VT_1899_INL.pdf

il
vif
-4-,'ṫ r
J '
•*$-
ERRATA.
Op blz. 19 regel 2 v. o. staat: 28 December 1902, lees: 23 December 1899.
„ „
46 in het tabelletje onder aan de blz. staat: "/o. lees: °/oo;
47 regel 7 v. o. staat: vermeerden, lees: vermeerderen.
48 in het tabelletje onderaan de blz. moeten de decimaalteekens vervallen.
75 „ „ hoofd (laatste kolom) staat: 500, lees: 5000.
75 volkstelling 18596° kolom van achteren staat: 4749, lees: 6749.
.94 1 B kolom regel 8 v. b. staat: 14—14, lees: 10—14.
94 1" „ „ 11 „ „ 15-29, „ 25-29.
167 regel 15 v. b. staat: eenige, lees: eenigen.
169 „ 10 v. o. „ beroepsloozen, lees: beroepslooze.
171 1" kolom klasse VI staat: draadwerk, lees: draaiwerk.
185 regel 18 v. b. staat: dezen, lees: deze.
185
185"
187
,. 22 v. o.
» 20 „
„ 12 v. b.
beroepmatigen, lees: beroepmatige.
deze, lees: dezen.
VI, lees: IV.
195 ,, io » „ XXX, lees: XXIX.
197 „ 11 v. o. dezelfde, lees: denzelfden.
198 « 8 „ „ den, lees: de.
21Ï „ 24 v. b.
n de, lees: den.
211 „ 17 v. o. n XXVIII en XIX,) landbouw, lees: XIX).
261 „ 11 v. b. „ scheepschilden, lees: scheepsschilders.
265 „ 22 v. o. geheel de, lees: geheel met de.
269 „ 11 v. b. i! zou, lees: zouden.
269 » 11 » verschafte, lees: verschaften.
273 „ 8 v, o. !! 1899, lees: 1889.
274 „ 9 v. b.
»
de, lees: den.
283 . 5 „
•* aanwijst, lees: aangewezen wordt.
283 , 6 v. o. blz. ' » blz. 282.
m
286 1 v. b. m eene, lees: eenen.
286 , 4 „ ceterens, lees: ceteres
300 „ 15 v. o. 1886, lees: 1889.
302 , 4 v. b. den, lees: de.
302 . 5 . il geconstateerden, lees: geconstateerde.
313 klasse XXXI voorlaatste kolom staat: 5657, lees: 5757.
319 „ I^-XVII kolom 4 staat: 599, lees: 598.
In Bijlage II is op blz. XXX de rubriek beroepen uitgeoefend in dienst van eenen
rreemden staat tot klasse XXX gebracht, dit moet zijn klasse XXIX.
Jfi
BIJDRAGEN
TOT DE
STATISTIEK VAN NEDERLAND.
NIEUWE VOLGREEKS
Uitgegeven door het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Ho. XXXII-
INLEIDING
TOT Dl
Uitkomsten der achtste algemeene tienjaarlijksctie Volkstelling
VAN
EEN EN DERTIG DECEMBER 1899
EN DAARAAN VERBONDEN
Beroepstelling en
in vergelijking zooveel mogelijk met de uitkomsten van vroegere tellingen.
AFLEVERING I.
Uitkomsten der eigenlijke Volksteiiing,
G-EBRS,
'S-aRAVENHAGE,
BEIJINFAISTTE
1903.

&v •, - •
INHOUD.
Blada.
HOOFDSTUK I. Voorbereiding der telling, de telling zelve en de bewerking harer uitkomsten 1
HOOFDSTUK II. Uitkomsten der achtste volkstelling in vergelijking met die van vroegere tellingen 26
§ 1. Territoriale verspreiding der bevolking. . 26
§ 2. Indeeling van het Kjjk in gemeenten '30
§ 3. Verdeeling der bevolking naar verschillende administratieve indeelingen. 32
§ 4. Toeneming der bevolking 37
§ 5. Indeeling der bevolking naar het geslacht 46
§ 6. Dichtheid der bevolking 50
§ 7. Gemiddeld aantal bewoners per huis .54
§ 8. Indeeling der bevolking natir de wijze van samenwoning 56
§9. „ „ „ s den burgerlijken staat 62
§ 10. „ ,, „ s de geboorteplaats......... 70
§ 11. » „ „ „ „ nationaliteiten 77
§ 12. „ „ „ on kerkelgke gezindten 81
§ 13. „ „ „ „ den leeftijd en den burgerleken staat . . 89
HOOFDSTUK III. Sterftetafels voor Nederland afgeleid uit de tienjarige periode 1890/99 door
Prof. Dr. A.. J. VAN PESCH, Hoogleeraar te Amsterdam . . . . . . 107
§ 1. Algemeene opmerkingen . 107
§ 2. Beknopt overzicht der gevolgde methode 107
§ 8'. Verschil tusschen de sterftetafels van eene bepaalde generatie en die van
gelijktijdig levenden 109
§ 4. Onderzoek van de fouten der volkstellingen voortspruitende uit onjuiste
opgaven op de „ronde" leeftijden 114
§ 5. Vergelijking der sterfte- en levenskansen 118
BIJLAGE A. Sterftekansen afgeleid uit de levenden en dooden, waargenomen in drie jaren
1870, 1880 en 1890 (mannen) 120
„ B. Idem (vrouwen) 121
Tabellen 123
VOORBERICHT.
De Inleiding tot de uitkomsten der achtste algemeene tienjaarlijksche Volkstelling van
31 December 1899 met daaraan verbonden Beroepstelling en Woningstatistiek verschijnt in
twee afleveringen, omdat de bewerking van het gedeelte betreffende de Beroepstelling en de
Woningstatistiek nog niet geheel gereed is, en het, ook met het oog op de in deze aflevering
voorkomende sterftetafels over de perioden 1890—1899, bewerkt door Prof. Dr. A.ïï. VAN PESCH,
wenschelijk voorkwam, de Inleiding tot de eigenlijke volkstelling niet langer te vertragen.
's GRAVENHAGE, 31 October 1903.
De Directeur van het Centraal Bureau
voor de Statistiek,
C. A. VERRIJN STUART.

HOOFDSTUK I.
Voorbereiding der telling, de telling zelve en de
bewerking harer uitkomsten.
Ter voorbereiding van de achtste algemeene tienjaarlijksche Volkstelling, die, ter
voldoening aan de wet van 22 April 1879 (Stbl. n". 63) aan het einde van 1899 moest worden
gehouden, werd door den Minister van Binnenlandsche Zaken, alvorens op de Staatsbegrooting
voor 1899 de daarvoor in dat jaar benoodigde gelden uit te trekken, bij missive van 7 Mei 1897
n°. 4, Ai'deeling M. P. V. tôt de toenmalige Centrale Commissie voor de Statistiek het verzoek
gericht, deze zaak in onderzoek te nemen, en haar advies te doen kennen over de voorschriften,
waarnaar die volkstelling zou behooren te worden gehouden, onder overlegging van een
ontwerp van den algemeenen maatregel van bestuur, bedoeld in art. 2 van bovengenoemde
wet, en van de voorschriften en de daarbij behoorende modellen, krachtens dien maatregel van
bestuur uit te vaardigen. Tevens verwachtte de Minister daarbij eene raming van kosten, die
het gevolg zouden zijn van eventueele uitvoering van de voorstellen der Commissie en van de
vergoeding, die eventueel uit 'sRijks kas aan de gemeentebesturen zoude moeten worden
uitgekeerd.
Bij de voorbereiding van het terzake uit te brengen advies werd besloten aan de Heeren
Inspecteurs van het Geneeskundig Staatstoezicht en van den Arbeid, en nan de Besturen der
Vereeniging voor de Staathuishoudkunde en de Statistiek, der Nederlandsche Maatschappij tot
bevordering der Geneeskunde, der Nederlandsche Maatschappij tot bevordering van Nijverheid en der
Vereeniging tot bevordering van Fabrieks- en Handwerksnijverheid in Nederland het verzoek
te richten, te willen mededeelen, of het voornemen bij hen bestond, met betrekking tot de
vragen, welke bij de aanstaande volkstelling zouden worden gesteld, wenschen of opmerkingen
aan de Regeering kenbaar te maken, en zoo ja, den inhoud daarvan ter kennis van de
Commissie te willen brengen.
De Heeren Inspecteurs van het Geneeskundig Staatstoezicht in de provinciën Friesland
én Groningen, Overijssel en Drenthe, Gelderland, Noordholland, en Limburg en Oostelijk
Noordbrabant alsmede de Heeren Inspecteurs van den Arbeid in de 2° 4° en 6* inspectie en
het Bestuur der - Nederlandsche Maatschappij tot bevordering van Nijverheid verklaarden, dat
bij hen niet het voornemen bestond met betrekking tot de vragen, welke bij de volkstelling
zouden worden gesteld, wenschen of opmerkingen aan de Regeering kenbaar te maken.
1

Het Hoofdbestuur dei 1 Maatschappij tot bevordering der Geneeskunde bepaalde er zich
toe den wensch uit te spreken, dat vraag 12 op de telkaarten der volkstelling van 1899,
betreffende blinden en doofstommen ook in de telkaarten voor de 8° volkstelling bewaard
zoude blijven, Tevens zoude het dan echter wenschelijk zl]n, maatregelen te nemen om onjuiste
of onvolledige opgaven te voorkomen, daar het van bekendheid was, dat bij de telling van
1889 zeker van 1 /a der, blinden en doofstommen geen melding werd gemaakt.
De Inspecteur van den Arbeid in de I e Inspectie maakte den wensch kenbaar, dat uit
de gegevens der volkstelling eene controle-statistiek zou kunnen worden afgeleid voor 1°. de
jeugdige personen naar geslachten, die in fabrieken en werkplaatsen arbeid verrichten resp.
naar leeftijd van 12—16 jaar; 2°. de vrouwelijke personen, die in fabrieken en werkplaatsen
arbeid verrichten boven 16 jaar, naar den burgerlijken staat; 3°. de mannen die in fabrieken
en werkplaatsen arbeid verrichten boven 16 jaar, alles minstens naar provinciën, doch nog
liever naar gemeenten gerangschikt.
De Inspecteur van den Arbeid in de 3° Inspectie bepaalde zich tot de vragen betreffende
de beroepen en stelde voorop den wensch, om, zooveel eenigszins mogelijk, de uitkomsten van dit
deel der volkstelling zoodanig in te richten, dat eene vergelijking met die der vorige beroepstelling
mogelijk zou zijn.
Voorts gaf hij in overweging de gestelde vragen zoodanig aan te vullen, dat de
uitkomsten dezer telling zoo mogelijk ook een antwoord konden geven op de volgende vragen :
1". hoeveel personen (inclusief dus de vrouwen en kinderen van kostwinners) vinden onderhoud
door eenig beroep en bedrijf; 2'. a. hoeveel personen in eenig bedrijf voor eigen rekening
werken zonder hulp van anderen, b. hoeveel bedrijfslioofden resp. met 2, 3, 4, 5 6—10,
11—20 enz. personen in hunne werkplaatsen werken, eventueel hoeveel personen buiten hunne
werkplaatsen direct en uitsluitend in hun bedrijf werkzaam zijn in de gemeente, waarin de
werkgever zijn bedrijf uitoefent; 3'. hoeveel personen, die eenig beroep, ambacht of handwerk
uitoefenen, op het tijdstip der telling tijdelijk niet in dienstbetrekking zijn (werkloozen), met
opgave van het beroep, dat zij, in dienstbetrekking zijnde, uitoefenen. Voorts wenschte deze
Inspecteur dat, ook in verband met de opheffing der patentbelasting, waarvan het eindigen der
daaromtrent bestaande statistiek wel het gevolg zou zijn, de vragen zóó werden gesteld, dat
daaruit eene statistiek samengesteld kon worden van het aantal hoofden enz., die behooren tot
kleinhandel (winkeliers), groothandel (binnen en buitenland), bankiers, effectenhandelaars enz.
Eindelijk vestigde hij er de aandacht op, dat de beroepsvraag zoodanig gewijzigd zou
moeten worden, dat in bedrijven, waar meer dan één hoofd is, en dus een deel der door hem
gewenschte opgaven meer dan eenmaal zouden kunnen worden gedaan, dit bij de verzameling
der uitkomsten geene aanleiding tot fouten zou kunnen geven, wat mogelijk aldus zou kunnen
geschieden, dat tevens opgave werd gevraagd van naam of firma der betrokkenen.
De Inspecteur van den Arbeid in de 5° Inspectie deelde als zijn gevoelen mede, dat het
ongetwijfeld van groot belang zou zijn te achten, indien uit de uitkomsten der 8° volkstelling
zou kunnen blijken het aantal der werkloozen in de verschillende vakken op het tijdstip der telling.
Voorts achtte hij het, op grond zijner ervaring, wenschelijk, dat de op de kaart voorkomende
omschrijving van een krachtwerktuig in overeenstemming werd gebracht met de door
den Minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid, bij beschikking van 19 Februari 1897
daaromtrent gegeven verklaring.
De Inspecteur van het Geneeskundig Staatstoezicht in Zuidholland wees erop, dat tot
dusver onzekerheid bestond ten opzichte van den omvang der nataliteit, zoowel in de verschillende
bevolkings- als in de verschillende leeftijdsklassen. Hoewel hij erkende dat dit onderwerp eigenlijk
bij éene volkstelling niet thuis behoorde, meende hij toch dat enkele vragen, daarop betrekking
hebbend, mits in den vorm niet al te veel afwijkend van het karakter der over het algemeen
gestelde vragen, zouden kunnen worden toegelaten, bijv. indien zoowel voor mannen als voor
vrouwen aan de vraag naar den burgerlijken staat kon worden toegevoegd, of als nieuwe vraag
gesteld, (voor gehuwden) a. in welk jaar is het huwelijk gesloten? b. hoeveel kinderen «ijn daaruit
geboren? c. hoeveel zijn hiervan nog in leven? d. in welke jaren zijn de kinderen geboren, resp.
gestorven ?
De geneeskundige Inspecteur voor Zeeland en Westelijk Noordbrabant wenschte de vraag,
voor blinden en doofstommen gesteld op de telkaarten van 1889, gaarne aldus gewijzigd te zien:
12a. Is hij (zij) blind? (blind geboren of op welken leeftijd en door welke oorzaak blind
geworden ?)
126. Is hij (zij) doofstom?
12c. Geniet hij (zij) of heeft hij (zij) genoten het voor blinden of doofstommen bestaande
onderricht.
12d, Is hij (zij) krankzinnig? (op welken leeftgd krankzinnig geworden?)
12e. Is hij (zij) idioot?
Het Bestuur eindelijk der Vereeniging voor de Staathuishoudkunde en de Statistiek meende
dat de vragen, in 1889 op de telkaarten gedaan, aan duidelijkheid niet te wenschen overlieten
en dus in dit opzicht geene wijziging behoefden. Ook tot uitbreiding van het werk der volkstelling
wenschte ' het. in het algemeen niet te adviseeren ; slechts op één punt, te weten het
vraagstuk der volkshuisvesting, meende het, dat zonder te groote bezwaring van werk,
de volkstelling zou kunnen worden dienstbaar gemaakt aan de vermeerdering van kennis van
den socialen en economischen toestand 'des volks, die in dit opzicht nog veel te wenschen laat.
Daar het vooral de groote gemeenten zijn, welke hier in aanmerking komen, gaf het Bestuur
in overweging om voor de acht gemeenten met meer dan 50.000 inwoners nevens de voor het
geheele Rijk te stellen vragen nog enkele supplementoire vragen betreffende den woning-toestand
te stellen. Deze vragen zouden niet op de kaarten, doch op de omslagen behooren gesteld te
worden, en zouden tot de volgende kunnen beperkt blijven :
1. Aantal voor bewoning besiemde vertrekken (eene begrenzing vau het begrip vertrek
ware hierbij noodig.)
2. Aantal dezer vertrekken waar:
a. stookgelegenheid bestaat (bij centrale verwarming dit op te geven»,
b. door een of meer ramen of door eene deur gemeenschap bestaat met de buitenlucht.
De contrôle op de beantwoording dezer vragen wenschte het Bestuur over te laten aan
het tellerspersoneel.
Bij hare Missive van 26 Februari 1898 bracht de Centrale Commissie voor de Statistiek
advies uit over de inrichting der Volkstelling; (Voor het volledige advies der Commissie wordt
verwezen naar de Nederlandsche Staatscourant van 2 Mei 1899 No. 102, waarin het verslag
der Centrale Commissie voor de Statistiek over het jaar 1898 is opgenomen.)
In dit advies werd door de Commissie voorgesteld de voorschriften en daarbij béhoorende
formulieren, die voor de telling van 1889 waren vastgesteld, in hoofdzaak te behouden, met in
achtneming van enkele wijzigingen in de vragen der telkaarten.
Deze wijzigingen, blijken uit achterstaande overzichten van den inhoud der telkaarten in
1.889 gebruikt en voor 1899 voorgesteld.

7 de VOLKSTELLING.
_________
1. Familienaam en voornamen I voluit geschreven) van hem
(haar) wien (wie) clesse kaart betreft.
2. Leeft hjj (ssjj) afssonderljjk of in een gessin?
3. Zoo hjj (ssjj) in een gezin leeft, is hjj (ssjj) dan daarin als
hoofd? (of als echtgenootei of als kind? of als inwonend bloed
of aanverwant? of als inwonend niet-verwant? of als kostganger
(ster) of bestedeling (e)? of in dienstbetrekking?
4. Dag, maand en jaar der geboorte.
5. Waar is hjj (ssjj) geboren?
((Jcineeiilo en provincie to vei > mo1doii.Islit|(/.yilnnonoNedin - land8clio
kolonie of buitenslands goboron, dan to vonuoldon do plitalM on hot land).
6. Tot welk land (nationaliteit) behoort hjj (ssjj)?
(Dit olloen to beantwoorden voor hom (haar) dlc (reen Nederlander Is).
7. IE hjj (zjj ) ongehuwd ? of gehuwd ? of weduwnaar (weduwe) ?
of gescheiden van echt? of gescheiden van tafel en bed?
Iburgerlijke staat'.
8. Tot welk kerkgenootschap behoort hjj (zjj)?
(Zepr bepaald aanduiden: MJeom-lwelil: Nederdultsch Hervormd, Borstald
Luthorsch, Hoorasch-Kathollok, Oud-lioorascu, Portugoosch Israëlitisch, ent.)
Js ja
2 ! J5"3
4)~ 93
•° § 8
fil
CS 5) 5
Se !<
44-
.f a
9. Indien hij (zij) een ambt of bediening bekleedt
in dienst van den Staat, eene provincie, eene gemeente,
een waterschap of een kerkgenootschap,
zonder te behooren tot de personen, bedoeld in
vraag 10:
Welk ambt bekleedt hjj (ssjj) dan?
(Vormoldon don tltol, waaronder h|| lr.\i) is aangesteld of In dienst
genomen.)
10. Is hij (zij) werkzaam in eenig vak van handel
of nijverheid, kunst of wetenschap, eenig beroep of
eenig ambacht of handwerk uitoefenende, alsdan
de volgende vragen te beantwoorden:
a. In welk vak van handel of njjverheid, kunst of
wetenschap is hjj Issjj) werkssaam ?•
b. Welk beroep, of ambacht, of handwerk oefent
hjj («jj) uit?
I. Indien liM (sr-tl) hoofd IN van eene zimk, vaiiccnc
iiiricliliiiK, van een bedr^l' of onderneming;.
o, Is hjj (ssjj) dat dan voor eigen rekening? of als
bestuurder voor rekening van een ander?
rf. Hoeveel personen ssjjn onder hem (haar) werkssaam ?
n. Bessigt hjj (ssjj) krachtswerktuigen? Zoo ja, van
welke soort?
(Wjvoorbeehh wind- oi' watermolen, stoomtuig, gaskraehtmachine enz.)
11. Indien 1>U (_(|) in rtlenstbetrekUimf IK:
f. In welke betrekking is hjj (ssjj) dan werkzaam?
g. In wiens dienst is la jj (ssjj) werlc/.aam?
11. 8 ) o, Was hjj (zjj) in den nacht van 31 December 1SS9
op 1 Januari 1890 in ssjjne {hare) woning aanwezig?
b, Zoo niet, waar was hjj (zjj) toen?
(Nauwkeurig opgeven : mot aanduiding viui de gemeente on de woning wiiiir
on don persoon 1)0 wlon hy i/.y) vertoeft, oi' wol van de redon rler tyüolljko
aanwezigheid aldaars bljmorbeeht: «als milicien in dienst to . . . . " „vorploogd
in het ziekenhuis to .,..", „mot vacantle b|| .... to ....", enz. Is hy (zü)
In hot butonland, dan hot land opgeven, of wel dat h(| (stil) o\> zoo Is.
Hooft hO '«yi op hot tydstlp der telling goon naohtvoi'bU)f waar hUizö) alsdan
vortooft, dan wordt hy (zyi geacht op dat tydstlp diiiir te xMn, w*" 1 hy (zy>
hot eerstvolgend nuuhtvorbiyf heofti.
12. Voor een blinde of dooiiiNloiiime no|r der.e vragen 4c
boiiiitivooi-deii :
a. Is hjj (zjj) blind? of doofstom?
6. Geniet hjj (zjj) of heeft hjj (zjj) genoten het voor blinden
of doofstommen bestemde onderricht?
8ste VOLKSTELLING.
VRAGEN.
1. Familienaam en voornamen (voluit geschreven) van hem
(haar) wien iwie) deze kaart betreft. *)
2.
8 ) Leeft hjj (ssjj) afzonderlijk of in een gezin?
3. Zoo h y (ssjj) in een gezin leeft, is hjj (ssjj) dan daarin als hoofd?
(of als echtgenoote) of als ssomi (dochter) ? of in andere betrekking
van verwantschap, zoo ja, welke? of als inwonend nietverwant?
of als kostganger (ster) of bestedeling (e)? of in
dienstbetrekking?
4, Dag, maand on jaar der geboorte.
5. Waar is hjj (ssjj) geboren?
(Ucmncnlc on |>rovinclu to vormoldon. Is hy (zU) In oono Nodorlandsoho
Kolonie of buitenslands gehoren, dan te vormoldon de plnutM an hotlimd).
6, Tot welk land (nationaliteit) behoort hjj (xjj)?
(Dit alloon to bnnntwoorden voor hom (haar) die jteen Xederlniidei' Is).
7, Is hjj (zjj) ongehuwd? of gehuwd? of weduwnaar (weduwe)?
of gescheiden van echt? of gescheiden van tafel en bed?
8. Behoort hjj (ssji • tot eene kerkelijke gessindte? ssooja, welke?
(Xeot bepaald aanduiden : hljnooHieelit : Noderdultseh Hervormd, Horstold
Iitithorsch, HoomBeh-Katholiek. óud-Boomsch, Portugoesch Israëlitisch, enz.)
Is f
Ui
'» > ig
g-si
9. Indien hij (zij) een ambt of bediening bekleedt
in dienst van den Staat, eene provincie, eene gemeente,
een waterschap of eene kerk, zonder te
behooren tot de personen, bedoeld in vraag 10:
AVelk ambt of bediening bekleedt hjj (zjj) dan?
iVcrmoldon den tltol, waaronder h(| (ÜD) IS aangosteldoi'ln dienst
gonomvn).
10. Indien hij (zij) in eenig vak van handel of
nijverheid, kunst of wetenschap werkzaam zijnde,
eenig beroep of eenig ambacht of handwerk uitoefent,
alsdan de volgende vragen te beantwoorden :
0. Tn welk vak is hjj (zjj) werkssaam?
(Duldoiyk opgovon, b.v. handel in knildonlorswai'on, maeulnofnbrleagc,
i|/.ursiuo(loi'U, landbouw, bouwvak, katoonsplnnery, hulseiyko
dlenüteli, enz.)
b. Welk beroep, of ambacht, of handwerk oefent
hjj (ssjj) in dat vak uit?
iBuldeiyk opgeven, b.v. kruldonlor, draaier, stnld, boer, tlmraofraiui,
wlnlcollerster, splustur, werkrauld on/..)
1, Indien h M (r.l,]) lioot'd 1M vnn eene ziiuU, vun ceue
iiirlclitlnfr. vim oen budr^t' ol' onderneming:
c. Is hjj (ssjj) dat dan voor eigen rekening? of als
bestuurder voor rekening van een ander?
11. Indien U[\ In «lionMtluttrcltklng In:
•d. In welke betrekking is hjj (zjj) dan werkza,'am?
iDuldeiyic opgovoii, b.v. ondordlroctour, buroanohof, opzichter,
moostorknecht, knecht, gestel, enz.)
e. In wiens dienst of in welke zaak, inrichting,
bedrjjf of' onderneniing is hjj (ssjj) werkssaam ?
11. Vragen voor hoofden van gezinnen (a, h. en c.) en
voor afzonderlijk levende personen (b. en c):
a. Hoeveel personen wonen in zjjn (haar) gessin samen? (hjj
(zjj) zelf (ve) medegerekend).
b. Hoeveel vertrekken bewoont hjj (ssjj) (met zjjn (haar) gessin)?
(ICoukons, glasdichto sorros on alkoven modo te rekenen, bodstedon niet
Kelders, zolders eu stallen alleen dan rusdo to rekenen, als z(| bowoond worden
of i ldaar gorogcid nauhtverbiyi' gohoudnn wordt. Winkelruimte» niet mode te
rokouen. Zj| dlo een «chip of mayen bewonon moeten dit hlor bovendien vormoldon).
c. Hoeveel dezer vertrekken staan door een raam of deur in
onmiddellijke gemeenschap met de buitenlucht?
12.
:l ) Was hjj (ssjj) in den nacht van 31 December 1899 op
1 Januari 1900 in zjjne (hare) woning aanwezig?
b. Zoo niet, waar was hjj (ssjj) toen?
(Zo > nauwkeurig mogelijk adres opgeven. lHjvoorbteW: „als milicien te ...
vorp'eegd In hot ziekenhuis to . . . . „met vacantle by .... to .... op zoo
aan boord van .... enz.
Heeft hy uy) op hot tydstlp drr telling geen nachtverbiyf waar hy izUl
alsdan vertoeft, dan wordt hy feU • geacht op dat tijdstip danr te z(]n, waar
hy (zy• het ocrstvolgond nachtverbiyf hooft.)
De wijziging in vraag 8 der telkaart voor 1899 werd voorgesteld ter gemoetkoming aan
den wensch van de Commissarissen der Koningin, uitgesproken in hunne rapporten over de
7° volkstelling, om uit de. beantwoording dier vraag de betrekking van inwonende verwanten
tot het hoofd des gezins juist te doen kennen, omdat die betrekking, volgens art. 23 van het
Koninklijk Besluit van 24 Juli 1887, in het bevolkingsregister nauwkeurig moet worden omschreven.
In vraag 7 werden de woorden „burgerlijke staat" overbodig geacht.
Bij vraag 8 kwam het der Commissie -wenschelijk voor, het woord „kerkgenootschap" te
vervangen door „kerkelijke gezindte".
Nadat door de Commissie was betoogd het wenschelijke, om ook aan de achtste volkstelling
eene beroepstelling te verbinden, werd voorgesteld de vragen 9 en 10 in hoofdzaak
ongewijzigd te behouden. Ten einde echter het onderling verband der vragen 10a en 10b
duidelijker in het licht te stellen, achtte de Commissie het wenschelijk in laatstbedoelde vraag
de woorden „in dat Vak" in te voegen.
De vragen 10c? en 10e, bij de volkstelling van 1889 gesteld, om de Ingenieurs, destijds
belast met het opmaken eener nijverheidsstatistiek, de gegevens te verschaffen, wenschte de
Commissie, als behoorende tot de vragen die bij eene bedrijEstelling zouden moeten worden
gesteld, hier te laten vervallen.
Daar de Commissie van meening was, dat eene telling van blinden en doofstommen bij
elke volkstelling niet behoefde te geschieden, werd voorgesteld vraag 12, daarop betrekking
hebbende, ditmaal niet te stellen.
Werd in dien zin beperking der vragen voorgesteld, aan den anderen kant vroeg de
Commissie uitbreiding, door invoeging van eene vraag betreffende den woningtoestand.
De vraag naar het aantal kamers met stookgelegenheden, door de Vereeniging voor de
Staathuishoudkunde en de Statistiek in overweging gegeven, ontraadde de Commissie op grond
van de waarschijnlijke onbetrouwbaarheid dev gegevens, wijl de vraag allicht het vermoeden zou
wekken, met fiscale doeleinden te zijn gedaan.
Uit het bovenstaande, volgt dat de Commissie den Minister niet adviseerde tot overneming
van de wenschen door de straks genoemde Besturen van Vereenigingen (met uitzondering van
dat der Vereeniging voor de Staathuishoudkunde en de Statistiek) en van sommige Inspecteurs
van het geneeskundig Staatstoezicht en van den Arbeid uitgesproken. De redenen waarom
de Commissie daartoe niet adviseerde zijn in het verslag der Commissie uitvoerig uiteengezet.
Behalve deze wijzigingen op de telkaarten in het algemeen, stelde de Commissie voor op
de telkaarten voor vrouwelijke personen, die gehuwd of ongehuwd geweest zijn, te vragen naaiden
naam en de voornamen van den echtgenoot (respectievelijk laatsten echtgenoot), ten einde
de gegevens der volkstelling gemakkelijker met die van het bevolkingsregister te kunnen vergelijken.
De tweede vraag óp de kaarten der tijdelijk aanwezigen werd aangevuld met de
woorden: „in zijne (hare) woonplaats".
Wat de voorschriften ter uitvoering betreft, gaf de Commissie in overweging die, in 1889
gegeven, in hoofdzaak te behouden, nadat met de later noodig gebleken wijzigingen en aanvullingen
daarvan rekening was gehouden. Slechts op één niet onbelangrijk punt veroorloofde de
•Commissie zich eene wijziging in overweging te geven. Blijkens § 8 der voorschriften voor de
gemeente-besturen, in 1889 vastgesteld, moesten deze de pakken tel- en verzamelkaarten, nadat
de voorgeschreven bewerking en contrôle daarvan ter gemeente-secretarie geheel waren afgeloopen,
zenden aan de Commissarissen des Konings in de provinciën, wier verdere werkzaamheden ten
opzichte van de volkstelling waren geregeld bij circulaire van 23 Januari 1890. De kaarten
werden dan ter provinciale ; griffie gecontroleerd en daarna werd aldaar bewerkt het eerste
') Op de kaarten voor vrouwen werd tevens gevraagd: Indien zy gehuwd Is of gehuwd geweest, ook van den echtgenoot of laatston eohtgonoot.
") Op kaarten voor tydoiyk aanwezigen luidde de vraag i Leeft hy (zy) in zyno (hare) woonplaats afzonderiyk of in oen gezin.
•i| Voor tUdeiyk aanwezigen luidde duze vraag als volgt: Waar In zUne (hare) woonplaats? iZoo nauwkeurig mogeiyk opgeven: provlnol», g;meente [en
daarvan dorp, gehucht of buurtschap] straat of gracht, huisnummer on is hy iztyi geen hoofd van oen gezin, dan naam van hem bU wien hy f?.yj inwoont.
Is de werkelijke woonplaats in het buitenland, dan plaats en land te vermelden.

6
gedeelte der uitkomsten van de volkstelling (plaatselijke indeeling, opgaven omtrent huizen en
schepen en omtrent het aantal getelde personen).
De Commissie veroorloofde zich den Minister in overweging te geven, die contrôle op
den inhoud benevens de bewerking van het eerste gedeelte der volkstelling niet weder aan de
provinciale Griffiën op te dragen, doch dit te doen geschieden ter plaatse, waar ook de overige
gedeelten van de uitkomsten zouden worden bewerkt. Zij adviseerde in dien zin op grond van
de ervaring in 1889 opgedaan, toen bij de bewerking der volkstelling, maar vooral der beroepstelling
gebleken was, dat de controle, ter provinciale griffie verricht, eene nadere controle niet
had overbodig gemaakt. Immers toen werden nog door het Departement van Binnen land se h e
Zaken voor de volkstelling 32395 kaarten en voor de beroepstelling nog eens 233554 kaarten ter
verbetering aan de gemeente-besturen teruggezonden.
Het toezicht op de gemeente-besturen en het uitbrengen van een verslag over den loop
der volkstellingswerkzaamheden en hun oordeel omtrent de inrichting, wilde de Commissie aan
de provinciale Besturen opgedragen blijven zien.
Omtrent de raming der kosten meende de Commissie zich te moeten beperken tot eene
raming der kosten wegens inrichting en voorbereiding der volkstelling, niet voor de verdere
bewerking daarvan. De Commissie meende dat, rekening houdende met de vermeerdering der
bevolking sedert 1889, en anderzijds met eenige buitengewone omstandigheden, die het materiaal
in 1889 duur hadden gemaakt, doch die thans konden worden vermeden, voor kosten van
het materiaal geen hooger bedrag dan /' 65.000 te moeten ramen, waar in 1889 f 60.991.62"'
was uitgegeven. Wat de tegemoetkoming aan de gemeentebesturen betreft, adviseerde de Commissie,
op grond van in 1889 opgedane ervaring en na onderzoek der klachten van verschillende
gemeentebesturen over te geringe uitkeeriug van het Rijk, voor de achtste volkstelling een
bedrag van 4'/,, et. per getelden persoon aan de gemeentebesturen toe te staan. Differentië.ele
uitkeeringen, naar de grootte der gemeentelijke bevolking, meende de Commissie op billijkheidsgrondeu
te moeten ontraden. De Commissie wenschte daarbij dat den Provincialen Besturen
werd opgedragen op eene billijke verdeeling dier gelden tusschen de secretarie-ambtenaren en
het tellerspersoneel toe te zien, opdat de vermeerdering der uitkeering in hoofdzaak zou strekken
tot het aanwerven van goed geinstrueerd en ontwikkeld tellersi-personeel, waarvan de nauwkeurigheid
der beantwoording der verschillende vragen veelal afhankelijk is.
Aan het advies werden door de Commissie onder meer toegevoegd een ontwerp-besluit betreffende
de achtste algemeene tienjaarlijksche volkstelling, welk besluit, mutatis mutandis en behoudens
het geen zou voortvloeien uit de wijzigingen in de vragen, zooals die door do Commissie waren voor-,
gesteld, gelijkluidend was met dat van 1889, benevens voorschriften tot regeling van de werkzaamheden
der gemeentebesturen ten opzichte der achtste algemeene tienjaarlijksche volkstelling.
Deze voorschriften zijn in hoofdzaak gelijk aau die in 1.889 gegeven, aangevuld en gewijzigd
in overeenstemming met hetgeen later werd voorgeschreven.
Kort voor de indiening van het advies der Commissie werd door het Néderlandsch
Landbouw-Comité tot den Minister een schrijven gericht met de vraag, of het niet mogelijk zoude
zijn gelijktijdig met de volkstelling eene telling van den veestapel in Nederland te doen houden,
terwijl tevens de wenschelijkheid uitgesproken werd, om aan die volkstelling te verbinden eene
opneming van het aantal eigenaars en pachters, verdeeld in verhouding tot het aantal Hectaren
land dat zij in gebruik hebben, zooals het gemeentelijk landbouwverslag aangeeft. Het Landbouw-
Comité verklaarde zich bereid, indien de Minister met het voorstel kon mede gaan, een stel
ontwerp-vragen aan de goedkeuring van den Minister te onderwerpen.
Daartoe door den Minister uitgenoodigd, legde het Landbouw-Coraité bij schrijven van
o Maart 1898 aan den Minister een uitgebreid stel ontwerp-vragen voor.' De beide brieven van
het Landbouw-Comité werden door den Minister aan de Centrale Commissie toegezonden, ten
einde daarover van advies te dienen.
In haar advies van 15 Juni 1898 te dier zake uitgebracht, gaf de Commissie aan den Minister
in overweging, om op het verzoek van het Landbouw-Comité afwijzend te beschikken, op grond dat de
door het Comité gestelde vragen bij een bedrijfstelling thuis behoorden, en de Commissie in haar
advies van 26 Februari juist ontraden had, eene bedrijfstelling aan de beroepstelling te verbinden,
waardoor eene vlugge en richtigevolvoeringder volks-enberoepstellingin gevaar zou worden gebracht.
Dienovereenkomstig werd aan het Landbouw Comité medegedeeld, dat de Minister, na
ampele overweging der gedane voorstellen, en na gepleegd overleg met de Centrale Commissie
voor de Statistiek, het niet mogelijk achtte aau de in 1899 te houden volkstelling een onderzoek
op landbouw-statistisch gebied in zoo uitgebreiden zin, als het Comité voorstelde, te verbinden.
Wel was de Minister voornemens bij de aanstaande volkstelling weder eene beroepstelling te
houden en verklaarde hij zich bereid aan de wenschen van het Landbouw-Comité te gemoet te
komen, door aanvulling van het formulier ten opzichte van de voor de beroepstelling te stellen
vragen, ten einde het Comité in staat te stellen tot het leeren kennen van feiten, waarvan de
wetenschap nuttig kan zijn voor de bestudeering van landbouwvraagstukken. Ook wegens den
beperkten omvang van het formulier kon dit echter niet. geschieden, dan indien het Comité den
Minister daartoe in staat kon stellen, door het aangeven van een klein getal, zoo eenvoudig
mogelijk ingerichte vragen, waaromtrent de Minister een nader voorstel gaarne zou afwachten.
In zijn antwoord verklaarde het Comité dat het ten opzichte van den veestapel niet
mogelijk was een noemenswaardig geringer aantal vragen te stellen zonder het doel: eene
verkrijging van eene juiste statistiek van de sterkte van onzen veestapel, uit het oog te
verliezen. Het Comité hoopte dat de Minister binnen een niet te lang tijdsverloop op andere
wijze zou bevorderen, dat ook ons land evenals het buitenland, op eene officieele veetelling
zou kunnen bogen.
Aangaande de telling van eigenaars en pachters kwam het het Comité voor, dat daarbij
in geen geval ontbreken mocht de toevoeging van het aantal H. A. grond, dat zij in gebruik
hebben. Het gaf daarom den Minister in overweging aan de beroepsvraag de volgende vragen
toe te voegen :
1. Indien hij is landbouwer of veehouder, hoeveel H. A. bouw- en grasland heeft hij
dan in gebruik ..... H. A. . . A. en daarvan in pacht H. A. . . A.
2. Indien hij is boerenarbeider of daglooner, hoeveel H. A. tuinbouw en grasland heeft
hij dan in gebruik, in te vullen . . . . H. A. . . A. en daarvan in pacht . . . . H. A. . . A.
3. Indien hij is zetboer, bedrijfsboer, enz. dus het landbouw- of veehouderijbedrijf niet
-voor eigen rekening drijft, hoeveel H. A. bouw en grasland worden dan door hem als zoodanig
beheerd H. A . . A.
Ook deze nadere briefwisseling werd door den Minister om advies toegezonden aan de
Centrale Commissie van de Statistiek, ten einde het oordeel dier Commissie te vernemen over
•de nadere voorstellen van het Landbouw-Comité.
De Commissie herhaalde in haar advies van 18 October 1898 dat de door het Landbouw-
Comité gedane vragen liggen op het gebied der nijverheidsstatistiek. Door opneming dezer
•vragen zou dan óok in de volkstelling een haar vreemd element worden binnen gebracht. En
nog afgezien daarvan, meende de Commissie, dat, in het belang van het welslagen van het
gewichtige werk der volkstelling, het aantal der gestelde vragen, die reeds talrijk genoeg zijn,

zooveel mogelijk moest beperkt blijven'. Mocht de Commissie reeds daarom den Minister niet
adviseeren tot opneming der door het Landbouw-Comité gesjtelde vragen, zij vond te minder
vrijheid dit te doen, nu de contrôle der antwoorden op deze vragen, naar zij vreesde, geene
geringe bezwaren zou ontmoeten, daar de gemeentebesturen, aan wiü de contrôle op het werk
der volkstelling wel weder zou worden opgedragen, te eenen male de gegevens missen, om
eene behoorlijke contrôle op de opgaven betreffende de verdeeling van het grondbezit uitteoefeneu.
Het kwam bovendien der Oommissie twijfelachtig voor, of de datum der volkstelling wel geschikt
was te achten voor eene verzameling der gevraagde gegevens met het oog op de tijdelijke pachtcontracten
voor de zomermaanden. Op deze gronden meende de Commissie den Minister ten stelligste
te moeten ontraden, aan het verzoek van het Nederlandsen Landbouw-Comité gevolg te geven.
De Uommissie deelde voorts mede, dat zij de vraag: hoe te komen tot eene goede
bedrijfsstatistiek, waaraan de behoefte zich naar hare meening steeds dringender doet gevoelen,
volledig in onderzoek had genomen. Indien dit onderzoek, naar zij hoopte, voerde tot een
gewenscht resultaat, dan zou tevens de gelegenheid geboden worden, om ook de landbouwbedrijfsstatistiek
ter hand te nemen, grondiger dan door het stellen van de enkele voorgestelde
vragen, die het Landbouw-Comité zelf een , minimum" noemt, mogelijk is.
Overeenkomstig' dit advies deelde de Minister aan het Landbouw-Comité mede, dat hij,
op de gronden door de Centrale Commissie ontwikkeld, na nauwgezette overweging tot zijn
leedwezen bezwaar moest maken tot het doen bij de volkstelling van de gewenschte vragen.
De Minister voegde er bij, dat de Centrale Commissie de vraag betreffende eene bedrijfstelling
in onderzoek had genomen, en dat, indien dat onderzoek tot het gewenschte resultaat voerde,
ook de landbouwbedrijfsstatistiek in haren vollen omvang tot haar recht komen zou.
Alvorens de Minister eene beslissing wilde nemen op het door de Centrale Commissie
voor de Statistiek uitgebracht advies van 26 Februari 1898, in zake de voorbereiding en de
inrichting der volkstelling, wenschte de Minister (schrijven van 7 Maart 1898 n". 2 Afd. M. P. V.)
van de Commissie een voorstel te ontvangen, omtrent de classificatie der beroepen, die bij de
bewerking van de uitkomsten van de eventueel met de 8 e volkstelling te houden beroepstelling
zou behooren te worden gevolgd.
Reeds spoedig bleek .de onmogelijkheid om à priori eene volledige beroepsclassificatie te
maken, bij gebrek aan eene opgaaf van alle in ons land uitgeoefende beroepen. Wel werd in de
uitkomsten der beroepstelling van 1889 een lijst aangetroffen van alle in die uitkomsten met
namen genoemde beroepen, en berustte bij de Commissie eene lijst van de voornaamste beroepen,
die in 1889 op de telkaarten waren vermeld gevonden, doch deze opgaven waren niet volledig
genoeg, om daarop eene volledige classificatie te kunnen bouwen, en zou dit pas kunnen geschieden,
nadat van de antwoorden op de individueele kaarten voor de telling van 1899 was kennis genomen.
Besloten werd daarom den Minister eene classificatie voor te leggen van groote beroepsrubrieken,
waarin dan later de enkele beroepen, zooals zij in de telkaarten zouden worden aangetroffen,
konden worden ondergebracht.
Nadat omtrent eene dergelijke groote rubriceering van beroepen het gevoelen van de
Inspecteurs van den Arbeid was gevraagd, werd door de Centrale Commissie bij haar schrijven
van 16 Mei 1899 aan den Minister van Binnenlandsche Zaken advies daaromtrent uitgebracht.
In dit advies deelde de Commissie mede dat zij, alvorens deze classificatie te ontwerpen het
gevoelen had ingewonnen van de Inspecteurs van den Arbeid, terwijl zij tevens bij hare overwegingen
was uitgegaan van het beginsel, dat zooveel mogelijk de vergelijkbaarheid met de uitkomsten
van de beroepstelling van 1889 moest behouden .blijven. Zij had daarbij echter tevens
gelet op de bij de Duitsche beroepstelling van 1895 gevolgde classificatie en op de wenschen
van het Institut International de Statistique, hetwelk als resultaat van zijne beraadslagingen
over de vraag hoe te komen tot vergelijkbaarheid van de uitkomsten der beroepstellingen in de
onderscheidene staten, ten slotte in overweging heeft gegeven zooveel mogelijk 48 met namen
genoemde beroepen (resp. beroepsgroepen) in elke beroepstelling te vermelden.
De Commissie meende echter te moeten opmerken, dat bij de latere bewerking, nadat alle
in de telkaarten genoemde beroepen bekend zouden geworden zijn, misschien nog enkele wijzigingen
in bijzonderheden wenschelijk zouden kunnen blijken. Voor het overige was bij deze classificatie
niet angstvallig vastgehouden aan het theoretisch classeeren of naar de grondstoffen of naar den
aard van den arbeid, doch was mét het oog op de praktijk, nu eens het eerste dan het tweede
beginsel gevolgd.
De classificatie door de Commissie aan dat schrijven toegevoegd was als volgt:
I.
Fabricage van aardewerk, glas, knik en steenen.
a. Graven van zand, kiezel, klei, mergel.
b. fabricage, van cement, gips, kalk, tras enz.
e. Fabricage van steenen, dakpannen, draineerbuizen
en ander grof aardewerk (inclusief
steenen parketvloeren.
d. Fabricage van fijn aardewerk en porcelein
(inclusief kunstaarclewerk).
e. Fabricage van glas en glazen voorwerpen,
kristal en spiegels.
II.
Bewerking non diamant en andere edelsteenen en
fijne gesteenten,
». Bewerking van diamant.
b. Bewerking van andere edelsteenen en fijne
gesteenten.
III.
Boek' en steendrukkerij, drukken van hout-, koper-,
siaalgravure, 'photographie enz.
•x. Boekdrukkei^ (inclusief correctors), ook gemeentelijke
en landsdrukkenj.
b. Steendt-ukkei^" en het drnkken van hout-,
koper- en staalgravure.
e. Photographie.
IV.
Bouwbedrij oen {incl. reiniging van gebouwen en
aanleggen, onderhouden en reinigen van wegen
en straten; ook gemeentelijke dienst).
a. Bonwen van huizen en fabrieken (inclusief aanleg
van gas- eu waterleiding en centrale verwarming,
steenhouwen en marmerbewerking
architecten, teekenaars en opzichters).
b. Afwerken van huizen.
e. Overige bouwwerken niet huizenbouw betreffende.
d. Reiniging van bouwwerken, wegen en straten.
V.
Chemische nijverheid, fabricage van kaarsen, olie,
vernis, vet, seep, ontplofbare stoffen, verfstoffen.
a. Chemische ny verheid (incl. apotheken).
b. Fabricage van kaarsen, olie, vernis, vet, zeep.
c. Fabricage van ontplofbare stoffen, lucifers,
vuurmakers.
d. Fabricage van verfstoffen, kunstmest, hjni.
VI.
Hout-, kurk-, stroobewerking ; snij- en draaiwerk
van verschillende stoffen.
a. Houtbewerking (exclusief timmerlieden).
b. Kurk-, stroo-, borstelwerk, vlechtwerk van
verschillende stoffen.
c. Sn^j- en draaiwerk van andere stoffen dan hout
en metalen.
VIL
Kleeding en reiniging.
a. Vervaardiging van ' kleeding (inclusief haarbewerkers).
wandelstokken, parasols en
parapluien.
b. Vervaardiging van bedden, matrassen, gestikte
dekens enz.
c. Keiniging, (incl. chemische wasscherij), barbiers,
badhouclers, bleekenj en ververij, (voor zooveel
niet tot de textiele nijverheid behoorende).
VIII.
. Kunstnijverheid,
a. Beeldhouwers (excl. artisten en de beeldhouwers,
die tot de gi'oep Vla. behooren).
b. Schilderwerk (incl. calligraphen).
e. Graveurs en metalen-ornanientwerk (excl. gasornam
enten).
d. Naaldwerk en kunstbloemen (incl. militaire
ornamenten, voor zoover niet tot de textiele
nijverheid behoorende).
e. Overige kunstnijverheid.

IX.
Leder, toasdoek, caoutchouc.
ff. Fabricage van leder (incl. perkament) en verven
van leder.
/;. Fabricage van lederen voorwerpen (incl. schoenen
en handschoenen).
e. Fabricage van wasdoek en caoutclvonc.
d. Fabricage van voorwerpen van wasdoek en
caoutchouc.
X.
Oer, steenkolen, turf.
a. Oergraverij.
b. Steenkolen (najjnwerk en fabricage).
c. Tui'f en veenderij (graven en bewerken).
XL
Metalen (bewerking van)
a. Edele metalen en munten.
b. Niet edele metalen, voor zoover niet tot groep
XII en XIII behoorende, (incl. lettergieterij en
vervaardiging van timmermansgereedschappen").
XII
Vervaardiging vnn stoom- en andere werktuigen,
instrumenten, oorlogsmaterieel.
n. Fabricage van stoom- en andere werktuigen
(appendages, hijschwerktuigen, baggerwerktuigen,
resei'voirs).
b. Electroteehniek en vervaardiging van electrische
toestellen.
c. Fabricage van rijwielen en automobielen.
d. Instrumenten (incl. piano's, verlichtingsornamenten,
chirurgischeinstrumenten, kunstgebitten).
e. Oorlogsmaterieel en wapens (incl. werkplaatsen
van leger en marine).
XIII.
Scheepsbouw, vervaardiging van rijtuigen.
a, Scheepsbouw (incl. marine-inrichtingen).
b. Vervaardiging van rijtuigen, wapens, spooren
tramwagens.
XIY.
Papier.
a. Vervaardiging van papier, karton en papierhalf
stof' (excl. perkament).
b. Papier- en kartonbewerking (incl. boekbinders).
XV.
Textiele nijver h eid.
a. Gereedmaken van vezelstoffen voor de spinnerij.
b. Hekelen en spinnen.
c. Weven en breien (incl. f'abr. van wollen dekens).
d. Appreteeren, bleeken, drukken, stuk- en
gareiiverven.
e. Band-, kant-, koord-, passement- en wattenfabri
cage.
f. Touwslagerij.
10
XVI.
Fabricage van gas en eiectnciieü,
a. Fabricage van gas. '
b. Fabricage van electriciteit.
XVII.
Bereiding van ooedings- en genotmiddelen.
a. Grutterjjen en meelmolens.
b. Bakkerijen (brood-, banket-, suiker-), incl.
vervaardiging van ouwels.
c. Beetwortelsuikerfabrieken en suikerraffinaderijen.
d. Aardappelmeel-, stroop- en stijfselfabricage.
e. Cacao- en chocoladefabrieken.
/'. Koffie (bewerking van), cichorei, kofBestroop.
g. Verduurzaamde levensmiddelen.
//.. Vleeschhouwerij en vleeschbewerking.
i. Vischbewerking.
k. Fabriekmatige zuivelbereiding en fabricage van
melkproducten.
l. Margarinef'abricage.
m. Vruchtensappen, mineraalwater.
n. Jenever- en likeurstokerijen,
o. Brouwerij, azijnmakerij, ijsbel•eicling.
p. ürinkwaterexploitatie.
q. Tabakbewerking.
r. Zoutbewerking.
XVIII.
Landbouwbedrijven.
a. Land- of akkerbouw.
b. Veeteelt (incl. alle dieren-, paardenfokkerij,
vogelteelt enz., excl. vischteelt).
. c. Tuinbouw, warmoezerij, ooft-en bloemkweekenj
(incl. bollen cultuur).
d. Houtteelt (incl. boschbouw en boschopzicliters).
XIX.
Visscherij (incl. vUchkweekerij) en jacht.
a. Zeevisschenj.
b. Visscherij in binnenwateren.
c. Jacht.
XX.
Warenhandel (incl. tvsstâerihaiidel, makelaardij
p.n verdere hulpbedrijoen i»t%i den hundd.
a. Handel in grondstoffen,
o. » „ voorwerpen van kleeding.
c.
d,
e.
f.
•t
„ „ „ . „ voeding en genot.
» » « woning.
„ „ papier, boek- en kunstwerken, (incl.
dagbladen).
Handel in luxeartikelen.
, „ levend vee en gevogelte.
„ „ andere waren.
XXL
Verkeerswegen.
«. Spoor en tram.
b. 'Andere vervoermiddelen te land (incl.tolbazen).
c. Zeevaart.
d. Binnenscheepvaart (incl. sluis- en brugwachters).
e. Posterü, télégraphie en téléphonie.
f. Expeditie, bevrachters, bestellers, sjouwerlieden
enz.
r/. Logement- en koffihuishouderij, tapperij enz.
h. Marktwezen.
i. Begrafenis wezen.
k. Andere bedrijven.
XXII.
Gt'ediet- enbanhwezen (incl. geld-en effectenhandel),
XXIII.
Verzeker in gsivezen.
a. Levens- en ongelukkenverzekering.
h. Zieken- en begrafenisfondsen.
c. Brandassurantie.
d. Andere verzekeringen.
11
XXIV.
Vrije Beroepen.
a. Genees- heel- en verloskundigen (incl. tandartsen
en tandmeesters).
b, Vroedvrouwen.
e. Veeartsen.
d. Advocaten en procureurs.
e. Ingenieurs en landmeters (voor zoover niet
tot de groep XXIX behoorende).
f. Beeldhouwers, kunstschilders, portretteakenaars,
taal- en letterkundigen.
g. Toon kunstenaars', componisten, muzikanten,
concertzangers, organisten,
h. Tooneelspelers, operazangers.
i. Overige personen aan het tooneel verbonden
(incl. balletdanseressen, bureaulisten).
k. Andere beroepen tot de publieke vermakelijkheden
behoorende (incl. kermisreizigers en
circuspersoneel).
1. Archieven, bibliotheken, leesinrichtingen en
andere inrichtingen in liet belang van
wetenschap en kunst.
m. Schei-, wis-, natuur-, dier- en plantkundigen,
niet tot een der andere groepen behoorende.
n. Journalisten,'reporters.
o. Tolken, translateurs.
p. Administrateurs, rentmeesters, correspondenten,
secretarissen.
2. Stenografen, boekhouders, schrijvers, copiisten.
r. Vi'ije verzorging van godsdienstige behoeften
(godsdienstonderwyzers, evangelisten, zendelingen,
voor zoover niet tot XXV en XXXIII •
belioorencl).
s. Andere beroepen nieb onder een der vorige te
rangschikken.
XXV.
Onderwijs {excl, openbaar- en godsdienstonderwijs).
XXVI.
Verpleging of verzorging van armen, ouden, kraamvrouwen,
zieken, r/ebrekleigen, invaliden, krankzinnigen,
(incl. rijksinrichtingen).
XXVII.
Huiselijke diensten (huis- en stalbedienden e. d.)
XXVIII.
Losse werklieden en andere niet in een bepaald
beroep arbeidenden.
XXIX.
In dienst van den Staat (excl. posterij, télégraphie,
téléphonie, landsdrukkerij e, a. nvjverheidsbedrijven).
a. Algemeen bestuur (departementen enz.).
b. Diplomatie en consulaatwezen.
c. Rechtswezen.
d. Politiewezen.
e. Notarissen.
f. Onderwijs (onderwijzend personeel).
g. Toezicht op het onderwijs.
h. Sanitaire politie, toezicht op fabrieksarbeid en
liet stoomwezen.
i. Ki'ijgswezen (incl. militaire genees- en veeartsemjkundige
dienst, excl. de werkplaatsen van
leger of marine).
k. Financiewezen (rekenkamer, belastingen, kadaster,
muntwezen).
l. Waterstaat, (excl. tolbazen, sluiswachters, enz.
tot groep XXI b en d behoorende.)
m. Loods-, haven- en bakenwezen.
n. Koloniale ambtenaren (met verlof in Nederland).
o. Andere ambten of bedieningen,
XXX.
In dienst van eene prooincie.
a. Provinciale griffiën (incl. Commissarissen der
Koningin).
b. Waterstaat (excl. tolbazen, sluiswachters enz.
tot groep XXI b en d behoorende).
XXXI.
In dienst van eene gemeente (excl. gasfabrieken,
dienst der openbare werken en andere
nijoerheidsbedrijven).
a. Gemeente-secretariën incl. burgemeesters).

. Politie.
c. Brandweer.
d. Financiën en belastingen.
e. Onderwas (onderwijzend personeel).
f. Toezicht op het onderwijs.
g. Andere ambten ofbedieningen(excl. marktwezen).
XXXII.
12
b. Godsdienstonderwijzers en andere daarmede in
rang gelijk te stellen betrekkingen,
e. Andere ambten of bedieningen.
XXXIV.
Gepensionneerden (uit openbare, kerkelijke of
particuliere kassen).
XXXV.
In dienst van een waterschap.
Zonder beroep,
XXXIII.
In dienst van een kerkgenootschap of
kerkelijke gezindte.
a. Bedienaren van den godsdienst.
De verschillen lusschen deze classificatie en die, voor de uitkomsten der beroepstelling
van 1889 gevolgd, zijn de volgende:
De bewerking van diamant en andere edele steenen, die in 18S9 bij de fabricage van
aardewerk, glas, kalk en steenen was gevoegd, maakt thans eene afzonderlijke klasse uit.
Uit klasse III (boek- en steendrukkerij) is lettervervnardiging vervallen en overgebracht
naar klasse. XI (metalen), terwijl de boekbinderij is overgebrncht naar klasse XIV (papier en
kartonbewerking). De aanleg van gas- en waterleiding, die in 1889 afzonderlijk onder de bouwbedrijven
als onderafdeeling werd vermeld, is thans in den bouw van huizen opgenomen.
In klasse V (Chemische nijverheid) is thans gebracht de frabricage van kaarsen, olie, vernis,
vet en zeep, die vroeger met verlichting eene hoofdklasse vormde, terwijl de fabricage van
kunstmest, die in 1889 in eene afzonderlijke onderrubriek voorkwam, thnns met verfstoffen te
zamen is genomen.
Uit de klasse VII (kleeding en reiniging) is weggevallen de onderafdeeling versiering, die
vroeger omvatte de fabricage van handschoenen (thans bij lederbewerking), militaire ornamenten
(thans bij kunstnijverheid) en parapluies etc. (thans overgebracht naar de rubriek kleeding).
Daarentegen was de vervaardiging van bedden, matrassen enz., die thans eene afzonderlijke rubriek
vormt, vroeger in de afdeeling kleeding opgenomen.
Aan klasse VIII (kunstnijverheid) is de 4e onderafdeeling: „naaldwerk" vermeerderd
met vervaardiging van militaire ornamenten (voor zoover niet de textiele nijverheid behoorende),
terwijl de „overige kunstnijverheid" eene nieuwe onderafdeeling vormt.
Bij klasse IX, die in 1889 2 onderafdeelingen had: fabricage van leder en fabricage
van wasdoek en caoutchouc, zijn thans 4 onderafdeelingen vermeld, daar elk der beide eerste
in twee deelen is gesplitst: fabricage van leder en fabricage van lederen voorwerpen, fabricage
wasdoek en caoutchouc en fabricage van voorwerpen van wasdoek en caoutchouc).
Klasse X is nieuw in zooverre, dat hare onderdeelen vroeger met de eerste bewerking
van metalen eene hoofdklasse vormden, waarbij toen ook nog de houtbewerking was gevoegd,
die thans in klasse XVII onder de fabricage van voeding- en genotmiddelen voorkomt.
De klasse: bewerking van metalen, die vroeger 3 onderafdeelingen had, omdat de bewerking
van ijzer en staal afzonderlijk was gehouden, telt er thans slechts 2. In de 2e onderafdeeling is thans
de lettervervaardiging gebracht (vroeger onder boekdrukker^), alsmede de vervaardiging van
timmermansgereedschappen, die vroeger onder de vervaardiging van instrumenten voorkwam.
De klasse XII (fabricage van stoom- en andere werktuigen enz.) die in 1889 3 onderafdeelingen
telde, heeft er thans 5, omdat de electrotechniek en vervaardiging van elechïsche toestellen,
alsmede de fabricage van rijwielen en automobielen afzonderlijk zijn, vermeld.
13
In klasse XIV zijn de boekbinders opgenomen, die in 1889 bij boek- en steendrukkerij
•waren ingelijfd.
Aan de textiele nijverheid gaat met het oog op onze vlas-industrie, eene nieuwe onder-
^ifdeeling vooraf, het gereedmaken van vezelstoffen voor de spinnerij'
Uit de klasse verlichting is thans verdwenen de fabricage van olie, vernis, vet én zeep,
•die naar de chemische nijverheid zijn overgebracht, en is de overgebleven onderafdeeling: verlichting,
gesplitst in fabricage van gas en fabricage van electriciteit (electrische centrale).
De klasse: fabricage van voedings- en genotmiddelen bevatte in 1889 eene afdeeling:
bereiding van boter en kaas. Deze benaming is veranderd in kunstmatige zuivelbereiding, terwijl
•eene nieuwn onderafdeeling is opgenomen „margarinefabricage", die vroeger onder de boter- en
kaasbereiding begrepen was. Ook zijn in deze klasse gebracht als nieuwe onderafdeelingen:
•drinkwaterleiding-exploitatie (in 1889 onder de bouwvakken gerangschikt) en zoutbewerking, die
vroeger met het winnen van metalen en steenkolen en de vervaardiging van turf één geheel
uitmaakte. Voorts is in deze klasse de ijsbereiding, die vroeger onder vervaardiging van vruchtensappen
voorkwam, thans gebracht onder fabricage van bier.
In de uitkomsten van 1889 was de warenhaudel in drie klassen verdeeld:- eigenlijke
handel, tusschenhandel (agenten, commissionnairs en makelaars) en hulpbedrijven van den handel
(hoofdzakelijk omvattende de reizigers en het marktwezen). Thans zijn deze drie klasse ineen
gesmolten met dien verstande, dat het personeel tot het marktwezen behoorende, naar de klasse
verkeer is overgebracht als eene nieuwe onderafdeeling dier klasse, terwijl daaraan nog eene
nieuwe onderafdeeling „begrafeniswezen" is toegevoegd.
In de klasse „vrije beroepen" heeft, in vergelijking met 1889, splitsing van verschillende
afdeelingen plaats gehad. Zoo is de afdeeling kunstenaars en letterkundigen gesplitst in : a, beeldhouwers,
kunstschilders, portretteekenaars, taal- en letterkundigen en b toonkunstenaars, componisten,
muzikanten, concertzangers .en organisten, c tooneelspelers en operazangers; zijn de
overige personen aan het tooneel verbonden afgescheiden van de overige beroepen tot de publieke
vermakelijkheden behoorende, doch zijn aan deze laatste toegevoegd : kunstenmakers, goochelaars,
straatmuzikanten enz.; is de rubriek van 1889: andere beroepen tot wetenschap en kunst behoorende
thans gesplitst in: a. archieven, bibliotheken, leesinrichtingen enz. b, schei- wis-plant-
•en dierkundigen, c, journalisten en reporters, cl. tolken en translateurs; is ten slotte uit de
rubriek andere beroepen niet onder een der vorige te rangschikken afgescheiden : vrije verzorging
van godsdienstige behoeften, evangelisten enz.
In de klasse „In dienst van den staat" is de afdeeling „rechtswezen" van 1889 thans in
•drieën verdeeld: rechtswezen, politiewezen en notariaat, en het onderwijs in tweeën, onderwijzend
personeel en toezicht op het onderwijs,
In de klasse „In dienst eener gemeente" zijn politie en brandweer thans gescheiden, en
heeft in de afdeeling onderwijs dezelfde verdeeling plaats gehad als bij het Rijks-onderwijs.
Tijdens het nog in onderzoek zijn van de bovengenoemde classificatie der beroepen, had
nij Koninklijk Besluit van 9 Januari 1899 No. 43 de reorganisatie van de Centrale Commissie voor de
Statistiek plaats en werd er thans naast de gereorganiseerde Commissie een Centraal Bureau
voor de Statistiek opgericht.
De nieuwe Commissie werd bij schrijven van 8 Februari 1899 La. A. Afdeeling M. P. V.
uitgenoodigd in overweging te nemen, hoe de te verzamelen gegevens der volks- en beroepstelling
en der woningstatistiek zouden moeten worden bewerkt en de uitkomsten gepubliceerd,
opdat een en ander kon vastgesteld worden vóór de samenstelling van het ontwerp van

15
Hoofdstuk V der Staatsbegrooting voor 1900, waarop daarna de noodige gelden zouden moeten
worden uitgetrokken. Den 16 on Mei 1899 werd door de Commissie haar advies daarover uitgebracht.
De Commissie heeft in haar advies achtereenvolgens behandeld : I de inrichting der volkstelling,
II de inrichting der woningstatistiek, III de inrichting der beroepstelling.
Ter tegemoetkoming aan den wensch van het Institut International de Statistique, gaf
de Commissie in overweging alle gegevens ook te publieeeren voor de volgende groepen van
gemeenten; gemeenten met 500 inwoners en minder, van 501—1000 inwoners, van 1001—2000
inwoners, van 2001-5000 inwoners, van 5001—10000 inwoners, van 10001—20000 inwoners,
van 20001—50000 inwoners, van 50001—100000 inwoners en van gemeenten met meer dan
100000 inwoners.
Wat de inrichting der volkstelling betreft, wenschte de Commissie de hoofden der tabellen
van de uitkomsten van 1889 in hoofdzaak te behouden. Echter meende de Commissie dat uit
het eerste gedeelte de afzonderlijke vermelding der tijdelijk afwezigen achterwege kon blijven,
en dat de opgaaf van de oppervlakte van iedere gemeente en de berekende dichtheid eigeuaardiger
in deze tabel thuis behoorde dan in het derde gedeelte, waarin de bevolking naar de
nationaliteiten is gesplitst. In het tweede gedeelte zou eene kolom ingevoegd kunnen worderj,
waarin voor iedere gemeente het aantal gestichten wordt vermeld. In het derde gedeelte oordeelde
de Commissie het beter, om de geheele bevolking zoowel naar de geboorteplaatsen als naar
de nationaliteiten te splitsen. In 1889 waren alleen de Nederlanders naar geboorteplaatsen ingedeeld.
Voor het 4de gedeelte stelde de Commissie voor, do verdeeling der bevolking naar den leeftijd
alleen voor de gemeenten boven 5000 zielen te doen plaats hebben, terwijl zij tevens de
wenschelijkheid uitsprak, om van de leeftijdsklassen beneden 1 jaar, 1 jaar, 0—4 jaar, 5—9 jaar,
10—14 jaar enz. totalen te berekenen
De indeeling naar de kerkelijke gezindten zou de Commissie op dezelfde wijze willen doen
geschieden als in 1889 ; hierbij zou echter, om tegemoet te komen aan den wensch van het
Institut International de Statistique bovendien eene splitsing in 10 jaarlijksche leeftijdsgroepen
kunnen worden gemaakt. Het 6e en 7e deel der uitkomsten van de volkstelling van 1889,
zouden, door v het niet stellen van vragen omtrent blindheid en doofstomheid, vanzelf vervallen.
In hèt rijksdeel zouden dan, evenals in 1889, de uitkomsten der provinciale deelen kunnen worden
gerecapituleerd, terwijl eene wetenschappelijke inleiding ook thans weder wenschelijk werd geacht.
De gegevens, die, tengevolge van de op advies der Commissie in de telkaart opgenomen
vraag 11, verzameld zouden worden, zou de Commissie gaarne, evenals de uitkomsten der
beroepstelling, afzonderlijk gepubliceerd zien.
Allereerst zou, naar de meening van de Commissie provinciesgewijs in tabelvorm kunnen
worden medegedeeld voor elke gemeente (gesplitst naar de wijken) het aantal woningen, onderscheiden
naar het aantal vertrekken, al of niet in onmiddellijke gemeenschap met de buitenlucht
staande, en het aantal personen, daarin wonende.
Vérvolgens zou> vooi" elke gemeente, • eveneens gesplitst naar de wijken, ,de woningstatistiek
nader in bijzonderheden behandeld kunnen worden en wel in dier voege, dat het
aantal woningen met één, twee, drie enz bewoonde vertrekken, telkens gesplitst werd naar het
aantal personen daarin per vertrek wonende.
Voorts kwam het der Commissie niet onbelangrijk voor, eenig verband te leggen tusschen
de antwoorden op de beroepsvragen en die op de woningvraag, hetgeen h. i. zou kunnen
geschieden, door voor iedere gemeente met betrekking tot de woningen, waarin meer dan
2 personen per vertrek wonen, te vermelden de beroepsklasse, met onderscheiding, naar de
positie in het beroep, waartoe de hoofden van gezinnen behoorden, die deze woningen in gebruik
hadden. Ten einde echter een zooveel mogelijk juist beeld van den werkelijken toestaud. te verkrijgen,
zou het noodig zijn, dat tevens werd aangegeven het totaal aantal gezinshoofden, in
elke beroepsklasse, en in iedere beroeps-positie voorkomende.
Omtrent de bewerking en publiceering van de uitkomsten der beroepstelling, meende de
Commissie behoudens haar advies in zake de classificatie der beroepen, geen principieele voorstellen
tot wijziging te moeten doen. Alleen zou zij de recapitulatie voor het geheele Rijk in
het rijksdeel willen plaatsen en niet, zooals in 1889, in de te bewerken wetenschappelijke
inleiding. Tevens werd de wenscholijkheid uitgesproken, zoowel om eene alphabetische als eene
systematische lijst te publieeeren, waarin alle op de telkaarten voorkomende beroepen werden
vermeld, met opgaaf van de klasse en onderrubrieken waarin zij zijn verantwoord.
Naar aanleiding van 's Ministers schrijven had de Commissie tevens de vraag overwogen,
door wien de bewerking en de publiceering der uitkomsten van de 8 e Volkstelling zou behooren
te geschieden. Het kwam de Commissie geheel in overeenstemming met het gevoelen van den
ondergeteeken.de voor, dat, nu sedert de vorige volkstelling een Centraal Bureau voor de
Statistiek als Rijks-instelling in het leven is geroepen, de bewerking van de uitkomsten der
volkstellingen eigenaardig bij dit Bureau thuis behoorde. De Commissie vond dan ook vrijheid,
gebruik makende van de bevoegdheid haar bij art. 8 al. 2 van het Koninklijk Besluit van 9 Jan.
1899, St.bl. No. 43, verleend, aan den Minister met aandrang te verzoeken om, door tusschenkomst
van de Centrale Commissie, de bewerking en publiceering van de uitkomsten der 8 e Volkstelling
te doen geschieden door het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Bij schrijven van 6 Juni 1899 No. 68, Afdeeling M. P. V. deelde de Minister mede dat
hij zich kon vereenigen met het gegeven advies, om het bewerken en publieeeren der uitkomsten
van de achtste Volkstelling, Beroepstelling en Woningstatistiek op te dragen aan het Centraal
Bureau voor de Statistiek, en met de adviezen door de Commissie uitgebracht, in zake de
bewerking en publiceering van de uitkomsten, benevens met het gedane voorstel omtrent de
beroepsclassificatie.
In dit schrijven werd tevens medegedeeld, dat het materiaal rechtstreeks door de gemeentebesturen
aan het Centraal Bureau voor de Statistiek zou worden toegezonden, en dat aan de
gemeente-besturen opgedragen was met spoed en nauwgezetheid te voldoen aan de eventueele
verzoeken om inlichtingen of ter verbetering van fouten en aanvulling van leemten in het
materiaal.
Bij circulaire van den 12 Bn Juni 1899, No. 76, Àfd. M. P. V. werden nu aan de Commissarissen
der Koningin in de verschillende provinciën de voor hen en de gemeente-besturen
benoodigde aantallen afdrukken van het Koninklijk Besluit van 2 Mei 1899, betreffende de
Achtste Algemeene Tienjaarlijksche Volkstelling toegezonden, benevens een gelijk aantal afdrukken
van de krachtens dat Koninklijk Besluit door den Minister bij beschikking van 17 Mei 1899
No. 64 Afdeeling M. V. P. vastgestelde voorschriften tot regeling der werkzaamheden van de
gemeente-besturen ten opzichte dier volkstelling.
Deze circulaire bevatte tevens de voorschriften waarnaar de werkzaamheden der Commissarissen
zelve in zake de telling werden geregeld.
Den Commissarissen werd daarin aanbevolen stipt toe te zien dat de gemeente-besturen
van den aanvang af, totdat de werkzaamheden zijn afgeloopen, de volkstelling met zorg en met

