
het meedoen aan de interviews was spannend. Niet eerder is op een dergelijke directe en
intensieve wijze de bevolking van Warffum en Breede bevraagd. Er werd op een open
manier gediscussieerd.
Gezegd moet worden dat het op een dergelijke manier te werk gaan ook verwachtingen
wekt. De verwachting dat door de verantwoordelijke overheden en dan in dit geval met
name de gemeente Eemsmond, op z’n minst serieus naar de mogelijkheid van realisatie
van de wensen zal worden gekeken. Van het bestuur van Dorpsbelangen wordt verwacht
dat het alles wat in zijn vermogen ligt zal aanwenden om de overheden warm te maken
voor de gerechtvaardigde verlangens van haar bevolking. Het bestuur van Dorpsbelangen
mag daarentegen de gemeente Eemsmond weer voorhouden dat het initiatief van de
dorpsvisie bij haar college van Burgemeester en Wethouders ligt. Ook deze houding heeft
verwachtingen gewekt. Gebrek aan tijd en geld is niet voldoende om deze visie of delen
ervan te negeren.
Wij wensen het bestuur van Dorpsbelangen geluk met deze dorpsvisie. Het is een spiegel
van de inwoners geworden. Luchtfietserij is er niet in terug te vinden.
Wij hebben deze kar graag getrokken.
Warffum, zomer 2005
De kern van de werkgroep
Roelf Torringa
Hiltsje Dubois-Andringa
Feike Agema
1

Samenvatting
Warffum, met zijn 2.400 inwoners, staat bekend om zijn florerend verenigingsleven. Dat
was zelfs voor Koningin Beatrix met haar gevolg de aanleiding om op 30 april 2004 een
bezoek te brengen aan het dorp. Sindsdien weet heel Nederland waar Warffum ligt en dat
het Groninger land prachtige plekjes kent. Om het populair te zeggen: Warffum staat op
de kaart! En de inwoners van Warffum zijn daar trots op. Het behoud en verfraaien van de
oude dorpskern staat met stip op nummer 1 van de prioriteitenlijst. En kom ook niet aan
Breede. Want het kleine, pittoreske Breede - met zijn kerkje en de Breedenborg - moet zo
blijven. Daar is iedereen het over eens: de 50 inwoners van Breede, maar ook de inwoners
van Warffum.
Warffum is een compleet dorp met tal van bovenlokale voorzieningen, in de provincie
Groningen een uniek gegeven voor een dorp met deze omvang. Menig ander dorp zou er
jaloers op zijn en voor veel nieuwkomers is juist het uitstekende voorzieningenniveau de
aanleiding om in Warffum te gaan wonen. Vooral de scholen, de supermarkt, de winkels,
de horeca, verzorgingshuis Warfheem, de huisarts en de tandarts vindt men een groot
goed. De inwoners van Breede liften op de voorzieningen van Warffum mee. Voor de
toekomst ligt vooral de vraag voor: welke voorzieningen moeten in Warffum behouden
blijven om de leefbaarheid op dit niveau te blijven garanderen. Deze vraag stond dan ook
centraal in het opstellen van de dorpsvisie Warffum en Breede.
De treinverbinding Groningen-Roodeschool, met een halte in Warffum, is een belangrijke
voorwaarde voor het voortbestaan van Het Hogeland College (HHC). Het HHC is een school
voor voortgezet onderwijs op HAVO- en VWO-niveau, met daaraan gekoppeld een
bibliotheek en praktijkonderwijs op VMBO-niveau. Het HHC is op zijn beurt een belangrijke
voorwaarde voor het bestaan van de middenstand in het dorp. Los hiervan onderschrijven
velen de noodzaak om de eigen middenstand te steunen.
Breede moet zo blijven en mag niet groeien, maar voor Warffum ligt dat meer
genuanceerd. In het dorp is de laatste decennia flink bijgebouwd, het inwonertal blijft
overigens stabiel. Voor een aantal locaties, waaronder het historische dorpscentrum geldt
een beschermd dorpsgezicht. Iedereen is het erover eens dat deze locaties gespaard
moeten worden. In de praktijk blijven er dan weinig mogelijkheden over voor uitbreiding,
maar het gros van de bewoners is daar niet op tegen. De geplande uitbreiding aan de
zuidwestrand van het dorp is welkom en ontmoet weinig tegenstand.
Verkeer houdt overal de gemoederen bezig, dus ook tijdens de bijeenkomsten rond de
dorpsvisie in Warffum is er veel en vaak over verkeer gesproken. Over één ding is iedereen
het eens: de drempels zijn wel het laatste wat behouden moet blijven! Daarnaast is er in
de historische dorpskern beperkt ruimte voor parkeren, de meningen zijn verdeeld over de
oplossingen om extra parkeergelegenheid te creëren.
Bijzondere aandacht verdient de positie van ouderen. Alle ouderen zouden met alle
benodigde zorg in Warffum moeten kunnen blijven wonen. Momenteel kan dat, want
verzorgingshuis Warfheem biedt woonruimte en zorg voor ouderen. Er zijn veel
veranderingen op komst in de organisatie en de financiering van de zorg. Om de functie
van Warfheem ook in de toekomst voor het dorp te kunnen benutten, is het zaak om tijdig
in te spelen op deze ontwikkelingen.
En de jongeren hebben een hele duidelijke wens: een skatebaan zou er moeten komen. Ze
hebben hiervoor rechtstreeks contact gezocht met de politiek en ook op andere manieren
weten ze aandacht te trekken voor de gewenste voorziening.
2

Als het even kan wil Warffum het toerisme vasthouden, met cultuur en recreatieve
voorzieningen als trekker. De stichtingen Op Roakeldais en Evenementenhal zijn daarin
belangrijke spelers, maar ook het Hoogeland museum. Sinds 1987 kent Warffum een VVVagentschap,
bij Breede is een camping en een zwembad. Daarnaast zijn er wandel- en
fietsroutes te over in de omgeving. Alle ingrediënten zijn aanwezig om Warffum en Breede
bloeiende gemeenschappen te laten blijven. De kansen kunnen alleen beter benut worden.
Om het voortreffelijke voorzieningenniveau van Warffum op peil te houden is blijvende
samenwerking tussen alle partijen nodig om dwarsverbanden aan te leggen en initiatieven
met elkaar mee te laten liften. De bereidheid tot samenwerking in het dorp is er zeker, de
dorpsvisie heet daarom ook passend ‘Mit ‘nkander’ ofwel ‘Met elkaar’. De inwoners van
Warffum en Breede nodigen gemeente, provincie en instellingen uit om samen te blijven
werken aan dit kansrijke gebied. Met elkaar werken aan een leefbaar Hoogeland.
3

Inhoudsopgave
VOORWOORD 1
SAMENVATTING 2
INHOUDSOPGAVE 5
1. WERKWIJZE EN RESPONS IN WARFFUM EN BREEDE 6
2. BESCHRIJVING VAN HISTORIE, BEVOLKING EN BESTAAND OVERHEIDSBELEID 7
3. INVENTARISATIE KNELPUNTEN EN KANSEN: RESULTATEN VAN DE
KEUKENTAFELGESPREKKEN 9
4. PLAN VAN AANPAK 22
NAWOORD VKDG 25
BIJLAGEN 26
5

1. Werkwijze respons en in Warffum en Breede
In het najaar van 2003 heeft het bestuur van de Vereniging voor Dorpsbelangen Warffum
bewoners opgeroepen om zitting te nemen in een werkgroep om een dorpsvisie voor de
dorpen Warffum en Breede te kunnen maken. Aan deze oproep gaven een tiental bewoners
gehoor en de leden van de werkgroep hebben de keukentafelgesprekken samen met een
delegatie van het bestuur voorbereid. In een brainstormsessie zijn de thema’s bepaald die
tijdens de gesprekken met de inwoners aan de orde zouden moeten komen.
Vervolgens heeft de VKDG de werkgroepleden geïnstrueerd over de werkwijze tijdens de
keukentafelgesprekken en zijn hiervoor vier data in mei 2004 gepland. De werkgroep heeft
oproepen tot deelname geplaatst in Op en om de Terp en in Warffum Presenteert. Tevens
zijn uitnodigingen verspreid onder de vele verenigingen die in Warffum actief zijn en zijn
mensen individueel benaderd. Na de vier geplande bijeenkomsten is nog een laatste
kleinere bijeenkomst gehouden om mensen die niet aanwezig konden zijn, maar zich wel
hadden aangemeld, toch nog de gelegenheid te geven aan de keukentafelgesprekken mee
te doen. Ook in Breede zijn twee aparte gesprekken met ca. 20 inwoners gevoerd.
Het resultaat van deze intensieve aanpak was dat ca. 150 mensen zich aanmeldden, in
totaal hebben ruim 120 bewoners daadwerkelijk aan de gesprekken deelgenomen. De
gesprekken werden gehouden in het Hogeland College, de school stelde diverse lokalen
beschikbaar waar bewoners in kleine groepen met elkaar van gedachten over Warffum en
Breede konden wisselen.
Los hiervan zijn in juni 2004 de leerlingen in de hoogste klassen van de twee basisscholen
geïnterviewd over hun mening over de dorpen (zie uitkomsten in bijlage 3). Ook zijn er in
september 2004 individuele gesprekken gevoerd met bestuur of directies van een viertal
bovenlokale organisaties die belangen hebben in het dorp: verzorgingshuis Warfheem, het
Hoogeland museum, het Hogeland College en de stichtingen Op Roakeldais /
Evenementenhal.
In november 2004 zijn de voorlopige resultaten van dorpsvisie aan de bewoners
voorgelegd, alle inwoners van beide dorpen konden vervolgens hun mening geven over de
volgende stappen die gezet zouden moeten worden. Want wat moet er nu het eerst
gebeuren en wat is echt van belang? Gewapend met stickers maakte iedereen zijn voorkeur
duidelijk. Het eindresultaat van de stemming is te lezen in bijlage 2. De prioriteiten zijn
vervolgens omgevormd tot een plan van aanpak met gewenste maatregelen. De
verwachting is dat met deze werkwijze een compleet beeld zal ontstaan over de
leefbaarheid op de korte en de langere termijn.
6

