vscd-cabaretprijzen-2012def

Recommendations

Info

Cabaret lijkt een solo-activiteit Een blik op de lijst van genomineerden en winnaars leert dat cabaret voornamelijk een eenmansbedrijf is. Zo nu en dan glipt er nog wel eens een duo, een groep of een vrouw doorheen, maar de nominatielijst van 2012 bestaat zelfs uit louter mannelijke solisten. Het is natuurlijk makkelijker om je gage alleen met jezelf te delen, en de auto hoeft na afloop maar naar een adres terug te rijden. Maar er zijn meer redenen. Ook hier zien we de invloed van Comedytrain. Een stand up comedian heeft geen behoefte aan tegenspraak van iemand naast hem en dat blijft zo als de stand up comedian is omgeschoold tot cabaretier. Het persoonlijke karakter van cabaret leidt natuurlijk ook tot solisme. Daarom stapte Freek de Jonge uit Neerlands Hoop en Youp van ‘t Hek uit NAR. Zelfs hechte duo’s als Van Muiswinkel en Van Vleuten, Lebbis en Jansen, en Van Houts en De Ket zijn uit elkaar gevallen, en ook Peter Heerschop van NUHR gaat het in zijn eentje proberen. Grote solisten zijn vervolgens weer voorbeelden voor een nieuwe generatie, en zo houdt het eenmanssysteem zichzelf in stand. Het is ook bijna onmogelijk om de innerlijke podiumnoodzaak met iemand te delen, of het moet met familie zijn, zoals Kommil Foo, Kamps & Kamps of De Nieuwe Snaar. En waarom zijn het bijna allemaal mannen op het cabaretpodium? Naast de dubieuze cliché-verklaringen (mannen zijn agressiever, hebben een grotere mond en hebben nou eenmaal een beter ontwikkeld gevoel voor humor) gaat misschien wel de meest interessante theorie over dit raadsel uit van een wezenlijk verschil tussen mannen en vrouwen. Mannen zitten in een luxe positie om het leven te bevragen, terwijl vrouwen het zich niet kunnen permitteren om zich al te kritisch over de grote zaken van het leven uit te laten, want een vrouw geeft het leven en daar moet ze zorg voor dragen. Hoe het ook zij, vrouwen vormen een bescheiden minderheid in het cabaretgilde. In 2010 werd het beeld enigszins gecorrigeerd: Paulien Cornelisse won de Neerlands Hoop en Claudia de Breij de Poelifinario. Een andere opmerkelijk verschijnsel is de invasie der Vlamingen. De zwaar bevochten onafhankelijkheid in 1839 was blijkbaar niet voldoende. De Nederlandse theaters waren natuurlijk al eerder open gegaan voor Kommil Foo, De Nieuwe Snaar, Urbanus en een paar bizarre producties van Kamagurka. Maar onder leiding van Wim Helsen, die in 2003 genomineerd werd voor de Neerlands Hoop, die hij in 2004 won met het programma Heden Soep, en die in 2006 genomineerd werd voor de Poelifinario, die hij in 2009 won met Het Uur van de Prutser, hebben de Belgen hun bovenburen echt teruggepakt op Neerlands meest herkenbare culturele terrein. Ze drongen een aantal jaren lang door tot bijna elke finale van elk festival met een veelal absurdistische voorstelling. De katholieke Belgen hebben geen last gehad van moraliserende dominees, dus daar is ook hun vorm van humor niet door besmet, eh.. beïnvloed geraakt. Maar waar achter het absurdisme van Wim Helsen altijd wel een maatschappelijk idee te ontwaren valt, blijven de meeste Vlaamse absurdisten toch in een stijltje van voorspelbare onvoorspelbaarheid vol taalkundige botsingen hangen dat redelijk snel gaat vervelen. Die Vlaamse hausse lijkt alweer voorbij, ook al is Helsen natuurlijk wel een blijvertje. Absurdisme met een diepere laag wordt trouwens ook in Nederland gemaakt, bijvoorbeeld door Droog Brood. Is de glorietijd van het cabaret voorbij? Cabaret leek lange tijd een onaantastbaar theatergenre. De zalen zaten vol, zowel voor de gearriveerde ster als voor de winnaar van Leiden of Rotterdam. Impresario’s liepen bij wijze van spreken ‘s avonds al direct de kleedkamers in om een winnaar van een festival in hun stal op te nemen. Die tijd is voorbij. De stallen zijn vol. Daarbij komt nog dat een aantal grote cabaretiers, zoals Theo Maassen en Najib Amhali, hun zaken laten behartigen door familie of een ander persoon die dichtbij staat en betrouwbaar is. Als deze kurken waar impresariaten op drijven verdwijnen, is er ook minder geld om in onbekend talent te investeren. Moneymakers die wel blijven nemen regelmatig een sabbatical om even bij te tanken. Dat betekent natuurlijk inkomstendaling voor het impresariaat. Ook aan de andere kant van het cabaretbedrijf spelen financiële problemen. In ruil voor subsidie eisen de wethouders van financiën en cultuur een positief bedrijfsresul- 6