,'• : ',,, ','• .•'.,•.' . " • . 1 , ' ? .
16
nauwgezette inachtneming der gegeven voorschriften voorbereiden en uitvoeren, en dat alle
werkzaamheden op de daarvoor vastgestelde tijden werden verricht. Inzonderheid beval de-
Minister aan, dat de Commissarissen goed zouden toezien op de keuze van hefc tellerspersoneel,.
alsmede er voor zouden waken, dat geene voorafgaande invulling der kaarten uit de bevolkings-^,
registers plaats vond, opdat daardoor mede voorkomen werd, dat personen die ten onrechte opde
bevolkingsregisters stonden, onder de aauwezige bevolking werden opgenomen.
Bijzonder toezicht werd aanbevolen op de geregelde en vlugge heen- en terugzending der
oranje en rose kaarten van tijdelijk aanwezigen. De Commissarissen werden gemachtigd om,
indien, bij het zich bij voortduring op de hoogte houden omtrent den geregelden gang der
volkstelling, bij hen twijfel rees omtrent den richtigen gang van zaken bij eenig gemeentebestuur,
zich hetzij persoonlijk zonder voorafgaande waarschuwing naar zoodanige gemeente tebegeven,
hetzij dit op te dragen aan ter zake kundige personen, om te onderzoeken of de
werkzaamheden goed en overeenkomstig de voorschriften werden veracht. Indien zulks noodigbleek,
moesten de Commissarissen ten spoedigste de noodige voorschriften geven, om in zoodanige
gemeente eenen richtigen gang van zaken te verzekeren, en begane onregelmatigheden te herstellen,
zij het dan ook door eene herhaling der telling, die clan door een of meer door de
Commissarissen benoemde personen zoude moeten worden geleid De Minister sprak daarnevens
den wensch uit, dat de gemeentebesturen reeds dadelijk met dezen maatregel zouden worden
in kennis gesteld.
Door den Minister werd voorts in de circulaire medegedeeld, dat zoo de daarvoor op de
begrooting voor zijn Departement uitgetrokken gelden werden toegestaan, de vergoeding, aan
de gemeentebesturen uit te keeren, zou bedragen eene som, berekend naar den maatstaf van vier
en een halven cent per getelden persoon der werkelijke bevolking volgens de uitkomsten deivolkstelling.
Reedfi dadelijk achtte de Minister mededeeling ook daarvan aan de gemeentebesturen
gewenscht, onder kennisgeving van de wijze waarop de gemeentebesturen over die gelden zoude
kunnen beschikken, opdat die Besturen daarmede bij de voorbereidende maatregelen voor de
volkstelling (bepaaldelijk het aanstellen van geschikte tellers) rekening konden houden. De wijze,,
waarop de gemeentebesturen de van het Rijk te ontvangen tegemoetkoming voornemens waren
te besteden, moest aan de goedkeuring van de Commissarissen worden onderworpen, opdat
deze laatsten in de gelegenheid gesteld werden, eene billijke verdeeling te bevorderen vau de
voor belooningen beschikbare som, tusschen de verschillende personen (ambtenaren en tellers),
die met de werkzaamheden der telling zouden belast worden, en opdat hierbij ook het grootebelang
van het bezigen van goede tellers werd in het oog gehouden.
Hetgeen elke gemeente nog zou toekomen na uitkeering vau den eersten termijn (2 ets.
per inwoner berekend naar het cijfer der bevolking op 1 Januari 1900 volgens de bevolkingsregisters),
zou kunnen worden uitgekeerd als alle werkzaamheden betreffende de volkstellingbij
de gemeentebesturen zouden zijn afgeloopen, doch onder voorbehoud, dat eventueele kosten
van onderzoekingen in loco, die zij hebben doen noodig zijn, door de gemeentebesturen moesten
worden gedragen. Indien die inspection gunstig uitvielen, zouden de daarvoor door de gemeentebesturen
reeds uitgegeven kosten bij de üitkeering door het Rijk worden vergoed.
Ten slotte werd aan de Commissarissen opgedragen, na afloop der volkstellingswerkzaamheden
een beknopt verslag uit te brengen van den gang der volkstelling in hunne provincie,
bij welks samenstelling gebruik moest worden gemaakt van de rapporten door de gemeentebesturen
bij de Commissarissen in te leveren. Uit dit verslag zouden dan moeten blijken de voor- of nadeelen
van de gevolgde methoden en van de gegeven voorschriften, alsmede het oordeel omtrent de
betrouwbaarheid der resultaten, in verband ook met den aan de volkstelling gegeven omvang.
17
Den 16 on September 1899 werd van wege het Departement van Binnenlandsche Zaken
aan .de Ministers van Oorlog, Marine, Koloniën en Justitie, den Commandant van het Invalidenhuis
te Leiden en de Directien der krankzinnigengestichten eene circulaire gericht, waarin dezen
personen en directies werd medegedeeld, dat, voor het houden van de achtste volkstelling
tusschen 26 December 1899 en 1 Jauuari 1900 aan de inrichtingen onder hun beheer door het
gemeentebestuur zouden Avorden toegezonden het benoodigd aantal kaarten, waarop de gevraagde
opgaven van alle personen, die in den nacht tusschen 31 December 1899 en 1 Januari 1900
werkelijke woonplaats in die instellingen hadden, onverschillig of zij op dat oogenblik in de
instellingen aanwezig waren, zouden moeten worden verstrekt. Ook moesten beschreven worden
de personen, die op het genoemde tijdstip in die instellingen aanwezig waren, zonder daar in
werkelijke woonplaats te hebben.
In deze circulaire, werd voor verschillende categoriön van personen van gestichten en
instellingen medegedeeld, in hoeverre de instellingen als de werkelijke \yoonplaatsen van de te
beschrijven personen konden gerekend worden.
Mede werden de noodige wenken gegeven, ten opzichte van de invulling van de vragen 2
(als hoedanig hij (zij) in het gesticht leefde bijv. als verpleegde, gevangene, gedetineerde enz.)
en van de vragen 9 en 10 naar het ambt of het beroep der in de instellingen vertoevende
personen, alsmede van de nummering der kaarten en der verzamelkaavten.
Bij schrijven van 9 December 1899, W. 1407, AM. M. P. V. werden aan de Commissarissen
der Koningin in de verschillende provinciën in een aanvullingseirculaire alsnog de volgende
punten, die vragen hadden doen rijzen, onder de aandacht gebracht.
a. Personen, die tijdens de volkstelling tijdelijk in het buitenland vertoefden, zonder
hunne werkelijke woonplaats daarheen te hebben overgebracht, moesten gerekend worden te
behooren tot de bevolking der gemeente, in welker bevolkingsregisters zij stonden ingeschreven.
Aldaar moesten dus voor hen blauwe of witte kaarten worden ingevuld.
b. Ten aanzien, van dienstboden, die niet werkzaam waren in het vak van dengene in
wieus dienst zij stonden, maar wier werkzaamheden uitsluitend huiselijke diensten betroffen,
móest vraag 10 beantwoord worden met : „huiselijke diensten".
o, Zij die nevens een ambt of bediening als bedoeld in vraag 9 eenig beroep ambacht
of handwerk als bedoeld in vraag 10 uitoefenden hadden alleen vraag 10 te beantwoorden,
(zie blz. 18). Zij die werkzaam waren bij het onderwijs in dienst van den staat, eene gemeente
of eene kerk, moesten dit opgeven achter vraag 9, indien zij om bovenbedoelde reden niet
vraag 10 hadden te beantwoorden.
d. Voor krankzinnigen in gestichten moest vraag 10 met „zonder beroep" worden
beantwoord. Vraag 11 behoefde voor de in de gestichten verblijf houdende personen alleen te
worden' beantwoord, voor zooveel aanging de van het gesticht afgescheiden (zij het ook
daarmede onder een dak liggende) woningen van de geneeskundigen en van het verdere
verplegende of bedienende personeel.
e. Volgens de voorschriften werden de kinderen geacht te behooren tot de kerkelijke
gezindten hunner ouders of voogden, zoolang zij niet tot eene andere gezindte waren toegetreden.
Dit kon alleen van toepassing komen, wanneer er geen twijfel bestond omtrent de kerkelijke
gezindte der ouders of voogden, en indien dit niet door een tegenstrijdig antwoord op de,
telkaart was te niet gedaan. Indien de ouders verschillende kerkelijke gezindten waren
toegedaan, en omtrent de kinderen vraag 8 niet was beantwoord, diende geïnformeerd te
worden. Indien de ouders wel eene kerkelijke gezindte waren toegedaan en vraag 8 voor
3

18
kinderen was beantwoord met • „geen kerkelijke gezindte", dan diende bij dit antwoord te
•worden berust.
ƒ. Wanneer gehuwde officieren en mindere schepelingen bij de volkstelling beschreven
werden, behoorende tot de bevolking van het schip aan boord waarvan zij geplaatst waren, dan
moesten de verzamelkaarten, bestemd voor hunne aan den wal wonende gezinnen, gesteld
worden ten name van hunne vrouwen of van wie anders in het bevolkingsregister der gemeente
als hoofd stond aangegeven. Het invullen van oranje-kaarten voor de bedoelde personen, die
den nacht van 31 Dec. 1899 op 1 Januari 1900 bij hunne gezinnen doorbrachten, werd niet
noodig geacht.
g. Personen behoorende tot het reserve-personeel van de landmacht moesten gelijk
gesteld worden niet met vrijwilligers maar met miliciens, en hadden dus werkelijk woonplaats
in de woning waarin zij thuis behoorden,
' h. Daar in den regel oranje en rose kaarten'zouden zijn ingevuld door of in het bijzijn
van personen, die zij betroffen, zouden de onderscheidene vragen op A'a kaarten veelal nauwkeuriger
en vollediger zijn beantwoord, dan op de voor die personen in hnnne werkelijke
woonplaats door anderen ingevulde blauwe of witte kaarten. Daarom moest de vergelijking der
oranje en rose kaarten met de blauwe en witte ten opzichte van den geheelen inhoud geschieden,
en na opheldering der eventueele verschillen, met elkander in overeenstemming worden
gebracht.
i. Omtrent den Staat (model L), betreffende het aantal huizen, schepen en woonwagens
in de gemeente, werd gewenscht dat deze zóó zou worden ingericht, dat daaruit dadelijk de
statistiek der huizen enz., die de uitkomsten zouden moeten bevatten, kon worden opgemaakt.
Ook werd duidelijk opgave verzocht van het aantal huizen, waaruit een gesticht of
instelling bestond.
j. Arbeiderswoningen, die onder één dak waren gebouwd, ieder een eigen buitendeur
hadden, en van elkander gescheiden waren door van den grond af opgetrokken muren, terwijl
geene andere gemeenschap bestond dan door middel van eenen zolder onder het gemeenschappelijk
dak, moesten ieder afzonderlijk als een woonhuis worden beschouwd.
In deze circulaire werd tevens aan de Commissarissen mededeeliug verzocht van wijzigingen
die de oppervlakten van de verschillende gemeenten in hun gewest hadden ondergaan
sedert de opneming daaromtrent gedaan voor de herziening der belastbare opbrengst der
ongebouwde eigendommen.
Aan den Minister van Oorlog werd eveneens bij schrijven van 9 December 1899 de
beslissing omtrent de werkelijke woonplaats van het reserve personeel bij de landmacht medegedeeld,
Bij schrijven van 14 December bracht de Minister nog ter kennisse van de Commissarissen
dat het hierboven onder c (zie blz. 17) bedoelde nog eene wijziging behoefde, en dat
achter het woord : uitoefenen" namelijk nog moesten worden gevoegd de woorden : „en dit
hun hoofdberoep is".
De bovenstaande wijzigingen en aanvullingen hadden in de meeste gevallen op voorstel
of na het inwinnen van het advies van den ondergeteekende plaats.
Behalve de vragen die aanleiding gaven tot bovengenoemde wijzigingen en aanvullingen,
werd bij schrijven van 8 December 1899 door de Vereeniging de Dageraad het verzoek tot den
Minister van Binnenlandsche Zaken gericht, om te bevorderen, dat in elk geval, waarin de betrokken
personen in staat zouden zijn de kaarten zelf in te vullen, dit ook behoorde te geschieden,
en dat niet, zooals bij de ingelijfd en bij de zee- en landmacht plaats had, de kaarten werden
ingevuld door gegradueerden uit i. c. de zakboekjes, die omtrent de vraag naar het kerkgenoot-
19
schap vaak op zonderlinge wijze ingevuld zijn. Het Bestuur dier vereeniging meende, dat de
betrokken personen zelve in de gelegenheid moesten worden gesteld, om de vraag naar het
kerkgenootschap naar eigen ernstige overtuiging te beantwoorden.
Op dit verzoek gaf de Minister aan adressante te kennen, met verwijzing naar de reeds
uit het Besluit van 2 Mei 1899 vooi'tgevloeide voorschriften, dat thans daarvan niet meer kon
worden afgeweken, en dus de hoofden van gezinnen en bestuurders van gestichten aansprakelijk
waren gesteld voor de behoorlijke invulling der kaarten. De voorschriften, schreef de Minister,
waren er echter op gericht, om de meest mogelijke nauwkeurigheid en volledigheid te bevorderen,
en konden geen aanleiding geven tot het uitoefenen van invloed of pi'essie.
Intusschen was het Centraal-Bureau voor de Statistiek begonnen voorbereidende maatregelen
te nemen tot het bewerken van de uitkomsten.
Reeds spoedig nadat de Minister aan de Centrale Commissie voor de Statistiek had
medegedeeld, dat hij zich met het voorstel der Commissie, om de bewerking van de uitkomsten
der volkstelling op te dragen aan het Centraal Bureau voor de Statistiek kon vereenigen, gaf de
ondergeteekende aau den Minister te keunen, dat de behoefte aan localiteit zich zou doen gevoelen,
zooal niet voor de bewerking der uitkomsten, dan toch voor eene geordende berging van het
kaartmateriaal. De ondergeteekende gaf daarbij te kennen, dat, wat de bewerking aanging, het hem
wenschelijk zou voorkomen, dat die werkzaamheden, ter vermindering van het gevaar van teloorgegaan
of beschadiging der kaarten en verzamelkaarten en ter verzekering van eene voortdurende
goede controle op den gang van het werk, in één gebouw werden gecentraliseerd. Indien daartoe
echter de mogelijkheid ontbrak, dan zou toch naar eene behoorlijke bergruimte voor het materiaal
moeten worden uitgezien.
Nadat tevergeefs was getracht de noodige ruimte te verkrijgen in enkele landsgebouwen,
werd het perceel in het Westeinde N°. 20 te 's-Gravenhage gehuurd, tegen eene huurprijs van
f 3.500.— per jaar, ingaande met 1 Januari 1900. Voor inrichting en meubileering werd een
bedrag van f 2.500.— ter beschikking gesteld.
De ondervinding, opgedaan bij de gecentraliseerde bewerking der volks- beroeps- en woningtelling,
heeft ruimschoots bevestigd het groote belang voor de juistheid en de eenvormigheid
der uitkomsten, verbonden aan voortdurende leiding en toezicht op de bewerking, een belang
dat alleen bij bewerking in één gebouw voldoende kan worden gediend.
Door de werkzaamheden over 2 ploegen van personen te verdeelen, waarvan de eene des
daags, de andere des avonds arbeidde, was het mogelijk de arbeidskracht van circa 110 personen
voor het bewerken der uitkomsten te bezigen, hetgeen van grooten invloed is geweest op eene
spoedige publicatie der uitkomsten.
Nadat in de Staatscourant van 25 September 1900 N". 224 voor iedere gemeente het
bevolkingscijfer naar de geslachten gesplitst volgens de volkstelling was gepubliceerd, en in de
Staatscourant van 3 October 1900 N°. 231 eene vergelijking van die hoofdcijfers met die van
vorige tellingen eene plaats had gevonden, konden de volledige uitkomsten der eerste provincie
(Noordbrabant) nog vóór het einde van 1900 het licht zien, en konden die voor de andere provinciën
met korte tusschenpoozen volgen, zoodat het deel, bevattende de recapitulatie der gegevens voor
het geheele Rijk, op 16 Juli 1901 de rij der 12 volkstellingsdeelen sloot.
Bij Koninklijk Besluit van 23 December 1902 N°. 29 werd onder-geteekende gemachtigd
tijdelijk personeel in dienst te nemen ter bewerking van de uitkomsten der volkstelling tegen

20
eene door hem, onder goedkeuring van den Minister van Binnenlandsche Zaken te bepalen belooning,
welke belooning door de personen voor zoover zij ambtenaren waren, gelijktijdig met
de aan hun ambt verbonden jaarwedde zou worden genoten.
Onder 's Ministers goedkeuring werd thans een reglement vastgesteld voor de bewerking
der uitkomsten van de volkstelling, bevattende de regeling en de verdeeling der werkzaamheden,
de tarieven waarnaar de belooning dier werkzaamheden zou geschieden en de wijze waarop die
belooningen door de verschillende categoriön van bewerkers zouden worden genoten; de wijze
waarop de contrôle zou geschieden, en aan welke personen de recapitulatie-arbeid zou worden
opgedragen, benevens andere minder belangrijke bijzonderheden omtrent de verloven, boeten en
ontslag. Dit reglement, dat aanvankelijk slechts voor de volkstelling gold, werd later uitgebreid
rnet bepalingen betreffende het bewerken en de contrôle van de uitkomsten der beroepstelling
en der woningstatistiek, alsmede voor de vergoeding der daaraan verbonden werkzaamheden.
Het reglement werd door alle deelnemende bewerkers onderteekend ten blijke dat zij
zich aan de daarin vervatte bepalingen onderwierpen.
Aan het reglement werd eene handleiding voor de bewerking toegevoegd, die vooral in
bijzonderheden den eersten arbeid regelde: de controle der kaarten, met name of het kaartenmateriaal
volledig was ingezonden,' of de beantwoording der vragen zoodanig was geschied als
noodig was voor de invulling der tabellen, die de uitkomsten moesten bevatten, en of in de
beantwoording der verschillende vragen geen blijkbare onjuistheden hadden plaats gehad. De
mate van nauwkeurigheid, waarmede deze contrôle geschiedde, bepaalde toch of bij de verdere
werkzaamheden tengevolge van clan nog foutief bevonden kaarten, die ter verbetering terug
moesten, meer of minder oponthoud ontstond.
Ter beoordeeling van eene voldoende invulling van de vragen 9 en 10 werd aan het slot
van de handleiding afgedrukt de door de Centrale Commissie voor de Statistiek aanbevolen en
door den Minister overgenomen beroepsclassificatie (zie blz. 9).
De dagelijksche leiding der werkzaamheden in het gebouw in het Westeinde werd opgedragen
aan den heer F. Fonck, destijds Adjunct-Commies bij het Centraal Bureau voor de
Statistiek, ' die bij afwezigheid of verhindering zou worden vervangen door den heer J. C. Brons,
Commies b/h Departement van Binnenlandsche Zaken, terwijl de heer J. Heynen met den titel
van hoofdcontroleur aan het personeel, met de leiding belast, werd toegevoegd. De beide laatstgenoemde
heeren hadden bij de werkzaamheden der volkstelling van 1889 reeds eene leidende
positie bekleed.
Ik stel er prijs op ook te dezer plaatse met groote waardeering de bekwaamheid en
toewijding te erkennen, waarmede deze heeren, en met name de heer Fonck, het veelomvattend
en inspannend werk der volkstelling hebben helpen leiden.
Den 7 en Februari 1900 kwam het materiaal der eerste gemeente (St. Geertruid in Limburg)
bij het Centraal Bureau voor de Statistiek in, en werd dit bij wijze van proef volgens de in de
handleiding gegeven voorschriften dadelijk bewerkt.
• Den l on Maart d. a. v. was het materiaal van een genoegzaam aantal gemeenten ingekomen,
om een gedeelte der reeds aangewezen bewerkers te werkte stellen, terwijl den 15°" Maart
het volle personeel in werking trad, en dus met ruim 100 personen geregeld kon worden
doorgewerkt. Behalve kleine gedwongen verloven, die moesten worden gegeven bij den aanvang
der beroepstelling en der woningstatistiek, welke echter niet langer dan veertien dagen duurden,
is dat personeel onafgebroken tot 1 Februari 1902 werkzaam geweest met een werktijd van
6 uur voor de dagploeg en van 4 uur voor de avondploeg. Na 1 Februari 1902 werd alleen
21
's daags gewerkt tot circa 1 Mei, toen het gebouw op het Westeinde werd verlaten. Tot 15,
October 1902 werden nog een achttal personen, die door de welwillendheid van den Minister van
Justitie een onderkomen vonden in ongebruikte lokalen van het vroegere gebouw der rechtbank, aan
het werk gehouden ter afwerking der uitkomsten van de beroepstelling en der woning-statistiek
en ter correctie van' drukproeven.
Reeds bij de bewerking van het materiaal der eerste gemeenten bleek dat vooral ten
opzichte der vragen bij 10 gedaan de beantwoording in vele gevallen te wenschen overliet,
waardoor het den ondergeteekende noodig voorkwam, om aan de gemeentebesturen bij circulaire
van 15 Februari 1900, ter voorkoming zooveel mogelijk van het ter verbetering terug zenden
van kaarten, het verzoek te richten bijzondere aandacht te wijden aan de controle van deze
vragen. Als toelichting werd daarin medegedeeld dat uit de beantwoording dier vragen moest
kunnen blijken:
lo, in welk vak men werkzaam was, Dit moest worden beoordeeld naar den aard van
het bedrijf, waaraan men was verbonden, zoodat een portier, een kuiper een machinist, een
kantoorbediende in eene bierbrouwerij bij vraag 10a als vak moesten opgeven: bierfabriekage.
Voor hen, die niet in een bepaald vak werkzaam waren, als bijv. losse werklieden, reizigers in
verschillende waren, agenten voor verschillende Maatschappijen of fabrieken e. d. moest dit
in vraag 10a worden vermeld;
2°. moest uit vraag 10b blijken welk beroep men in dat bedrijf uitoefende;
3°. moest de beantwoording van vraag 10c zoodanig zijn dat daaruit kan worden
opgemaakt :
a. of men dat beroep als patroon uitoefende voor eigen rekening;
b. als patroon voor rekening van een ander;
o. of men in dienstbetrekking was, en in dat geval,
1. of men was belast met opzicht, directie of contrôle over andere personen;
2. of men behoorde tot het kantoorpersoneel ;
3. of men tot de gewone arbeiders moest worden gerekend.
Hierbij werd nog opgemerkt dat voor vrouwelijke echtgenooten, welke hare mans geregeld
in hun beroep behulpzaam waren of een eigen beroep uitoefenden, al de bovengenoemde
vragen moesten zijn beantwoord. Vrouwen, die op die wijze in het beroep des mans werkzaam
waren, moesten geacht worden daarin dezelfde positie als de man te bekleeden! Huiselijke
diensten, in eigen kring door haar verricht, of kleine handreikingen aan den man in de uitoefening
van zijn beroep gedaan, moesten niet in aanmerking genomen worden.
De uitzending van deze circulaire toen nog slechts van een klein aantal gemeenten het
materiaal ontvangen was, is vermoedelijk van grooten invloed'geweest op eene verminderde
terugzending van kaarten voor zooveel de beantwoording der vragen bij 10 betreft. De beantwoording
der vragen 10c en 10c? was echter veelal nog niet zóó, dat daaruit de juiste positie in
het beroep was af te leiden: met name was voor velen moeilijk de positie te bepalen van in 1
het bedrijf hunner ouders arbeidende kinderen. Dezen wilde men veelal niet met gewone knechts
en meiden gelijkstellen, en toch kon in de meeste gevallen niet worden' beweerd, dat zij met
opzicht of contrôle over anderen waren belast. Na ingewonnen inlichtingen werd dan genoegen
genomen met de invulling achter vraag lOriï met zoon of dochter, en werden zij, tenzij anders
bleek, als gewone werklieden beschouwd.
Ook bleek reeds spoedig dat de beantwoording van vraag 8 vaak voor de bewerking tot
moeielijkheden aanleiding zou geven. Met name was die beantwoording op vele kaarten slechts

22
met „gereformeerd" geschied, waarmede nu eens werd bedoeld Nederduitsch hervormd, dan
weder Christelijk gereformeerd of een der verschillende nuances der personen behoorende tot
gereformeerde kerken.
Ook hier kon spoedige zending eener circulaire aan de gemeente-besturen, den 21°" Maart
1900, nog veel terugzending van kaarten voorkomen. In deze circulaire werd medegedeeld, dat
met de invulling achter vraag 8 van gereformeerd geen genoegen kon worden genomen, doch
dat daarvoor de naam eener werkelijk bestaande kerkelijke gezindte als : Nederlandsch Hervormd,
Christelijk Gereformeerd, of behoorende tot de Gereformeerde Kerken, moest worden ingevuld.
Nader werd, op grond van mededeelingen van bevoegde zijde ontvangen, aan de gemeentebesturen
bericht, dat de vraag ook met „Gereformeerde Kerk" beantwoord kon worden.
Overigens wordt bij de moeilijkheden tijdens de bewerking ondervonden als gevolg van
gebrekkige of onvolledige beantwoording der vragen hier niet uitvoerig stilgestaan. Kaarten
waarbij zoodanige gebreken werden aangetroffen werden steeds ter verbetering teruggezonden.
In welke mate dit is geschiedt kan uit nevenstaand overzicht blijken.
Wanneer de vragen formeel juist waren beantwoord, moest dezerzijds uiteraard met
de beantwoording worden genoegen genomen. De contrôle op de feitelijke juistheid der beantwoording
berustte bij de gemeente-besturen, en kon alleen door deze worden uitgeoefend. Slechts
dan, wanneer uit het onderling verband der vragen, b.v. door vergelijking der opgaven nopens
leeftijd en burgerlijken staat, of leeftijd en beroep, ergens klaarblijkelijk een fout schuilen moest,
ging de kaart terug. Het spreekt echter wel van zelf dat feitelijke controle van dezen aard
slechts in zeer beperkte mate mogelijk was.
Evenmin kon dezerzijds worden nagegaan of, in welke gemeente ook, personen niet waren
geteld die tot hare werkelijke bevolking behoorden, en evenmin, of voor oranje en rose kaarten
van in eenige gemeente tijdelijk aanwezigen, voor zoover zij tot de Nederlandsche bevolking
behoorden, steeds blauwe of witte kaarten in het volkstellingniateriaal aanwezig waren. Ook
dubbeltellingen van gezinnen of afzonderlijklevende personen konden, indien zij mochten zijn
voorgekomen, bij de bewerking der uitkomsten slechts hoogst zelden en bij toeval worden
ontdekt, en dan nog alleen,'voor zoover zij in dezelfde gemeente (resp. in dezelfde wijk eener
gemeente) waren geschiedt. Omtrent de volkomen juistheid van de grootte van het bevolkingscijfer
kon de bewerking dus geen volstrekte zekerheid verschaffen.
En wat betreft de juistheid der onderscheidene splitsingen, die aan de beantwoording der
verschillende vragen moesten worden ontleend, beslaat geen zekerheid dat na de controle bij de
gemeente-besturen geene fouten zijn ongecorrigeerd gebleven.
Het betrekkelijk groot aantal kaarten dat, blijkens nevenstaand overzicht, ter verbeteriug
terug moest, doet wel vermoeden dat er nog een onbekend aantal fouten, die bij de bewerking
niet aan het licht konden treden, de uitkomsten der volkstelling zijn blijven vitiöeren.
o.
C/3
w
Ü
u
È
«•a
w S
ox
Sd a
O 2
Z SS
06 en
W D
UJ °*
CA
H
W tt)
> «
O X
2 w Q
CA
<
2i
£
|
b >
I
sa
» "s g»
s si
* 1
ui .5
I I 1
es .
1!
I *
1
50
CO rH
rH
iffl
i-t i> IO l> 00
-H CT la b •*
\ii t> >a ^H ©
?O OS 05 IO
SO r-l
CM
rH Ij
ïO
CM CM CM rH
Ifl H gj H
rH CM C?H rH
05 CM O
CM
-+ O rH H
*H fc« |>» CO
•* l> W »
!•
I
1
I I 1
M iH
S
CM
(70
O
CM
O C* GO
ko ï« CM »H
CM
CO
CM l>
SO
Ç0 CQ GO
735
§ S 8 8 •" S •» 8 1
99
CM
S
S
^
(M
SO
SO
o
.27
SO
ri 50 CO «O CM CM
o
o
U5
X
u
NOS
W
O
p
1 1
11
1 1
S si
3
i
CS3
J
-
•
I>O
i
X
§
I
ja
pf
V
2

25
De kaarten die voor vraag 1 teruggingen, waren blauwe kaarten, waarop vrouwelijke
personen of witte kaarten waarop mannelijke personen beschreven waren. Voor vraag 2 werden
alleen kaarten terug gezonden waarin die vraag onbeantwoord was gebleven en het antwoord
uit dat op vraag 3 niet kon worden afgeleid, of indien het antwoord, op vraag 2 gegeven, in
strijd scheen met dit op vraag 3. Het meerendeel der kaarten die voor vraag 3 teruggingen,
waren kaarten van personen in gestichten, nopens wie twijfel.bestond omtrent de vraag, of zij
behoorden tot de personen voor wie het gesticht is bestemd.
De foutieve beantwoording der vragen 4 en 7 werden voor oen groot deel ontdekt, omdat
deze in strijd was onderling, of met de beantwoording van andere vragen. Zoo Averden aangetroffen
ongehuwde echtgenooten, hoofden van gezinnen, echtgenooten, bijv. van beneden 18 resp. 16 jaar,
gehuwde mannen en weduwnaars beneden 18 jaar en gehuwde vrouwen en weduwen beneden
16 jaar. Kinderen beneden 12 jaar met een beroep buiten den landbouw, die dat beroep vaak
voor eigen rekening zouden uitoefenen. Deze kaarten kwamen in den regel gecorrigeerd terug,
zóó dat de tegenstrijdigheid was opgeheven.
De percentages der teruggezonden kaarten schommelen voor de verschillende provinciën
tusschen 4.15 pCt. voor Noordholland en 12 32 pCt. voor Limburg met 6.44 pCt. als gemiddelde
voor het geheele Rijk. Boven dat gemiddelde komen naar de grootte der percentages Limburg,
Groningen, Drenthe, Zeeland, Friesland en Gelderland. Daarbeneden bleven in afdalende reden
Overijssel, Noordbrabant, Zuidholland, Utrecht en Noordholland. Opmerkelijk is het, dat de
provinciën, waarin de 4 meest bevolkte gemeenten en in totaal de meeste gemeenten van meer
dan 20000 inwoners gelegen zijn, de laagste percentages hebben. Vermoedelijk is dit het gevolg
van de omstandigheid dat de aanwijzingen in de beide circulaires, betreffende de beroepen en
de vraag naar de kerkelijke gezindten, het best in de groote gemeenten konden worden in acht
genomen, omdat op het tijdstip van de uitzending dier circulaires de vergelijking met de bevolkingsregisters
in die gemeenten pas voor een gering deel had plaats gehad, terwijl voor vele
kleinere gemeenten dit werk reeds was geschiedt. Laat men toch de vragen 8, 9, en 10 buiten
beschouwing, dan krijgt men de volgende aantallen teruggezonden kaarten voor de vragen 1—7 en 11.
Noordbrabant 4.990 of 0.90 %
Gelderland 5.729 „ 1.01 „
Zuidholland 11.889 „ 1.04 „
Noordhollaud 10.608 „ 1.10 ,
Zeeland 1.790 „ 0.83 .,
Utrecht . . ; . . . . 2.823 ., 1.12 „
Friesland 3,252 „ 0.96 „
Overijssel 2.145 „ 0.64 „
Groningen 3.649 „ 1.22 .,
Drenthe 1.470 „ 0.99 „
Limburg ; . . . 7.177 „ 255 „
Het Rijk . . . 55.522 of 1.09 %
Hier is de volgorde geheel anders .en behooren de provinciën Noordholland, Zuidholland
en Utrecht, die in de vorige groep het laagst waren, tot de hoogste met Groningen.
Het abnormaal hooge cijfer voor Limburg ligt voor een deel in het groot aantal teruggezonden
gestichtskaarten, doch ook en voornamelijk in de vele kaarten die voor vraag 4 en
vraag 7 teruggingen.
Werden door foutieve beantwoording van sommige vragen aan de bewerking der Volkstellingen
moeilijkheden gesteld, bij de bewerking van de Beroepstelling waren, ook al was de
beantwoording der vragen 9 en 10 tot in de bijzonderheden correct, nog andere moeilijkheden
te overwinnen.
Het ging toch niet aan, het rangschikken van alle beroepen op de telkaarten vermeld, in eene der
door de Centrale Commissie, aangewezen rubrieken, over te laten aan een groot aantal, meerendeels niet
zaakkundige, personen. Eene eenvormige classificeering der beroepen ware dan onmogelijk geweest.
Het kwam den ondergeteekende daarom noodig voor, om vóór dat met de bewerking
der beroepstelling werd aangevangen, door personen, aan wie men dit het best kon toevertrouwen,
op te dragen op elke kaart van een in eenig beroep werkzamen persoon, volgens hun verstrekte
zeer uitvoerige instruction, te laten aanteekenen de klasse en onder-rubriek waarin het op de
kaart vermelde beroep moest worden gebracht, en in welke positie de betrokken persoon in
het beroep werkzaam was. De bewerkers der beroepstabellen hadden zoodoende slechts de
gemakkelijke splitsingen naar den leeftijd en den burgerlijken staat te maken. De met de classificatie
belaste personen, werkten steeds in elkanders nabijheid, zoodat ook daardoor eenvormigheid
der classificatie in de hand werd gewerkt. Hun was voorts opgedragen, om bij den geringsten
twijfel over de classificatie ot' de toekenning der positie, de kaart ter zijde te leggen, ten einde
de beslissing aan den otidergeteekende over te laten die haar, voor zooveel noodig na ingewonnen
technisch advies, dan op de kaart aanteekende.
Tijdens deze rubriceering werd door de bedoelde personen een lijst bijgehouden van alle
beroepen, die zij op de kaarten aantroffen, met vermelding van de klasse en hare onder-rubrieken,
waartoe zij waren gebracht. Deze lijst werd, voor zooveel de nijverheids-bedrijven betreft, waarin
zich de meeste moeilijkheden voordeden, toen zij geheel gereed was, aan het oordeel van een
bekwaam deskundige onderworpen, die, behoudens enkele wijzigingen, zich met de vubriceering
geheel kon vereenigen.
De enkele door hem nog aangebrachte wijzigingen werden den bewerkers voor den aanvang
der bewerking van de uitkomsten der beroepstelling medegedeeld, terwijl de aandacht der
controleurs op dit punt werd gevestigd gehouden.
De bewerking der woningstatistiek leverde, nadat van den Minister toestemming was
verkregen om de uitkomsten alleen te publiceeren voor de groepen van gemeenten, de provinciën
en het Rijk benevens voor elke gemeente met meer dan 10000 inwoners afzonderlijk, geene
;
moeilijkheden op.
Ten besluite van dit gedeelte dezer Inleiding volge hier thans een overzicht der kosten
van de volkstelling in haar geheelen omvang.
1. Materiaal voor de telling zelve f 36.835 98
Uitkeering aan de Gemeentebesturen
„ 229.882.03
3. Materiaal voor de bewerking . . .
4. Huur van het gebouw
„
„
3.725.10
8.166.66 6
5. Bureau en lokaalbehpeften . . . .
„ 8.435.64'
6. Publicatie der uitkomsten:
a. Volkstelling . . . . .
„ 9.381.75
b. Woningstatistiek. . . .
„ 738.50
c. Beroepstelling
„ 22.189—
d. Algemeene inleiding . .
„ 1.371.75
7. Vergoeding voor de bewerking. . ,
„ 119.125.47
Totaal . .
f 439.851.89
4

'••*. *\ :
';.:••"'.y^'.Sp;
26 :
HOOFD
Uitkomsten der achtste volkstelling in
I. VOLKS'
§ 1. TERRITORIALE VER
In de onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de verspreiding der bevolking naar de geslachten gesplitst over de verworden
bedoeld: a. de 4 gemeenten die bij de laatstgehouden volkstelling meer dan 100 000 inwoners telden ;&. de 20 gemeenten met
UK II.
jeüjking met die van vroegere tellingen.
LLING.
DER BEVOLKING.
27
illende provinciën en over de 4 groepen van gemeenten. "Waar in deze inleiding gesproken wordt van de 4 groepen van gemeenten
pol—100000 inwoners; c. de 179 gemeenten met 5 001—20 000 inwoners en d. de 918 gemeenten met 5 000 ot'minder inwoners.
'V IJ 13 8 'V
I P P H: >: D M R
V C• L K S T DLL!
: N G B3 >
^PROVINCIËN.
Mannen.
1
Jannari 1830.
Vrouwen, j
Totaal.
1 Januari IS40.
!
Mannen, Vrouwen. Totaal.
19 November : 1849.
Mannen. Vrouwen. Totaal.
31 December 1859.
Mannen. Vrouwen. Totaal.
1 ] 3ecember 1869.
uien. Vrouwen. Totaal.
31
Mannen.
December 1879.
Vrouwen.
Totaal.
31
Mannen.
December 1889.
Vrouwen.
Totaal.
31 December 1899.
Mannen. Vrouwen. Totaal.
Noordbrabant .
173 190
175 701
348 891
188 940
189 497
378 437
197 039
199 381
396 420
203 019
204 775
407 794
4216
214 656
428 872
234 145
232 352
466 497
255 787
253 841
509 628
276 906
276 936
553 842
Gelderland . . .
155 309
154 4S4
309 793
173 39U
172 369
345 762
186 010
184 706
370 716
203 119
200 521
403 640
7 929
214 764
432 693
235 766
231 039
466 805
258 789
253 413
512 202
285477
281 072
566 549
Zuidhollund. . .
Noordholland. .
229 170
.194164
250 567
219 824
479 737
413 988
2f>l 566
209 039
274 454
234 295
526 020
443 334
268 985
226 913
294 440
250 166
563 425
477 079
296 302
250 607
323 078
273 269
619 380
&28 876JJ,
9 409
7 395
358 795
300 041
688 204
577 436
387 104
328 688
416426
351302
803530
679 990
456 455
400 631
493 186
428 858
949 641
829 489
552 088
468065
592 360
500 066
1144 448
968 131
Zeeland
67 059
70 203
137 262
74 089
77 269
151 358
78 836
81459
160 295
81411
84 701
166 112'
7174
90 395
177 569
92 585
96 050
188 635
98 270
100 964
199 234
106 929
109 366
216 295
Utrecht
64 948
67 411
132 359
70 936
74196
145 132
72 792
76 588
149 380
78 419
81687
160 106
4 909
88 647
173 556
94 087
97 592
• 191 679
109 100
111907
221 007
123 482
127 552
251 034
•Friesland ....
100 951
103 958
204 909
111451
116 408
227 859
121812
125 548
247 360
136 401
137 904
274 806j
4 906
147 448
292 354
163 752
166 125
329 877
166 632
168 926
335 558
169 732
170 530
340 262
•Overyssel. . . .
90 473
88 422
17S895
98 820
98 874
197 694
108 485
107 278
215 763
119 148
116 007
235 155;
9 252
124 799
254 051
139 772
134 364
274136
150 366
145 079
295 445
169 313
164 025
333 338
Groningen . . .
77 624
32 528
79 880
31340
157 504
63868
86 324
36 763
89 327
35 721
175 651
72 484
92 167
42 256
96 275
40 482
188 442
82 738
102 389
49 109
105 299
46 122
207688-,
95 231
1030
4 596
114306
51041
225336
105 637
124- 860
61423
128 386
57422
253246
118845
134 217
68 650
138569
62054
272 786
130704
147 824
77 901
151778
70 643
299 602
148 544
iLimburg ....
Het Rijk ....
Gemeenten met
S meer dan 100000
; inwoners.
92 630
1 278 046
168 623
93 651
1 335 441
205547
186 281
2 613487
374 170
99 683
182 157
97 145
219 337
196 828
401 494
103 516
197 318
101 745
236 796
205 261
434114
109 002
219 482
106 680
261.156
215 682
1 401 0041 459 5552 860 5591498 811 1 558 0683 056 8791 629 0351680 093 3 309 128
»
480 638
3 302
4118
3 217
110519
223 821
1815 411 3 579 529
287 285 530 502
120 982
1 983 164
300 424
118 471
2 029 529
345 782
239 453
4 012 693
646206
129 590
2 228 487
397 588
126131
2 282 928
453536
255 721 142 754 139 180
4 511415 2 520 602 2 ) 2 583535 a )
851074 535 294 602 174
281934
5 104 137
1137468
52OOO1—1OOOOO
i' 1 ' ' inwoners.
5001-20000
: inwoners.
[ 5000 inwoners
en minder.
\
155 890
953 533 3 )
168 996
324 886
175 030
417 274
960 898 3 ) 1 914 431 3 )
626 543
186 406
425 973
361 436
843 247
627 839 1254 382
176 763
452 267
672 463
195 475
459 995
372 238
912 262
665802
1 338 265
193 092
503 362
712 990
211 281
505969
1 009 331
701 637
404 373
1 414 627
i
*) Hieronder begrepen 109 mannen en 50 vrouwen, totaal 159 personen,.die hoewel zjj hebben opgegeven in Nederland werkelijk woonplaats te hebben, niet
! komsten der volks! elling van 1880 nooit in haar geheel gepubliceerd werden, en de gemeentelijke opgaven der bevolking voor de provincie Noordbrabant in het
1123 232 732 443 855
5132
4 646
547482
1 092 614
747 912 1512 558
i
3__
241816
264 788 506604
289 «48 316049
605097
344 807
612 846 611761 1224607 676 635 674566
1 351 204 748 908
828078
807 198 1635276 865 263 838777
1 704 040 891 962
375 534
745433
860367
en worden gerekend te behooren tot de bevolking van eenige gemeente. *) Idem 181 mannen en 27 vrouwen, totaal 159 personen.
reede zrjn geraakt kon, voor dit jaar het cijfer voor de beide laatste groepen niet worden gesplitst.
719 841
1494 341
1 752 321:
a ) Daar de

28
. Uit de totaalcijfers van deze tabel laten zich de cijfers der volgende berekenen, die
voor elke telling aanwijst het aandeel dat elke provincie of groep van gemeenten in de totale
ri]ksbevolking innam. . *
PROVINCIËN.
Noordbrabaut
Gelderland
Zuidholland
Noordholland
Zeeland
utrecht
Friesland
Overjjsel
Groningen
Drenthe
Limburg
Het lijjk . . .
Gemeenten met
meer dan 100000 inwoners
20001—100000 inwoners .
5001— 20U00 „
5000 en minder „
1 Jan.
1830
11.85
18.32
15.85
5.25
5 06
7.84
6.8.-)
6.07
2 44
7.13
100.—
14.32
12.43
73 25 ')
TIJDSTIPPEN DER TELLINGEN.
1 Jan.
1840
13.23
12 09
18.89
15.49
5.29
5.07
7.97
6.91
6.14
2.54
6.88
100.—
14.03
12.64
29.48
43.S5
19 Nov. 31 Dec.
1849
12.97
12.13
18.44
15.64
5.24
4.S9
8.09
7.05
6.16
2.71
6.71
100.—
14.20
12.18
29.84
43.78
1851)
12.32
12.20
18.71
15.83
5.02
4.84
8.29
7.11
6.S8
2.88
6 52
100.—
14.53
12.22
30.50
42.75
1 Dec,
1869
11.98
12.09
19.21
16.12
4.96
4.87
8.17
7.10
6.30
2.95
6.25
100. -
14.82
12.40
30.5 i
42.26
31 Dec. 31 Dec. 31 Dec.
1879
11.63
11.68
20.03
16.94
4.7U
4.78
8.22
6.83
6.81
2.96
5.97
100.—
16.10
12.62
30.52
40,76
1889
11.80
11.35
21.04
18.39
4.42
4 90
7.44
6.55
6.05
2.90
5.66
100.—
18.87
13.41
29.95
37.77
1899
10.85
11.10
22.42
18.97
LH
4.Ü2
6.67
6.53
5.86
2 92
5.52
100.T"
22.28
14.10
29.28
34.34
Uit deze cijfers blijkt in de eerste plaats, dat er groote verschillen bestaan tusschen de
aandeelen der verschillende provinciën in de totale rijksbevolking, welke bij de laatste volkstelling
schommelen tusschen 2.92 % voor Drenthe en 22.42 % voor Zuidholland. Deze laatste
provincie heeft steeds het grootste percentage gehad, waarna Noordholland bij alle tellingen
volgde. Noordbrabant dat tot 1859 de derde plaats innam, moest sedert 1869 deze plaats aan
Gelderland afstaan. Friesland heeft zijn plaats als vijfde provincie steeds kunnen handhaven,
doch Limburg, dat in 1829 op Friesland volgde, werd reeds in 1839 door Overijssel en in 1869 weder
door Groningen verdrongen. Drenthe heeft steeds het kleinste aandeel gehad in de rijksbevolking.
Dit omwisselen van provinciën in de rij der grootten, houdt natuurlijk verband met
de toe- of afneming bij de verschillende tellingen van het aandeel der provinciën zelve. Voor
Noordbrabant valt steeds eene afneming te constateeren, die het grootst is geweest van 1849
op 1859 (0.65 %); in het laatste 10 tal jaren was zij: 0.46%. Gelderland, dat tot 1859 eene stijging
vertoonde, ging sedert gestaag achteruit, het meest van 1869 op 1879. Het aandeel van Zuidholland
is daarentegen steeds stijgend geweest, tot 1849 gering en daarna in steeds toenemende
mate: van 1889 op 1899 1.37 °/ 0 . Noordholland, dat tengevolge eener betrekkelijk aanzienlijke
daling in 1840 zich eerst weder in 1859 op ongeveer het standpunt van 1830 kon plaatsen, is sedert
ook belangrijk gestegen. De grootste stijging viel waar te nemen van 1879 op 1889 (1.45 °/ 0 ).
Na eene kleine stijging van 1830 op 1840 is het aandeel van Zeeland in de rijksbevolking
Zie de noot ' J ) bjj de vorige tabel.
29
voortdurend achteruitgegaan. In Utrecht, dat de meeste schommelingen vertoont, is een kleine
daling waar te nemen. Friesland en Overijssel stegen tot 1859. Groningen en Drenthe tot 1879
en daalden daarna. Limburg is evenals Noordbrabant voortdurend en sterk gedaald.
Uit de cijfers betreffende de groepen van gemeenten blijkt de voortdurende en belangrijke
concentratie der bevolking welke ook in Nederland plaats heeft. Het aandeel der 4 voornaamste
gemeenten is het sterkst gestegen, van 14.32 °/ 0 in 1830, met eene geringe daling in 1840 tot
22.28 °/ 0 in 1899. Ook van de gemeenten van 20001—100 000 inwoners steeg het aandeel
voortdurend, doch in mindere mate. De stijging van het aandeel dezer beide groepen heeft
geheel plaats gehad.ten nadeele van dat der 4e groep, die der kleinste gemeenten. Immers de
3e groep vertoont nog tot 1869/1879 eene geringe stijging om daarna in 1899 ongeveer weder
op het standpunt van 1840 terug te keeren.
In hoeverre de stijging bij de beide eerste groepen het gevolg is van annexatiën van
geheele gemeenten of deelen daarvan, blijkt uit de volgende berekende cijfers, die naar zoo
nauwkeurig mogelijke raming aangeven hoe de bevolking dezer groepen en de percentages zouden
zijn geweest, indien die annexatiën van grondgebied, welke na 1 Januari 1830 zijn geschied,
vóór dien tijd hadden plaatsgevonden, m. a. w. indien die gemeenten in 1830 reeds hetzelfde
grondgebied hadden gehad als in 1899. De groepen van gemeenten zouden dan bij de opvolgende
tellingen*de volgende geraamde bevolkingscijfers hebben gehad:
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
• meer dan 100 000
inwoners.
Totaal.
383 478
412 514
446 430
496 273
555 952
692 468
918 924
1137 468
"/o
14.67
14.42
14.60
15.00
15.53
17.25
20.37
22.28
GEMEEN r PEN MET
van 20 001-100 000
inwoners.
Totaal.
326898
364861
377 400
411 548
450 470
512 864
612 311
719 871

30
§ 2. IXDEEUNG VAN HET BUK IN GEMEENTEN.
Achterstaande tabel geeft een overzicht van het aantal gemeenten in ons land bij de
opvolgende volkstellingen gesplitst naar hare grootte in .9 groepen. Tengevolge van het vermelde
in de noot 2 op blz. 27 konden de cijfers voor 1830 niet worden gegeven.
TIJDSTIPPEN
TELLINGEN.
1 Jan, 184'J . . .
19 Nov. 1849 . . .
31 Deo. 1859 ...
1 „ 1869 . . .
31 „ 1879 . . .
31 » 1889 . . .
31 „ 1899 . . .
minder
dan
500
inw.
200
170
84
66
56
44
48
301
tot
1000
inw.
2S6
273
252
232
209
200
190
AANTAL GEMEE N T E N
1001
tot
.2000
inw.
358
367
362
356.
339
384
316
2001
tot
5000
inw.
283
293
330
345
366
370
364
5001
tot
10000
inw.
65
76
76
99
105
114
133
10001
tot
20000
inw.
12
10
20
20
35
40
46
MET
20001
tot
50000
inw.
8
8
9
11
12
15
16
50001
tot
10000
inw.
8
3
3
!)
2
3
4
meer
dan
100000
inw.
1
1
o
2
8
3
4
TOTAAL.
Het totaal aantal gemeenten is sedert 1840 met een 98 tal verminderd. Slechts drie
nieuwe gemeente zijn in dien tijd ontstaan n.l. Haarlemmermeer, en Anna Paulówna in Noord
holland en Schoonebeek in Drenthe.
Onderstaande gemeenten zijn sedert 1830 verdwenen, alle tengevolge van inlijving bij andere
gemeenten. 1 )
In Noordbrabant : Emmikhoven (Almkerk) 1879; in Gelderland: Dorth (Gorssel) 1831,
Loenen en Wolveren (Valbrug) 1854, Verwolde (Laren) 1554; in Zuidholland: Abtsregt (Vrijenban)
1855, Achttienhoven (Nieuwkoop) 1855, Ackersdijk en Vrouwenregt (Vrijenban) 1855, Albrandswaard
(Poortugaal) 1841, St. Anthony Polder (Maasdam) 1831, West Barendrecht (Oost Barendrecht)
1836, Benthom (Bonthuizen) 1845, Biert (Geervliet) 1855, Biesland, (Vrijenban) 1833,
Vrije en Lage Boekhorst (Alkemade) 1855, Broek (ged. Waddinxveen, ged. Gonda) 1870, Oellaarshoek
(Maasdam) 1831, Oharlois (Rotterdam) 1895. Delfshaven (Rotterdam) 188B, Goidschalksoord
(Heinenoord) 1855 's-Gravenambacht (Pernisj 1830, Groeneveld (Hof van Delft) 1855, Heer
Oudelands Ambacht (in 1857 vereenigd met Groote Lindt, dat in 1881 weder vereenigd is met
Zwijndrecht, Hodenpijl (Schipluiden) 1855, Hofwegen (Bleskensgraaf) 1855, Hoog en Woud
Harnasch (Hof van Delft) 1833, Hoogeveen in Delfland (Nootdorp) 1832, Hoogeveen in Rijnland
(Benthuizen) 1855, Hoogmade (Woubrugge) 1855, Katendrecht (Charlois) 1878, Kyfhoek (in 1857
met Groote Lindt dat in 1881 vereenigd is met Zwijndrecht) Kralingen (Rotterdam) 1895,
Laagblokland (Ottoland) 1857, Groot Lindt (Zwijndrecht) 1881, Kleine Lindt (Hcerjamsdam) 1857,
St. Maartensregt (Schipluiden) 1855, Oud en Nieuw Mathenesse (Schiedam) 1867, Meerdervoort
Zwijndrecht) 1855, Middelburg (Reeuwijk) 1855, de Mijl (ged. 's-Gravendeel, ged. Dubbeldam)
1856. Naters (Rockanje) 1855, Nederslingeland (Peursum) 1857, Nieuwveen in Delfland (Nootdorp)
*) De tusschen haakjes geplaatste namen duiden de gemeenten aan waarmede de verdwenen gemeente /.jjn
vereenigd. De jaartallen zjjn die der wetten tengevolge waarvan de vereeniging geschiedde.
1216
1207
1138
1134
1127
1123
1121
31
1832, Nieuwland, Kortland en 's-Graveland (Kethel en Spaland) 1855, Onwaard (Melissant) 1857,
Onkoop (Hekendorp) 1857, Roxenisse (Melissant) 1857, Ruijven (Pijnacker) 1845, Rijsoort (Ridderkerk)
1955, Sandelingen Ambacht (Hendrik Ido Ambacht) 1855, Schuddebeurs en Simonshaven
(Geervliet) 1855, Sluipwijk (Reeuwijk) 1870, Spijk (Heukelum) 1855, Stein (ged. met Gouda ged.
met Reeuwijk) 1870, Stormpolder (Krimpen a/d IJssel) 1855, Strevelshoek (in 1845 vereenigd
met Rijsoort dat in 1855 met Ridderkerk vereenigd werd). Oude en Nieuwe Struiten (Nieuw
Heivoet) 1855, Strijensas (Strijen) 1855. Tempel (Berkel en Rodenrijs) 1855. De Vennip
(Hillegom) 1855. Vliet (Haastrecht) 1845. Vrijhoeven (Ter Aar) 1840, Noord Waddinxveer (Waddinxveer)
1870, Wieldrecht ('s-Gravendeel) 1856, Zouteveen (Vlaardingen Ambacht) 1855, Zuidbroek
(Bergambacht) 1857, Zuidwijk (Boskoop) 1845. In Noordholland: Berkenrode (Heemstede) 1857,
Bijlmermeer (Weesperkarspel) 1846, Etersheim (Oosthuizen) 1846, Groet (Schoorl) 1833, Grosthuizen
(Avenhorn) 1864, Haaiiemrherliede (Spaarnwonde) 1857, Houtrijk en Polanen (Haarlemmerliede
en Spaarnwonde) ' 1863, Kalslagen (Leimuiden) 1 ) 1854, Rietwijkeroord (Nieuwer Amstel) 1854,
Schardam (Beets) 1854, Scharwoude (Arnhem) 1864, Schellingwoud e (Ransdorpj 1857, Veenhuizen
(Heerhugowaard) 1854, Wimmenum (Egmond Binnen) 1857, Zuidschalkwijk (Haarlemmerliede en
Spaarnwonde) 1863, In Zeeland: Bath (Rilland) 1877, Bommenede (Zonnemaire) 1865, Gapinge
(Vrouwepolder) 1857, 's Heer Hendriks Kinderen ('s Heer Arendskerke) 1857, Heille (Sluis) 1880,
Kleverskerke (Arnemuiden) 1857, Oost Souburg (West Souburg) 1834, St. Anna Termuiden (Sluis)
1880, In Utrecht Achthoven (Linschoten) 1857, Oabauw (Willige Langerak) 1857, Darthuizen
(Leersum) 1857, Duist (Hoogland) 1857, Gerverskop (Harmelen) 1857, 's-Gravesloot (Kamerik)
1857, Kamerik Houtdyke (Kamerik) 1857, Maarssenbroek (Maarssen) 1857, Oudhuizen (Wilnis)
1857, Oud Wulven (Houten) 1857, Polsbroek Noord (Polsbroek) 1857. Portengen (Breukelen
Nijenrodej 1857, Rhijnauwen (Bunnik) 1857, Schonauwen (Houten) 1857, Stutenburg (Driebergen)
1857, Teckop (Kamerik) 1857, De Vuursche (Baarn) 1857, Waverveen (Vinkeveen) 1840, Wulverhorst
(Linschoten) 1857, Zevender (Willige Langerak) 1857, In Overijssel: Schokland (Kampen)
1858, In Limburg Rimburg (Ubbach over Worms) 1886, Strucht (Schin op Geul) 1878.
Een provincies-gewijs overzicht van het totaal aantal gemeenten bij de verschillende
tellingen volgt onderstaand.
Noordbrabant
Gelderland
Zuidholland .
Noordholland.
Zeeland . .
Utrecht . .
Friesland . .
Overijssel . .
Groningen.
Drenthe . .
Limburg . .
PROVINCIËN.
1 Jan.
1840.
185
118
23S
147
116
92
43
62
57
33
125
TIJDSTIPPEN DER TELLINGEN.
19 Nov.
1849.
185
118
232
145
116
91
43
62
57
33
125
31 Dec.
1859.
185
116
197
136
113
72
43
61
57
33
125
1 Dec.
1869.
185
116
197
133
112
72
43
61
57
33
125
31 Dec.
1879.
184
116
192
134
UI
72
43
61
57
33
124
31 Dec.
1889.
184
116
190
134
109
72
43
.61
57
34
123
31 Dec.
1899.
Het 1216 1207 1138 1134 1127 1123 1121
184
116
188
134
109
72
43
61
57
34
123
By de wet van 8 Juni 1864 Stbl. no. 61 ging Leinuiiden van Noord- naar Zuidholland over.

;::;ii
32
33
In alle provinciën behalve in Friesland, Groningen en Drenthe is dus het aantal der
gemeenten kleiner geworden, het meest in Zuidholland. In Drenthe alleen is het aantal vermeerderd.
§ 3. VERDEEMNG DER BEVOLKING NAAR VERSCHILLENDE ADMINISTRATIEVE INDEELINGEN.
Behalve de provinciale en gemeenteliike indeelingen der bevolking volgen hieronder nog enkele
bijzondere indeelingen. Deze overzichten zijn het gevolg van een verzoek dezerzijds gericht tot de
verschillende Departementen van Algemeen Bestuur met uitzondering van het Departement van
Buitenlandsche Zaken en van Koloniën, om opgaat' te mogen ontvangen van de begrenzingen der
bij die Departementen bestaande administratieve indeelingen des Bijks, met vermelding of
er prijs op zou worden gesteld, dat bijzonderheden omtrent de bevolking dier territoriën
werden vermeld en zoo ja, welke.
Alleen de Heeren Ministers van Binnenlandsche Zaken, Justitie en van Financiën achtten
het van belang omtrent sommige der bij hunne Departementen bestaande administratieve
indeelingen gegevens omtrent de bevolking in totaal te publiceeren.
Onderstaande tabellen zijn daarvan voor de telling van 1899 het gevolg.
INDEELING DER BEVOLKING NAAR DE AMBTSGEBIEDEN DER INSPECTEURS, DER DISTICTS- EN
DER ARRONDISSEMENTS SCHOOLOPZIENERS Btf HET LAGER ONDERWIJS.
Eerste Inspectie
(Noord-Braüant, Gelderland, Limburg)
District 's Bosch . . .
Arrondissementen.
's-Hertogenbosch. . .
Oss . . . . . . .
Boxmeer . . . . .
District Breda....
Arrondissementen.
Breda
Zevenbergen . . . .
Roosendaal
Bergen op Zoom. . .
District Tilburg . . .
Arrondissementen.
Tilburg
Heuselen
Waalwijk
Oirschot
District Eindhoven . .
Arrondissementen.
. Eindhoven
Helmond
Veghel
Mannen. Vrouwen.! Totaal.
I
705 137
52 518
25 477
13 956
13 085
87 118
33 760
15 246
19 294
18 818
67 736
29 733
13 382
21965
11656
60 534
20 529
20 245
19 760
697188 1402 325
53 225
26 899
13 311
13 015
88 841
35 295
15 603
19 227
18 716
74 553
29 333
12 638
21130
11452
60 317
20964
20 087
19 266
105 743
52 376
27 267
26100
175 959
69 055
30 849
38 521
151 289
59 066
26 020
43 095
23108
120S51
41493
40 332
39 026
District Arnhem . .
Arrondissementen.
Arnhem
Wageningen . . .
Harderwijk. . . .
Apeldoorn....
Rheden. . . . .
District Zutphen . .
Arrondissementen.
Zutphen . . . .
Groenlo
Doesburg . . . .
Doetichem....
District Tiel . . .
Arrondissementen..
Tiel. . . . . .
Eist
Nijmegen . . . .
Zalt-Bommel . . .
Geldermalsen . . .
District Maastricht .
Arrondissementen.
Maastricht. . . .
Meerssen . . . .
Heerlen
Sittard . . . . . .
Mannen. Vrouwen.
107 376
26 601
21 803
22 219
20 0J9
16 724
77 015
23 359
19 751
17 349
16 556
101 086
17804
17 381
28492
19 003
18456
75503
27 157
14 317
20098
13 731
109 463
30 211
21 333
21 138
19 857
16 924
73 488
22 918
18 671
16 496
15 403
16752
161S1
30677
17 621
16890
74516
29424
13 324
18804
12964
Totaal.
216 839
56 812
43136
43 357
39 886
33 648
150 503
48 277
38 422
33 845
31 95n
98 121 199 207
34 556
33 512
59 169
36 624
35 346
149 819
56 581
27 641
28 902
26 695
District Roermond . . .
Arrondissementen.
Roermond
Weert
Venlo
Gennep
Tweede Inspectie
(Noord- en Zuld-Holland, Zeeland, Utrecht)
District 's-Gravenhage. .
Arrondissementen,
's-Gravenhage (I, II, III) •
Delft
Leiden
Maassluis
District Rotterdam . .
Arrondissementen.
Rotterdam, (I, II, III, IV)
Schiedam
Hillegersberg....
District Gouda. . .
Arrondissementen.
Gouda . . . . .
Schoonhoven . . .
Woerden . . . .
Alkemade . . . .
District Dordrecht . .
Arrondissementen.
Dordrecht
Oud-Beijerland . . .
Gorinchem
Sommelsdijk . . . .
District Amsterdam. .
Arrondissementen.
Amsterdam, (I, II, III, IV),
V, VI, VII . . .
Hilversum
District Haarlem. .
Arrondissementen.
Haarlem . . . .
Haarlemmermeer. .
Beverwijk . . . .
Purmerend. . . .
Zaandam . . . .
Mannen. Vrouwen.
67 451
19 848
14 792
23 109
9 702
1 250 564
175 699
94 930
27 242
35 011
18 516
203 345
152 143
29 588
21614
78 881
23 131
19 803
18 148
17 799
9i 163
32 844
18 449
20 259
22 611
26S 379
64 664
19 232
13 550
22043
9 839
Totaal.
1 329 3442 579 908
200 042 375 741
114 711
28 661
38 231
18 439
218 431
166 364
31203
20 864
132115
39 080
28 342
45 152
19 541
209 641
55 903
73 242
36 955
421 766
318 507
60 791
42 478
79 51l| 158 392
24 2041 47 335
19 424 39 227
18 655 36 803
17 228 35 027
94 376 188 539
34 764
17 845
20 295
21472
67 608
36 294
40 554
44 083
298 540 566 919
241357 269 496 510 853
27 022 29 044 ö6 066
119 870
38 811
21742
23 012
14 073
22 232
122650
43051
20 655
22 492
14 177
22275
242520
81862
42397
45 504
28 250
44507
District Alkmaar. .
Arrondissementen.
Alkmaar . . . .
Hoorn . . . . .
Medemblik. . . .
Helder
Texel
District Middelburg.
Arrondissementen.
Middelburg . . .
Vlissingen....
Ter Neuzen . . .
Hulst
District Goes . . .
Arrondissementen.
Goes
Zierikzee . . . .
Tholen
District Utrecht . .
Arrondissementen.
Utrecht, (I, II) . .
Loenen
Amersfoort . .
Rhenen
IJsselstein
District Leeuwarden
Arrondissementen.
Leeuwarden . . .
Harlingen . . . .
Ferwerd . . . .
Ternaard . . . .
Dokkum . . . .
Bergum
District Heereveen .
Arrondissementen.
Heereveen . . . .,
Beetsterszwaag . .
Lemmer . . . .
Sneek
Bolsward . . . .
Weidum . . . .
Wolvega . . . .
Mannen. Vrouwen.
79816
20 948
14 736
14 232
23195
6 705
62 887
18 383
18 192
12 828
18 484
44 042
16 823
1145
15 769
1 23 482
55 012
13 766
21 670
18 457
14 577
80120
20 174
14 824
13 263
9 073
11411
13 375
87 612
15 732
16 057
11681
12 470
12 048
6 786
12 838
78 876
21100
14 676
14175
22 260
6 665
65 380
19 831
18 872
13112
13 565
43 986
16 949
11650
15 387
127 552
60 022
13 840
22 170
17 522
13 998
84 445
22 336
15 341
13 358
9 358
11317
12 735
Totaal.
158 692
42 048
29 412
28 407
45 455
13 370
128 267
38 214
37 064
25 940
27 049
88 028
33 772
23 100
31156
251 034
115 034
27 606
43 84Ó
35 979
28 575
166 565
42 510
30 165
26 621
18 431
22 728
26 110
86 085 173 697
15 308
15 328
11 467
13 074
12 324
6 78N
11795
31040
31 385
23 148
25 544
24o72
13 575
24 633
11 II

34 35
Mannen Vrouwen..
Totaal.
Mannen. Vrouwen.
Totaal.
VERDEELING DER BEVOLKING NAAR DE GERECHTELIJKE INDEELING VAN NEDERLAND.
Derde Inspectie
(Frlesl, Overijssel, Groioen en Drenthe)
District Zwolle . . . .
Arrondissementen,
Zwolle
Kaalte
Kampen
Ommen
Steenwijk . . . . . . .
District Deventer. . . .
Arrondissementen.
Deventer
Almelo
Enschedé
Hengelo
Oldenzaal
District Groningen ,
Arrondissementen.
Groningen . . . .
Zuidhorn . . . .
Warffum . . . .
Onderdendnm. . .
Appiugedam . . .
564770
76411
17880
13 514
17114
15520
12 383
92902
19835
18 007
20550
17 348
17 162
80747
33866
12 283
11531
11222
11 845
556 976
73413
18454
12 287
16 761
14
11 799
na
90612
19582
17591
19850
16 718
16 871
84467
37491
11830
11 689
11399
12 058
1 121 746
149824
36 334
25 801
33 875
29 632
24 182
183 514
39417
35 598
iO 400
34-066
34 033
165 214
71357
24 113
23 220
22 621
23 903
District Winschoten.
Arrondissementen.
Winschoten . . .
. Hoogezand. . . .
Slochteren . . . .
Veendam . . . .
Onstwedde. . . .
District Assen. . .
Arrondissementen.
Assen
Borger
Emmen
Dalen
Hoogeveen. . . .
Meppel. . . . .
Vries
RECAPITULATIE.
Eerste Inspectie . .
Tweede „ ..
Derde „ ..
Totaal van het Rijk
67 077
14 386
11 217
11277
15 005
15 192
77 901
11706
10 636
10 984
7 989
12 469
10 993
13 124
67 311
14 572
11 202
11038
15 737
14 762
70 643
11227
9 968
10493
7 410
11544
10 7
9 285
134 388
28 958
22 419
22 315
30 742
29 954
148 544
22 933
20 604
21477
13 599
24 013
21 709
22 409
705 137 697 1881402 325
1250'564 1 329 3442 579 908
564 770 556 976 1121746
2 520 6022 583 5355 104 137
Gerechtshof te 's Bosch.
Arrondissements-Rechtbank
te 's Bosch
Kantongerecht :
's Bosch
Oss
Heusden . . . . . .
Waalw^k
Veghel
Boxmeer
Eindhoven. . . . . .
Oirschot
Arrondissements-Rechtbank
te Breda
Kantongerecht:
Breda
Oosterhout
Zevenbergen
Bergen op Zoom . . .
Tilburg. . . . . . .
Mannen. Vrouwen. Totaal.
418991
138530
28996
16 381
13 509
16 178
15651
15 100
22444
10 271
120665
26811
17 154
22073
25540
29087
415 475
137 522
30 469
15 551
12 748
15 444
15 372
15 089
23 026
9 823
122 104
28185
17126
22 225
25714
28 854
834 466
276 052
59 465
31932
26 257
31622
31 023
30 189
45 470
20094
242 769
54 996
34 280
44 298
51254
57 941
Arrondissemeuts-Rechtbank
te Zutphen
Kantongerecht:
Zutphen
Groenlo
Apeldoorn
Deventer
Arron dissements-Rechtbank
te Tiel
Kantongerecht:
Tiel
Geldermalsen
Zalt-Bommel . . . . .
Druten
Vianen
Arrondissements-Rechtbank
te Zwolle
Kantongerecht:
Zwolle
Kampen
Harderwijk
Ommen
Mannen. Vrouwen.
93 843
23 870
21186
25 251
23 536
61077
17 057
14159
11 123
10 421
8 317
83 808
33 776
16 950
17 562
15 520
Totaal.
91423 1S5 266
23 696
19 985
24 722
23 020
56 820
16 037
12 891
10387
9 592
7 913
80 543
33 065
16 500
16 866
14112
47 566
41171
49 973
46 556
117 897
33 094
27 050
21510
20 013
16 230
164 351
66 841
33 45Ü
34 428
29 632
DISTRICTEN.
Noord-Brabant .
Ie district
2e , .
3e , .
Gelderland .
Ie district.
2e „ .
Zuid-Holland . .
Ie district
2e .
3e ,
4e ,
Noord-Holland .
Ie district
2e .
3e »
VERDEELING DER MANNELIJKE BEVOLKING OVER DE VERSCHILLENDE
MILITIE-DISTRICTEN IN ONS LAND.
HOOFDPLAATSEN.
's Hertogenbosch
Breda . . . .
Eindhoven. . .
Arnhem . .
Zutphen . .
's Gravenhage
Rotterdam. .
Leiden . . .
Dordrecht . .
Amsterdam
Haarlem .
Alkmaar .
Aantal
Mannen,
276 906
107 837
97 082
71987
285 477
164 974
120 503
552 088
149 804
193 107
107 483
101694
468 065
241 357
130 531
96 177
*) Deze provinciën maken elk een militie-district uit.
!} ,Zie noot 2 op blz. 27.
DISTRICTEN.
Zeeland * . . .
U t r e c h t * . . .
Friesland . . .
Ie district
2e ,
Overijssel * . .
Groningen * . .
Drenthe * . : .
Limburg
Ie district
2e „
Het R«k
! HOOFDPLAATSEN.
Middelburg
Utrecht .
Leeuwarden
Heerenveen
Zwolle . .
Groningen.
Drenthe .
Maastricht.
Roermond.
Aantal
Mannen.
106 929
12?. 482
169 732
82 120
87 612
169 313
147 824
77 901
142 754
73 665
69 089
2 520 602
Arrondissements-Rechtbank
te Maastricht . . . .
Kantongerecht :
Maastricht. . . . . .
Heerlen
Sittard
Gulpen
Arron dissements-Rechtbank
te R o e r m o n d . . . .
Kantongerecht :
Roermond
Venlo
Weert . .• . l . . . .
Helmond
Gerechtshof te Arnhem.
Aïrondissements-Rechtbank
te Arnhem
Kantongerecht :
Arnhem . . . . . .
Wageningen . . . . .
Numegen
Eist
Doesborgh
Terborg.
75303
26667
17 796
16 627
14213
84493
23879
25781
14 841
19 992
452599
139309
' 41623
22075
32 554
149 618
953
18486
74 516
29 236
15 809
15 670
13 801
81333
22 786
25 088
13 678
19 781
443181
142 000
45 377
21727
34 34
13 851
9 476
17 224
149 819
55 903
33 605
32 297
28014
165 826
46 665
50 869
28 519
39 773
895 780
281 309
87 060
43 802
66 899
28 469
19 429
35 710
A rrondissements-Reclitbank
te Almelo
Kantongerecht:
Almelo
Enschede
Goor
Gerechtshof te 's Gravenhage
Arrondissements- Rechtbank
te 's Gravenhage . .
Kantongerecht :
's Gravenhage . . . .
Delft
Leiden
Alphen
Arrondissements-Rechtbank
t e R o t t e r d a m . . . .
Kantongerecht :
Rotterdam, (1°, 2° en
3° kanton)
Schiedam
Gouda
Schoonhoven
Brielle
Sommelsdijk
74 562
28 742
34 523
11297
640 265
189 853
102 011
30 615
42 814
U413
256 079
158 288
32 492
20 140
17 149
14 881
13 129
72 395
27 983
33 751
10 661
682 358 1 322 623
213 694
122 074
31534
45 653
14 433
270 974
172 229
34 488
21 056
10 550
13 594
13 057
146 957
56 725
68 274
21958
403 547
224 085
62 149
88 467
28 846
527 053
330 517
66 980
41196
33 699
28 475
26186

36
37
A rrond issements-Rechtbank
te Dordrecht . . .
Kantongerecht :
Dordrecht
Oud-Beijel•lalld . ...
Ridderkerk
Gorinchem. . . . .
Sliedrecht
Arrondissements-Rechtbank
te Middelburg. . .
•Kantongerecht :
Middelburg . . . .
Goes
Oostburg
Ter Neuzen . . . .
Hulst . . . . . . .
Arrondissements-Rechtb ank
te Zierikzee. . . .
Kantongerecht:
Zierikzee
Tholen
gerechtshof te Amster
dam . . . . . .
Arrondissements-Rechtbank
te Amsterdam. . .
Kantongerecht :
Amsterdam, I e , 2 C ,
3" en 4° kanton. .
Hilversum
Arrondissements-Rechtbank
te Alkmaar. . . .
Kantongerecht :
Alkmaar
Schagen
Helder
Hoorn
Medemblik . . . .
Arrondissements-Rechtbank
te Haarlem....
Kantongerecht :
Haarlem
Zaandam
Purmerend . . . .
Haarlemmermeer . .
Arrondissements-Rechtbank
te Utrecht ... . .
Kantongerecht :
Utrecht.
Breukelen-Nflenrode. .
Amersfoort
Wyk bjj Duurstede. .
Woerden . . . . .
I
Mannen. Vrouwen.
87 404
23 973
16 072
13 461
15 673
18 225
87 104
27 645
24217
12 446
11032
11764
19 825
11450
8 375
601 633
281 380
255 4.39
25 941
85 297
25 047
12 560
17 815
20 238
9 637
107 145
49 948
22 246
16 239
. 18712
127 811
60 106
15 296
27 323
11032
14 054
88 324
26 080
15 446
12 927
15 724
18147
89 567
29 462
24187
12 770
11261
11887
19 799
11650
8 149
Totaal.
638309
1 239 942
311 233
283 259
27 974
83 827
24 929
12 327
16 939
20 125
9 507
110 474
53 905
22 477
16 863
17 729
132 775
64 724
15 320
27 354
10 589
14 788
175 728
50 053
31518
26 388
31397
36 372
176 671
57107
48 404
25 216
22 293
23 651
39 624
23 100
16 524
592 613
538 698
53 915
169 124
49 976
24 887
34 754
40 363
19 144
217 019
103 853
44 723
32 602
36 441
260 586
124 830
30 616
54 677
21621
28 842
Gerechtshof te Leeuwarden
Arrondissements-Rechtbank
te Leeuwarden . . ,
Kantongerecht :
Leeuwarden
Berlikum
Dokkum
Bergum
Harlingen
Sneek ,
Balsward ,
AIT on di ssements-Rechtbank
te Heerenveen. . . ,
Kantongerecht :
Heerenveen
Beetsterszwaag . , .
Lemmer ,
Steenwijk
Arrondissements-Rechtbank
te Groningen . . .
Kantongerecht :
Groningen
Zuidhorn
Appingedam . . . .
Onderdendam. . . .
Arrondissements-Rechtbank
te Winschoten. . .
Kantongerecht :
Winschoten . . . .
Zuidbroek
Arrondissements-Rechtbank
te Assen
Kantongerecht:
Assen
Hoogeveen . . . .
Meppel
Emmen
RECAPITULATIE.
Gerechtshof te:
's Hertogenbosch . .
Arnhem
's Gravenhage . . .
Amsterdam . . . .
Leeuwarden . . . .
Het R«k >)
Mannen. Vrouwen.
406 983
121 061
25 755
13 263
20 484
13 375
16 724
13 875
17 585
60197
23 531
18 388
8 652
9 626
89 927
34 638
15 340
20 253
19 696
57 897
27 213
30 684
77 901
28 440
15 250
13 629
20 582
418 991
452 599
640 265
601 63
406 983
404 185
124 405
27 990
1335b
20 675
12 735
17 370
14 485
17 792
57 359
22 560
17 093
8501
9 205
93 347
38 219
14 870
20 210
20 048
58 431
27 063
31368
70 643
23 920
14 068
13 078
19 577
415475
443 181
Totaal.
811168
245 466
53 745
26 621
41 159
26110
34 094
28 360
35 377
117 556
46 091
35 481
17 153
18 831
183 274
72 857
30 210
40 463
39 744
116 328
54 276
62 052
148 544
52 360
29 318
26 707
40159
834 466
895 780
682 3581 322 623
638 3091239 942
40418B- 811168
2 520 6022 583 535 5104137
VERDEELING DER BEVOLKING NAAR DE INDEELINGEN VAN NEDERLAND
VOOR ZOOVEEL BETREFT DE ONDER HET DEPARTEMENT VAN FINANCIËN
RESSORTEERENDË ADMINISTRATIËR.
A. Administratie der directe belastingen,
invoerrechten en accijnzen.
Direction :
Rotterdam . . .
Amsterdam. . .
Groningen . . .
Zwolle . . . .
Arnhem....
Middelburg. . .
's-Hertogenbosch.
Maastricht . . .
Het Rijk i) . .
Kantooren :
Arnhem . . . .
Breda . . . .
's-Hertogenbosch.
Tiel . . . . .
Zutphen. . . .
's-Gravenhage
Rotterdam .
Dordrecht .
Amsterdam.
Alkmaar
Hoorn . .
Middelburg.
Mannen
552 088
591 547
317 556
247 214
285 477
106 929
267 140
152 520
Vrouwen.
592
627
322
234
281
109
267
148
2 520 602 2 583
360
618
308
668
072
366
164
952
535J5
Totaal.
1 144 448
1 219 165
639 864
481 S82
566 549
216 295
534 304
301 472
104 137
B. Administratie der registratie en domeinen.
Directien:
's-Gravenhage.
Amsterdam.
Arnhem. .
Leeuwarden
Middelburg.
Maastricht .
Het Bqjk 1 )
Mannen.
552 088
591 547
454 790
395 457
213 041
313 548
Vrouwen.
Totaal.
592 360 1144 448
627 618 1 219 165
445 097 899 887
392 951 788 408
215 962 429 003
309 520 623 068
2 520 602 2 583 535 5 104 137
C. Administratie van den dienst van 's Bijles schatkist (Betaalmeester skantoren.)
Mannen.
188 962
89 861
108 899
43 976
109 760
195 555
253 772
91 537
346 516
66 249
44. 618
51 862
Vrouwen.
187 692
91148
113 255
39 739
106 791
219 042
269 039
92 369
378 871
64 735
44 556
53 649
Totaal.
376654
181009
222 154
82 815
216 561
414 597
522 811
183 906
725 387
130 984
89 174
1.05 511
Kantoren :
Zierikzee . . .
Ter Neuzen. .
Utrecht . . .
Leeuwarden
Zwolle . . .
Almelo . . .
Groningen .
Assen . . .
Maastricht . .
Roermond .
Het Rijk i) .
Mannen.
19 825
35 242
163 122
169 732
110 372
70 646
147 824
73 008
73 665
66 368
Vrouwen.
19 799
35 918
168 337
170 530
105 755
68 803
151778
65 382
73 008
63 312
Totaal.
39 624
71160
331 459
340 262
216 127
139 449
299 602
138 390
146 673
129 680
2 520 602 2 583 535 5104137
Omtrent het aantal mannen boven 25 jaar in de onderscheidene kiesdistricten voor de
verkiezingen van leden van de Tweede Kamer wordt verwezen naar de Kiezers-statistiek voor 1901,
voorkomende in het door het Centraal Bureau voor de statistiek uitgegeven No. 10 der Bijdragen
tot de Statistiek van Nederland, nieuwe volgreeks.
§ 4. TOENEMING DER BEVOLKING.
Uit dé cijfers van de tabel blz. 26—27 werd in achterstaand overzicht berekend, voor elke
proviucie en voor de groepen van gemeenten, de mate van toeneming der bevolking sedert 1830
(met onderscheiding van het geslacht.) De bevolking van 1830 is daarbij steeds = 100 gesteld.
] ) Zie noot 2 blz. 27.
J ) Zie noot 2 blz. 27.