2. Beschrijving van historie, bevolking en bestaand overheidsbeleid
2.1 Historie
Het is waarschijnlijk dat de omgeving van Warffum al bewoond werd vanaf het begin van
de jaartelling. De oudste bodemvondsten dateren uit die tijd. In de negende eeuw komt in
een register de naam ‘UUERFHEEM’ voor en in 945 heet het dorp in een goederenlijst van
het klooster Fulda ‘Werfhem’. De inheemse zendeling Liudger leefde van 744 tot 809. In
zijn levensbeschrijving noemt hij de plaatsen Helewyrd (Helwerd), Wijscwerd (Wijtwerd)
en Werfhem (Warffum). In 1300 wordt het dorp Breede genoemd. Dit dorp is op een hoge
plaats op een kwelderwal gebouwd en is vrij zeker in de late middeleeuwen ontstaan.
Tijdens de Bataafse Republiek (1795-1798) werden de plaatselijke besturen benoemd, in
1798 werden vervolgens de gemeenten ingesteld. Zo ontstond de gemeente Warffum,
waartoe de plaatsen Warffum, Breede, Den Andel en Westernieland behoorden. Deze
plaatselijke besturen mochten slechts de decreten en besluiten van het Uitvoerend Bewind
der Bataafse Republiek uitvoeren. In 1808 werden Warffum, Breede, Usquert en Uithuizen
samen een gemeente.
Na de inlijving bij Frankrijk volgde bij Keizerlijk decreet van 21 oktober 1811 een nieuwe
indeling. Warffum met zijn in totaal 942 inwoners, waarvan 876 in Warffum en 66 in
Breede, werd opnieuw zelfstandig binnen de nu nog bestaande grenzen. Het bestuur werd
gevormd door de Maire, een adjunct Maire en de Conseil Municipal met 10 leden. Van 1819
tot 1850 werden deze functionarissen respectievelijk schout, assessor en gemeenteraad
genoemd, daarna burgemeester, wethouder en gemeenteraad. Per 1 januari 1990 werden
de gemeenten Warffum, Usquert, Kantens en Hefshuizen samengevoegd tot een gemeente
die enige tijd later de naam Eemsmond kreeg.
De naam Warffum is afgeleid van Werfhem. Dat betekent zoveel als bewoning op een werf
of warf: een kunstmatige hoogte, maar ook een plaats waarin het oude Friese recht
gesproken werd en de volksvergadering bijeen kwam. Op 12 oktober 1903 kreeg de
gemeente Warffum het recht om een wapen te mogen voeren. Het zwaard in dit wapen
herinnert aan die rechtspraak en de twee malthezer kruisen aan weerszijden van het
zwaard aan het vroegere klooster dat hier ooit stond.
Op 31 oktober 1985 nam de gemeenteraad het besluit om een gemeentevlag in te stellen.
Deze vlag bestaat uit drie banen (rood-wit-rood), waarvan de hoogten zich verhouden als
2:1:2. In de broektop is een wit johannier of malthezer kruis te zien.
2.2 Bevolkingsgroei
In 1811 telde Warffum 942 inwoners. Vooral in de 19 e eeuw is het dorp sterk gegroeid en
bleef de teller in 1900 al op 2305 inwoners steken. De groei duurde voort tot aan de
vijftiger jaren van de vorige eeuw, toen woonden 2470 mensen in het dorp. De laatste
decennia daalde de bevolking licht, Warffum telt anno 2004 een stabiel aantal van
ongeveer 2.400 inwoners.
2.3 Bestaand overheidsbeleid
- Gedeeltelijk beschermd dorpsgezicht: de historische dorpskern is beschermd
dorpsgezicht, dit biedt beperkingen aan nieuwe ontwikkelingen. Gezien de reacties
tijdens de keukentafelgesprekken waarderen de inwoners de beschermde status.
- Gemeentelijk uitbreidingsplan woningbouw aan zuidwestrand: in samenwerking met de
provincie is een locatie onderzocht op mogelijke woningbouw.
- De dorpenronde door het college van B&W Eemsmond: het college heeft ondertussen
een traditie opgebouwd om regelmatig de dorpen in de gemeente te bezoeken. Dit
7

contact tussen overheid en burgers kan functioneel zijn in de nadere uitvoering van de
dorpsvisie.
- Provinciaal omgevingsplan (POP) provincie Groningen: in complete dorpen mag worden
bijgebouwd, de gemeente maakt van deze mogelijkheid gebruik.
- Herinrichting Juffer Marthastraat door provincie: de provincie is eigenaar van de
doorgaande weg, de Juffer Marthastraat en een herinrichting staat op de planning.
Gemaakte opmerkingen over een mogelijke herinrichting vallen buiten het kader van
deze dorpsvisie.
- Plan voor herinrichting park achter Vriesenstein door gemeente: de gemeente is
voornemens om het park een nieuw aanzien te geven. Dit voornemen past prima in de
dorpsvisie.
- Regiovisie Zorg in samenhang 2003-2007 van provincie: de provincie bereidt zich voor
op naderende veranderingen in de organisatie en de financiering van de zorg.
Verzorgingshuis Warfheem volgt de ontwikkelingen op de voet en tracht nieuwe woonzorgvormen
in Warffum te realiseren.
Torenweg
8

3. Inventarisatie knelpunten en kansen: resultaten van de
keukentafelgesprekken
3.1 Aanzien en karakter van Warffum
Warffum is van oudsher een wierdedorp. De oude kern wordt als sfeerbepalend en
waardevol gezien. De NH-kerk is beeldbepalend voor het dorp. Daarom is het menigeen
een doorn in het oog dat de panden aan de kerkpaden slecht onderhouden zijn en steeds
verder vervallen. Door de jaren heen is het dorp gegroeid en is bebouwing ontstaan buiten
de oude wierde. Warffum is anno 2004 een compleet dorp met een uitstekend
voorzieningenniveau. De grote schrik van veel bewoners is dat er geknabbeld wordt aan de
voorzieningen, waardoor het dorp op termijn verwordt tot een slaapdorp met
tweeverdieners. De doorgaande provinciale weg, de Juffer Marthastraat, doorsnijdt het
dorp. Een voordeel hiervan is dat het dorp direct kan profiteren van de bedrijvigheid die
een doorgaande route aantrekt: diverse ondernemers zijn aan de Juffer Marthastraat
gevestigd. Ten zuiden van de Juffer Marthastraat ligt de villa Vriesenstein met daarachter
een bescheiden, maar historisch, park. Het park is ingericht in de stijl van het Engelse
landschap met waterpartijen en glooiende lijnen. Maar het park wordt weinig benut. Ook
ligt er veel zwerfvuil en stoort menig inwoner zich aan de groeiende ‘kolonie’ ganzen.
Hieronder een overzicht van genoemde knelpunten of oplossingsrichtingen:
• Opknappen van karakteristieke woningen in particulier bezit op de oude wierde (met
name kerkpaden), eventueel met gemeentelijke subsidie voor verbetering. Ook kan
de gemeente de eigenaren aanschrijven.
• Niet iedereen vindt dat De Pollen bij de structuur van het dorp past.
• Iedereen is blij met de opknapbeurt die het dorp heeft gehad voorafgaand aan de
komst van koningin Beatrix.
• Beter onderhoud oude PTT-gebouw of een nieuwe invulling geven.
• De aard van de verlichting spreekt niet iedereen aan, er zijn ook meerdere stijlen
(geen eenheid).
• Reparatie van kapotte straatverlichting duurt te lang.
• Meer groen (bijvoorbeeld bij de nieuwe parkeerplaats bij het voetbalveld langs het
water, of langs de Oostervalge).
• Sowieso moet het groen beter onderhouden worden (bijvoorbeeld Westervalge ter
hoogte van het hoofdschakelstation of heggen over stoepen). En de gemeente mag
corrigerend optreden bij onderhoud particulier groen.
• Schoonhouden van gracht en vijvers (stankoverlast).
• Meer prullenbakken bij bankjes.
• Opknappen van het park.
• Ganzen zorgen voor overlast in het park: uitwerpselen, kinderen zijn er bang voor, de
groep ganzen groeit jaarlijks.
• Naast bankjes ook een picknick tafel, bijvoorbeeld bij de A.G. Bellstraat.
• Het aanzicht rond garage Bakker kan verbeterd worden (misschien bomen
herplanten?).
• Verbeteren bewegwijzering (bijvoorbeeld naar huisarts, VVV of museum).
• Nieuwe straatnaambordjes met leesbaarder letters.
• Hondenpoep: de eigenaar vragen om dit op te ruimen, of een hondenuitlaatplaats
aanwijzen? Of speciale afvalbakken plaatsen met zakjes / schepjes erbij? Of meer
controle door de dorpswachten?
• ‘Er zijn dorpswachten, maar die zie je niet’.
• Er zouden ook straatcomité’s of deelcommissies van Dorpsbelangen opgericht kunnen
worden, om de verpaupering te stoppen.
• ‘Vroeger waren er drie molens, we willen weer een molen’.
9