Eerdere winnaars Neerlands Hoop 2011: Van der Laan & Woe 2010: Paulien Cornelisse 2009: Alex Klaasen 2008: Ronald Goedemondt 2007: Javier Guzman 2006: Sara Kroos 2005: Eric van Sauers 2004: Wim Helsen 2003: André Manuel Poelifinario 2011: Lebbis met Branding (pimped) 2010: Claudia de Breij met Hete vrede 2009: Wim Helsen met Het uur van de prutser 2008: Maarten van Roozendaal met Het wilde westen 2007: Kees Torn met Dood en verderf 2006: Theo Maassen met Tegen beter weten in 2005: Kommil Foo met Spaak 2004: NUHR met Over de top 2003: Marc-Marie Huijbregts met M-M Huijbregts taat van de theaterdirecteuren, die daardoor minder geneigd zijn om risico’s te nemen met onbekend talent. Maar ook voor een aantal grote namen lopen de zalen niet meer automatisch vol. Veel theaterdirecteuren hebben tegenwoordig een managementopleiding achter de rug, de selfmade man met theater in zijn bloed wordt zeldzamer. Daarmee lijkt een probleem te worden opgelost, namelijk dat er te veel cabaret zou zijn. Kees Prins smeekte in zijn Cabaretlezing bij de uitreiking van de <strong>cabaretprijzen</strong> in 2009 zelfs om een cabaretloze dag, of een cabaretloze week, of nog beter een cabaretloze vijf jaar. Prins ergerde zich in 2009 aan ‘die tsunami aan cabaret en cabaretiers die nu al tien jaar onverminderd voortraast en groeit als onkruid waar geen glyfosaat tegen gewassen is en die de weegschaal van het aanbod van de podiumkunsten vervaarlijk laat doorslaan naar slapte en gemakzucht.’ Het is trouwens maar de vraag of het enorme succes van het cabaret in het theater, op radio en televisie, en in de columns van de kranten en tijdschriften een probleem kan worden genoemd. Uiteindelijk zullen de zwakken toch door de mand vallen. Het publiek is niet debiel. Dat zag Prins anders. Er moest eigenlijk van hogerhand worden ingegrepen. In zo’n cabaretloos tijdperk zouden volgens hem de De Jury theaterdirecteuren ook weer gewoon hun best gaan doen om gewaagd en tegendraads te programmeren. Want, zo stelt Prins, theaterdirecteuren moeten zich ten doel stellen de bezoekers van hun theater op te voeden en zij moeten hun best doen om juist voor die programma’s die het minst aanspreken de zalen vol te krijgen. Het lijkt alsof de inzakkende economie en de bezuinigingen die dat tot gevolg heeft het probleem van het overaanbod aan cabaret heeft opgelost. Maar de financiële problemen creëren weer een nieuw probleem, namelijk dat de ontluikende talenten te weinig vlieguren kunnen maken om te groeien en rijpen en dat dreigt uiteindelijk het algemene niveau van het cabaret onderuit te halen. Zijn dat allemaal onoverkomelijke problemen? Welnee. Cabaret wordt doorgaans gemaakt door mensen die gedreven zijn, die bereid zijn een risico te nemen en de begaande paden te verlaten. Die zullen zich dus ook niet laten ontmoedigen als de economie even tegen zit waardoor ze niet direct miljonair kunnen worden, zoals hun grote voorbeeld is. Dus over tien jaar vieren we gewoon weer een feestje en zal het lijstje met de twintig winnaars van de tien jaar die dan achter ons liggen ongetwijfeld indrukwekkend zijn. Patrick van den Hanenberg De VSCD Cabaretjury 2012 bestaat uit Erik Pals (voorzitter), directeur Theaters Diligentia en Pepijn, Den Haag; Patrick van den Hanenberg journalist; Joost Nuissl theaterconsulent; Laura Marcus, programmeur Agora Theater, Lelystad; Minou Bosua, cabaretier; Merijn Henfling, journalist; Charles Droste directeur Schouwburg Amphion, Doetinchem; Nico Baars Westland Theater De Naald, Naaldwijk 7
Page 1 and 2: Juryrapport ----------------------
Page 3 and 4: Poelifinario en Neerlands Hoop zijn
Page 5: Sommige cabaretiers lieten zich abs
Page 9 and 10: Neerlands Hoop 2012 voorspelbaar, d
Page 11 and 12: Poelifinario 2012 Met dat lange slu
Page 13: Poelifinario 2012 De VSCD Cabaretju

vscd-cabaretprijzen-2012def

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?