38 39
TIJDSTIPPEN DKB
•v o x.
s
ELLING3SN.
PROVINCIËN.
1 Januari 1830.
1 Januari 1840.
19 November 1819.
31 December 1859.
-|7D
Bcember 1869.
31 December 1879.
31 December 1889.
31 December 1899.
Noordbrabant .
Gelderland . . .
ZuidhoUand .. .
Noordholland. .
Zeeland
Utrecht
Friesland....
Overijssel. . . .
Groningen . . .
Drenthe
Limburg ....
Het Rjjk....
Gemeenten met
meer dan 10000
inwoners.
20001—100000
inwoners.
20000 enminder
inwoners.
Mannen.
100.—
100.—
100.—
100
100.—
100.—
100.-
100.—
100.—
100.—
100.—
100. —
100.—
100.—
100.—
Vrouwen.
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100,—
100.—
100.—
Totaal.
100.—
100.—
100 —
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.-
100.—
100.—
100.—
100.-
Mannen.
109.09
111.64
109.77
107.66
110.48
109.22
110 40
109.23
111.21
113.02
107.61
109.62
108.03
112.28
109.47
Vrouwen.
107.85
111.58
109.53
106.58
110.07
110.07
111.98
111.82
111.83
113.98
103.73
109.29
106.71
110.30
109.67
Totaal.
108.47
111.61
109.65
107.09
110.27
109.65
111.20
110.51
111.52
113.49
105.66
109.46
107.30
111.25
109.57
Mannen.
113.77
119.77
117.37
116.87
117.56
112.08
120.66
119.91
118.73
129.91
111.75
117.27
117.02
113.39
117.83
Vrouwen.
113.48
119.56
117.51
113.80
116.03
113.61
120.77
121.33
120.52
129.17
108 64
116.67
115.20
115.67
117.05
Totaal.
113.62
119.67
117.44
115.24
116.78
112.86
120.72
120.61
119.64
129.55
110.19
116.97
116.02
114.57
117.44
Mannen.
117.22
130.78
129.29
129.07
121.40
120.74
135.12
131.69
131.90
150.97
117.67
127.46
130.16
123.86
127.56
Vrouwen.
116.55
129.80
128.94
124.31
120 65
121.18
132.65
131.20
131.82
147.17
113.91
125.81
127,05
125,02
125.54
Totaal.
116.88
130.29
129.11
126.25
121.02
120.96
133.87
131.45
131.86
149.11
115.78
120.62
128.45
124.47
126.55
H iVrouwen.
Hannen.
• 23.69 122.17
•40.32 139.02
•43.74 143.19
K42.87 136.49
•LBO.— 128.76
131.50
•30.73 141.83
B 43.54 141.14
•142.86 143.10
•143.04 162.86
•167.84 118.01
•122.32 135.94
•138.03
I
•144.24
139.77
135.42 137.71
•
• 137.36
134.69
Totaal.
122.92
139,67
143.45
139.48
129.36
131.13
142.68
142.01
143.07
16-).4O
120.15
136.97
141.78
136.62
136.02
Mannen.
135.20
151.80
168.92
169.28
138.07
144.87
162,31
154.49
160.85
188.83
130.61
155.17
178.17
154.98
151.15
Vrouwen.
132.24
149.56
166.19
159.81
136.82
144.77
150.80
151.96
160.72
183.22
126.50
151.08
168.22
15G.6S
147,52
Totaal.
133.71
150.68
167.49
164.25
137.43
144.82
160.99
153.24
160.79
186.08
128.54
153 54
172.70
155.84
149.32
Mannen.
147.69
106.63
199.18
206.34
146.54
167.vi 8
165.05
166.20
172.91
211.05
139.90
174.37
235.76
185.42
161.14
Vrouwen.
144.47
164.04
196.S3
195.09
148.82
166.01
162.49
164.08
173.47
198.—
134.68
170.95
220.65
187.02
157.33
Totaal.
146.07
165.34
197.95
200.37
145.15
166.97
163.76
165.15
173.19
204.65
137.2S
172.62
227.46
186.25
159.51
Mannen.
159.88
183.81
240.91
241.07
159.45
190.12
168.13
187.14
190.43
239.49
154.11
197.21
317.46
220.87
172.08
Vrouwen.
157.62
181.94
236.41
227.48
155.72
189.21
164.04
184.60
• 190.01
225.41
148.61
193.46
292.96
222.21
166.94
Totaal.
158.74
182.88
238.56
233.85
157.58
189.66
166.05
186.13
190.21
232.58
151.35
195.29
304.—
221.56
169.50
Zoo voor het Rijk als voor de provinciën heeft de toeneming van volkstelling tot volkstelling niet regelmatig plaats |vonden, wat duidelijker blijkt uit de volgende tabel die de toeneming van volkstelling tot volkstelling aamvijst.
TIJDSTIPPKN DEK
VOLKSTELLING EN.
PROVINCIËN.
1 Januari 1840.
19 November 1849.
31 December 1859.
1 December 1869.
31 December 1879.
31 December 1889.
31 December 1899.
Mannen.
Vrouwen.
Totaal.
Mannen.
Vrouwen.
Totaal.
Mannen.
Vrouwen.
Totaal.
lanneu.
Vrouwen.
Totaal.
Mannen.
Vrouwen.
Totaal.
Mannen. Vrouwen.
Totaal.
Mannen.
Vrouwen.
Totaal.
Noordbrabant
Gelderland
ZuidhoUand
Noordholland
Zeeland
utrecht
Friesland
Overijssel
Groningen
Drenthe
Limburg. . . . . ;
Het Rflk
Gemeenten met
meer dan 100000 inwoners.
20001—100000 inwoners .
5001—20000 inwoners. .
5000 inwoners en minder .
109.09
111.64
109.77
107.66
110.48
109.22
110.40
109.23
111.21
113.02
107.61
109.62
108.03
112.28
109.47
107.85
111.58
109.53
106.58
11.0.07
110.07
111.98
111.82
111.83
113.98
103.73
109.29
106.71
110.30
109.67
108.47
111.61
109.65
107.09
110.27
109.65
111.20
110.51
111.52.
143.49
105.66
109.46
107.30
111.25
109.57
104.29
107.28
106.92
10S.55
106.41
102.62
109.30
109.77
106.77
114.94
103.85
106.98
108,32
101.00
108.39
107.33
100.22
107.16
107.28
106 77
105.42
103.22
107.85
108.50
107.78
113 33
104.74
106.75
107.96
104.89
107.99
106.05
104.75
107.22
107.11
107.62
105.90
102.93
108.56
109.14
107.28
114.15
104.28
106.86
108.12
102.99
108.18
106.69
103.03
109.20
110.16
110.45
103.27
107.73
111.98
109.83
111.09
116.22
105.30
108.69
111.23
109.24
111.29
106.03
102.71
108.56
109.73
109.24
103.98
106.66
109.84
108,14
109.37
113.93
104.85
107.83
110.29
108.09
110.00
105.38
102.87
108.88
109.93
109.81
103.63
107.18
110.89
108.99
110.21
115.10
105.08
108.25
110.72
108.63
110.64
105.71
105.52
107.29
111.17
110.69
107.08
108.28
106.24
108.48
108.44
111.17
103.94
108.29
110.08
109,34
3-08.30
PL07.2O
104.83
107.10
111.06
109.79
106.72
108.52
106.92
107.58
108.55
110.67
103.60
108.05
110.01
110.15
108.20
106.59
105.17
107.20
111.11
110.22
106 90
108.40
106.58
108.04
108.50
110.93
103.77
108.17
110.38
109.76
108.25
106.92
109.28
108.10
117,41
118.35
106.17
110.74
112.84
108.05
112.29
112.46
106.74
112.32
128.62
114.54
112.42
108.30
108.23
107.54
116.08
117,02
10(5.24
110.07
112.55
107.60
112.21
112.48
107.18
111.75
120.36
113.77
111.74
107.93
108.76
107.82
116.69
117.66
106.21
110 40
112.69
107.83
112.25
112.47
106.96
112.03
121.81
114.14
112.08
108.11
109.27
109.85
118.02
122.03
106.18
116.03
101.91
107.67
107.65
11181
107.15
112.46
132.23
119.53
110.41
104.49
109.26
109.72
118.47
122.14
105.13
114.69
101.79
108.04
108.03
108.09
106.48
112.53
131.17
119.36
110.27
103.91
109.26
109.79
118.25
122.09
105.64
115.35
101.85
107.85
107.84
110.01
106.82
112.50
137.11
119.44
110.33
104.21
108.26
110.35
120.95
116.83
108.81
113.16
101.86
112.60
109.91
113.48
110.12
113.09
134,65
119.12
110.69
108,09
109.11
110.92
120.10
116.59
108.32
114.00
100.95
113.06
104.34
113.84
110.40
113.16
132.77
118.82
110,51
102,57
108.68
110.63
120.51
116.71
108.56
113.59
101.40
112.83
109.62
113.65
110.26
113.13
133.65
118.96
110.59
102 83

40
Deze cijfers leeren in de eerste plaats, dat tot de vermeerdering der bevolking des rijks
van 100 in 1830 tot op ruim 195 in 1899 wel alle provinciën hebben bijgedragen, doch dat de
mate van toeneming in de verschillende provinciën eene zeer ongelijke was. De provinciën
rangschikkende naar de grootte van de relatieve vermeerdering van hare bevolking, krijgt men
het onderstaand overzicht.
Zuidholland . . . . 238.56
Noordholland. . . . 233.85
Drenthe 232.58
Groningen 190 22
Utrecht 189.66
Overijssel 186.13
Gelderland 182.88
Friesland 166.05
Noordbrabant. . . . 158.76
Zeeland 157.58
Limburg 151.35
Het Rijk . . . .~ 195,21
Slechts een drietal provinciën, waaronder de 2 meest bevolkte, komen boven het gemiddelde
van het Rijk, en wel alle drie .betrekkelijk ver daarboven, terwijl Friesland, Noordbrabant,
Zeeland en Limburg in afdalende orde zeer ver beneden het gemiddelde blijven.
De verandering van het bevolkingscijfer in het Rijk of in een deel daarvan is afhankelijk
van tweeërlei invloeden, die beide in dezelfde of tegengestelde richting kunnen werken n.1. de
verschillen tusschen de aantallen geborenen en die der sterfgevallen en de verschillen tusschen
de aantallen zich vestigende en vertrekkende personen.
De volgende tabellen geven zoo in absolute als in relatieve cijfers een overzicht sedert 1840
van de veranderingen, die de bevolking der verschillende provinciën en van het Rijk heeft
ondergaan, tengevolge van elk der beide straks genoemde factoren.
Absolute vermeerdering der bevolking door geboorte-overschotten sedert 1840.
Noordbrabant .
Gelderland. . .
Zuidholland . .
Noordholland .
Zeeland ....
Utrecht
Friesland. . , .
Overgssel . . .
Groningen . . .
Drenthe ....
Limburg ....
Het Ryk. .. .
1 Jan.
1840.
378 437
345 762
526 020
443 334
151358
145 132
227 859
197 694
175 651
72 484
196 828
2 860 559
31 Dec.
1849.
406 117
876 952
558 580
461 044
162 848
152 372
249 849
213 364
191851
77 294
212 228
3 063 099
T IJ LS T I P I> E N.
31 Dec.
1859.
427 989
415 827
611 266
495 283
175 465
164 715
276 859
231 S16
211562
86149
228 225
3 325 106
31 Dec.
1869.
458 869
458 057
682 046
549 583
198 7S5
179 505
310 389
252 786
236 042
97 269
247 505
3 670 836
31 Dec.
1879.
501014
506 996
774 749
625 054
227 737
198 357
355 384
279 193
267 634
112 057
271300
4119 475
31 Dec.
1889.
550176
567 819
911 749
732 697
257160
226 060
397 505
309 847
305 670
127 858
298 626
4 685167
31 Dec.
1899.
610100
638 408
1078 410
861477
290 486
260 462
440 446
352 167
348 037
149 159
331312
5 360 464
41
Betrekkelijke vermeerdering der bevolking door geboorte-overschoiten sedert 1840.
(de bev. van 1840 = 100).
PROVINCIËN.
Noordbrabant .
Gelderland. . .
Zuidholland . .
Noordholland .
Zeeland
Utrecht ....
Friesland. , . .
Overijssel. . . .
Groningen . . .
Drenthe ....
Limburg ....
Het Ruk. . . .
1 Jan.
1840.
10U.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
31 Dec.
1849.
107.32
109.02
106.19
104.13
107.59
104.99
109.65
107.93
109.22
106.63
107.82
107.08
31 Dec.
1859.
11308
120.26
116.21
111.72
115.93
113.49
121.50
117.20
120.44
118.87
115.95
116.24
TIJDSTIPPEN.
31 Dec.
1869.
121.25
132.48
129.66
123.97
131.33
123.68
136.22
127.88
134.39
134.19
125.75
128.33
31 Dec.
1879,
132.39
146.63
147.29
140.99
150.46
136.67
155.96
141.23
152.37
154.60
137.84
144.01
31 Dec.
1889.
148.—
164.22
173.33
165.27
169.90
155.77
174.45
156.73
174.02
176.40
151.72
163.79
31 Dec.
1899.
161.22
184.64
205.01
194.32
191.92
179.47
197.69
178.21
198.14
205.78
168.33
187.40
Absolute vermeerdering of vermindering der bevolking door meer of minder vestiging
dan vertrek sedert 1840.
Noordbrabant
Gelderland . ,
Zuidholland .
Noordholland
Zeeland. . . .
Utrecht. . . .
Friesland. . .
Overijssel. . .
Groningen . .
Drenthe . . .
Limburg . . .
Het Rjjk. . .
378 437
345 762
526 020
443 334
151 358
145 132
227 859
197 694
175 651
72 484
196 828
2860
559
36S74O
339 526
530 865
458 769
148 805
142 140
225 370
200 093
172 242
77 928
189 861
2 854 339
358 292
333 575
534 134
471 927
142 005
140 523
225 305
201 033
171777
81566
184 285
2 844 422
348 440
320 398
582 178
471 187
130 142
139 183
209 824
198 959
164 945
80 S52
173 144
2769
252
343 920
305 571
554 801
498 270
112 256
138 454
202 352
192 637
161 263
79 272
164 981
2 753 777
337 889
290 145
563 912
540 126
93 432
140 079
165 912
183 292
142 767
75 330
153 923
2686
807
322 179
273 908
592 058
549 988
77 167
' 135 704
127 675
178 865
127 216
71869
147 450
2 604 232
Betrekkelijke vermeerdering of vermindering der bevolking door meer of minder vestiging
dan vertrek (de 'bev. van 1840 = 100).
Noordbrabant
Gelderland. .
Zuidholland .
Noordholland
Zeeland. . . .
Utrecht. . . .
Friesland.
Overijssel.
Groningen
Drenthe .
Limburg .
Het Rijk.
. 100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
100.—
97.44
98.20
100.91
103.48
98.31
97.94
98.91
101.22
98.06
107.51
96.46
99.78
94.68
96.48
101.54
106.45
93.82
96.82
98.88
101.69
97.80
112.46
93.63
99.44
92.07
92.67
101.17
106.28
85.97
95.90
92.08
100.64
93.91
111.55
87.97
96.81
90.88
88.38
105.47
112.39
74.15
95.40
88.81
97.44
91.81
109.37
83.82
96.27
89.29
88.9.1
107.20
121.83
61.72
96.52
72.81
92.72
81.28
103.93
78.20
93.93
85.14
79.22
112.55
124.06
50.97
93.50
56.03
90.47
72.43
99.01
74.91
91.04
6'

S P ^ö ^*CO i? O S^ QD ^J ^^* w» ^"^
re Pr* ? 2 o ST ^ 3"* en ^ *"-— N
** — £ ; • "* * H» « d j re t B P
et * *"* p~* 3 ^* c^
K * © u_i . . . . . . . ^ p j . p
^„8. 3 a 5 c"r "^ £L P < PJ a. a
^*S;0>3 3 C Q.i 2 ' ? 5"2 P g o ö: ^ =*•
«B- 2 re^rera p aq ra 3 B ^ Ö : PT
S ï l l^f | Ï ^ i ^ 3 g al * ••••••-••--
< S B J 2 B 1 — ' p c + - 5 ra
re !* * rmQ * '—' -^ 53 -^ re Hts
s ? IJ,
re S" sB: 5 re:* d -, oó ts: 5 °OQ
s. • 1 1 B 2- § ^ f:1-1*1-
B-§ S-? e*- Cö >= *-*
P" Pu §•
?5
^ â Pu
c5 T3 re B'
1—1
ra re re T3 t=: -^
^^ ra sr 1 ra P
r ' _ 1— fS

GEMIDDELD AANTAL WETTIGE GEBOORTEN OP 1000 GEHUWDE VROUWEN BENEDEN 50 JAAR IN
ONDERSTAANDE TIJDVAKKEN, i)
1850/4 1855/9 1860/4 1865/9 1870/4 1875/9 1880/4 1885/9 1890 4 1895/9
1850/9 1860/9 1870/9 1880,9 1890 9 L850/99
i
ÏToordbrabant
Gelderland. . ,
Zuidholland ..
Noordholland .
Zeeland . . .
Utrecht ...
Friesland. . . ,
Overijssel . .
Groningen . .
Drenthe . . .
Limburg . . .. .
307.04
289.50
343.57
301.14
339.64
323.82
276.40
285.17
285.72
273.69
285.62
287.44
286.91
314.60
277.69
313.00
306.72
266.37
276.50
275.67
274.82
289.28
304.64
293.25
319.65
284.74
327.95
310.53
267.64
281.72
272.02
273.82
295.90
317.77 324.76
294.26 289.05
322.59 324.69
284.31 280.07
332.15 339.04
311.65 310.02
282.46 281.25
284.15 284.52
279,19 285.52
268.96
305.77
274.95
314.49
336.06
301.82
330.14
295.17
330.97
322.71
278.85
290.83
294.15
282.67
330.68
330.75
301,69
321.62
289.33
304.16
317.88
249.92
281.77
270.33
270.34
320.32
330.04
299.47
314.34
281.98
303.36
321.41
248.98
286.55
335.01
297.63
303.02
266.49
301.75
313.40
244.82
289.68
343.72
300.27
290.17
248.48
293.44
305.93
236.24
290.73
266.40 268.40 264.04
277.66 ' 291.03292.32
319.37 327.94 340.91
297.24
288.21
3J9.09
289.42
326.32
315.27
271.38
280,33
280.70
274.27
287.45
310.70
293.75
321.12
284.54
330.05
311.09
275.05
282.93
275.60
271.39
300.83
330.41
295.43
327.41
287.62
335.01
316.36
280.05
287.67
289.83
278.81
322.58
330.40
300.58
317.98
285.96
303.76
319.64
249.45
284.16
268.36
274.00
319.85
339.40
299.02
296.63
257.52
297.71
309.64
240.47
290.22
266.19
291.63
334.42
321.63
295.40
318.45
281.01
318.57
314.40
263.28
285,06
276.14
277.42
313.03
HefcBijk .
304.17
289.82
296.05
300.61
302.65
310.17
299.52
296.86
292.04
285.75
296.99 298.33
306.41
298.19
288.79
295.84
Amsterdam . ,
Rotterdam. . .
's-Gravenhage.
Utrecht . . . .
Groningen . . .
263.30
280.35
287.81
282.05
255.40
263.74
281.35
293.66
287.73
274.36
265.42
299.95
297.28
292.20
284.68
280.89
303.35
311.82
303.27
292.58 2 )
287.11
293.64
283.47
289.22
311.271293.67
311.22 1315.02
267.40 î 254.98
263.32
284.13
263.25
298.85
241.62
243.87
288.04
243.87
283.24
241.23
263.52
280.85
290.73
284.89
264.88
273.15
301.65
285.29
291.43
253.64
28603
304.55 302.47 1253.54
297.73 313.12 291.02
288.63 3 ) 261.19 241.24
268.90 *)
2S9.99 *)
287.82 *)
296.69 *)
263.79 s )
*) Vóór het jaar 1849 kon dit overzicht niet worden gegeven, omdat voor sommige jaren de geborenen nog niet waren gesplitst in wettig en onwettig geborenen.
Yoor de gemeenten waren ook tusschen 1849 en 1859 de gegevens nog niet volledig.
2 ) 4 jarig gemiddeld. 3) 9 jarig gemiddeld. *) 40 jarig gemiddeld.
5 ) 39 jarig gemiddeld.

i-f.tvj--rv -• -vv.
45
De groote verschillen die hier soms in de cijfers voor de verschillende provinciën worden
waargenomen in verband met de cijfers betreffende het relatief aantal gehuwde vrouwen in den
vruchtbaren leeftijd en hare ouderdomsverdeeling, bepalen met de sterfteverhoudingen in hoofdmak
de verschillen in de percentages der natuurlijken toeneming, sedert 1850.
Intusschen dient bij deze verschillen in de cijfers in het oog gehouden te worden, dat
deze niet de juiste natuurlijke toeneming weergeven.
Dit zou alleen het geval zijn, als er geen vestiging of vertrek had plaats gevonden. De
geborenen toch tusschen 1830 en 1899 zijn niet allen voortgekomen uit de met 1 Januari 1830
aanwezige bevolking of hare nakomelingen, terwijl onder de gestorvenen in dat tijdperk personen
zijn medegerekend die zich na 1830 vestigden of tot het nageslacht daarvan behoorden.
Omgekeerd zijn, door vertrek vau personen in 1830 aanwezig, de daaruit geborenen niet
medegerekend kunnen worden, evenmin als de sterfte onder hen of van hun nageslacht.
De verhoudingscijfers voor 1899 voor zooveel betreft de toeneming door geboorte-overschotten
weder rangschikkende naar hunne grootte, krijgt men de volgende rangorde.
Drenthe 205.78 Utrecht 179.47
Zuidholland. . . : . . . . . 205.01 Overijssel . . . . . . . ; . . 178.21
Groningen . . 198.14 Limburg ; . 168.33
Noordholland . 194.32 Noordbrabant 161.22
Zeeland 191.92
Gelderland 184.64 Het Rijk 187.40
Voor de verhoudingscijfers, berekend uit de veranderingen der bevolkingscijfers tengevolge
van de verschillen tusschen vestiging eu vertrek, is de volgorde aldus:
Noordholland 124.06
Zuidholland 112.55
Drenthe 99.01
Utrecht 93.50
Overijssel 90.47
Noordbrabant 85.14
Gelderland
Limburg.
Groningen
Friesland
Zeeland .
79.22
74.91
72.43
56.03
50.97
Het Rijk . . . . . . . . 91.04
Uit de vergelijking van deze verhoudingscijfers met die der totale tóeneming (zàe blz. 40)
blijkt in de eerste plaats dat de natuurlijke toeneming in bijna allo provinciën en in het Rijk.
grooter is dan de werkelijke. Alleen in de beide Hollanden zouden, ook al had daar geene vermeerdering
door geboorte-overschotten plaats gehad, de bevolking zijn toegenomen door meerdere
vestiging dan vertrek. Vooral in Noordholland was de bevolkings-toeneming door migratie,
vergeleken bij het rijksgemiddelde, zeer aamienlijk.
Drenthe is zijn sterke toeneming uitsluitend aan groote geboorte-overschotten verschuldigd,
daar het bevolkingscijfer van 1840 op 1899 door verschil tusschen vestiging en vertrek zoo goed
als geene verandering heeft ondergaan, Opmerkelijk is, dat, ofschoon er na 1859 een betrekkelijk
groot aantal personen uit de provincie vertrokken, de groote geboorte-overschotten dat meerdere
vertrek hebben aangevuld. Ook Groningen en Friesland, die door meerdere emigratie eene sterke
bevolkingsvermindering moesten hebben, vertoonen vrij hooge geboorte-overschotten. Zeeland
heeft zijn betrekkelijk geringe vermeerdering der bevolking alleen te wijten aan meer vertrek
dan vestiging, daar het, wat geboorteoverschotten betreft, nog boven het Rijk staat.
De kleine geboorteoverschotten in Limburg en Noordbrabant zijn voor de laatste provincie
bijna geheel, voor de eerste ook in verband met meer vertrek dan vestiging, oorzaak van de
geringe bevolkingsvermeerdering ten opzichte van die van het Rijk.
Voor de overige provinciën en voor het Rijk heeft meer vertrek dan vestiging in meerdere
of mindere mate de natuurlijke vermeerdering tegengewerkt.

46
Wat de toeneming der bevolking in de verschillende groepen vau gemeenten betreft,
wijzen de cijfers op eene geringere toeneming naarmate de gemeenten kleiner worden. Voor de
4 grootste gemeenten had het bevolkingscijfer in 1899 meer dan het drievoud bereikt van dal
van 1830. In de volgende groep is de bevolking meer dan verdubbeld, terwijl in de kleinere
gemeenten de toeneming slechts 69 °/o heeft bedragen. Uit de cijfers van de tabel op blz, 28-
is gebleken, dat de gemeenten met 5001—20000 inwoners bij de opvolgende volkstellingen vrij
constant cca. 30 o/ o der rijksbevolking bevatten, waaruit volgt, dat de toeneming der bevolking
van die gemeenten ongeveer evengroot is geweest als die van het Rijk, dus ongeveer 95 u / 0 ,
zoodat, in verband met de bovenbedoelde 69 °/u, de bevolking der gemeenten met 50(10 of minder
inwoners slechts van 100 in 1830 op circa 153 in 1899 zou zijn gestegen. De bevolking der
beide groepen van voornaamste gemeenten heeft zich dus uitsluitend ten koste der kleinste
gemeenten vermeerderd. Heeft zij ook bevolking onttrokken aan de groep der gemeenten met
5001—20000 inwoners, dan is dit weder uit de kleinste gemeenten aangevuld.
Berekent men uit de op blz, 29 geraamde bevolkingscijfers de toeneming der bevolking van
de beide groepen der voornaamste gemeenten, dan blijkt daaruit dat de annexatiën van gemeenten
daarop niet van grooten invloed is geweest.
Toeneming der geraamde bevolking in gemeenten met
meer dan 100000 inw. 20001—100000 inw.
1830 100.- 100.-
1840 107.57 111.61
1849 116.42 115.45
1859 129.41 125.90
1869 144.98 137.80
1879 180.58 156.89
1889 239.63 187.37
1899 296.62 220.40
Uit, de cijfers van de totale toeneming der bevolking van ons land blijkt verder, dat in
alle provinciën, hoewel in ongelijke mate, de mannelijke bevolking sterker is toegenomen idan de
vrouwelijke. Dit verschijnsel wordt toegelicht in de volgende paragraaf, omtrent de verhouding
der geslachten bij de opvolgende volkstellingen.
In hoeverre ons land vergeleken bij andere landen een grootere of kleinere bevolkingstoeneming
heeft blijkt uit onderstaande cijfers:
Gemiddelde jaarlijksche toeneming per
Nederland
Duitschland
Oostenrijk
Finland
Servië
Italië
Spanje .
Portugal
Zwitserland
Frankrijk
België
Denemarken
Zweden
Noorwegen
Engeland
Schotland
Ierland
') D, i. tusschen
1830-1899
1816—1900
1818 --1900
1800-1900
1834-1900
1800-1901
1803-1897
1801-1900
1839—1900
1801—1901
1856—1901
i 1801—1901
1800-1900
1801-1900
1801—1901
1801—1901
1821—1901
twee volkstellingen.
9.5
9.8
8.1
11.5
19.9
7.0
6.0
5.4
6.6
3.5
8.3
9.8
7.9
9.4
13.1
10 3
-4.2
gehouden
mille der bevolking:
IIï de geheele periodei. in het laatste decennium.
0/
14.0 %
/o
,)
13.2 „
))
8.9 ,
J]
10.7 ,
tl
—
7.0 „
),
2.6 „
„
).
).
„
))
))
»
omstreeks
1890 en 1900.
11.8 „
1.2 ,
10.6 ,
10.9 „
7.i ;
13.9 „
11.1 ,
9.0 r
—4.8 ,;
l )
§ 5. INDEEHNG DER BEVOLKING NAAR HET GESLACHT.
Op 1000 personen van het mannelijk geslacht komen vrouwen:
PROVINCIËN.
Noordbrobant
Gelderland. . .
Zuidholland .
Noordholland ,
Zeeland . . .
Utrecht . . .
Friesland . . ,
Overijssel . .
Groningen .
Drenthe . , .
Limburg. . .
Het Rijk
Gemeenten met
meer clan 100 000 inw.
20 001—100 000 „
5 001—20 000 ,
5 000 en minder „
1 Jan.
1830.
1 014
995
1093
1 132
1047
1 038
1 030
9T7
1 Ii29
963
1011
1 0-15
1 219
1084
1008
1 Jan.
1840.
1003
994
1 091
1 121
1043
1046
1 044
1Ó01
1 085
972
975
1045
1204
1 065
1021
1002
19 Nov.
1849.
1012
993
1095
1102
1033
1052
1031
989
1045
958
9S3
1040
1 201'
1 106
1 017
990
31 Dec.
1859.
1009
987
1090
1090
1040
1042
1011
974
1028
939
979
1031
1190
1094
1005
984
1 Dec.
1869.
1002
985
1089
1082
1037
1044
1018
966
1 030
935
975
1 029
1181
1104
1004
978
31 Dec.
1879.
992
980
1 076
1069
1037
1037
1014
961
1028
935
979
1023
1151
1096
998
975
31 Dec.
1889.
992
979
1080
1 070
1027
1025
1018
964
1032
903
973
1024
1141
1093
997
969
31 Deo.
1899.
1000
984
1073
1068
1023
1033
1005
1027
907
975
1025
1125
1091
995
965
Drie omstandigheden trekken bij de beschouwing dezer eijEers de aandacht. In de eerste
plaats het vrouwenoverschot, dat bij de Rijksbevolking bij alle volkstellingen valt waar te nemen ;
ten tweede de belangrijke verschillen tusschen de provinciën ouderling en tusschen de verschillende
groepen van gemeenten en in de derde plaats de daling in het vrouwenoverschot sedert 1840, die
voor enkele provinciën en voor alle groepen van gemeenten is doorgegaan tot 1899, terwijl voor
andere provinciën en voor het Rijk sedert 1879 weder eene geringe stijging is waar te nemen.
Niettegenstaande er bij de geboorten steeds een constant jongensoverschot te constateeren
valt, zijn toch bij de totale bevolking de vrouwen in de meerderheid,
Geboren werden: . •
van 1840—1849
„ 1850-1859
„ 1860-1869
„ 1870-1879
„ 1880-1889
„ 1890—1899
Er stierven:
in 1840-1849
„ 1850-1859
„ 1860-1869
„ 1870-1879
„ 1880-1889
„ 1890-1899
zoodat, indien geenmigrati
in 1840-1849
„ 1850-1859
•„ 1860-1869
„ 1870-1879
„ 1880-1889
„ 1890-1899
537.555 jongens en 504.291 meisjes.
584.096
548 800
619.945
586.870
703.472
668.239
757.399
718.331
804.836
765.493
430.099 mannen en 409.207 vrouwen.
442.419
436.608
„
„
„ 428.470
„ 424.477
„
„
472.414 „ „ 450,658 „
469.793
461.727
,.
«
„ 440.245
„ 433 305
„
„
1 plaats gevonden, de bevolking had moeten vermeerden met ')
107.456 mannen en 95.084 vrouwen.
141.677 „ „ 120.330 „
183.337 „ „ 162.393 „
231.058 „ „ 217.581 u
287.606
343.109
„
„
„ 278.086
„ 332.188
„
Voor den invloed, dien de migratie zelve op geboorten en sterfte uitoefent, vergelijke men blz. 45.

• 48
In totaal dus met 1.294.243 mannen en 1.205,662 vrouwen. Uit deze cijfers volgt dat,
al is de sterfte der vrouwen belangrijk minder dan die der mannen, die mindere sterfte het jongensoverschot
bij de geboorten niet te niet doet. Had er geen vertrek boven vestiging plaats gehad
bij de beide geslachten, dan zou het vrouwenoverschot van 1840 ad 58.551 plaats hebben
moeten maken in 1899 voor een mannenoverschot van 30.030. Uit deze cijfers laat zich nu
gemakkelijk berekenen dat sedert 1840 het vertrek boven vestiging voor de beide geslachten is
geweest 174645 mannen en 81.682 vrouwen, een plus derhalve van 92.963 mannen, wat heeft
veroorzaakt, dat ook in 1899 nog een vrouwenoverschot is blijven bestaan.
Wat de sterfte aangaat deze was in totaal gemiddeld per 1000 inwoners:
1840—1849 28.36 o/oo 1870—1879 24.32
18,50-1859 27.36 1880-1889 21.36
1860—1869 25.— 1890-1899 18.62
Een teruggang dus van 1840/9 op 1890/9 van circa 10 %o der gemiddelde bevolking.
Omtrent de sterfte verhoudingen van mannen en vrouwen verspreiden de onderstaande
cijfers licht:
Op 1000 van ieder geslacht stierven in de onderstaande perioden de volgende aantallen:
1840-1849
1850 -1859
1860-1869
1870-1879
1880-1889
1890—1899
Mannen
29.67 '•
28 29
25.74
25.22
22.31
19.45
Vrouwen
27.14
26.26
24.29
23.44
20.42
17.81
Verschil
2.53
2.03
1.45
1.78
1.89
1.64
Het verschil tusschen de sterfte der beide geslachten wordt, zij het dan niet regelmatig,
minder; in 1840—1869 gemiddeld 2°/ o0 , van 1870—1899 gemiddeld 1.77 %>. Het naderen
van de vrouwen-sterfte tot die der mannen moet dan ook medegewerkt hebben om het aandeel
der vrouwen in de bevolking te verminderen, .
De soms belangrijke verschillen die er bestaan tusschen de provinciën onderling, maar
vooral tusschen de groepen van gemeenten in de numerieke verhouding der beide geslachten,
zullen wel vooral moeten gezocht worden in den trek van dienstboden van het platte land, en voornamelijk
uit de groep der kleinste gemeenten naar de grootere bevolkingscentra. In provinciön toch
met een groot aandeel der plattelands bevolking is het relatieve aantal vrouwen in den regel
gering. De volgende cijfers geven daarvan een bewijs, voor zooveel betreft de laatste volkstelling.
PB0V1HCI Ë N.
Noordbrabant
Gelderland
ZuidhoUand . . . . . . .
Noordholland
Zeeland
Utrecht
Friesland
Overijssel
Groningen
Drenthe
Limburg
Aantal
vrouwen
op 1000
mannen.
10.00
9.84
10.73
10.68
10.23
10.33
10.05
9.69
10.27
9.07
9.75
Aandeel der Bevolkingvan
gemeenten
met minder dan 10000
inwoners in het
totaal.
74%
64 „
36 „
28 .,
82 ;,
52 „
46 „
59 ,
67 »
65 ,
78 ;,
49
Dat Zeeland bij een zeer groot percentage der bevolking in gemeenten met minder dan
10000 inw. toch geen zeer laag aandeel der vrouwen vertoont, kan wellicht gevolg zijn daarvan,
dat Zeeland een groot aantal stedelijke gemeenten beneden 10000 inwoners telt, die vermoedelijk
zelve de dienstboden van het zeeuwsche platte land trekken, en daardoor de provincie in totaal
normaal, d. i. ongeveer gelijk aan het Rijk. doen blijven. De stedelijke gemeenten Aardenburg,
Arnemuiden, Axel, Biervliet, Brouwershaven, Goes, Hulst, Oostburg, Sas van Gent, Sluis,
Terneuzen, Tholen en Zierikzee, alle ver beneden 10000 inwoners, telden samen 22095 mannen
en 28832 vrouwen of 1079 vrouwen op 1000 mannen. In Friesland is juist het tegenovergestelde
het geval, omdat daar een groot gedeelte plattelands bevolking in gemeenten met meer dan
10000 zielen woont. Ook voor Gelderland is dit waar ten opzichte van Apeldoorn, Ede, Rheden,
Voorst en Winterswijk, die samen een bevolking tellen van 38765 mannen en 39007 vrouwen
of slechts 1006 vrouwen op 1000 mannen.
Het zeer lage cijfer van Drenthe is eensdeels een gevolg van het groot aantal mannen
in gestichten (Veenhuizen), zonder welke het aantal vrouwen op 1000 mannen 950 zou bedragen,
anderdeels om dezelfde reden die het cijfer van Friesland en Gelderland verlagen, n.1. omdat
de plattelandsgemeenten Emmen en Hoogeveen meer dan 10000 inwoners hebben, en samen
telden 15995 mannen en 15354 vrouwen of 960 vrouwen op 1000 mannen.
Na het bovenstaande behoeven de gi'oote verschillen, die tusschen de groepen van
gemeenten in afdalende reden bestaan, niet nader te worden toegelicht.
In de meeste Europeesche landen doen zich dezelfde verschijnselen omtrent de geslachtsverhoudingen
voor n.1. bijna overal meer vrouwen dan mannen en soms een verminderend
vrouwen-aandeel. Bij buiten Europeesche landen zijn veelal de maunen in de meerderheid, wat
op een grooter vertrek vau mannen uit Europa naar overzeesche gewesten wijst. Hieronder
volgen eenige cijfers
Aantal vrouwen op 1000 mannen.
Duitschland. . . . 1040 (1890) 1032 (1900)
Oostenrijk . . . . 1044 (1890) 1035 (1900)
Servie " 948 (1890) 949 (1895)
Bulgarije 965(1888) 958(1893)
Spanje 1040 (1887) 1062 (1900)
Portugal 3078 (1890) 1090 (1900)
Zwitserland . . . . 1056 1888) 1035 (1900)
Frankrijk . . . . 1007 (1886) 1022 (1896)
Aantal vrouwen op 1000 mannen.
België 1005 (1890) 1013 (1900)
Denemarken . . . 1051 (1890) 1052 (1901)
Zweden 1065 (1890) 1049 (1900)
Groot Biitannië . . 1060 (1891) 1063 (1901)
Vereenigde Staten . 953 (1890) 954 (1900)
Britsch Indië . . . 958 (1891) 963 (1901)
Japan 980 (1891) 983 (1898)
Australië 893 (1889) 907 (1901)
§ 6. DICHTHEID DEB BEVOLKING.
Zooals uit het eerste hoofdstuk dezer inleiding is gebleken, werd in eene aanvullingscirculaire
ter toelichting van sommige punten, de techniek der volkstelling betreffende, aan de
Commissarissen der Koningin verzocht opgaven te willen verstrekken omtrent de wijzigingen,
die de' oppervlakten der verschillende gemeenten hadden ondergaan, sedert het tijdstip waarop
de herziening der belastbare opbrengst van de ongebouwde eigendommen was afgeloopen.
Uit de gegevens, naar aanleiding van dit verzoek ontvangen, werden berekend de cijfers
van de dichtheid der bevolking, zooals deze zijn gepubliceerd in de verschilleude deelen bevattende
de uitkomsten der volkstelling voor de onderscheidene provinciën en voor het Rijk.
Na de verschijning van het rijksdeel, werd door de samenstellers van het Verslag omtrent
den toestand van den landbouw in ons land, die de veranderingen in de oppervlakten der
gemeenten sedert de afsluiting van de herziening van de belastbare oppervlakte der ongebouwde
eigendommen hadden bijgehouden, gewezen op soms belangrijke verschillen die bestonden
tusschen de cijfers hunner leggers en die in de volkstellingsdeelen geplubliceerd.
Een onderzoek daaromtrent ingesteld, bracht aan het licht, dat de voor de volkstelling
7

50
verstrekte gegevens voor de verschillende gemeenten geen gelijke beteekenis hadden, omdat
onmogelijk uit de kadastrale leggers en nog veel minder uit de dubbelen daarvan, bij de gemeentebesturen
berustend, de totale oppervlakte der gemeenten te putten viel. De oppervlakten der
openbare wateren en wegen toch worden in het kadaster vernield, voor zoover deze kadastraal
genummerd zijn, en dit nu is in verschillende mate het geval. In sommige gemeenten zijn alle
openbare wateren en wegen genummerd, en bevat dus het kadaster de totale oppervlakte,
terwijl in andere gemeenten daarvan niets of een groofcer of kleiner deel is genummerd, terwijl de
oppervlakte van het niet genummerde niet bekend is. Waar dus de verstrekte gegevens aan
het kadaster zijn ontleend, zijn. deze voor een zeer groot aantal gemeenten te klein. Diezelfde
fouten kleven ook aan de cijfers in 1889 in de volkstelling gepubliceerd, die ontleend zijn aan
de uitkomsten der reeds genoemde herziening. Volgens de Commissie, daarmede belast, zijn de
niet kadastraal genummerde openbare wateren en wegen ook in hare gegevens niet begrepen. Daar
uit laat het zich verklaren dat de oppervlakte, voor 1889 medegedeeld, zooveel kleiner is dan
die in vroegere volkstellingen vermeld.
Nu Avorden in de door het Departement van Financiën uitgegeven „Bescheiden betreffende
de geldmiddelen", bij de statistiek van de grondbelasting', voor elke provincie en voor het Rijk
jaarlijks oppervlaktecijfers gepubliceerd, waarvan wordt verklaard, dat deze de oppervlakten der
kadastraal niet genummerde wegen wel bevatten, en dat deze cijfers dus, die als basis hebben
de uitkomsten van het kadaster bij zijne stichting, toen de totale oppervlakte bekend was geworden,
voor alle gemeenten gelijke waarde hebben.
Deze cijfers waarover door de welwillendheid van het. Departement van Financiën voor
de bewerking dezer inleiding kon worden beschikt, zijn in de volgende overzichten voor de
provinciën, het Rijk en'de vier groepen van gemeenten de grondslag van berekeningen geweest,
terwijl iu een aanhangsel dezer Inleiding de uit deze cijfers berekende dichtheid der bevolking
van iedere gemeente wordt aangegeven.
OPPERVLAKTE EN DICHTHEID DER BEVOLKING DES R1JKS BIJ DE
OPVOLGENDE VOLKSTELLINGEN.
Tijdstippen
der
Volkstellingen.
1 Januari 1S30 . . . .
1 » 1S40 . . . .
19 , 1849 . . . .
31 December 1S59 . . . .
1 , 1869 . . . .
31 „ 1879 . . . .
31 , 18S9
31 , 1899 . . . .
Hectaren.
Uitgestrektheid.
3 258 928
8 258 928
3 258 028
3 283 998
3 287 4S6
3 299 992
8 253 827
3 307 862
D geogr.
mijlen.
591 855
591855
591 855
5(1 ö 409
597 042
599 314
590 924
602 925
Aantal zielen per
1000 HA.
802
878
938
1008
1089
1216
1386
1 543
• geogr.
mijl.
4 415
. 4 833
5165
5548
5 995
6 696
7 635
8 466
Toeneming
der dichtheid.
100.--
109 46
11696
125 69
135 79
15162
172 81
192 39
Dat de toeneming der totale bevolkingsdichtheid ongeveer gelijken tred heeft gehouden
met de toeneming der bevolking zelve, schijnt geen toelichting te behoeven, waar het grondgebied
iu den loop der jaren slechts eene geringe vermeerdering heeft ondergaan (U/s pCt.) door
indijkingen, droogleggingen en dergelijke (de Haarlemmermeer tusschen 1859 en 1869, de Anna
paulownapolder en de ijpolder tusschen 1869 en 1879.)
Voor het jaar 1889 zijn de cijfers der bevolkingsdichtheid te groot, omdat toen het
grondgebied, om hiervoor genoemde redenen, te klein is gerekend; volgens de toeneming der
51
"bevolking in verband met de oppervlakte-cijfers van vóór en na 1889, zouden de cijfers hebben
moeten zijn ± 1 860 inwoners per 1 000 HA. en ± 7 500 per • geogr. mijl. met eene toeneming
dus sedert 1830 op ± 170.
De bevolkingsdichtheid in de verschillende provinciën en de vier groepen van gemeenten
blijkt uit het volgende overzicht,
PnovmciiiN en
VAN OBMBENTKN.
Noordbrabant
Q-elderland
Zuidholknd
Noordholknd
Zeeland
Utrecht
Friesland
Overijssel . .
Groningen
Drenthe
Limburg.
Het Rjjk ...
Gemeenten met
meer dan 100 000 hvw.
20 001—100 000 „
5 001-200 000 .
5 000 en minder .,
DICHTHEID DER BEVOLKING. (Aantal zielen op 1000 H.A.)
1 Jan.
1830.
683
611
1581
1660
828
965
627
530
673
240
839
S02
61237
4 507
583
1 Jan.
1840.
740
H82
1733
1777
913
1058
697
585
751
273
8H2
878
65 747
5014
729
590
19 Nov.
1849.
776
731
1856
1913
967
1 0S9
757
636
805
311
931
938
71089
5 164
788
632
31 Dec.
1859.
795
794
2 071
1917
942
1156
838
708
906
358
978
1008
72 823
5 625
838
707
1 Dec.
1869.
836
851
2 281
2126
1006
1254
893
760
983
397
1015
1089
75 503
6 099
918
750
31 Dec.
1879.
910
919
2 659
2 456
1057
1385
993
817
1102
446
1086
1216
81 255
6 915
1059
801
31 Dec.
1S89.
1049
1038
3 154
3 009
1 127
1 596
1 015
890
1 164
493
1 161
1.386
85 918
8 376
1158
850
31 Dec.
1899.
1081
1113
3 803
3 465
1205
1819
1026
996
1271
558
1279
1543
76187
9 674
1263
861
Volgens de verstrekte opgaven door het Departement van Financiën beliepen de oppervlakten
der provinciën en de 4 groepen van gemeenten de onderstaande aantallen H.A.
PROVINCIËN.
Noordbrabant
Gelderland
Zuidholland
Noordholland
Zeeland
Utrecht
Friesland. . . . . . .
Overijssel
Groningen
Drenthe
Limburg
Het Rijk
Gemeenten met
meer dan 100 000 inwoners
20 001—100000 inwoners.
5 001—20 000 „
6 000 en minder „
Oppervlakte.
HA.
512 387.27
508 970.50
300 955 83
279 422.63
179 555.2.5
137 960.26
881 469 62
334 728.05
235 812.88
266 195.76
220 403.04
3 307 862.04
14 929.98
74 408.43
1183 035.88
2 035 487.75
In % der
Rijks-
' oppervlakte
15.49
15.38
9.10
8 45
5.43
4.17
10.02
10.12
7.13
8.05
6.66
100.—
0.45
2.25
35.76
6154
Peïcents-gewjjs
aandeel der
bevolking in die
van het Rjjk.
10.85
11.10
22.42
18.97
4.24
4.92
6 67
6.53
5.86
2.92
5.52
100.—
22.28
14.10
29.28
34.34
Oppervl. per
inwoner
HA.
0.93
0.90
0.26
0.29
0.83
0.55
0.98
1.01
0.79
1.79
0.78
0.65
0.01»
0.10 S
0.79
1.16

52
De cijfers der btsvolkingsdichtheid voor de verschillende deelen des Rijks houden verband
met de aandeelen welke de bevolking dier deelen in de Rijksbevolking innemen (zie ook de tabel
op blz. 28) in zooverre, dat bij gelijke dichtheid, die aandeelen evenredig moeten zijn aan de
uitgestrektheden, en dat dus omgekeerd, waar die aandeelen gelijk zijn, de dichtheden omgekeerd
evenredig aan de uitgestrektheden moeten zijn.
De densiteit der bevolking blijkt, hoewel volstrekt niet in gelijke mate, overal toegenomen
te zijn en wel tengevolge van verandering in de oppervlakte in meerdere of mindere mate
afwijkende van de toeneming der bevolking.
PROVINCIËN.
Noordbrabanfc.
Gelderland. . .
Zuidholland . .
Noordholland .
Zeeland ....
Utrecht ....
Friesland . . .
Overijssel . . .
Groningen. . .
Drenthe ....
Limburg . . .
't Kijk:
Gemeenten met
meer dan 100 000 imv,
20 001—100 0Ü0 „
5 001— 20 000 ,
5 000 en minder .,
1 Jan.
1830.
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
—
—
TOENEMING DER BEVOLKINGSDICHTHEID
(die van 1830 = 100 gesteld.)
1 Jan.
1840.
108.35
111.62
109.62
107.05
110.27
109.64
111.16
110.38
111.59
113.75
106.32
109.48
107.36
111.25
100.—
100.—
19 Nov.
1849.
113.62
119.64
117.39
115.24
116.79
112.85
120.73
120.—
119.61
129.58
110.97
116.96
116.09
114.58
108.09
107.12
31 Dec.
1859.
116.40
129.95
130.99
115.48
113.77
119 79
138.65
133.58
134.62
149.17
116.57
125.69
118.92
124.80
114.95
119.83
1 Dec.
1869.
122.40
139.28
144.28
128.07
121.50
129.95
142.42
143.40
146.06
165.42
120.98
135.79
123.30
135.32
125.73
127.12
31 Dec.
1879.
133.24
150.41
168.18
147.95
127.66
143.52
158.37
154.15
163.74
185.83
129.44
151.62
132.69
153.43
145.27
135.76
31 Dec.
1889.
153.59
169.89
199.50
181.26
136.11
165.39
161.88
167.92
172.95
205.42
138.38
172.81
140.30
185.84
158.85
144.07
31 Dec.
1899.
158.27
182.16
240.54
208.74
145.53
188.50
163 64
187.92
188.85
232.50
152.44
192139
124.41
214.64
173.25
145.93
Toeneming
der bevolking
1830—1899.
Waar het grondgebied in den loop der tijdvakken verminderde, was de toeneming der
dichtheid grooter dan die der bevolking, waar het vermeerderde bleef zij daar beneden.
Vermeerdering van grondgebied heeft dus plaats gehad voor alle provinciën, behalve
voor Zuidholland, Overijssel en Limburg, waar de bevolkingsdichtheid sterker is toegenomen dan
de bevolking en waar dus, hoewel geringe, vermindering van grondgebied moet hebben plaats
gehad. Bij Noordholland en Zeeland, het eerste door drooglegging van polders en van het IJ,
het tweede door voortdurende aanslibbing der eilanden, verschillen de cijfers van toeneming
der dichtheid en die der bevolking ten gunste van de laatste het meest.
Op enkele uitzonderingen na kan voor toelichting dezer cijfers verwezen worden naar
hetgeen op blz. 45 en 46 bij de toeneming der bevolking is aangevoerd. Alleen zij opgemerkt dat
om bovengemelde reden Noordholland hier beneden Drenthe komt te staan, en dat thans niet
Limburg, maar Zeeland dé geringste toeneming vertoont.
Houden de cijfers der toeneming van de bevolkingsdichtheid in de verschillende provinciën,
met uitzondering dan van Noordholland en Zeeland, vrijwel gelijken tred met de cijfers van de
toeneming der bevolking, anders is het met de cijfers voor de groepen van gemeenten. In de
158.74
182.88
238.56
233.85
157.58
189.66
166.05
186.13
190.21
232.58
151.35
195.29
304.—
221.56
177.21
139.70
53
4 voornaamste gemeenten is de bevolking sedert 1830 van 100 geklommen op 304, terwijl de
bevolkingsdichtheid slechts steeg tot 124.41. Ook hier ligt de oorzaak in het vermeerderen van
grondgebied, dat in hoofdzaak plaats had tengevolge van annexatiën van geheele gemeenten of
deelen daarvan en van de drooglegging van het IJ voor Amsterdam.
Ook voor de beide volgende groepen zijn annexatiën van kleinere gemeenten of stukken
daarvan, oorzaak geweest van grondgebiedsvermeerdering, die de dichtheid minder deed toenemen
dan de bevolking. In de laatste groep van gemeenten had juist het tegenovergestelde plaats.
Hier eene bevolkingsvermeerdering van 1840-1899 van 100 op 139,7 en eene vermeerdering
der dichtheid van 100 op 145.93 De annexatiön der andere drie groepen te harer kosten, deed het
grondgebied verminderen en moest aanleiding geven tot eene grootere dichtheidstoeneming dan
bevolkingsvermeerdering. , .
Omtrent de dichtheid der bevolking omstreeks 1900 en de toeneming daarvan in het
laatste decennium in vreemde staten volgen onderstaande gegevens, waaruit blijkt dat Nederland
in de rij der Europeesche Staten, gerangschikt naar de grootte der bevolkingsdichtheid, de derde
plaats inneemt:
V
België 1890: 2061 - 1900: 2272
Engeland en Wales. . . 1891: 1921 - 1901: 2154
Nederland 1889: ± 1360 - 1899: 1543
Italië 1881: 961 - 1901: 1096
Duitschland 1890: 914 - 1900: 1042
Oostenrijk 1890: 796 - 1900: 872
Zwitserland 1888: 732 - 1900: 828
Frankrijk 1896: 718 - 1901: 726
Denemarken 1890: 551 - 1901: 637
Hongarije 1890: 538 - 1900: 593
Portugal 1890: 548 - 1900: 589
Schotland . . . . . . . 1891: 522 - 1901: 580
Ierland 1891: 573 - 1901: 528
Servië 1890: 441 - 1895: 479
Rumenië 1889: 385
Griekenland
18f) 6: 376
Spanje 1887: 348 - 1900: 359
Zweden 1890: 108 - 1900: 114
Noorwegen 1891: 62 - 1900: 69
Rusland. . . . . . . • 1897: 59
In al deze Staten is dus in het laatste tijdvak, dat is vermeld, de dichtheid toegenomen met
uitzondering van Ierland, dat om bekende redenen is gedaald en wel van 573 op 528.
Dichtheid der bevolking van eenige buiten-Europeesche Staten :
Egypte . 1882: 2027 - 1897: 2897
Japan 1891: 1064 - 1898: 1112
Britsch-Indië 1891: 710 - 1901: 636
Vereenigde Staten . . . 1890: 82 — 1900: 82
Mexico • 190° : 68
Kaap de Goede Hoop . . 1891: 27
Canada
Australië
i891: 6
1901: 6

54 55
§ 7. GEMIDDELD AANTAL BEWONERS PER HUIS.
De cijfers omtrent het aantal bewoonde huizen en daarmede de berekende cijfers van
de gemiddelde aantallen bewoners per huis zijn alleen voor de laatste volkstelling vernield,
omdat het zoo goed als zeker is, dat het begrip huis bij de verschillende volkstellingen in de
onderscheidene deelen des lands niet dezelfde grenzen heeft gehad. Voor zoo ver bekend, is
bij vorige volkstellingen steeds de huisnummeriug de grondslag der telling geweest, zoodat in
sommige gemeenten alle onder één dak gebouwde appartementen tezamen een huis zijn genoemd,,
terwijl in andere gemeenten boven- en beneden woningen die, ofschoon een gemeenschappelijk dak
hebbende, omdat zij eenen afzonderlijken ingang, en dus met elkander geene rechtstreeksche
verbinding hadden, en elk voorzien waren van eun eigen nummer, afzonderlijk als huizen zijn geteld.
Bij de laatste volkstelling was in de voorschriften op dit punt bijzonder de aandacht
gevestigd, en het' begrip „huis" nauwkeurig begrensd, zoodat mag worden verondersteld, dat toen
in de verschillende landsdeelen bij de telling van het aantal huizen eenvormig is gehandeld en als
één huis zijn gerekend alle onder een, gemeenschappelijk dak gebouwde appartementen, tenzij
deze door van den grond af opgetrokken muren van elkander zijn gescheiden, ook al hebben zij
een gemeen schappelijk en zolder.
Veel is ook thans echter uit deze cijfers niet te leeren omtrent de woongelegenheid van
ons volk; deze komt eerst eeuigszins tot haar recht bij de woningstatistiek, die in het vijfde
hoofdstuk dezer inleiding wordt behandeld, naar aanleiding van de uitkomsten der gegevens, die
bij de laatst gehouden volkstelling op dit punt voor het eerst zijn verzameld.
AANTAL BEWOONDE HUIZEN EN GEMIDDELD AANTAL BEWONERS
PER HUIS OP 31 DECEMBER 1899.
PROVINCIËN.
Aantal bew. huizen.
Binnen
de kom
Buiten
Aantal bewoners
Binnen
de kom
Buiten
Aautal bew. p. huis
Binnen
de Kom
Buiten
Uit deze cijfers blijkt dat, wat betreft de gemiddelde bevolking per huis, de provincie
Noordholland bovenaan staat. Amsterdam met zijne hooge gebouwen en kazerne-woningen neemt
dit hooge cijfer in hoofdzaak voor zijne rekening. Deze gemeente toch telde 13.37 bewoners per
huis, terwijl het overige deel der provincie, waartoe nog vele grootere en kleinere stedelijke
gemeenten behooren, slechts 4.60 bewoners per huis telt.
Zoo is het in de provincie Zuidholland voornamelijk de gemeente Rotterdam die het
cijfer tot 6.33 opvoert. De overige groote gemeenten blijven alle beneden het gemiddelde :
'sGravenhage 6.05, Dordrecht 5.91, Leiden 5.50, Schiedam 5.41, Delft 5.32 en Gouda 4.81
bewoners per huis.
Het betrekkelijk hooge cijfer van Limburg, waar, voorzoover de uitkomsten der woningstatistiek
daaromtrent licht ontsteken, de woningtoestand over het algemeen bijzonder gunstig
schijnt te mogen worden genoemd, is het gevolg van het groot aantal zeer bevolkte gestichten,
in verband met den invloed, dien Maastricht uitoefent met een cijfer van 9.44 personen per
bewoond huis.
Het bovenstaande heeft alleen betrekking op de huizen, die gelegen zijn in de kom der
gemeenten. De cijfers toch der huizen buiten de kom vertoonen zeer geringe afwijkingen. Hier
schijnt in de verschillende provinciën de bevalkingsdichtheid per huis constant te zijn, en lager
dan de cijfers der huizen binnen de kom in die provinciën, waarin het aandeel der bevolking
van het platte land kleiner is dan dat der steden. Met toeneming van het aandeel dezer eerstgenoemde
bevolking (zie blz. 48) daalt het gemiddeld aantal bewoners per huis binnen de kom,
zoodat in de provinciën Zeeland, Friesland, Overijssel en Drenthe, waar de platte landsbevolking
in de meerderheid is, de cijfers voor de huizen binnen de kom lager zijn dan die der huizen
daarbuiten, welke toestand ook wordt aangetroffen in de gemeenten met 20.000 of minder
inwoners, in hoofdzaak de platlelands-gemeenten.
Dat de bevolkingsconcentratie in de'groote centra in hoofdzaak de oorzaak zal zijn van
de hooge cijfers, die de groote steden vertoonen, ligt voor de hand. De snelle toeneming der
bevolking leidt tot waardestijging van den voor bouwterrein geschikten grond, welke waardestijging
op hare beurt voert tot bouwen in. de hoogte in plaats van in de breedte.
\
Noordbrabant . . .
Gelderland . . . .
Zuidholknd . . . .
Noordholland . . .
Zeeland
Utrecht
Friesland
Overijssel . .
Groningen . . . .
Drenthe
Limburg
Het Rijk . .
Gemeenten met
meer clan 100000 inw.
20001—100000 inw.
5001—20000 inw. '.
5000 en minder . .
50 942
53 205
146 444
106 524
28 479
32 054
41487
33 973
35 840
11878
26 431
567 257
120 961
113 137
162 062
171097
56 584
50 028
42 201
27 934
13 991
16159
33 380
32 086
23 651
16 693
20 862
333 569
3181
13 020
133 976
183 392
265 246
293 086
926 876
821 542
141 905
169 123
186 649
167 659
180 796
58 231
162 787
3 373 900
1121 571
650 978
795 155
806 196
28S596
273463
217572
146589
74 390
81911
153613
165079
118806
90 313
119147
730237 1 )
15897
68863
699 186
946133
5.21
551
6.33
7.71
4.98
5.28
4.50
4.94
5.Ô4
4.90
6.16
5.95
9.27
5.75
4.31
4.71
5.10
5.47
5.39
5.25
5.32
5.07
4.60
5.16
5.02
5.41
5.71
5.19
5.00
5.28
5.22
5.53
§ 8. INDEELING DER BEVOLKING NAAK DE WUZE VAN SAMENWONING. .
De volgende staten geven voor de laatste drie volkstellingen, zoo in absolute als in
verhoudingscijfers een overzicht van de wijze van samenwoning der bevolking in gezinnen en
gestichten, benevens eene opgaaf vau de aantallen afzonderlijk levende personen. Vergelijkbaarheid
ook met vorige volkstellingen was, wegens andere inrichting daarvan, niet mogelijk,
ij Zie noot 2 bk. 29.

PROVINCIËN EN GROEPEN
VAN GEMEENTEN.
Noordholland...... ...
utrecht
Het Riik . . ....
Gemeenten met
meer dan 100 000 inwoners ....
20 001—100 000
5001—20 000 „ ....
5000 en minder „ ....
i) Zie noot 2 op blz. 27.
Jaren
der
Volkstellingen.
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
1889
18H9
1879
1«89
1899
1879
1889
1899 •
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
1889
1899')
1879
1889
1890
1879
1889
1899
1879
1S89
1899
1879
1889
1899
Mannen.
225 621
245 679
266 164
229 675
251 194
276 916
374 014
441 775
534 187
313145
384 765
448 812
90 855
96 518
105 249
90 590
104 562
118 582
160 271
163 M90
166 959
135 516
146 706
165 256
122 689
131 936
145 330
59 006
64 796
73 507
115 566
123 105
134 779
1 916 948
2 154 426
2 435 783
283 408
380 514
513 692
226 074
270 401
326 234
596 689
656 081
724 478
810 777
847 430
871 337
Vrouwen.
222 S96
2-43 454
265 557
224 696
246 712
273 109
401 124
476 075
570 912
336 103
414 086
480171
93 427
98 344
106 880
94 065
108 366
123 353
161 082
164 1S7
165 353
130 836
141 706
160 424
124 517
134 990
147 324
56 086
61 1S2
69 645
111771
119 542
132 908
1 956 603
2 208 644
2 495 648
327 137
434 603
576 891
250 220
300 824
359 199
591 838
654 699
721 327
787 408
818 518
838 719
Mannen.
80 544
85 908
92 916
79 695
86 101
94 444
147 021
168 541
200 440
124 792
148 065
172 843
33 278
35 040
38 850
34136
38 490
43 182
61116
62 861
65 861
47 321
50 744
57 267
45 816
48 848
54 759
20 829
22 762
25 662
38 796
40 464
44 117
713 344
787 824
890 347
116 899
148 338
197 198
88 300
102 466
122 135
217 441
237 748
261863
290 704
299 272
309 136
Vrouwen.
13 467
14 358
14 602
11486
13 254
14 368
21870
26 687
30 927
18 744
2414.7
27 481
4 681
4 960
5162
6 210
5 986
6 576
8214
9 022
8 466
6 548
7 415
7 893
6 754
7 815
7 562
2 224
2 638
3 567
6 263
6 824
7 324
105 461
123106
133 930
21423
28 676
35 989
15 339
18 291
20 973
30 306
34 518
35 277
38 393
41621
41689
Mannen.
117158
129 795
141 608
118 643
132 724
147 828
197 854
240 903
296 643
165 085
205 076
243 498
49 418
52 830
57 835
46 351
54 998
64 068
83 070
84 870
85 955
68 397
74 394
84 891
60 591
67 093
74 547
29 729
32 792
37 998
59 375
65 246
73 038
995 671
1 140 721
1 307 415
146 510
201 655
280 582
118 301
146 570
178 343
311 304
347 037
388 092
419 556
445 459
460 392
i
Vrouwen, j*
105 937
118 373
130 464
103 876
116 159
130 396
188811
232 263
286 572
156 587
196 899 \
234 036
46 349
49 375
53 980
43 132
51 369
60 430
75 495
77 263
77 286
r
i 1
i,
60 198
65 84.3
76 239
57114
63 426
69 458
26522
28 946
33 749
53 336
58 855 (
66201'
6304
1! 6 452
6182
8 397
8283
8 050
3143
13197
3342
5 691
5 895
5 314
II
917 357 'I
1 058 771 ?ï|
1 218 813 .f!
145 770 ||
202 220 fjl
279 701 jlll
•fi JU
115 312
143 279
175 553
280 579
316 226
354 441
375 696
397 046
409116
;
I 1
Mannen.
• 8187'
9 442
9 516
9 809
9 749
9 265
6 257
6 691
6 665
6 580
7 451
6 9H8
3 053
3 008
3 208
8 656
3 827
3 760
6 998
6 525
5 987
68 075
70 520
68 260
2 850
3 541
3 305
3 675
4 549
4 608
23415
23 986
23 457
'38135
1 38 444
36 887
Vrouwen.
15 230
16 877
17 944
17 289
18 412
19 328
28 313
32 476
36 033
25 932
30 606
31292
5 932
5 853
5 983
7 909
8 656
9181
12 874
12 217
11498
9 083
9 302
9 306
11492
11706
12 386
3 951
3 864
4 055
7 466
8 018
8 305
145 471
157 977
165 312
28 406
35 545
40 120
21258
24 860
27 019
. 41328
43 398
45 227
54 481
54174
52 945
Mannen.
19 732
20 534
22124
21528
22 620
25 379
22 882
25 640
30 439
16 688
24 173
25 503
5 106
5 640
5 856
6 447
7 247
7 572
9 0S7
9 134
9 156
13 494
15 116
16 916
7 885
7712
7 974
5 305
6 045
6 505
11704
11500
12 310
139 858
155 361
169 761
17 149
26 980
82 607
15 798
16816"
21148
44 529
47 310
51066
62 382
64 255
64 913
Vrouwen. '
88 262
93 846
102 547
92 045
98 887
109 017
162130
184 649
217 380
134 840
162 434
187 362
36 465
38156
41755
37S14
42 355
47 166
64 499
65 685
68 103
55 007
59 146
66 986
49 157
52 043
57 918
23 389
25 744
28 274
44 706
45 845
51 078
788 314
868 790
977 593
131 538
168 162
220 581
. 98 311
114 394
135 654
239 627
260 557
286 382
318 838
325 677
384 969
Mannen.
2611
2 569
3 024
2 264
2 764
3 194.
5 044
6 297
S 769
7 247
5 680
S 756
800
900
1080
1313
1660
2 380
1136
1363
1448
1191
1553
1956
980
1257
1496
333
528
538
1857
1520
2 258
24 776
26 091
34 988
8 053
6 582
11508
4 484
5 176
6 212
6 017
6 781
7 938
6 222
7 552
9 241
Vrouwen.
4110
3 724
4 301 •
3 318
3411
4 132
10165
11453
15117
9311
8 553
13 087
1819
1914
2 019
2 026
2117
2 868
3 015
3165
3 760
1896
1899
2 225
2 530
2 450
3 260
435
495
683
2114
1713
2 740
40 739
• 40 894
54 207
11503
11493
17 866
6 563
7 088
9176
9 622
10 327
13 604
13 051
11986
13 546
INDEELING DER BEVOLKING.NAAR DE VAN SAMENWONING. (Absolute cijfers.) ,
1
Personen behoorende
LED EN VAN lulSÖEZINNEN.
Personen iifzonderlgk
tot de gezinnen.
| Personen in dienstbetrekking.
Overige leden der
Hoofden van gezinnen. Kinderen.
levend.
gezinnen.
Bestuurders.
PERSONEN IN INSTELLINGEN.
1892
4 487
5 340 .
1 269
2 418
2811
2 056
3 520
3 651
1667
3 145
3 661
370
656
268
729
1332
1 309
475
722
469
705
945
920
317
552
401
888
1851
1003
1124
1851
4 078
11492
20 979
23 911
1719
3 408
4 791
3 006
6 041
5 264
3 845
6 596
7 148
2 922
4 934
6 708
Bevolking voor wie
de instellingen zijn
bestemd.
5 864
7 539
8 653
3 651
4 831
5 813
7 705
8 383
9 791
7 918
10 186
10 924
899
852
787
2122
2 878
2 906
2 106 1856
1879 1574
1 659 . 1812
2 948
2 107
2 538
1009
1024
1156
2 058
3 326
• 4 392
3 516
4 965
6 232
39 796
47 970
54 851
8 488
10,142
10 657
10 960
13 471
13 338
11180
14 026
17 898
9168
10 031
12 958
5 326
6 663
8 692
2 942
3 290
4 390
5 003
5 658
7 502
5 708
6 219
7 936
791
706
662
1484
1424
1836
1 553
1474
1933
1221
1129
1405
888
377 .
755
4 566
4S76
5419
31338
33 390
42 342
6 918
7 440
9165
7 871
8137
10 006
9 241
9 389
12 454
7 308
8 424
10 717
TOTAAL.
Mannen. Vrouwen. Mannen. Vrouwen.
6 576
9413
9 755
4 071
5 742
6 388
8 530
9 604
10 581
8 549
11330
11844
1025
1108
860
2 380
3 357
3181
2 285
2 186
1797
3 274
2 554
2 671
1115
1190
1278
2 486
4 009
4 875
4 022
5 812
7 328
44 313
56 305
60 561
9 089
11606
11694
12 205
15 769
14 353
12 701
16 744
19 917
10 318
12 186
14 597
6 506
.9 276
10 913
3 794
4 797
6 073
6 234
. 7 957
9 640
6 744
8 220
9 861
1035
1106
828
1955
2 277
2 596
2 152
1989
2 089
1932
1972
2 425
1432
1515
1677
1 348
' 1045
1 275
5 184
5 880
6 984
38 313
46 034
54 361
8 036
9 684
11 910
9 632
11 880
12 433
11 565
13 267
16 565
9 080
11203
13 453
8

INDEELING DER BEVOLKING NAAR DE WIJZE VAN
[ENWONING. (Verhoudingscijfers tot de
bevolking )
PROVINCIËN' EN GMOEPEN VAN GEMEENTEN.
Noordbrabant
Gelderland
Zuidholland
Noordholland
Zeeland
Utrecht
Friesland
Overmase!
Groningen
Drenthe
Limburg
Het Rjjk
Gemeenten met
meer dan 100 000 inwoners
20 001—100 000 , ,
5001—20 000 „
5000 en minder .
Volkstel-
lings-
jaren.
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
18S9
1899
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
1S89
1899
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
1SS9
1899
1879
1889
1899
1879
1889
1899
1879
1889
1899
Personen behoprende
tot de gezinnen op
1000 huisgezinnen.
Mannen.
2 400
2 450
2 476
2 519
2 528
2 545
2 215
2 263
2 309
2 182
2 234
2 240
2 394
2 413
2 391
2 302
2 351
2 383
2 312
2 273
2 246
2 516
2 522
2 536
2 334
2 328
2 332
2 560
2 551
2 515
2 565
2 603
2 620
2 341
2 365
2 378
2 049
2 149
2 203
2181
2 239
2 280
2 408
2411
2 438
2 449
2 501
2 483
Vrouwen.
2 371
2 428
2 470
2 464
2 483
2510
2 375
2 439
2 468
2 342
2 405
2 397
2 461
2 459
2 428
2 391
2 436
2 479
2 323
2 284
2 225
2 429
2 437
2 462
2 369
2 382
2 364
2 433
2 409
2 383
2 481
2 528
2 584
2 390
2 425
2 437
2 365
2 455
2 472
2 414
2 491
2 510
2 389
2 406
2 428
2 378
2 415
2 391
Mannen.
Hoofden deigezinnen.
344.06
335.86
335 55
338.28
332.72
330.83
380.13.
369.24
363.06
380.11
369.59
369.27
359.55
356.57
363.33
363.05
352.80
349.70
373.77
377.24
388.03
33S.S4
337.47
338.23
367.48
363.94
370.43
339.25
331.57
329.42
320.79
312.24
309.04
360.01
353.53
353.23
389.11
373.13
368.39
365.49
354.50
354.73
354.81
851.37
349.66
353.38
345.88
346.58
Vrouwen.
57.97
56.56
52.73
49.73
52.30
51.12
52.54
54.11
52.21
53.38
56.31
54.95
48.74
49.13
47.20
53.40
53.49
51.55
49.50
53.41
49.65
48.76
51.11
48.12
52.66
56.40
49.82
38.74
42.51
41.14
52.87
54.10
52.62
51.99
53.92
51.84
61.96
63.23
59.78
57.95
57.87
55.85
49.54
51.17
47.32
47.56
47.24
48.45
LEDEN DER HUISGEZIN
VAN ELK
Mannen.
Kinderen.
500.48
507.42
511.39
503.60
512.88
517 83
511.56
527.78
537.31
502.83
511.89
520.22
533.93
537.60
536.20
492.96
504.10
518.84
508.03
509.32
506.42
489.76
494.74
501.39
485.98
499.89
504.30
484.21
477.63
487.77
490.95
503.47
511.64
502.49
511.88
518.69
487.68
507.24
524.18
489.67
507.08
517 98
507.96
512.89
518 21
506.52
514.S4
516.16
Vrouwen
455.97
466.32
471.10
449.77
458.38
463.92
453.55
470.94
483.78
445.96
459.13
468.01
482.62
489.03
493.57
442.04
459.03
473.77
454.92
457.37
453.21
448.29
453.84
464.80
445.27
457.73
457.63
461.98
466.47
477.74
450.28
466.62
475 61
452.20
463.77
471.76
421.57
445.88
464.48'
435.64
453.35
467 48
458.64
468.79
475,49
465.38
473.36
475.55
34.97
36.91
34.37
41.64
37.67
32.45
10.18
14.66
12.07
20.04
18.80
14.89
32.99
30.61
30.—
38.88
35.08
30.45
42.80
39.16
35.27
45.14
42.91
36.51
67.35
61.71
54.46
51.19
46.57
42.90
47.06
45.49
37.22
34.36
31.65
27.08
9.48
8.91
6.17
15.21
15.74
13.38
38.21
35.45
31.32
46.04
44.43
41.36
65.55
66.49 '
64.79
74.86
72.65
68.77
68.01
65.85
60.83
73.85
71.37
62.58
61.77
57.97
54.71
81.06
77.35
71.98
77.58
72.32
67.43
67.64
64.12
56.74
89.59
84.48
81.61
68.82
62.11
57.40
63.03
63.57
59.67
71.71
69.20
63.99
82.15
78.87
66.62
80.31
78.66
71.95
67.55
64.33
60.67
67.49
64.59
61.54
Overige leden der
gezinnen.
Mannen.
84.29
80.28
79.90
. 91.38
87.41
88.90
59.16
56.17
55.13
50.83
60.34
54.49
55.17
57.39
54,77
68.57
66.48
61.32
55.57
54.81
53.94
96.62
100.53
99.91
63.24
57.46
53.94
86.41
88.06
83.50
96.78
88.74
86.23
70.58
69.71
67.35
57.08
67.86
60.91
65.39
58.18
61.42
72.66
79.92
68.19
75.31
74.26
72.77
Vrouwen.
379.90
369.70
370.29
398.54
390.22
387.86
389.46
374.40
366.97
384.02
378.76
374.67
379.70
377.91
381.79
387.54
378.48
369.78
388.66
388.83
399.86
409.63
407.67
408.39
383.24
375.57
381.60
407.41
414.87
400.24
377.42
363.47
366.99
388.59
380.56
378.39
380.41
370.78
366.30
371.41
361.63
361.23
391.70
386.26
384.18
392.47
388.40
389.33
Personen
afzonderlijk levend
op 1000 zielen
van elk geslacht.,
Mannen.
11.15
10.04
10.92
9.61
10.68
11.19
13.04
13.80
15.88
22.07
14.18
18.71
8.64
9.16
10.10
13.97
15.22
19.27
6.95
8.18
8.53
S.53
10 33
11.55
7.86
9.37
10.12
5.42
7.69
6.91
15.36
11.73
15.82
12.50
11.71
13.88
26.81
14.32
21.50
18.56
21.02
33.42
9.82
10.02
10.60
7.51
8.73
10.36
Vrouwen.
17.69
14.67
15.53
14.37
13.46
14.70
24.42
23.22
25.52
26.52
19.94
26.17
18.94
18.96
18.46
20.76
18.92
22.48
18.17
18.74
22.05
14.12
13.09
13.57
19.72
17.68
21.48
7.58
7.9S
9.67
17.85
13.58
19.69
20.08
17.91
20.98
33.27
25.84
29.65
24.80
22.42
24.43
15.73
15.30
18.25
16.17
14.28
15.74
4.06
8.80
6.—
. 2.72
4.72
4 è
2.56
3.71
2.56
2.45
3.79
2.94
1.96
3.29
1.12
3.80
6.03
4.12
1.44
2.15
1.22
2.57
3.20
1.87
1.25
2.02
1.98
7.47
10.34
6.75
4.70
7.24
9.44
2.87
4.65
3.47
2.66
4.—
4.21
5.94
10.00
7.31
2,85
4.88
4.80
1.72
2.89
3.83
25.05
29.47
31.25
15.50
18.67
20.36
19.92
18.37
17.73
24.12
25.42
23.34
9.71
8.67
7.36
22.57
26.38
23.53
12.88
11.28
9.77
21.11
14.01
14.99
8.09
7.63
7.82
33.52
48.45
56.25
29.07
38.31
43.65
20.08
21.52
21.76
28.25
26.27
19.91
45.37
46.60
38.74
18.24
20.73
23.90
11.07
11.60
14.53
22.92
26.25
31.39
12.74
12.98
15.62
12.02
11.47
12.66
16.26
14.50
15.87
S.24
6,99
6.05
15.21
12.72
14.39
11.18
9.32
10.62
11.57
10.16
11.78
9.52
8.15
9.26
15.47
6.08
10.68
38.55
38.66
38.93
15.45
14.63
16.39
20.01
16.40
15.22
29.74
25.74
26.83
15.11
13.92
16.71
9.05
10.04
12.46
28.09
36.80
35.23
17.28
22.19
22.38
22.06
21.04
19.17
26.04
28.28
25.30
11.08
11.28
8.07
25.31
30.77
25.76
18.97
13.12
10.59
23.44
16.99
15.78
8.94
8.87
8.65
40.49
58.40
62.58
33.26
44.85
51.33
22.36
25.27
24.03
30.25
29.45
21.84
50.52
54.55
41.69
20.72
24.75
26.60
12.46
14.08
16.37
ïfÖP 1000 ZIELEN.
JESLAOHT.
• i '.
ersonen in dienstbetrekking.
-—
Vrouwen.
aiinen.
Pevsohen geen deel uitmakende van de gezinnen,
n instellingen, enz. op 1000 zielen van elk geslacht.
Bevolking voor
Bestuurders.
wie De instellingen Totaal.
zjjn bestemd.
Mannen. " brouwen. Mannen. 7 Vrouwen.
28.-
36.54
39.41
16.41
18.93
21.61
14.98
16.13
16.27
19.21
19.17
19.72
10.78
10.95
7.57
20.04
20.35
20.35
12.97
11,77
12.25
14.39
13.59
14.78
11.16
10.93
11.05
23.48
16.48
18.05
43.77
46,62
50.18
. 18.89
20.16
21.04
23.24
. 21.35
19.78
36.39
37.59
88.11
17.90
19.67
22.22
11.25
13.36
15.64