3.2 Karakter en de toekomst van Breede
Breede moet zo blijven. ‘Breede is prachtig zo!’ Niets aan doen, alleen misschien wat
beter onderhoud van het groen of de bestrating. Dat vindt het gros van de bewoners uit
zowel Warffum en Breede. Een enkeling maakt wel de kritische kanttekening bij de
toegankelijkheid van de Breedeborg: ‘Het ziet er mooi uit, de borg is prachtig
gerestaureerd, maar we hebben er niets aan.’ De borg is in bezit van een particulier. Het
kerkje van Breede maakt het dorp tot een bijzondere plek. In de kerk worden met
regelmaat (kleine) concerten georganiseerd door een zelfstandige commissie. Dat wordt
door velen gewaardeerd. Het kerkje fungeert ook als ‘dorpshuis’ en trouwlocatie.
In de nabijheid van Breede ligt een camping, de bewoners merken dat de campinggasten
vaak gebruik maken van het speelveld tegenover de kerk. Niet iedereen is daarom gelukkig
met de camping. Aan de andere kant is een camping een schakel in het toerisme, dat de
leefbaarheid van de dorpen versterkt. In Breede wonen relatief veel kinderen, de kinderen
gaan in Warffum naar school.
Zwembad
De Breede
Hieronder een overzicht van genoemde knelpunten of oplossingsrichtingen:
• In overleg met de eigenaar onderzoeken of de Breedeborg op bepaalde tijden of
hoogtijdagen (gedeeltelijk) opengesteld kan worden voor publiek.
• Behoud concerten in de kerk van Breede.
• De bermen vanaf de N363 aan beide zijden meer dan twee keer per jaar maaien voor
een beter zicht op het verkeer. Het hoge gras en het struikgewas ontnemen het zicht.
• Zwerfvuil langs de N363 vaker verwijderen. Misschien een ‘blikvanger’ plaatsen?
• De aard van de verlichting spreekt niet iedereen aan.
• Het speelterrein is ‘lelijk’ ingericht en past niet in het dorp: graag een nieuw
ontwerp! En misschien is een combinatie met een jeu de boule-baan mogelijk? Of een
prieeltje?
• De glijbaan verplaatsen naar een plek in de schaduw.
• Hondenpoep. Is een hondenuitlaatplaats een idee?
• Graag het bankje in de hoek van de weg verplaatsen naar het zwembad (met
prullenbak), of aan de rand van het kerkhof met zicht op de landerijen.
10

• De meidoorns, bomen en struiken langs het zwembad snoeien.
• Onduidelijkheid over voorrangsregeling bij kruising met fietspad.
• Geen drempels!
• Nieuwbouw is uitgesloten.
• Geen eigen jeugdhonk.
• Horeca is niet nodig en de detailhandel is dichtbij in Warffum.
• De camping staat vaak te vol! Bewoners kunnen daarom soms zelf niet terecht op het
speelveld.
3.3 Recreatieve voorzieningen
De omgeving van Warffum en Breede biedt volop mogelijkheden voor wandel-, fiets- en
vaarrecreatie. De meeste inwoners zijn blij met de wandelpaden, maar ontevreden over
de breedte ervan op meerdere trajecten. Dit geldt ook voor de fietspaden. Een verbreding
zou het gebruik vergroten en de veiligheid ten goede komen. Vooral het wandelpad door
het bos tussen Breede en Warffum wordt vaak als verbeterpunt genoemd. Er is een (niet
overdekt) zwembad bij Breede. De inwoners van beide en omliggende dorpen maken hier
veel en graag gebruik van. Wel vindt men het jammer dat dit in de winter niet te
gebruiken is. In Warffum en Breede worden mogelijkheden voor overnachtingen
aangeboden; er zijn onder andere twee campings. In de haven kunnen boten aanmeren;
kanoverhuur is ook mogelijk. Daarnaast zijn diverse terrassen aanwezig. Ook is er een
manege en een ijsbaan.
Hieronder een overzicht van genoemde knelpunten of oplossingsrichtingen:
• Verbreding wandel- en fietspaden; vooral volledige verbreding van het pad door het
bos tussen Warffum en Breede.
• Betere bebording van wandel- en fietspaden.
• Een nieuw leven voor het voormalige wandelpad tussen Breede – Den Andel?
• Of een wandelpadcommissie instellen?
• De kaart van de VVV met wandel- en fietspaden actualiseren.
• Nieuwe wandelpaden zouden de verkaveling niet mogen doorbreken.
• Een basketbalplein (op het zwembadterrein).
• Is het mogelijk om het zwembad te overdekken, zodat dit het hele jaar open is?
• Verbetering van de toiletten, kleedhokjes en douches en de kiosk van het zwembad.
• Straatverlichting tussen manege en Usquert in verband met verkeersveiligheid.
• Aanleg hoog bruggetje bij de ijsbaan naar De Pollen.
• Aanleg bruggetje Kloosterdwarsweg voor kortere route naar Stitswerd.
• De midgetgolfbaan zou vervangen kunnen worden door een jeu de boule-baan.
• Meer terrasmogelijkheden.
• De haven kan beter benut worden, deze is nu moeilijk bereikbaar voor vaartuigen
door de lage bruggen.
• Bereikbaarheid Manege verbeteren (nu alleen via drukke Oostervalge bereikbaar).
3.4 Verkeersveiligheid
Er wordt te hard gereden in Warffum. Daar is menigeen het over eens. Maar er wordt heel
verschillend gedacht over een oplossing hiervoor. Voor sommigen is het bijvoorbeeld de
vraag of de snelheid van het autoverkeer op de Juffer Marthastraat eigenlijk wel een
probleem is, want echte ongelukken doen zich nagenoeg niet voor. Iedereen houdt
rekening met het autoverkeer op de doorgaande weg. Niet alleen het verkeer op de Juffer
Marthastraat was onderwerp van discussie. Vooral aan de Oosterstraat ondervinden
bewoners last van groot verkeer, zoals bussen of vrachtwagens. Over de behoefte aan
parkeergelegenheid zijn de meningen verdeeld.
11

De provincie (eigenaar van de doorgaande Juffer Marthastraat) organiseerde in oktober
2004 een inspraakbijeenkomst voorafgaand aan een herinrichting. Tijdens de
keukentafelgesprekken is hierop gewezen en gevraagd naar ideeën voor een herinrichting.
Dit leverde geen eenduidig beeld op. Sommigen wilden de rijbaan versmallen, anderen
juist zo laten. Wel was iedereen het erover eens dat het ideale beeld van deze weg niet
lijkt op de herinrichting zoals die een paar jaar geleden bij Roodeschool is uitgevoerd.
Het Hoogeland museum trekt vele bezoekers, wat vanzelfsprekend auto- en busverkeer
met zich meebrengt. Tijdens de keukentafelgesprekken werd de toevoer van bezoekers en
het parkeerprobleem dat hiermee gepaard gaat als een knelpunt gezien. De directie van
het museum heeft busbedrijven aangeschreven met het verzoek om bussen in het vervolg
bij het station of op het parkeerterrein aan de haven te parkeren. Daarnaast mag het
natuurlijk niet zo zijn dat het museum aan zijn eigen succes ten onder gaat.
Hieronder een overzicht van genoemde knelpunten of oplossingsrichtingen:
• De drempels zorgen voor onveilige situaties, omdat deze hoog en haaks op de inrit
zijn aangelegd. De automobilist is meer met de drempel bezig dan met mede
weggebruikers. De steile helling is ook lastig te nemen door scootmobiels en
landbouwvoertuigen.
• Maximum snelheid van 30 km/uur in het dorp (beter) handhaven door politie. Of door
een burgerwacht?
• Er wordt weinig aan lessen over verkeersveiligheid gedaan op scholen na afloop van
de basisschool.
• Is met betrekking tot de Oosterstraat een rijverbod gedurende bepaalde tijden voor
groot verkeer een oplossing?
• Parkeergelegenheid maken op ‘Pleintje Pit’ (hoek Noorderstraat – Oosterstraat) of
tussen Fokkens en het oude gemeentehuis aan de Oosterstraat.
• Bermen vaker en zorgvuldiger maaien voor een beter zicht op het verkeer.
• De fietsstrook langs de doorgaande weg wordt voor het parkeren van auto’s gebruikt,
dit levert gevaarlijke situaties voor fietsers op.
• Meer strepen op de weg bij scholen.
• Uit het oogpunt van andere weggebruikers zijn landbouwvoertuigen veiliger op de
ventweg dan op de provinciale weg.
• Ook Breede wil bij de inspraak voor de herinrichting van de provinciale weg
betrokken worden.
• Idee: de provinciale weg tussen het gedeelte van de ‘oprit Kool’ tot aan Warffum een
maximum snelheid van 60 km/uur.
• Idee: eenrichtingsverkeer voor alle Noord-Zuid lopende straten.
• Parkeerruimte voor vrachtauto’s in Warffum beschikbaar maken, bijvoorbeeld op het
terrein van Op Roakeldais.
• Verbeteren zicht naar het westen bij kruising Oosterstraat – Juffer Marthastraat.
• De weg naar Onderdendam is voor fietsers onveilig: slecht verlicht en erg smal. Door
auto’s wordt er hard gereden.
• Oversteekbaarheid Juffer Marthastraat verbeteren (met stoplichten?).
• Maak het dorp autovrij met een parkeergarage in de haven.
3.5 Openbaar vervoer en bereikbaarheid
Warffum heeft aan de rand van het dorp een station met rechtstreekse verbindingen naar
de stad Groningen en Roodeschool. Volwassenen zijn een belangrijke gebruikersgroep van
het openbaar vervoer. Daarnaast is de treinlijn vooral voor het Hogeland College een
belangrijke levensader en er maken dan ook veel jongeren gebruik van de trein. Knelpunt
is dat er geen toezicht op het perron is. Het station ligt op enige afstand van de bebouwing
en er is geen stationsgebouw meer op het perron. Wel is er een abri voor wachtende
12