. 60
Zoowel voor het Rijk als voor de 4 groepen van gemeenten is de grootte van het gemiddelde
gezin van volkstelling tot volkstelling toegenomen. Dit is ook het geval met de provinciën
Noordbrabant, Gelderland, Zuidholland, Utrecht en Overijssel. In Noordholland, Zeeland en
Groningen nam.de grootte van het gemiddelde gezin van 1879 op 1889 ook toe, doch van
1889 op 1899 valt voor die provinciën in mindere ot' meerdere mate eene vermindering daarvan
waar te nemen. Alleen in Friesland en Drenthe is de grootte van het gemiddelde gezin reeds
sedert 1879 aan het verminderen.
Het grooter worden van het gemiddelde gezin gaat gepaard met eene. sterke relatieve
afneming van het aantal huisgezinnen in alle provinciën (met uitzondering van Zeeland) en in
de groep der grootste gemeenten. In het Rijk liep het cijfer van 2041 in 1879 terug op 2018
in 1889 en 2007 in 1899 per 10000 personen. Deze vermindering zal ten deele het gevolg zijn
van de afneming van het aantal huwelijken (in 1870—1879 gemiddeld 8.12 per jaar, in 1880—89
gemiddeld 7.09 per jaar en in 1890—99 gemiddeld 7.27 per jaar en per 1000 personen) doch
moet ook het gevolg zijn van nog andere oorzaken. Immers tegenover, zij het dan ook eene
geringe, toeneming der huwelijken van 1890/9, staat toch eene vermindering van het aantal
huisgezinnen, al is deze dan ook veel minder dan van 1879 op 1889. Vooreerst zal de groote
vermindering der sterfte, die in hoofdzaak den jongeren ten goede kwam (de sterfte van gehuwde
mannen toch verminderde wel, van 14.43 per mille der gehuwde mannen in 1880/9 op 13.41 in
1890/9, maar niet in die mate als de algemeene sterfte onder de mannen, van 22.31 per mille der
mannen in 1880/9 op 19.45 in 1890 9) op de verhoudingscijfers haar invloed doen gelden. In
hoeverre voorts vertrek van geheele gezinnen naar het buitenland, huwelijksontbindingen van
kinderlooze echtparen door den dood of door scheiding, of andere oorzaken tot die vermindering
hebben bijgedragen kan wegens gebrek van voldoende gegevens niet worden nagegaan.
De groote vermindering van 1879 op 1889 had alleen plaats voor gezinnen met mannelijke
hoofden. Een eigenaardigen, moeilijk te verklaren, loop vertoonen de cijfers betreffende gezinnen,
waar vrouwen, die in den regel weduwen en gescheidenen zullen zijn, aan het hoofd staan. Van
1879 op 1889 is in alle provinciën en in de groep der grootste gemeenten een vrij belangrijke
toeneming waar te nemen, die van 1889 op 1899 gevolgd wordt door een nog belangrijker daling.
In verband met de sterke vermindering van het aantal weduwen (zie blz. 68/9) is de bovengenoemde
daling van 1889 op 1899 gemakkelijk te verklaren, doch die vermindering begon reeds
veel vroeger, zoodat dientengevolge ook van 1879 op 1889 eene daling had moeten plaats grijpen.
Niet te gewaagd schijnt het de stijging van 1879 op 1889 in verband te brengen met het feit
van de vermindering in 3889 van het aantal afzonderlijk levende personen in bijna alle provinciën
en voornamelijk in de groep der grootste gemeenten (waarop op de volgende bladzijde wordt
gewezen), toen vermoedelijk bij vele pension-houdende weduwen afzonderlijk levenden zullen zijn
beschouwd als in gezinnen levende personen, waardoor die weduwen zelve als hoofden werden
geteld. Ook hier zal voorts de vermindering der algemeene sterfte in verband met eene kleinere
afneming der sterfte onder de weduwen van invloed zijn geweest.
Niettegenstaande, zooals uit de cijfers der tabel op blz. 44 duidelijk is gebleken, de
vruchtbaarheid der huwelijken nà 1875 bijna in alle provinciën en in het Rijk sterk afneemt,
wordt het relatief aantal inwonende kinderen in alle provinciën (met uitzondering van
Friesland) grooter In 1879 toch waren op 1000 mannelijke personen 502.5 in 1889: 511.9 en
in 1899 518.7 inwonende kinderen; bij de andere sexe waren die cijfers 452.2, 463;8 en 471.8.
Tot die vermeerdering, die bij de vrouwelijke kunne sterker is dan bij de mannelijke, werken
verschillende oorzaken samen. In de eerste plaats bij de beide geslachten der daling der sterfte,
die hoofdzakelijk het jongere geslacht ten goede komt, dat onder gunstiger hygiënische toe-
61
standen zijn intrede in het leven doet. Van 1870—1879 stierven beneden 20 jaar per jaar in
"/„„ van de gemiddelde bevolking van dien leeftijd 29.00 personen in 1880-1889 was dat getal
23.82 en in 1890—1899: 19.28, terw^lde verhoudingscijfers voor de ouderen beliepen resp. 20.72,
19.37 en 18.09. Bij de jongeren dus een teruggang van 9.72 °/ O o bij de ouderen slechts een van
2.63 °/o(). Ook de relatieve vermindering der doodgeborenen, die in de huwelijksvruchtbaarheidsberekeningen
als geborenen medetellen, draagt, al is het dan ook in geringe mate, bij tot vermeerdering
van het aantal inwonende kinderen. In 1870—1879 werden op elke 1000 geborenen
51.9 levenloos aangegeven, in 1880—1889 49.3 en in 1890—1899 45.2. Eindelijk zal de vermindering
van het relatief aantal personen in dienstbetrekking, die zoowel bij de mannelijke als bij de
vrouwelijke personen niet gering is (van 1879- 1899 daalde het per 1000 bij de mannen van
34.4 op 27.1 en bij de vrouwen van 71.7 op 64), haar invloed op de vermeerdering der inwonende
kinderen hebben doen gelden, omdat de categorie, vooral van de vrouwelijke personen, waaruit
de dienstboden worden getrokken, voor het grootste deel inwonende kinderen zijn. Vandaar dat
ook in de beide groepen van voorname gemeenten vooral in het laatste tienjarig tijdvak de vermeerdering
der kinderen en de vermindering der personen in dienst betrekking het grootst is,
en wel aanmerkelijk grooter bij het vrouwelijk dan bij het mannelijk geslacht.
De vermindering die in 1889 in sommige provinciën en in het Rijk, maar vooral in de groep
der 4 voornaamste gemeenten bij de afzonderlijk levende personen te consfcateeren valt, is
moeielijk te verklaren, en zal vermoedelijk wel. veroorzaakt zijn, door een te beperkte opvatting
van het begrip afzonderlijk levend persoon; immers voor de mannelijke overige leden der gezinnen
staat daar dan ook In het genoemde jaar een vermeerdering tegenover. (Zie ook blz. 60).
Reeds in het eerste gedeelte dezer inleiding is erop gewezen, dat het uit de kaarten der
gestichtsbevolkingen vaak moeilijk viel streng uit elkander te houden de bevolking voor wie
de gestichten zijn bestemd en de bestuurders met de in hunne gezinnen levenden. Verschil van
opvatting bij de onderscheidene volkstellingen zal clan ook wel oorzaak zijn van de onregelmatigheden,
die de loop der cijfers van de bevolking in gestichten vertoonen. Terwijl toch bijvoorbeeld
van 1879 op 1889 de bevolking waarvoor de gestichten zijn bestemd zoo goed als gelijk bleef,
in verhouding tot de totale bevolking, vermeerderde het relatieve bestuurdersaantal met dr 62 °/ n
terwijl eene vermeerdering van de eerste van 1889 op 1899 gepaard gaat met eene vermindering
der bestuurders met circa 25 %•
Nog eene andere omstandigheid doet de cijfers betreffende de gestichtsbevolking veel
van hunne waarde verliezen, n.l. het niet scherp begrensd zijn van het begrip gesticht of
instelling. In sommige gemeenten schijnen daaronder alleen begrepen te zijn de instellingen
genoemd in het Kon, Besluit van 27 Juli 1887 (Stbl. N". 142), die een eigen bevolkingsregister
houden, terwijl in andere gemeenten alle inrichtingen, die maar eenigszins met den naam van
gesticht of instelling kunnen worden bestempeld, daartoe medegerekend zijn. Zoo zijn soms
kleine onderwijsi-inrichtingen met eenige interne leerlingen tot gestichten gerekend, en werden
bijv. in 's-Gravenhage en in Arnhem blokken militaire woningen, die geheel van de kazerne
afgescheiden, soms zeer ver daar vandaan gebouwd waren, als gestichten beschouwd.
§ 9. INDEELING DER BEVOLKING NAAR DEN BUB,GELHKEN STAAT.
De achterstaande tabellen geven in absolute en in verhoudingscijfers een overzicht van
de indeeling der bevolking naar den burgelijken staat per provincie en voor het Rijk, met onderscheiding
weder van dit laatste naar de vier groepen van gemeenten. De gescheidenen van echt
worden eerst' sedert 1859, die van tafel en bed eerst sedert 1869 afzonderlijk opgegeven. Vóór de
genoemde jaren zullen de eersten onder de ongehuwden, de laatsten onder de gehuwden gerekend zijn.

!
• —
—
62
PKOVINCIËN
EN GllOEl'EN VAN
GEMEENTEN,
XI
'N'nftVfl'hvn.lïnTi^
UUJ. UUX CVKJtMlll) (
IT AI r\ PVI n n ri
5jiiîrlhn11nvirï
£# Ltivii-lv/XXcillU. » |
H^nnivi Vieil In ii ri
«Li vUJ. I.L11L/11CLL11.L *
Xpp]tii-ir]
INDEELING
/ 1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
, 1899
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
DER BEVOLKING NAAR DEN 3URGERLUKEN
1
Ongehuwd.
M.
116 244
127 568
133177
135 839
139 274
152 229
.1.68 884
182 762
101594
114 228
123 141
132 227
139 529
150 914
167 669
185 002
141410
157 278
169 383
182 801
199787
233 608
281061
343 480
117 974
130174
142 485
155 686
169 010
199 397
246 269
286 905
42 824
47 463
50 807
51485
54109
57 774
61715
66 491
V.
111 603
120 437
128 126
130 175
132 773
144 133
160 540
176 153
94 785
106 846
114 845
122 552
129 252
138 842
154 091
171 836
148 300
.164 919
177 925
192 438
211089
242 757
294 819
358 783
129 933
141 690
152 474
164 621
176 831
205 176
254 506
296 616
42 637
47 008
49 393
50 501
53 410
57 267
60 532
65 235
Gehuwd te
zamen ^wonend.
M.
49 433
53 720
55 162
57 857
65 212
71567
75 746
82 524
48 057
53 259
55 938
63 010
69 7S1
75 849
81158
89 536
78 839
85 279
88 601)
102 247
118 462
141155
160 498
190 546
68 013
71 074
75 333
85 0S8
98 207
118 529
141144
165 539
21540
23 959
25 126
26 924
29 952
31643
33 079
36616
V.
49 338
53 768
55 268
59 911
65 199
71575
75 588
82 362
48 079
53 377
56 040
63 05S
69 843
75 786
81097
89 593
79 491
85 349
89 224
102 325
118 799
141491
161251
190 969
68 158
70 961
75 208
84 955
98 238
119 041
141809
166 697
21525
23 936
25164
•26 928
29 780
31598
33110
36 630
In weduwen staat.
M.
7 513
7 652
8 700
9 309
9 689
10 321
11081
11 502
5 658
5 906
6 920
7 842
8 563
8 938
9 824
10 668
8 921
9 009
10 940
11 149
10 898
12 000
14 254
.16 832
8 137
7 791
9 095
9 730
9 958
10 501
12 568
14 543
2 695
2 667
2 903
2 980
3 078
3 127
3 398
3 710
Y.
14 760
15 292
15 986
16 679
16 629
16 606
17 624
18 264
11620
12 146
13 819
14 864
15 589
16 304
18 034
19 289
22 776
24 186
27 281
28 168
28 395
31542
35 880
40 629
21584
21644
22 484
23 559
24 582
26 622
31506
35 053
6 041
6 325
6 902
7 247
7154
7 123
7 193
7 304
STAAT. (Absolute
Gescheiden
van echt.
M.
9
14
5
30
42
_
20
22
36
64
154
__
68
96
153
407
740
_.
__
62
106
140
400
682
_
_—
10
13
26
37
58
Y.
^_
__
9
17
23
39
70
,
34
35
53
107
234
_
,
149
234
379
828
1372
_
129
234
285
701
1227.
.
__
_
22
25
39
75
133
cijfers.)
Gescheiden van
tafel en bed.
M.
Y.
—
m. —
. „_
_
27 88
23 15
42 47
75 85
,
— _
34 45
29 54
71 80
114 115
_
166 278
187 256
312 406
481 597
__
.
— _
114 156
121 178
243 330
386 466
._
__ —
— . .
22 26
15 23
40 54
52 63
Burgevljjlce
staat
onbekend.
M.
.
,
5
, ,
4
1
20
—
3
3
37
—.
1
13
9
.....
41
.
7
10
. ., .
....
12
1
2
V.
„
1
,
:•{
2
18
4
5
.—
__
3
1
2
10
.
5
. . .
6
7
3
.
1
PROVINCIËN
EN GHOEPEN VAN
GEMEKNTEN'.
Volkstellings-
jaren.
Volkstellingsjaren.
1830
1840
1849
1859
Utrecht . . . • 1869
1879
1889
1899
'i"1 ' 1 1
Friesland. . . •
r\ ». -i
Overijssel . .
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
/ 1830
i
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1830
1840
, 1849
1859
woningen . . 1869
1879
1889
\ 1899
TV
•Urenthe • • •
1830
1840
i 1849
1859
1869
1879
1889
1899
Ongehuwd.
M.
41814
46 131
47 445
50 378
53 399
58 765
69 262
87 812
64 841
711 40
77 847
85 884
89 542
100 277
101 832
101 691
58 344
63 445
70413
76 582
82 293
88 479
95 385
107 533
50161
55 997
59 549
65 310
69 444
77 698
84 302
91760
21328
23 798
27 811
31841
34 282
38 408
43 052
49 016
Y. •
41 208
45 945
47 669
49 845
53 343
58 340
67 704
78128
62 394
70 251
75 600
81886
85 733
96144
97 329
'96 238
53 135
60 034
65 873
70 012
74 342
79 530
85 949
97 873
48 120
54 542
58 936
63 612
(57 532
75 418
82 512
89 379
19 231
21963
25 177
28 002
30 217
34 004
36 472
41 618
Gehuwd te
zamen wonend.
M.
20 660
22 298
22 182
24 819
28 212
31 906
36 047
40 471
31 678
36 025
38 863
44 646
49 505
57 289
58 068
60 778
28 461
31421
33 335
37 173
41 258
45 162
48 574
54 864
24 327
27173
28 780
32 772
37 119
42 810
45126
50 940
9 922
11323
12 420
15 086
17 704
20110
22 080
25 174
V.
20 733
22 317
22 242
24 952
28 346
31 979
36 067
40 498
31 491
35 920
38 801
44 367
49 389
57 118
58 064
60 7.26
28 401
31299
33 067
37 076
41205
45 005
48 496
54 822
24 431
27 210
29 099
32 818
37 153
42 778
45 081
50 913
9910
11237
12415
15 031
17 546
19 950
21673
24 660
In weduwen staat.
M.
2 474
2 507
3165
3 205
3 264
3 388
3 676
4 035
4 432
4 286
5 102
5 830
5 797
6 120
6 608
7 083
3 668
3 954
4 737
5 374
5 654
6 091
6 850
6 821
3136
3 154
3 838
4 291
4 421
4 294
4 679
3 960
1278
1642
2 025
! 2168
2 583
2 883
3 455
3 586
Y.
5 470
5934
6 677
6 860
6 892
7 206
7 938
8 658
10 073
10 237
11147
11 608
12 224
12 741
13 336
13 285
6 886
7 541
8 838
8 901
9 201
9 776
10 557
11197
7 329
7 575
8 240
8 827
9 544
10108
10 802
11213
2 199
2 521
2 890
3 078
3 253
3 446
3 848
4 283
Burgerlijke
Gescheiden bescheiden van
staat
van echt. tafel en bed. onbekend.
M. V. M. Y. • M. Y.
_ _
• —
— — —
— —
—
— ——14 — —11 — 6 23
— 7——11
20 31
34' —
14 34 14 H s —
59 109 56 88 —
74 173 87 94 3
__
__ —
— — — — — —
— — — — — —8——
19 35 — —56 22
24 46 38 —1S
33 73 32 49
70 118 51 79
104 201 75 78 1 2
___ .
— •
— — — -— —
—
— — — —
8 15 —37 11 S
10 . 17
34 — —
14 23 26 30 —61 —
19 37 32 37 3
59 75 35 57 1
^_ _
• _ _ __ __
—
— — — — —
—
— — . — —3— —
13 39 —32
—
3
14 36 41 —
17 42 41 40 — —
50 107 59 65 1 2
101 177 62 95 1 1
__ .___
.
— -— — — — -
— —10 — — —2——1 —
12
— — 1
168 • 7 11 18 —
13 14 9 —1
36 34 26 26
98 50 27 32 — ——

• —
—
PROVINCIËN
EN GttOEPEN VAN
GEMEENTEN.
Limburg . . .
Rijk. . . . .
Gemeenten met '
meer dan lt)0 000
inwoners ,• . .
Gemeenten met *)
20 001—100 000
inwoners . . .
Gemeenten met *)
5 001—20 000
inwoners .
Gemeenten met ')
5 000 en minder
inwoners .
Volks-
tellings-
javen.
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
;1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1840
1849
1859
1869
1879
1SS9
1K99
1840
1849
1859
1869
1879
188)
1899
1S40
1849
1859
1869
1879
1889
1899
Ongehuwd.
M.
60 527
65 900
67 858
71 150
73 366
79 311
87 215
96 641
112 507
' 122 177
133 331
145 040
179 144
242 807
328 559
114 465
113 024
121 526
129 949
148 627
181 403
216 066
270 132
294 136
323 169
343 240
384 530
428 159
474 175
406 018
440 579
461235
485 806
524 559
554 277
571293
V.
58 0SI
60 082
62 589
65 551
76 679
73 993
80 502
89 4S6
817061
809423
409176
903122
893717
445183
969916
958607
466846
1 039 261019214
522 524
1104035
1082 201 589914
1 236 8601 205 604672205
1 406 6461 374 956738256
1 590 1781561358
837475
133 439
144 972
157 819
170 885
203 245
272 727
363 788
113 942 54994
120104
56938
127 419 64 349
138 939 73576
157600
85018
191961 98182
229727
117123
260 647
282 778
306 546
325 859
363 130
404 182
448 826
385 689
410 753
427 430
446 518
481. 629
506 086
519 004
Zie de noot 3 bü de tabel blz. 26/7.
Gehuwd te
In weduwen staat.
zamen \ vonend. .
M.
28 246
29 652
81107
32 873
34 502
36 185
36 826
40 471
63 467
67 824
78 365
89 793
111908
142 436
190 516
131 105
139 357
159 199
179 759
205 056
222 528
246' 429
195 617
202 727
220 611
246 786
270 223
275 110
283 391
V.
28 056
29 558
31 370
32 986
34 583
36191
36 815
40 374
409 617
444 932
467 898
522 431
590 081
672 512
739 051
838 247
63 704
68 294
78 516
90 171
112 667
143 455
.191772
55 139
56947
64 426
73 597
85 350
98 774
117 799
130 800
139 650
159 264
179 594
204 778
222 023
245 862
195 289
203 007
220 225
246 719
269 717
274 799
282 811
M.
3 857
4131
4 551
4 976
5 423
5 473
5 526
5 599
51769
52 699
61976
66 854
69 328
73136 .
81419
89 355
6183
7 255
7 667
8 075
8 990
11300
14 420
5 541
6 801
7 145
7 457
7 987'
9 056
10 564
15 984
18 763
20 935
21927
23 054
25 531
27 598
24 991
29 157
31107
31869
33 105
35 532
36 757
V.
7 514
7 505
7 7S6
8 139
8 244
8 273
8 778
9 265
116252
120 906
131 550
137 932
141 707
149 747
165 496
178 443
22 194
23 520
24 627
25 637
29 129
35 724
43 700
17 325
18 423
19 328
19 893
21 484
24 673
27 094
34 390
37 565
40 050
41 766
43 533
47 717
49 795
46 997
52 042
53 927
54 411
55 601
57 382
57 851
Gescheiden
van
M.
—
—1
7
48
18
._
_
—
228
342
450
1 180
2 131
—
79
135
207
621
1124
_
—
31
56
79
180
339
—
57
82
84
199
407
__
—
61
69
80
180
260
3Cht.
V.
—
—46
7
12
24
_
—
—
469
688
971
2167
3 740
_
—
187
303
469
1114
2111
—
90
156
200
395
' 601
—
109
118
169
371
590
—
83
111
133
287
434
bescheiden van
tafel en bed.
M.
_
—,
—
—
4
9
15
21
_
—
—
—
499
511
947
1417
—
—
174
175
361
671
—
—
—
85
102
178
207
1 _
—
—
124
122
210
292
—
—
—
116
112
198
245
V.
l B
—
—
—
7
7
24
30
_
—
—
—
733
694
1236
1712
_
—
—
289
272-
502
799
—
—
—
147
154
244
304
—
—
—
145
151
266
355
—
—
—
152
117
224
254
Burgerlijke
staat
onbekend.
M.
—
—
2
—
—
—
4
—
—
168
—
2
39
46
—
40
—
—?
13
4
—
—
41
—
2
9
8
—
11
2
—.
—
11
7
_
—
86
6
16
V.
—
——
—
——1
—
—
—
47
—
1
22
85
—
7
—
—
44
—
18
—
—
2
9
—
2
—
—
—
7
5
—
22
. —
1
9
13
65
INDEELING DER BEVOLKING NAAR DEN BURGERLIJKEN STAAT. (Verhoudingscijfers.)
Op 1000 personen van ieder geslacht waren:
PROVINCIËN
EN GROEPBN VAN
GEMEENTEN.
Noordbrïibaïit .
Gelderland . '.
7,1111-11i/\11nn A
/juiaiioiiuiiici * *
?u Am'n li /*i 1 10 1T ri
XN UQ1 tlUOllallfl *
>
7! Aal a vi rl
/JcciauCl • t *
Jaren
der
Volkstei.
lingen.
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
{ 1899
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
/ 1830
1840
' 1849
1859
1869
1879
1889
1899
1830
1840
1849
1859
1869
187.9
1889
1899
Ongehuwd.
M.
671.18
675.18
676.19
669.08
650.16
650.15
660.25
660.02
654.14
658.78
662.05
650.99
640.25
640.11
647.90
648.05
617.05
625.20
629.72
616.95
606.51
603.48
615.75
622.15
606.56
622.72
627.93
621.25
609.28
606.66
614.70
612.96
638 61
640.62
644.47
632.41
.602.70
624.01
628.01
621.82
V.
635.19
635.57
642.61
635.70
618.54
620.31
632.44
636.08
613.56
619.87
021.78
611.17
601.84
600.94
608.06
611.36
591.85
600.90
604.28
595.61
588.33
582.96
597.78
605.68
590.52
604.75
609.47
602.42
589.35
584.05
593.45
593.15
607.34
608.37
606.35
596.23
590.85
596.22
599.54
596.48
Gehuwd.
M.
285.43
284.33
280.08
284.98
304.42
305.65
296.13
298.01
309.43
307.16
300.75
310 22
320.21
321.71
313.60
313.63
344.02
339.00
329.38
345.08
359.62
364.65
351.42
345.14
351.11
340.01
382.00
339.53
354.03
360.62
352.31
353.67
321.21
323.39
318.71
330 72
343.59
341.78
336.61
342.43
V.
280.81
283.74
277.19
282.80
303.74
308.04
297.78
297.40
311.23
309.67
303.40
314.47
325.21
328.02
320.02
318.75
317.25
310.98
303.04
316.72
331.10
339.78
326.96
322.39
310.60
302.87
300.63
310.89
327.42
33S.86
330.67
333.35
306.61
309.77
308.92
317.92
329.44
328.98
327.94
334.93
In weduwen
M.
staat.
43.38
40.50
44.17
45.85
45.23
44.08
43.32 •
41.54
36.43
34.06
37.20
38.61
39.29
37.'91
37.98
37.37
38.93
35.80
40.67
37.63
33.08
31.00
31.23
30.49
42.33
37.27
40.07
38.82
35.90
31.94
31.37
31,07
40.18
35 99
36.82
36.60
35.31
33.77
34.58
34.70
V.
84.01
80.70
80.18
81.45
77.47
71.47
69.43
65.95
75.22
70.46
74.82
74.13
72.59
70.56
71.17
68.63
90.90
88.12
92.65
87.19
79.15
75.74
72.75
68.59
98.88
92.38
89.88
86.21
81.93
75.78
73.46
70.10
86.05
81.86
84.73
85.56
79.14
74.16
71.24
66.78
Gescheiden
van
echt.
M.
0.04
0.07
0.02
0,12
0.16
0.09
0.10
0.15
0.24
0.54
0.22
0.29
0.39
0.89
1.34
0.24
0.38
0.42
0.99
1.46
0.12
0,15
0.28
0.38
0.54
V.
0.04
0.08
0.10
0.15
0.25
0.17
0.16
0.22
0.42
0.83
0.47
0.65
0.91
1.68
2.31
0.47
0.78
0.81
1.64
2.45
0.26
0,28
0.40
0.74
1.22
Gescheiden
van
tafel eu bed.
M.
0.13
0.10
0.17
0.27
0.15
0,12
0.27
0.40
0.50
0.48
0.68
0.87
0.41
0.46
0.61
0.82
0.25
0.16
0.41
0.49
V.
0.18
0.06
0.19
0.31
0.20
0.22
0.32
0.41
0.77
0.61
0.82
1.01
0.52
0.50
0.77
0.93
0.29
0.24
0.54
0.58
Burgerl.
staat
onbekend.
M.
0.03
«...
0.01
0.09
0.01
0.01
0.23
0.12
___
0.03
0.01
0.16
,
0.02
0.02
0.15
,
0.01
0.02
V.
O'.Ol
0.01
0.01
0.06
0.01
0.02
0.03
0.01
0.02
0.01
0.01
0.02
0.03
0.01

66 67
PROVINCIËN
EN GBOEPEN VAN
GEMEENTEN.
TT+.rfiplit
TTriesland .
Overijssel. . .
Groningen . .
Drenthe . ...
Jaren
der
Volkstellingen.
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
Ongehuwd.
M.
648.81
650.32
651.80
642.42
628.90
624.58
634.85
638.25
642.30
638.30
639.07
629.64
617.93
612.37
611.12
599.13
644.88
642.03
C49.06
642.75
636.69
633.02
634.36
635.11
646.21
648.69
646.10
637.86
625.45
622.27
628.10
620.74
655.68
647.34
658.16
648.38
627.93
625.30
627.12
629.21
V.
611.30
619.24
622.41
610.19
601.74
597.78
605.00
612.52
600.18
603.48
602.16
593.78
581.45
57S.74
576.17
564.34
600.92
607.18
614.03
603.51
595.69
591.90
592.44
596.69
602.41
610.58
612.16
604.11
590.80
587.43
595.46
588.88
613.78
614.85
621.93
607.12
592.02
592.17
587.75
589.13
Gehuwd.
M.
318.10
314.34
304.72
316.49
332.26
339.11
330.41
327.75
313.80
323.24
319.04
327.82
341.64
349.85
348.48
358.08
314.58
317.96
307.28
311.99
319.21
323.11
323.04
324.03
313.39
314.77
312.26
320.07
334.31
342.87
336.22
344.60
305.03
308.00
293.92
307.19
324.27
327.40
321.63
323.15
V.
307.56
300.78
290.41
305.46
319.77
327.67
322.29
317.50
302.92
308.49
309.05
321.74
334.96
348.82
343.72
356.10
321.20
316.55
308.24
319.60
330.17
334.95
334.27
334.23
305.84
304.62
302.25
311.66
325.04
333.20
325.33
335.44
316.29
314.58
306.68
325.90
343.76
347.43
849.26
349.08
Tn worl
J.U
*V OU U YV Cil
L
staau.
M.
38.09
35.34
43.48
40.87
38.44
36.01
33.69
32.68
43.90
38.46
41.89
42.74
40.00
37.37
39.66
41.73
40.54
40.01.
43.66
45.10
43.74
43.58 '
42.23
40.29
40.40
36.54
41.64
41.91
39.82
34.39
34.86
33.65
39.29
44.66
47.92
44.15
47.31
46.94
50.32
' 46.03
V.
81.14
79.98
87.18
83.98
77.75
73.84
70.94
67.88
96.90
87.94
88.79
84.17
82.90
76.70
78.94
77.90
77.88
76.27
77.72
76.73
73.73
72.76
72.77
68.26
91.75
84.80
85.59
83.83
83.50
78.73
77.95
73.88
69.93
70.57
71.39
66.74
63.73
60.01
62,01
60.63
bescheiden <
vai
fich
M.
0.08
0.24
0.15
0.51
0.60
0.14
0.17
0.20
0.42
0.61
0.07
0.08
0.10
0.12
0.35
0.13
0.13
0.14
0.37
0.68
0.24
0.29
0.13
0.52
0.26
i
t. t
V.
0.28
0.35
0.35
0.97
1.36
0.25
0.31
0.44
0.70
1.18
0.13
0.14
0.17
0.25
0.46
0.37
0.31
0.33
0.77
1.17
0.2
0.1
0.2
0.5
0.7
bescheiden
va,ii
afelenbed.
M.
0.16
0.15
0.54
0.70
0.26
0.20
0.30
0.44
0.29
0.19
0.21
0.21
0.29
0.33
0.44
0.42
0.20
0.2
0.4
0.3
V.
0.88
0.34
0.78
0.74
0.38
0.30
0.47
0.46
0.27
0.22
0.25
0.35
0.35
0.3
0.4
0.63
0.3c
o.ie
0.4S
0.41
Burgerl.
staat
onbekend.
M.
0.1
_
_
0.02
0.16
_
0.01
0.02
0.01
0.09
_
—-
0.04
—
0.03
_
_
0.01
] 0.01
0.04
S 0.0
V.
0.09
0.01
__
0.01
—
0.06
—
—
0.01
0.03
—
__
0.02
0.01
0.03
—
0.01
—
0.02
_
.
0.01
1
_
Jaren
PROVINCIËN
EN GROBPEN VAN
GEMEEXTBN.
Limburg .
Het Rjjk . .
/N L L
Gemeenten met
meer dan 100 000
inwoners . . .
/N J 1
Gemeenten met
20 001—100 000
inwoners . . .
Gemeenten met
5 001—20 000
inwoners . . .
Gemeenten met
5 000 en minder
inwoners . . .
der
Volkslingen.
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1830
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
/ 1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
/ 1840
1849
1859
1869
1879
1889
\ 1899
1840
1849
1859
1869
1879
1889
1899
Ongehuwd.
M.
653.42
661.10
655.53
652.74
647.55
655.56
673.00
676.98
639.3
644.6
647.1
637.9
625.8
623.7
631.2
680.9
617.64
619.38
607.49
596.34
596.31
61077
613.79
654.08
639.41
629.38
615.51
614.64
625.58
627.55
647.46
650.36
642.01
629.47
627.45
632.77
633.16
647.94
655.16
646.80
635.33
633.46
640.54
640.49
V.
620.20
618.48
615.15
614.47
612.36
624.57
638.24
642.95
606.2
612.3
615.3
606.6
596.1
594.0
602.3
604.3
608.37
612.25
604.30
594.83
587.66
601.33
604.13
611.21
614.42
603.08
597.00
595.19
607.37
611.73
635.56
614.74
605.85
595.18
593.59
599.17
602.10
614,20
616.93
609.15
597.03
596.67
603.35
603.24
Gehuwd.
M.
304.94
297.46
300.51
301.58
304.50
299.10
284.18
283.50
320*2
317.8
311.5
320.8
334.4
338.9
331.3
332.3
348.42
343.84
357.03
369.19
372.50
358.30
355.91
314,25
322.11
333.25
348.50
351.58
341.94
340.17
314 23
308.13
316.27
329.92
334.59
328.88
329.04
312.17
301.49
309.37
322.75
326.32
317.95
317.72
V.
299.57
304.26
308.32
309.20
312.92
806.48
291.88
290.08
306.8
304.9
300.3
311.0
325.0
331.4
323.7
324.5
290.44
288.42
300.65
313.88
325.93
816.33
318.45
295.83
291.33
304.93
31.6.23
322.33
312.53
313.68
307.16
308.13
314.77
328.04
334.72
326.17
329.82
310.97
304 91
313.85
329.87
334.14
327.61
328.71
Tn wp r\
Xll
WOU
stas
M.
41.64
41.44
43.96
45.65
47.86
45.24
42.64
39.22
40.5
37.6
41.4
41.0
39.3
36.9
36.5
35.4
33.94
36.78
34.93
33.20
29.92
28.43
26.94
31,67
38.48
37.00
85.32
33.03
31.22
30.68
38.31
41.49
41.59
40.23
37.62
37.73
36.85
39.89
43.35
43.62
41.68
39.98
41.06
41.21
111VO11
^
UVY Ci.1
L Ut V.
80.23
77.26
76.53
76.29
74.59
69.83
69.90
66.57
87.0
82.8
84.4
82.1
78.1
73.8
72.5
69.1
101.19
99.33
94.30
89.24
84.26
78.77
72.58
92.96
94.25
91.48
85.47
81.14
78.07
72.15
80.78
77.13
79.16
76.29
71.16
70.74
66.80
74.83
78.16
76.85
72.75
68.88
68.41
67.24
bescheiden C
var
echt.
t
M.
0.01
0.06
0.08
0.06
0.13
0.1
0.2
0.2
05
0.8
0.36
0.55
0.69
1.56
2.10
0.16
0.27
0.33
0.62
0.98
0.1
0.1
0.1
0.2
0.5
0.0
0.0
0.1
0.2
0.2
V.
0.04
0.06
0.06
").09
0.17
0.3
0.4
00
1.0
1.4
0.72
1.05
1.36
2.45
3.50
0.42
0.67
0.76
1.25
1.60
0.22
0.22
0.28
0.8
.0.7
0.1
0.1
0.1
0.3
0.5
lescheiden
van
afelenbed.
M.
0.03
0.07
0.12
0.15
0.3
0.3
0.4
0.6
0.72
0.58
0.91
1.25
0.40
0.42
0.61
0.60
0.2
0.2
0.3
0.4
0.1
0.1
0.2
0.2
V.
0.07
0.06
0.19
0.22
0.4
0.3
0.5
0.7
1.05
0.79
1.1
1.3
0.6
0.5
0.7
0.8
0.27
0.25
0.52
0.48
0.2C
0.1

•i '.'-S-,
68
De absolute cijfers wijzen er op, dat bij alle volkstellingen bij de ongehuwden de
mannen in de meerderheid zijn. Dit zal in de eerste plaats een natuurlijk gevolg zijn van het
jongens-overschot bij de geboorte dat, zooals op blz. 47 en 48 is aangetoond door meerdere
sterfte onder de mannen nooit wordt te niet gedaan. Daarbij komt in de tweede plaats dat
over het algemeen meer mannen dan vrouwen in den ongehuwden staat blijven verkeeren. Dit schijnt
eene ongerijmdheid, omdat met elk huwelijk een lid van elk der beide sexen voor den ongehuwden
staat verloren gaat en het aantal vrouwen grooter is dan dat der mannen. Men vergeté echter
niet, dat een aantal weduwnaars huwt met jonge dochters, en dat het omgekeerde veel minder
veelvuldig, voorkomt. In de 4 tienjarige perioden waren weduwnaars of gescheiden mannen
betrokken bij resp. 16.5 °/o, 15.3 l '/o, 13.3 % en 11.2 o/ o der huwelijken tegen weduwen of
gescheiden vrouwen bij resp. 9.8 °/o, 9.3 °/o, 8.3 °/o en 7.1 %, vandaar dat het aantal weduwen
steeds ongeveer het dubbele van het aantal weduwnaars bedraagt. De sterfte is daarop van
weinig invloed omdat het verschil tusschen de sterfte van gehuwde mannen en gehuwde vrouwen
zeer gering is: van 1880—1889: 14.43 °/ 00 bij de mannen en 14.40 bij de vrouwen; van 1890—1899:
13.41 °/ O0 bij de mannen en 13.39 °/ 00 bij de vrouwen. •
Het aantal gehuwden van beiderlei kunne, dat gelijk zou moeten zijn, wijst sedert 1859
een verschil aan ten voordeele van de vrouwen. Dit verschil in minder bij de gehuwde mannen
wijst er op, dat een deel daarvan zich metterwoon naar de koloniön of het buitenland heeft
begeven met achterlating van de gehuwde vrouwen en eventueel van de gezinnen.
Uit eene beschouwing der verhoudingscijfers, allereerst die voor het Rijk, blijkt, dat bij
de beide geslachten tot 1849 eene stijging der ongehuwden heeft plaats gehad, dat daarna
eveneens bij beide geslachten eene daling is begonnen, die tot 1879 heeft aangehouden, toen
weder is verkeerd in eene stijging, die bij de vrouwen tot 1899 is doorgegaan, doch bij de mannen
van 1889 op 1899 is veranderd in eene geringe daling.
De cijfers der gehuwden hebben juist een tegenovergestelden loop gohad.
De loop dezer cijfers wordt in hoofdzaak bepaald door het aantal huwelijken in de verschillende
perioden gesloten. Op 1000 zielen der bevolking werden in de verschillende tijdperken
per jaar de volgende aantallen huwelijken gesloten. ')
1840-49 7.34
1850-59 800
1860-69 8.29
1870-79 8 09
1880—89 7.11
1890-99 7.30
De loop dezer cijfers komt bijna geheel overeen met den boven geconstateerden toestand.
Bij de geringe daling der huwelijken van 1869 op 1879, die nog gepaard gaat met eene daling
der ongehuwden en eene stijging der gehuwden, vergeté men niet, dat de afneming van bet
aantal huwelijken eerst met 1874 aanving.
Wat de personen in weduwenstaat betreft, het beduidend grooter zijn van het aantal
weduwen is slechts voor een gering deel het gevolg van de meerdere sterfte onder de gehuwde
mannen dan onder de gehuwde vrouwen (zie boven) ; het vindt bijna geheel zijn oorzaak, en dit
is ook waar voor de gescheidenen, in het gemakkelijker hertrouwen van den weduwnaar,
respectievelijk gescheiden man, waarop boven reeds werd gewezen.
Sedert het jaar 1849 is bij beide geslachten eene vermindering van het relatief aantal personen
Voor 1880—1839 konden, wegens het ontbreken der cijfers voor Limburg, die gegevens niet worden verstrekt.
69
in weduwstaat verkeerende waar te nemen, niettegenstaande voor de beide geslachten de kans om
te hertrouwen, althans het heitrouwen zelf, afneemt (zie blz. 68). Ook deze vermindering zal
wel in hoofdzaak moeten worden toegeschreven aan de daling der sterfte, die minder huwelijksontbindingen
door den dood van een der echtyenooten veroorzaakte.
De personen gescheiden van echt evenals die gescheiden van tafel en bed nemen van
volkstelling tot volkstelling toe, vooral sedert 1879.
Wat de verhoudingscijfers betreffende de provinciën aangaat, deze vertoonen slechts voor
enkele provinciën eenigszins belangrijke afwijkingen met die van het Rijk. Zoo begint inNoordbrabant,
Zeeland en Limburg de stijging der ongehuwden resp. de daling der gehuwden reeds
met 1879.
In Gelderland, Zuidholland, Utrecht, Overijssel, Drenthe en Limburg houdt ook bij de
mannen de in 1889 waargenomen stijging der ongehuwden in 1899 aan.
De loop der cijfers van Friesland verschilt geheel en al van dien in de andere provinciën
in zooverre, dat de in 1849 begonnen daling der ongehuwden ongestoord tot 1899 is doorgegaan
met eene stijging der gehuwden die alleen in 1889 in eene' geringe daling is veranderd.
Uit de cijfers voor de verschillende provinciën blijkt voorts nog, dat er groote verschillen
bestaan tusschen de verhouding van ongehuwden, gehuwden en personen in weduwstaat. Gemiddeld
boven de percentage der ongehuwden van het Rijk blijven in afdalende orde de provinciën
Noordbrabant, Limburg, Gelderland en Utrecht voor de beide geslachten en Overijssel voor de
mannen alleen. De kleinste cijfers voor de ongehuwden vertoonen de provinciën Friesland (vooral
wat de vrouwen betreft) en Noord- en Zuidholland. Voor de cijfers der gehuwden is weder juist
het tegengestelde waar. Een betrekkelijk groot aantal weduwnaars wordt gemiddeld aangetroffen
in de provinciën Noordbrabanfc, Friesland, Overijssel, Drenthe en Limburg. Het cijfer van Zuidholland
is in dat opzicht gemiddeld het laagst.
In de provinciën Zuid en- Noordholland, Friesland en Groningen worden relatief het
grootst aantal weduwen aangetroffen waaraan de provincie Drenthe, dat het grootst aantal weduwnaars
aanwijst, juist het armst is. De oorzaak van het groot aantal weduwnaars in Drenthe is
voor een goed deel gelegen in de bevolking der kolonie Veenhuizen. Norg, de gemeente waartoe
Veenhuizen behoort, telde op 1000 mannen in. 1899 107 weduwnaars en 12 gescheiden mannen
d. i. resp. bijna 7 en 0.7 3 °/oo der Drentsche mannelijke bevolking. De aanwezigheid van Veenhuizen
zal ook wel oorzaak zijn van de groote schommelingen der percentages van de weduwnaars in
Drenthe bij de verschillende volkstellingen.
Het grootst aantal gescheidenen van beide geslachten wordt aangetroffen in Noord- en
Zuidholland met hunne groote gemeenten. Relatief veel gescheiden vrouwen komen voor in Zeeland,
Utrecht, Friesland en Groningen, terwijl Drenthe weder door Veenhuizen een groot aantal gescheiden
mannen herbergt. Zeer gering is het aantal gescheidenen in de beide katholieke
provinciën Noordbrabant en Limburg.
De gescheidenen van tafel en bed zijn in de meerderheid in de provinciën waarin de
vijf grootste gemeenten liggen: Noord- en Zuidholland, Utrecht en Groningen.
Is uit de absolute cijfers van het Rijk bij alle volkstellingen voor de ongehuwden een
mannenoverschot waar te nemen, niet alzoo is het in de twee groepen der groote gemeenten.
Hier toch en vooral in de 4 grootste gemeenten een overwegend vrouwenoverschot, wat weder
met den grooten trek van dienstboden naar die centra samenhangt. Aan dien trek schijnen ook
de weduwen een groot aandeel te nemen, althans de numerieke verhouding van weduwnaars
tot weduwen, die voor het rijk bij de verschillende volkstellingen circa % is, gaat in de groote
gemeenten tot Y 3 terug. Omgekeerd wordt in de groep der kleinste gemeenten de numerieke

, ,~- ,.;• -7, V' .
70
verhouding der -weduwnaars tot de weduwen belangrijk grooter, hetgeen er op wijst, dat een
groot aantal weduwen naar de stad trekt, in de hoop daar gemakkelijker dan in de kleine
gemeenten in haar onderhoud te kunnen voorzien.
Wat den loop der verhoudingscijfers voor de groepen van gemeenten betreft, deze volgen
in alle rubrieken vrij wel den loop der rijkscijfers n.1. tot 1849 een stijging der ongehuwden en
een daling der gehuwden, dan tot 1879 het omgekeerde, daarna weder den toestand van voor
1849, met dien verstande, dat in de 3 groepen van grootste genieenten bij de ongehuwden van
beide geslachten van 1889 op 1899 eene stijging is waar te nemen, terwijl in de kleinere gemeenten
de daling ook na 1889 doorgaat.
In de gemeenten met meer dan 20 000 zielen en in de kleinste gemeenten, is bij de
mannelijke gehuwden en in alle groepen bij de vrouwelijke gehuwden een stijging aan te wijzen
van 1889 op 1899.
Het relatief aantal weduwnaars gaat in de beide groepen der grootste gemeenten sedert
1849 sterk achteruit, terwijl de kleinere groepen met schommelingen op eene kleine vermeerdering
wijzen. De teruggang van het betrekkelijk aantal weduwen is weder in alle groepen merkbaar
evenals eene constante vermeerdering der gescheidenen zoo van echt, als van tafel en bed.
Het aandeel der ongehuwde mannen en weduwnaars in de totale bevolking is grooter
naarmate de gemeenten kleiner zijn, terwijl het aantal ongehuwde vrouwen relatief het kleinst
is in de gemeenten met 5 001 — 20000 zielen, daarna volgen de kleinere, dan de grootste, terwijl
eindelijk de gemeenten van 20 001—100 000 zielen relatief het grootste aantal ongehuwde vrouwen
heeft. De weduwen en de gescheidenen van beide geslachten zijn, naarmate de gemeenten
grooter zijn, sterker in relatief aantal.
Het aantal gehuwde mannen is grooter naarmate de gemeenten grooter zijn, terwijl de
gehuwde vrouwen in de kleinere gemeenten relatief het talrijkst ziju.
§ 10. INDEELING DER BEVOLKING NAAR DE GEBOORTEPLAATS.
Bij de volgende tabel zij opgemerkt, dat de cijfers voor 1889 niet geheel en al vergelijkbaar
zijn met die. van vroegere en van de laatste volkstelling. Immers in 1889 waren slechts de
Nederlanders naar de geboorteplaatsea gesplitst, terwijl daaromtrent van de vreemdelingen geene
aanteekening was gehouden. Deze zijn toen gerekend allen te behooren tot de geborenen in een
vreemd land. Terwijl dus de cijfers dezer laatsten te groot zijn, zijn de overigen te klein.
Intusschen kunnen deze fouten op het algemeene beeld weinig of geen invloed uitoefenen.
71
INDEELING DER BEVOLKING NAAR DE GEBOORTEPLAATS. (Absolute cijfers.)
GEBOORTE-
PLAATSEN.
1849.
In de gemeente . . . .
In eene a. gem. in de prov.
In eene andere provincie.
In de Ned. Koloniën . .
Elders
1859.
In de gemeente . . . .
In eene a. gem. in de prov.
In eene andere provincie.
In de Ned. Koloniën . .
Elders . . . . . . .
1869.
In de gemeente....
In eene a. gem. in de prov.
In eene «andere provincie.
In de Ned. Koloniën . .
Elders
1879.
In de gemeente . . . .
In eene a. gem. in de prov.
In eene andere provincie.
In de Ned. Koloniën . .
Elders
1889.
In de gemeente....
In eene a. gem. in de prov.
In eene andere provincie,
In de Ned. Koloniën . .
Elders . . . .. . . .
1899.
In de gemeente. . . .
In eene a. gem. in de prov.
In eene andere provincie.
In de Ned. Koloniën . .
Elders
Het Rfllc.
M.
1 046 932
285 563
123 563
1.493
41 207
1140 002
312 934
139 693
1628
34 669
1 229 863
347 468
152 429
2 518
31840
1 365 047
394 151
184 800
3 761
35 405
1065 095
337 059
124 859
1391
29 648
1 139 964163 218
368 582 18 009
142 491 29 878
1402 440
27 603 7 937
121.4480
409 823
161 296
2 374
27 438
1 332 448
460 330
199 342
3 843
33 566
1 497 7531 452 718
450 669 526 691
237 823 259 986
4 648 5147
37 594 38 386
meer dan
100 000 inw.
M. V.
145 939
15 850
24 627
540
10 362
178 887
22 253
34 157
857
7 063
210 096
31119
49 239
1399
8 571
262 400
47 599
75 339
1932
10 268
1677 2281 619 015343 303 371301
507 337 591 765 72 905 86 281
291879 325 394 106 013 130 623
5 499 6 347 2 541 3 530
38 659 41014 10 532 10 439
GEMEENTEN MET
20 001—100 000
inwoners.
V.
5 001—20 000
inwoners.
M. V.
5 000 en minder
inwoners.
M. V.
174 775 120012
134722
322330
320535
458651 435 063
22 544 25 338 34 448 84 124 98 038 160 251 182 029
32 963 24691
21089
35214
33383
39031
37 424
571 428 329 288 274 237 217
5 943 6294
4887
10311
7764
14240
11054
191 447130292
143253
360109
347278
486383
457 986
25 506 28 934 38 307 96 151 109044
169840
195 725
38 707 27961
24670
37562
41 799 44 292 37 315
' 486 587 434 346 266 255 216
5 010 5318
4617
9 194 7582
12220
10 394
206 371 142520
154612
384579
370618
523877
482 879
30 300 33 318 43 935 107287
124349
184610
211239
44 724 29 392 28 817 44 350 44 464 44 530 43 291
922 836 756 461 385 364 311
4 968 5057
4612
8455
7666
11265
10192
236 405 161348
170931
427448
407150
566155
517 962
39 548 40 164 51 864 123496
142110
199372
226 808
61423 3315 742 35707
51 696 52 404 50 123 49 808
1657 800 15 148 660 639 402 399
6 749 262 138 9546
9458
12026
12 221
289 808184464
193568
461162
436 252 5S9727
533 090
58 553 54 396 69 423 140657
162526
208017
236 189
93173 43 184 45792
64 388 64 603 54 912 56 418
2 474 15 447 15 350 760 745 509 578
9528
557 916 9671
10440
12098
12 502
215182
223445
507493
477178
611132
547 066
68 052 85 334 155450
179734
210930
240 416
5415 254 5916 121 74 645 76 169 56 967 59 481
500 452 997 873 460 491
139 182 10323
11479
12473
12913

72 73
INDEELING DER BEVOLKING NAAR D»OORTEPLAATS.
(Absolute cijfers.)
GEBOORTEPLAATSEN.
Noordbrabant.
Gelderland.
Zuidkolland.
Noordholland.
Zeeland.
Utrecht.
Friesland.
Overijssel.
Groningen. •
Drenthe.
Limburg.
Mannen.
Vrouwen.
Mannen.
Vrouwen.
Mannen,
Vromven.
Mannen.
nnen. Vrouwen.
Mannen.
Vrouwen.
Mannen.
Vrouwen.
Mannen.
Vrouwen.
Mannen.
Vrouwen.
Mannen.
Vrouwen.
Mannen.
Vrouwen.
1849.
In de gemeente
In eene andere gemeente binnen de provincie
Ih eene andere provincie
In de Ned. Koloniën
Elders . . . . . • . .
1859.
In de gemeente
In eene andere gemeente binnen de provincie
In eene andere provincie
In de Ned. Koloniën
Elders
1869.
In de gemeente
In eene andere gemeente binnen de provincie
In eene andere provincie
In de Ned. Koloniën
Elders
140 642
40 661
11138
115
3 782
145 215
42 374
11918
189
3 323
153 200
45 881
11740
300
3 095
140190
46 190
9 458
88
3 45fi
142 808
48 527
10 008
175
3 257
147 090
52 896
11207
247
3216
135 881
31 584
14159
179
4 207
147 330
34 597
16 823
284
4 085
158 816
36 716
18 483
386
3 528
128 953
37 965
13 938
221
3 628
131673
41402
16 688
247
3 510
147150
44 876
18915
446
3 377
181 948
56 057
24 608
423
5 897
201 609
61902
27 623
596
4 572
223 182
70 579
30 792
795
4 061
194 407
68 689
27 373
343
3 617
212 417
75 684
31 357
448
3 172
232 812
85 950
36 230
. 749
' 3 054
163 289
33 574
20 968
394
8 688
180 026
36 848
27 214
209
6 310
196 099
43 781
31597
488
5 430
178148
41624
25 919
399
4 078
192 550
45107
32 049
226
3 337
206143
53 296
36 834
440
3 328
774
659
1791
46
L 566
1201
)523
L695
24
ï 968
J533
L 328
t205
18
5 090
53 526
21177
3 110
27
3 019
55 517
23 341
3175
14
2 654
59 604
24 688
3 605
17
2 481
47 266
12 667
11557
119
1183
51644
13 029
12 681
133
932
55 512
14 286
14 052
237
822
47 601
14 337
13 651
107
S92
51002
15 169
14 545
115
856
54 374
16 491
16 710
237
835
87 563
27 610
5 678
25
936
98 515
30 989
6 175
20
702
105 388
32 965
5Ü37
30
586
87 161
33111
4 894
34
348
95 207
36 859
5 475
14
349
101 857
40 005
5 253
22
311
78 627
15 794
11224
97
2 743
85 657
18 425
12 691
98
2 277
91 577
21 342
14 121
114
2 098
75 202
18 727
11 231
86
2 032
80 350
21442
12 234
80
1901
84 585
24 393
13 757
69
1995
59 641
. 24 509
5 012
48
2 957
66 331
27 693
5 841
18
2 506
71 282
30 309
7 141
59
2 239
61949
28 083
4 678
39
1531
67 000
31 199
5 526
15
1559
71743
84 431
6 564
48
1520
26 292
6 797
7 955
15
1197
30 878
8 294
8 722
12
1203
84 066
9 895
9 321
13
1301
24 866
7 203
7 649
16
748
28188
8 813
8 315
14
792
31034
10 324
8 754
16
913
74 009
17 651
5 773
32
6 051
78 596
19 260
5 310
45
5 791
82 208
20 386
5 040
78
5 590
73 094
19 353
2 968
31
6 299
76 252
21039
3 119
54
6 216
78 088
22 473
3 467
83
6 408
•i
1879.
In de gemeente
In eene andere gemeente binnen de provincie
In eene andere provincie
In de Ned. Koloniën
Elders
167 336
49 360
13 713
399
3 337
158 338
56 622
13 636
884
3 422
169 820
40 854
20 392
593
4107
154 S55
49 507
22 107
642
3 928
256 992
81002
42 399
1296
5 415
264 107
97 163
49 540
1362
4 254
223 517
55 673
42 520
787
6191
232 280
65 318
48 612
780
4 311
1:043
2 404
$323
48
2 767
63 925
26 390
3 257
50
2 428
60 812
15 433
16 751
275
816
58 769
18 092
19 464
336
931
118186
38 372
6 397
22
775
113 422
45 690
6 485
22
506
98 483
23 928
15 228
228
1905
90 235
27 160
14 688
166
2115
795 572
34 049
9 007
22
2 210
79 736
38 766
8 339
38
1607
38 482
11818
9 974
11
1138
34 739
12 264
9 558
• 15
846
87 804
21258
5 096
80
6 744
82 142
23 357
3 656
98
9 218
1889.
In de gemeente .
In eene andere gemeente binnen de provincie
In eene andere provincie
In de Ned. Koloniën
Elders
1899.
In de gemeente < . .
In eene andere gemeente binnen de provincie
In eene andere provincie
Iti de Ned. Koloniën
Elders
178 677
55 407
17 479
439
3 783
192 282
61234
19108
405
3 877
168 849
63 207
17 609
351
3 825
188 861
70 057
20 360
363
4 295
183 894
44 739
25 336
655
4165
201 595
47 859
31003
796
4 224
166 164
54 675
27 535
834
4 205
182 425
58 458
34 637
932
4 620
299 460
96 471
53 140
1 646
5 738
356 847
114 304
72 386
2 208
6 343
303 028
115 718
65 752
2 059
359 496
135 875
87 720
3 035
6 234
258 586
69 988
64 014
1093
6 950
301 344
81922
77 458
1149
6192
266 251
82 324
72 756
1101
5 923
306 443
96 0371
90 887
1164
6 04»
? 094
ton
3 915
48
5 202
2 712
S 700
1342
72
3103
65 643
28 544
3 752
37
2 988
70719
31550
4 274
32
2 791
68 771
17 263
21840
340
886
78187
18810
25 285
366
834
66132
19 822
24 624
367
962
75 232
21793
29195
345
987
119 178
40 398
6 578
33
445
120 720
42 035
6 622
46
309
113033
48 537
7 026
36
294
112 313
50 536
7 363
42
276
103 741
28 219
16 447
234
1725
113 787
32 932
20 583
245
1766
94 634
31458
16 532
189
2 266
104 313
35 492
21559
211
2 450
84 477
37 020
10 899
28
1793
92 391
40 742
13 090
100
1501
83 603
42 865
10 599
53
1449
90 072
47 547
12 737
89
1333
41486
13 962
12 161
31
1010
47 428
15 468
14 204
24
777
37176
13 393
10 634
17
834
42 577
16 015
11328
23
700
92 389
23191
6 014
101
.7 895
99 817
25 331
7 798
87
. 9 721
86 202
25 648
4167
103
10 011
93 539
.28 415
. 5 834
110
11282
10

74
75
INDEELING DER BEVOLKING NAAR DE
Op 10 000 van ell
EBOORTEPLAATS.
slacht werden geboren :
(Verhoudingscijfers.)
TIJDSTIPPEN DER VOLKSTELLINGEN
EN
GEBOORTEPLAATSEN.
19 November. 1849.
In de gemeente . . . •
„ eene andere gemeente binnen de provincie .
, » » provincie
„ Ned. koloniën . .'
Elders • .
31 December 1859.
In de gemeente
„ eene andere gemeente binnen de provincie.
. „ „ , provincie
„ Ned. koloniën
Elders
1 December 1869.
In de gemeente
,, eene andere gemeente binnen de provincie .
„ » „ provincie
„ Ned. koloniën
Elders
31 December 1879.
In de gemeente
„ eene andere gemeente binnen de provincie .
„ „ „ provincie
„ Ned. koloniën
Elders
31 December 1889.
In de gemeente
„ eene andere gemeente binnen de provincie.
,. • > provincie
„ Ned. koloniën
Elders
31 December 1899.
In de gemeente
„ eene andere gemeente binnen de provincie .
„ „ , provincie
„ Ned. koloniën
Elders
M. V.
7138
2 064
601
6
192
7 153
2 087
587
9
164
7152
2142
548
14
145
7 147
2 108
585
17
143
6 985
2166
683
17
148
6 944
2 211
690
15
140
7 081
2 317
474
4
17a
6 974
2 370
489
8
159
6 852
2 464
522
12
150
6 815
2 437
587
14
147
6 652
2 490
694
14
151
6 567
2 530
735
13
155
M. V.
7 305
1698
761
10
226
7 253
1703
828
14
202
7 287
1685
848
18
162
7 203
1733
865
25
174
7 106
1729
979
25
161
7 062
1676
1086
28
148
6 9S2
2 055
755
12
196
6 916
2 065
832
12
175
0 852
2 090
8S1
21
157
6 703
2 143
957
28
160
6 557
2 158
1087
33
164
6 491
2 080
1232
33
164
M. V.
6 764
2 084
915
16
219
6 804
2 089
932
20
154
6 775
2 143
935
24
123
6 639
2 093
095
34
140
6 561
2113
1164
36
126
6 464
2 070
1311
40
115
6 603
2 333
930
12
123
6 575
2 348
971
14
6 489
2 396
1010
21
85
6 342
2 333
1 190
33
102
6 185
2 346
1313
42
114
6 069
2 294
1481
51
105
Noordbrabant.
Gelderland.
Zuidholland.
Noordholland.
M. V.
7 196
1 480
924
17
383
7 184
1470
1086
8
252
7 069
1578
1 139
18
196
6 800
1694
1 294
24
188
6 455
1747
1598
27
173
6 438
L75O
1655
25
132
7121
1664
1036
16
163
7 046
1651
1173
8
122
6 871
1776
1228
15
111
6 612
1859
1384
22
123
6 209
1931
1697
26
138
6128
1920
1808
23
121
Zeeland.
M. V
6 567
2 367
6ÜS
6
452
6 658
2 398
577
3
365
G 714
2 447
482
2
355
6 917
2 420
359
5
299
6 828
2 443
398
5
326
6 800
2 497
406
7
290
6 571
2 673
382
3
372
6 554
2 756
375
2
313
6 594
2 731
399
2
274
6 655
2 748
339
5
253
6 502
2 828
371
4
296
6 466
2 885
391
3
255
Utrecht.
M.
6 494
1740
1588
16
163
6 586
1661
1617
17
119
6 538
1682
1655
28
97
6 463
1640
1780
29
87
6 303
1582
2 002
31
81
6 332
1523
2 048
30
67
6 215
1872
17821
14'
116
244
1857
1781
14
1051.:
6134,
1860
1885
27
• 94
022f
18541
1994i
84!
95 1
5 909
1771
2 200
33
86
5 898
1709
2 2S9
27
77
Friesland.
: M. V.
189 6 943
267 2637
466 B90
o 3
77 28
222 6 904
272 2 673
453 397
2 1
52 25
273 6 908
275 2713
410 356
2 2
40 21
217 6 828
343 2 750
391 390
1 1
47 31
152 6 691
1424 2 873
395 416
2 2
27 17
112 6 586
477 2 964
|390 432
3 2
18 16
Overyssel.
M. V.
7 248
456
1035
9
253
7 189
1546
1065
8
191
7 085
1651
1 093
9
162
046
1712
090
16
137
6 899
1877
1 094
16
116
6 721
1945
1216
14
104
010
746
047
8
189
926
1848
1055
7
164
6 778
1954
1102
6
160
716
2 021
1093
12
158
6 523
2 168
1 140
13
156
6 360
2164
1314
18
149
Groningen.
M. V.
6 471
2 659
544
5
321
6 478
2 705
570
2
245
420
730
643
5
202
373
727
721
2
177
6 294
2 758
812
2
134
6 250
2 756
886
7
101
435
917
485
4
159
363
963
525
1
148
6 276
3012
574
4
133
6 203
3 020
650
3
125
6 033
3 094
765
4
105
5 935
3133
839
6
87
Drenthe. Limburg. 't Rijk.
M. V, M. V M. V.
6 222 143 7 149 7 184 985
1609 779 1705 1902 1905
1883 1 890 558 292 825
4 4 » 3 10
283 185 585 619 275
6 288 6 112 7 210 148 998
1689 1911 1767 1972
1921
1776 803 487 292 858
o 3 4 5 10
245 172 531 583 213
6 240 6 080 7 256 066 972
1812 2 023 1 799 033 1970
1707 1715 445 314 864
2 3 7 8 14
238 179 493 580 180
6 265 6 050 7 258 934 6 883
1 924 2136 1757 972 1988
1624 1665 421 309 932
2 3 7 8 19
185 147 558 778 179
6 043 5 991 7 129 6 834 6 721
2 043 2158 1790 2 084 2 022
1771 714 464 330 1067
5 3 8 8 21
147 134 609 794 169
6 088 6 027 6 992 6 721 6 654
1986 2 267 1774 2 042 2013
1 823 1604 546 419 1158
3 3 6 8 22
100 99 682 810 153
6 836
163
801
9
190
6 785
2 194
848
8
164
690
2 258
889
13
151
565
268.
982
19
165
6 363
2 307
1 139
23
168
6 267
2 291
1 260
24
158
meer dan
100 000 inw.
M. V.
400
805
249
22
524
437
820
1361
20
362
7 354
915
1404
35
292
6 993
1036
1640
46
285
601
197
1895
49
258
6 413
1 362
1980
48
197
7 381
952
1392
24
251
7 331
976
1482
19
192
7183
1055
1557
32
173
6 837
1144
1776
48
195
6 390
1291
2 054
55
210
6166
1433
2 169
59
•173
van
20 001-100 000
inwoners.
M. V.
6
11
789
434
397
24
356
4 749*
1
1448
30
275
498
6752
1 578
1392
39
239
6
11
6
11
e
ïï
658
668
401
54
219
383
882
494 49
192
250
977
576
43
154
6 892
1762
1079
17
250
6 780
1813
1168
21
218
6 644
1888
1238
32
198
6 455
1959
1349
43
194
6 126
2 197
1449
42
186
5.950
2 272
1575
38
165
van
5 001-20 000
inwoners.
M. V.
7 127
1860
779
6
228
7 154
1930
746
7
183
7 054
1968
814
'9
.155
6 975
2 015
843
11
156
6 815
2 079
952
11
143
6 775
2 078
996
13
138
500 en minder
inwoners.
M. V.
6 969 6 821
2 130 2883
726 580
6 4
169 212
6 864
2155
826
5
150
6 770
2 271
812
7
140
6 655
2 323
857
10
155
6 467
2 409
958
11
155
6 401
2411
1022
12
154
6 822
2 382
621
4
171
6 851
2 415
582
5
147
6 824
399
627
5
145
816
2 404
635
6
139
6 851
2 365
639
140
6 535
734
562
3
166
528
2 789
532
S
148
6 456
2 825
579
4
136
6417
2 810
617
5
151
6 356
2 816
672
7
149
6 358
2 794
692
6
150

76
Uit de tabel der verhoudingscijEers blijkt dat, ofschoon van volkstelling tot volkstelling
in mindere mate, wat wel het gevolg zal zijn van het zich uitbreiden der verkeersmiddelen, het
grootste deel der bevolking nog geteld wordt in de gemeenten harer geboorteplaats. In hoeverre
deze personen vroeger reeds elders hebben gewoond of plannen hebben, zich later elders te
vestigen, is natuurlijk niet bekend, zoodat niet uit de cijfers mag worden afgeleid dat het grootste
gedeelte der bevolking voortdurend deel uit blijft maken van de bevolking der gemeente, harer
geboorte. Ten einde in deze materie eenig inzicht te krijgen, zou men moeten hebben een
statistiek van de sterfte en van de woonplaatsveranderingen naar de geboorteplaatsen.
Allereerst de cijfers voor het Rijk beschouwende, blijkt, dat bij de vrouwen het aantal in
hare geboorteplaatsen getelden bij alle volkstellingen kleiner is dan dat der mannen en dat de vermindering
van dat aantal van volkstelling tot volkstelling eveneens bij de vrouwen overwegend is.
Bij de mannen telde men van de 10000 in 1849: 6985 personen in hunne geboorteplaats ;
dit cijfer bleef vrij constant tot en met 1869, daarna trad eene daling in, die met schommelingen
het cijfer in 1899 op 6654 bracht d. i. ruim 95 °; (l van het relatief aantal in 1849. Bij de vrouwen
is het cijfer van 6836 in 1849 vrij gelijkmatig gedaald tot 6267 in 1899, of 91 o/ 0 van het relatief
aantal in 1849.
Bij de groote gemeenten is de vermindering bij de mannen sterker dan in de kleinere
gemeenten, waaruit evenwel niet moet worden afgeleid, dat een grooter aantal dezer stedelingen
de stad voor het platte land verwisselt dan omgekeerd het geval is. Immers tusschen de
groote gemeenten onderling kan groote uitwisseling bestaan, die de aantallen der in de gemeente
hunner geboorte getelde personen doen verminderen.
Bij de vrouwen is juist het tegengestelde op te merken als bij de mannen: de vermindering
is sterker in de kleinere dan in de grootere gemeenten, wat ook verklaard wordt door het feit,
dat aan de concentratie der bevolking in de groote gemeenten meer door vrouwen dan door
mannen wordt deelgenomen.
Wat de verschillende provinciën ten opzichte van de in. hunne geboorteplaats getelde
personen aangaat, schijnen de mannelijke Friezen het meest aan hunne geboorteplaats te zijn
gehecht; immers de daarop betrekking hebbende cijfers zijn over het algemeen vrij hoog resp.
(7189, 7222, 7273, 7217, 7152 en 7112 bij de volkstellingen sedert 1849) en de vermindering is,
in vergelijking met de meeste andere provinciën, niet belangrijk.
Voor de mannen had Gelderland in 1849 het hoogste relatieve cijfer : 7305 en Drenthe het
laagste 6222, welk laatste cijfer op 1899 tot 6088 terugging, en toen ook weer het laagste
van alle Provinciën was. Zeeland dat voor de mannen reeds in 1849 een betrekkelijk vrij laag cijfer
had, 6567, is de eenige provincie waarbij voor de mannen eene betrekkelijk sterke stijging plaats
vond tot 1879; toen begon wel weder eene daling doch niet zoo sterk dat het cijfer weder op
het peil van 1849 terugkwam. De cijfers waren achtereenvolgens 6567, 6658, 6714, 6917, 6828
en 6800. De grootste daling bij de martnen had plaats in de provincie Noordholland (van 7196
in 1849 op 6438 in 1899) de geringste (Zeeland uitgezonderd) in Friesland.
Bij de vrouwen was Limburg het hoogst in 1849: 7184 in 1899, 6721. Drenthe dat in
1849 het laagst was, 6143, daalde slechts in geringe mate tot 6027, wat oorzaak was dat de
provinciën Utrecht en Groningen, in 1849 resp. met 6215 en 6435 in 1899, op een lager
standpunt kwamen met resp. 5898 en 59351 Ook bij de vrouwen was de daling in Noordholland
het sterkst van 7121 op 6128 eii eveneens het geringst in Zeeland van 6571 op 6466.
Tegenover eene algemeene daling van het cijfer der in hunne geboorteplaats getelde
personen staat een algemeene ; stijging der overigen met uitzondering van de personen in den
vreemde geboren. Opmerkelijk is, en dat zal ook wel weder met de verbetering der verkeerswegen
in verband staan, dat de toeneming van de geborenen buiten de provincie vooral sedert
1869 veel aanzienlijker is, dan die van de geborenen in eene gemeente in dezelfde provincie,
77
waarbij zelfs van 1889'op. 1899 eene geringe daling is waar te nemen. In het Rijk werden van
de laatste categoriën toch resp. sedert "1849 geteld op 10000 mannen 1905, 1921, 1970, 1988,
2022 en 2013, en op 10000 vrouwen 2163, 2194, 2258, 2268, 2307 en 2291, terwijl van
de eerste categorie, werden geteld per 10000 mannen sedert 1849 rep. 825, 858, 864, 932,1067
1158 mannen en 801, 848, 889, 982, 1139 en 1260 vrouwen. Zoowel bij de mannen als de
vrouwen is de toeneming van beide categoriën in de groote gemeenten veel sterker dan op het
platte land, wat. bij eene steeds toenemende concentratie der bevolking naar de groote centra
ook wel het geval moet' wezen.
Hierboven is reeds gebleken dat de vrouwen over het algemeen binnen de rijksgrenzen
in meerdere mate hare geboorteplaatsen verlaten dan de mannen. Met uitzondering van de beide
volkstellingen van 1849 en 1859 is dit in het Rijk voor beide categoriën het geval, hoewel in
meedere mate met hen die binnen de provinciën waarin zij geboren worden blijven gevestigd.
Voor alle provinciën en de.groepen van gemeenten doet zich dit verschijnsel voor met enkele
uitzonderingen, wat de tweede categorie betreft, n.1, in Zeeland, Groningen en Limburg.
Duidelijk spreekt zich in de cijfers verder de ligging der provinciën uit, d. w. z. of de
provincie aan meerdere andere provinciën grenst. Zoo woonde in Utrecht dat aan 4 andere de
provinciën grenst relatief het grootst aantal personen dat in die provincie niet is geboren (in
1899 bijv, 2048 mannen en 2289 vrouwen): daarna volgt.Drenthe (3 grensprovinciën) met 1823
mannen en 1604 vrouwen, en dan Noordholland, Zuidholland en Overijssel. Het laagste
staat Zeeland, waar de communnatie met de andere provinciën zeer moeilijk is, dan volgt
Friesland, en daarna Limburg, dat eigenlijk slechts aan Noordbrabant grenst.
Zeer sterk is sedert 1849 achteruitgegaan, vooral bij de mannen, het aandeel der in
den vreemde geborenen. Van 275 mannen en 190 vrouwen per tienduizend van ieder geslacht
in het Rijk in 1849, zijn deze cijfers voor 1899 nog slechts 153 en 188. De daling heeft in
alle provinciën behalve in Limburg plaats gehad, waar de vreemdelingen voor een groot deel
kloosterlingen zijn.
§ 11. INDEELING DER BEVOLKING NAAR DE NATIONALITEITEN.
Daar in de volkstellingen vóór 1889 de verdeeling der bevolking naar de nationaliteiten
ontbreekt, is het slechts mogelijk de uitkomsten dienaangaande voor de beide laatste volkstellingen
te vergelijken.
Het totaal aantal vreemdelingen, dat op de tijdstippen der beide volkstellingen in
ons land werkelijke woonplaats had, bedroeg in 1889, 1.07 % in 1899 1.04 % van de bevolking
een achteruitgang dus van 0.03 °/ 0 . De verhouding der geslachten was in 1889: 51,33 mannen
tegen 48,67 vrouwen en 'in 1899: 52.90 mannen tegen 47.10 vrouwen.
Het percentsgewijze aandeel van elk der voornaamste nationaliteiten der in ons land
wonende vreemdelingen is als volgt:
1889 1899 1889 1899
v.
m. v. m. v.
Duitschland. . . 57.6 60.1 59.4 60.9 Andere landen. . 6.4 4.5 7.1 5.6
België 27.8 28.2 28.8 27.4 Onbekend . . 2.5 1.6 0.7 0.3
Groot Brittannië . 2.1 3.4 1.7 3.3 Totaal (incl.geen
Frankrijk . . . 35 2.1 1.7 2.2 nationaliteit . . 100.— 100.— 100.— 100.—
Uit deze cijfers blijkt, dat bij beide tellingen meer dan de helft der in ons land wonende
vreemdelingen van Duitsche nationaliteit zijn, en dat hun aandeel in het totaal der vreemdelingen
in 1899 grooter is dan in 1889. De.Belgen nemen ruim 1 ji in, terwijl de andere nationaliteiten
slechts ] /s Yan de vreemdelingen uitmaken.