treinreizigers beschikbaar, maar deze schuilgelegenheid werd vaak vernield. Dat was zelfs
tot het voorjaar van 2004 voor de NS aanleiding om maar niet meer te investeren in herstel
van de abri. Totdat de koningin op 30 april 2004 per trein uit Warffum zou vertrekken.
Voor het eerst sinds jaren stond er weer een complete abri. Deze is tot op de dag van
vandaag heel gebleven, maar wellicht is het verstandig om ideeën te hebben hoe om te
gaan met vandalisme in de toekomst.
Naast de trein worden de dorpen aangedaan door een belbus, maar deze voorziening wordt
weinig gebruikt. De bus wordt voornamelijk gebruikt door scholieren.
Hieronder een overzicht van genoemde knelpunten of oplossingsrichtingen:
• De reguliere busverbinding moet terug.
• De trein moet blijven, liefst nog vaker rijden en stoppen in Sauwerd.
• Betere OV-verbinding met Delfzijl – doortrekken van spoorlijn.
• Herbouw stationsgebouw voor sociaal toezicht.
• Meteen melden als je iets ziet!
• Cameratoezicht om vandalisme te voorkomen.
• Zelf erop af gaan met een groep bij vernielingen.
• Kennis inwinnen bij andere dorpen: hoe gaan die om met vernielingen?
• HHC perrons laten adopteren.
NS-station
Warffum
3.6 Woningbouw
Warffum is in de laatste decennia qua woningen gegroeid, maar niet qua aantal inwoners.
Het dorp heeft deels een beschermd dorpsgezicht, op een aantal plekken mag niet
gebouwd worden om het karakter van het dorp zoveel mogelijk te bewaren. De gemeente
werkt momenteel in samenwerking met de provincie Groningen aan de invulling van een
uitbreidingsplan aan de westrand van het dorp.
Tijdens de keukentafelgesprekken is de vraag gesteld of Warffum zou moeten groeien:
moeten er meer woningen komen, wie moet er in de toekomst in het dorp (kunnen blijven)
wonen en welke plekken in het dorp moet je juist zo laten? Het gros van de inwoners
verwelkomt uitbreiding met woningen, een enkeling vindt dit niet echt nodig. De
13

gemeente zou een onderzoek moeten doen naar de woningbehoefte om het type
nieuwbouw te kunnen bepalen.
Hieronder een overzicht van genoemde knelpunten of oplossingsrichtingen:
• Uitbreiding van woningbouw zoals benoemd in het bestemmingsplan wordt gedragen.
• Ook lege (of niet benutte) plekken mogen opgevuld worden met woningen.
• Er moet meer op de architectuur en materiaalkeuze bij nieuwe woningen gelet
worden: passend bij het karakter van het dorp en het landschap.
• Levensloopbestendig bouwen: ouderen moeten in het dorp kunnen blijven wonen,
een koppeling met Warfheem kan voor een zorgaanbod zorgen. Aanleunwoningen
ontbreken nu.
• Huisvesting Warffummers is prioriteit.
• Als er voor gezinnen wordt gebouwd is dit goed voor de scholen.
• Onderzoek naar woningbehoefte door gemeente.
• Verplaats de sportvelden en realiseer daar woningen.
3.7 Voorzieningen
Warffum is een compleet dorp met vele voorzieningen. Menig ander dorp zou er jaloers op
zijn en voor veel nieuwkomers is juist het goede voorzieningenniveau de aanleiding om in
Warffum te gaan wonen. Vooral de scholen (met bibliotheek), de supermarkt, de
middenstand, de horeca, de huisarts en de tandarts vindt men een groot goed. In de
paragrafen 8, 9 en 10 wordt specifiek op voorzieningen als het museum, Warfheem en HHC
ingegaan.
Warffum heeft geen dorpshuis of multifunctionele ruimte. Wel zijn er diverse
horecagelegenheden, al dan niet met de mogelijkheid tot verhuur van zaalruimte. Deze
horecagelegenheden worden door inwoners gebruikt voor vergaderingen, feesten en
partijen. De meeste inwoners hebben dan ook geen behoefte aan een apart dorpshuis, te
meer omdat dit een concurrent van de horeca zou kunnen worden. ‘We zijn liever zuinig
op onze café’s, zolang we die nog hebben.’
Jeugdsoos
Sjelter
14

In de enquête onder de leerlingen van groep 8 van de beide basisscholen staat de wens
voor een skatebaan of halfpipe met stip op nummer één. Een enkele slimmerik dacht zelfs
de uitslag van de enquête te kunnen beïnvloeden door deze wens op 9 verschillende
briefjes te zetten. Verder heeft de jeugd bijvoorbeeld kritiek op het assortiment van de
kledingzaak, in bijlage 3 is een samenvatting van de meningen van de leerlingen te zien.
Hieronder een overzicht van genoemde knelpunten of oplossingsrichtingen:
• Geen nieuw multifunctioneel gebouw/dorpshuis: zuinig zijn op bestaande horeca.
• Een skatebaan of halfpipe. Zou kunnen op de plek van het oude PTT-gebouw.
• Onderzoek gezondheidscentrum (misschien in oude PTT-gebouw?).
• Meer speelvoorzieningen voor de groep tussen 10-18 jaar.
• Meer speelvoorzieningen voor de groep tussen 4-12 jaar.
• Let bij het ontwikkelen van nieuwe voorzieningen goed op de exploitatie en het
beheer!
• Begeleiding van de jeugd bij de sozen door jongerenwerker.
• De supermarkt moet blijven. En liefst nog langer open.
• Zuinig zijn op middenstand.
• Meer brievenbussen.
• De peuterspeelzaal moet blijven.
• Een fietscrossbaan.
• Een jongerenontmoetingsplaats voor de jeugd (JOP).
• Beschutte plek op begraafplaats.
3.8 Ontspanning: sport en cultuur
In het oude centrum van Warffum staat museum Het Hoogeland, een openluchtmuseum
met woningen en de sfeer van het Groninger platteland van weleer. Het museum bestaat
uit 16 ingerichte panden die zijn geïntegreerd in het dorpsgezicht gelegen in de kom van
het dorp Warffum. Het brengt het leven van het Groninger platteland in het begin van de
19e eeuw in beeld. Het museum trekt jaarlijks tussen de 12.000 en 17.000 bezoekers, het
streven is om dit aantal te laten groeien naar 20.000 bezoekers per jaar.
Het museum stelt zich – financieel noodgedwongen – ten doel om een zo groot mogelijke
doelgroep te bedienen. Deze keuze heeft consequenties voor de tentoonstellingen die
ingericht worden. Eerder kon er specifiek aandacht worden geschonken aan zaken met een
lokaal historisch karakter, bijvoorbeeld het 100-jarig bestaan van de Muziekvereniging
Euphonia, nu zullen tentoonstellingen zich meer richten op het Hogeland als geheel. Het
museum zou als vertrekpunt voor de verkenning van het Hogeland moeten fungeren, in de
toekomst wordt er bijvoorbeeld ook aandacht geschonken aan het karakteristieke
landschap of de architectuur van boerderijen of kerken. Het accent ligt niet zozeer op
uitbreiding als wel op verdieping. Voor het inrichten van meer wisseltentoonstellingen zijn
aanpassingen aan het gebouw nodig.
Het museum ligt aan een lange afstandswandelroute door de historische dorpskern. De
route voert langs de kerkpaden. Voor het imago van museum zou het een goede zaak zijn
als de (particuliere) panden aan de paden opgeknapt zouden worden, waardoor tevens de
route aantrekkelijker wordt voor toeristen. In de keukentafelgesprekken kwam de wens
naar voren om het museumcafé ook toegankelijk te maken voor niet-bezoekers. In de
praktijk blijkt dit lastig vorm te geven vanwege de indeling van het museum.
En niet te vergeten: Op Roakeldais. Het bekende internationale dansfestival, wordt
jaarlijks in Warffum gehouden. Het festival trekt in de zomer stromen bezoekers en zorgt
ervoor dat velen afreizen naar het hoge noorden van Nederland. Daarnaast worden door de
stichting Evenementenhal diverse andere manifestaties gehouden, zoals een wintermarkt,
15

sporttoernooien, vlooienmarkten en autoshows. Ook wordt in de hal de Marneflora
gehouden. In het dorp is veel organisatietalent aanwezig.
De Stichtingen Op Roakeldais en Evenementenhal zijn echter niet helemaal gelukkig met
de bereikbaarheid en de ligging van de hal: de hal ligt ver van het centrum van het dorp en
de route naar de hal is niet vanzelfsprekend. Een mogelijkheid zou zijn om de
Noorderstraat door te trekken naar het evenemententerrein. De verwachting is dat de
middenstand in het dorp dan meer van de bezoekers kan profiteren, als de bereikbaarheid
vergroot wordt. Bij een herinrichting van de Juffer Marthastraat hechten de organisatoren
aan voldoende parkeergelegenheid, ook voor zwaar materieel. Dit punt is ingebracht
tijdens het inspraaktraject dat de provincie organiseerde in oktober 2004.
De staat van onderhoud van de evenementenhal laat te wensen over: eigenlijk zou er een
nieuwe sportvloer aangelegd moeten worden, maar daar heeft de stichting geen geld voor.
Ook de verlichting en de netten zouden vernieuwd moeten worden. Tevens is er behoefte
aan verbetering van de opslagruimte of aan een nieuwe opslagruimte naast de hal. De
organisatoren merken dat nieuwe overheidsbepalingen voor brandwerende maatregelen of
ten aanzien van beveiliging steeds meer geld kosten. Ook vergt dit veel overleg en
voorbereiding. De organisatoren zouden graag zien dat meer inwoners van Warffum zich
willen inzetten voor praktische klussen tijdens manifestaties, zoals vlaggen ophangen of
podia opbouwen.
De NH-kerk van Warffum is ruim, maar wordt alleen voor kerkdiensten benut. Bewoners
denken dat deze kerk ook voor exposities gebruikt zou kunnen worden. Ook zijn er in
Warffum diverse activiteiten op het gebied van sport: het zwembad is al genoemd, er zijn
sportvelden aanwezig en er zijn maar liefst twee gymzalen in het dorp waar onder andere
de voetbalvereniging goed gebruik van maakt. Wel is de klacht dat de sporthal bij het
voetbalveld slecht door de gemeente wordt schoongehouden.
Hieronder een overzicht van genoemde knelpunten of oplossingsrichtingen:
• Imago museum verbeteren door opknappen panden aan kerkpaden.
• Toerisme vasthouden: met medewerking van gemeente meer landelijke promotie,
ook zou de gemeente de samenwerking tussen VVV’s moeten stimuleren.
• Onderzoek van multifunctioneel gebruik van een nieuw schoolgebouw.
• Er is wel een multifunctionele ruimte nodig (bijvoorbeeld voor oefenruimte Euphonia)
het oude gymgebouw op het terrein van Op Roakeldais zou daarvoor benut kunnen
worden.
• De bedrijvenpresentatie van Op Roakeldais kan beter.
• De optocht tijdens Op Roakeldais moet langer duren.
• Meer jongeren in het bestuur van Op Roakeldais?
• In hal Op Roakeldais: organiseren themabijeenkomsten rond een land of
kindermiddagen of concerten (niet te hard).
• Kunstenaars faciliteren, bijvoorbeeld een atelierroute verbinden aan het museum of
in samenwerking met het VVV.
• Het museum zou meer sport- en spelactiviteiten kunnen combineren met hun aanbod,
dan bestaat de mogelijkheid om schoolreisjes te kunnen binnenhalen.
• Het museum draait op vrijwilligers, de organisatie (van o.a. horeca) zou
professioneler kunnen.
• Misschien is er behoefte aan concerten in de NH-kerk van Warffum?
• Private huisconcerten organiseren.
• Beter schoonhouden sporthallen.
• Beter onderhoud van het voetbalveld: eerder inzaaien en meer sproeien.
• De gymverenigingen zijn afhankelijk van de scholen voor aanschaf van betere
toestellen.
16

3.9 Ouderen
Tijdens de keukentafelgesprekken is er speciaal aandacht voor de toekomstige plek van
ouderen in het dorp gevraagd. Voor ouderen zijn er nu diverse voorzieningen. In de jaren
’70 is een aantal seniorenwoningen in het dorp gebouwd, met als doel om deze groep
binnen het dorp te kunnen blijven huisvesten. Ook is in 1993 een woonproject voor
ouderen gerealiseerd. En in Warffum staat, op een mooie plek dichtbij de supermarkt, een
verzorgingshuis: Warfheem. Warfheem, herbouwd in 1983, levert huisvesting en verzorging
aan ca. 50 hulpbehoevende ouderen; de meesten komen uit het dorp. Het verzorgingshuis
maakt deel uit van de Stichting Zorginstellingen De Hoven te Winsum, de instelling heeft
1.250 medewerkers in dienst en verzorgt ca. 1.100 cliënten.
Voor de locatie Warfheem gold tot een paar jaar geleden een korte wachtlijst, maar anno
2004 is er leegstand. De oorzaken worden nog onderzocht: mogelijk ligt de teruglopende
belangstelling aan een groter beroep op de Thuiszorg, maar het kan ook zijn dat ouderen
steeds hogere eisen stellen aan het wooncomfort. Voor de directie van De Hoven is het hoe
dan ook duidelijk dat vervanging van het huidige gebouw nodig is: de ruimte op de gangen
is te krap bemeten om te voldoen aan de brandveiligheidseisen, ook is er te weinig
opslagruimte voor bijvoorbeeld rollators. Uitgangspunt is om de zorgfunctie in Warffum te
behouden, ook de huidige locatie - midden in het dorp naast voorzieningen als de
supermarkt - voldoet.
Warfheem
Het gebouw van Warfheem is eigendom van Woonzorg Nederland, deze wil niet in het
gebouw investeren. Er lopen onderhandelingen om te zien of het pand door De Hoven
aangekocht kan worden. De vorm waarin de vervanging van Warfheem uitmondt, is nog
niet duidelijk. Veel hangt af van de verandering in landelijke wetgeving, waarbij de
gemeenten na 2007 de taak krijgen om aan zorgvragen te voldoen. Mogelijk wordt
Warfheem vervangen door meerdere kleinere complexen met levensloopbestendige
woningen, waar mensen veel zelfstandiger kunnen wonen met hulp op afroep. Voordat er
een keuze gemaakt kan worden is een marktonderzoek vereist. Gezien de veranderingen in
de landelijke wetgeving, zou dit een taak zijn van de gemeente.
De locatiemanager van Warfheem wil de relatie met het dorp versterken. Gedacht wordt
aan het aanbieden van maaltijden voor ouderen in het gebouw of het organiseren van
activiteiten voor inwoners van Warfheem en Warffum samen. En uiteraard is het behoud
17