78
De volgende tabel geeft zoo in absolute als in verhoudingscijfers een overzicht van de verdeeling der vreemdelinge]]
PROVINCIËN.
Gelderland
Zuidholland
Noordholland
Zeeland
Î
t
J
j
Jaren
der
volkstellingen.
1889
1899
I 1899
TT* r* i 1889
Utrecht
j 1899
Friesland <
1889
1899
r, . , 1889
Groningen ] 1899
1889
1899
T. , ( 1889
Limbui "g | 1899
Het Rijk
Gemeenten met , iaB(1
meer dan 100000 inw. j j^jj
van 20001-100000 „
5001-20000
5000 en minder
j
( 1889
\ ISQQ
Duitschland.
M. V.
570
581
1708
1805
2 548
3 116
3 079
3 172
105
105
375
352
210
121
864
955
998
825
752
631
3 253
4 996
14 462
16 661
4 531
5 357
2 247
2 083
4 225
4 923
3 459
4 298
491
610
1608
1 550
2 292
2 419
2 227
2517
75
' 77
384
337
114
92
"996
983
762
600
606
487
4 750
5 532
14 305
15 204
3 766
4 2S2
2 269
2Ü32
4 594
4 944
3 676
3 946
M.
1548
1921
België.
243
221
454
536
373
383
2 638
3125
43
49
20
11
14
19
14
20
4
3
1629
1782
6 980
8 070
658
730
• 878
867
1681
2 027
3 763
4 446
1494
1684
100
86
579
591
460
428
2 255
2106
40
53
11
3
22
20
10
16
2
3
1744
1843
6 717
6 833
885
860
976
941
1541
1352
3 315
3 680
Gr. Brittannië.
M. V.
10
39
13
22
159
158
224
155
25
55
22
14
3
1
21
8
5
1
3
3
36
22
521
478
336
269
46
39
95
115
44
55
44
55
69
72
240
299
276
234
17
25
59
48
3
17
7
3
4
4
90
81
818
829
440
444
113
93
173
185
92
107
VERDEELING DER BEVOLKING
Frankrjjk.
M. V
270
67
51
41
150
119
117
102
18
23
27
24
11
4
3
1
7
10
1
. 236
84
890
476
238
203
108
56
249
93
295
124
26
29
30
37
163
169
170
186
—
19
11
24
34
2
2
7
5
3
5
64
64
508
542
293
336
80
71
65
53
70
82
Andere landen.
M. M.
45
60
160
176
474
688
660
687
17
15
68
83
10
17
25
39
29
30
10
10
120
177
1618
1982
1025
1289
243
241
184
245
166
207
29
44
114
115
302
475
448
516
10
9
73
71
7
21
10
29
12
19
7
10
57
75
1069
1384
684
905
147
188
129
175
109
116
Onbekend.
M. V.
68
39
92
21
36
44
76
26
1
7
3
9
2
53
12
71
1
37
3
173
45
623
196
55
53
34
68
197
12
337
63
65
6
19
13
12
4
16
16
He voornaamste nationaliteiten voor de provinciën, het Rijk en de vier groepen van gemeenten.
lATIONALITEITEN IN 1889 EN 1899.
)TAAL
licl. geen
lioniiliteit.
542
525
1
1263
1156
1980
104.4
521
221
1561
321
1094
749
1030
151 1843
161 •901
121
131
n n
2191
nn 1
1124
1996
Isnc
1651
|447
Il26
•556
B59
B31
»29
•64
•41
V.
2 149
2 453
1940
1873
3 588
3 958
3 597
3 897
2 378
2 228
580
543
144
118
1074
1047
842
694
637
504
6 861
7 644
23 790
24 959
6 083
6 843
3 597
3 338
6 629
6 763
7 481
8 015
Duitschland.
M. V.
22.3
21.0
66.0
63.7
55.8
56.9
76.8
68.4
10.7
10.1
34.4
28.6
12.6
7.1
57.5
56.4
74.4
55.8
109.5
81.0
251.0
350.0
64.4
66.1
114.0
100.1
77.7
60.5
62.5
65.8
39.6
48.2
19.3
22.0
63.4
55.1
46.5
40.8
51.9
50.3
7.4
7.0
24.3
26.4
6.7
5.4
68.6
59.9
55.0
39.5
97.6
69.0
376.7
397.4
62.2
58.8
83.0
71.1
71.8
54.1
68.1
66.3
43.4
45.9
79
PER 10000 ZIELEN DER BEVOLKING VAN ELK GESLA.CHT BEHOORDEN TOT
Gr. Brittaunië. Frankrijk. Andere landen. Onbekend.
M.
60.5
69.4
9.4
7.8
9.9
9.8
9.3
8.3
268.5
301.6
4.0
4.0
1.2
0.7
0.9
1.1
1.0
1.3
0.6
0.4
125.7
124.8
31.3
32.0
16.5
13.6
30.4
25.2
24.9
27.7
43.1
49.8
58.9
60.8
4.0
3.1
11.7
10.0
10.7
8.6
223.3
192.5
3.6
4.2
0.6
0.2
1.5
1.2
0.7
1.1
0.3
0.4
138.3
132.5
29.4
26.4
19.5
14.3
30.9
25.1
22.8
18.1
39.2
42.8
0.4
1.4
0.5
0.8
3.5
2.9
5.6
3.3
2.5
5.3
2.0
1.1
0.2
0.1
1.4
0.5
0.4
0.1
0.4
0.4
2.8
1.5
2.3
1.9
8.5
5.0
1.6
1.1
1.4
1.5
0.5
0.6
V.
1.7
2.0
2.7
2.6
4.9
5.0
6.4
4.7
1.7
2.3
5.3
3.8
0.2
1.2
0.4
0.2
0.3
0.6
7.1
5.8
3.6
3.2
9.7
7.3
3.6
2.5
2.6
2.5
1.1
1.3
M. V.
10.6
2.4
2.0
1.4
3.3
2.2
2.9
2.2
1.8
2.2
2,5
2.0
0.7
0.2
0.2
'0.1
0.5
0.7
0.1
18.2
5.9
4.0
1.9
6.0
3.8
3.7
1.6
3.7
1.2
1.9
1.4
1.0
1.0
12
1.3
3.3
2.9
4.0
3.7
1.9
1.0
2.1
2.7
0.1
0.1
0.5
0.3
0.2
0.3
5.1
4.6
2.2
2.1
6.4
5.6
2.5
1.9
1.0
0.7
0.8
0.9
M.
1.8
2.2
6.2
6.2
10.4
12.4
16.5
14.8
1.7
1.4
6.2
6.7
0.6
1.0
1.7
2.3
2.2
2.0
1.5
1.3
9.3
12.4
7.2
7.9
25.8
24.1
8.4
> 7.0
2.7
3.3
4.2
2.3
V.
1.1
1.6
4.5
4.1
6.1
8.0
10.4
10.3
1.0
0.8
6.5
5.6
0.4
1.2
0.7
1.7
0.9
1.3
1.1
1.4
4.5
5.4
4.7
5.4
15.1
15.0
4.7
5.0
1.9
2.4
1.3
1.4
M.
2.6
1.4
3.6
0.8
0.8
0.8
1.9
0.6
0.1
0.6
0.3
0.5
0.1
3.5
0.7
5.3
0.1
5.4
0.4
13.9
3.2
2.8
0.8
1.4
1.0
1.2
2.0
2.9
0.2
3.9
0.7
V.
2.6
0.2
0.8
0.5
0.2
0.1
0.4
0.3
0.2
0.4
1.5
0.2
3.7
3.5
4.5
2.3
1.7
0.3
0.3
0.3
0.4
0.4
1.9
0.1
2.6
0.4
M.
TOTAAL.
98.2
98.3
87.7
86.9
83.7
•85.2
113.0
97.7
285.1
320.7
49.7
42.7
15.8
9.2
65.1
61.7
83.7
67.4
117.4
83.6
420.3
499.0
112.6
111.2
172.1
147.6
124.5
97.6
95.0
100.5
92.4
103.4
V.
84.7
88.6
76.6
66.6
72.7
66.8
83.9
77.9
235.4
203.6
51.9
42.6
8.2
6.9
74.0
63.8 •
60.7
45.7
102.6
71.4
544.1
549.1
104.2
96.6
134.1
113.6
113.9
88.9
98.3
90.7
86.3
93.1

80
Het grooter. zijn van .het relatief aantal mannelijke vreemdelingen vergeleken bij'dat der
vrouwelijke, blijkt volgens deze tabel voor alle provinciön het geval te zijn, behalve voor Limburg
en Overijssel. Ook de vier groepen van gemeenten vertoonen hetzelfde verschijnsel, met uitzondering
in 1889 van op een na de kleinste groep.
Voorts blijkt uit de cijfers, dat de vermindering van het relatief aantal vreemdelingen in
het Rijk in hoofdzaak de vrouwen geldt, daar de mannen van 112 6 %oo slechts verminderden
tot 111.2 °/ooo terwijl het relatief aantal der vrouwen daalde van 104.2 %oo op 96.6 %oo.
Vermindering van het aantal vreemdelingen heeft niet voor alle provinciën plaats gehad. In Noordbrabant
is bij de mannen een geringe, bij de vrouwen een aanzienlijke vermeerdering -waar te
nemen. In Zeeland staat tegenover eene zeer sterke relatieve vermeerdering der mannen eene
bijna even grooter vermindering van de vrouwen. In Limburg is de vermeerdering der mannen
zeer aanzienlijk bij eene geringe vermeerdering der vrouwen.
In de overige provinciön overal eene meer of mindere sterke afneming voor de beide
geslachten; alleen in Zuidholland een geringe toeneming bij de mannen.
In de beide groepen van de voornaamste gemeenten nemen de beide geslachten sterk af
in de groepen der kleinere gemeenten, daarentegen toe, behalve bij de vrouwen, in de gemeenten
van 5001—20000 inwoners.
De geringe vermindering van het aantal vreemdelingen is, wat de mannen betreft, niet te
zoeken bij de Duitschers of Belgen, noch bij de overige nationaliteiten, waar, hoewel gering,
toch nog eene stijging valt waar te nemen, maar vooral bij de Franschen die van 4,0 °/ 0 oo teruggingen
tot 1,9 °/ooo. Ook de Engelschen verminderden iets. Bij de vrouwen echter geldt de
groote vermindering juist in hoofdzaak de Duitschers en Belgen al hebben de Engelschen en de
Franschen daartoe ook eenigermate medegewerkt.
Het grootst aantal vreemdelingen wordt aangetroffen in de provincie Limburg, een
natuurlijk gevolg van hare ligging tusschen Duitschland en België. Het grootste contingent wordt
door Duitschland geleverd.
Het kleinst aantal vreemdelingen herbergt Friesland.
Het percentsgewijze aandeel, dat de verschillende provinciën in het totaal aantal vreemdelingen
hebben, naar de geslachten gesplitst, is als volgt:
1889 1899
M. V. M. V.
Noordbrabant. . . 10.0 9.0 9.7 9.8
Gelderland. . . . 9.0 8.1 8.2 7.5
Zuidholland . . . 15.2 15.1 16.6 15.9
Noordholland . . . 18.0 15.1 16.2 15.6
Zeeland 11.2 10.0 11.9 8.9
Utrecht 22 2.4 1.9 2.2
Friesland . . . . 1.1 0.6 0.6 0.5
Overijssel . . . . 3.9 4.5 3.7 4.3
Groningen . . . . 4.5 3.5 3.5 2.8
Drenthe 3.2 2.7 2.4 2,0
Limburg 21.7 28.9 25.4 30.6
Het Rijk . . . . 100.— 100.0 100.0 100.0
Gemeenten met
meer dan 100000 inw. 27.3 25.6 28.2 27.4
20001—100000 . . 14.2 15.1 12.0 13,4
5001-20000 . . . 26.4 27.9 26.9 27.1
5000 en minder . . 32.1 31.4 32.9 32.1
Het groot aantal vreemdelingen dat Zuidholland en Noordholland huisvest, woont voornamelijk
in dé grootste gemeenten. Amsterdam, Rotterdam en 'sGravenhage telden te zamen
81
in 1899, 26.8 °/o van het totaal aantal vreemdelingen van Noord- en Zuidholland, zoodat er voor
de rest dier beide provinciën slechts 4.4 °'o overblijft.
In totaal werden 5 personen aangetroffen die van nationaliteit tot twee landen behoorden,
3 mannen en 2 vrouwen, die opgaven Anglo Duitschers te zijn.
Het aantal personen, dat geen nationaliteit had, bedroeg 260, n.1. 167 mannen en 93
vrouwen. Het grootste aantal, werd in de provincie Groningen geteld en wel 109 mannen en
50 vrouwen, waarvan alleen in dé gemeente Vlagtwedde 101 mannen en 45 vrouwen.
Eene verdeeling der in ons land gevestigde vreemdelingen (Duitschers, Belgen en overige
vreemdelingen afzonderlijk) naar geslacht, burgerlijken staat, leeftijd, beroep en de positie daarin
door hen bekleed, wordt aangetroffen in het 4e Hoofdstuk dezer inleiding, beschouwingen naar
aanleiding van de uitkomsten der beroepstelling behelzende.
Bij de behandeling van de toeneming der bevolking is gebleken dat het vertrek van
personen uit ons land veel grooter is dan de vestiging van personen uit het buitenland, en dat
dit vertrek bij de mannen grooter is dan bij de vrouwen. De geringe vermindering van het
aantal mannelijke vreemdelingen, wijst er dus op dat aan dat vertrek voornamelijk door Nederlanders
wordt deel genomen. Hieruit volgt dat het aantal Nederlanders, dat in den vreemde
woont aanzienlijk grooter moet zijn, dan het aantal vreemdelingen hier woonachtig, ook al hebben
jaarlijks een aantal naturalisation plaats. Niet alle uitkomsten der volkstellingen van vreemde
staten noemen het aantal in die staten gevestigde Nederlanders afzonderlijk. Intusschen stellen
de onderstaande cijfers in staat hun aantal in enkele Europeesche landen te leeren kennen.
Duitschland. . . ( 1 Dec. 1900) 88053
Frankrijk . . . (31 „ 1896) 7089
België (31 „ 1900) 56306
Italië (31 „ 1900) 173
Deze vier landen huisvesten dus reeds aan Nederlanders bijna het drievoud van het aantal
vreemdelingen dat in ons land werkelijke woonplaats heeft.
Omtrent leeftijd, beroep en economischen toestand dier zich in den vreemde bevindende
Nederlanders worden geene nadere gegevens in de uitkomsten der volkstellingen verstrekt.
Omtrent het aantal Nederlanders dat buiten Europa gevestigd is, kan alleen worden
veraield, dat volgens de uitkomsten der volkstelling in de Vereenigde Staten van Noord Amerika
10i 31 personen in 1900 werden geteld, die in Nederland geboren waren en dat Nederlandsch
Oost Indië in totaal op het eind van 1900 10996 in Nederland geborenen huisvestte.
Voorts zij nog vermeld dat sedert 1881 74463 Nederlanders, volgens de Commission van
toezicht op de landverhuizing, zich naar overzeesche gewesten hebben begeven, voornamelijk
naar Noord-Amerika.
§ 12. INDEELING DER BEVOLKING NAAR DE KERKELIJKE GEZINDTEN.
Achterstaande twee tabellen geven in absolute zoowel als in verhoudings-cijfers een overzicht
van de verdeeling der bevolking naar de kerkelijke gezindten bij de opvolgende volkstellingen
sedert 1849.
In de uitkomsten der volkstellingen van 1 Januari 1830 en 1 Januari 1840 wordt de
bevolking alleen verdeeld in Protestanten (zonder dat medegedeeld wordt welke gezindten daartoe
gerekend zijn), Katholieken, Israëlieten en overigen. De aantallen waren:
Protestanten
Katholieken
Israëlieten
Overigen
1830
1.544.888
1.019.108
46.397
3.094
1840
1.704.275
1.100.616
52.245
3.314
11

Eet Rijk
O
a « o
S go
a s
53
.•3©
a §
s ®
S3 _.
?! a O
i
ö §
"S 1
-W Si
3 ^
1 g
I o
§
i Ö
e
H
a
g Ü
o
H
9
§
H
M
i
Jaren
der
volkstellingen.
1849
1859
1869
1879
1889
1899 S )
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1349
1859
1869
1879
1889
1899
Nederduitse?
Hervormd
M
812
891
960
1077
1079
1217
355
528
259
130
583
200
102 302
115 767
126 632
158 551
183 370
259 814
90 095
97 911
105 282
119 290
129 520
155 220
271 381
303 858
328 049
365 573
349 277
382 361
348 577
373 992
400 296
480 716
417 416
419 749
V.
855
926
996
1109
1115
1253
128
141
153
186
214
297
i
100 146
106 880
115 722
130 394
142 032
169 576
278 660
307 522
331 897
366 639
350 694
380 851
348 892
370 846
395 394
426 186
408 150
405 945
892 4 134
563 4 765
593 4 887
739 4 661
066 4 791
821 4 370
194
315
580
520
190
437
Waal sel)
] Hervormd
2
2
2
2
3
3
1
1
1
1
M.
436
837
999
996
107
003
148
274
193
054
995
814
310
38S
433
361
454
352
240
266
262
250
235
200
V.
4 301
5 038
5 371
5 069
5 508
5 487
2 649
3 118
3 393
3 405
3 714
3 766
1067
1276
1233
1061
980
1014
330
376
451
384
545
484
255
268
294
219
269
222
Engelsch
Presbyt.
M.
379
154
192
116
121
92
203
90
122
64
66
35
23
39
3
7
7
50
58
49
34
38
36
103
3
13
15
10
14
V.
268
220
225
167
165
143
164
165
149
91
104
45
82
Remonstrant
M.
2 233 2
2 431 2
2 505 2
4 460 5
6 645 8
9 040 11
1 016 1
1 2J1 1
1 216 1
1 824 2
2 956 3
4 375 5
10 399
2 433
17 470
11 1 409 1
9 1 808 2
17 2 525 3
51 216
48 229
44 269
40 499
29 927 1
56 1 178 1
43 602
5 558
15 550
25 728
23 954
25 962 1
y.
Christelijk
Gereformeerd
M.
y.
INDEELING 1DER BEVOLKING
Doopsgezind
M.
y.
Evang.
] jitthersch
M.
676 20 094 20 214 19 076 19 499 28 056
895 12 766 32 962 21 079 21 083 27 718
981 53 314 53 809 22 146 22 081 28 672
218 69 258 70 645 25 216 25 4S9 o0 634
244 92 570 96 6S1 26 191 27 381 31 456
767 26 614 2S 015 27 690 30 099 34 011
302 584 643 1 750 1 940 16 622
547 916 1 058 2 014 2 232 16 720
535 3 21S 3 791 2 495 2 747 17 318
224 2 456 2 902 3 282 3 654 18 757
673 5 956 7 556 4 596 5 120 20 571
718 3 129 3 851 5 742 6 811 23 430
501 1 106 1 220 2 390 2 643 4 797
506 1 993 2 304 23 893 23 987 45 801
508 3 585 4 182 081 313 082
767 4 377 5 079 3 860 4 098 5 469
491 6 992 8 396 4 268 4 682 5 188
420 2 970 3 156 5 127 5 925 5 334
235 7 820 7 993 8 758 8 838 3 881
263 13 398 13 561 99 652 9 554 3343 793
310 21 030 21 161 841 9 623 843
543 29 120 29 612 10 975 10 980 148
095 38 829 39 928 10 271 10 854 898
566 9 701 10 1SS 10 085 10 868 3 732
638 10 584 10 358 6 178 6 078 2 756
579 16 459 16 039 6677 520 6 310 2 404
628 25 481 24 675 729 6 398 2 429
684 33 305 33 052 009 6 757 2 260
985 40 793 40 801 056 6 725 1 799
063 10 814 10 820 "6733
6 495 1 512
25
26
28
31
32
36
16
17
18
20
il
25
V.
3 954
4 300
4555 955
464
287
554
3 214
333 228
458
804
3 634
3 716
1
1
2
2
1
1
604
890
873
191
247
235
635
550
391
049
672
568
801
812
069
381
654
396
NAAR f
1
Hersteld
Evang.
Luthersch
M.
4 298
4 670
5 058
4 675
9 120
10 445
3 371
3 613
4 012
3 901
6 079
6 878
227
445
397
267
1 370
1 669
1
1
441
431
463
367
222
310
259
181
186
140
449
588
J
y. '
4 579 !
5 261
5 464
5 315
11056
12 206
9
3 738 1
4 228 1
4 474 |
4431 1
7 639
8 280/1
1911
389
357
284
1564
1888
457 f
446
479
442
1381
1398
1
DE KERKELIJKE ( GEZINDTEN. (Absolute cijfers.)
• ïïern-
:
' hutters
M.
135
1 e ft
lob
1 07 lul
loU
1 (IQ 1UÖ
1 fifi
luo
1 1
A00
1
i
8O
R
f 10
ie
IC
9fi a\.
i
KJ
81J
UA T
113
HO
I 108
107
l lui
1 Q1
!?,
[
193
198 1v 3
154 9
158 -
472
640
y.
60
'O,
1 o
QA O*
QO
.ÖJS
AR
40
Qt
.WO
i n
1 V
09 aa 0ii
o 0 E 0
71
11
j. x
01 ai.
17 11
97
al
94 a*x
99 HIU
1QQ
J.OO
1 lOi, 39
1 lOii fi9
1
141
A(\
1 10 1fi
JLOa 1 fi9
1
J
!
19
la
1 .
Angl. Ê•ichotsche
Episcop. C3-enieente.
M.
321
aöO
1 ^Q J.OÏ7
OOQ
Uv«7
94.0 biHcx)
2R3
J Ut-*
LUI
QQ
«7 O
1 JLOiJ w
1fi2
41
1 ^
10
99 uu
17 21
X 1
w X.
1Q
1 fi
1U
lï
IQ X O
AQ
rk£i
"8
QO
Ou
90 as
Q *>
1 ^
1 t,
y.
326
qoo
UkJU
9Q7
Uu l
971 all
RS7 UO (
4.RR
996
174.
180
L OU
238 UKJKJ
37
oo
Of) OU
f>2
52
28
6d\J
4.1
4:1
on eq
uu
^4.
1Q
AR
Q1
Ol
QQ
OO
KR OO
^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^
M.
153
4.T
*i:O
•34.
54
U x
134
X *J x
OQ
au
4.2
4.R
40
2
i
JL
1
1
Q
O
K
u
9
o
R
o
û
1j
3
l
i
i
i
l
y.
03
nO
U Vs
74
54
70 1 V
4.0
42
45
60
44
T T
12
i
J.
1 X
9
4
9
s
f
Ç
t
12 X 1
t
j
(
r
C
JNeclen. lier.
(1899
Ger. Kerken)
M. y.
—
89 442
77 751
,|{ l Kt X
20 701
64 \J \ \i X.
22 634
8 370
14 436
32 26'
74 231
l TT M U J.
28 110
Gâ\j li.V
66 449
•—
91575
83 378
23 513
25 962
8 274
15 986
32 28'
75 487
27 507
65 94
i
=
Roomsch Cathol.
M.
575171
607 356
648 163
715
f i. w
117
X X I
792 965
886 678
51849
57 728
64 513
80 478
107 099
142 602
72 154
78 254
86 838
v V v v W
99 232
117 329
137 500
152 650
163 903
173 289
191132
J. \J JL 1UW
212 182
235 564
298 518
307 471
823 523
344 225
356 355
870 964
• — — • •
y.
591 085
621 736
659 602
724 020
803 517
903 483
62 900
69 590
76 463
92 538
122 267
161 486
81313
87 729
97 241
109 953
130 122
152 410
83
153 747
163 751
172 389
189 125
209 539
234 065
293 125
300 666
313 509
332 404
341 589
355 512
Oud-
Roomsch
M.
2 696
2 580
2 569
3 111
3 811
4 269
964
926
965
1124
1414
1576
390
339
270
426
571
625
587
568
514
638
765
988
755
747
820
923
1061
1080
y.
2972 ! 27 323
2814
29 996
2718
31521
3140 38 182
3 876 45 049
4 485 47 478
1 187
1 158
1136
1261
1618
1889
453
391
316
472
605
658
609
511
461
581
717
964
723
754
805
826
936
974
———

• • >
85
RIJK EN
GROEPEN YAN
GEMEENTEN.
Het Rg'k .
Gemeenten met
100 000 en meer
inwoners . . .
Gemeenten met
20 001—100 000
inwoners . . .
Gemeenten met
5 001—20 000
inwoners . . .
Gemeenten met
5 000 of minder
inwoners . , .
INDEELING DER BEVOLKING NAAR DE KERKELIJKE GEZINDTEN. (Verhoudingscijfers.)
Op 10000 inwoners behooren tot de verschillende kerkelijke gezindten.
Volks-
1849
1859
1S69
1879
1889
1899
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1849
1859
1869
1879
1889
1899
5 457
5 494
5 467
5 450
4 865
4 841
5 310
5 349
5 283
5 342
4 670
4 898
5 064
4 978
4 928
4 489
4 512
6 030
6 057
6 040
5 979
5 180
5107
5 212
5 320
5 260
5 258
4 831
4 712
ch
md.
Wa
Herv
28
30
29
24
23
19
117
123
120
99
80
60
60
63
54
42
82
25
Engelsche
esbyteriane
2
1111
monstranten.
16
16
15
24
33
41
58
58
52
63
78
89
24
23
M
63
71
82
5
5
5
9
15
18
9
8
8
9
11
12
Christelgk
Gereformeerd.
132
199
299
349
419
107
28
41
132
80
159
61
63
107
175
187
254
85
173
267
386
480
584
133
157
228
332
406
478
123
zinden
Doop
126
127
124
126
119
113
84
89
99
107
114
110
135
146
144
157
148
153
193
190
178
180
156
140
92
88
87
85
81
76
Evangelisch
Lutherschen.
176
165
161
154
141
138
766
713
673
601
497
431
235
225
226
216
173
151
78
70
66
65
56
50
34
27
30
27
20
17
Hersteld-E vangJ
Lathersch.
29
30
29
25
45
44
164
163
160
129
161
133
11
21
17
11
49
49
10
996
19
1.8
ers.
Hernhat
Anglicaansche
Episcopaten.
11
85454
chotsche
emeenten.
Nederduïtsche
Geref. in 1899
Geref. Kerken.
401
708
520
427
275
423
478
1002
325
756
tellings-
jaren.
Nederduitsch
Hervormd.
Roomsch-
Catholiek.
3 815
3 714
3 653
3 586
3 539
3 507
i i i ' i | i | i I | | l . l I I I I
Uit deze cijfers blijkt dat tot 1879 het grootste gedeelte der Nederlanders circa 55 °/ 0 behoorde tot de Nederlandsche
Hervormde kerk. Dit cijfer daalde in 1889 op 48.65 °/ 0 hoofdzakelijk tengevolge van de afscheiding der Nederduitsche
gereformeerden in 1886, terwijl het tusschen 1889 en 1899 nog met 0.24 °/ 0 terugging. De relatieve vermindering dezer
2 643
2649
2 659
2 678
2 695
2 674
4123
4104
4146
4130
4 089
4 029
3 358
3 246
3 163
8 104
3 116
8 143
4 421
4 257
4 212
4137
4 084
4146
1
1
O
19
16
15
16
17
17
50
43
40
36
36
30
21
18
13
18
19
18
13
12
9
10
11
13
11
10
11
10
12
12
ieten.
Nede
Isra
181
184
180
195
204
193
684
678
681
747
735
609
213
199
191
169
151
122
124
115
107
95
82
51
47
46
43
39
34
ugeesch
ëlieten.
11
9
109
11
11
70
61
64
54
57
46
Overige
gezint
32
34
Geen kerk.
gezinte.
5
12
14
7
26
20
50
40
27
30
11
39
38
3
13
21
5
9
15
9
8
5
23
23
31
148
226
37
141
386
50
201
288
40
236
245
15
80
88
gezindte is reeds met 1859 aangevangen en wordt van 1859 op 1869 in alle groepen van gemeenten
waargenomen, terwijl zij voor de volgende perioden alleen voor de beide groepen van kleinere
gemeenten is doorgegaan, en er in de beide groepen der grootere gemeenten na 1879 weder
eene stijging is waar te nemen.
Ook aan de daling, die het relatief aantal Roomsch Katholieken reeds sedert 1849 ondergaat,
hebben de kleinere gemeenten meer deel dan de grootere. In de gemeenten met meer dan
100 000 inwoners is zelfs tot 1889 een geregelde geringe stijging waar te nemen.
Na de Ned. Hervormden en de Katholieken volgen in 1899 in sterkte de personen behoorende
tot de gereformeerde kerken, die in 1892 zijn ontstaan uit de Nederduitsch gereformeerde
en een deel der Christelijk gereformeerden. Dit verklaart tevens de sterke daling dezer laatsten
in het laatste 10-jarig tijdvak, na eene voortdurende sterke stijging van 1849 af. Telt men voor
1889 de Ned. gereformeerden en voor 1899 de personen behoorende tot de gereformeerde kerken
bij de Christelijk gereformeerden, dan verkrijgt men voor het Rijk de verhoudingscijfers 820
voor 1889 en 815 voor 1899. Ook hier dus eene geringe daling. Deze beide groepen van gereformeerden
zijn het sterkst vertegenwoordigd in de gemeenten met 5 001—20 000 inwoners.
Afneming van het relatief aantal vertoonen voorts nog de Waalsch-hervormden, de
Doopsgezinden, de Evangelisch Lutherschen en in het laatste tiental jaren ook de Nederlandsche
Israëlieten, welke laatsten in de 8 groepen van kleinere gemeenten reeds sinds 1849 in meerdere
of mindere mate sterk verminderden.
Slechts bij 2 kerkelijke gezindten, wier getalsterkte in ons land van eenige beteekenis is,
wordt eene vermeerdering van het relatieve aantal daartoe behoorende personen waargenomen,
n.1. bij de Remonstranten en de Hersteld Lutherschen, wier aantal in de beide groepen van
groote gemeenten het sterkst is. •
De betrekkelijk sterke toeneming der overige kerkelijke gezindten, waartoe vóór 1879 ook
de personen behoorden, die geene kerkelijke gezindte waren toegedaan, is hoofdzakelijk het gevolg
vóór 1879 van de toeneming dezer laatsten en gedurende den lateren tijd ook van het voortdurend
ontstaau van nieuwe kleinere secten, die uit andere kerkelijke gezindten zich vormen, en daardoormedewerken
tot de vermindering dier laatste. Bij de volkstelling van 1899 werd, behalve van de
in de tabel genoemde, van niet minder dan 73 kleinere kerkelijke gezindten melding gemaakt
met eeue totale sterkte van 16,453 personen.
De personen zonder kerkelijke gezindte zijn in de beide laatste 10-tallen van jaren zeer
sterk vermeerderd. Het zij hier opgemerkt dat, althans bij de laatste telling, alleen kaarten van
personen die bepaaldelijk hadden opgegeven tot geene kerkelijke gezindte te behooien, dadelijk
als zoodanig zijn . gerekend, terwijl, in navolging van hetgeen in 1889 was geschiedt, kaarten
van kinderen, waarin was medegedeeld dat deze nog niet tot eene kerkelijke gezindte konden
gerekend worden, werden teruggezonden met de mededeeling dat .die kinderen moesten gerekend
worden te behooren tot de kerkelijke gezindte der ouders. (Zie verder blz.. 17).
Ook waar de vraag betreffende de kerkelijke gezindte niet was beantwoord, of daarachter
eene streep was geplaatst, werd omtrent de beteekenis daarvan opheldering gevraagd, zoodat
mag worden verwacht, dat de gegevens dienaangaande juist zijn.
Het aantal personen dat tot geen kerkelijke gezindte behoort is grooter, naarmate de gemeenten
meer bevolkt zijn.
In de beide volgende tabellen wordt voor de voornaamste zes kerkelijke gezindten en
voor de personen die geen kerkelijke gezindte zijn toegedaan, zoo in absolute als in verhoudingscijfers
tot de bevolking een provincies gewijs overzicht gegeven, naar de geslachten gesplitst.

•
•
86
87
5
O S!
CL|
1849
1859
"NTnnvrl
XNOOICIbrabant'
) 1879
1869
1 1889
K 1899
Gelderland
Zuidholland
N -d
nollana
Zeeland
i
FTt • '1 t
ïecut <
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1849
1859
1869
1879
1839
1899
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1849
1859
1869
1879
1889
1899
18.49
1859
1869
1879
1889
1899
Nederduitsch
Hervormd
M. Y.
21 964 21 023
22 324 21492
22 139 22010
24 366 23 894
24 832 23 723
25 646 24 980
110 200 109 657
120 763 119 196
130 202 128 161
140 689 137 520
143 285 140857
158 975 155 439
184 368 203 574
204 363 222 861
224 054 243 354
263 350 282 798
277 042 298 954
330 012 353 652
119 483 135 088
134 011 147676
147 805 161 433
174 121 187 607
183 191 19S 119
213 047 231287
54885
58 000
55 821 59 148
58 595 61 866
60 588 63 716
58 758 61 640
62 259 64888
41 391 44035
44 950 47 189
49 474 51 794
55 549 57691
58 308 59 589
66 501 68 146
Christelijk
Gereformeerd.
M. V. M.
i394
1 331
i704
1 652
2245
2 136
2646
23 537
3 368 285 1873
455 466 5494
1869
1 827
2377
2 349
23 926 2 786
259 3 168
4559
4563
9 468
1731
1 777 13598
2731
2 724
3990
4 202
9 250 9 925
10270
10 899
16608
187 463 25 132
6 902 470 43 241
754 819
2 058 2 108
3583 809 35 982
167 444
889 10 036 18 237
067 3 317 21 089
1219
1126
o 427 2 361
4105
4,254
6300
6348
_
6795
6 857 4 245
2 896 2 909 10 605
484 478
921 916
1213
1 203
1356
1427
2Ó94
2 288 6 443
1133
1 206 9 214
V.
Evangelisch
[iuthersch
M.
Y.
Catholiek.
M.
V.
Neder
Israëliet.
469 301 171 961 175 663 961 869
416 311 177261
180 173 1011
901 t
305 301 188 122 189 008 986 974 aoUI 1 Ö
345 297 205 336 204 289 1072
1074
o 53
1 864 2S9 268 223 561 222 970 1119
1 126 328 243
5 454 304 244 242 972 243 875 1 022 1076
506 335
1174
982 69 939 69 457 2 142 2041
,
1280
1144 7549S
74689
222 342 2 221
1382
1381 80 111 78 974 392 2222 320
1 410 1360 86 204 84
1
560 493 412 357
1
278
8 841 1415
1339 94026
91295
2 607 601 1337 1167
13 717 1456
1649 101 777 100 162 2 514 584 2 78S 2 338
5864
5 419 66 374 72570
4866
5 155
.
6052
6025
71 369 78 696 55678 416 56778 774
6
J=
382 6619
78499
86 768 775 183 ao
JS
S3
O
6971
7131 92 849 101 129 729 186 1248 918
25 922 6894
7 301109
165 120 034 269 736 4 567 3 346
45 687 7905
8 411 132 541 144901
183 821 11191 8 414
15825
15168 62 733 69 055 12041
12935
..
ij!
15 657 15 781 68 226 74729
13 055 14008
Ü3
16048
16 567 75 899 82 072 14263
15433
ao
Ja
o
.._ 17 464 18146 89 924 95 614 19 252 20 687 1638 1278
20 025 18813
19 437 109 311 116 341 25 460 27 195 8901
6739
22 681 20004
21686 128951
137 405 27 194 29 766 24 396 19 305
710 615 21 178 20 989 366 335
#
588 544 21 431 21 563 330 331 13 Ja
466 536 23 132 22 915 245 257 o g182
445 532 24 118 24 387 237 253 257
4222
405 427 25 092 25 088 199 213 852 695
10 679 458 417 27 247 27 209 195 230 1484 1908
1031
1024 27 810 28 766 747 748
. .
1026
976 29 327 30 231 781 790 Ja Ja
1096
1070 30 751 31 985 755 747 §171 o
1079
1151 33 611 34 554 714. 740 121
6 700 1214
1306 37 648 38 294 697 702 532 408
9 752 1382
1475 40 833 42 236 704 711 1142 762
M.
7.
Geen
kerkelijke
("rA7TP"»"- û
M.
Y.
5
?EOV
Jaren
der
volkstellingen.
Nederduitsch
Gereformeerd
(1899 ( ïereforïerken).
meerde !
Roomsch-
Friesland.
Overiissel.
Groningen.
Drenthe.
Limburg
i
1
Jtu'en
der
volkstellingen.
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1849
1S59
1869
1879
1889
1899
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1849
, 1859
Het Rijk. 1869
1879
1889
1892
Nederduitsch
Hervormd.
M.
99 593
110 452
115 321
127 075
101744
102 026
67 641
74 807
81454
88 (579
89 550
100 004
74 350
80 872
84 809
91917
88 637
98 012
35 836
41089
44 605
49 251
52 471
58 722
2 644
2 016
1801
1645
1765
1940
V.
103 087 2 314 2 384
112 305 4 261 4254
118 240 7 502 7 493
129 109 11 055 .1416
104 486 14 593 .5056
102 876 3 794 3 972
67 004 1 635 1 614
72 956 3 028 3 008
78 372 4 923 4860
84 960 682 818 682 763
86 513 880 738
96 493 766 787
78 533 5 355 5 582
83 654 8 301 8 597
88 039 12 126 12 206
94 955 15 902 16 247
92 167 19 080 19 769
101 058 2 644 2 814
34 563 2 339 2 329
38 846 35671 697 34671 515
41 977 211 958
46 166 476 387
47682
691 625
53471
192 269
1328
____
1209
2 —
1111 347 49 (i
323
9
336 13 1
519 34 28
20094
20 214
32 766 32 962
53 314 53 809
69 258 70 645
92 570 96 681
26 614 28 015
812355
855892
891528
926563
960259
996593
1 077 1301109739
1 079 5831115066
1 217200
1253821
Christelük
Gereformeerd.
M.
Y.
Nederduitsch
Gereformeerd
(1899 Gereformeerde
Kerken).
M.
— —
14 433
29 395
_
—
— •
—
4 325
13 312
—
—
—
4 654
22 619
—•
—
—
—568
9 174
_
—
—
—
649
__
__
—
_
89 442
177 751
Y.
—
14 699
30121
—
3 984
12 958
4 762
23 336
_
—
91575
183 378
Evangelisch
Luthersch.
M.
Y.
Roomsch-
Catholiok.
M
Y
Neder!
Israëliet.
472 344 10 829 10 892 990 1021
••£
_ 439 404 11 617 11 475 1092
1 071
509 489 12 087 11 957 1
1
082 1 087 O M
612 581 12 943 13 218 1108
1 09 L 1711 1523 o
490 440 12 692 13 156 863 929 12 860 0870
392 394 12 148 12 683 733 785' 12 687 0 669
_ 798 587 35 076 34 840 1647
1576
4
— 650 505 36 810 35 870 1917
11122 813 1
835 728 38 265 37 152 .1904
842 B
1 8191
803 698 39 376 38 143 2 040 871
O 253
646 587 40 958 39 782 2 131 019 1394 1005
671 650 45 383 44 462 2 252 234 2099 1507
_ 1161 834 6 875 7010
1912
1 853 M 4
— 1070 855 77899 247 7464
2222 224 22228 141
1109 909 811 7
1 -o-
980 227 299 B
§
1185 1071 784 8 919 657 780
O 792 642
973 926 072 9 395 938 950 4 951 4111
1076 1036 644 9 980 3 002 000' '6 748 5731
_ 289 159 2 558 2327
1 008' 940 4
__ 288 176 2 631 2223 305 1 131 1052
4Ï
4
— 221 121 3 019 558 1 207 1111 131
—546 171 95 345
1 1
§217
553 946 1 211 124 263
159 96 693 315 1 199 117 940 739
8 992 133 108 385 3 857 1174
110 1065 788
_ 263 171 99 838 99 516 643 616
242 169 105 909 104 527 696 651 J§ 1d
— 229 152 110 467 108 233 685 684 §37 o12
149 129 118 419 116 261 669 675
10 158 120 126 747 123 847 567 617 74 26
1 227 164 139 749 136 703 505 548 92 31
_ 28056
25604
575 171 591 085 27 323 26S0S9
M
27718
26890
607 356 621 736 2S 996 3C1754
28672
28873
648 163 659 602 31 521 3£
1 V
1957 d -g o
a
30634
31191 715 117 724020
38(182
3£ ) 893 6 838 o 5415
31456 32 247 792 965 803 517 4c.049
47'205
36736
29 349
34 011 36235
886 678 903 483 47 .478 5C ) 86564200
50 979
M.
Y.
Geen
kerkelijke
Gezindte.
M.
•i
Y.

• - • :
(•••
•
PROVINCIËN.
Noordbrabant.
Gelderland
Zutdholland
Nnordholland
Zeeland
'S g
C—t
fc"l ^
1849
1 S 5 9
1 8 6 9
1 8 7 9
1 8 8 9
. 1899
1 8 4 9
1 8 5 9
1 8 6 9
1 8 7 9
1 8 8 9
1 8 9 9
1849
1 8 5 9
1 8 6 9
1 8 7 9
1 8 8 9
1 8 9 9
1 1849
1 8 5 9
1 8 6 9
1S79
1S89
1899
1849
1859
1869
1879
1889
1899
1849
1859
1869
Utrecht . . . . ( 1879
1889
1899
Nederduitsch
Hervormd.
M.
1 1 1 5
1 0 9 5
1 0 3 4
1 0 4 1
971
926
5 9 2 4
5 9 6 2
5 9 7 4
5 9 6 7
5 5 3 7
5 5 6 9
6 8 5 4
6 8 7 5
6 S 0 2
6 8 0 1
6 0 6 9
5 9 7 8
5 2 6 6
5 3 4 1
5 3 2 8
5 2 9 7
4 5 7 3
4 5 5 2
6 9 6 2
6 8 4 3
6 7 2 2
6 544
5 9 7 9
5 8 2 2
5 6 8 6
5 7 3 0
5 8 2 7
5 9 0 4
5 344
5 3 8 5
V.
1 0 5 5
1 0 4 8
1 0 2 5
1 0 2 8
934
902
5 9 3 7
5 9 5 6
5 9 6 8
5 9 5 2
5 5 5 8
5 5 3 0
6 9 1 4
6 8 9 3
6 7 8 3
6 7 9 1
6 0 6 2
5 9 6 9
5 4 0 0
5 4 1 2
5 3 8 0
5
4
3 4 0
6 2 0
4 6 2 5
7 1 2 0
6 9 8 3
6 8 4 4
6 6 3 4
6 1 0 5
5 9 3 3
5 7 5 0
5 7 8 2
5
5
8 4 3
9 1 1
5 3 2 5
5 3 4 3
88
• O p 1 0 0 0 0 p e r s o n e n van elk geslacht komen:
Christelijk
Gereformeerd.
M.
71.
83
105
113
132
16
100
118
134
138
176
61
102
135
281
265
363
125
33
83
137
157
222
66
155
299
471
680
691
271
66
IJS
143
144
192
92
V.
67
80
100
109
130
17
99
118
130
137
180
63
93
131
277
262
374
126
33
77
133
155
234
66
13S
279
471
661
679
266
62
112
136
146
204
95
Nederduitsch
Gereformeerd
(1899 Gereformeerde
kerken)
M.
—
—
73
198
—
—
—
366
476
—
—
— 551
783
—
—
—
455
451
—
—
—
432
992
__
—
_
—
591
746
V.
« —
73
197
_
—
—
—
349
488
_
._
—
—.
526
771
—
—
—
467
454
_
—'.
—
—
418
976
_
—
__
—.
599
765
E v a n g e l i s c h
L u t h e r s c h .
•M.
24
20
18
15
11
12
63
63
63
60
55
51
218
20S
194
180
151
143
697
622
579
531
470
427
90
75
53
48
41
43
142
130
129
115
111
112
V.
15
15
14
13
11
9
53
57
64
59
53
59
184
187
184
171
148
142
606
577
552
517
453
434
76
64
59
55
42
38
134
118
121
118
117
116
Roomsch
Catholiek.
M.
8 7 2 7
8 7 3 8
8 7 8 2
8 7 7 0
8 7 4 0
8 7 7 5
3 7 6 0
8 7 0 0
3 6 7 6
3 6 5 6
3 6 3 3
3 5 6 5
2 4 6 8
2
2
4 2 8
3 8 3
2 3 9 9
2 3 9 2
2 4 0 1
2
2
7 6 5
7 3 5
2 7 3 6
2
2
7 3 6
7 2 8
2 755
2 6 8 6
2 6 4 2
2 6 5 4
2 6 0 5
2 5 5 3
2 5 4 8
3 S 2 0
3 747
9 6 2 2
3 5 7 2
3 451
3 3 0 7
V.
8 8 1 0
8 8 0 2
8 8 0 5
8 7 9 2
8 784
8 8 0 6
3 7 6 0
3 7 1 2
3 6 7 7
3 6 6 0
3 6 0 3
3 5 6 4
2
2
4 6 5
4 4 0
2
2
4 1 8
4 2 8
2
2
4 3 4
4 4 6
2 7 6 0
2 7 3 1
2 7 3 5
2 7 2 2
2 7 1 3
2 7 4 8
2 5 7 7
2 5 4 6
2 5 3 5
2 5 3 9
2 4 8 5
2 4 8 8
3 7 5 6
3 7 0 0
3 6 0 8
3 541
3 422
3 311
-
Nederliindseh
Israëliet.
M.
49
51
46
46
44
37
115
116
110
106
101
88
181
181
175
174
159
148
531
521
514
586
636
581
46
40
28
26
20
18
103
101
89
76
64
57
V.
44
44
45
46
44
39
111
111
108
104
103
92
175
178
172
173
157
149
517
509
515
589
634
595
41
39
28
26
21
21
98
98
84
76
63
56
,
.
1 8 4 9 5 4 2 0 5 493 134 130
Ja ja a°18
1 8 5 9 5 4 6 3 5 517 202 196 _ __
g12
1 8 6 9 5 4 4 3 5 490 302 296
—
•tiet Rijk . . 1 8 7 9 5 4 3 1 5 468
49 36
4 844 4 884 349 348
.— —
401 401
92 60 1'899 4 829 4 843 106 108 705 710
89
Nederduitsch
Beh . tot
hn
N e d e r d u i t s c h Christelijk Gereformeerd
geen kerk. gez.
PROVINCIËN.
H e r v o r m d . Gereformeerd. (1899 Gereformeerde
kerken)
M. V.
M. V. M. V. M. V.
1 8 4 9 8176 8 211 190 190
1 1 8 5 9 8101 8 147 314 308
§ a
__
1 8 6 9 7 959 8 019 518 508
5 o
Frieslaud . . . '• 1 8 7 9 7 760 7 792 675 687 __ —
13 102
1 8 8 9 6 106 6185 876 891 866 870
18 12
1 8 9 9 6 011 6 032 224 233 1 7 3 2 1 7 6 6
. .
i 1 8 4 9 6 235 6 246 151 150
_
-O
1 8 5 9 6 271 6 285 255 260
—
§ "§
1\
. 1 8 6 9 6 302 6 280 381 389
__
15 o12 Ovenjssel . . . ' 1 8 7 9 6 345 6 323 488 503
._
52 46
1 8 8 9 5 956 5 963 590 596 288 281
97 83
1 8 9 9 5 906 5 883 163 170 786 790
.
M
1 8 4 9 8 067 8157 581 580 _ _
_a
-O
IS
1 8 5 9 7 885 7 940 818 819
o 32
1 1 8 6 9 7 639 7 702 1 0 9 2 ' 1068
_
22 Groningen ..
1 8 7 9 7 362 7 396 1274 1265 __
100 68
' 1 8 8 9 6 604 6 652 1421 1426 347 344
203 142
1 8 9 9 6 630 6 658 179 185 1 5 3 0 1 5 3 7
.
1 8 4 9 8 481 8 538 554 575 _ _
1
o
50
'
1 8 5 9 8 359 8 418 750 762 _
1 1 8 6 9 8 170 8 224 . 9 5 5 971
__
36 Drenthe .... 1 8 7 9 8 0 1 8 8 040 1054 1112 — _
222 157
1 8 8 9 7 6 4 3 7 684 1120 1229 83 88
521 386
•
1 8 9 9 7 5 3 8 7 569 153 180 1178 1 2 7 3
,
1 8 4 9 255 131
_
Ja
1 8 5 9 183 113
_ _ _
g • §
T * 1
1 8 6 9 159 122 _ 11 _ —
28 19 Limburg, . ..
1 8 7 9 136 112 1
—
87 69
1 8 8 9 136 106 1
5 1
139 103
1 8 9 9 136 109 2 , 2 1 —
tippen
stellin;
Evangelisch
Luthersch.
M.
39
32
35
37
29
23
74
53
65
57
43
40
126
105
100
95
72
73
68
90
40
28
23
17
25
22
20
12
12
16
187
171
163
154
141
135
159 3 6 7 4
154 3 6 0 6
141 3 5 5 8
40 3 5 1 8
R o o m s c h
Catholiek.
M.
27 886
29 856
33 834
35
26
23
790
762
716
55 3 2 3 3
43 3 1 0 1
58 2 9 6 0
52 281.7
40 2 724
40 2 6 8 0
87 746
81 709
80 704
83 704
67 676
68
39
39
24
17
15
15
652
605
544
553
578
684
691
17 9 6 4 5
16 9 7 1 8
14 9 7 5 0
11 9 7 8 8
10 9 7 8 0
12 9 7 8 9
164 3 8 3 8
160 3 7 4 1
V.
V.
8'68
835
811
796
779
744
3 2 4 8
3 0 9 9
2 9 7 7
2 8 3 9
2 742
2711
728
710
688
695
678
658
575
505
501
513
534
546
9 7 8 1
9 7 9 8
9 7 9 3
9 8 1 4
9 8 1 9
9 8 2 2
3 794
3 6 9 9
3 6 3 3
3 5 6 7
3 5 2 0
3 497
— —
Nederlandsch
Israëliet.
M.
81
81
75
68
52
43
152
161
147
146
142
133
207
221
201
213
219
aio
239
232
221
197
175
151
62
64
60
55
44 35
182
184
179
193
202
188
V.
81
78
74 66
55
46
147
157
148
139
139
137
192
204
201
217
213
198
232
230
222
196
180
157
61
61
62
57
49 39
180
183
182
197
207
197
Beh. tot
geen kerk. gez.
M.
8
17
25
104
702
747
13
9
10
18
93
124
6
4
16 63
369
456
10
13
19
43
137
137
—
13
6
6
6
12
16
34
165
255
12
V.
6
13
21
92
643
626
12
'7
7
14
69
92
4
5
11
50
297
378
7
9
17
38.
119
112
__
—
—
1
2
2
4
9
13
27
129
197

• • — _
—
_
—
90 91
II.
LEEFTIJDEN.
Daaromtrent wordt nog opgemerkt dat, wat de afneming van het betrekkelijk aantal Ned.
Hervormden betreft, alle provinciën daaraan hebben deelgenomen en wel bij beide geslachten.
Het sterkst is de afneming in Friesland en in Zeeland. Ook ,de vermindering der Katholieken
wordt met uitzondering van Noordbrabant en Limburg, welke laatste provincie eene voortdurende
toeneming vertoont, in alle provinciën waargenomen, het sterkst in Overijssel en Utrecht, het
geringst in Drenthe.
Het relatief aantal personen dat tot geene kerkelijke gezindte behoort is .het grootst in
Friesland, dan volgt Noordholland, daarna Groningen. Relatief het kleinst is het in Noordbrabant.
Nog zij opgemerkt dat onder deze personen het relatief aantal vrouwen steeds minder is
clan dat der mannen.
§ 13. INDEELING DER BEVOLKING NAAR DEN LEEFTIJD EN DEN BURGERLIJKEN STAAT.
De volgende tabellen geven in absolute cijfers een overzicht van de indeeling der bevolking
naar geslacht, leeftijd en burgerlijken staat bij de opvolgende volkstellingen, in onderling verband.
Eene andere leeftijdsindeeling in de volkstellingen van 1829 en 1839 maakte, dat de hiergemaakte
groepeering naar 5-jarige leeftijdsgroepen voor de beide genoemde volkstellingen niet overal
kon worden gegeven. Zooals reeds op blz. 61 is medegedeeld worden de gescheidenen van
echt eerst met 1859, de gescheidenen van tafel en bed eerst met 1869 afzonderlijk vermeld.
Voor de volkstelling van 1899 worden de cijfers behalve voor het Rijk ouk voor elk der vier
groepen van gemeenten gegeven.
beneden 1 jaar.
1 »
2 ,
3 „
4 „
0-4 „
5-9 „
10—14 „
15—19 ,
20-24 „
25-29 ,
80—84 „
35—39 „
40—44 „
45—49 „
50-54 ,
55—59 „
60—64 „
65—69 „
70-74 ,
75-79 „
80 j. en ouder.
Tot. incl. onbek.
ONGEHUWD.
M.
33 646
38 145
32 283
33 627
33 157
170 858
158 274
252 982
93 503
57 473
28194
15 341
9 657
6 124
13 212
6 297
817 061
V.
32 824
36 897
' 31559
32 610
33150
167 040
154521
251317
90 730
52 606
28 246
17 940
12 393
8 013
17 445
8 621
809 423
M.
HET RIJK OP 31 DECEMBER 1829.
GEHUWD.
.
—
—
—
_——
418
10 909
43 275
60 421
59 866
54 473
44 198
100 167
34 900
409 176
V.
—
—————
1617
21 018
52 416
64 602
64 095
56 156
41 580
84 465
23 322
409 176
WED.
M.
—
—————
10
223
989
1860
2 426
3 099
3 495
17 678
22 016
51 769
STAAT.
V.
—
—
————
28
380
1539
3 289
5 549
8 005
9 127
44180
44135
116 253
GESCH.
V. ECHT.
M. V.
1 |
1
1O
«j
3 §
d
&
S>
4)
,Q
n3
S
1
o
GESCH.
V. T. EN B.
M. V.
1 |
•s
1
• 1
d
53
«P
a
O)
1
ê
a^OTAAIJ,
(inclusief onbekend.)
M.
33 646
38 145
32 283
33 627
33157
170 858
158 274
250 340
104 635
101 737
90 475
77 633
67 229
53 817
131057
63 213
V.
32 824
36 897
31559
32 610
33 150
167 040
154 521
252 962
112 128
106 561
96 137
87 584
76 554
58 720
146 090
76 078
Totaal.
66 470
75 042
63 842
66 237
66 307
237 898
312 795
506 372
216 763
208 298
186 612
165 217
143 783
112 537
277 147
139 291
1278 006 1 335 292 2 613 298
LEEFTIJDEN.
beneden 1 jaar.
1 »
2 »
3 ,,
4 „
.0-4 „
5—9 ,"
10—14 »
15—19
20—24
,
„
25-29 „
30—34 „
35—39
40-44
„
„
45—49 „
50—54 »
55—59
60—64
„
,
56—69 „
70—74 „
75—79 ,
80 j. en ouder.
Tot. mcl. onbek.
beneden 1 jaar.
1 s
2 ,
3 „
4 ,
. 0—4 „
5-9 „
10-14 „
15—19 „
20-24 ,
25—29 ,
30-34 „
35—39 ,
40-44 ,
45-49 „
50-54 „
55-59 ,,
60- 64 ,
65—69 .
70-74 „
' 75—79 ,
80 j. en ouder.
Tot. incl. onbek.
ONGEHUWD.
M.
37 055
• 44 385
37 811
36 455
34 739
190 445
157 642
| 292 919
112118
60 894
29 781
18 810
11 664
7 715
14 029
6 589
903 122
40 344
34 252
31 901
32 177
'34 825
173 499
174 992
166 252
141 864
126 327
82 887
39 972
20 663
12 187
9743 759
095
930
759
2 401
11 600
036
630
969 916
V.
36 488
43 729
37 306
35 506
34 591
187 626
154116
288 235
105 869
55144
28 963
19 689
13 863
10 533
20 286
9 366
893 717
39
33
31
31
34
171
171
163
140
121
74
36
20
14
12
9
7
6
4
211
062
809
862
712
5S3
028
284
103
S07
454
146
073
623
006
000
825
751
521
257
801
710
160
M.
—
—
HET RIJK
GEHUWD.
—
—
465
11 956
43 017
60 720
70 518
64 886
53 317
103 826
36 459
445.183
_.
8
43
64
70
64
62
52
38
28
17952
958 607 466
183
404
102
982
085
061
039
987
178
280
423
778
002
319
846
V.
__
__
—
—
—
1572
23 209
55 174
66 081
70 204
62 150
52 531
89 736
24 248
444 932
HET RIJK
—
—
—
—
—
—
862
18 354
54 759
71213
71892
62 592
58 462
47 515
34 712
23 812
13 029
6 606
2 960
1015
467 898
OP 31 DECEMBER 1839.
WED.
M.
,
_
—
————
7
153
803
1522
2 471
3 217
3 801
17 338
23 383
52 699
STAAT.
y.
__
^_
__
__.
,
_
—
20
378
1307
2 802
5 249
7 767
10 315
44 920
48147
120 906
OP 31 DECEMBER
5
177
1068
2 290
3 27S
4 000
5 422
6 728
7101
8 239
7 285
6 978
5 275
4135
61 976
_
—
.
_
—
19
405
1770
3 765
6 052
8 097
12 036
15178
17 016
19 616
16 533
13 783
9 952
7 310
l 31550
GESOH.
V. ECHT.
M. V.
1
d 3
o
t
•S'
d
o d
ö
Ja
1
"d
O
1849.
§
1
,d
bfl
do
-§
V
o
s
s*
'g
jö
13
u
d
od
1 «
d
O
d
'S
1
'S bD
'S
SS
'S
O
S
fg>
>o
nd
•8
.8d
o
TOTAAL,
(inclusief onbekend.)
M. V. Totaal.
37 055
44 385
37 811
36 455
34 739
190 445
. 157 642
293 391
124 227
104-714
92 023
91 799
79 767
64 833
135 193
66 431
36 488
43 729
37 306
35 506
34 597
187 626
154116
289 832
129 456
111 625
97 846
95142
83 780
73 379
154 942
81761
73 543
88114
75117
71961
69 336
378 071
311758
583 223
253 683
216 339
189 869
186 941
163 547
138 212
270 135
148 192
1 401 004 1 459 555 2 860 559
40
34
31
* 32
34
173
174
166
142
134
127
107
94
SO
77
66
50
40
27
18
11
7
1498
344
252
901
177
825
499
992
252
055
912
050
246
030
251
223
816
210
278
109
356
313
084
811
39
33
31
81
34
171
171
163
141
140
130
111
98
84
82
72
59
49
33
23
149
062
809
862
712
583
028
284
103
688
214
677
052
567
696
498
518
479
950
819
190
623
585
1558 068
79 406
68 061
63 763
63 889
69 408
344 527
346 276
329 355
283 743
275126
257 727
218298
192 597
164 947
159 721
139 334
109 689
90 228
60 928
41546
25 936
16 669
3 056 879

92 93'
LEEFTIJDEN.
beneden 1 jaar.
1 »
2 »
3 ,
4 ,
0—4 ,
5-9 ,
10-14 ,
15-19 ,
20-^24 ,
25—29 *
80—H4 »
35—39 „
40—44 ,
45-49 „
50-54 „
55—59 „
60—64 ,
65—69 ,
70-74 »
75-79 ,
80 j. en ouder.
Tot. incl. onbek.
ONGEHUWD.
M.
49 U32
39 525
39 928
37 674
35 772
201 931
180 624
15S91O
16126S
139 263
79 228
41 736
25 074
15 817
10 489
7 509
6 260
4 533
2 971
1 829
880
538
1 039 261
V.
48 215
39 099
39 786
37 363
35 024
199 437
177 419
155 763
158 169
130 405
70 083
37 918
24 777
16 517
12 277
9 368
8515
6 903
5 243
3 394
1680
981
1019 214
M.
HET RIJK
GEHUWD.
—
——————215
9 374
44 879
73 406
84 297
75 267
65 255
52 474
45 772
33 409
20 585
10 861
4 695
1892
522 524
. V.
—
—
—
—
—
—
—
984
21904
58 868
80 406
84 710
72 333
6L485
47 517
39 431
26 983
16 367
7 589
2 695
1007
522 431
OP 31 DECEMBER 1859.
WED.
M.
—
—
_
——
2
166
997
2 090
3 382
4 214
5 202
6 864
8 444
9 821
9 281
7 961
5 150
3 809
STAAT.
V.
__
.
_
66 854 137 932)
' GESCH.
y. ECHT.
M.
—
__
_
19
391 3
1539 6
3 403 22
5 901 28
8 624 31
1197li 35
14 266
19 037
20 600
19 822
16 013
9 672
6 570
24
34
•18
15
9
— •
—
228
V.
——
—
__
—
__
__
.
_
1
8
20
54
60
57
78
55
47
40
27
17
2
2
469
GESCH.
v. T. EN B.
M. | V.
o
%
t
•v
'S
§
a
1 2
c
CO
M
-O CO
ê
TOTAAL,
(inclusief onbekend.)
M. V. Totaal.
49 032
99 525
39 9^8
37 674
35 772
201 931
180 624
158 910
161486
148 820
126134
117 269
112751
95 332
80 986
66 373
60 513
47 781
32 858
20 661
10 725
6 239
48 215
39 099
39.736
37 363
•35 024
199 437
177419
155 763
159 174
152 710
130 514
121 781
115 450
97 532
85.812
71 208
67 033
54 528
41461
27 014
13 999
8 560
97 247
78 624
79 664
75 037
70 796
401 368
358 043
314 673
320 660
301 530
255 648
239 050
228 201
192 864
166 798
137 581
127 546
102 309
74 314
47 675
24 724
14 799
1 629 035 1 680 093 3 809 128
LEEFTIJDEN.
beneden 1 jaar
1 »
2 „
'à ,
4 » •
0-4 ,
5—9 „
10—14 ,
15-19 „
20-24 „
25—29 ,
30-34 .
35 -39 ,
40-44 ,
45—49 „
50—54 »
55—59 ,
60—64 ,
65-69 ,
70-74 „
75-79 „
80 j. en ouder.
Tot. incl. onbek,
1
M.
ONGEHUWD.
65 272 1
56 352
53 536
52 017
49 162
276 339
225 481
205 329
184 428
139 981
77 295
36 668
25 004
18 004
12 600
10 305
8 769
6 754
4 482
2 833
1 606
851
V.
63 923
55 458
53 057
51748
48 708
272 S94
224 978
204 048
180 624
123 272
63 415
33 345
24 063
18 625
14106
12 098
10 592
8 556
6 377
4155
2 687
1645
M.
_
_
__
HET RIJK
GEHUWD.
309
15 348
66 102
85 215
97 442
93818
80 902
72 266
62 843
44 364
28 463
15 162
7 166
2 786
V.
^_
__
—
—
—
1830
33 723
83 984
92 641
98 821
91802
76 280
65149
54 304
86 034
21770
10 394
4 328
1419
1 236 860 1 205 604 672 205 672 512
OP 31 DECEMBEFl 1879
WED.
M. •
.
__
—
_
_
3
HO
916
1709
2 649
3 629
4 486
6107
8 294
9 788
10 782
9 922
8 256
6 527
73136
STAAT.
V.
_.
—
19
324
1447
2 687
4 811
7 444
10 019
14 762
19 270
22 291
23 284
18 565
14 422
10 383
149 747
GESCH.
V. ECHT.
M.
-
__
_
—
_
5
15
37
55
65
69
66
59
42
20
11
5
1
450
V.
.
—
—
—
—
—,
.
14
54
76
132
149
128
121
120
77
46
34
15
5
971
GESOH.
T.T.BB.
M. V.
—
—.
—
—
—
7
32
34
49
60
63
72
55
67
34
27
8
r
O
511
.—
—
—
—
,—
2
21
46
62
87
89
92
84
83
5(
48
23
K
t
o
u
694
TOTAAL,
(inclusief onbekend.)
M. V. Totaal.
65 272 63 923
56 352 55 458
53 536 53 057
52017 51748
49 162 48 708
276 339 272 894
225 481 224 978
205 329 204 048
184 740 • 182 475
155 451 157 354
144 360 148 946
123 663 128 Sll
125199 127 914
115576 118109
98 071 100 625
88 816 92 214
80 020 84 369
61015 67 008
48 781 51 525
27 955 33 171
17 041 21457
10168 13 454
129195
111810
106 593
103 765
97 870
549 238
450 459
409 377
367 215
312 805
293 306
252 474
253113
233 685
198 696
181030
164 389
128 023
95 306
61126
. 38 498
23 622
1 983 164 2 029 529 4 012 693
HET RIJK OP 31 DECEMBER 1869.
HET RIJK OP 31 DECEMBER 1889.
• s! ? i '
.-: j
'i'i '
si :
_ K. 1
. Y' '. 1 ;''
i'; :
. t'J
£ ' i
ii ' 1
II !
.Il ;
'• 1 l i t
i 1 !,
• d ]
:l !
'|'i '
'•'I'
||'
beneden 1 jaar.
i
2 .
8 »
4 ,
0—4 .
5-9 „
10—14 „
15-19 ,
20—24 „
25—29 „
30—34 .
35—39 ,
40-44 ,
45—49 ,
50—54 „
55—59 ,
60—64 i
65—69 ,
70-74 ,
75-79 ,
80 j. en ouder
Tot, incl. onbek
53 568
46 750
46 530
44 689
42 882
234 419
197 158
170 317
164 452
128 881
82 480
42 759
23 538
16 270
12 767
9 921
7 193
54 320
093
2 534
1 309
685
52
46
46
44
42
231
193
167
162
119
7.1
38
23
17
14
1197642
1
584
297
006
288
818
993
256
631
005
958
875
578
343
319
162
464
047
008
164
036
501
393
191
10 201
53 527
81791
85 071
83 655
79 879
63 960
49 690
34 766
25146
14051
5 992
2 256
1 254
944
673
23
70
90
86
80
73
57
43
28
19
9
3
1
490
404
570
405
119
272
619
394
778
751
155
1104 035 1082 201 589 914 590 081
—
1
2
8
5
6
7
8
10
10
6
4
7
106
807
856
653
542
029
451
712
848
719
154
727
674
16
317
1459
3 0S5
4 844
7 728
11 123
14 832
18 523
19 225
21672
17 945
12 478
8 348
69 328 141 707
1
2
16
21
37
43
52
54
45
21
24
13
9
4
42
—
—
—
—
—
—
—
—
—
10
35
71
70
97
120
91
80
42
40
22
7
3
688
—
—
—
—
—
—
—
—
—
8
21
27
51
73
83
59
51
55
41
18
9
3
499
— 53 568 52 584 106152 • 1 beneden 1 jaar
— 46 750 46 297 93 047 I
1 „
— 46 530 46 006 92 536 I
— 44 689 44
2 "
288 88 977 3 .
— 42 882' 42 818 S5 700 • 1
— 234 419 231 993 466 412 I
0-4 ,
197 153 193 256 390 409 5-9 — 170 317 167 681 337 948 1 10-14 „
1 164 651 163 276 327 927 1 15-19 »
9 138 698 144 238 2S2 936 1 20—24 .
40 136 S 51 144 082 2S0 933 1 25-29 ,
65 126 454 132 289 258 743 1 30-84 ,
89 111 350 114 750 226100 1 35-39 „
85 103 583 105 793 209 376 1 40-44 ,
101 97 310 98 911 196 221 1 45-49 .
96 80 445 83 602 164 047 1 50-54 „
89 64 691 71 011 135 702 1 55-59 „
81 49 010 54 975 103 985 1 60-64 „
42 40 023 47 312 87 335 1 65-69 „
18 26 770 31 799 58 569 1 70-74 „
14 147 046 18 751 32 797 1
1 on 7 ?" 79 »
622 10 900 18 522 1• 80 j. en oude:
733 1764 118 1815 411 3 579 529 1I
Tot. incl. onbel
4 »
67 484
60 884
58 648
56 633
' 55 394
299 043
255 745
243 635
212 267
165 804
88 629
41 697
26 037
17 518
15 124
12 361
9 126
7 299
5 699
3 748
ï 856
1005
65 526
59 792
57 634
56 141
54 767
293 860
254 505
242 055
210 815
149 522
75 011
37 370
24 830
18 549
16 047
13 830
11016
9 584
7 766
5 298
3 022
1858
2 15 1
363 2 091 12
19 084 40 591 139
72 516 91 282 911
94 786 101 952 1 869
102 463 103 934 • 2 873
91 205 89 112 3 702
91171 86 534 5 314
81 089 74 876 6 935
64176 56 345 8 117
51291 42 022 10 429
37 547 28 867 12 845
20 507 14 249 11 897
8 714 51 480 8 981
3 328 659 7 390
1 406 646 1 374 956 738 256 739 051 81 419
—
—
—
—
—
—
_
—
83
388
1497
2 941
5 130
7 506
11181
15 435
19 077
23 763
26 551
22 906
16 892
12 170
—
_—
—.
—
—
—
—
—
8
60
119
169
177
177
160
117
83
57
39
12
2
—
—
—
—
—
3
36
143
279
301
266
281
253
200
152
137
67
31
16
165 496 1180 2167
— 67 484 65 526 133 010
__- 60 884 59 792 120 676
— 58 648 57 634 116 282
_ — 56 633 56141 112774
— — 55 894 54 767 110161
— — 299 043 293 860 592 903
— 255 745 254 505 510 250
— 243 639 242 070 485 709
— — 212 642 212 942 425 584
14 24 185 052 190 561 375 613
35 50 162154 167 983 330137
65 108 138 537 142 651 281188
87 156 181 680 134 351 265 981
92 147 112 693 115 581 228 274
157 176 111 946 114 219 226165
122 175 100 670 .104 569 205 239
125 152 81663 86 791 168.454
101 121 69 204 75 593 144797
87 71 56 235 63 393 119 628
81 35 36 224 • 42 555 78779
27 15 19 590 25 440 45 030
l
| 11729 15 709 27 438
947 1236 2 228 48 r 2 282 928 4 511415

t\
LEEFTIJDEN.
beneden 1 jaar.
1 »
2 „
3 ,
4 .„
0—4 „
l\-14 ,
15—19 ,
. 20-24 ;
,\ M5-29 „
30-34 ,
35—39 „
40-44 ,
45—49 ,
50—54 „
55-.59 „
60-% ,
65-69 „
70—74 „
75—79 »
80 j. en ouder,
Tot. incl. onbek.
•beneden 1 jaar.
1 »
2 ,
3 „
4 ,
0-4 ,
9-9 ,
10-14 »
15-19 ,
23—24 ,
25—29 ,
80—34 ,
35—39 ,
40—44 „
• 45-49 ,
50—54 »
55—59 ,
60—64 ,
65-69 ,
70-74 „
75-79 ,
80 j. en ouder.
Tot. incl. onbek.
M.
ONGEHUWD.
74126
67 494
65 959
65 037
61791
334 407
289 669
270 984
243 365
195 496
98 482
47 377
29 278
19 972
15 905
12 095
10 734
8 748
5 915
4 022
2 364
1343
. 72 263
66 065
65 276
63 805
60 965
328 374
286 774
267 091
240 071
178 247
86 949
46 530
30 768
21649
17 273
14 204
12 638
10 629
7 972
5 909
3 840
2 428
M.
l 590178 1 561 35S| 837 475| 838 24
16 353
14 74S
14 047
14 289
13 359
72 796
64155
59 510
50 991
39 213
17 654
8 050
4 959
3 353
2 420
1584
1 386
1041
661
433
230
120
328 559
94
HET RIJK OP 31 DECEMBER 1899.
GEHUWD.
456
23 924
86 298
117 066
117 484
103 458
97 399
80 022
73 787
58 543
39 074
23 601
11867
4 490
2 565
48158
108 53
125 155
117 476
99 539
91998
74 066
64 808
49 441
30 230
16 483
7 438
2 334
WED. STAAT.
M.
14'
157
837
1784
2 588
3 497
5 07
6 661
9 455
11795
12 933
13 660
11797
9 09
89 355
V.
21
355
1434
3 037
4 936
7 406
1124C
14 848
2103
25 495
26 98
25 75
20 63
15 25
178 44
GESOH.
v. ECHT.
M. V
11
89
197
269
310
339
279
226
16
128
6
3
12
1213
50
216
426
470
52
541
4141
391
29!
20!
10'
7:
2
|874'
GESOH. '
.T.BNB.
2
23
64
87
120
17!
189
167
214
139
11-
633
1141
V.
4
35
91
122
190
20:
236
255
194
161
101
76
19
23
GEMEENTEN MET MEER DAN 100000 INWONERS OP 31 DECEMBER 1899.
16 222
14 621
14 053
13 927
12 951
71774]
64149
59SS7
54 543
43 385
22 628
12 901
8 640
6101
4 697
3 842
3 248
2SO5
1958
14S3
1057
6S3
363 788
168
7 473
22 697
28 363
28 073
24 340
22 17Ï
17 493
14 79
10 859
6 929
4 274
210S
771
190 516
805
12 858
26 387
29 920
28 087
23 147
21047
16197
13 095
9 430
5 583
3 271
1518
417
191772
3
40
187
383
529
949
1100
1554
182
194
2 124
1830
1296
14 420
8
102
387
851
1468
2 202
3 210
4 044
5 346
5 997
6 103
5 966
4,744
3 270
43 700
6 31
56 127
119 243
154 291
192 306
166 317
150 222
102 216
77 139
61 101
23 54
171 45
15
1124 2111
1
12
40
53
64
106
99
81
84
55
40
24
102
671
TOTAAL,
(inclusief onbekend.)
M. V. Totaal.
74126
67 494
65 959
65 037
61791
334 407
289 669
270 984
243 837
219 614
185 77
166 513
149 745
127 414
118 910
99 227
94 418
79 395
5816
4141
26 09
14 96
72 263
66 065
65 276
63 805
60 965
828-874 1
286 774
267 091
242 664
226 845
197 228
175 270
153 842
129 320
121 289
103 789
99 070
86 02
65 497
48 332
32 005
20 06
146 389
133 559
131235
128 842
122 756
662 781
576 443
538 075
486 501
446 459
383 001
341 783
303 587
256 734
240 199
203 016
193 488
'165 418
123 662
89 746
58101
35 032
1712|2520602|2 58353515 104 137
2
23
45
62
83
107
109
122
90
66
50
32
61
799
16 353
14 748
14 047
14 289
13 359
72 796
64 155
59 510
51163
46 744
40 635
36 968
33 779
28 651
25 807
20 409
17 919
13 855
9 633
6 878
4195
2190
5S5 2941
16 222
14 621
14 053
13 927
12 951
71774
64149
59 887
55 361
56 399
49 574
43 977
38 569
31863
29 380
24 427
21995
18 437
13 79
10 807
7 370
4 386
602174
32575
29369
28 100
28216
26310
144570
128304
119397
106524
103143
90209
80945
72348
60514
55187
44836
39914
32292
23428
17685
11565
6 576
1 137 468
LEEFTIJDEN.
beneden 1 jaar.
1 »
2 „
3 ,
4 ,
0-4 ,'
5-9 „
10-14 „
15-19 .
20—24 „
25-29 „
30-34 „
35—39 ,
40-44 ,
45-49 ,
50-54 „
55—59 „
60—69 „
65-79 ,
70-74 »
75-^79 »
80 j. en ouder.
Tot. incl. onbek.
beneden 1 jaai\
1 »
2 ,
3 „
4 „
. 0-4 ,
5-9 „
10—14 ,
15—19 ,
20—24 ,
25—29 ,
30—34 .
35-39
40-.-44 ,
45-49 ,
50—54 ,
55-59 ,
60—64 „
65-69 „
70-74 ,
75-79 „
80 j. en ouder.
Tot. incl. onbek.
ONGEHUWD.
M.
10 327
9 536
9 377
9 028
8 596
46 864
40 640
37 921
35 350
26 958
11 704
5 224
3191
2193
1667
1186
986
841
610
382
206
139
216 06b
22 300
20 424
20 102
19 697
'18 550
101 073
86 357
80 418
71866
57 539
28 978
13 786
8 812
6 047
4 900
3 905
3 439
2 821
1868
1 234
730
394
474175
95
GEMEENTEN MET 20001-100000 INWONERS OP 31 DECEMBER 1899.
V.
10185
9 845
9 097
9 068
8 654
46 349
40 199
37 516
36 022
27 60S
13 435
7 291
4 996
• 3 555
2 775
2 442
2160
1801
1451
1035
. 654
438
229 727
GEHUWD.
M. |
__ —
__
._—
_ _ •
77
3918
13 202
17 262
16 897
14 563
13 536
10 996
9 512
7 399
4 694
2 991
1494
580
117123
V.
_
_
—
_
__
•
_
365
7 022
15 820
18143
16 747
14 264
12 657
10 348
8 547
6 368
3 988
2 225
978
326
117 799
WED.
M. |
_
_
—
_
_ „
2
23
99
208
335
416
579
77Ü
1073
1 381
1480
1707
1405
1086
10 564
STAAT.
V.
_
, M
_—-
__
,
.....
,
3
64
232
465
802
1171
1822
2 330
3 096
3 830
4 000
3 842
3 117
2 319
27 094
GESOH.
Y. E0HT,
M..|
_
—
1,
1
12
27
32
45
59
44
40
29
23
18
1
1
339
Y.
__
—__
_
._
_
_
3
34
74
47
86
82
76
70
61
34
23
10
1
601
GBSOH.
V.T.ENB.
Mj
__
—__
_ 3
8
10
15
21
33
29
23
26
25
f
(
6
1
207
V.
—
_
__
3
15
23
30
38
48
47
31
.31
19
c
(
t
304
GEMEENTEN MET S 001-20000 INWONERS OP 31 DECEMBER 1899.
TOTAAL,
(inclusief onbekend.)
M.
10 327
9 536
9 377
9 028
8 596
46 864
40 640
37 921
35 429
30 903
25 025
22 732
20 471
17 238
15 875
13 026
11634
9 676
6 832
5105
3118
1807
344 307
v. I
10185
9 345
9 097
9 068
8 654
46 349
40 199
37 516
36 390
34 701)
29 536
25 996
22 623
19114
17 384
15 243
13 904
12091
9 493
7134
4 765
3 088
375 534
Totaal.
20 512
18 881
18 474
18 096
17 250
93 213
80 839
75 437
71819
45 603
54 561
48 728
43094
36 352
33 259
28 269
25 538
21767
16 325
12 239
7 883
4 895
719 841
21566 — — -- _ _ _ _ _ 22300 21566 43866
19 919 — — — — — — - — 20 424 19919
40343
19 900 — - — — — - — — 20 102 19900
40002
19 059 — — — _ _ _ _ _ 19697 19 059 38756
18 600 - — — _ _ _ _ _ 18550 18 600 37150
99 044 - — — _ _ _ _ _ _ 101073 99044
200117
85 339 - — — _ _ _ _ _ 86357 85339
17169ö
78 373 — — — - _ _ _ _ _ 80418 78 373 158791
69 776 96 721 4 5 — - - 1 71966 70503
142 469
49 329 6560 14147 40 90 4 9 6 3 64150 63578
127728
22 767 25383 32 381 275 414 16 32 7 16 54 559 55611
110170
11581 34558 36 846 562 841 26 64 14 22 48 946 49354
98300
7 736 34261 34157 790 1306 50 76 20 49 43 934 43344
87278
5 499 30434 29014 1082 2 017 39 79 30 32 37 633 36641
74274
4 451 28434 26 538 1577 2 998 73 82 28 44 35 012 34113 69125
3 586 23427 21565 2093 4128 54 61 28 52 29 507 29393
58900
3 255 21874 18843 2916 5745 51 63 60 47 28 339 27953
56292
2 821 17533 14732 • 3645 .7 053 38 60 39 38 24 077 24705
48782
2108 11869 9 124 4015 7739 32 38 29 25 17 813 19034
36847
1586 6153 4 861 4160 .7184 14 15, 19 17 12 570 13663
26243
986 3574 2185 3592 5816 5 9 7 4 7 908 9 000 16908.
565 1375 743 2846 4 458 5 2 5 5 4 625 5 775 10398,
448 826 246429 245862 27 598 49 795 407 590 292 355 748 908 7.45 4331494 341