van de bestaande gezondheidszorg in het dorp vanuit het oogpunt voor de zorg voor
ouderen van vitaal belang. Mogelijk kan in de toekomst een samenwerking met Warfheem
totstandkomen.
Hieronder een overzicht van genoemde knelpunten of oplossingsrichtingen:
• Ouderen moeten in het dorp kunnen blijven wonen, een koppeling met Warfheem kan
ook voor een zorgaanbod zorgen.
• Dorpsbelangen wil een speciale bijeenkomst beleggen over de toekomst van de
ouderenhuisvesting in het dorp, de locatiemanager van Warfheem wil graag hieraan
meewerken. Gemeente en corporatie De Delthe zouden hier bij betrokken kunnen
worden.
• Marktonderzoek onder wensen ouderenzorg en –huisvesting.
• Behoud gezondheidszorg, zoals huisarts, tandarts of fysiotherapeut.
• Vervanging van seniorenwoningen aan de H. Molemastraat en nabij Warfheem.
• Graag een busverbinding tussen Warffumburen en het treinstation.
3.10 Onderwijs: het Hogeland College
Het Hogeland College (HHC) is een van de belangrijkste scholen voor middelbaar onderwijs
in het noorden van de provincie Groningen. De vestiging in Warffum (HAVO/VWO-niveau)
fungeert als trekpleister voor grote groepen jongeren in de leeftijd van 12-18 jaar uit de
wijde omgeving. Een groot deel van de jongeren reist per trein of bus naar school. Een
stabiel aantal van ca. 650 leerlingen maakt van het onderwijs op HAVO/VWO-niveau
gebruik. Hierdoor heeft ook de middenstand weer een doelgroep erbij om te kunnen
bestaan. Een enkele dorpsbewoner heeft wel kritiek op het gebouw van HHC: een
opknapbeurt zou niet misstaan.
Ook betreuren enkelen het aanzien van het technieklokaal, dat later is aangebouwd.
Het HHC verzorgt in Uithuizen ook onderwijs op VMBO-niveau voor ca. 360 leerlingen uit de
omgeving, in het goed geoutilleerde technieklokaal te Warffum worden praktijklessen voor
het VMBO-onderwijs aangeboden. Te denken valt aan lessen op het gebied van
autotechniek, bouwtechniek of een kappersopleiding. De leerlingen worden hiervoor met
bussen vervoerd. Leerlingen van de basisschool zouden graag zien dat er ook VMBOonderwijs
in Warffum wordt aangeboden. Dit lijkt – na een gesprek met de directie van het
HHC - echter geen haalbare kaart, want VMBO is een dure vorm van onderwijs.
Het HHC denkt voorzichtig aan nieuwbouw en kiest er bewust voor om ook in de toekomst
in Warffum te blijven: vooral omdat er veel leerlingen uit Winsum worden getrokken is de
ligging van de school tussen Uithuizen en Winsum gunstig. Het HHC heeft in 2003
gesprekken gevoerd met de besturen van Op Roakeldais en de Vereniging Dorpsbelangen
om te onderzoeken of een gecombineerd gebruik van een nieuw gebouw mogelijk zou zijn.
De gesprekken zijn vast gelopen, omdat er met teveel belangen rekening gehouden moest
worden. Alle partijen blijven het erover eens dat er zorgvuldig moet worden gekeken naar
de gebruiksmogelijkheden van een eventueel nieuw gebouw. De directie van HHC geeft
echter als eerste prioriteit aan een goede huisvesting van de school. Andere partijen
kunnen in de toekomst bij hen aansluiten, maar de multifunctionaliteit staat niet voorop.
Maar voordat er van nieuwbouw überhaupt sprake kan zijn, is er geld nodig. De gemeente
Eemsmond financiert HHC, voor deze kleine gemeente is het een kostbare onderneming om
nieuwbouw voor HHC te plegen. HHC zou graag zien dat de provincie of het rijk bijdragen
in de kosten, gezien het belang van goed onderwijs op het platteland.
HHC wil graag iets voor Warffum betekenen en doet er alles aan om eventuele overlast
tijdens leerlingenfeesten of ouderavonden te voorkomen. Het schoolgebouw wordt
daarnaast gebruikt door de drumband Euphonia, de balletschool of de bridgeclub, ook kan
het gebouw worden afgehuurd voor grotere bijeenkomsten. De nabijgelegen bibliotheek
wordt door HHC als een zeer welkome voorziening ervaren.
18

Hieronder een overzicht van genoemde knelpunten of oplossingsrichtingen:
• Onderzoek meerdere financiers voor nieuwbouw HHC.
• Onderzoek van multifunctioneel gebruik van een nieuw schoolgebouw.
• Schoolkeuze wordt bepaald door sfeer op school en de bereikbaarheid. Goede OVverbindingen
zijn daarom voor het HHC van levensbelang. De lightrail-verbinding (op
zijn vroegst 2010) tussen stad Groningen en Winsum kan op langere termijn een
bedreiging vormen.
• Parkeren op druk bezochte bijeenkomsten wordt soms als overlast ervaren. Meer
verlichting in het park kan ervoor zorgen dat bezoekers hun auto aan de Juffer
Marthastraat parkeren.
• HHC kan gebruik maken van ‘Op en Om de Terp’ om grote bijeenkomsten aan te
kondigen en het belang hiervan aan te geven.
• HHC denkt na over mogelijkheid om het goed geoutilleerde praktijklokaal ook voor
cursussen voor dorpsbewoners te kunnen benutten of theoriecursussen voor
volwassenen te organiseren.
• Behoud van bibliotheek met actuele collectie boeken en media. De toegankelijkheid
voor gehandicapten kan wel verbeterd worden.
• De muziekschool moet blijven.
3.11 Werkgelegenheid
De werkgelegenheid in het dorp concentreert zich langs de Juffer Marthastraat en de
Oostervalge. In de dorpskern zelf zijn veel eenmansbedrijven te vinden in de zakelijke
dienstverlening. Naast de middenstand en horeca is de nabijgelegen fabriek Rixona een
belangrijke bron van werkgelegenheid voor de inwoners van Warffum en Breede. De
werkgelegenheid is iets waar de bewoners belang aan hechten, het brengt leven in het
dorp en kan forensenverkeer beperken. Als nadeel van de industrie van Rixona wordt de
geluids- en stankoverlast genoemd, maar dit is voor niemand een aanleiding om te vinden
dat de fabriek dan maar moet sluiten of moet worden verplaatst. Wel is een suggestie om
meer bomen rond de fabriek te plaatsen om deze wat meer onderdeel van het landschap
te maken.
En uiteraard mag de landbouw bij het beschrijven van de werkgelegenheid niet ontbreken:
het Hoogeland is van oudsher een agrarisch gebied. Dit is terug te vinden in het
landschapsbeeld.
Hieronder een overzicht van genoemde knelpunten of oplossingsrichtingen:
• Zuinig zijn op de bedrijvigheid in het dorp.
• Een oproep om zoveel mogelijk in het eigen dorp te kopen om de middenstand te
steunen.
• Geluids- en stankoverlast van Rixona (bij bepaalde windstanden).
• Bomen plaatsen rond Rixona.
3.12 Gemeenschapszin en verenigingsleven
Warffum kent een bruisend verenigingsleven, er zijn diverse activiteiten mogelijk in en
rond het dorp. Breede profiteert daarvan en heeft een eigen commissie die concerten
organiseert in het kerkje. In Warffum fungeert de Vereniging voor Dorpsbelangen als
gesprekspartner voor gemeente of andere instanties. De Vereniging heeft een goed contact
met de andere verenigingen in het dorp om de belangen van alle inwoners zo goed
mogelijk te behartigen. Maar het verenigingsleven is niet zonder problemen: er wordt in
bijna alle verenigingen geklaagd over een gebrek aan vrijwilligers.
19

Het dorp heeft een eigen dorpskrant, waarin zoveel mogelijk activiteiten worden
aangekondigd. Daarnaast kent Warffum een (uitstekende!) website met een keur aan
informatie uit heden en verleden. Het beheer van de website is na een korte tijd van
ziekte en het overlijden van de initiatiefnemer overgenomen door anderen. Die houden
deze prima up to date.
Euphonia
Hieronder een overzicht van genoemde knelpunten of oplossingsrichtingen:
• Gebrek aan vrijwilligerskader, de ervaring leert dat een persoonlijke benadering het
beste werkt.
• Lidmaatschap van Dorpsbelangen zou gratis moeten zijn, wel zou je donaties moeten
kunnen geven.
• Dorpsbelangen zou nieuwe bewoners actiever en vaker kunnen benaderen.
• De kerken spelen een belangrijke rol in het dorp.
• Bekendheid van de website vergroten.
• ‘Dorpsbelangen kennen we allemaal’.
3.13 Contact met anderen
Het college van B&W van de gemeente Eemsmond maakt regelmatig een ‘dorpenronde’
langs de dorpen in de gemeente. De bewoners zien niet altijd het effect van de ronde,
misschien ligt dat aan de hoge verwachtingen die er onder hen leven. Maar er is ook
andere kritiek op het gemeentebestuur: dat mag wel wat meer met de bevolking
communiceren. Een aanleiding hiervoor is de aanleg van drempels, waarbij pas na klachten
achteraf het contact is gezocht met bewoners. Maar het schort ook aan meer simpele
zaken, zoals de ontvangstbevestiging van ingekomen brieven.
Dorpsbelangen heeft na de keukentafelgesprekken individuele gesprekken met directie of
bestuurders van bovenlokale partijen in het dorp georganiseerd. Deze gesprekken boden
veel aanknopingspunten om in de toekomst meer gezamenlijk op te trekken. Te denken
valt aan het behoud of versterken van voorzieningen in de ouderenzorg en –huisvesting, de
bibliotheek, het belang van HHC voor dorp en regio, het OV en de uitstraling van Op
Roakeldais of museum Het Hoogeland.
20

Hieronder een overzicht van genoemde knelpunten of oplossingsrichtingen:
• Duidelijk maken wat er na bezoek van college tijdens dorpenronde verwacht mag
worden.
• Gemeente kan meer pro-actief communiceren over voorgestelde wijzigingen.
• ‘Het is een voordeel dat de burgemeester in Warffum woont’.
• Gesprek met bovenlokale partijen op gang houden voor een gezamenlijke
belangenbehartiging.
• ‘De gemeente investeert veel in Uithuizen en Uithuizermeeden, maar te weinig in
Warffum’.
21

4. Plan van aanpak
Nadat alle wensen op een rij zijn gezet, zijn de inwoners gevraagd om prioriteiten aan te
geven. Wat staat er nu bovenaan de lijst om als eerste uitgevoerd te worden? Of welke
zaken duren wellicht wat langer, maar zijn absoluut onmisbaar? In bijlage 2 is een
overzicht te vinden van de uitslag van de stemmingen. Dit is de basis voor onderstaand
Plan van Aanpak. Met het Plan van Aanpak in de hand kan Dorpsbelangen de komende
jaren bekijken in hoeverre de uitvoering vordert en of er misschien bijstellingen moeten
plaatsvinden. Het Plan van Aanpak fungeert als een leidraad voor de toekomst van
Warffum en Breede, zoals de inwoners deze zelf graag zien.
De onderstaande lijst hoeft uiteraard niet overeen te komen met de wensen van overheden
of instellingen, maar het is nuttig om van elkaar te weten hoe er over de toekomst gedacht
wordt en welke acties eventueel gezamenlijk ondernomen kunnen worden.
4.1 Korte termijn: binnen een jaar gereed
Wens
Uitvoering door
Skatebaan voor jongeren
Gemeente i.s.m. jongeren
en omwonenden
Organiseren bijeenkomst over toekomst ouderenzorg en - Dorpsbelangen
huisvesting
Vergroten zichtbaarheid dorpsagent en dorpswacht Regiopolitie
Communicatie rond uitbreidingslocatie intensiveren met Gemeente / ontwikkelaars
aandacht voor levensloopbestendig bouwen
Pleintje ‘Pit’inrichten als ontmoetingsplek Gemeente / omwonenden /
eventuele sponsors
Onderzoek meer culturele activiteiten in NH-kerk
NH-kerk
Plaatsen bankjes en prullenbakken
Gemeente
Meer (landelijke) promotie (cultuur)toerisme
Gemeente / VVV / provincie
/ museum
Onderzoek Breedenborg meer toegankelijk voor publiek Dorpsbelangen / eigenaar
Steunen eigen middenstand
Allen
4.2 Middellange termijn: tussen 1 en 5 jaar gereed
Wens
Aanpak particuliere panden aan Kerkpaden
Bewoning van leegstaande panden
Uitbreidingslocatie woningen gereed
Meer speelvoorzieningen voor (jonge) kinderen
Onderzoek gezondheidscentrum bij eventuele nieuwbouw
Warfheem
De haven beter bereikbaar voor vaarrecreatie: water
uitbaggeren en verhogen van de brug
Aanpassing verkeersdrempels
Steunen eigen middenstand
Uitvoering door
Particulieren / gemeente
Particulieren / gemeente
Gemeente / ontwikkelaars
Gemeente / omwonenden
Warfheem / zorgaanbieders
/ gemeente
Gemeente / waterschap
Gemeente
Allen
22

4.3 Lange termijn: tussen 5 en 10 jaar gereed
Wens
Uitvoering door
Adequate woonzorgvoorziening in Warffum Warfheem / gemeente /
ontwikkelaars / provincie
Steunen eigen middenstad
Allen
4.4 Checklist voor behoud: de top tien
Speciaal aan Warffum is de veelheid aan voorzieningen. Dit maakt het dorp aantrekkelijk,
maar daardoor ook kwetsbaar. Aan inwoners is daarom ook gevraagd om aan te geven
welke voorzieningen van ‘levensbelang’ zijn voor de toekomst van het dorp. Hieronder de
voorzieningen die het hoogst scoorden.
1. Behoud van de karakteristieke dorpskern 29
2. Behoud functie Warfheem 23
3. Behoud zwembad 21
4. Opknappen slecht onderhouden panden aan de kerkpaden 19
5. Behoud museum Het Hoogeland 14
6. Behoud spoorverbinding met treinstation 13
7. Behoud bibliotheek 13
8. Behoud HCC in Warffum 13
9. Behoud horeca 12
10. Breede mag niet groeien 10
24

Nawoord VKDG
De dorpsvisie van Warffum en Breede is het mooie resultaat van een gedegen en intensieve
voorbereiding. Namens Vereniging voor Dorpsbelangen Warffum heeft de werkgroep ervoor
gekozen om de ‘keukentafelmethode’ te gebruiken om zoveel mogelijk inwoners te horen
over hun wensen en verwachtingen. De VKDG verzorgde de uitvoering, geleid door veel
interne discussie over de aanpak van de dorpsvisie.
Als projectleider is het naar mijn idee prima gelukt om veel en eenduidige informatie
boven tafel te krijgen. Want het viel me op dat er weinig discussie is over de richting
waarin oplossingen gezocht worden: de neuzen staan dezelfde kant op, er is hooguit sprake
van accentverschillen in het aangeven van prioriteiten of in de uitvoering.
De Vereniging voor Dorpsbelangen Warffum heeft met de afronding van de dorpsvisie nu de
zware taak om het Plan van Aanpak te bewaken en gemeente, instellingen en provincie te
bestoken met dringende verzoeken. Ook het behouden van de vele bestaande
voorzieningen is een zware taak voor de vrijwillige bestuurders. Bij deze doe ik dan ook
een oproep aan alle inwoners van Warffum en Breede om het bestuur daarin bij te staan;
in de geest van de dorpsvisie: Mit ‘nkander.
Succes met de uitvoering!
VKDG
Ynskje van Meurs
Projectleider dorpsvisie Warffum / Breede
25

Bijlage 1. Kader dorpsvisie*
Wat is een dorpsvisie?
Een dorpsvisie is: ‘Een plan waarin een dorpsbelangenorganisatie aangeeft wat de
gewenste ontwikkeling is van de leefbaarheid van het dorp en de naaste omgeving’. Bij
leefbaarheid gaat het om onderwerpen als werkgelegenheid, voorzieningen, wonen,
woonomgeving, veiligheid, het imago van het dorp of de waarden en normen binnen een
dorpsgemeenschap.
Belangrijke kenmerken / voorwaarden van een dorpsvisie zijn:
- De dorpsvisie wordt opgesteld door het dorp. Dat wil zeggen door individuele
bewoners, alle organisaties binnen het dorp en organisaties die direct met
realisering/uitwerking te maken kunnen hebben. In veel gevallen is de dorpsorganisatie
de meest aangewezen trekker voor deze activiteit.
- De dorpsvisie wordt in principe opgesteld voor de middellange termijn. Het realiseren
van onderdelen uit de dorpsvisie kan soms direct plaatsvinden.
- De dorpsvisie moet door de inwoners en organisaties in het dorp gedragen worden.
Hierbij wordt rekening gehouden met verschillende belangen in het dorp. Hoe meer
organisaties (gemeente, scholen, sportverenigingen, andere dorpen) de dorpsvisie
dragen, hoe groter de kans van slagen.
- Van belang is ook te toetsen hoe een en ander zich verhoudt tot plannen van andere
dorpen (bovenlokaal) en de overheid, met name de gemeente.
In een dorpsvisie gaat het niet alleen om allerlei inhoudelijke aspecten (wensen en
ideeën), ook de organisatorische aspecten (wie doet wat en wanneer?) worden beschreven.
Waarom een dorpsvisie?
Wanneer een bestuur van een Vereniging voor Dorpsbelangen besluit tot het maken van
een dorpsvisie zijn de beweegredenen vaak de volgende:
- Verandering taakopvatting Dorpsbelangen: proactief en beleidsmatig.
- Leidraad voor het bestuur van Dorpsbelangen: een kader voor het eigen functioneren,
doordat alle wensen en ideeën op een rij worden gezet. Duidelijk wordt wat leeft
binnen een dorp.
- Versterking draagvlak binnen het dorp: duidelijker wordt met welke zaken een
dorpsbelangenorganisatie zich bezig dient te houden om de leefbaarheid van het dorp
te behouden of te versterken. Doordat iedereen in het dorp gevraagd wordt mee te
denken, wordt bovendien de band tussen bestuur en achterban versterkt. De werkwijze
om dit eindresultaat te bereiken creëert meer draagvlak in het dorp.
Met een goede dorpsvisie heeft het uitvoeren van deze wensen en ideeën meer kans van
slagen, omdat daar binnen het dorp draagvlak voor bestaat; de gemeente kan dit niet
gemakkelijk ter zijde schuiven. Omdat dorpen meedenken over hun toekomst, krijgt een
dorpsbelangenorganisatie op deze manier een meer actieve rol. Door het beschikken over
een dorpsvisie kan een dorp ook een snelle, eenduidige reactie geven op plannen van de
overheid (bestemmingsplan, streekplan, e.d.) of zelfs op die planvorming vooruit lopen.
Hierdoor wordt de inspraak effectiever.
(*Bron: Handboek Dorp en Gemeente, samen werken aan de toekomst, FLD/VKDG, juni
2000)
26