,
•
LEEFTIJDEN.
beneden 1 jaar.
u
1 2 ,
3 ,
4 „
' • 0—4 ,
5—9 „
10—14 ,
15-19 ,
20—24 „
25—29 ,
30—34 ,
35—39 ,
M.
OSGEHUWD. •
25146
22 786
22 433
22 023
21286
113 674
98 517
93133
85154
71776
40 139
20 309
12 305
V.
24 290
22180
22 225
21751
20 760
111206
97 087
91314
79 729
57 922
28 117
14 757
9 376
GEHUWD.
M. !
— 115
5 973
25 315
36 882
38 250
V.
.
_^
—.
—
96
WED,
M.
__
STAAT.
V.
_
GESCH.
V. ECHT.
M.
—
•
>
GEMEENTEN MET 5000 OF MINDE TONERS OP 31DECEMBER 1899.
GESCH. TOTAAL,
ONGEHUWD.
V.T.ENB. (inclusief onbekend.) LEEFTIJDEN.
V. M. V. M. V. Totaal,
M. V.
25146 24 290 49 438 40-44 , 8 370
__ 22 786 22 180 44 96J 1 45—49 , 6 811
__ 22 433 22 225 44 659 1 50-54 . 5 412
__ — 22 023 21751 437(3
1 55—59 „ 4 916
_ . , - ' 212S6 20 760 32043
1 60-64 , 4 042
113 674 111206 224880 1 65—69 , 2 773
_ 98 517 97 087 195 60J 1 70—74 , 1972
91314
1197
80 409
690
72165
62 503
55 943
56
, _
__. - 93133
1844411 75-79 „
674 5
0 _ 1 1 85 275 165 m •O jaar on dnnrboron.
14131 54 99 _ 7 2 6 77 806
149 911
33 947 276 401 5 23 9 15 65 545
128 OW 1 Totaal. 571293 519 004 283 391 2S2 811 36 757 57 851 260
40 246 631 880 24 45 10 15 57 856
113 783
J
38 485 938 1360 23 21 28 51544 49 305 1OO84S
Uit deze cijfers zijn in de eerste plaats die in onderstaande tabel afgeleid, vermeldende voor elke volkstelling percentsgewijze sterkte van iedere leeftijdsgroep bij de beide geslachten.
6 493
5 348
4 334
3 974
3 202
2 455
ï 805
1143
742
M.
GEHUWD,
34118
33 25S
28105
27 609
22 751
15 581
9 183
4 691
1764
V.
33 114
31756
25 956
24 323
18 911
11 534
6126
2 757
848
WED.
M.
1338
1971
2 694
3 910
5 544
5 495
5 668
4 968
3 867
97
STAAT.
V.
2 016
3 210
4 346
6 842
8 617
9 146
8 764
6 956
5 209
GESCH.
V. BOUT.
M.
34
41
31
33
23
12
12
7
5
V.
49
59
54
49
33
32
14
9
4
434
GtascH.
V.T.ENB.
M.
15
29
28
46
19
20
14
10
21
245
V.
26
35
34
26
26
7
18
3
13
254
TOTAAL
(inclusief onbekend.)
M.
43 876
42 205
36 271
36 514
31779
23 881
16 849
10874
6 347
891 962
Y.
41698
40 409
34 724
35 214
30 789
23174
16 728
10 868
6 816
Totaal.
85 574
82 614
70 995
71728
62 568
47 055
33 577
21742
13163
860 367 1 752329
DE BEVOLKING DES RIJKS NAAR LEEFTIJDSGROEPEN EN GESLACHTE
ONDERSCHEIDING TUSSCHEN
DE VERSCHILLENDE VOLKSTELLINGEN; VOOR DIE VAN 1899 MET
1ER GROEPEN VAN GEMEENTEN.
OUDERDOM.
0—4 jaren
5—9 .
10-14 .
15—19 „
20—24 ,
25-29 „
30-34
35—39 • ,
40—44 „
45-49 „
50—54 „
55—59 „
60-64
65—69 ,
70-74 ,
75-79 „ .......
80 jaar en daar boven . .
\
1 Januari
1830.
Rijk.
M. M
13.43
12.44
19.92
8.23
7.99
7.11
6.10
5.28
4.23
10.30
4.97
12.51
11.58
18.96
8.40
7.99
7.21
6.56
5.74
4.40
10.95
5.70
13.60
11.26
20.95
8.87
7.47
6.57
6.56
5.70
4.63
9.65
4.74
12.85
10.56
19.86
S.87
7.65
6.70
6,52
5.74
5.03
10.62
5.60
19 November
1849.
Rijk.
M. Y.
11.57
11.68
11.09
9.48
9.—
8.48
7.16
6.27
5.36
5.15
4.46
3.35
2.69
1.81
1.23
0.75
0.47
10.99
10.99
10.47
9.09
9.—
8.39
7.13
6.32
5.44
5.29
4,65
3.82
3.21
2.17
1.49
0.94
0.61
31 December
1859.
Rijk.
M. Y.
12.40
11.09
9.76
9.92
9.14
7.69
7.20
6.92
5.85
4.97
4.08
3.72
2.93
2.02
1.27
0.66
0.38
11.87
10.57
9.27
9.47
9.10
7.77
7.25
6.88
5.81
5.11
4.24
a.99
3.25
2.47
1.81
0.83
0.51
1 December
1869.
Rijk.
| 31 December
1879.
Rijk.
M. V, • M. Y.
13.29
11.18
9.66
9.34
7.87
7.76
7.17
6.31
5.87
5.52
4.56
3.67
2.78
2.27
1.52
0.80
0.43
i2.nl
10.651
0.241
9-1
7.9
7-9*1
7.29
5.S3
5.45
4.61
3.81
3.03
2.61
1.75
1.03
0.60
31 December
1889.
Rijk.
M. Y.
Rijk.
M. Y.
5 000 en minder,
inwoners.
M. Y.
31 December 1899.
Gemeenten met
5 001—20 000
inwoners.
20 001—100 000
inwoners.
M. V. M. Y.
meer dan
100 000 inw.
Indien deze cijfers, wat het Rijk betreft niet werden gevitieerd door vertrek en vestiging, zouden zij eenvf
lv er beeld kunnen geven van de af sterving der geslachten. Immers de bij eenige volkstelling getelde personen,
van -welke leeftijdsgroep ook, boven de 10 jaar, (omdat de volkstellingen tienjaarlijksch zijn) zouden dan overgeble vC1 I 11 uit de bij eene vorige volkstelling getelde individuen van eene tien jaar jongere leeftijdsgroep. Zoo zouden bijv.
de 70—74 jarige mannen in 1899 (1.64 u / n ) overgebleven zijn van de3.11 u /„ mannen, geteld in 1889 van 60—64j« il '
e zelf weder zouden zijn begrepen in de 4.47 ü / 0 van de in 1879 getelde 50—54 jarige mannen. Zoo voortgaande
zouden deze met de 587 % van 40—44 jaar in 1869, de 7.20 °/„ van 30—34, in 1859 de 9 °/ 0 20—24 jarigen ' '*9 ten slotte zijn voortgekomen uit de 0—4 jarigen van 1829.
13
13.93
11.37
10.35
9.32
7.84
7.29
6.24
0.31
5.83
4.94
4,47
4.04
3.08
2.21
1.41
0.86
0.51
13.44
11.09
10.05
8.99
7.75
7.35
6.35
6.30
5.82
4.96
4.54
4.16
3.30
2.54
1.63
1.06
0.67
13.42
11.48
10.93
9.54
8.30
7.28
6.22
5.90
5.06
5.02
4.52
3.66
3.11
2.52
1.63
0.88
0.54
12.88
11.15
10.60
9.33
8.35
7.36
6.25
5.88
5.06
5.01
4.58
3.80
3.31
2.78
1.86
1.11
0.69
13.27
11.49
10.75
9.67
8.71
7.37
6.61
5.94
5.05
4.72
3.94
3.75
3.15
2.31
1.64
1.04
0.59
12.71
11.10
10,34
9.39
8.78
7.63
6.79
5.96
5.01
4.69
4.02
3.83
3 33
2.53
1.87
1.24
0.78
12.74
11.04
10.44
9.56
8.72
7.46
6.49
5.79
4.92
4.73
4.07
4.09
3.56
2.67
1.89
1.22
0.71
12.93
11.28
10.61
9.35
8.39
7.26
6.50
5.75
4.85
4.70
4.04
4.09
3.58
2.70
1.94
1.26
0.79
13.50
12.53
10.74
9.61
8.54
7.29
6.54
5.87
5.03
4.67
3.94
3.78
3.22
2.38
1.68
1.06
0.62
13.29
11.45
10.51
9.46
8.53
7.46
6.62
5.82
4.91
4.58
3.94
3.75
3.32
2.55
1.83
1.21
0.77
13.61
11.80
11.01
10.29
8.98
7.27
6.60
5.94
5.01
4.61
3.78
3.38
2.81
1.99
1.49
- 0.91
0.52
12.34
10.70
9.90
9.69
9.24
7.87
6.92
6.03
5.09
4.63
4.06
3.70
3.22
2.53
1.90
1.27
0.82
M. Y.
13.60
11.99
11.12
9.55
8.73
7.59
6.91
6.31
5.35
4.82
3.81
3.35
2.59
180
1.29
0.78
0.41
11.92
10.65
9.95
9.19
9.37
8.23
7.30
6.41
5.29
4.88
4.06
3.65
3.06
2.30
1.79
1.22
0.73

98
Op gelijke wijs zouden de 60—64 jarigen van 1899 voortgekomen zijn uit de 0—4 jarigen
van 1839; de 50—54 jarigen uit de 0—4 jarigen van 1849 enz.
De oorzaak der verschillen in de percentages bij dezelfde leeftijdsgroepen maar bij verschillende
volkstellingen zal dus in hoofdzaak moeten worden gezocht in de verschillen der 0—4
jarigen, waaruit zij zijn overgebleven, behoudens toevallig hooge sterfte of'groote verschillen
tusschen vertrek en vestiging in zekere leeftijdsklassen die daarop invloed uitoefenen, doch deze
zijn gewoonlijk voor het Rijk niet zoo groot om de cijfers al te zeer te vitieeren.
De 0—4 jarigen bijv. in 1839 geteld verschillen vrij sterk met die van 1849: 13.60 °/o
en 11.57 °/ 0 bij de mannen en 12.85 en 10.99 bij de vrouwen. Nu zullen ook, tenzij de beide
bovengenoemde oorzaken dit hebben te niet gedaan, bij alle volgende volkstellingen en in alle
leeftijdsgroepen, welke overgeblevenen aanwijzen uit de 0—4 jarigen van 1840, de percentages
hooger moeten zijn dan die, welke de overgeblevenen van 1849 vertegenwoordigen. Dit blijkt
ook werkelijk het geval te zijn. De cijfers volgen hier :
Overgebleven uit de 0—4 jarigen.
a. Mannen
1849
1859
1869
1879
1889
van 1839.
11.09
9.14
9.17
5.83
4.52
van
1859
1869
1879
1889
1899
1849.
9.76
7.87
6.24
5.06
3.94
b. Vrouwen
1849
1859
1869
1879
1889
van 1839.
10.47
9.10
7.29
5.82
4.58
van
1859
1869
1879
1889
1899
1849.
9.27
7.95
6.35
5.06
4.02
Naar het voorkomt mag dit als een aanwijzing gelden van de juistheid der gegevens van
de opvolgende volkstellingen voor wat den leeftijd aangaat.
Eene vergelijking der percentages voor de beide geslachten leert, dat beneden de 20 jaar,
althans wat het Rijk betreft, de percentages der mannen bij alle volkstellingen hooger zijn dan
bij de vrouwen. Dit moet om twee redenen ook wel zoo zijn. In de eerste plaats is het aantal
vrouwen, dat als deeler heeft gediend bij de berekening der percentages, in totaal grooter dan
dat der mannen, en in de tweede plaats zullen, tengevolge van het jongensoverschot bij de
geborenen, de jeugdige leeftijdsklassen bij de mannen sterker bezet zijn dan bij de vrouwen.
Daar de vrouwen van eene zekere leeftijdsgroep bij eenige volkstelling altijd voortkomen uit
een kleiner aantal 0—4 jarigen bij een der vorige volkstellingen geteld, dan dit bij de mannen
van diezelfde leeftijdsgroep het geval is; zouden de percentages der vrouwen altijd kleiner moeten
zijn, Meerder vertrek der mannen, waarop reeds vroeger is gewezen, en grootere sterfte onder
hen maakt dat de percentages der vrouwen in de hoogere leeftijdsklasse, boven 25 jaar, overal
hooger zijn.
Wordt reeds bij de percentages voor het Rijk invloed uitgeoefeud door meer vertrek dan
vestiging of omgekeerd, dan moet dit bij'de groepen van gemeenten in nog hooger mate het geval
zijn. De cijfers bewijzen dit ook en geven tevens eenigermate aan in welke leeftijdsklasse de
grootste verplaatsing geschiedt. Ook hier blijkt weer dat de groep der gemeenten met 5001—
20 000 zielen het meest den toestand van het Rijk nabij komt, m. a. w. dat de bewoners daarvan
weinig aan den trek naar de groote gemeenten hebben mede gedaan, of dat althans de vertrokkenen
weder door zich vestigenden van ongeveer gelijken leeftijden zijn vervangen.
In de kleinere gemeenten zijn bij de mannen de percentages der beneden 15 jarigen lager
dan die in de beide groepen van groote gemeenlen. Dit kan voor een deel zijn oorzaak hebben
in de grootere nataliteit in de groote gemeenten, maar zal mede veroorzaakt worden door verhuizing
van geheele arbeidersgezinnen naar de groote centra. Van 15—19 jaar zijn de percentages
overal vrij normaal met uitzondering van de gemeenten van 20 001—100 000 inwoners, maar
99
bij twintig jaar begint de daling der percentages in de. kleinere gemeenten ten opzichte van die
der grootere, die aanhoudt tot 49 jaar. De percentages der ouderen zijn in de kleinere gemeenten
overal hooger dan in de grootere, wat door de vermindering der overigen wel het geval moet zijn.
Bij de vrouwen zijn de verschillen tusschen de percentages vooral van de 20—40 jarigen
voor'de kleine en groote gemeenten zeer belangryk en zijn die der boven 50 jarigen in de eerste
wel weder grooter dan in de laatste, maar niet zoo belangrijk als dit bij de mannen het geval
was. De voortdurend gi'oote toeloop van vrouwen in den middelbaren leeftijd, moet ten slotte
ook wel invloed hebben op het relatief talrijker worden dei* vrouwen in hoogere leeftijden.
Een en ander maakt het aandeel der zeer jongen ouder de vrouwen geringer, zoo zelfs, dat de
percentages blijven beneden die in de kleinere gemeenten.
In achterstaande 5 diagrammen wordt de opbouw der bevolking, mede in verband met
den burgerlijken staat, naar vijfjarige leeftijdsklassen voorgesteld voor het Rijk en de vier groepen
van gemeenten volgens de uitkomsten der jongste volkstelling. Voor gelijksoortige figuren van
den opbouw der bevolking voor het Rijk, volgens de uitkomsten van vroegere volkstellingen,
wordt verwezen naar het door de vroegere Centrale Oommissie voor de Statistiek bewerkte
„Overzicht van de uitkomsten der volkstelling van 1889, in vergelijking met die van vorige
volkstellingen." • :
De volgende tabellen geven daarvan in verhoudingsgetallen een cijfermatig overzicht.
BETREKKELIJK AANTAL PERSONEN VAN ELKEN BURGERLUKEN STAAT, VOORKOMENDE
OP 10.000 VAN IEDERE LEEFTUDSPERIODE BIJ DE VERSCHILLENDE VOLKSTEL-
LINGEN VOOR HET RIJK EN VOOR DE JONGSTE VOLKSTELLING
. OOK VOOR DE VIER GROEPEN VAN GEMEENTEN.
TIJDSTIPPEN
SUR
VOLKSTELLINGEN.
•• 1 Januari 1830.
1 Januari 1840.
Ouderdom
in ïfliVPn. M
10—19
20—24 •
25—29
30—34
35—39
40—44
45—49
50—64
65 en meer.
10-19
20-24
25-29
30—34
35—39
40—44
45-49
50—64
< 65 en meer.
Ongehuwd.
•M.
9984
8936
5649
3116
1976
1436
1138
1008
996
9984
9026
5815
3236
2049
'1462
1190
1038
992
V.
9935
8091
4937
2938
2048
1619
1365
1194
1133
9943
8178
4940
2960
2069
1655
1435
1309
1146
Gehuwd.
M. |
16
1043
4254
6678
7711
8103
8213
7643
5521
16
962
4108
6598
7682
8134
8224
7680
5488
V. 1
64
1874
4919
6720
7318
7335
7081
5782
3066
56
1793
4943
6754
7379
7418
7159
5792
2966
In weduwen
staat.
M. |
_
21
97
206
313
461
649
1349
3483
—
12
77
165
269
403
586
1282
3520
1 10o
Gescheiden
• van echt.
Gescheiden van
tafel en bed.
-S
•S
M 1 1 11
• 1
f
V. | M. | Y. M.
S
§
I
t
1fÊâ
1W
•SvJJ
fen
1
34
144
342
634
1046
1554
3024
5801
1
29
117
286
552
927
1406
2899
5889
1) In de niet genoemde leeftijdsgroepen is de geheele bevolking ongehuwd, of is het aandeel der andere rubrieken te
klein om in dezen staat te worden opgenomen.
•SP '
1 -gO

100.
101
TIJDSTIPPEN
DKK
VOLKSTELLINGEN.
19 November 1849
31 December 1859.
•i T\ 1 1 OP f\
1 December 1869.
•
'
Ouderdom
in jaren. l )
15-19
20—24
25- 29
30—34
35-39
40—44
45—49
50-54
55—59
60—64
65—69
70-74
75—79
80 en meer.
15—19
20—24
25-29
30—34
35—39
40—44
45—4.9
50—54
55—59
60—64
65—69
70-74
75—79
80 en meer.
15-19
20—24
25—29
30-34
35—38
40—44
45-49
50—54
55—59
60—64
65—69
70—74
75—79
80 en meer.
Ongehuwd.
M.
99S7
9364
6524
3727
219S
1519
1264
1062
982
933
886
872
916
889
9987
9358
6331
3559
2224
1659
1295
1131
1034
949
904
885
820
862
9978
9256
6027
3381
2114
1571
1312
1233
1112
1086
1023
947
1030
711
V.
9938
8662
5674
3248
2092
1654
1455
1355
1303
1306
1259
1208
1169
1210
9937
8539
5370
3114
2146
1694
1431
1315
1270
1266
1264
1256
1164
1144
9922
8317
4988
• 2917
2034
1637
1432
1372
1274
1274
1303
1269
1468
1036
• Gehuwd.
M.
13
623
3393
6059
7454
7983
8034
7931
7604
7021
6427
5327
4421
3274
13
630
3587
6260
7.476
7895
8058
7906
7564
6992
6266
5257
4378
3033
22
735
3911
6468
7640
8076
8157
7951
7681
7094
6283
5249
4220
3021
V.
61
1309
4190
6413
7294
7390
7086
6552
5836
4767
3853
2849
2024
1163
62
1434
4510
6603
7337
7416-
7165
6673
5882
4948
3948
2809
1925
1176
77
1660
4905
6840
7530
7616
7422
6832
6094
5207
4099
3075
1970
1089
In weduwen
staat.
M.
IS
83
214
348
498
702
1007
1414
2046
2687
3801
4663
5837
11
80
178
296
442
642
959
1396
2055
2825
3853
4802
6105
8
59
147
238
342
517
802
1192
1805
2678
3793
4738
6259
V.
1
29
136
339
614
956
1459
2093
2861
3927
4888
5943
6806
7627
1
26
118
279
511
884
1395
2004
2840
3778
4781
5928
6909
7676
1
22
101
233
422
730
1124
1774
2608
3497
4581
5643
6552
7871
Gescheiden
van echt.
M.
Ui
93
1 O
«
-Ol
ni
J
1a
o
.
1
2
3
4
4
5
4
6
4
55
—
—
i
j.
2
3
4
5
7746
5
6
5
a
|
V
o
'S
v. •
1
2
4
6
6
9
8
8
87
7
2
2
1
2
5
6
9
12
11
11
7
S
7
3
3
Gescheiden van
tafel en bed.
M.
§
J
So
9
u1
E
i0
2
'S
t
i
c
1
2
2
5
7
9
7
8
11
10
6
6
4
!
V.
•
4
5
8
S
10
11
13
15
9
6
7
1
•
TIJDSTIPPEN
DEH
VOLKSTELLINGEN.
Cl1 Flrtnnrvi'Unn 1Ö7O \
oi uecemDer ioiy.
ol December loot).
31 December 1899.
Ouderdom
in jaren. *)
15—20 9983
20-24 9005
25—29 5355
30-34 2965
35-39 - 1997
40-44 1558
45—49 1285
50-54 1 160
55-59 1096
60-64 1107
65-69 1 024
70—74 1013
75-79 942
80 en meer. ' 837
15—19
20—24
25-29
30—34
35-39
40-44
45—49
50—54
55 -59
65-64
65—69
70—74
75-79
80 en meer.
15—19
20-24
25—29
30-34
35-39
40-44
45—49
50-54
55—59
60—64
65—69
70-74
75—79
80 en meer.
Ongehuwd.
M.
9 982
8 960
5 466
3 010
1 978
1554
1 351
1228
1118
1055
1013
1 035
947
857
9 981
8 902
5 301
2 846
1955
1568
1338
1219
1137
1102
1017
•971
906
897
V.
9 899
7 834
4 258
2 588
1881
1577
1402
1312
1255
1277
1238
1253
1252
1223
9 900
7 846
4 465
2 620
1848
1605
1405
1323
1269
1261
1225
1245
1188
1 183
9 893
7 858
4 408
2 655
2 000
1674
1 424
1369
1276
1236
1217
1223
1200
1210
M.
17
987
4 580
6 891
7 783
8117
8 249
8 137
7 853
7 271
6 501
5 424
4 205
2 740
17
1031
4 472
6 842
7 784
8 094
8144
8 055
7 859
7 411
6 677
5 661
4 448
2 837
Gehuwd.
19
1089
4 645
7 030
7 846
8 120
8 191.
8 065
7 815
7 374
6 718
5 699
4 547
3 000
V.
100
2 143
5 639
7.192
7 726
7 773
7 580
7 065
6 437
5 377
4 225
3133
2 017
1055
98
2 130
5 434
7 147
7 736
7 710
7 576
7161
6 492
5 559
4 554
3 348
2154
1056
106
2113
5 503
7 141'
7 636
7 697
7 585
7136
6 542
5 747
4 615
3 410
2 324
1163
In weduwen
staat,
M.
_
7
63
138
212
314
452
688
1086
1604
2463
3549
4845
6419
1
8
56
135
218
329
475
689
994
1507
2 284
3 284
4 585
6 300
7
45
107
173
274
427
671
1001
1486
2 223
3 298
4 520
6 076
V.
1
21
97
209
376
630
996
1601
2 284
3 327
4 519
5 597
6 721
7 717
2
20
89
206
382
649
979
1476
2 198
3 144
4 188
5 383
6 640
7 747
1
15
73
173
321
573
927
1431
2123
2 964
4121
5 329
6 447
7 604
Gescheiden
van echt.
Jt.
_
—
1
3
4
6
7
7
7
7
5
4.
8
1
4
9
13
16
16
16
14
12
10
11
6
2
1
ó
12
18
24
28
28
24
21
22
16
14
8
Gescheiden
van tafel en bed.
V.
V.
_
_
1 _ 1
4 2 3
6 3 5
10 4 7
13 5 8
13 6 9
13 8 9
14 7 10
11 11 8
9 8 9
10 10 7
7 5 2
4 3 2
, . —»
2 1 1
9 2 3
20 5 8
22 7 12
23 8 13
25 14 15
24 12 17
23 15 18
20 15 16
22 16 118
16 9
12 14 6
10 14 ' 4
. , „ .
2 1 2
11 4 5
24 5 7
31 8 12
40 14 16
45 16 19
40 17 24
40 23 19
34 17 19
31 20 16
22 16 16
23 13 6
11 19 12
Zie de noot op blz. 09.
Zie de noot op bl«. 99.

Ouderdom in
jaren, *)
15—19
20—24
25-29
30—34
35-39
40—44
45—49
50-54
55—59
60—64
69—69
70—74
75—79
80 .en daarb.
15—19
20-24
25 29
30-34
35 —39
40—44
45—49
50 —54
55—59 .
60-64
65 -69
70-74
75 -79
80 en daarb.
,15—19
20 -24
25-29
30 -34
35-39
40 —44
45-49
50—54
55—59
60 -64
65-69
70—74
75—79
80 en daarb.
Ongehuwd.
M.
9 966
8 388
4 345
2178
1468
1170
938
776
774
751
686
630
548
548
9 977
8 724
4 678
2 298
1559
1273
1050
912
848
869
792
768
662
770
9 986
8 969
5 309
2 817
2 006
1607
1400
1324
1214
1172
1049
982
923
852
GEMEENTEN MET MEER
v. .
9 853
7 691
4 566
2 934
2 240
1915
1599
1573
1476
1.521
1420
1372
1434
1557
9 899
7 956
4 549
2 844
2 205
1 859
1596
1602
1554
1490
1531
1481
1373
1418
9 897
7 760
4 094
2 346
1785
1501
1305
1220
3 157
1 142
1107
1162
1096
979
M.
33
1599
5 585
7 672
8 311
8 496
8 592
8 571
8 255
7 838
7 193
6 214
, 5 025
3 520
Gehuwd.
V.
• 145
2 280
5 323
6 804
7 282
7 265
7 164
6 631
5 954
5 115
4 047
3 027
2 060
951
102
DAN 100000 INWONERS.
In weduwenstaat.
M.
1
9
46
104
156
230
368
539
867
1316
2016
3 088
4362
5 918
1 v.
1
20
76
193
381
691
1092
1655
2 430
3 253
4 424
5 521
6 437
7 456
Gescheiden van
echt.
M; Y.
_
1
14
32
46
67
64
74
57
55
63
33
41
" 5
GEMEENTEN MET 20001-100000 INWONERS.
22
1268
h 27b
7 594
8 254
8 448
8 527
8 441
8176
7 647
6 871
5 839
4 791
3 210
100
2 024
5 356
6 979
7 402
7 463
7 281
6 789
6 147
5 267
4 201
3119
2 052
1056
1
7
39
91
164
241
365
591
922
1427
2166
3 344
4 506
6 010
1
18
79
179
859
613
1048
1528
2 227
3 167
4 212
5 385
6 541
7 510
GEMEENTEN MET 5001-20000 INWONERS.
13
1 023
4 633
7 059
7 798
8 088
8121
7 940
7 718
7 282
6 663
5 682
4 520
2 972
102
2 225
5 823
7 466
7 886
7 918
7 779
7 337
6 784
5 964
4794
3 557
2 434
1287
1
6
54
115
ISO"
287
450
709
1029
1.514
2 254
3 310
4 542
6154
1
14
74
170
301
550
879
1404
2 019
2 855
4 066
5 25S
6 462
7 722
__
~
5
12
16
26
37
34
34
30
34
35
22
5
1
3
6
11
10
21
18 .
" 18
16
18
11
6
11
1
5
26
55
75
96
108
91-
99
75
73
50
61
34
_
1
11
29
21
45
47
50
. 50
50
36
32
21
3
1
6
13
17
22
24
21
23
24
20
11
2
3
103
GEMEENTEN JWET 5000
Gescheiden van
Ouderdom in Ongehuwd. Gehuwd. In weduwenstaat.
tafel en bed.
M. V.
jaren. !) M. V. M. V. M. V.
15—19 9 986 9 915 13 84 1 1
3 4 20—24 9 225 8 027 768 1957 7 14
10 9
25—29 6 894 4 499 3 862 5 431 42 64
14 14
30-34 3 510 2 570 6 375 7 260 109 159
19 22
35—39 2 387 1902. 7 422 7 808 181 278
37 33
40-44 1908 1557 7 775 8 022 305 483
38 37
45-49 1614 1323 7 909 7 859 467 794
40 50
50—54 1492 1248 7 748 7 274 743 1252
47 41
55-59 1346 1128 7 561 6 908 1071 1943
40 36
60-64 1272 1040 6 970 6 142 1745 2 799
42 36
65—69 1161 1059 6 525 4977 2 301 3 947
35 30 70-74 1170 1079 5 451 3 663 3 364 5 239
24 8 75-80 1101 1052 4 315 2 537 4 569 6 400
9 2
80 en daarb. 1087 1089 2 769 1244 6 093 7 642
—
1 1
3 5
5 9
7 13
12 20
21 28
22 31
20 22
27 26
37 20
14 13
19 12
5 13
3
5
11
9
13
18
17
15
IS
12
69
1
1
3
5
8
8
9
21
. 16
16
15
9
11
OF MINDER INWONERS.
Gescheiden van
echt.
M.
—
146
8
109975768
V.
1
4
8
11
12
15
16
14
11
14S8
6
Gescheiden van
tafel en bed.
M. V.
Bij de beschouwingen naar aanleiding van de cijfers betreffende de verdeeling der bevolking
naar den burgerlijken staat voor het Rijk is er op gewezen, dat voor de beide geslachten sedert
1849 eene daling der cijfers voor de ongehuwden plaats had, en eene stijging voor de gehuwden,
die na 1879, voor de vrouwen tot 1899 voor de mannen tot 1889, voor eene tegenovergestelde
beweging plaats maakte.
De stijging van het aandeel der gehuwden en de daling van dat der aantal ongehuwden van
1849—1879, doen zich het sterkst gelden in de jeugdige hu-wbare leeftijdsklassen. Bij de mannen
zet. zich in de boide leeftijdsklassen 15—19 en 20—24 die toestand ook na 1879—1899 voort.
De oorzaak daarvan moet gezocht worden in het jonger huwen, wat althans voor de
vrouwen, reeds gebleken is (zie blz. 42/4.3) uit de voortdurende toeneming sedert 1849 van het
aantal gehuwden beneden 35 jaar in % van het aantal gehuwden beneden 50 jaar. Ook bij de
mannen is het relatief aantal jongeren onder de gehuwden althans sedert 1859 steeds stijgende.
Bij de verschillende volkstellingen van 1849 af werden aangetroffen gehuwde mannen
boneden 35 jaar in °/ 0 van het totaal aantal gehuwde mannen in:
1849 25.—
1859 , 23.13
1869 24.70
1879 , . . 2484
1889 25.29
1899 27.19
De stijging van het aandeel der ongehuwden in de hoogere leeftijdsklassen na 1879 is
bijna nergens gepaard gegaan met eene daling van het aandeel der gehuwden in die leeftijdsklassen.
Dit moet zoo zijn. Immers ook het aantal huwelijken, waaruit de ouderen in 1899 zijn
overgebleven, was tot 1874 steeds stijgende.
Tegenover deze beide stijgingen staat echter eene daling van het aandeel der personen
in weduwen staat.
De betrekkelijk sterke geregelde afneming van het relatief aantal in weduw-staat verkeerende
personen heeft zich in alle leeftijdklassen geopenbaard en wel in meerdere mate in
_
1
2
4478
13
6
8
8
9
33
1
2
R
6
6
9
10
7
8
3
11
3
19
Zie de noot op blz. 89.
] ) Zie de noot op bla. 99.

104
de jongere leeftijd-klasse. Beneden 40 jaàr is het per mille ongeveer tot op de helft gedaald ;
van 40—60 jaar op 2 /a en boven 60 jaar op n /io. Deze omstandigheid komt geheel overeen
met hetgeen vroeger reeds is medegedeeld omtrent de grootere afneming der sterfte naarmate
de leeftijd lager is (Zie blz. 61). Het kan echter ook daarvan het gevolg zijn, dat het geringer
worden van het huwen der weduwnaars en weduwen, waarop hiervoor reeds is gewezen, zich
in hoofdzaak bepaalt tot de ouderen terwijl er bij de jongeren misschien nog toeneming
bestaat.
De toeneming van het aantal gescheidenen, zoo van echt als van tafel en bed heeft in
alle leeftijdsklassen bij beide geslachten in meerdere of mindere mate plaats gehad.
Eene vergelijking van de cijfers voor de groepen van gemeenten met die voor het Rijk
levert de volgende resultaten:
Het aandeel der ongehuwde mannen is in de twee groepen van groote gemeenten in alle
leeftijdsklassen veel kleiner dan dat voor het Rijk en weder geringer in de 4 gemeenten met
meer dan 100000 inwoners dan in die van 20001—100000 inwoners. In de overige gemeenten
is het aandeel der ongehuwde mannen, met uitzondering van de 30—40 jarigen in de gemeenten
van 5001—20000 inwoners in alle leeftijdsklassen hooger dan dat voor het Rijk, en weder
hooger naar mate de gemeenten kleiner worden. Voor de gehuwde mannen is juist het tegendeel
het geval: hun aandeel vermindert met het kleiner worden der gemeenten. Een en ander zal wel in
hoofdzaak het gevolg zijn van het meer huwen in de groote gemeenten, doch zal ten deele ook
voortspruiten uit het feit dat de kleine gemeenten ook een aantal gehuwden aan de grootere
overdragen.
Bij de vrouwen is ongeveer het tegenovergestelde als bij de mannen het geval. Hier zijn
de ongehuwden, met uitzondering van de beneden 20 jarigen in alle leeftijdsklassen betrekkelijk
talrijker in de beide groepen van groote gemeenten dan in die der kleinere.
Opmerkelijk is het, dat het betrekkelijk aantal ongehuwde vrouwen in de leeftijdsklassen
boven 20 jaar met uitzondering van de hoogste leeftijdsklasse in de gemeenten met 5001—20000
zielen dikwijls veel kleiner is dan in de kleinste gemeenten.
Het relatief aantal gehuwde vrouwen is in de beide jongste leeftijdsklassen het grootst
in de grootste gemeenten terwijl dit in de overige leeftijdsklassen daar juist het laagst is. Van
25—35 jaar zijn de gehuwde vrouwen het sterkst vertegenwoordigd in de gemeenten tusschen
5001 en 20000 inwoners in de hoogere leeftijdsklassen zijn zij het talrijkst in relatief aantal in
de allerkleinste gemeenten.
Het betrekkelgk aantal weduwnaars neemt in omgekeerde verhouding als de grootte der
gemeenten toe of af, terwijl het aantal weduwen met de grootte der gemeenten afneemt. Het
eerste zal voor een deel althans zijn oorzaak hebben in het in meerdere mate hertrouwen van
weduwnaars in de groote gemeenten dan in de kleinere. Van het aantal huwelijken gesloten
tusschen 1889 en 1900 waren in de gemeenten met meer dan 20000 zielen bij de mannen in
12.10 °/o der huwelijken weduwnaars of gescheiden mannen betrokken, terwijl 'dit cijfer in de
kleinere gemeenten- slechts 10.73 °/o bedroeg.
Het grooter aandeel der weduwen naarmate de gemeenten grooter worden, moet geheel
worden toegeschreven aan het aandeel dat deze nemen in de concentratie in de groote gemeenten.
Immers in de grootere gemeenten is ook het aantal hertrouwende weduwen grooter dan ten platte
lande. Bij het aantal huwelijken bovengenoemd, waren in de groote gemeenten in 7.84 °/o der
huwelijken weduwen of gescheiden vrouwen betrokken, in de kleinere gemeenten slechts 6.67 °/ 0 .
Het relatief aantal gescheidenen zoo van echt als van tafel en bed is voor beide geslachten
in bijna alle leeftijdsklassen grooter naarmate de gemeenten grooter zijn. Dit houdt geheel

Ouderdom.
lt 12
Gemeenten- mei Tneei' dtuv 10O000 tnmoners.
6 ê 2 O 2 ê e
Gemeenten* met 5OO1 -20000. inivonerv.
e * 2 o 2 à e 10
V5?on>ven
Oudenlom/.
80'm, hooger.
75 - 79
70 - 7ê
Ongt hwvden*.
65-69
60 - 64
OPBOUW DER BEVOLKING
d ' \T o
op 31 December 1899,
in procenten den bevolking, voor het Rijk
eiv de $ avoepe/L vcuv genteentenJ.
Si - 59
SO - Si •
45 - i9
40 - iê
35-3»
30 - M
SS - 19
20 - 2f
15 - J9
10 - M
5 - 9
Ouderdom.
Ji 12 •&>
8Oetv hooger.
75 - 79
70 - 74
65 - 60
Ongehoatlen
Mannen
HetBxjh.
2 0 2 12 lit
Ouderdom.
dOen, hooyer
75 - 7.9
70 - 74
65 - 69
Ouderdom'.
12
Gemeenten* mei 2OÛO1 JOOOOO. ùvmoners.
e * 2 o 2 é e 10
Ouderdom.
80 m hooger.
7S - 79
o -
Gemeenterv met 3000 &v minder ïnwone^s.
6 ê 2 o 2 é e
Mannen
1»
0 - *
Oaderv&m.
80etthoo(jer.
75 - 79
60 - 6ê
eo -
- 64
70 - 74
AS - S9
55 -• 59
65 - 60
SO - SA
iS - 49
SO -• Sé
êS -- 49
60 - 64
SS - 59
40-44
40 -• 4ê
SO - 54
35-39
35 -• 39
45 - 49
30-3*
30 -- 3»
4O - 44
25 - 29
25
- 29
35-39
20 - 2â
20 •• 24
30 - 34
is - is
15
- J9
25 - 29
10 - !•>
10
- 14
20 - 24
S - 9
5 •• 9
15-19
0 - #
0
- 4
10 - M
5 - 9
O - 4
rv, dervBóai).

105
verband met de mate waarin de scheidingen van echt en van tafel en bed in de verschillende
deelen des lands voorkomen.
Uit de tabellen betreffende de indeeling naar den leeftijd, zoonls deze in de uitkomsten
der volkstellingen zijn gepubliceerd, zijn de onderstaande cijfers berekend, vermeldende voor elk
volkstellingstijdstip den gemiddelden leeftijd, van den Nederlander met onderscheiding naar de
geslachten. Deze cijfers zijn verkregen door het aantal jaren dat alle Nederlanders in totaal
hebben doorleefd, door het aantal Nederlanders, op die tijdstippen geteld, te deelen:
Mannen. Vrouwen. Totaal
jaar m. d. jaar • m. d. jaar m. 'd.
1829 26 7 3 27 9 27 2 21
1839 27 5 11 27 8 7 27 0 28
1849 26 11 12 28 2 22 27 7 6
1859 27 26 19 28 3 27 27 9 11
1869 27 8 28 5 19 28 0 1
1879 27 2 27 28 — 23 27 7 27
1889 27 2 24 28 — 18 27 7 23
1899 27 1 26 27 11 19 27 6 24
Bij de beide geslachten is de loop dezer cijfers ongeveer gelijk, t. w. van 1829 op 1839
eene daling van den gemiddelden leeftijd, van 1839 op 1869 eene stijging en daarna eene daling
die tot 1899 doorgaat.
Verlaging resp. verhooging van de gemiddelden leeftijd kan veroorzaakt worden bij
gelijkblijvende sterfte verhoudingen en afgezien van den invloed van vestiging en vertrek, wanneer
het aantal geboorten toeneemt resp. afneemt. Immers de deeler wordt daardoor grooter of kleiner
terwijl het jarental der pasgeborenen weinig of geen mvloed oefent op het totaal der doorleefde
jaren van het geheele volk. Bij gelijk blijvende verhoudingscijfers der geborenen, veroorzaakt
eene wijziging der algemeene sterfte, die zich in de verschillende leeftijdsjaren ongelijk doet
gevoelen, eene wijziging van den gemiddelden leeftijd; de aard van de wijziging der sterfte, in
verband met de mate waarin verschillende leeftijden den invloed daarvan ondervinden, bepaalt
de mate en de richting der wijziging van den gemiddelden leeftijd.
De verlaging van den gemiddelden leeftijd in ons land sedert 1879 moet worden toegeschreven
aan de algemeene vermindering der sterfte vooral in verband met de op blz. 61
reeds aangewezen grootere sterftevermindering in de jongere leeftijdsklassen. De verlaging is 1
getemperd door de afneming van het relatief aantal geborenen die met 1877 is aangevangen.
Na het voorgaande is het niet moeielijk te verklaren waarom de gemiddelde leeftijd bij
de vrouwen hooger moet zijn dan bij de mannen. Zij is in hoofdzaak het gevolg van het grooter
aantal jongens dan meisjes onder de geborenen.
Voor de verschillende rubrieken van den burgerlijken staat was de gemiddelde leeftijd in
1899 als volgt voor de beide geslachten:
Mannen. Vrouwen. Totaal.
]'• m. d. j- m. d. j. m. d.
Ongehuwd. . . 15 5 27 15 10 6 15 8 3
Gehuwd . . . 45 2 28 42 9 23 44 — 10
Wed. staat . . 64 3 20 63 6 12 63 9 15
Gesch. v. echt . 48 9 1 47 8 13 48 1 _
Gesch. v. tafel en bed 51 6 13 49 5 22 50 4 28
•os

106
Ook deze verschillen tusschen de cijfers der beide geslachten zijn niet moeilijk te verklaren
Dat h e " voor de ongehuwde mannen lager is, is weder gedeelten* het gevolg van het
i
^ Z ^ ^ ^ * der heide geslachten bij de gehuwden en de geschenen
van taM en bed komen met einder vrij wel overeen en wijzen er op, dat, zooals bekend »
bij het huwelijk de man het gemiddeld in leeftijd van de vrouw wmt. •
A J VAN PKSCH zijn op verzoek van het Centraal Bureau voor de
deAVjd, in die 10 jar» „ y o - , sterftetafels a, 6 ele,d,
sterftekansen in dë laatstgenoemde perioden van mannen en vrouwen afzonderhjl,
HOOFDSTUK
STERFTETAFELS VOOR NEDERLAND
afgeleid uit de tienjarige periode 1890,99
DOOR
Dr. -A. J. YAN PESCII,
Hoogleeraar te Amsterdam.
§ 1. AliGEMEENE OPMERKINGEN. . .
De in deze uitgave verkregen sterftetafels zijn afgeleid met behulp der uitkomsten van
de volkstellingen, gehouden op 31 December 1889 en 31 December 1899, en van de aantallen
der geboorten en der overledenen, die in het tusschengelegen tijdvak waargenomen zijn. Zij
betreffen dus de geheele bevolking van Nederland en, evenals bij vorige uitgaven, zijn ook nu
de tafels voor de mannen en voor de vrouwen afzonderlijk opgemaakt. De bewerking is trouwens
geheel dezelfde als die door mij verricht is voor de tijdvakken 1870/79 en 1880/89 en waarvan
de uitkomsten voorkomen, de eerste in de Bijdragen van het Statistisch Instituut voor 1885, n° 3,
terwijl de tafels van 1880/89 uitgekomen zijn in de door de Centrale Oommissie voor de Statistiek
uitgegeven Bijdragen tot de Statistiek van Nederland n°. V.
Beide vorige malen is de afleiding zeer uitvoerig besproken en aangewezen ; de tweede
maal is dit herhaald ten einde de tekst betreffende de wijze van afleiding ook in de werken van
de Centrale Commissie voor de Statistiek en dus in een meer officiëele uitgaaf opgenomen te zien
Nu dit eenmaal gebeurd is, is het niet noodzakelijk, ditmaal de wijze van afleiding even uitvoerig als
vroeger en in alle onderdeden te vermelden, te meer daar de wijzigingen nog zeer gering zouden zijn,
en kan daarom naar het vroeger geschrevene verwezen worden. Op deze wijze kan hier de sinds
1870 ingevoerde bewerking nog beter eens in haar hoofdzaken in het licht gesteld worden en
goed aangewezen, hoe de geheele wijze van publicatie van de sinds dien tijd uitgegeven tien-jarige
sterftetafels, eigenlijk telkens een nieuw deel geeft van een enkel groot werk, dat als het ware
in vervolgen uitkomt, en dat gedurende een menschenleven en langer zal moeten bestaan, voor
het zijn volle doel zal bereiken. Zeer eigenaardig is het daarom, dat van nu af de Tafels in de
Uitkomsten der Tienjarige Volkstellingen worden opgenomen. .
De beide Sterftetafels, die na elke tienjarige periode worden afgeleid en ook nu op het
eind van dit werk voorkomen zijn werkelijk — hoe belangrijk zij op zich zelf mogen zijn — toch
niet het eigenlijke doel der uitgaaf, en geven deze integendeel, zooals nader zal aangetoond
worden, een niet volkomen beeld van de levenskansen aan. Veeleer moet de publicatie der
Tabellen IV als het belangrijkste gedeelte beschouwd worden.
Om een en ander in het licht te stellen, dient een kort overzicht van de wijze van bewerking
gegeven te worden, en zal daartoe eerst worden overgegaan.
§ 2. BEKNOPT OVERZICHT DER GEVOLGDE METHODE.
Dit overzicht zal hier enkel eenigszins uitvoerig gegeven worden, tot zoover het de afleiding
der Tabellen IV betreft. De methode bestaat in de eerste plaats hierin, dat men de te gebruiken
cijfers gaat controleeren, doordien uit de uitkomsten van de eerste van twee tienjarige volks-
14

108
tollingen, uit de geboorten in het tienjarig tijdvak, en uit de opgaven der overledenen van den
Burgerlijken Stand, de getallen die de tweede tienjarige Volkstelling moet opleveren kunnen
worden afgeleid ten einde deze dan met de werkelijk getelde uitkomsten te vergelijken. Dat dit
mogelijk zou zijn als er niet van verhuizingen naar of van het buitenland sprake was, blijkt uit
de verklaring der gevolgde handelwijze. , ...... . . .
De volkstelling geeft namelijk de bevolking aan in groepen van personen van dezelfde
geboortejaren (mannen en vrouw.en ieder afzonderlijk), zooals die op 31 December van eenig jaar in
leven zijn en verdeelt dus de levenden in groepen, die alle denzelfden leeftijd in volle jaren
hebben. Gaat men nu van de uitkomsten eener dergelijke volkstelling, b. v. die van 31 December
1889 uit, en vermindert men de aantallen van deze groepen met het aantal dergenen die uit deze in
1890 overlijden (dus van hetzelfde geboortejaar) zoo verkrijgt men de groepen, zooals die op
31 Deeember 1890, en dus van een jaar ouder zullen voorkomen. Deze worden op hun beurt
verminderd met de aantallen der overledenen in 1891, weder uit dezelfde geboortejaren, en komt
men zoo tot de getallen der groepen, die op 31 December 1891 leefden en dan twee jaren ouder
waren, Men gaat op dezelfde wijze door en komt ten slofte tot de groepen van levenden, zooals
zij verdeeld zijn op 31 December 1899, en weder naar de geboortejaren, of ook naar de leeftijden
in volle jaren gescheiden, van den ouderdom van 10 jaar af.
Voegt men hierbij de aantallen van hen, die tusschen 1 Januari 1890 en 31 December 1899
geboren zijn, nadat deze ook verminderd zyn met de aantallen dooden uit deze in hetzelfde of in
elk der volgende 1 jaren gevallen, zoo verkrijgt men alle groepen, zooals die op 31 December 1899
zouden bestaan, indien er geen verhuizingen uaar, of van het buitenland hadden plaats gegrepen.
Zijn deze verhuizingen o ok bekend, en ook naar de geboortejaren gescheiden, ?;oo zou men
werkelijk op 31 December 1899 alle groepen van levenden volkomen kennen en deze uitkomsten
dus met de nieuwe volkstelling kunnen vergelijken. Daardoor krijgt men een oordeel over de
nauwkeurigheid der getallen, die men verder zal moeten gebruiken, en kan men daaruit nagaan,
wat et 1 met deze te bereiken is.
Nu zijn de verhuizingen tot nu toe wel in haar geheel bekend, maar zijn deze niet naar
de geboortejaren opgegeven, en leveren daarenboven weinig vertrouwbare cijfers. Als men deze
niet in rekening brengt, zal natuurlijk bij geen enkelen leeftijd de werkelijke volkstelling met de
uitkomst der voorgaande rekening gelijk loopen, maar toch is de vergelijking dezer uitkomsten
in de drie tienjarige perioden sinds 1870 zeer gunstig. Hoewel de verschillen in de uitkomsten
der volkstelling en deze berekening stellig voor het grootste deel aan de verhuizingen toegeschreven
moeten worden, kan men constateeren, dat, wanneer.die verschillen eens geheel, aan fouten te
wijten, maar geene andere te vreezen waren, toch de sterftekansen tot aan den leeftijd van 90
jaar met zulk een benadering zouden kunnen worden opgeschreven, dat het mogelijk was, daaruit
zeer betrouwbare sterftetafels af te leiden. Dit geldt voor de leeftijden tot 90 jaar. De vergelijking
leert verder, dat boven dien leeftijd de opgaven niet meer op elkaar sluiten en er van geen
behoorlijke afleiding van sterftekansen meer sprake kan zijn.
Ik moet hierbij opmerken, dat voor het vervolg de verhuizingen werkelijk ook telken jare
zullen worden opgegeven, naar het geboortejaar- gescheiden, en dus in de volgende tienjarige
periode de afleiding geheel naar eisch zal kunnen worden doorgevoerd, en kan ik met voldoening
er op wijzen, dat deze verbetering in de bevolkingsstatistiek een gevolg is geweest van de
nieuwe afleiding der sterftetafels. Men zal er op die wijzo op den duur een beslissend oordeel
krijgen *) over de fouten in de verschillende opgaven. De duidelijke aanwijzing, die dan te voorschijn
*) Behalve de fouten op de „ronde" leeftijden, waarover in het verder deel van dit stuk nader sial gesproken worden.
109
zal treden, dat er nog verbeteringen te maken zijn, zal dan stellig tot vermindering van de
fouten leiden,.- hetzij in de volkstellingen, hetzij, en dit is in het begin meer waarschijnlijk, in
de opgaven omtrent de verhuizingen, en zal zoo langzamerhand de bevolkingsstatistiek tot
grootere volmaaktheid worden gebracht.
Voorshands is met de verschillen tusschen de berekening en de uitkomsten der nieuwe
volkstelling gehandeld, alsof zij enkel aan verhuizingen te wijten waren en tevens alsof deze
verhuizingen regelmatig over de 10 jaren verdeeld geweest zijn.
Volgens de bovengenoemde afleiding krijgt men niet enkel voor 31 Dec. 1889 (of ook
voor 1 «Tan. 1890) het aantal Levenden van iederen leeftijd, maar is dit ook voor elk der
volgende jaren het geval, terwijl daarenboven ook in elk dezer tien jaren het aantal overledenen
van elk geboortejaar bekend is. (Een en ander is berekend met behulp der getallen
in de Tabellen Ia en Iö, die de uitkomsten der Volkstellingen, benevens die der geboorten,
en de Tabellen II» en IIö, die de overledenen, èu volgens geboortejaren 6n volgens leeftijden
gescheiden, aangeven.)
Voor de meeste leeftijden zijn deze getallen groot genoeg om daaruit de sterftekans af
te leiden, hoewel zij niet zoo groot zijn, dat er niet nog allerlei afwijkingen van de juiste
waarden te voorschijn zullen komen. De zoo gevonden aantallen Levenden en Dooden zijn voor
elk der kalenderjaren in de Tabellen IVa en IVb opgegeven, 'en zijn daarachter de daaruit
afgeleide sterftekansen vermeld.
Men verkrijgt op deze wijze voor eiken leeftijd tien sterftekansen, waaruit een gemiddelde
kans is af te leiden, volgens regels, die in de vroegere Inleiding uitvoerig zijn besproken,
maar hier niet weer zullen worden vermeld. Evenmin is hier te vermelden het onderzoek
waardoor gevonden wordt dat, behalve voor de eerste leeftijden, deze sterftekansen met zeer
groote benadering kunnen gerekend worden te behooren bij het midden van den leeftijd in
jaren, die de personen van dezelfde groep bereikt hebben. Voor de eerste levensjaren is dit
niet het geval, en is daarom op andere wijze in de Tabellen Va en Vb opgemaakt, wat er van
de sterftekansen voor de leeftijden 0 tot 5 is, en is de wijze van afleiding van deze Tabellen
ook in de vorige Inleidingen vermeld, evenals die der Tabellen Vla en VI&, waardoor men tot
de meest waarschijnlijke waarden der sterftekansen komt. Voor dit alles kan naar de genoemde
Inleidingen verwezen worden.
Wel mag hier nog even worden opgemerkt, dat het opmaken van de sterftekansen in
de Tabellen IV met beslistheid heeft aangetoond, dat elk kalendei'jaar als het ware zijn eigen
sterftekansen heeft gehad, hetgeen vroeger ïvel voor jaren van epidemieën bekend was, maar
nu is gebleken ook voor. de andere jaren te gelden. Ook deze uitkomst is van gewicht, daar
zonder deze opmerking aan de uitkomsten veel grooter nauwkeurigheid zou moeten worden
toegeschreven, dan nu het geval blijkt te zijn.
Nadat de waarschijnlijkste waarden der sterftekansen bepaald zijn in de Tabellen Vla en
VI&, zijn daaruit de sterftetafels, voorkomende in de Tabellen Vlîa en VII& op de geheel
bekende wijze gevonden.
§ 3. VERSCHIL TUSSCHEN DE STEHFTETAFELS VAN EENE BEPAALDE GENERATIE EN DIE
VAN GELIJKTIJDIG LEVENDEN.
Het is hierboven reeds opgemerkt, dat de sterftetafels in de Tabellen VII voorkomende
nog niet fret belangrijkste deel van het werk voorstellen, maar dat dit veel meer gelegen is in

110
de publicatie der Tabellen IVa en IV&. De afgeleide sterftetafels zijn n.1. tafels voor Gelijktijdig
Levenden en geven dus niet rechtstreeks aan hoe van een generatie van li.v. 100 000
geborenen de afsterving op den duur zal plaats hebben. De sterftekansen toch, die voor de
afgeleide tafels gebruikt zijn, behooren tot zeer verschillende geslachten van personen. De
sterftekansen b.v. voor de 30 jarigen zijn ditmaal afgeleid uit de personen, die tusschen 1860
en 1870 geboren zijn, terwijl de sterftekansen voor de 60 jarigen gevonden zijn uit de levenden,
wier geboortejaar 'tusschen 1830 en 1840 inligt. Bestond er nu een bepaalde sterftewet, die
voor alle tijden gold, zoo zou het er niet op aan komen, uit welke generatie de sterftekansen
b.v. voor de 60 jarigen waren afgeleid, maar een enkele blik op de sterftetafels van de beide
vorige tienjarige perioden wijst duidelijk aan, dat er van geen sterfte- of levenskansen
gesproken mag worden, die voor alle tijden zullen gelden, maar dat b.v. voor ons land de
levenskansen in de laatste twintig jaar sterk zijn toegenomen.
Nu dit het geval is, geven de sterftetafels van Gelijktijdig Levenden (zooals die van de
Tabellen VII zijn) niet een zuiver beeld van de werkelijkheid, maar zullen ze eer te vergelijken
zijn met de beelden van een niet vlakken spiegel, waarvan wel enkele deelen vrij zuiver kunnen
heeten, maar andere ten opzichte van deze verwrongen zijn.
Slechts door de nieuwe wijze van publicatie is het nu mogelijk op den duur de gegevens
te verkrijgen voor een werkelijk juiste sterftetafel, n.1. van die van een zelfde generatie van
personen; maar daartoe zal men de uitkomsten der opvolgende tienjarige Tabellen IV moeten
combineeren. Indien men b.v. neemt zij, die in 1870 geboren zijn, zoo bevindt men in de Staten
IV van de periode 1870/80 (voorkomende in de Bijdragen in 1885 uitgekomen), de sterftekansen
van deze tot aan den leeftijd van negen jaar toe, maar niet verder. Van den tien tot den twintig
jarigen leeftijd van deze zelfde generatie van personen vindt men nu de levenden en de dooden,
'en dus ook' de sterftekansen in de Staten IV van de periode 1880/90 (voorkomende in de
Bijdragen tot de Statistiek van Nederland no. V), terwijl dezelfde categorie van personen van
de'n twintig tot den dertigjarigen leeftijd in.de Tabellen IV van het ditmaal verschijnend werk
voorkomen. Men zou dus de generatie vau 1870 reeds tot den dertigjarigen leeftijd kunnen
volgen. Eerst in het volgend tiental jaren zal voor dezelfde personen de sterfte bekend worden
van 30—40 jaar enz., tot eindelijk de generatie geheel is uitgestorven.
Ik zal hier reeds een voorbeeld geven van deze combinatie der uitkomsten, maar neem
daarvoor niet de geborenen van een enkel jaar, maar zal die der vijf jaren 1870 tot 1874 bijeen
voegen, zoowel omdat door het grooter aantal personen de toevallige afwijkingen kleiner worden,
als omdat de kalenderjaren hun eigen invloed hebben, en door de samenvoeging ook de daardoor
onstane afwijkingen verminderen.
_
Men vindt dan de Levenden en de Dooden van deze samenstelling van génération in het
werk over 1870/79 vau 0—5 jaar. Van 6—9 jaar moet men die Levenden en Dooden ten deele
zoeken in de Staten IV van 1870/79 en voor een ander deel in die van 1880/89. Van 10—15
jaar vindt men ze geheel in de Staten van 1880/89 en van 16—19 voor een deel in deze en
voor een ander deel in de ditmaal gegeven Tabellen IV. Van 20—25 komen zij geheel in dit
werk voor.
Voegt men deze uitkomsten bijeen; zoo vindt men als sommen van waargenomen Levenden
en daaruit gevallen Dooden de volgende getallen met de daaruit afgeleide sterftekansen,
STERFTEKANSEISf VOOR DE SAMENGEVOEGDE GENERATIEN VAN
Leeftijden.
0—1
1—2
2—'à
3i/o
41/a
51/.,
6V2
7i/ 2
8V2
9Va
101/s
Ui/2
I21/2
13V a
141/3
161/a
17 1 '/!)
18 1 (!!
191/s
201/a
21 V«
22Vs
281/a
24i/o
251/3
Sommen der
Levenden.
278 480
246 195
234 208
228636
225 819
222 806
220 834
219 232
. 217 886
216 664
215 400
2U155
212 944
211742
210 548
209 315
207 864
206 025
203 891
201 448
198 793
i96O48
193 317
190 657
188161
185 632
MANNEN.
Sommen der
Dooden.
32189
11861
5 586
3 271
2 467
1859
1459
1187
993
869
703
669
658
658
685
773
902
990
1151
1289
1362
1 348
1277
1113
1146
1119
Sterftekansen.
0.11559
0.04818
0.02384
0.01431
0.01095
0.00851
0.00661
0.00541
0.00456
0.00401
0.00326
0.00312
0.00309
0.00311
0.00325
0.00369
0.00434
0.00481
0.00565
0.00640
0.00685
0.00688
0.00661
0.00584
0.00609
0.00603
111
Sommen der
Leeftijden. Levenden.
0—1 274 096
1—2 245 366
2—8 234 070
31/., 228 941
4i/.> 224 901
Bi, 222 832
6 1 /:, 221 239
218 921
si ; 217 754
91/0 216 731
lOVa 215616
UVa 214 547
121/., 213 537
131/â 212 468
U/ s 211 413
15i/ 2 210 242
iel/; 2U8 999
171/2 207 716
181 206 290
191/s 204 841
20i/o 203 309
21 1 201 720
221/; 200160
231/â 198 588
24i/ a
197 010
25i/ 2 195 403
VBOÜWBN.
Sommen der
Dooden.
28 989
11525
'5 3.78
3 289
2 318
1757
1393
1202
995
934
809
749
808
794
909
939 .
902
990
962
997
1038
• 1009
1021
1027
1055
1006
1870/74.
Sterftekansen.
0.10576
0.04697
0.02298
0.01437
0.01031
0.00788
0.00630
0.00549
0.00457
0.00431
0.00375
0.00349
0.00378
0.00374
0.00480
0.00447
0.00432
0.00477
0.00466
0.00487
0.00511
0.00500
0.00510
0.00517
0.00536
0.00515
De op deze wijze gevonden sterftekansen behooren nu werkelijk bij elkaar, als zijnde
afkomstig van een zelfde groep van personen.
Bij het nagaan van de levenden van dezen staat moet men bedenken, dat de verhuizingen
invloed gehad hebben op de getallen, zoodat het verschil van Levenden en Dooden niet juist
het aantal Levenden van één jaar hooger aangeeft. Wanneer men b.v. bij de Mannen de som
der Dooden van 0 jaar van die der Levenden van 0—1 jaren aftrekt, zoo blijven er 246291
over, terwijl het aantal Levenden van 1'jaar slechts 246195 is, welke getallen niet geheel gelijk
1'oopen. Het verschil is hier evenwel klein, maar wordt op de volgende leeftijden grooter, en
vooral in het laatste gedeelte van dit staatje. Dit laatste staat daarmee in verband, dat in de
tienjarige periode 1890,99 op die leeftijden veel meer personen dan vroeger het land verlaten
hebben. De redenen daarvoor zijn hier niet na te gaan, maar het is goed dit te constateeren. *)
Het is nu leerzaam de .hier gevonden sterftekansen te vergelijken, met de sterftekansen
van de Gelijktijdig Levenden, die over de perioden 1870/79, 1880/89 en 1890/99 voor den dag
*) Menigeen zal uitzjjn eigen omgeving kunnen opmerken dut de Nedevlandsche Jongelingschap niet meer
„in het hoekje van den haitrd" bljjffc zitten. Zoo sqjn er van mjjne naaste bloedverwanten (zoons en volle neven)
die in de laatste tien jaren den leeftijd van 20 jaren gepasseerd zijn, zes van de veertien naar Transvaal of Indië
gegaan, zonder daar bijzondere connection te hebben.

112
zijn gekomen. Daar de sterftekansen vau den vorigen staat genomen zijn door het aantal Levenden
op het aantal Dooden te deel en, zal de vergelijking het best geschieden door ook van de
Gelijktijdig Levenden diezelfde verhoudingen op te schrijven. Deze cijfers komen in de Tabellen
IV voor als getallen tusschen haakjes geplaatst.
Men komt zoo tot den volgenden staat, zoowel voor de Mannen als voor de Vrouwen.
e
Leeftijde
0—1
1—2
2—3
»Va
«Va
61/.,
7 1 / 8 "
8^2
9V»
10 Va
HV2
12 Va
13 1 A>
14 1 / 2
15'/ 2
16>/ 2
17 Va
18 V»
19 'f,
20 V 8
21 1 /"
22V»
28VQ
24 'f 2
25 Vo
VERGELIJKING VAN DE STERFTEKANSEN EENER BEPAALDE GENERATIE
MET DIE VAN DIE DER GELIJKTIJDIG LEVENDEN.'
de generatie
van
1870/74.
0.11559
0.04818
0.02384
0.01431
0.01095
0.00851
0.00661
0.00541
0.00456
0.00401
O.O0326
0.00312
0.00309
0.00311
0.00325
0.00369
0.00434
0.00481
0.00565
0.00640
0.00685
0.00688
0.00661
0.00584
0.00609
1 0.00603
MANNEN.
Sterftekansen van :
Tafels van Gelijktijdig Levenden
der jaren:
1870/79. |
0.11354
0.04475
0.02417
0 01689
0.01307
0.01055
0.00851
0.00702
. 0.00582
0.00523
0.00464
0.00418
0.00400
0.00402
0.00411
0.00472
0.00542
0.00655
0.00771
0.00936
0.00974
0.00952
0.00946
0.00907
0.00870
0.00885
18S0'80. | 1890/99.
0.10496
0.03884
0.02026
0.01457
0.01065
0.00830
0.00651
0.00524
0.00451
0.00402
0.00333
0.00310
0.00309
0.00312
0.00329
0.00369
0.00439
0.00517
0.00618
0.00695
0.00757
0.00718
0.00728
0.00716
0.00702
0.00707
0.08908
0.02906
0.01432
0.00977
0.00722
0.00577
0.00454
0 00366
0.00335
0 00295
0.00261
0.00260
0.00261
0.00270
0.00287
0.00332
0.00415
0.00465
0.00537.
0.00592
0.00651
0.00676
0.00632
0.00623
0.00648
0.00627
1
0—1
1—2
2-3
8 Va
4'/a
5V 2
6V2
7V 2
8 Va
9 l /a
IOI/2
llVo
121/."
13i/" 2
14 V 2
15i/n
I6I/2
17 Va
18 Va
19*,a
20Va
21i/ 2
22 V»
28V 8
24 '/ï
25'/,
dè generatie
van
1870/74.
0.10576
0.04697
0.02298
0.01437
0.01031
0.00788
0.O0630
0.00549
0.00457
0.O0431
0.00375
0.O0349
0.00378
0.O0374
0.004-30
0.00447
0.00432
0.00477
0.OO466
0.00487
O.OORU
0.00500
0.00510
0.00517
0.00536
0.00515
VROUWEN.
Sterftekansen van :
Tafels van Gelijktijdig Levenden
der jaren :
1870/79.
0.10264
0.04348
0.O2361
0.O1626
0.O1249
0.01005
0.00810
0.O0668
0.00587
0.00553
0.00482
0.O0443
0.OO44Ï)
0.00491
0.00537
0.00569
0.00630
0.00645
0.00656
0.00692
0.00687
0.00717
0.00765
0.00813
'0.00796
0.00890
1880,8». |
0.09246
0.03769
0.01968
0.01399
0.01035
0.00782
0.00619
0.00527
0.00437
0.00410
0.00374
0.00348
0.00370
0.00379
0.00428
0.00457
0.00489
0.00535
0.00511
0.00530
0.00541
0.00544
0.00585
0.00625
0.00669
0.00666
1890/99.
0.07844
0.02835
0.01379
0.00913
0.00671
0.00540
0.00446
0.00878
0.00333
0.00311
0.00292
0.00295
0.00318
0.00334
0.00363
0.00412
0.00418
0.00425
0.00432
0.00453
0.00485
0.00476
0.00493
0.00516
0.00554'
0.00568
. De vergelijking met de sterftekansen van 1870/79, 1880/89 en 1890/99 wijst nu duidelijk
aan, hetgeen reeds vroeger opgemerkt is, omtrent de tafels van Gelijktijdig Levenden. De tafels
van 1870/79 komen voor de eerste levensjaren vrijwel overeen met de nieuwe uitkomsten, manr
geven dan al spoedig hoogere sterftekansen, die bij den leeftijd van 25 jaar bijna 50 % hooger
zijn dan die van de bepaalde generatie. De tafels van 1880/89 verschillen in het midden niet
veel niet de meer juiste, maar wijken van deze aan het begin van de eene zijde én aan het eind
van den anderen kant daarvan af. De tafels van 1890/99 geven op het eind meer gelijkloopende
113
uitkomsten, maar over het geheele andere gedeelte hebben zij veel kleiner sterftekansen. Men
ziet hieruit, hoe juist gekozen de vergelijking is, dat men in de tafels van Gelijktijdig Levenden
een beeld der werkelijkheid ziet, zooals het in een gebogen spiegel wel kan voorkomen ; op de
eene plaats uitgerekt, op de andere verkleind.
Het tijdsverloop van 1870 tot nu toe kan voor de generatie 1870—1874 niet meer geven
dan in het voorgaande vermeld is, en moeten voor de voltooiing de verdere tienjarige perioden
worden afgewacht. Uit de Tabellen IV kan men evenwel van andere génération ook het verloop
gedurende oen zeker aantal jaren volgen, en wordt dit op dezelfde wijze gedaan als met de
generatie 1870/74.
Iu het volgende is dit — om ook hiervan een voorbeeld te geven — verricht voor het
aantal geboorten van 1830/34, waarvan de overgebleven levenden tusschen 1870/74 den leeftijd
van veertig jaren bereikten, voor zoover zij nog in Nederland vertoefden. Deze zijn nu uit de
Tabellen IV» van de drie tienjarige perioden op dezelfde wijze te volgen en geven dan de
sterftekansen van 40—65 jaar. Voor de Mannen zijn de resultaten in den volgenden staat
opgenomen.
Leef'tjjden.
401/..
4i'/;
/.
431/Ü
44'/ a
«' Ai
46»/,
477.
4V
49 V,
50'/;
51'/ 2
52',.,
58 v;
54'/.
55 '/,
56 V 2
57 '/«
58 '/ a
59'/,
60'/.,
ei v;
62'/ 2
63'/ 2
64 '/,
65 '/,
STERFTEKANSEN VOOR DE GENERATIËN VAN 1830/34.
Levenden uit
de geboorten van
1830/84.
107 791
106 457
105 026
103 706
102 386
101057
99 661
98 266
96 803
95 360
93 777
92 174
90 559
88 903
87156
85 402
83 567
SI 582
79 450
77 333
75 097
72 801
70 427
67 974
65 544
63 089
Dooden.
1287
1384
1273
1273
1282
1351
1 348
1414
1389
1506
1514
15'25
1567
1657
1666
1745
1898
.1965
2142
2 187
2 260
2 338
2 417
2 394
2 419
2 607
M A N N E N"
Sterf'tekanseii.
0.01194
O.O130O
0.01212
0.01228
0.01252
0.01387
0.01352
0.01439
0.01435
0.01579
0.01614
0.01654
0.01730
0.01864
0.01.912
0.02043
0.02271
0.02409
0.02693
0.02828
0.03009
0.03211
0.03432
0.03522
0.03691
0.04132
Sterf'tekauson van Gelijktijdig Levenden
voor :
1870/79. 1880/89. 1890/99.
O.01129
O.01195
O.01231
O.01295
0.01307
0.01417
0.01473
0.01509
0.01573
0.01667
0.01778
0.01878
O.02017
0.02106
0.02214
0.02335
0.02491
0.02Ö17
O.02S84
0.Ü3133
0.03266
O.0865O
O.039O8
O.04145
0.04444
0.04798
0.00982
0.01033
0.01102
0.01096
0.01209
0.01236
0.01292
0.01366
0.01403
0.0153S
0.01568
0.01619
0.01726
0.01S77
0.01958
0.02113
0.02320
0.02468
0.02689
0.02731
0 03008
0.03173
0.03442
0.03806
0.04067
0.04233
0,00878
0.00907
0.00991
0,01025
0.01009
0.01089
0,01194
0.U1245
0,01304
0.01433
0.01500
0.01600
0.01659
0.01788
0.01795
0,02015
0.02097
0.02237
0.02436
0,02652
0 02848
0.03Q42
0,03394
0,03715
0.03972
0.04361

• • • * > ' •
114
Vergelijkt men de uitkomsten weder met de sterftekansen van 1870/79,1880/89 en 1890/99,
zoo doet zich hetzelfde verschijnsel, dat straks opgemerkt is, voor, maar in iets mindere mate.
De eerste levert in het begin, de tweede in het midden, een redelijke overeenkomst, maar de tweede
is weder aan beide uiteinden verschillend verbogen; de eerste op het eindende derdein het begin.
§ 4. ONDERZOEK VAN DE FOUTEN DER VOLKSTELLINGEN, VOORTSPRUITENDE UIT ONJUISTE
OPGAVEN OP DE „RONDE" LEEFTIJDEN.
Er is nog een belangrijk punt te bespreken, dat in verband staat met de nauwkeurigheid
der volkstellingen. Het is reeds lang opgemerkt, dat bij deze in verschillende landen een aantal
personen hun leeftijd slechts ten naaste bij opgeven, en dit vooral op ouderen leeftijd gebeurt.
Zoo bleek bij een volkstelling het aantal 80 jarigen het dubbel en meer te zijn vau de aantallen
van één jaar jonger en één jaar ouder. Evenzoo was het aantal 70 jarigen en dat der 60 jarigen
te groot, zoodat bij de volkstellingen op de „ronde" leeftijden te groote aantallen van personen
voorkwamen. Wanneer fouten van dergelijken aard gemaakt worden, komen deze bij volkstellingen
die om de tien jaren gehouden worden niet, of tenminste weinig te voorschijn, daar
dan steeds de personen van de eene volkstelling op „ronde" leeftijden, bij de volgende weer
een ronden leeftijd bereikt hebben.
Men heeft daarom reeds vroeger voorgesteld, de volkstellingen om de negen jaren te
houden; wanneer dan toch de ronde jaren overvuld bleken, had men zekerheid omtrent het
bestaan van fouten, en ook eenigszins omtrent de grootte er van. Dit voorstel is echter niet
doorgegaan, en worden gewoonlijk de volkstellingen om de tien jaren gehouden.
Bij de door mij ingevoerde methode van contrôle, waardoor uit de eene volkstelling en
de uitkomsten van den Burgerlijken Stand tot die der tweede besloten wordt, worden evenmin
dergelijke fouten aangewezen. Uit den door fouten overvulden leeftijd van 60 jaar bijvoorbeeld,
wordt het aantal 70 jarigen voor de volgende volkstelling ook te groot afgeleid, en als bij deze
de ronde leeftijden even sterk door fouten overvuld zijn, kan er schijnbaar geen, of slechts een
klein verschil zijn, terwijl de aantallen levenden al zeer onnauwkeurig kunnen zijn opgegeven.
Zijn wegens dezelfde oorzaak de aantallen der 59 jarigen wat te klein geworden, daar een aantal van
deze zich als 60 jarigen hebben opgegeven, zoo vindt men voor de 69 jarigen van de tweede volkstelling
ook een te klein getal, maar wanneer daar ook wegens dezelfde reden te weinig personen van
dien leeftijd zijn opgegeven, kan er weer schijnbaar een klein of zelfs geen verschil voorkomen.
Daar dus de controle-methode geen middel geeft, om deze soort van fouten aan te wijzen,
heb ik in het samenstel van beschouwingen over de sterftetafels 1870/79 op iets anders gewezen,
dat, naar ik meende, kon doen zien, of er fouten van deze soort, in de volkstellingen van
Nederland te vreezen zijn. Ik heb namelijk opgemerkt, dat natuurlijk het aantal levenden van
iederen ouderdom van den jongsten tot den huogsten leeftijd langzamerhand zal afnemen, en
dat men in de uitkomsten van de volkstellingen daarvan slechts toevallige afwijkingen zal zien.
Wanneer nu echter de ronde leeftijden te groote getallen hebben,, zal het gebeuren, dat juist
bij de overgangen van 9 op 10 jaar, van 19 op 20 jaar, enz. er meermalen een opklimming van
de levenden (in plaats van daling) zal zijn dan bij andere leeftijden. Zoo men nu nagaat, hoeveel
malen een opklimming van het aantal levenden in het geheel voorkomt, en welk aantal malen
er van dit bij de ronde leeftijden komt, kan men daaruit een oordeel krijgen, of dit aantal
opklimmingen bij de. ronde leeftijden, in verhouding tot de anderen, te groot is. Dit bleek toen
niet het geval te zijn, en evenmin is dit bij de volgende volkstellingen voorgekomen. Daarenboven
kwam het na vijfüg-jarigen leeftijd niet meer voor, terwijl dan de fout het meest gemaakt kan wdrden.
Ik meende daarom te kunnen vaststellen, dat de volkstellingen in Nederland reeds met
116
die nauwkeurigheid gedaan worden, dat dergelijke fouten niet meer te vreezen waren.
Nu heeft evenwel de Heer DR. B. TURKSMA*) hieromtrent een belangrijke opmerking
gemaakt. Hij zegt, dat een andere fout minstens even sterk te vreezen is, en deze juist veroorzaakt,
dat het verschijnsel bij de voorgaande redeneering genoemd niet te voorschijn is gekomen. De
opmerking bestaat hierin, dat op de telkaarten bij de volkstelling niet de leeftijden, maar de
geboortejaren moeten worden opgegeven en dat een aantal personen geneigd zal zijn, juist deze
op een rond cijfer aan te geven (b.v. 1860 in plaats van 1859 of 1861). Daarvan is het gevolg
dat de leeftijden 9, 19, 29 enz. te groote getallen van Levenden zullen aangeven, en zal dientengevolge
de opklimming der Levenden bij ronde leeftijden niet te voorschijn komen. Hij vindt
dan ook dat het verspringen van lager op hooger van leeftijden die op een 8 eindigen tot
leeftijden die op een 9 eindigen, dubbel zooveel voorkomt, als men à priori zou verwachten,
en komt daardoor tot het resultaat, dat de volkstellingen ook in Nederland nog niet het vertrouwen
verdienen, dat ik er in heb gesteld. De schrijver laat verder zien, dat niet enkel de leeftijden
die op een 9, maar ook die op een 0 eindigen, overvuld blijken te zijn (door ze te combineeren),
zoodat volgens zijn onderzoek niet enkel door het opgeven bij voorkeur van „ronde" geboortejaren
een fout gemaakt is, maar ook door den ouderdom op een rond getal te stellen, en daaruit tot
het geboortejaar te besluiten.
De scherpzinnige opmerking van den Heer TURKSMA verdient alle waardeering, maar het
resultaat, waartoe hij komt, kan nog niet dadelijk worden aangenomen. Toen ik vroeger vond,
dat de opklimming van lager op hooger bij ronde leeftijden niet meer dan bij de anderen voorkwam,
was er geen aanleiding om verder te gaan. Maar wanneer men vindt, zooals nu het geval
is, dat die te veel. voorkomt, zoo kan hieruit nog niet dadelijk met stelligheid besloten worden,
dat de aantallen levenden onjuist zijn, al bestaat er daardoor wel een vermoeden van onjuistheid
en alle reden om het verschijnsel scherp te onderzoeken. De oorzaken waardoor op bepaalde
leeftijden meer levenden dan anders voorkomen, kunnen echter velerlei zijn, al ontsnappen zij
aan ons waarnemingsvermogen.
Ik heb daarom nagegaan, of er ook nog andere middelen zijn om tot een juiste conclusie
te komen, en vermeen die gevonden te hebben in het volgende.
Als de getallen levenden, waar die grooter zijn dan men verwachten zou, toch eens juist
zijn, zoo moeten de aantallen dooden, die uit deze in een volgend jaar vallen, ook grooter zijn.
In plaats evenwel van enkel die aantallen dooden te onderzoeken zal men nog sprekender uitkomsten
verkrijgen door de sterftekansen na te gaan, welke uit die levenden en dooden volgen,
daar dan, waar de aantallen levenden te groot zijn, de sterftekansen te klein zullen uitvallen.
Natuurlijk zal dit enkel voor den dag komen als de aantallen der levenden en der dooden reeds
zoo groot zijn dat toevallige afwijkingen dit verschijnsel niet onzichtbaar maken. Nu zijn evenwel
de getallen der dooden van eenig jaar reeds op zich zelf niet klein en wanneer men de jaren
1870, 1880 en 1890 bij elkaar voegt (waarvan de volkstellingen de groepen van levenden op den
l ston Januari doen kennen) zullen de toevallige afwijkingen nog weer veel verminderen. De overvulling
van de kwestieuse leeftijden op de som der Levenden blijft echter bij die samenvoeging
wel bestaan en wordt niet minder en indien de te groote getallen der Levenden bij de leeftijden
die op een 9 of 0 uitgaan, door fouten veroorzaakt zijn, zullen op deze wijze de sterftekansen
bij die leeftijden alle te klein moeten uitvallen, en zal dit goed in het oog springen. — Hierbij
wordt wel is waar aangenomen, dat in de aantallen overledenen dergelijke fouten niet voorkomen,
maar deze 'getallen, komen uit de opgaven van den Burgerlijken Stand en mag men gerust
rekenen, dat daarin zoo goed als geen vergissingen aangewezen zullen kunnen worden.
*) In 7-ijn Huwelijk en Sterfte. Bijdragen tot de Statistiek. 1898.

116
De op deze -wijze gevormde sterftekansen komen voor in de Bijlagen A en B (direct achter
deze Inleiding geplaatst) waarbij de eene de uitkomsten voor de mannen en de andere die voor
de vrouwen bevat en zullen deze cijfers -nu het best een oordeel kunnen geven wat er van de
overvulling der levenden is. Bij het nagaan dezer uitkomsten vindt men nu niets bijzonders voor
de leeftijden die op een 9 of een 0 uitgaan en vindt men deze sterftekansen eer iets te groot
dan veel te klein, zooals toch het geval moest zijn, als de overvulling der levenden van deze.
leeftijden, die verscheiden percenten bedraagt, aan foutieve opgaven te wijten was.
Om dit nog beter in het licht te stellen, heb ik aan twee deskundigen op dit gebied
(zonder op te geven voor welk onderzoek het geschiedde) verzocht de sterftekansen in teekening
te brengen, dan eene zoo regelmatig mogelijke lijn te trekken die, zoo weinig als dit kan, van
de punten afwijkt, en de daardoor verkregen waarden (de afgeronde sterftekansen) af te lezen.
De resultaten staan ook in de Bijlagen A en B vermeld.
Uit de beide teekeningen bleek ten eerste dat de getrokken lijnen overal slechts weinig
van de geconstrueerde punten afweken, en de sterftekansen dus met elkaar een goed geheel
vormden, waarbij de toevallige fouten niet bijzonder groot meer konden zijn.
Verder dat niets bleek van het verschijnsel dat zich voorgedaan zou moeten hebben, als
de sterftekansen, waarvan men uitgegaan was bij de leeftijden die op 9 en 0 uitgaan, in het
algemeen te klein waren opgeschreven (omdat de aantallen levenden te groot waren.) Dan zou
bij het construeeren van een geregeld verloopende kromme lijn deze bij de genoemde leeftijden
overal loven de punten moeten gekomen zijn en als gevolg zou men na aflezing de afgeronde
cijfers allen grooter hebben zien worden dan de eerst gegevene.
Hiervan is niets voor den dag gekomen. Tot beter inzicht daarvan worden de uitkomsten
uit de genoemde Bijlagen A en B hier nog eens afzonderlijk opgegeven voor de leeftijden die
op negen of nul uitgaan.
9
10
19
20
29
30
39
40
49
50
59
60
69
70
79
80
MANNEN.
Sterf'tekans.
0.00440
0.00383
0.00816
0.00846
0.00843
0.00715
0.01072
0.01056
0.01613
0.01632
0.03099
0.03197
0.06744
0.0760
0.1449
0.160
Afgerond.
0.00433
0.00390
0.00777
0.00814
0.00777
0.00778
0.01032
0.01077
0.01618
0.01706
0.03028
0.03252
0.06400
0.070
0.146
0.158
Leeftijden.
Leeftijden.
9
10
19
20
29
30
39
40
49
50
59
60
! 69
70
| 79
80
VROUWEN
Sterftekans.
0.00448
0.00397
0.00616
0.00592
0.00907
0.00881
0.01177
0.01193
0.01319
0.01258
0.02422
0.02601
0.05993
0.Ü6415
0.1378
0.152
Afgerond.
0.00429
0.00390
0.00587
0.00592
0.00876
0.00908
0.01177
0.01175
0.01299
0.01354
0.02490
0.02720
0.05950
0.064
0.140
0.152
117
Gaat men deze cijfers zorgvuldig na, zoo vindt nien, dat bij de acht groepen van twee
op elkaar volgende leeftijden bij de Mannen er slechts één is, waar de beide sterftekansen
kleiner zijn dan de afgeronde; daarentegen zijn. er drie, waarbij de sterftekansen beide grooter
zijn, terwijl in de vier andere gevallen een der kansen kleiner is en de andere grooter dan
voor de afronding.
Bij de Vrouwen komt ook bij slechts één groep voor, dat de beide sterftekansen kleiner
zijn dan die na de afronding; bij vier groepen zijn ze beiden grooter en bij drie is een der
kansen grooter en de andere kleiner.
Indien de overvulling aan fouten te wijten was, zoo zou het resultaat geweest zijn dat
alle hierboven gegeven afgeronde cijfers vrij wat grooter zouden zijn dan de niet afgeronden.
Ik geloof dat hierdoor op overtuigende wijze voor den dag is gekomen dat uit de gevonden
grootere getallen der Levenden bij de meer genoemde leeftijden, werkelijk nog niets
van onnauwkeurigheid der volkstellingen blijkt, en het onderzoek integendeel gunstig voor die
nauwkeurigheid uitgevallen is. Toch is het mogelijk en zelfs waarschijnlijk "dat er van de
genoemde fouten gemaakt worden, maar dan toch in veel minder mate dan vermoed kon worden,
zoodat de overvulling op de genoemde leeftijden slechts voor een zeker deel aan zulke fouten
en voor het grootere deel aan andere oorzaken moet toe te schrijven zijn.
Nog op twee andere wijzen heb ik de zaak onderzocht, en geven beide eveneens gunstige
uitkomsten. Hoewel men hierbij niet veel verder komt dan tot het vermoeden dat de overvulling
niet aan fouten te wijten is, meen ik dat het toch goed kan zijn beide wijzen te noemen.
In de eerste plaats is het te bedenken dat als het aantal Levenden van een zekeren
leeftijd bij een der volkstellingen te groot genomen is, en evenzoo dat van tien jaar verder,
dit bij de bepaling der Levenden op de tusschen gelegen jaren ook het geval zal zijn. Is dus
b.v. het aantal levenden van 29% jaar te groot genomen voor eenig jaar, dan zal dat van
30Va jaar eveazoo te groot zijn voor het volgend jaar en zoo vervolgens. Nu vindt men in de
Tabellen IVa en IVö voor eiken leeftijd en elk der jaren tusschen J890 en 1900 de sterftekansen
opgeschreven. Men zou dan b.v. voor 1890 een te kleine sterftekans verwachten bij
29V2 J aar< Bij 30Va jaar zou die voor 1891 te klein moeten zijn, bij Bl 1^ voor 1892 enz.
Wanneer men nu al de sterftekansen voor de tien kalenderjaren over het geheel der Tabellen IV
met elkaar vergelijkt, blijkt zoo iets volstrekt niet en ligt daarom het vermoeden voor de hand,
dat het öf niet bestaat, of een zoo geringen invloed heeft, dat het tegenover andere invloeden
verdwijnt.
Het tweede onderzoek betreft het volgende:
Van de sterftekansen uit elk der tien jaren (waaruit duidelijk gebleken is, dat de kalenderjaren
hun eigen doodoorzaken gehad hebben) zijn de middelbare fouten opgemaakt, waaruit
weder de waarschijnlijke fouten kunnen worden afgeleid. Wanneer men daaruit de afwijkingen
van elk der sterftekansen van de gemiddelde nagaat en rangschikt, blijkt het, dat de aantallen
van die afwijkingen zeer goed overeenkomen met hetgeen de foutenwet eischt. Dit is de beide
voorgaande malen het geval geweest en is evenzeer ditmaal op te maken. Deze fraaie overeenkomst
zou niet te wachten zjjn, wanneer er in de sterftekansen constante fouten waren, die
op het resultaat moesten influenceeren. Ook dit doet het vermoeden ontstaan, dat het overvullen
van bepaalde leeftijden niet aan fouten te wijten was. — Evenwel geeft vooral het
laatste bewijs niet meer dan een vermoeden, daar het niet zeker is, dat de afwijkingen de wet
der fouten moeten volgen, en kan ook niets verder aantoonen, dan dat de constante fouten
klein geweest zijn met betrekking tot de verschillen, die door de kalenderjaren kunnen ontstaan

118
119
Ik heb evenwel gemeend, de laatste twee beschouwingen toch niet achterwege te moeten laten,
al is hét daaraan voorafgaande onderzoek van de meeste, en van genoegzame waarde, om geen
ander meer noodig te maken.
Leeftjjd.
GEMIDDELDE LEVENSDUUR.
MANNEN.
VROUWEN.
1870/79. " 1880/89. 1890/99. Leeftijd, 1870/79. 1880/89.
1890/99.
Eindelijk valt over deze kwestie nog eene belangrijke opmerking te maken. Het is duidelijk
dat bij de volkstelling steeds een aantal vergissingen zullen begaan worden; de telling moet
toch op een enkelen dag ailoopen, en een groot aantal der telkaarten wordt ingevuld door vrij
ongeoefende personen. Maar de fouten die op den dag van de volkstelling gemaakt worden,
kunnen voor zoover het vergissingen op de telkaarten zelve betreft, voor het overgroote deel
verbeterd worden door latere vergelijking met de opgaven der Bevolkingsregisters en van den
Burgerlijken Stand. Er is dus na de volkstelling alle gelegenheid om het grootste deel van
zulke vergissingen te herstellen en in het bijzonder die waarop van te voren de aandacht
gevestigd is *).
Hierdoor heeft men een uitstekend middel om de kwestie, of de opgaven der geboortejaren
aan het euvel lijden dat reeds zoo lang en zoo dikwijls besproken is, en waarvoor tot nu toe
geen middel van onderzoek was aangewezen, tot klaarheid te brengen, en niet alleen dit, maar
ook om de fouten die op deze wijze zijn ontstaan stelselmatig te verbeteren.,Nu eenmaal gebleken
is dat er een anomalie bestaat in de getallen Levenden behoorende bij de geboortejaren die op
nul of negen uitgaan, moet er bij de volgende volkstelling scherp op gewezen worden dat alle
telkaarten waarop deze geboortejaren voorkomen (op die cijfers) vergeleken moeten worden met
de Bevolkingsregisters en van den Burgerlijken Stand.
Als de leider der Volkstelling dit niet enkel eischt, maar voorschriften geeft waardoor
het aantal malen dat zulke fouten gemaakt en gevonden zijn bekend wordt, zoo zal daardoor'
een volkomen oplossing gevonden worden over de aangewezen onregelmatigheid, en hoe deze
oplossing ook uitvalt, zal daardoor tegelijk een zeer groote schrede gedaan zijn tot vermeerdering
van het vertrouwen, dat men in de uitkomsten der volkstellingen, ten onzent, zal kunnen stellen.
De voorgaande beschouwingen wijzen er op, van hoeveel belang de opmerking van den
Heer TURKSMA geweest is. Al geven de uitkomsten niet fouten aan van het bedrag, zooals hij
meende, toch kunnen er fouten van deze soort zijn overgebleven, maar is door zijn opmerking
het middel bedacht, om die in het vervolg, zoo zij nog mochten voorkomen, tot een minimum
te reduceeren, en daarmee de nauwkeurigheid der bevolkingsstatistiek nog weder grooter te
doen worden.
§ 5. VEBGELIJKING DER STERFTE- EN LEVENSKANSEN.
In de laatste plaats is het van belang op te merken, hoeveel gunstiger de levenskansen
in de laatste drie tienjarige perioden geworden zijn. Het beste kan men dit doen, door uit de
opgemaakte Steri'tetafels den gemiddelden levensduur na te gaan (d. i. het gemiddeld aantal
jaren, dat iemand van bepaalden leeftijd nog te doorleven heeft. Daarvoor geef ik hier bij elkaar
den levensduur in de drie verschillende tienjarige perioden gevonden, en wel tot beter overzicht
enkel voor de leeftijden, die op een 0 of op een 5 uitgaan.
*) Volgens aan my verstrekte mededeelingen is er bij de laatste volkstelling een tjjd van ongeveer zes
maanden gegeven om de telkaarten met de Bevolkingsregisters in verband te brengen. Wellicht is deze tyd
te kort voor enkele gemeenten (b.v. Amsterdam), maar voor het overgroote deel der gemeenten is dit ruim
voldoende.
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
38.4
50.9
48.0
44.0
40.3
37.1
33.7
30.1
26.5
23.0
19.6
16.4
13.3
10.6
8.2
6.1
4.6
3.3
42.5
53.8
50.4
46.2
42.3
38.8
35.1
31.3
27.6
24.0
20.5
17.1
13.9
ll.l
8.5
6.4
4.7
3.5
46.2
55.5
51.7
47.5
43.4
39.7
35.9
32.0
28.1
24.3
20.7
' 17.3
14.0
11.1
8.6
6.4
4.7
3.4
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
40.7
51.6
48.7 '
44.9
41.2
57.7
34.3
31.1
27.9
24.5
21.0
17.4
14.1 .
11.0
8.4
6.3
4.7
3.4
45.0
54.8
51.5
47.4
43.5
39.7
36.1
32.6
29.2
25.7
21.9
18.3
14.8
11.7
9.0
6.7
4.9
3.5
49.0
56.8
53.0
48.9
44.8
40.9
37.1
33.3
29.7
26.0
22.2
18.5 .
15.0
11.8
9.0
6.8
5.0
3.6
Men ziet daaruit, dat b. v. voor een 20-jarige de gemiddelde levensduur in de laatste
twintig jaren vermeerderd is met ongeveer drie jaren, bij een 40-jarige met ongeveer twee jaren
enz.; de levensduur van een jonggeborene is met acht jaren vooruitgegaan. Deze laatste uitkomst,
die een groote verbetering der kindersterfte aanwijst, zou mogelijk zijn terwijl op hoogere leeftijden
de gemiddelde levensduur bijna gelijk was gebleven, en men denkt dikwijls dat de verbetering
der levenskansen juist bij de eerste levensjaren wordt, waargenomen. Het blijkt echter uit bovengenoemd
staatje genoegzaam, dat dit op alle leeftijden het geval is, en dat de levensduur in de
laatste twintig jaren sterk vertraagd blijkt. Er wordt hier van twintig jaar gesproken omdat de
drie opgaven ieder voor zich afgeleid zijn uit het gemiddelde van tien jaar, en men dus bij de
vergelijking aan het tijdverloop tusschen 1875 en 1895 moet denken.
Hierbij moet nog opgemerkt worden, dat in de sterftetafels der gelijktijdig Levenden (en
uit deze zijn de laatstvermelde opgaven getrokken) de gemiddelde levensduur te klein uitvalt,
ten minste waar, zooals in Nederland, de levenskansen verbeteren ; zij zouden nog grooter
verschillen vertoonen als men die nu reeds kon opmaken voor bepaalde génération.
üit een en ander blijkt voldingend hoeveel in Nederland de levenskansen in de laatste
tientallen jaren zijn vooruitgegaan. Tevens dat niet van eene voor alle tijden geldende sterftewet
meer gesproken kan worden en men dus nog iets anders noodig heeft dan de tot nu toe afgeleide
Tafels der gelijktijdig levenden. Dit is natuurlijk een reden te meer om de wijze der publicatie
sinds 1870 aangenomen te blijven doorvoeren, waardoor men op den duur tot de juiste kennis
der levenskansen van een geheel geslacht zal komen, en langzamerhand gegevens zal verkrijgen
voor de oplossing van de nog belangrijker vraag hoe het staat met de levenskracht der opvolgende
génération, en of dus de bevolking van een land in dit opzicht voor- of achteruit gaat. — Voor
het antwoord op die vraag zijn hier weder eenige bouwstoffen • verzameld, waardoor men wel
eerst later het volkomen antwoord zal kunnen vinden, maar die sinds 1870 op bepaalden vooruitgang
schijnen te wijzen.
EINDE.

120
121
BIJLAGE A.
BIJLAGE B.
STERFTEKANSEN AFGELEID UIT DE LEVENDEN EN DOODEN, WAAR-
GENOMEN IN DE DRIE JAREN 1870, 1880 EN 1890.
STERFTEKANSEN AFGELEID UIT DE LEVENDEN EN DOODEN, WAAR-
GENOMEN IN DE DRIE JAREN 1870, 1880 EN 1890.
Leeftijd.
Levenden.
5 144 588
6 141 077
78 135 938
130 385
9 126 475
10 128 105
11 122 869
12 124 845
13 123180
14 118 744
15 117 950
16 116 696
17 112 441
18 107 962
19 105 114
20 104130
21 94 743
22 93 954
23 93119
24 92 608
25 92 471
26 90 665
27 88 457
28 86 470
29- 85158
30 85 576
31 77 639
32 74 848
33 75 561
34 75 271
35 75 642
36 74387
37 73198
38 71097
39 73 761
40 73 381
41 66 515
42 62 438
43 63 907
44 65 544
Dooden.
1217
989
764
646
556
491
447
435
463
411
463
540
646
710
858
881
744
731
767
749
716
711
715
656
718
612
590
644
611
672
68 S
681
664
673
791
775
738
757
801
837
1
Sterftekans.
0.00842
0.00701
0.00.562
0.00495
0.00440
0.00383
0.00364
0.00348
0.00376
0.00346
0.00393
0.00463
0 00575
0.00658
0.00816
0.00846
0.00785
0.00778
0.00824
0.00809
0.00774
0.00784
0.00808
0.00759
0.00843
0.00715
0.00760
0.00860
0.00809
0.00893
0.00910
0.00915
0.00907
0.00947
0.01072
0.01056
0.01110
0.01212
0.01253
0.01277
Afgeronde
Sterftekans.
0.00842
0.00688
0.00575
0.00495
0.00433
0.00390
0.00364
0.00354
0.00352
0.00360
0.00392
0.00471
0.00568
0.00674
0.00777
0.00814
0.00814
0.00812
0.00808
0.00802
0.00796
0.00790
0.00785
0.00781
0.00777
0.00778
0.00790
0.00808
0.00831
0.00859
0.00888
0.00920
0.00955
0.00993
0.01032
0.01077
0.01124
0.01173
0.01224
0.01276
MANNEN.
Leeftijd.
Levenden.
45 65 310
46 63 581
47 60 833
48 58 666
49 58 958
50 59 120
51 54 709
52 52 026
53 53 307
54 50 859
55 49 458
56 48 076
57 44 307
58 42 719
59 41 728
60 40 039
61 36 192
62 34 932
63 34 722
64 33 344
65 31814
66 29 857
67 28 214
68 25 854
69 24 227
70 22 186
71 19 545
72 18 131
73 16 663
74 14 527
75 12 948
76 11 511
77 10 049
78 8682
79 7503
80 6008
81 5020
82 4380
83 3431
84 2598
Dooden.
884
857
889
908
951
965
1063
988
1080
1081
1135
1179
1156
1261
1293
1280
1229
1274
1421
1451
1478
1531
1552
1455
1634
1686
1522
1441
1496
1442
1411
1313
1253
1165
1087
962
876
807
758
565
Sterftekans.
0.01354
0.01348
0.01461
0.01548
0.01613
0.01632
0.01943
0.01899
0.02026
0.02124
0.02295
0.02452
0.02609
0.02952
0.03099
0.03197
0.03396
0.03647
0.04092
0.04352
0.04646
0'05128
0.05395
0.05628
0.06744
0.07600
0.07787
0.07948
0.08978
0.09926
0.1090
0.1141
0.1247
0.1342
0.1449
0.160
0.175
0.184
0.221
0.217
Afgeronde
Sterftekans.
0.01335
0.01397
0.01462
0.01536
0.01618
0.01706
0.01804
0.01914
Ö.02030
0.02160
0.02295
0.02450
0.02624
0.02819
0.03028
0.03252
0.03488
0.03743
0.04014
0.04320
0.04650
0.05015
0.05420
0.05875
0.06400
0.070
0.076
0.0S3
0.090
0.098
0.106
0.115
0.124
0.135
0.146
0.158 •
0.174
0.189
0.208
0.226
Levenden. Dooden. Sterftoltans.
5 143 403
6 139 596
7 134 903
8 130 225
9 124 903
10 127 991
11 121566
12 123 854
13 122237
14 117 589
15 116 585
16 115 635
17 112 884
18 107 516
19 104 980
20 106 612
21 96 782
22 96 314
23 96488
24 95 720
25 96 674
26 93 981
27 92 625
28 89 009
29 88 250
30 90 442
31 79 708
32 77 991
33 78 589
34 77 314
35 77 930
86 75 971
37 75 300
38 71528
39 76111
40 75 794
41 66 989
42 63 536
43 65 777
44 67 291
1169
915
759
634
560
508
449
484
520
588
614
057
655
595
647
631
585
615
650
692
748
696
799
716
800
797
752
730
790
795
860
807
827
858
896
904
764
732
738
768
0.00815
0.00655
0.00563
0.00487
0.0O448
0.00397
0.00369
0.00391
0.00425
0.00500
0.00527
0.00568
0.00580
0.00553
0.00616
0.00592
0.00604
0.00639
0.00674
0.00723
0.00774
0.00741
0.00863
0.00804
0.00907
0.00881
0.00943
0.00936
0.01005
0.01028
0.01104
0.01062
0.01098
0.01200
0.01177
0.01193
0.01140
0.01152
0.01122
0.01141
VROUWEN.
Afgeronde
Sterftekans.
0.00815
0.00676
0.00568
0.00487
0.00429
0.00390
0.00369
0.00385
0.00437
0.00494
0.00538
0.00562
0.00575
0.00582
0.00587
0.00592
0.00604
0.00638
0.00675
0.00713
0.00750
0.00781
0.00813
0.00845
0.00876
0.00908
0.00939
0.00971
0.01002
0.01033
0.01064
0.01094
0.01125
0.01153
0.01177
0.01175
0.01162
0.011.47
0.01134
0.01128
Leeftijd.
Leeftijd.
Levenden. Dooden. Sterftekans.
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
66 655
64 527
61711
58 852
61885
61110
55 905
53 601
56 302
53 602
52 391
51274
46 601
45 509
46 284
43 751
38 999
38 120
39 465
37 417
36 072
34 867
31723
30 544
28 834
25 909
22 279
21317
20 250
17 931
16 262
14 696
12 769
11 469
10 440
8 071
6 376
5 762
4 553
3 645
809
749
714
758
816
769
768
828
877
915
926
961
991
1037
1121
1 138
1106
1241
1432
1492
1432
1556
1634
1629
1728
1662
1721
1643
1699
1698
1622
1601
1580
1485
1439
1227
1145
1059
876
727
0.01214
0.01161
0.01157
0.01288
0.01319
0.01258
0.01374
0.01545
0.01558
0.01707
0.01768
0.01874
0.02127
0.02279
0.02422
0.02601
0.02836
0.03256
0.03629
0.03988
0.03970
0.04463
0.05151
0.05334
0.05993
0.06415
0.07725
0.07708
0.08390
0.09470
0.0997
0.1091
0.1237
0.1295
0.1378
0.1520
0.1796
0.1838
0.1924
0.1995
Afgeronde
Sterftekans.
0.01144
0.01173
0.01210
0.01252
0.01299
0.01354
0.01416
0.01486
0.01570
0.01667
0.01782
0.01916
0.02080
0.02275
0.02490
0.02720
0.02970
0.03245
0.03545
0.03865
0.04215
0.04593
0.05000
0.05445
0.0595*0
0.064
0.071
0.077
0.084
0.092
0.100
0.110
0.119
0.129
0.140
0.152
0.165
0.180
0.196
0.214

TABELLEN.
(Tables.)

Tabel Ia. Mannen.
(Hommes.)
Leeftijd.
(Age.)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19 .
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
38
34
85
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
124
Uitkomsten van twee volkstellingen, benevens de geboorten in het
tusschen gelegen tijdvak.
(Résultats de deux Recensements. Naissances de la période 1890199.)
• Aantal geboorten in de periode
Volkstelling op Volkstelling op Volkstelling op Volkstelling op 1890/99.
(Recensement dn) " ' (Recensement ' ' du) " ' lieettjjcl. Leeftiid. (Recensement
du) (Recensement du) (Naissances de la nériode
1890/99.) '
81 Doc. 1889. 81 Dec. 1899. Age.) 31 Dec. 181 31 Dec. 1899. Jaartal. " ' " Geboorten.
(Année.) (Naissances.)
1890 76 681
1891 79 828
1892 76 822
1893 81555
1894 79115
1895 81181
1896 81967
1897 82524
1898 82550
1899 83 713
67 484
60 884
58 648
56 638
55 394
53 486
51204
52162
50 038
48 855
50 631
49 270
48 919
48 544
46 275
45 779
44 652
48 234
39 314
39 663
38 064
87 235
87 489
86 755
35 559
34 818
35118
31621
31579
29 023
29 969
27119
28 096
27 442
25 911
26 323
25 967
27136
25 872
26 382
26158
22 873
20164
20 802
23196
23 582
22 221
22 307
21839
21997
74126
67 494
65 959
65 037
61791
60887
60 454
56 502
57178
54 708
54 929
55 227
54 558
58 469
52 801
51517
49138
49 592
47 662
45 928
46 623
. 44972
44129
43 293
40 597
40 079
38 760
37 814
34185
34 935
33 790
33 299
88 755
33 411
32 258
31928
32495
29 250
29180
26 892
27 661
25 046
25 702
25174
28 831
23 965
23 579
24 527
23162
28 677
50
51
52
58
54
55
56
57
58
59
60
61
62
68
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
' 77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
21667
21081
19 599
19 989
18 434
17 654
17 582
15 496
15 025
15 906
15 464
14 084
18168
18 812
18176
18 042
12 053
11563
10 844
9 283
8 870
7 699
7 008
6 773
5 874
5 088
4 546
3 806
3 391
2 809
2 259
1856
1633
1386
1090
889
707
548
401
327
214
149
95
74
39
26
22
5
5
2
23 386
19 926
17 789
18134
19 992
20 284
18 865
18 833
18185
18 251
17 488
16 864
15 418
15 425
14 205
13 282
12 965
10 866
10 461
10 591
9 925
8 908
7 819
7 552
7 210
6 884
5 935
5 301
4 897
3 631
3172
2 605
2181
1799
1359
1057
844
600
415
342
218
186
89
73
42
28
24
17
6
8
Tabel 16. Vrouwen.
(Femmes.)
Leeftncl.
(Age.)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
18
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
80
81
32
88
84
85
86
87
88
39
40
41
42
48
44
45
46
47
48
49
125
Uitkomsten van twee volkstellingen, benevens de geboorten in het
tusschen gelegen tijdvak.
(Résultats de deux Recensements, Naissances de la période 1890199)
Aantal geboorten in de periode
Volkstelling op Volkstelling op _ Volkstelling op Volkstelling op 1890/99.
(Recensement du) (Recensement du) Leeftijd. (Recensement du) (Recensement d (Naissances de la nfoiode
(Age.)
189099.)
81 Dec. 1889. 31 Dec. 1899.
31 Dec. 1889. 31 Dec. 1899. Jaartal. Geboorten.
65 526
59 792
57 684
56 141
54 767
58 071
50 881
51806
49 838
48 914
50 606
48 575
48 648
48189
46 052
45 855
44628
48 360
89 695
89 904
89 144
38 426
38 096
37 942
86 958
36 683
36 280
32 830
32 884
29 806
31 328
27 856
28 995
28 265
26 212
27 100
26 581
27 950
26168
26 602
27 105
22 404
20 900
21450
28 722
23 889
22 506
22 988
21778
23 063
72 268
66 065
65 276
63 805
60 965
60 104
59 808
56117
56 590
54155
54179
54 186
58 481
58188
52107
50 731
48 685
49 438
47 043
46 817
47 759
45 796
45 452
45 186
42 652
42895
41276
40 847
86 415
86 795
86165
85 486
35 055
34 693
33 871
83 385
83 607
29 855
29 694
27 801
28 219
25 548
26179
25 618
23 761
24 553
23 851
25 333
28 559
23 993
50
51
52
58
54
55
56
57
58
59
60
61.
62
68
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
88
84
85
86
87
88
89
' 90
91
92
98
94
95
96
97
98
99
22 708
21770
20 215
20 571
19 805
18 890
18 490
16 888
15 624
17 399
16 604
14 977
14 848
14986
14 728
14 529
18 888
12 669
11540
10817
10 208
8 873
8156
8 277
7 046
6 893
5 837
4 715
4568
3 932
8 080
2385
2140
1852
.1480
1218
985
742
596
452
815
169
142
89
67
89
21
14
12
7
24 63Ö
20 442
18 681.
19 165
20 865
21074
19 698
20 015
1.8 614
19 66!)
19 0! M.
18189
16 584
16761
15 488
14880
14416
12 277
11368
1.2 550
11385
9 987
9180
9 229
8 551
8 204
7 291
6 884
5 504
4 670
8 926
3 215
2 707
2 897
1936
1.506
1184
899
736
519
302
236
159
127
87
60
38
16
6
8
{Année.) ( Naissances. )
1.890 72 698
1891 75 859
1892 72 392
1898 77 450
1894 75 607
1895 76 999
1896 78 280
1897 78 917
1898 78 215
1899 79 576

Tabel IIo. Mannen.
(Hommes.)
126
Overledenen gerangschikt naar leeftijd en geboortejaar.
(Décès classes par âge et par année de naissance.)
Ouderdom.
{Age.)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1.1
12
13
14
15
16
17
18
.19
20
21
22
23
24
!
! S-\ \
\
.1 ii\!.1 S ) 1 !!!1ii!!1i!
1890.
9 654
4629
2113
1274
712
538
417
319
302
235
197
161
150
136
119
125
98
99
101
89
81
83
72
69
76
72
68
69
71
62
76
69
86
89
84
110
102
. 107
96
127
133
143
131
144
123
131
124
119
182
132
1891.
9 848
4 855
1 951
1486
683
585
424
398
278
273
208
238
183
166
153
129
75
118
91
73
79
68
63
74
88
81
58
69
64
f58
101
76
92
81
102'
101
114
120
129
110
125
150
150
130
147
137
105
133
121
138
1892.
9 608
4 816
1967
1537
717
607
450
366
320
287
202
218
173
155
128
119
107
105
89
97
78
63
66
63
79
72
80
70
71
67
68
86
91
96
113
101
115
101
126
142
133
143
116
147
132
129
131
152
127
140
Gestorven
1893.
10150
4.058
1675
1110
691
518
389
345
306
248
230
177
155
14S
139
106
96
103
95
96
90
72
70
71
74
53
66
77
77
58
70
85
96
95
120
94
109
126
121
127
147
146
117
129
132
114
110
104
95
127
in : (Dùds
1894.
8 430
4 689
1759
1 192
646
502
420
334
297
270
220
192
172
139
107
101
107
97
91
89
75
70
79
70
67
71
77
81
65
76
72
74
95
90
103
135
115
126
127
129
137
136
130
142
130
143
137
97
123
110
de Vmmùr.)
1895.
10174
4 581
1770
1309
599
440
328
811
240
217
165
159
164
127
i-:o
146
83
92
88
94
83
84
5-2
66
05
64
66
83
52
65
81
71
77
106
95
111
100
126
12G
138
138
136
148
120
189
126
135
116
103
129
1896.
8 783
4232
1 755
1162
625
491
364
303
240
190
186
161
129
138
114
91
85
91
68
79
81
78
63
00
57
66
45
54
66
75
76
62
79
97
107
97
110
116
138
126
142
132
127
141
128
133
119
112
111
110
1897.
9 050
4 825
1479
998
524
420
313
208
202
181
151
.161
142
120
78
95
84
7S
91
68
06
69
61
54
69
52
64
56
71
78
74
64
94
83
107
122
96
112
118
134
182
187
188
147
188
142
121
127
125
120
1898.
9 837
4 206
1845
989
600
408
352
238
225
199
144
137
131
104
92
8S
80
78
82
. 67
44
61
56
61
50
55
61
50
59
52
60
67
71
'84
80
9ü
100
137
127
98
114
141
138
• 137
128
106
111
98
152
109
1899.
9 530
3 943
1505
1005
541
410
820
268
194
197
163
125
181
109
112
108
67
68
63
60
65
63
67
58
5'9
71
71
63
69
ÖG
68
57
95
102
105
87
113
108
106
125
109
186
143
163
151
110
129
120
117
113
Tabel II». Mannen. Vervolg.
(Hommes. Suite.)
127
Overledenen gerangschikt naar leeftijd en geboortejaar.
(Décès classés par âge et par année de naissance.)
Ouderdom.
(Âge.)
25 |
26 |
» j
28 I 1
29 j
30 |
81
!
32 |
88 |
84 I
85 |
36 |
37 !
88 j
89 j
40' !
« |
42 J
« |
44 |
« 1
46 |
« j
,8 j
« j
1890.
187
125
110
121
124
117
117
113
115
105
108
127
88
102
71
122
88
112
95
104
112
117
181
105
88
116
101
128
120
140
117
144
128
116
117
121
140
117
127
158
140
125
142
135
185
145
188
165
154
180
1891.
119
113
134
105
104
136
122
94
111
122
108
102
102
113 .
110
88
79
101
107
97
96
102
115
99
108
112
103
111
111
99
140
108
185
121
135
125
128
110
101
. 108
109
134
128
145
168
132
145
147
152
161
1892.
128
108
120
124
112
87
112
107
105
94
90
125
118
85
88
115
108
97
104
110
117
99
103
117
108
110
• 119
135
. 121
124
118
128
115
151
181
139
124
149
124
111
97
147
113
160
160
163
143
185
128
191
Gestorven in
1898.
134
119
95
115
102
116
117
101
90
107
102
98
104
89
121
90
105
96
108
90
97
105
110
106
104
97
115
117
109
92
111
108
110
120
130
101
124
118
132
118
116
114
102
101
141
159
178
126
168
155
î (Dieès
1894.
116
121
118
127
92
111
115
99
94
113
101
125
98
95
108
107
99
86
113
124
116
108
109
112
114
110
114
102
112
110
107
113
118
126
138
128
188
137
141
102
135
116
121
122
98
108
129
136
143
168
de l'année:)
1895.
128
108
105
116
104
91
100
103
111
97
108
109
100
102
110
114
93
111
95
92
98
92
112
85 f
us'
102
101
82
107
99
89
110
89
101
103
142
136
144
186
117
132
123
158
116
124
110
117
133
135
127
1896.
' 92
122
124
98
93
99
93
103
94
110
92
79
89
108
103
96
89
79
102
100
94
90
95
181
119
91
101
103
102
98
89
113
93
98
91
108
106
119
119
116
118
115
116
121
• 146
113
185
127
133
119
1897.
109
132
104
104
93
112
96
114
92
78
101
89
98
97
100
92
97
96
104
95
95
112
107
79
113
62
94
89
92
104
97
104
107
97
90
106
102
109
119
185
125
132
136
119
142
129
142
141
115
150
1898.
119
98
105 .
95
108
72
(10
79
105
98
104
91
102
80
• 118
89
112
88
104
105
84
92
74
100
110
104
101
100
102
113
120
105
114
106
108
95
109
93
104
107
104
127
116
120
160
153
140
130
146
146
1899
109
103
118
110
112
84
00
91
104
100
89
87
91
100
94
88
101
86
82
106
- 94
105
98
79
97
108
96
96
110
86
89
106
98
103
99
.130
116
108
118
104
113
111
130
149,
144
141.
139
140
125
119

Tabel II». Mannen. Vervolg.
{Homme». Suitc.7)
128
Tabel Ha. Mannen. Vervolg.
{lia m m es. Suite!)
129
Overledenen gerangschikt naar leeftijd en geboortejaar.
(Décès classés par âge et par année de naissance.)
Overledenen gerangschikt naar leeftijd en geboortejaar.
(Décès classés par âge et par année de naissance.)
Ouderdom.
(Age.)
50 |
. « • !
52 |
53 |
54 j
55 |
56 |
57 j
58 j
59 |
60 |
6L |
62 |
63 |
u 1
«5 j
66 |
67 |
68 |
69 |
70 |
71 |
72 |
78 |
74 j
1890.
171
169
170
192
197
207
167
197
190
199
172
188
192
220
199
196
177
203
cao
caca
251
249
oco
coco
caca
246
227
235
259
264
271
284
277
303
804
318
294
819
298
276
271
301
322
825
292
277
258
282
319
289
270
189t.
181
168
189
180
184
210
192
180
175
181
173
161
1.89
182
187
238
201
194
212
19 L
215
224
271
275
249
255
274
255
269
261
302
279
293
318
302
826
288
282
816
299
818
294
304
295
841
298
284
298
299
297
892.
147
217
170
195
146
231
.155
244
224
-m 174
241
corcaca
190
259
200
268
188
280
225
241
281
280
284
286
265
328
284
280
249
316
273
345
.298
382
280
875
800
379
317
411
291
359
297
851
306
859
237
857
Gestorven in: {Décès deVan ure:)
1893. 1894. 1895.
165
161
167
108
158
157
189
152
150
178
172
168
189
161
164
150
158
155
179
158
219
175
171
181.
176
171
172
179
175
184
191
191
183
167
189
185
218
196
284
207
216
192
238
198
238
192
197
198
250
215
274
225
215
176
189
198
197
196
178
227
197
217
208
231
201
239
247
288
194
199
198
210
198
215
239
196
204
219
coco
es es
OO
313
280
291
284
287
262
322
314
334
306
839
328
386
302
310
292
319
279
302
282
coco
226
308 •
257
236
coco
co en
coco
262
293
278
332
297
333
coco
osco
cooo
817
307
293
328
264
291
coco
O*—
coco
211
251
212
200
240
297
253
260
293
263
coco
oo
en en
276
290
282
314
319
808
295
806
CCCO
coco
coo
316
309
320
809
1896,
124
116
143
163
169
139
172
168
159
161
167
160
224
180
200
183
179
182
209
226
222
196
219
197
211
187
241
215
207
225
245
281
280
261
281
222
262
243
278
266
293
275
292
807
325
279
807
278
298
274
1897.
181.
130
145
134
178
174
159
168
163
166
149
204
167
199
180
174
191
197
Ü08
204
204
207
237
240
202
212
248
238
'272
229
229
243
259
235
261
277
284
269
298
272
275
260
306
285
300
802
340
323
298
318
1898.
117
128
128
111
159
128
176
147
175
161
166
150
199
177
172
177
202
191
201
215
237
196
250
186
244
248
251
256
271
232
236
253
269
220
270
276
292
281
803
285
279
269
262
292
288
276
309
814
352
264
1899.
168
132
184
122
137
126
164
149
189
158
200
166
209
189
197
187
195
220
214
187
242
223
256
197
270
211
287
247
287
256
262
251
268
276
266
260
292
291
318
279
363
247
388
274
298
816
331
. 801
816
286
Ouderdom
{Age.)
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
en hooger
1
i.
ij
i
!1j111|
i
1 !i11
1 ,1
1890.
292
260
240
257
251
238
253
244
236
202
201
188
178
185
161
168
151
189
132
115
99
120
92
88
84 .
79
74
70
51
52
46
29
31
25
coco
os ce
20
12
12
7
6
7
oco
1coco
1
—
2
1891.
303
308
282
278
275
269
260
261
235
280
217
217
193
155
157
143
122
158
113
115
116
117
97
88
76
71
os en
oco
58
50
37
36
85
27
20
24
18
9
9
15
4
10
4
1
3
5
1
1
892.
265
388
249
848
248
296
213
305
195
275
167
250
174
227
148
196
i—* i—.
enco
ooo
105
148
84
122
92
99
62
94
38
68
55
55
87
27
30
28
22
27
12
14
10
U
3
7
5
4
2I-'CO
1
1
Gestorven in: (Décès deVannée:)
1893. 1894.
275
284
216
304
270
241
280
229
248
261
262
240
210
263
216
208
225
154
184
144
155
145
146
105
113
92
oooo
ooo
85
79
72
51
59
58
54
44
35
27
cooo
coco
20
15
17
5
15
, 5
7
5
8
4
31
1
1
1
I-'CO
coco
OTCO
ecos
coco
l-'O ooco
191
220
155
189
136
167
181
147
109
118
89
94
72
100
60
75
59
65
33
68
coco
osoo
28
25
17
15
CD 00
10
17
2oooo
2I-'CO
4
1
—
2
1895.
272
282
276
243
249
268
245
272
264
242
200
193
166
209
157
146
151
155
135
117
98
105
77
76
57
65
68
50
49
44
32
40
26
20
15
16
ooo ooo
7
7
3
5
2
2
4
—
1 1
1896. 1897. 1898.
9 6
9
9 6
8
6 • 5 5
3 2 4
4 7
2 4
3 1
2 2
306
265
274
254
248
240
285
326
309
251
254
250-
303
262
279
274
264
261
202 275
268
218 240
240
227 212
284
225
183
287
249
183
208
161
216
205
185
194
196
174
221
158
167 164
187
155
169
162
133
119
182
99
111
96
88
62
64
58
153
122
137
132
108
105
97
86
80
61
151
145
115
109
88
101
90
89
84
60
67
63
52
52
53
52
43
36
48
39
45
87
32
29
19
17
46
27
2S
20
31
24
27
38
15
21
19
19
16 18
17
8
13
20
11
10
1899.
346
827
331
313
842
286
801
284
264
262
258
282
174
164
200
214
189
161
161
152
121
123
99
89
' 86
70
55
56
49
43
34
32
82
25
19
12
17
12
9
11
9
3
2
4

• • !
' !
Tabel 116. Vrouwen.
(.Femmes.)
130
Tabel XIZ>. Vrouwen. Vervolg.
(Femmes, Suite,)
131
Overledenen gerangschikt naar leeftijd en geboortejaar.
(Décès classés par âge et par année de naissance.)
Overledenen gerangschikt naar leeftijd en geboortejaar.
(Décès classes par âge et par année de naissance.)
Ouderdom.
U/7*.)
» !
> !
* 1
• !
i
* i
9 i
" !
i. j
«. 1
>. j
.. j
u j
16 j
» i
» i
20 |
. j
22 |
23 |
24 I
1890.
7 435
3 879
1929
1802
786
496
406
858
266
227
214
168
149
131
105
112
113
9S
85
98
95
85
87
97
65
91
71
92
80
108
88
105
97
96
109
112
87
79
S6
108
110
97
111
99
88
116
101
108
110
92
1891.
7 710
3 853
1893
1444
706
569
406
385
287
233
182
187
156
146
143
115
103
95
99
91
86
82
75
72
93
103
83
109
108
88
96
101
113 '
. 110
94
109
98
114
106
92
97
89
94
96
91
98
94
99
111
109
1892.
7 476
3 961
1918
1514
682
570
485
331
293
284
. 180
104
140
142
142
113
95
98
92
105
93
88
77
89
74
96
70
105
87
9S
97
186
119
101
102
98
124
109
87
. 109
87
93
108
103
92
•98
94
98
118
116
Gestorven
1893.
7 981
3 588
1626
1022
686
484
397
346
272
214
197
205
155
161
130
181
03
99
99
72
102
S9
81
7S
84
81
95
82
100
84
78
99
96
110
116
94
181
104
118
84
110
112
108
100
95
95
115
97
98
104
m : [Décisde l'année:)
1894.
1895.
6 088 7 871
3 779 3844
1014 1707
1031 1290
537
579
508
408
356
838
292
258
280
198
222
205
201
150
182
144
150
140
147
129
125
97
110
108
114
108
107
85
• 86
86
98
81
84
74
66
85
85
66
71
92
83
73
71
79
79
87
94
70
84
69
77
102
97
87
110
118
108
104
100
84
98
9S
104
98
107
105
103
108
98
95
104
100
87
100
121
102
105
107
107
105
118
102
94
100
120
104
110
104
108
95
125
97
1896.
7190
8 470
1679
1112
596
447
346
277
218
218
151
142
120
128
97
104
87
96
73
81
69
57
66
69
63
69
78
81
78 .
• 85
78
86
88
85
104
108
101
92
114
109
104
104
120
118
108
97
109
118
108
7 088
8 475
1407
940
462
372
281
245
174
172
186
143
104
110
98
81
77
99
78
80
70
85
70
80
71
80
76
68
85
89
87
85
93
92
104
94
102
102
80
104
107
97
87
92
110
95
103
107
97
116
91
1897.
1898.
7 700
3 896
1824
943
609
375
809
243
221
169
118
151
113
96
93
91
92
77 '
76
71
56
68
58
60
68
70
69
61
64
77
81
75
91
88
91
86
84
93
86
85
109
109
110
84
105
111
90
109
102
98
1899.
7 404
8 376
1439
970
487
405
386
219
196
186
160
152
118
107
108
96
92
67
68
68
53
67
78
66
60
77
78
54
79
67
99
67
78
86
101
89
86
88
92
96
96
108
99
93
97
88
95
91
89
106
Ouderdon
(Age,)
'25
26
27
28
29
(
j
1
|
I
J
)
)
1
J
1890.
122
127
104
109
115
180
181
116
104
105
30 1 109
| 130
81
32
88
i
)
(
)
I
|
132
110
102
122
105
116
34
1 145
J 118
35
) 119
i 129
86
87
88
39
40'
41
j
I
1
!
189
100
116
145
136
180
171
139
157
146
134
103
42 114
1 1 1 •
«
44
45
46 '
111
98
111
181
123
149
126
131
« |
97
116
« j
108
131
151
159
1891
117
99
121
128
121
111
109
104
112
97
106
109
99
118
126
121
126
184
130
112
122
126
127
117
138
142
111
168
142
119
148
116
119
119
134
117
118
90
106
110
100
117
116
131
144
111
129
120
128
140
1892.
99
115
115
112
103
129
115
118
108
134
122
121
111
122
119
146
108
117
114
135
181
183
134
181
118
140
122
142
121
165
180
180
147
147
114
137
141
125
91
121
96
1-20
103
140
108
131
140
135
95
145
Gestorven
1893.
126
107
115
112
114
99
108
109
127
111
112
106
119
126
18S
99
121
94
125
114
111
97
99
117
116
105
134
122
137
102
148
138
146
117
182
138
135
115
122
99
101
92
118
. 100
119
115
125
119
129 .
118
in: (TJèchsde l'année i)
1894. . 1895.
111 128
188 113
117 101
128 115
103 106
98 • 100
114 103
123 118
104 105
189 124
119 111
122 122
124 139
123 124
118 117
131 102
125 135
122 128
124 120
184 116
115 140
107 108
122 129
136 98
120 119
120 112
122 108
127 • 118
123 101
130 106
125 110
128 112
131 107
135 129
132
•108
126 126
12S 115
156 111
141 107
129 120
105 122
115 * 101
102 100
93 104
108 101
112 92
100 107
110 94
118 107
130 124
1896
101
108
85
88
105
96
114
98
106
117
108
1.12
121
112.
110
113
125
126
94
119
112
105
112
95
125
91
99
108
128
98
108
118
111
80
118 96
103
118
106
98
108
115
112
98
119
93
100 84
98
105
1897.
105
107
94
92
89
104
85
112
109
97
88
119
104
115
111
111
118
110
105
96
122
117
95
109
108
111
112
125
104
99
85
105
109
89
108
109
96
119
101
90
108
181
131
111
126
95
89
1898.
89
101
85
96
104
111
100
98
102
119
82
116
102
110
121
107
95
114
119
114
94
102
128
102
124
118
107
101.
98
93
120
106
104
110
100
100
93
123
98
126
114
118
105
105
100
122
95
120
99
1899.
108
91
126
114
104
109
101
113
138
• 106
125
102
121
107
122
108
111
101
124
114
109
102
127
108
104
129
123
111
111
87
113
110
111
108
124
94
1 99
86
111
87
104
89
91
108
108
113
106
114
.102

Tabel I1&. Vrouwen. Vervolg.
(Femmes, Suite.)
132
Tabel II6. Vrouwen. Vervolg.
(Femmes, Suite,)
133
Overledenen gerangschikt naar leeftijd en geboortejaar.
(Décès classés par âge et par année de naissance,)
Overledenen gerangschikt naar leeftijd en geboortejaar.
(Décès classés par âge et par année de naissance.)
Ouderdom.
(Aqe.) 1890.
1 146
50 ! 1 144
i • L^E
51 • 1 144
1 137
t 146
52 ) 158
l 152
53 I 171
(
x ' l
54 ) 1 4 2
( •• •
) 1 7 1
x
\ 154
55 , 168
l
\ 159
56 | 179
l 156
57 ) 162
(
iv "
58 ) 173
) 171
j 150
59 ) 197
( "'
60 j 209
)( 220 " au
61
62
68
64
65
66
67
68
69
70
71
72
78
74
1 198
( • " • " "
185
) 219
) 224
) 207
| 256
) 25S
)[ 288 4IÜU
i 297
i 097
( VU \
J 275
) 293
j 316
| 308
j 818
) 8 1 1
f Vil
) 306
| 274
j 388
| 318
J 849
j 347
j 291
1 279
j 294
1 839
J 299
315
1891.
136
125
131
140
167
155
186
137
157
154
168
160
162
153
165
179
181
169
155
180
188
195
233
284
211
210
245
231
285
254
280
834
289
291
806
314
809
330
321
315
825
831
296
387
334
341
341
328
346
377
1892.
118
153
123
180
1.26
156
1.41
200
144
194
149
202
165
211
177
240
181
248
175
244
149
198
•185
278
287
294
220
274
240
297
242
848
262
371
260
418
272
426
807
410
288
442
828
428
819
484
800
482
256
872
Gestorven in :(Décès deVannte:)
1893. 1894. 1895.
136
149 116
112
.184 181
131
125 119
109
134 120
152
123 119
128
142 126
t66
148
115
130
146
181 155
159
168 144
161
164 148
118
185 187
184
156 158
127
168 185
169
132 167
164
162 143
189
168 172
161
166 189
188
166 161
158
199 159
.192
172 187
189
241 218
175
196 203
163
200 237
235
167 201
221
217 196
228
214 188
219
251 212
216
232 204
221
242 245
268
226 226
191
246 269
301
209 258
237
282 278
258
212 270
259
296 264
801
266 268
279
290
281'
313
299 272
298
348 305
350
310 831
270
355 309
336
253 314
294
873 818
334
285 828
295
884 322
332
279 324
293
881 299
366
299 294
301
853 322
i—'
coco
*-»
cooo
1896.
128
112
124
122
186
115
128
114
154
128
140
148
178
141
169
152
195
156
186
164
186
194
184
189
207
215
212
198
193
194
207
224
256
239
269
241
260
201
246
265
264
271
820
801
805
310
829
352
324
256
1897.
93
91
106
112
115
139
146
130
134
142
157
128
157
158
171.
171
180
176
179
174
174
181
169
185
187
225
230
224
280
247
190
201
224
248
278
252
275
264
264
235
275
302
293
299
317
312
295
338
828
314
1898.
102
108
91
94
116
134
118
131
138
143
153
152
158
164
147
180
169
170
185
186
178
154
186
203
217
207
215
227
263
243
205
218
196
215
250
280
273
268
290
266
807
271
300
293
818
284
813
348
335
807
1899.
135
102
106
103
105
108
139
117
157
147
147
145
149
169
173
171
211
192
211
176
206
204
224
200
280
226
226
202
278
228
260
256
270
267
269
251
314
281
321
269
315
325
308
282
331
329
351
330
382
821
Ouderdom,
lAge.)
» !
n !
" !
78 |
79 |
80 j
81 j
« !
83 J
. |
86 |
" 1
8S |
89 |
90' |
0. j
92 ]
93 |
« !
95 i
96 !
97 |
99
100
en hooger.
1890
838
310
811
311
275
291
280
287
266
274
244
248
coco
coco
coco
198
224
192
195
163
158
123
136
125
110
124
97
76
88
61
81
57
51
.46
32
81
31
25
11
16
9
7
9
9
7
3
4
891.
362
325
321
310
316
852
262
261
268
293
2S5
298
284
222
173
200
177
178
159
167
139
122
(-* i—'
coo
l-'OO
102
110
66
90
58
66
54
56
89
35
34
35
16
34
11
16
7
15
10
7
coco
3
2
1
1
—
1892.
' 247
485
301
413
801
413
259
354
227
334
201
865
195
295
231
294
186
229
120
191
1.15
179
107
188
85
109
88
98
68
72
37
54
41
82
42
41
17
20
7
19
6
7
2
. 10
Gestorven in:
1893.
305
271
336
800
386 .
285
818
287
265
248
255
176
216
223
214
202
' 201
188
164
130
126
118
120
101
104
78
79
58
59
56
60
40
38
84
21
15
23
11
12
,18
4
5
8
4
2
7
—
4
2
1
1 _ __
1 5
7
3
2
— .
(Décès
1894.
290
843
284
814
250
841
290
812
251
268
216
259
186
238
176
222
160
212
128
163
104
118
78
123
82
89
66
74
55
61
48
56
25
35
28
26
14
24
18
12
6
1 0
6
6
4 .
6
2
—
2
.2
de Vannen s)
1895.
312
347
810
303
266
264
243
297
' 245
275
254
249
286
241
184
208
186
180
153
170
138
157
117
102
90
95
79
6S
56
44
48
48
34
41
• 27
•81
17
16
17
9
10
13
6
3
2
2
2
2
1
1
1
1896.
825
252
292
299
280
291
257
241
226
26S
248
216
201
228
212
177
178
185
158
159
129
122
184
93
85
70
59
59
55
53
49
36
38
83
32
23
15
18
9
10
13
8
7
39
'
5
5
1
3
2
1897
829
297
302
338
289
260
264
815
255
246
225
226
207
280
219
199
180
J. uu
198
160
154
134
149
110
120
109
79
72
60
44
48
3 9
4 0
4 0
8 4
8 1
2 8
2 8
1 4
1 4
1 4
1 1
7
8
4
8
8
1
2
4
1808.
386
830
348
292
810
2S9
286
262
275
290
195
242
211
281
804
206
201
194
191
187
181.
144
121
116
106
102
92
72
59
57
64
39
32
46
26
21
28
19
13
12
11
1899.
872
343
860
834
855
808
342
310
848
279
287
279
255
222
209
263
251
178
194
178
189
155
138
130
128
118
94
84
61
74
57
51
38
89
47
38
20
16
20
16
10
4
6
7
4
2
..•*•

Tabel Illn. Mannen. Geheele bevolking.
(Hommes, Tonte la population.)
134
Vergelijkende uitkomsten der volkstelling op 31 Dec. 1899 en der berekening.
(Résultats Comparés du recensement et du calcul.)
Tabel III6. Vrouwen. Geheele bevolking.
(Femmes. Tonte la population.)
135
Vergelijkende uitkomsten der volkstelling op 31 Dec. 1899 en der berekening.
(Résultats Comparés du recensement et du calcul.)
Leeftijd.
(Age.)
O
1
2
8
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
80
31
82
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
Volkstelling.
(Recensement.)
74126
67 494
65 959
65 037
61791
60 887
60 454 .
56 582
57 173
54703
54929
55 227
54558
53469
52801
51 517
49 138
49 592
47 662
45 928
46 623
44 972
44129
43 293
40 597
40 079
38 760
87 814
34185
34 935
88 790
88 299
38 755
88411
32 258
81928
82495
29 250
29180
26 892
27 661
25 046
25 702
25 174
23 831
23 965
23 579
24 527
28162
28 677
Berekening.
{Chiffres
calculés.)
74188
67 265
65 877
65 061
62 086
60 991
61125
56 716
58 348
55 210
55 386
55 528
55 194
53 922
58184
51666
49 583
50 534
48 447
•47 257
48 792
47 419
46 813
46 294
44 030
48 429
42 285
40 816
37 083
37 320
85 848
84 949
35 280
84 591
88442
32 769
32982
29 678
29 428
27 066
27 882
25171
25 980
25 869
23 826
24186
28 776
24661
28 299
23 748
Verschil.
(Différence.)
— 57
+ 229
+ 82
— 24
— 295
— 154
— 671
_ 134
— 1170
— 507
— 407
— 801
-r- Ü36
— 453
— 888
— 149
— 445
— 942
— 785
— 1829
— 2169
-2447
— 2 684
— 3 001
— 3 483
— 8 850
— 8 525
-8 002
— 2 848
— 2 885
— 2 058
— 1650
— 1525
— 1180
— 1184
— 841
— 487
— 428
— 248
— 174
— 221
— 125
— 278
— 195
+ 5
— 221
— 197
— 184
•— 137
— 71
eeftijd.
•irje.)
SO
51
52
53
54
55
56
57
5S
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
88
84
85
86
87
88
89
90
Volkatellling.
(Recensement.)
23 386
19 926
17 789
18 184
19 992
20 284
18 865
18 883
. 18185
18 251
17 488
10 864
15 413
15 425
14 205
13 282
12 965
10 866
10 461
10 591
9 925
8 908
7 819
7 552
7 210
6 834
5 985
5 301
4 397
3 631
8172
2 605
2131
1799
1 359
1057
844
600
415
342
218
Berekening.
(Chiffres
calculés.)
23 508
19 880
17 765 '
18 256
20 208
20426
19 070
18 993
18 321
18 319
17 899
16 907
15 609
15 647
14 219
13 246
18 077
11084
10 344
10 655
10 061
8 649
7 936
7 638
7 274
6 738
5 857
5 835
4 275
3 507
3 200
2 590
2170
1818
1823
1099
869
560
443
292
221
Verschil.
(Différence.)
- 122
4- 46
4- 24
- 122
— 216
- 142
- 205
— 160
- 136
— 68
- 411
— 48
— 196
— 222
— 14
4- 36
- 112
— 168
4- 117
— 64
— 136
4- 259
— 117
— 86
- 64
4 - 1 0 1
4- 78
- 34
4- 122
4- 124
— 28
+ 1 5
— 39
— 14
4- 36
— 42
- 25
4- 40
— 28
4- 50
— 3
Totalen 2 520205 2 570898 — 50 693
Bjj deze berekening is vertrek naar, of vestiging uit het
Buitenland niet in acht genomen. Wegens deze veranderingen
moest het totaal verschil —86 697 bedragen.
(Dans ce calcul on a dû négliger les émigrations et les immigrations.
Par ces muses la différence totale devrait s'élever « —36 697.)
Lieettfld.
[Age.)
0
1
2
8
4
5
6
7
8
9
10
11
12
18
14
15
16
17
18
19
20
21
22
28
24
25
'26
27
28
29
30
81
82
38
34
35
36
37
88
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
Volkstelling.
(Recensement.)
72 268
66 065
65 270
63 805
60 965
60 104
59 808
56117
56 590
54 155
54 179
54 136
53 481
53 188
52 107
50 731
48 635
49 438
47 043
46 817
47 759
45 796
45 452
45 186
42 652
42 395
41276
40 847
86 415
36 795
36165
85 486
85 055
34 693
38 871
88 385
83 607
29 855
29 694
27 301
28 219
25 548
26179
25 613
28 761
24 553
28 851
25 333
28 559
23 993
Berekening.
(Chiffres
calculés.)
72172
65 700
65 1.52
63 915
61478
60197
60488
56 070
57 749
54 775
54 580
54 548
54182
53 509
52 581
51147
49 149
50 011
48167
47138
48 774
46 686
46 657
46174
44006
43 266
42 584
41 25.5
37 729
87 839
37109
86 280
85 958
35 735
34 752
34328
88 972
30 570
80 019
27 541
20 016
25 687
20 648
26 012
23 938
24785
24245
25 380
23 791
24067
Verschil.
(Différence.)
4- 91
4- 365
4- 124
- 110
— 513
- 93
— 680
4- 47
— 1159
— 620
— 407
— 410
— 701
- 321
— 474
— 416
— 514
— 573
— 1124
— 321
— 1015
— 890
— 1205
— 988
— 1854
— 871
— 1308
— 908
-1314
— 1044
— 944
— 794
— 908
— 1042
— 881
— 943
— 365
— 715
— 325
— ,240
— 797
— 139
— 469
— 899
— 172
— 232
— 394
— 47
- 232
— 74
jeettjjd.
Age.)
50
51
52
58
54
55
56
57
58
59
60
61
62
68
64
65
66
67
68
69
70
71
72
78
74
75
76
77
78
79
80
81
82
88
84
85
86
87
88
89
90
Volkstelling.
(Recensement,)
24 636
20 442
18 681
19165
20 805
21074
19 698
20 015
18 014
19 669
19 001
18189
16 584
16 761
15 488
14886
14416
12 277
11868
12 550
11385
9 987
9180
9 229
8 551
8204
7 291
6 384
5 504
4 670
3 926
3 215
2 707
2 397
1936
1506
1184
899
786
619.
802
Berekening.
(Chiffres
calculés.)
24 716
20 828
18 889
19 304
21290
21185
19 959
20 275
18 858
19 952
19 540
18 345
16 890
17 086
15 587
14 854
14 297
12443
11456
12486
11620
9 882
9 258
9 258
8 588
8 208
7 825
6113
5 252
4546
8 971
2 976
2 790
2 457
1703
1892
1369
741
744
480
294
Verschil.
(Différence.)
80
4- 114
208
139
425
111
261
—
—
—
—
4-
4-
—
4-
4-
—
_
+
4-
4-
4-
+
+
4-
+
260
239
283
539
150
812
275
99
82
119
166
88
64
285
105
78
29
87
4
84
221
252
124
45
239
83
60
288
114
185
158
8
39
S
Totalen 2 582 788 2 614168 — 31480
Bjj de/.e berekening is vertrek naar, of vestiging uit het
Buitenland niet in acht genomen. Wegens deze veranderingen
moest het totaal verschil —19 285 bedragen.
(Dans ce calcul on a dû négliger les émigrations.etlesimmigi'ations.
Par ees causes la différence totale devrait s'élever à —19 235.)