Bijlage 2. Overzicht prioriteiten
Iedere aanwezige kon op 18 november 2004 met 1 rode en 8 groene stickers aangeven wat wel
(groen) of juist niet (rood) moet gebeuren.
Aanzien en karakter van het dorp Rood Groen
Behoud karakteristieke dorpskern 29
Behoud open ruimte tussen Breede en Warffum 6
Opknappen slecht onderhouden panden aan de kerkpaden 19
Een stijl in openbare verlichting in de dorpskern
Opknappen park
Meer bankjes en prullenbakken 1
Structureel onderhoud van groen en wegen
Pleintje ‘Pit’ als ontmoetingsplek voor het dorp inrichten 10
Breede Rood Groen
Breede mag niet groeien 10
Breedenborg meer toegankelijk voor publiek 1
Opruimen zwerfvuil / bermen vaker maaien 2 5
Recreatieve voorzieningen Rood Groen
Behoud zwembad 21
Kleedhokjes, douches bij zwembad verbeteren
Zwembad moet langer open blijven: openingstijden afstemmen op
weersomstandigheden
Beborden van wandel- en fietspaden 3
Behoud camping, met afspraken over gebruik met inwoners Breede
Haven beter bereikbaar voor vaarrecreatie: water uitbaggeren en
verhogen van brug
7
Verkeer(sveiligheid) Rood Groen
Lagere snelheid op Parallelweg / secundaire weg
Meer parkeergelegenheid 1
Meer parkeergelegenheid voor zwaar verkeer 2 4
Maximum snelheid van 60 km/u tussen Breede en Warffum instellen 6 5
Onderzoek verkeerscirculatieplan in oude dorpskern 2 1
Behoud drempels 18
Openbaar vervoer en bereikbaarheid Rood Groen
Behoud spoorverbinding met treinstation 13
Behoud belbusverbinding
Vernielingen op station tegen gaan door cameratoezicht 2
Woningbouw Rood Groen
Warffum mag beperkt groeien: woningbouw voor plaatselijke behoefte 10
Warffum mag flink groeien: woningbouw ook voor mensen van buiten 1 3
Warffum mag niet groeien 1
Uitbreidingslocatie aanwijzen 2
Slopen van bestaande woningen die verouderd zijn om plaats te
4
maken voor woningen die voldoen aan de eisen van deze tijd
Herstel en bewoning van leegstaande of slecht onderhouden panden
5
in particulier eigendom
Bouwen voor ouderen: levensloopbestendig bouwen 6
Bouwen voor jongeren 4
27

Vervolg bijlage 2
Woningbouw Rood Groen
Meer koopwoningen
Meer huurwoningen
Voorzieningen Rood Groen
Behoud horeca 12
Behoud consultatiebureau 2
Behoud bibliotheek 13
Meer speelvoorzieningen voor (jonge) kinderen 6
Skatebaan voor jongeren 22
Ontspanning: cultuur / sport Rood Groen
Verbeteren bereikbaarheid Op Roakeldais-terrein vanuit het dorp
Verbeteren bereikbaarheid Op Roakeldais-terrein vanaf Oostervalge
Behoud Hoogeland museum 14
(Cultuur)toeristen vasthouden: meer landelijke promotie 3
Onderzoek meer culturele activiteiten in NH-kerk 5
Ouderen Rood Groen
Alle ouderen moeten met alle nodige zorg in Warffum kunnen blijven
23
wonen
Behoud Warfheem als functie voor wonen en zorg voor ouderen 3
Onderzoek gezondheidscentrum bij eventuele nieuwbouw Warfheem 3
Bijeenkomst toekomst ouderenhuisvesting in Warffum organiseren 2
Onderwijs Rood Groen
Behoud van twee basisscholen 1 7
Behoud van Hogeland College in Warffum 13
Werkgelegenheid Rood Groen
Behoud Rixona in Warffum 7
Meer (kleinschalige) werkgelegenheid in het dorp
Onderzoek bedrijventerrein nabij het dorp 10
Meer bomen rond Rixona 3 1
Terugdringen lawaai- en stankoverlast Rixona 1
Gemeenschapszin / verenigingsleven Rood Groen
Steunen van eigen middenstand 13
Acties tegen honden- paarden- en ganzenpoep 1
Gezamenlijke actie tegen vandalisme
Afspraken maken met jeugd over overlast of ander ongewenst gedrag 2
Meer zichtbaarheid van dorpsagent en dorpswacht 11
Contact met anderen Rood Groen
Meer direct contact tijdens de dorpenronde met het college van B&W
Gemeente moet bewoners tijdig bij het ontwikkelen van plannen
7
betrekken (bijvoorbeeld uitbreidingslocatie woningbouw)
Meer samenwerking met omliggende dorpen
28

Bijlage 3. Wat vinden de kinderen?
Een overzicht van de meningen van de groepen 8 van de twee basisscholen.
A. CBS De Rank
Groen: gewenst Rood: moet weg Blauw: moet blijven
- Skatepark (13x)
- Politie (3x)
- Zwembad (11x)
- Half pipe (4x)
- Scholen
- Bos (6x)
- Kinderboerderij (6x) - Manege (2x)
- Kerk(en) (6x)
- Dierentuin
- Mijn zusjes
- Supermarkt (2x)
- Voetbalstadion (2x) - Tandarts (5x)
- Manege (5x)
- Grote goede speeltuin - Hondenpoep
- Station (8x)
(voor de kleintjes) (7x) - De jeugdsoos (3x)
- Haven (3x)
- Fopwinkels (2x)
- Sportvereniging(en) (8x)
- Videotheek
- Bibliotheek (7x)
- Bioscoop (5x)
- Winkels (6x)
- Snoepwinkeltje
- Park (5x)
- Dierenarts (8x)
- Scholen (8x)
- Betere straten / nieuwe
- Dokter (6x)
wegen (4x)
- Hondenschool (3x)
- Muziekwinkel
- Bejaardenhuis (4x)
- (Meer) dierenwinkels (2x)
- Begraafplaatsen (2x)
- Ziekenhuis (3x)
- Inwoners (3x)
- Grotere haven (2x)
- Garage / benzinepomp (2x)
- Goedkopere snoep
- Tennisbaan
- Skateboardenzaak
- Kanoverhuur
- Pleintje
- Kapper
- Beter plein
- Voetbalveld (4x)
- Goeie / nieuwe tandarts
- Gymzaal
(6x)
- Huizen (2x)
- (Kantoor)boekhandel (7x)
- Camping (2x)
- Riddermuseum /
- Op Roakeldais
middeleeuws museum (2x)
- Mijn huis (2x)
- Speelgoedmuseum
- Stripmuseum / FC
Knuddemuseum (2x)
- Gras- / speelveld (bij
school) (4x)
- Schaatsbaan (binnen)
- Speelgoedwinkel (4x)
- (Kinder)kledingwinkels (3x)
- Schoenenwinkel (2x)
- Hondenspeelveld
- Politie
- Nationale straatspeeldag
- VMBO afd. bij HHC
- Speelgelegenheid (4-16
jaar)
- Discotheek
- Leuker zwembad (met
grote glijbaan) (2x)
- (Overdekt) winkelcentrum
- Betere bewaking
ontmoetingsplek bij
speeltuin
- Parkeerplaatsen
- Bussen
29

Vervolg bijlage 3
B. OBS F.H. Jansenius De Vriesschool
Groen: gewenst Rood: moet weg Blauw: moet blijven
- VMBO onderwijs in
- (Domme) kledingwinkels - Zwembad (12x)
Warffum
(4x)
- Activiteiten (4x)
- Half pipe (9x)
- Verrotte gebouwen (3x) - Museum
- Skatepark of – baan (10x) - ’t Hoeske (6x)
- Verenigingen (6x)
- Hangplek (3x)
- Oude speeltuintjes
- Jeugdsoos (5x)
- Vet strak pretpark (2x) - Niks (2x)
- Op Roakeldais(hal) (7x)
- Een soort Efteling
- Bos (4x)
- Tropisch zwembad (met
- Terp
veel glijbanen (4x)
- Park (5x)
- MacDonalds (4x)
- Bejaardenhuis (4x)
- Meer (kleding)winkels (6x)
- Scholen (3x)
- Ruiterpaden (2x)
- Camping (2x)
- Natuurgebied met meren
- Manege (4x)
om te zwemmen en waar
- Speeltuin(en) (2x)
je kunt paardrijden (2x)
- Breede
- Goeie soos (3x)
- Voetbalveld
- Hondepoepplaats (2x)
- Bibliotheek
- Skatewinkel
- HHC
- Leuke speelplekken voor
- Alles mag wel blijven (4x)
jonge en oude kinderen
- Kerk (2x)
(2x)
- Winkels (4x)
- Overdekt winkelcentrum
- Haven (5x)
(4x)
- Inwoners
- Grote kermis (5x)
- Burgemeester
- Gok- speelhal (2x)
- Station / trein (3x)
- Overdekt zwembad (2x)
- Wegen (2x)
- Markt (4x)
- Huizen (3x)
- Huizen
- Café
- Grote speeltuin
- Voetbalveld
- Visvijvers
- Dokter (2x)
- Tandarts
- Fons: de fysiotherapeut
30