;. il
|!
Tabel rv«. Mannen.
(Hommes.)
STERFTEKANSEN,
(Taux da mortalité.)
Leeftp 0—1 jaar. (Age 0—1 ans.) Leeftijd 2—3 jaren.
, , T , T-. ,, Stevftekansen.
Jaartal. Levenden. Dooden. , rj , Jaartal. Levenden. Dooden.
de
(Année.) (Vivants.) (Dkès.) ; mvMÜL)
(Année.) ( Vivants.) (Décès.)
1890 67 464 6 742 0,09993 1890 58 616
1891 66 901 6 806 0,10173 1891 58 853
1892 69 255 6 783 0,09794 1892 58471
1893 66 674 6 083 0,09049 189S 57 739
1894 71261 6 448 0,09048 1894 60 411
1895 70 646 6 351 0,08990 1895 58 749
1896 70 868 6127 0,08646 1896 62 713
1897 73 175 5 804 0,07932 1897 62 456
1898 73 515 6 051 0,08231 1898 63101
1899 72 885 5 448 0,07475 1899 65 770
[0,08908]
702 644 62593 0,89331
Gemiddelde 0,08933
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00282
(Erreur moyenne)
Leeftijd 1—2 jaren. (Age 1—2 ans.)
Jaartal. Levenden. Dooden. Sterftekansen.
(Année) (Vivants.) (Décès.) ^
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
60 869.
60 681
60 044
62 342
60 614
64 717
64269
64 682
67 365
67 491
1986
2169
2 254
1801
1838
1908
1787
1522
1589
1546
0,03263
0,03574
0,03754
0,02889
0,03032
0,02948
0,02781
0,02353
0,02359
0,02291
633 074 18 400 0,29244
Gemiddelde 0,02924
[0,02906] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00160
(Erreur moyenne)
(Age 2—3 ans.)
, T. , Sterftekansen.
mortalité.)
0,01629
0,01714
0,01808
0,01571
0,01526
0,01299
0.01363
0,01174
0,01204
0,01110
606 879 8 691 0,14398
Gemiddelde 0.01440
[0.01432] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00077
(Erreur moyenne)
Leeftijd 8V 2 jaren.
Jaartal. Levenden. Dooden. ^
(Année) (Vioants.) (Décès.)
(Age 8Va ans.)
1890 56610 621 0,01097
1891 57 597 676 0,01174
1892 57 814 686 0,01187
1893 57 373 651 0,01135
1894 56781 631 0,01111
1895 59 359 551 0,00928
1896 57959 543 0.00987
1897 61762 470 0,00761
1898 61697 463 0,00750
1899 62282 462 0,00742
~589 234 5 754 0,09822
Gemiddelde 0,00982
[0,00977] (Moyenne)
Middelb. fout 0.00057
(Erreur moyenne)
Leeftijd 4'/o jaren. (Age 4 1 /a ans.)
Sterftekansen.
Jaartal. Levenden Dooden (Taux de
(Année.) ( Vioants.) (Décès.) mortalité.)
1890
1891
55 375
55 944
432
481
0,00780
0,00860
1892 56 857 489 0.00860
1898 57 098 478 0,00837
1894 56 681 490 0,00864
1895 56 099 382 0,00681
1896 58 678 376 0,00641
1897 57 389 332 0,00579
1898 61196 343 0,00560
1899 61208 360 0,00588
570 525 4168 0,07250
Gemiddelde 0,00725
[0,00722] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00040
(Erreur moyenne)
Jaartal.
(Année.)
Leeftijd 5 l /2 jaren.
Levenden. Dooden
( Vivants.) (Décès.)
1890 53 479 811
1891 54 905 421
1892 55 418 391
1893 56 804 382
1894 56 590 864
1895 56150 323
1896 55 666 290
1897 58172 808
1898 57 080 268
1899 60 757 256
(Age 5V 2 ans.)
Sterftekansen.
(Taux de
mortalité.)
0,00582
0,00767
0,00706
0,00590
0,00648
0,00575
0,00521
0,00521
0,00470
0,00421
564 471 3 259 0,05796
Gemiddelde 0,00580
[0,00577] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00033
(Erreur moyenne)
Tabel IVrt. Mannen,
(Hommes.)
Leeftijd 6V2 jaren.
Jaartal. Levenden. Dooden.
(Année.) (Vivants.) (Dhls.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00454]
Jaartal.
• Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
51182
58 153
54 446
54 982
55 908
56 196
55 786
55 825
57 739
56 785
551 452
255
319
288
287
246
247
252
198
196
221
2 504
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
[Erreur mogenne)
Leeftijd 7Va jaren.
(Age 6' l /y ans.)
(Taux de
mortalité.)
0,00498
0 00600
0,00520
0,00522
0,00440
0,00440
0,00452
0,00358
0,00889
0,00390
0,04559
0,00456
0,00026
(Age 7'/« ans.)
Levenden Dooden. Sterftekansen.
( Vivants.) (Décès) (Jaiix de
(tMus - ) mortalité.)
52115 223 0,00428
50 882 204 0,00401
. 52 819 226 0,00428
54 125 202 0,00378
54 650 208 0,00881
55 59S 2ü9 0,00412
55 919 176 0,00815
55 493 179 0,00328
55 076 108 0,00305
57 418 175 0,00805
544 090 1990 0,03671
Gemiddelde 0.00367
[0,00366] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00016
(Erreur moyenne)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1890
1897
1898 •
1899
Leeftijd 8V2 jaren. (Age 8V2 ans.)
Levenden. Dooden. Sterftekansen.
( Vivants.) (Décès.) (Taux de
mortalité.)
49 999 200 0,00400
51798
Ü09 0,00408
50 683 194 0,00888
52 578 198 0,00377
53 885 188 0,00349
54 897 180 0,00881
55 305 159 0,00287
55 718 169 0,00803
55 278 160 0,00289
54 857 181 0,00289
534488 -1788 0,08861
Gemiddelde 0,00336
[0,00835] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00018
[Erreur moyenne)
137
Leeftijd 9V2 jaren. (Age 0V2 ans

label IV». Mannen.
(Hommes.)
Leeftijd 15Vs jaren. (Age 15Vs «•««•)
, _. . Sterftekansen.
Jaartal.
(Anwe,)
1890
1891
•1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Levenden. Dooien. (Tmx (Taux de
) ) mortalité.)
45 611
0.00340
45622
0.00368
47 485
0.00373
47 573
0.00380
47 615
0.00855
48 667
0.00304
47137
0.00299
48386
0.00327
50 080
O 00276
49 308
0.00308
"477184 1587 O «3330
Gemiddelde 0.00333
[0.00332] (Moyenne)
Middelb. fout 0.00011
(Erreur moyenne)
Leeftijd 16Vs (Age I6V2 ans.)
„ , Sterftekansen.
Levenden. Dooden. ^Tm . x dl!
^ Vivant».) (Décès.) morlauté.)
44 476 178 0.00389
45121 183 0.00406
45111 209 0.00463
47 008 215 0.00457
47124
193 0.00410
47 201 201 0.00426
48 802 204 0.00422
46 863 190 0 00405
48 149 173 0.00859
49 848 207 «.00415
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
469 208 1948 0.04152
Gemiddelde 0.00415
[0.00415] (Moyenne)
Middelb. fout 0.00010
(Erreur mogenne)
Leeftyd 17V2 jaren. (Age 11% nus.)
Jaartal. Levenden. Dooden.
St ?^î,' en '
(Année) (Vivants.) (Décès.) ^ ^ g
•- -- •
1890 43 084 212 «-.n 0.00492 A nnAao
1891 43 950 215 0.00489
1892 44 603 210 0.00484
1898 44559 203 0.00456
1894 46 498 250 0.00588
•1895 46 663 211 0.00452
1896 46 755 207 0.00443
1897 47 881 218 0.00455
1898 46540
199 0.00428
1899 47 897 200 0.00418
458 425 2131 0.04655
Gemiddelde 0.00466
[0.00465] (Mogenne) .
Middelb. fout 0.00011
(Erreur moyenne)
138
Leeftijd I8V3 jaren. (Age I8V2 ««*•)
Sterftekansen.
Jaartal. Levenden. Dooden. (Taux de
(Année) (Vivants.) (Décès.)
mortaUté.)
1890 39172 208 0.00518
1891 42572 249 ' 0 00585
1892 48882 227 0.00523
1893 44 052 247 0.00561
1894 44 013 253 0.00575
1895 45943 252 0.00553
1896 46184 254 0.00550
1897 46303 230 0.00497
1898 47446 264 0.00556
1899 46208 214 0.00463
[0.00537]
445 275
2 393
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0.05881
0.00538
0.00012
Leeftijd I9V2 jaren. (Age. 19'/Ü ans.)
Jaartal. Levenden. Dooden. ^f*" 11 '
(Année.) (Vivants.) (Décès.) ^ZiiOù)
1890 39 544 260 0.00658
1891 38 684 235 0.00607
1892 42 023 275 0 00654
1893 42 802 274 0.00640
1894 48 470 266 0.00612
1895 48 417 276 0.00636
1896 45 391 268 0.00590
1897 45 662 266 0.00583
1898 45 828 212 0.00463
1899 46 965 234 __0 J 00498
"13Ï786 2 566
Gemiddelde
[0.00592] (Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0.05941
0.00594
0.00021
Leeftijd 20V2 .îen. (Age 8OV2 «««•)
_ , Steri'teltanseu.
Jaartal. Levenden. Dooden. ^'aux de
(Année.) (Vivants) (Décès) moHauu.)
1890 37 961 274 0.00722
1891 39 045 300 0.00768
1892 38164 259 0 00679
189!:! 41448 263 0.00635
1894 42175 266 0.00631
1895 42 869 279 0.00651
1896 42 798 259 0,00605
1S97 44 823 275 0.00614
1898 45128 279 0.00618
1899 45 371 279 0.00615
419 782 2 733 0.06588
Gemiddelde 0.00654
[0.00651] (Moyenne)
Middelb. fout 0.O0O14
(Erreur moyenne)
Leeftijd 2IV2 jaren. (Age 2IV2 ans.)
, T, , Sterftekansen.
Jaartal. Leverden. Dooden. i Tattx fo
(Annie.) (Vivants,) (Décès.) Mortalité.)
0.00719
0.00789
0.00725
0.00694
0.00665
0.00623
0.00687
0.00Ö75
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0.00676]
87152
37 481
38 506
37 620
40 885
41 556
42 255
42196
44 248
44 581
"406.480
267
277
279
261
272
259
269
285
265
314
2 748
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur mogenne)
Leeftyd 22V2 jaren
Jaartal. Levenden. Dooden.
(Année.) (Vivants.) (Décètt.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0 00632]
87363
36 720
36 91)8
37 988
37 074
40 318
40 944
41651
41 568
48 683
"894802
Leeft«d 28Va j
Jaartal. Levenden.
(Année.) (Vivants.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1J-96
1897
1898
1899
2 493
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur mogenne)
36 696
36 955
36 318
36 532
87 525
36 509
39 752
40 339.
41058
41 008
0.00598
0.00704
0.06779
0.00678
0.00015
(Age 22Va ans.)
0.00682
0.00659
0.00703
0.00590
0.00755
0.00647
0.00615
0.00681
0.00522
0.00547
"Ô.06351
0.00635
0.00022
. (Age 28V2 «••*•)
_ , Sterftekansen.
Dooden. ( T aux de
(Deces.\ mortalité.)
251 0.00684
254
279
199
220
219
223
252
250
237
0.00687
0.00768
0.00545
0.00586
0.00600
0.00561
0.00625
0.00609
0.00578
882 612 2 384 0.06248
Gemiddelde 0.00624
fO.00623]
(Moyenne)
Middelb. fout 0.00022
[Erreur moyenne)
1 Tabel IVre. Mannen.
(Hommes.)
1 Leeftyd 24V 2 jaren. (Age
Jaartal.
(Année.)
1890
' 1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00648]
Levenden.
( Vivants.)
35 500
86 827
36 548
85 869
36127
87 066
36 005
39 229
39 784
40 468
24 l /o ans.)
Dooden. St ?$ el T, sen<
(Décès.)
269
257
268
261
226
252
202
288
228
222
\j.aux ae
mortalité.)
0.00758
0,00707
0,00720
0,00728
0,00626
O.0O68U
0,00561
0,00607
0,00574
0,00549
372 878 2 418 0,06510
Gemiddelde 0,00651
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00024
(Erreur moyenne)
Leeftijd. 25 1 /» jaren. (Age 25V» ans.)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Luvenden.
( Vivants.)
84 776
85 118
35 952
86 132
85 448
85 695
86 575
85 518
38 691
89 153
Dooden.
(Décès.)
235
247
223
214
239
213
246
236
208
221
St fil tekai r n>
\ J.llttiV ifC
mortalité.)
0,00876
0,00703
0,00620
0,00592
0,00674
0,00597
0,00673
0,00664
0,00525
0,00564
868 048 2 277 0,06288
Gemiddelde 0,00629
[0,00627] [Moyenne)
Middelb. font 0,00018
(Erreur moyenne)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Leeftijd 26V 2 jaren. (Age 26'/n ans.)
Levenden . Dooden.
Sterftekansen.
( Vivants.) (Décès.) (laux ae
•mortaUté.)
85 089 245 0,00698
34 457 209 0.00607
34 748 236 0,00679
35 611 217 0,00609
85 765 219 0,00612
35 039 220 0,00628
35 276 186 0,00527
36 090 197 0,00546
84 997 203 0,00580
38188 222 0,00581
355 260 2154 0.06067
Gemiddelde 0,00607 .
1 [0,00606] (Moyenne)
Middelb. fout . 0,00017
(Erreur moyenne)
1
*
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00606]
Jaartal.
(Année)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Leeftijd 27V 2
Jaartal.
(Année,)
1890
1891
1892
1898
1894
1895 •
1896
1897
1898
1899
Levenden
(Vivants.)
81600
84 795
84 164
34894
85 276
85 898
84 654
34 884
35 654
84 509
345 328
139
aren. (Age 27V2 ans.)
n , Sterftekansen.
. Dooden. ,rp„.,~, .1.•
/ru*\*
(Décès.)
^ \iaux ae
234
258
199
233
226
191
192
.208
170
188
2 094
Gemiddelde
(Mogenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
mrtam>)
0,00741
0,00741
0,00582
0,00677
0,00641
0,00540
0,00554
0,00596
0,00477
0,00580
0,06079
0,00608
0,00028
Leeftijd 28V2 jaren. (Age 28 '
/ 2 ans.)
0
Levenden. Dooden. '
lerftekanseu.
/ 'VrtAÉ*, tin
( Vivants. (Décès.) (xaux ae
mortalité.)
31 567 228 0,00722
31 828 205 0,00654
34488 212 0,00615
38 881 191 0,00564
34 048 193 0,00567
34 982 214 0,00613
85 049 197 0,00562
34 297 206 0,00601
34 470 184 0,00534
35 245 195 0,00558
339 295 2 025 0,05985
Gemiddelde 0,00599
[0,00597]
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne]
0,00018
Leeftijd 29V2 jaren. (Age 29 1 /« ans.)
Levenden, Dooden. '
üterftekanseu.
(Vivants.) (Décès.) 1 Taux de
mortalité.)
29 014 218 0,00784
31314 230 0,00734
81075 184 0,00592
84 227 209 0,00611
88 606 214 0,00637
38 732 205' 0,00608
34600 202 0,00584
34 699 179 0,00516
88 926 202 0,00595
84 080 189 0,00555
830 278 2 027
Gemiddelde
[0,00614]
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,06166
0,00617
0,00022
Leeftyd 8OV2 jaren. (Age 80'/ 2 ans.)
Levenden. Dooden.
St^f kai J set1
(Vivants.) (Décès.) \j.uux ne
29 958 215
mortalité.)
0,00718
28 784 204 0,00709
31059 243 0,00782
30 848 197 0,00689 .
38 969 223 0,00657 .,
83 308 209 0,00627
83 409 168 0,00503
34 280 187 0,00546
84 867 198 0,00562
83 559 178 0,00530
Jaartal.
[Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899 .
[0,00623]
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00682]
828 541
2 017
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
O.06273
0,00627
0,00029
Leeftijd 81Vs jaren. (Age 3IV2 ans>)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00642]
'
Levenden. Dooden.
i aR , sen
(Vivants.) (Décès.)
\,J.UltX Cil,'
mortaliti'. )
27118 173 0,00638 •
29 721
28 563
30 791
30 608
38 697
33 015
38128
38 975
34 021
228
168
210
208
212
211
197
198
194
0,00750
0,00588
0,00682
0,00668
0,00629
0,00689 .
0,00595'
0,00583
0,00570 •
814 627 1989
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne
306404 1967
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb, fout
(Erreur moyenne)
0,06337
0,00634
0,00017
Leeftijd 82V2 jaren. (Age 32V2 ans.)
ç terftekansei
Levenden. Dooden.
(Vivants.) (Décès.) (Taux de
mortaUté.)
28 082 210 0,00748,
26 927 167 0,00620
29 476 218 0,00740
28 378 195 0,00687
30 556 . 206 0,00674
80 362 207 0,00682
33436 185 0,00553.
82720 189 0,00578
32 808 201 0,00613
83 659 189 0,00562
0,06457
0,00646
0,00022

Tabel IVa. Mannen.
* (Hommes.)
• Leeftjjrt 88V2 jaren.
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Levenden.
(Vivants.)
27 432
27 844
26 747 :
29 236
28166
30 325
30112
33 202
32 447
32 489
(.Âge 88V2 "•»»•)
Sterftekansen,
(Taux de
mortalité.)
0.00755
0,00747
0.00751
0,00698
0,00707
0,00679
0,00601
0,00602
0,00592
0,00517
Dooden.
(Décès.)
207
208
201
204
199
206
181.
200
192
108
298 000 l 966
Gemiddelde
[0,00660] (Moyenne)
0,06649
0,00665
Middelb. fout 0,00026
(Erreur moyenne)
140
Leeftyd 36 l /a jaren. (Agiie 86V2 ««»•)
Sterftekansen.
Jaartal. Levenden. Dooden,
(Année.) (Vivants.) (Décès.)
[Taux de
mortalité.)
1890 25957
193 0,00744
1891 26 042 207 0,00795
1892 25480
220 0,00868
1893 26 770 210 0,00784
1894 27110
226 0,00834
1895 26108
198 0,00758
1896 28522
250 0,00877
1897 27541
192 0,00697
1898 29' 631 216 0,00729
1899 29 446 176 0,00598
[0,00766]
272607 2088 0,07679
Gemiddelde 0,00768
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00026
(Erreur moyenne)
Leeftijd 39V2 jaren.
Jaartal, Levenden. Dooden.
(Vivants.) (Décès.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
26 328
25 608
26 664
25 288
25 814
24 837
26 087
26 892
25 498
27 848
(Age 89 l /o ans.)
Sterftekansen.
•[Taux de
mortalité.)
257 0,00976
289 0,00988
242 0,00908
208 0,00805
217 0,00857
188 0,00757
182 0,00698
201 0,00762
288 0,00914
175 0,00628
259 809 2187 0.08288
Gemiddelde 0,00824
[0,00828] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00036
(Erreur moyenne)
Tabel IVn. Mannen.
(Hommes.)
Leeftijd 42Va jaren.
Jaartal.
(Année.)
.1890
1891
1892
1 1893
1 '1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00991]
(Age 42Va ««sj
Levenden. Dooden. ' \ irt'telcansen.
(Vivants.) (Décès.) ' ^ . ^
20165
22 147
25 605
25 525
24839
25 901
24 535
24 648
24 259
25 425
248 044
261
248
263
225
266
278
209
208
204
246
2408
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,01294
0 01120
0,01027
0,00881
0,01071
0,01078
0,00852
0,00844
0,00841
0,00968
0,09971
0,00997
0,00047
Leeftyd 457a jaren.
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1S96
1897
1898
1899
[0,01089]
(Age
Levenden. Dooden.
( Vivants.) (Décès.)
23 575
22 870
20 811
19 491
21412
24 819
24 752
24 022
25 086
23 827
280 165
267
262
260
216
287
281
281
268
248
241
2 506
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
45 l /a' ans.)
erftekanseii.
(lame de
mortalité.)
0,01183
0,01146
0.01280
0,01108
0,01107
0.01132
0,00938
001116
0,00968
0,01011
0,10934
0,01093
0,00032
Leeftyd 48Va jaren,
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,01304]
(Age
Levenden. Dooden.
( Vivants.) (Décès,)
21 882
22 000
21662
22 652
21890
19 536
18 884
20 702
28 964
28 946
210 978
819
299
813
294
279
268
260
256
276
265
2 829
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
487a 'MM')
.erftekansen
(Taux de
mortalité.)
0,01461
0,01359
0,01448
0,01298
0,01275
0,01872
0,01880
0,01237
0,01152
0,01107
0,13089
0,01309
0,00037
Leeftijd 34 1 /; jaren. (Age Vs )
Sterftekansen.
LKvendtm. Dooden. (Taux de
(Vivants.) (Décès.) mortalité.)
25 911 216 0,00884
27205
193 0,00709
27608
227 0,00822
26588
187 0,00705
29010
240 0,00827
27 950 190 0,00680
30094
194 0,00645
29888
190 0,00636
32953
189 0,00574
32171
200 0,00622
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
i895
1896
1897
1898
1899
289 823 2 026 ' 0,07054
Gemiddelde 0,00705
10,00700] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00030
Œrreur moyenne)
Leeftijd 87V 2 jaren.
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
189S
1899
Levenden.
(Vivants.)
27129
25 744
25 818
25 261
26 540
26 856
25 897
28 250
27 882
29 390
Dooden.
(Décès.)
(Age 87^2 ans.)
Sterftekansen,
(Taux de
mortalité.)
0,00800
0,00885
0,00887
0,00889
0,00844
0,00756
0,00741
0,00552
0,00750
0,00677
217
215
229
212
224
203
192
156
205
199
268 212 2 052 0,07681
Gemiddelde 0,00768
[0.00765] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00031
(Erreur moyenne)
Leeftijd 40 1 /o jaren.
Jaartal. Levenden. Dooden.
(Année.) (Vivants.) (Décès.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00873]
26152
26 064
25 355
26409
25 010
25 075
24 650
25 885
26163
25 252
(Age 4OV2 ans.)
Sterftekansen.
(Taux de
mortaliU. )
0,01021
0,00982
0,00989
0,00825
0.00924
0,00794
0,00836
0,00815
0,00887
0,00808
267
248
.288
218
231
199
206
'211
219
204
256 015 2 286 0.08781
Gemiddelde 0,00873
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00024
(Erreur moyenne)
1 • Leeftijd 48Va jaren.
1 Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
•1896
1897
1898
1899
[0,0102o|
Levenden. Dooden.
(Vivants.) (Décès.)
20 796
19 906
21 904
25 380
25 298
24 559
25 610
24 806
24 413
24 056
244
211
278
•250
278
280
238
228
197
.221
(Age
48 V» ans.)
ii-ftekunsen.
(Taux de
mortalité.)
0,01178
0,01060
0,01-.'46
0,00987
0,01099
0,01140
0,00929
0,00938
0,00807
0,00919
286173 2 420 0,10298
Gemiddelde 0,01030
(Moye-nne)
Middelb. fout 0,00043
(Erreur moyenne)
Leeftyd 467 2 jaren. (Age 46V2 ans.)
Levenden. Dooden. Sterftekanwn.
( Virants.) (Décès.) (faux ae
mortalité.)
22 211 270 0,01216
23 294 808 0,01322
22 586 820 0,01417
20 089 242 0,01208
19 277 220 0,01141
21 180 240 0,01138
24 526 267 0,01089
24 514 261 0,01065
23 740 280 0,01180
24 880 293 0,01180
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
•1892
1893
1894
1895
1893
1897
1S98
1899
[0,01194]
'2-26 197 2 701
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
0,11951
0,01195
0,00034
(Erreur moyenne)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
189-2
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Leeftyd. 49 Va jaren. (Age 49'/a ans:)
T 1 rv 1 Sterftekansen
Levenden, Dooden. »«•
( Vivants.) (Décès.) . (j.aux ae
mortalité )
21 994 851 0,01596
21 499 342 0,01591
21 685 888 0,01559
21 288 Ü20 0,01503
22 844 329 0,01472
21 589 294 0,01362
19 256 243 0,01262
18 576 281 0,01513
20 451 263 0.012S6
23 676 282 0,01191
[0,01483]
212 858 8 048 0,14835
Gemiddelde
(Moyenne)
0,01434
Middelb. fout 0.00047
\Errenr moyenne)
Leeftijd 35Vo jaren.
Jaartal. Levenden. Dooden.
(Année.) (Vivants.) (Décès.)
L890 26 312 248
1891
1892
25696
. 26 992
217
202
1893
1894
27 358
26 833
215
212
1895 28 748 204
1896 27 743 185
1897 29 875 219
1898 29 655 166
1899 82 715 198
(Age 85Vs «»«•>
Sterftekansen.
(Taux de
mortalité.)
0,00948
0,00844
0,00748
0,00786
0,00805
0,00710
0,00667
0,00738
0,00560
0,00605
. "281422 • 2 066 0,07401
Gemiddelde 0,00740
[0,00784] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00036
(Erreur moyenne)
Leeftijd 88Va'jaren [Age 88V2 ans.)
Sterftekansen.
Jaartal. Levenden. Dooden.
1 Taux de
(Année.) (Vivants.) (Décès.)
mortalité.)
1890 25865 248 0,00989
1891 26899 222 0,00825
1892 25509 256 0.01004
1898 25562 226 0,00884
1894 25 050 214 0,00854
1895 26296 189 0,00719
1896 26625 205 0,00770
1897 25 692 181
0,00704
0,00720
1898 28072 202
0,00760
1899 27110 206
262 680 2144 0,08179
Gemiddelde . 0,00818
[0,00816] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00032
(Erreur moyenne)
Leeftijd 41'/2 jaren.
Jaartal, Levenden. Dooden.
(Année.) (Vivants.) (Décès.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
22 375
25 878
25 814
25103
26178
24 759
24 854
24445
25 654
25 916
(Age 4IV2 ans.)
Sterftekansen.
(Taiix de
mortalité.)
0,01041
0,00989
0,01092
0,00996
0,01008
0,00824
0,00760
0,00765
0,00815
0,00779
250 971 2 276 0,09069
Gemiddelde 0,00907
[0,00907] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00041
(Erreur moyenne)
Leeftyd 44Va jaren.
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1S92
' 1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,01009]
2 850
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
(Age

Tabel TVa. Mannen.
(Hommes.)
51
Leeftijd ölVs jaren. (Age \
l /s ans)
Jaartal. '. Levenden.
(Année.) i[ Vivants.)
1890
1891
4892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,01600]
21029
21266
21272
20 742
20 958
20 616
21680
20 992
18 714
18 043
205 312
< W( *»-> mortalité.)
889 0,01850
364 0,01712
341 0,01603
362 0,01745
383 0,01589
327 0,01586
332 0,01531
807 0,01462
270 0,01443
259 0,01435
3 284
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,15956
0,01596
0,00044
142
Leeftijd 54Vs jaren. (Age 541/2 «'i*')
Jaartal. '. Levenden. Dooden. Sfc^aTn '
/ ri > > \ (lttHX a e
(Année) (Vivant*.) ( / W )
mortalité,)
1890 18433
371 0,02013
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
19519
18 820
19758
20021
20224
19660
19928
19584
20651
854
891 •
866
362
367
328
315
817
358
0,01814
0,02078
0,01852
0,01808
0,01815
0,01668
0,01581
0,01619
0,01734
[0,01795]
196 593
3 529
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. font
(Erreur moyenne)
0,17982
0,01798
0,00050
Leeftijd 57V 2 jiwen. (Agn 57V 2 ans.)
Jaartal. Levenden. Dnnrlf.11 Sterftekansen.
(Année.) (Vivants.) (IJécès) t2Vr«* de
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,02237]
15 488
17 146
16 915
17 302
18 212
17 619
18 579
18 777
19 078
18 570
177 681
873
434
459
423
390
408
862
365
379
382
3 975
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,02408
0,02581
0,02714
0,02445
0,02141
0,02316
0,01948
0,01944
0,01987
0,02057
0,22491
0,02249
0,00086
Tabel IV«, Mannen.
(Hommes.)
Leef tij 1 6OV2 jaren. (Age 6OV2 «»»•)
Jaartal. Levenden. Dooden. ^fat^dT'
(Année.) (Vivants.) (Décès.) mZ£
1890 15457 479 0,03099
1891 15 406 495 0,03213
1892 14284 472 0,03816
1898 14203 889 0,02789
1894 15 797 425 0,02690
1895 15 614 488 0,02805
1896 16102 415 0,02577
1897 16 854 444 0,02634
1S98 16 352 446 0,02727
1899 17848 479 0,02761
[0,02848]
157 367 4 482 0,28561
• Gemiddelde 0,02856
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00081
(Erreur moyenne)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1983
1894
1895
1896
1897
1898
1899
143
Leeftijd 68V2 jaren.. (Age 63 l /a ans.)
Sterftekansen.
Levenden. Dooden,
(Vivants.) (Décès) (Taux de
mortalité.)
18 308 523 0,03930
12688
524 0,04180
18141 557 0.042B9
18861
494 0,08564
18 890 528 0,03801
12 864 440 0,03420
12868
422 0,03279
14491 510 0,08519
14 325 527 0,08679
14743
534 0,03622
[0,037151
136179 5 059 0,87183
Gemiddelde 0,03718
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00097
(Erreur moyenne)
Leeftijd 66V2 jaren.
Jaartal. Levenden. Dooden
(Année.) (Vivants.) (Décès.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,04632]
12 057
12 477
12 084
11606
11078
11 515
12 299
12 283
11488
11 415
617
615
688
521
489
528
542
496
490
542
(Age 66V2 «"s.)
Sterftekansen.
(Taux de
mortalité)
0,05117
0,04929
0,05302
0,04489
0,04414
0,04585
0,04407
0,04038
0,04265
0,04748
118 252 5478 0,46294
Gemiddelde 0,04629
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00124
(Erreur moyenne)
Leeftijd 52Vn : jaren. (Age 52 V2 ans,)
T. , Sterftekansen.
Jaartal. Levenden[• ?a o . d f"{ (Taux de
(Année,) ( Vivants.] » W wê8 ') mortalité)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
19589
20636
20861
20924
20366
20609
20268
21384
20668
18482
0,01909
0,01948
0,01850
0,01572
0,01591
0,01587
0,01534
0,01561
0,01471
0,01578
[0,01659;
1
203 682
•* V J ^* V *••
374
402
386
329
324
327
311
338
304
290
T38Ö
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
~Ô7lG59B
0,01660
0,00055
Leeftijd ÖoVs ; jaren. (Age 55 l /j ans)
•n „,.i„. Sterftekansen.
Jaartal. Levenden
\'
(Année)
,°r?. Ù f l \ (Taux de
(Vivants,, ' ( D M V mortalité.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
17656
18061
19443
18 40!)
19388
19618
19850
19318
19592
19246
380
350
457
385
404
379
384
871
849
375
0,02152
0,01988
0,02387
0,02091
0,02084
0,01982
0,01985
0,01920
0,01781
0,01948
190281
3834
"0T2OI6S
Gemiddelde 0,02017
[002015] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00053
(Erreur moyenne, )
Jaartal.
(Année)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Leeftijd 58Va jaren. (Age 58Va «''S')
[0,02436
Levenden
(Vivants.)
1
15 031
15 098
16 701
16 460
16 878
17 800
17 191
18 213
18 371
18 687
V ML '->
415
406
451
430
374
454
391
405
892
484
mortalité)
0,02761
0,02689
0,02700
0,02612
0,02216
0,02551
0,02274
0,02224
0,02134
0,02322
170 480 4152
( bemiddelde
"0724483
0,02448
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00075
(Erreur moyenne)
Leeftijd 6I 1 /» jaren. (Age 61 Vs ans)
Sterftekansen.
Jaartal, Levenden. Dooden,
(Taux de
(Année) (Vivants.) (Décès.)
mortalité)
1890 14097 479 0,08398
1891 14 964 524 0,08502
1892 14905
514 0,03449
1898 13 774 448 0,03253
1894 13797
432 0,08131
1895 15861
420 0,02784
1896 15180 408 0,02688
1897 15686
442 0,02819
1898 16 388 480 0,02624
1899 15 886 467 0,02940
[0,03042]
150 038 4 564
Gemiddelde
(Moyenne)
0,30588
0,03054
Middelb. fout .0,00106
(Erreur moyenne)
Leeftijd 64Va jaren. (Age 64V 2 ans.)
Jaartal. Levenden, Dooden.
(Année.) (Vivants.) (Décès)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,03972]
18173
12 776
12 152
12 610
18 358
18 356
12 436
12 429
13 970
18 802
555
568
529
582
478
550
470
45S
468
518
(Tenue de
mortalité.)
0,04218
0,04407
0,04853
0,04615
0,08542
0,04118
0,03779
0,08685
0,03350
0,08758
130 057 5166 0,39815
Gemiddelde
(Moyenne)
0,03982
Middelb. fout 0,00132
(Erreur moyenne)
Leeftijd 67VJ jaren. (Age 67V2 ans.)
Sterftekansen.
Jaartal. Levenden. Dooden. (Taux de
(Année.)(Vivants)
(Décès.) •mortalité.)
1890 11561 618 0,05302
1891 11448 614 0,05363
1892 11872 662 0,05576
1898 11390 584 0,05127
1894 11076 554 0,05002
1895 10577
541 0,05115
1896 11 018 484 0,04895
1897 11743 561 0,04777
1898 11781 568 0,04821
1899 11010 552 0,05014
[0,05052]
118 471 5 783 0,50492
Gemiddelde
(Moyenne)
0,05049
Middelb. fout 0,00106
(Erreur moyenne)
Leeftijd 58V 2 jaren. (Age 53 1 /2 ««»•)
Levenden. Dooden. Sterftekansen.
(Vivants.) (Décès) (janx ar.
mortalité.)
19928
387 0,01942
19195
355 0.01S49
20230
468 0,02313
20484
372 0,01820
20588
357 0,01734
20028
354 001768
20266
827 0,01614
19986
331 0,01660
20987
322 0,01534
20887
338 0,01662
.To.fvvf.a,]
(Année)
1890
1891
1892
1898
1894
4895
1896
1897
1898
1899
[0,017881
201929
3 611 "047896
Gemiddelde 0,01790
(Mouenne)
Middeïb. fout 0.00069
A1A 4U Mv L r^ • A v *A V — j —
(Erreur moyenne)
Leeftijd 56V 2 jaren.. (Agi
56 1 /o ans.)
Levenden. Dooden. ""
iterftekansen.
\(Tmiv J. (f llw de l(-l>
(Vivants, ) (Décès)
mortalité,)
17 576 419 0,02384 .
17280
369 0,02185
17710
407 0,02298
18664
430 0,02304
18 004 365 0,02027
18 9S0 397 0,02092
19198 3S0 0,01979
19459
879 0,01948
18933
849 0,01843
19227
886 002008
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1S97
1898
1899
[0,02097]
185031
3 881
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,21018
0,02102
0,00056
Leeftp 59Va jaren. (Age 59 V 2 - ans)
Jaartal, , Levenden. Dooden. H terftekanse
(\ J< 'J'ciltx Ivf (ftV th' VI 1.
(Année) ( Vimnts. ) (Décès.)
mortalité)
1890 15 903 491 0,03087
1891
1892
1893
1894
1895
1 S 96
1897
1898
1899
14 628
14675
16 239
16 034
16503
17 824
16 780
17 804
17 938
163 828
406
455
481
424
400
448
408
452
429
4344
0,02775
0,03101
0,02654
0,02644
0,02424
0,02586
0,02431
0,02539
0,02392
0,26633
[0,02652]
Gemiddelde
(Moyenne)
0,02663
Middelb. fout 0,00081
(Erreur moyenne)
Leeftijd 62 1 / 2 jaren. (Age 62 1 /.. ans.)
Jmu'tnl, Levenden. Dooden.
Sterftelcansen.
(Année,) ( Vivants.) (Décès.) ('Taux de
mortalité)
1890 18 162 462 0,08510
1891 13644
529 0,08877
1892 14426 551 0,08819
L898 14885
489 0,03399
1894 13 888 486 0,03644
1895 13 848 463 0,03469
1896 14980
428 0,02869
1897 14 776 455 0,03079
1898 15 248 499 0,03274
1899 15 936 498 0,08125
[0,03894]
148188 4860
Gemiddelde
(Moyenne)
0,34065
0,03407
Middelb. fout 0,00103
(Erreur moyenne)
Leeftijd 65 l /a jaren. (Age 65V 2 ans)
Jaartal. Levenden. Dooden.
Sterftekansen.
(Année) (Vivants) (Décès) (Taux de
mortalité.)
1890 18047
580 0,04445
1891 12612 572 0,04585
1892 12204
589 0,04826
1893 11 61-1 521 0,04487
1894 12 054 565 0,04687
1895 12 866 553 0,04298
1896 12 800 511 0,03992
1897 11978 502 0,04191
1898 11954 522 0,04867
1899 13 491 519 0,03847
124 617 5 434 0,48675
[0,04361]
Gemiddelde
(Moyenne)
0,04368
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,00095
Leeftijd 68Va jaren.
Jaartal. Levenden,
(Année.) ( Vivants.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
10 850
10 945
10 842
11220
10 800
10513
10 024
10 555
11168
11207
Dooden,
{Décès.)
569
598
• 675
648
566
572
516
562
584
609
(Age 68 l / 2 ans)
Sterftekansen.
•mortalité)
0,05498
0,05464
0,06226
0,05775
0,05241
0,05441
0,05148
0,05824
0,05229
0,05434
107 624 5 899 0,54780
Gemiddelde 0,05478
[0,05481] (Moyenne)
. Middelb. fout 0,00100
(Errejjg' moyenne)
T
\

Tabel IVa. Mannen..
(Hommes.)
Leeftijd 691/2 jaar.
Jaartal.
(Année,)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,06081]
Levenden.
(Vkants.)
9 289
9 793
10344
10175
10 582
10 228
9 932
9 496
10 019
10 570
"T5Ö37S
(Age 69V 2 ans.)
Dooden. St( , jrftekansen.
CnMa} (lauw au
(Décès.) moHaUtl)
0,06191
0,06300
0,06729
0,06389
0,05944
0,06189
0,05628
0,05760
0,05630
0,06074
572
617
696
645
629
633
559
547
564
642
TÏÖ4
Gemiddelde
(Moyenne)
Midclelb. fout
(Erreur moyenne)
0,60784
0,06078
0,00110
Leeftijd 72V 2 jaren.
144
{Age 72Va ans.)
Jaartal. Levenden, , Dooclen. /r,.„.._ .»„
(Année.) (Vivants.) (Décès.)
\ J. lltliU ll'U
t
nortalité.)
1890 7 006 540 0,07708
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1S99
7183
7 580
7 449
7 898
8 832
8 336
^8 748
8 425
8 200
582
657
. 611
600
639
586
642
585
647
0,08159
0,08668
0,08202
0,07597
0,07669
0,07030
0,07889
0,06944
0,07890
[0,07697]
79107
(
Tw-, , Sterftekansen.
6 089
jemidrlelde
(Moyenne)
Midclelb. fout
(Err enr moyenne.
0,77206
0.07721
0,00170
)
Leeftijd 75'/2 jaren. {Age 75 1 / 2 cms.)
Jaartal, Levenden,
•n „1 Sterftekansen,
, Dooden. ,,,,„„„, ,,„
(Année.) ( Vkanto.) (Décès.) i nortalité.)
1890 5 086 500 0,09929
1891 5 818 585 0,11000 '
1892 5 562 582 0,10460
1893 5 240 486 0,09275
1894 5 404 530 0,09808
1895 5 758 558 0,09691
1896 5 706 539 0,09446
1897 6 125 685 0.10370
1808 6 505 541 0,08317
1899 6 591 658 0,09983
[0,09807]
57 245 5 614 0,98279
Gemiddelde 0,09828
(Moyenne)
Middel b. fout 0,00232
(Erreur moyenne)
I
Tabel IV». Mannen.
(Hommes.)
Leeftyd 78'/ 2 jaar. (Age 78'/a ans.)
r
Jaartal. Levenden.
-,
Dooclen.
T. 1 Sterftekansen.
,„< ,.
(Année.) (Vkants.) (Décès.) \j.anx ae
mortalité,)
1890 8 890 480 0,1416
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
3 821
3 502
8 462
8 639
8 955
3 747
8 946
4164
4169
496
500
426
472
536
445
452
474
548
0,1494
0,1428
0,1281
0,1297
0,1355
0,1188
0,1145
0,1138
0,1814
[0,1295]
37 295
4 829
Gemiddelde
(Moyenne)
Midclelb. fout
(Erreur moyenne.
1,3006
0,1301
0,0039
145
Leeftyd 8IV2 jaren. (Aye 8IV2 ans.)
T
Levenden.
1
Dooden.
-ri 1 Sterftekansen.
/,„ j..
( Vkants.) (Décès.)
IJIIH av
mortalité.)
1-855 346 0,1865
1893 312 0,1648
2 009 875 0,1867
2 080 299 0,1473
2 057 825 0,1580
2185 366 0,1675
2 256 328 0,1454
2346 858 0,1526
2 552 345 0,1852
2 496 364 0,1458
Jaartal.
(Année)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
~Tl"679 8 418 1,5898
Gemiddelde 0.1590
[0,1577]
(Moyenne)
Midclelb. fout 0,0055
(Erreur moyenne, )
Leeftijd 84'/a jaren. (Age 84V 2 ans.)
Levenden, , Dooden. St erftekaiiBen
(Vivants.) (Décès.) ( [ïaitx ae
nortalité,)
1088 214 0,1967
1115 231 0,2072
1061 282 0,2187
975 180 0,1846
1086 207 0,1998
1102 215 0,1951
1184 210 0,1852
1196 240 0,2007
1268 197 0,1560
1384 278 0,2046
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,1945]
11804 2199
1,9486
Gemiddelde 0,1949
1'Moyenne)
Midclelb. fout 0,0054
(Erreur moyenne)
Leeftijd 70V2 jaren. (Age
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,06525;)
Levenden
( Vivants.)
8 869
8 679
9 188
9 645
9 588
9 963
9 589
9 364
8 937
9 481
7OV2 ans.)
. Dooden. St^e. ka r u>
(Décès,)
647
598
702
664
622
608
567
566
531
585
93 253 6 085
Gemiddelde
(Moyenne)
Midclelb. fout
Mortalité.)
0,07295
0,06890
0,07640
0,06884
0,06521
0,06052
0,05918
0,06044
0,05942
0,06170
0,65351
0,06535
0,00194
(Erreur moyenne)
Leeftijd
[0,08897]
73V2 jaren. (Age
72 265 6 068
Gemiddelde
(Moyenne)
Midclelb. fout
78Vs ans.)
Jaartal. Levenden. Dooden. 8t^e. l ! n ' n , 8en '
(Année.) ( Vioants.. ) (Décès.)
\j.ui.ua in;
mortalité.)
1890 6 772 608 0,08978
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
6 462
6 558
6 920
6 850
7 310
7 690
7 758
8116
7 834
592
596
581
587
629
576
616
666
617
0,09161
0,09095
0,08396
0,08569
0,08605
0.07490
0,07940
0,08206
0,07876
0,84316
0,08432
0.00177
(Erreur moyenne)
Leeftyd 76V2 jaren. (Age 76V 2 ans.)
•n„«i„„ Sterttekanseii
Levenden., Dooden. ,,,,„„„ ,,„
( Vivants.) (Décès.)
IJ.IV 1 VI4S \VW
mortalité.)
4 545 508 0,1118
4 532 558 0,1220
4 787 596 0,1258
4 979 521 0,1046
4 750 482 0,1015
4 876 492 0,1009
5 197 502 0,0966
5179 505 0,0975
5 502 538 0,0978
5 961 655 0,1099
50 258 ~T352
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,1065]
IGemiddelde
(Moyenne)
.Midclelb. fout
1,0684
0,1068
0,0033
(Erreur moyenne)
Leeftijd 79 Va. jaren. (Age 791/2 ans.)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,1389]
Levenden. Dooclen. St ?j;f tekan ï seUl
( Vkants.) (Décès.) Uttiœ ae
2 812
2 907
2 829
2 999
3 082
3171
3 418
8 298
8 496
3 687
408
• 447
442
483
409
442
474
899
433
515
Mortalité,)
0,1433
0,1588
0,1562
0,1444
0,1849
0,1894
0,1387
0,1210
0,1239
0,1897
31 649 4 897
Gemiddelde
(Moyenne)
Midclelb. fout
1,8953
0,1395
0,0035
(Erreur moyenne)
Leeftyd 82 1 /» jaren. (Age 82Vs ans.)
Si
Levenden. Dooden. berftekariRen.
( Vivants. .) (Décès.) (Taux de
mortalité.)
1633 319 0,1953
1507 265 0,1758
1580 826 0,2068
1639 291 0,1775
1728 298 0,1725
1736 297 0,1711
1816 288 0,1586
1924 322 0,1674
1992 313 0,1571
2 206 403 0,1827
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
' 1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,1758]
17 761 8122 1,7648
Gemiddelde 0,1764
(Moyenne)
Midclelb. fout 0,0048
(Erreur moyenne)
Leeftijd 85'/o jaren. (Age 851/2 ans,)
Levenden, . Dooden. Bterftekiuuen
( Vioants,) (Décès.) f
(Taux ae
nortalité,)
889 212 0,2885
871 214 0,2457
884 214 0,2421
828 165 0,1998
793 166 0,2098
828 182 0,2199
. 892 184 0,2063
921 202 0,2198
960 191 0.1990
1068 222 0,2088
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,2186]
8 929 1952 2,1882
Gemiddelde
(Moyenne)
0,2188
Midclelb. fout 0,0056
(Erreur moyenne)
Leeftijd 71 1 / 2 jaren. (Age 71V2 «»M».)
T i n 1 Sterftekansen.
.liUliVfcfll. Levenden. Dooclen. ,„< J..
(Année.]) (Vkants.) (Décès.) (ïauiK ae
mortalité.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
7 700
• 8 219
8 098
8 498
8 978
8 924
9 370
9 016
8 789
8894
569 •
686
656
612
643
596
632
585
580
572
0,07390
0,07788
0,08106
0,07202
0,07162
0,06679
0,06745
0,06488
0,06599
• 0,06814
[0,07072]
85 981 6 081
Gemiddelde
(Moyenne)
Midclelb. fout
(Erreur moyenne)
0.70923
0,07092
0.00168
Leeftijd 741/2 jaren. (Agis 74Va ani >.)
< Sterftekansen.
Levenden. Dooden. *
(Vioants.) (Décès.)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,09060]
5 876
6 168
5 866
• 5 959
6 336
6 275
6 698
7 111
7150
7 460
562
600
622
557
575
581
580
603
567
632
64 889 5 879
Gemiddelde
(Moyenne)
Midclelb. fout
(Erreur moyenne)
(Taux de
mortalitf.)
0,09564
0,09736
0,10600
0,09347
0,09075
0,09259
0,08666
0,08480
0,07980
0,08472
1V9ÏÏ29
0,09113
0,00242
Leeftijd 77Va jaren. (Agi1 77Va «'M*.)
Levenden. Dooden. '" iterftekanse:
(Vioants.) (Décès.)
Jaartal.
(Anm e.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,1188]
3 808
4084
3 975
4145
4457
4 264
4 886
4 692
4 686
4976
491
529
509
510
501
513
442
525
529
587
~43~428 5136
Gemiddelde
(Moyenne')
Midclelb. fout
1 VVÏ tt v f?i i
y j. ivthi/ (.('tmortalité,)
0,1289
0,1811
0,1281
0,1230
0,1124
0,1208
0,1008
0,1119
0,1129
0,1180
1,1874
0,1187
(Erreur moyenne) 0,0030
Leeftyd SOVg jaren. (Age
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,1482]
Levenden. Dooden.
(Vivants.) (Décès.)
2 259
2 414
2 457
2 391
2 563
2 619
2 783
2 943
2 895
3 065
366
410
424
838
875
359
891
890
895
456
80 V2 ans,)
terftekansen.
(Taux, de
mortalité.)
0,1620
0.1698
0,1726
0,1414
0,1468
0,1371
0,1431
0,1325
0,1364
0,1488
26 339 8 904 1.4900
Gemiddelde 0,1490
(Moyenne)
Midclelb. fout 0,0045
(Erreur moyenne] )
Leeftyd 88Va> jaren. (Âge88V2 ans.)
Levenden. Dooclen, terftekansen,
/ 'f 1 1
(Vivants.) (Décès.) (Taux de
mortalit .)
1386 271 0,1955
1813 251 0,1912
1240 263 0,2121
1254 218 0,1738
1 358 256 0,1892
1427 290 0,2032
1448 251 0,1739
1525 259 0,1698
1598 260 0,1627
1683 322 0,1913
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,1857]
14 222 2 641 1,8627
Gemiddelde
(Moyenne)
0,1863
Midclelb. fout
(Erreur moyenne]
0,0050
Leeftyd 86'/ 2 jaren. (Age 86Va ans.)
Levuiiden . Dooden. Sterftekatmen
(Vivants.) (Dicte.) (Taux de
'nortalité.)
706 172 0,2486
676 159 0,2352
654 161 0,2462
670 151 0,2254
662 160 0,2417
625 138 0,2128
646 126 0,1950
718 166 0,2328
716 173 0,2416
778 175 0,2264
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,2303]
6 841
1576
Gemiddelde
(Moyenne')
Midclelb. fout
(Erreur moyenne)
2,8ÔoT
0,2301
0,0051

!
! •
!
•
Tabel IW/. Mannen.
( itvninivot/
iren. (Age 87 Vî ans.)
Leeftijd 87Vs .1
Levenden Dooden. Sl
(Vivants.) (Décès.)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
. 1898
1899
[0,2444]
548
532
517
490
519
501
490
520
552
540
158
130 '
132
110
184
128
125
124
112
•125
ertteKansen.
(Taux de
mortalité.)
0,2792
0,2444
0,2553
0,2245
0,2582
0,2555
0,2551
0,2385
0,2029
0,2315
5 20» 1278 2,4451
Gemiddelde 0,2445
[Moyenne)
Middelb. fout 0,0067
(Erreur moyenne]
146
Leeftijd 89V« jaren. (Age
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,2889]
Levenden. (Vivants.) Dooden. (Décès.)
326
277
284
275
272
276
285
276
272
295
2 888
98
87
92
79
81
76
71
91
68
77
Si
820
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne]
89'/s
«••'«•)
erftekansen
( Taux de
mortalité.)
0,3006
0,3141
0,8289
0,2878
0,2978
0,2790
0,2491
0,3297
0,2500
0,2610
2,8925
0,2893
0,0093
I
Tabel
IVft. Vrouwen.
(Femmes.)
STERFTEKANSEN.
(Taux de mortalité,)
ir%
|
1.
j
A
h'
; ; .
Leeftjjd 88 1 /a jaren. (Age 88 1 /" am.)
Levenden . n.„j
Dooden. m Sterftekansen.
,,,,„ ,.
( Vivant»,) (Décès)
\J.UU;I: we
mortalité.)
400 121 0,3025
896 118 0,2854
400 128 0,3075
385 112 0,2909
877 98 0,2599
384 99 0,2578
372 95 0,2554
863 89 . 0,2452
896 100 0,2525
445 105 0,2360
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1S97
1898
1899
[0,2693]
3918
1055 2,6981
Gemiddelde
(Moyenne)
0,2693
Middelb. fout 0,0079
(Erreur moyenne)
Leeftijd 90V2 jaren. (Age OOVa ans.)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,2901]
Levenden. Doodeti. St ?^? k^en
\ J. IVftilr IVV
( Vivants.) (Décès.)
214
226
188
193
194
191
197
214
184
202
60 '
71
57
55
54
66
48
55
51
64 •
0,2804
0,8142
0,3032
0,2850
0,2784
0,3455
0,2437
0,2570
0,2772 .
0,3168
2 008 581 2,9014
Gemiddelde 0,2901
(Moyenne)
Middelb. fout 0,0095
(Erreur moyenne]
Leeftijd 0—1 jaar. (Age 0—1 ans.)
Jaartal. Lnvendei1. Dooden.
?$ ekfli r n '
(Année.) ( Vivants, ) (Décès.) \janx ae
•mortalité.)
1890 65 506 5 808 0,08866
1891
1892
1898
18.94 '
1895
1896
1897
1898
1899
65170
67456
64925
69 373
68895
68 974
71048
71 891
70 789
5746
5879
5214
5 893
5 551
5149
4882
5220
4815
0,08817
0,08715
0,08031
0,07774
0,08057
0,07465
0,06871
0,07261
0,06802
684027
53657
0,78659
Gemiddelde 0,07866
[0,07844]
1
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00244
(Erreur moyenne)
Leeitnd 2—8 jaren. (Age 2—8 ans.)
Levenden. Dooden. S Iterftekansen.
(Vivants.) (Décès.)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892 .
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,01379]
57 599
57 692
57 466
57 104
59 611
58 119
61917
61604
62 217
64 558
902
975
1005
881
' 864
746
798
653
684
741
597 887 8 244
Gemiddelde
1'Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
mortalité.)
0,01566
0,01690
0,01740
0,01543
0,01449
0,01284
0,01281
0,01060
0,01099
0,01148
0,18869
0,01387
0,00078
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Leeftnd 4Vs jaren. (Age M/a '. ans.)
Levenden
(Vivants.)
54 743
55 469
55 885
56 011
55 761
55 577
.58 088
56 890
60 511
60 455
. Dooden. bfc^f, tekai \ sen '
(Décès.) \ianx ae
mortalité,)
441 0,00806
' 415
464
411
423
355
369
308
287
346
0,00748
0,00830
0,00784
0,00759
0,00689
0,00636
0,00541
0,00474
0,00572
569 335 3 819 0,06789
( bemiddelde 0,00674
[0,00671] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00038
(Erreur moyenne}
' Leeftijd 1—2 jaren. (Age 1—2 ans.)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,02835]
Levenden. Dooden.
(Vivants.) (Décès.)
59*771
59 657
59 862
61448
59 717
63 883
63 328
68 722
66 138
66 712
2 038
2150
2196
1708
1604
1869
1708
1402
1552
1457.
628 788 17684
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
St ?^*'
mortalité,)
0,03410
0,03604
0,08699
0,02780
0,02686
0,02926
0,02697
0,02200
0,02847
0,02184
0,28583
0,02853
0,00176
(Erreur moyenne)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Leeftijd 3 l /a jaren. (Age
Levenden
(Vivants.)
56 125
56 627
56 676
56 420
56 161
58 618
57 379
61027
60 935
61430
. Dooden.
(Décès.)
624
672
624
618
522
456
495
419
464
415
8Va ans.)
Sterftekansen.
(inux ae
•mortalité.)
0,01112
0,01187
0,01101
0,01095
0,00929
0,00778
0,00863
0,00687
0,00761
0,00676
581 898 5809
0,09189
( bemiddelde 0,00919
[0,00913]
(Moyenne)
Middelb. fouti 0,00061
(Erreur moyenne)
Leeftijd 51/2 iaren. ' (Age 5Va «»»•)
Levenden1. Dooden. St ?^ekllll , sen
(Vivants.) 1 (Décès.) \j.aiix ae
mortalité,)
-58050
817 0,00598
54 255 843 0,00632
55 022 334 0,00607
55 851 860 0,00650
55559
332 0,00598
55 297 284 0,00514
55 160 262 0,00475
57 535 247 0,00429
56 588 264 0,00467
60127 270 0,00449
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00540]
557 944 3013
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
0,05419
0,00542
0,00026
(Erreur moyenne)

f-.'
Tabel 1CV6. Vrouwen.
(Femmes.)
Leeftijd 6V2 jaren. (Age 13 Va ans.)
& t
Jaartal. Levenden. Dooden, -
(Année.) (Vioants.) (Décès.)
f LUIWi UU
nortal'Ué.)
1890 50855
236 0,00464
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
52691
58865
54656
54921
55186
54972
54886
57159
56880
289
284
291
272
226
225
208
189
215
0,00548
0,00527
0,00532
0,00495
0,00410
0,00409
0,00379
0,00381
0,00882
[0,00446]
545 471
2 435
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,04477
0,00448
0,00024
[0,00311]
521 285
1 I U
Leeftijd 91/2 jaren. (Age 9V2 cms.)
Jaartal. Levenden. Dooden. Ste £t ekan j eu '
(Année.) ( Vioants.) (Décès.)
( J. UUiU UK
mortalité.)
1890 48 898 193 0,00395
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
• 1898
1899
49 482
51 244
50 058
51870
58 028
53874
54054
54469
54813
177
198
174
182
155
150
150
127
116
0,00858
0.00886
0,00348
0,00351
0,00292
0,00278
0.00278
0,00233
0,00214
1622
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,08188
0,00313
0,00020
Leeftijd 12Va jaren. (Age 12'/ 2 ans.)
Levenden. Dooden. Sterftekansen
(Vioants.) (Décès.) (Taux ae
mortalité.)
48 588 162 0,00388
48279
186 0,00385
50014
166 0,00332
48289
176 0,00364
48 647 150 0,00308
50 551 166 0,00328
49415
142 0,00287
51279 156 0,00804
52458
189 0,00265
53355
150 0,00281
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
500870
1593 0,08187
[0,00818]
Gemiddelde
(Moyenne)
0,00319
Middelb. fout 0,01)012
(Erreur moyenne)
I
149
Tabel TVb. Vrouwen.
(Femmes.)
Leeftijd 15^2 jc^r. (Age 1&-I»ans.)
Jaartal.
(Année)
1890
1891
1892
1893
18S4
1895
1896
1897
189S
1899
[0,00412]
Levenden. Dooden.
(Vivants.)-
(Décès.) f
45 311 202
45 658 214
47 586 255
47 651 195
47 472 218
49 186 • 217
47 650 174
47 859 178
49 879 166
48 809 145
iwrtalitA)
0,00446
0,00469
0,00586
0,00409
0,00459
0,00441
0,00365
0,00372
0,00338
0,00297
477 056 1 964
Gemiddelde
(Moyenne)
0,04127
0,00413
Middelb. fout 0,00023
(Erreur moyenne)
Leeftijd I8V2 jaren. (Age
Jaartal.
(Année )
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00482]
Levenden,
( Vivants.)
39 629
48 025
43 894
44 422
44 606
46 597
46 697
46 601
48 278
47 014
450 768
*•
165
220
196
222
201
198
206
182
179
180
1949
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
I8V2 ans.)
•* mortalité.)
0,00416
0,00511
0,00447
0,00500
0,00451
0,00425
0,00441
0,00391
0,00371
0,00883
0,04336
0.00434
0,00015
Leeftijd 2IV2 jaren. (Age 21i/a ans.)
Levenden .
•n„„i,..<
Dooden.
sterttekansen.
,,, W( „„ ,,„
( Vioants.) (Décès.) uortaUté.)
88886
187 0,00487
88795
187 0,00482
89243
195 0,00497
88681
195 0,00504
42116 225 0,00584
42885
207 0,00483
43589
216 0,00496
48576
202 0,00464
45705
189 0,00414
45698
190 0,00416
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00476]
418624
1998 0,04777
Gemiddelde 0,00478
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00012
(Erreur moyenne)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
'1896
1897
1898
1899
Leeftijd 7V2 jaren. (Age 7 Va ans.)
Levenden. Dooden. Sterftekansen.
(Vivants.) (Décès.) \j.anx ae
mortalité.)
51777
225 0,00485
50568
218 0,00431
52360
208 0,00397
58584
224 0,00418
54883
224 0,00412
54579
216 0,00396
54919
191 0,00348
54706
158 0,00289
54566
183 0,00885
56841
188 0,00831
[0,00878]
538 183 2035
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
0,03792
0,00379
0,00016
(Erreur moyenne)
Leeftijd IOV2 jaren. (Age'• 10 Va ans.)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
'1892
1898
1894
1895
1893
1897
1898
1899
[0,00292]
Levenden. Dooden.
( Vioants.) (Décès.)
50 555
48 678
49 193
50 989
49 888
51646
52 821
53 692
53 884
54 801
172
157
160
170
151
151
123
155
121
145
ǻj
515537
1505
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
frw\ -,
(Taux de
mortalité.)
0,00840
0,00328
0,00825
0,00383
0,00308
0,00292
0,00233
0,00289
0,00225
0,00267
0,02980
0,00293
0,00013
(Erreur moyenne)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Leeftijd 18Vs> jaren. (Age 13 l /a ans.)
Levenden. Dooden. Sterftekansen
( Vioants.) (Décès.) (Taux ae
mortalité.)
48140 172 0,00857
48 805 217 0,00449
48004
192 0,00400
49 746 182 0,00866
48081
178 0,00870
48385
189 0,00287
50828
159 0,00316
49 222 158 0,00311
51081
125 0,00245
52267
138 0,00254
[0,00334]
493559
1650
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
0,08855
0,00336
0.00020
{Erreur moyenne)
Leeftjjd I6V2 jaren. (Age
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
I6V2 «•«*•)
Levenden. Doodeu. S t^'
(Vivants.) [DM,.) ^Htó!)
44 563 205
45 022 204
45 804 203
47 232 226
47 885 193
47165 182
48 867 189
47 444 196
47 569 179
49 656 187
0,00460
0,00453
0,00448
0,00478
0,00408
0,00386
0,00387
0,00411
0,00376
0,00377
470 157 1 964 0,04184
Gemiddelde 0,00418
[0,00418] 1 (Moyenne)
Middelb. fout 0,00012
(Erreur moyenne)
Leeftijd I9 l /a jaren. (Age 19 ". Va ans.)
Jaartal. Levenden
n , SterftekaiiRen.
•
(Année.) ( Vivants.)
°? c e "' (Taux de
< /MeM> > mortalité.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
39852
89338
42714
43567
44113
44270
46800
46370
46 880
47997
218
189
196
194
191
200
218
211
194
192
0,00547
0,00481
0,00459
0,00445
0,00433
0,00452
0,00460
0,00455
0,00419
0,00400
440846
1998 0,04551
IBemiddelde
0,00455
[0,00453] 1
( Moyenne)
Middelb. fout 0,00013
(Erreur moyenne, )
Leeftyd 22 l /a jaren. (Age 22V2 ans.)
Jaartal. Levendev, Tinnrion Sterftekanseii.
(Année.) ( Vioants.) 1
\ JJ ' US ') mortalité.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
m 051
88120
88514
88 944 •
88355
41800
42547
48286
43239
45417
217
192
187
210
214
204
206
198
201
188
0,00570
0,00504
0,00486
0,00589
0,00558
0,00488
0,00484
0,00458
0,00465
0,00408
[0,00493;
408223
2012
0,04955
Gemiddelde 0,00496
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00016
(En •eur moyenne)
1
Leeftjjd 8V2 jaren. (Age 8 l /a «»*•)
Levenden. Dooden. Sterftekansen.
(Vivants.) (Décès.)
( J. WUiV Uu
mortalité.)
49777
183 0,00868
51495 194 0,00877
50299
190 0,00378
52110 198 0,00380
58263
198 0,00362
54077
171 0,00316
54293
169 0,00311
54687
177 0,00324
54507
153 0,00281
54321
185 0,00249
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893 '
1894
1895
1896
1897
'1898
1899
[0,00333]
528829
1763
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(jfö
0,08346
0,00335
0,00014
••reur moyenne)
Leeftijd UVa jaren. (Age lli/a ans.)
Levenden. Dooden. Sterftekansen.
( Vioants.) (Décès.) lj.aiuv ae
48530
162
mortalité.)
0,00834
50 281 165 0,00828
48484
168 0,00836
48 921 162 0,00331'
50762
154 0,00303
49 631 165 0,00383
51453
182 0,00257
52 651 15L 0,00287
53505
118 0,00221
53648
126 0,00235
Jaartal.
(Année)
1890
'1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,002951
507 861 1498
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
0,02965
0,00297
0,00014
(Erreur moyenne)
Leeftijd -14Vj jaren. (Age liVa ans.)
Levenden. Dooden. Sterftekansen
( Vivants.) (Décès.) (Taux de
mortalité.)
45984
196 0 00426
47869
184 0,00884
47 967 195 0,00407
47 728 162 0,00339
49462
174 0,00352
47 871 189 0,00395
48 184 168 0.00339
50112 176 0,00851
49018
158 0.00822
50914
' 166 0,00326
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00363]
485054
1763
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
0,03641
0,00364
0.00011
(Erreur moyenne)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Leeftjjd 17 l /g jaren. (Age
461131 2 007
Gemiddelde
[0,00435] (Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
17'/a ans.)
Levenden. Dooden. Ste # teteu l sen>
\j.unsi> ai'
(Vivants.) (Décès.)
mortalité.)
43 815 199 0,00459
44 227 202 0,00457
44 731 222 0,00496
44 966 225 0,00500
46 907 211 0,00450
47 021 208 0,00482
46 894 204 0,00485
48 576 196 0,00403
47 216 . 170 0,00360
47 278 175 0,00370
0.04362
0,00436
0,00015
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
' 1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Leeftijd 20Va jaren. (Aye 20 L '2 'ans.)
T 1 11 1 Sterftekansen.
Levenden. Dooden. „„,„„., ,,„
( Vioants, ,) (Déoèx.) mortalit .)
39097
208 0,00532
89530
183 0,00468
39018
201 0,00515
42427 . 220 0,00519
43242
226 0,00528
43885
209 0,00477
48985
224 0,00510
45988
184 0,00400
46038
219 0,00476
46047
207 0,00450
[0,00485]
429 152 2081
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,04865
0,00487
0,00013
Leeftijd 28Va- jaren. (Age 28Vo ans.)
.laartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00516]
Levenden. Dooden. St ?î*f^B. 6n
( Visants.) (D.cès.)
mortalité,)
87890
87744
87849
38233
38630
38010
41505
42210
42951
42908
213
210
211
195
218
199
'216
204
211
180
0,00562
0,00556
0,00557
0,00510
0,00551
0,00524
0,00520
0,00488
0,00491
0,00420
897925
2052
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
0,05174
0,00517
(Erreur moyenne) 0,00014

' ! • • • • •
l
Tabel IVb. A-rouwen.
(Femmes,)
1 Leeftijd 24Va jaren. (Aye!
341/2 ans.)
tv
Jaartal.
1 (Année.)
*! 1890
U 1891
^ 1892
1893
1894
i; 1895
f J 1896
1897
1898
> 1899
M" [0,00554]
1 •
Levenden.
( Vinants.)
36 909
37 573
37 444
87 559
37 944
38 313
37 680
41198
41 875
42 658
n„.,i„„
Dooden.
Sterftekansen.
„„. ,..
(Décès.)
214
226
215
230
230
220
192
221
187
214
nortalité.)
0.00580
0,00601
0,00572
0,00612
0,00622
0,00574
0,00507
0,00530
0,00447
0,00502
389148
2155
0 emiddelde
(Moyenne)
0,05558
0,00555
Middelb. fout 0,00018
(Erreur moyenne)
Leeftyd 27'/» jaren. (Aye' 37 l /a »»i»v>
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1S96
1897
1898
1899
[0,00598]
Levenden. Dooden.
( Vinants.) (Décès.)
32 794
86 001
85 968
85 996
36 579
86 506
36 621
87 019
87 412
36 694
361 590
261
220
244
207
207
203
210
189
211
210
2162
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
Sfcu^ükan ; elu
( J. nuiB ne
mortalité.)
0,00796
0,00611
000678
0,00575
0,00566
0,00556
0,00578
0.00511
0,00564
0,00572
0,06002
0,00600
0,00026
Leeftyd 80Va jaren. (Age 8OV2 ans.)
Levenden. Dooden. Sterftekansen.
( Vivants.) (Décès.) (TUlue ae
mortalité.)
31283
262 0,00838
29556
20S 0,00704
31879
232 0,00728
31845
225 0,00707
85221
246 0,00698
34948
261 0,00747
85 068 233 0.00665
35 612 207 0,00581
85 640 218 0,00612
85752
223 0,00624
Jaartal.
(Année)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
. [0,00687]
886 799
2315
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0.06904
0,00690
0,00024
Tabel TVb. Vrouwen.
(Femmes.)
Leeffcii'l 331/2, jaren. (Age 83Va ans.)
Jaartal. Levondei1. Dooden.
n , „ Sterftekansen.
,,„„,..
\J.lUl/O* 11V
(Aimée.) (Vivants.) 1 (Décès.)
mortalité.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
28245
28008
27862
30288
28815
31 028 '
30931
34385
33961
34141
261
264
231
219
246
243
'220
228
209
225
0,00924
0,00920
0,00844
0,00723
0,00854
0,00783
0,00711
0,00663
0,00612
0,00659
[0,00762]
307854
2 346 0,07693
Gemiddelde 0,00769
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00034
(Erreur moyenne)
151
Leeftjjd 86V2 jaren. (Aye Î6V2 [ ««».)
Jaartal. Levenden . Dooden. Sterftekanseu.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
( Vinants,)
26511
26797
25684
27363
27831
26035
29348
28024
30216
80098
(Décès.)
216
250
249
233
256
217
220
204
225
212
. mol .tàiité.)
0,00815
0,00933
0,00969
0,00852
0,00920
0,00815
0,00750
0,00728
0,00745
0,00704
278 502 2282
0,08281
( bemiddelde 0,00823
[0,00819] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00030
(Erreur moyenne)
Leeftyd 39V 2 jaren. (Age iB9'/a ff»«.)
Jaartal.
(Anw'e.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00910]
Levenden
( Vinants.)
26 598
25 832
27 847
25 662
25 957
24 895
26 549
26 983
25 980
28 456
, Dooden.
(Dicte.)
296
267
295
250
255
216
206
229
191
200
St ?£î* B S! en '
\J.UIW lit*
mortalité.)
0,01118
0,01034
0,01079
0,00974
0,00982
0,00868
0,00776
0,00849
0,00785
0,00703
264259
2405
iGemiddelde
0.09113
0,00911
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00046
(Erreur moyenne)
ff Leeftijd 25 1 /Ü jaren, U/yt
JF
• f
Jaartal.
(yt»//ec.)
t\ 1890
. !• 1891
; • 1892
i 1898
',;• . 1894
!.!' 1895
'J896
1897
•j • 1898
! 1899
k •; [0,00568]
Levenden
( Vinants.)
36 636
36 607
37 243
87 139
37 250
37 614
37 989
37 357
40 886
41 557
Dooden. St
(Décès.)
231
220
230
222
250
214
188
201
186
217
380278
2159
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur
£51/» «»».)
erftekansen
( J. aux an
mortalité,)
0,00681
0,00601
0,00618
0,00598
0,'00671
0,00569
0,'00495
0,00538
0,00455
0,00522
0,05698
0,00570
0,00021
moyenne)
Leeftijd 28Va jaron. (Aye 28'/., «„.v.)
Levenden. Dooden. Sterftekansen.
( Vinants.) (Décès.) (Taux ae.
mortalité.) '
82868
220 0,00680
82 461 216 0,00665
35744
226 0.00632
85630
k J86 0,00662
35701
227 0,00636
36 26S .223 0,00615
36218
204 0,00563
36332
221 0,00608
36736
195 0,00531
37097
246 0,00668
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
•1892
1808,,,
1894
1895
1890
1897
1898
1899
' ; [0.00624]
354550
2 214
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur
0,06255
0,00626
0,00015
moyenne)
Leeftyd
.îaartftl.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1.898
1899
[0,00716]
81 Va javen. M.O"-
Levenden.
( Vinants.)
27 849
30 941
29 324
81 614
31 548
34 988
84 593
84 742
35 301
35 332
Dooden. Si
(Décès:)
212
239
241
264
236
241
222
219
231
229
826182
2 384
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
31'/a ans.)
erftekansen
(lanx de
mortalité.)
0,00761
0,00772
0,00S22
0,00835
0,00748
0,00690
0,00642
0,00630
0,00654
0,00648
0,07202
0,00720
0,00024
{Erreur moyenne)
Leeftijd 34V» jaren. (Aye 341/n ans.)
r t i-v 1 Sterftekansen.
LuvoïKlfin. Dooden. ,„, .,.
\ J. {lli.U {111
(Vivants:) (Décès.)
mortalité.)
26203
282 0,00885
27944
234 0,00837
28 387 266 0,00937
27117 225 0,00830
29 989 249 0,00830
28 545 256 . 0,00897
30752
231 0,00751
80639
201 0,00656
34120 283 0,00688
38658
223 0,00668
Jaartal.
(Année,)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00790]
297 854 2 350 0,07969
Gemiddelde 0,00797
(Moyenne)
Middelb. font 0,00032
(Erreur moyenne)
Leeftijd 87Va .: jaren. (Aye 37Va uns.)
Levenden. Dooden. Sterftekansen.
(Vivants. 1 (Décès.) (laine ae.
mortalité.)
27948
281 0,01005
26256
258 0,00964
26 524- 262 0.0098S •
25 418 239 0,00940
27090
242 0,00893
27528
220 0,00799
26 404 190 0,00720
29043
. 219 0,00754
27796
.287 0,00853
29958
252 0,00841
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00874]
278 965
2 395
Gemiddelde
[Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,08757
0,00876
0,00031
Leeftyd 40Vs Jjaren. (Age iO'Aj • ans.)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00927]
Levenden. Dooden. St ?^eka en '
(Vivants.) (Décès.)
mortalité.)
27101
26295
25542
27047
25 S73
25679
24662
26303
26707
25775
280
285
277
284
259
219
229
184
226
221
0,01038
0,00894
0,01084
0,01050
0,01021
0,00858'
0,00929
0.00700
0,00846
' 0,00806
260 484
2 414
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne]
0,09216
0,00922
0,00039
;,| Leeftijd 26 l /a jaren. (/1/ye 261/... (ww.)
Jaartal. Levenden Dooden. Sterftekansen
ï
(Année.) ( Vivants.) (Décès.) ( J. in; ae
mortalité.)
1890 36262
224 0,00618
;> i89i
1892
1S93
36311.
36299
86 909
249
215
226
0.00686
0,00592
0,00612
\ 1894 86827
231 0,00627
|j 1896' 86921
221 0,00599
1 1896
1897
87806
37697
193
181
0,00517
0,00480
1 1898 37025
200 0,00540
1 1899 40609
218 0,00537
ï'l '
't--':-
U [0,00580]
i
3721.66
2158
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
0,05808
0,00581
0,00019
(Erreur moyenne)
Leeftijd 29l/i jaren. (Ayn 291/0 ans.)
Jaartal.
(Année)
1890
•1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00649
Levenden. Dooden. SfcerftokouHen.
( Vivants.) (Décès.) {Taux ae
mortalité.)
29794
214 O.00718
32115
32173
35481
35 800
85 886
35941
85919
86032
36 447
203
256
223
258
235
225
189
201
231
0,00632
0,00796
0.00629
0,00731
0,00664
0,00626
0,00526
0,00558
0,00634
344588
2285
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur
0,06514
0,00651
0,00025
moyenne)
Leeftyd 32 1 /» jaren. (Aye 82V2 ans.)
Levenden Dooden. Sterftekansen
(Vivants.) (Décès.) (Taux ae
mortalité.)
28 972 227 0.00784
27628
247 0,00S94
30622
254 0,00829
29059
220 0,00757
81317 256 0,00817
31240 287 0,00759
34660
238 0,00687
34277 222 0,00648
34435 206 0,00598
34966 219 0,00626
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00783
317171 2 826
Gemiddelde
[Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur
0,07399
0,00740
0,00031
moyenne)
Jaartal.
(Année.)
1390
1891
1892
L893
1S94
1895
1896
1897
1898
1899
Leeftyd !J5Va
[0,00802]
Levenden. Dooden.
( Vimnits.) (Décès.)
27 088
25 954
27 670
28 074
26 878
29 660
28 265
30 488
30 866
38 850
jaren. (Agi( SS'/» ans.)
Sterftekansen.
(lauw de
268
mortalité.)
0,00989'
253 0,00975
267 0,00965
196 0,00698
229 0,00852
237 0,00799
217 0,00768
' 239 0,00784
. .196 0,00645
229 0,00677
288 298 2381
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
0,08152
0,00815
0,00040
(Erreur moyenne)
Leeftyd 38Va jaren. (Aye 381/a ans.)
Levenden. Dooden.
i£ ekl '
( Vivante, .) (Décès.) 1 J. niiui av
mortalité.)
26156
801 0,01151
27662
310 0,01121
25964
268 0,01013
26289
259 • 0,00987
25162 250 . 0,00994
26808
219 0,00813
27261
231 0,00847
26200
206 0,00786
28744
208 0,00724
27535
222 0,00806
Jaartal.
'(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00922]
267781
2 469
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,09242
0,00924
0,00047
Leeftijd 41'/o jaren. (Age 41 l /o ans.)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00919]
Levenden. Dooden. St ?£ tek .T e11
V. J. lilliV {.IV
(Vivants.) [Décès.)
mortalité.)
22410
26818
26053
25242
26758
25075
25 487
24 416
26079
26484
217
258
261
249
267
237 '
198
214
214
232
0,00968
0,00944
0,01002
0,00987
0,00998
0,00945
0,00778
0,00876
0,00821
0,00878
254 717 2 342
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne
il
0,09197
0,00920
0,00025

Tabel IVb. Vrouwen.
(Femmes.)
Leeftijd 42 1 /» jaren, (Age 42 ( /s «»*•)
. , r , -n i Sfcerfteknnaen.
Jaartal. Levenden. Dooden. i'v..,,,,. ,/.,
(Année,)( Vivants.) (Décèx.)
1890
1891
•1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
20 890
22 204
26 552
25 785
24 970
26 48G
24799
25 216
24 185
25 825
222
235
278
278
254
241
199
197
200
198
(Taux de
•mortalité.)
0,01063
0,01058
0,01047
0,01059
0,01017
0,00910
0,00802
0,00781
0,00827
0,00747
246 912 2 292 0,09811
Gemiddelde 0,00931
[0,00928]
{Moyenne)
'
Micldelb. fout 0,00042
(Erreur moyenne)
152
Leeftijd 451/.. j al . ö u. (Age 45V a ans.) Leeftijd 48 l /a jaren. (Ayn 48Va an».)
Sterftekansen.
Jaartal. Levenden, Dooden,
Jaartal. Levenden. Dooden.
(Année.) (Vivante.) (Décès,)
(Annte.)(Vivants.)
(Déeès.)
1890
1891
1892
1893
1S94
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00933]
23 883
23 404
21 001
20 192
21 586
25 779
2-4 952
24 228
25 786
24 054
275
238
223
205
217
201
227
198
282
180
284 865 2 191
Gemiddelde
(Moyenne)
(Taux de
mortalité.)
0,01151
0,00996
0,01062
0,01015
0,01005
0,00780
0,00910
0,008t7
0,00900
0,00748
0,09384
0,00938
Middelb. fout 0,00041
(Erreur moyenne)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,01005]
21766
22 720
21 973
23 029
22 554
20 305
19 529
21004
25 100
24 220
282
248
280
248
, 228
201
177
184
215
220
222 200 2 238
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
Sterftekanson,
(Taux de
mortalité,)
0,01296
0,01092
0,01046
0,01077
0,01011
0,00990
0,00906
0,00876
0,00857
0,00908
0,10059
0,01006
0,00042
Tabel lVb. Vrouwen.
(Femmes.)
Leeftijd ,51Vs, jaren. (Age ölVs *«"•)
Jaartal. Levenden .
n„„j
Dooden. o „ Sterftekansen.
(ir J„
(Année,) ( Vivants.) mi,. . [JLaux ae
(• Dtós>) mortalité.)
1890 21762 283 0,0.1800
1891 22339
307 0,01874
•1892 22432
306 0,01364
1898 20860
261 0,01251
1894 21888 257 0,01174
1895 21152 289 0,01130
1896 22219
258 0,01161
1897 21721
227 0,01045
1898 19687
210 0,01069
1899 18898
208 0,01101
[0,01201]
212908
2556
1Semiddelde
0,11969
0,01197
(Moi/enne)
Middelb. fout 0,00037
(Erreur moyenne)
Jaartal,
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1896
1896
1897
1898
1899
153
Leeftijd 54Vs jaren. (Age. 54 T /2 ans.)
Levenden. Dooden. srfteknnsen.
f X (J'IUV lj.fi
(Vivants,, ) (Décès.) f nortalité.)
19 800 325 0,01684
20216
322 0,01598
19538
843 0,01756
20746
320 0,01542
21312 327 0,01584
21487 292 0,01359
19948
268 0,01844
21031 299 0,01422
20328
296 0,01456
21874 294 0,01376
205270
3086
0,15066
Gemiddelde 0,01507
[0,01508]
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00044
(Erreur moyenne)
Leeftyd 57Va jaren. (Agn b7 1 ln ans.)
Jaartal. Levenden. Dooden. erftekansen.
tfVréAIM A*
(Année.) (Vivants.) (Décès.) - ^
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,01881]
16 380
18178
18 258
18 285
19157
18 500
19 785
20 228
20 466
19 007
188 129
885
860
421
353
325
815
847
351
349
382
iTsi
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
[Erreur moyenne)
0,02045
0,01981
0,0280,6
0,01986
0,01697
0,01703
0,01758
0,01736
0,01705
0,02010
"0,18877
0,01888
0,00064
Jaartal.
(.Aimée,)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Leeftijd 48V« jaren.
[0,00920]
Levenden. Dooden
(Vivant»,) (Décès,]
21443
20 647
21980
26 266
25 505
24 693
26 240
24 561
24 996
23 968
204
196
216
287
297
218
224
205
216
197
(Aye
Sterftekansen.
('1'aii.ii de
mortalité.)
0.00951
0,00949
0,00083
0,00!J02
0,01164
0,00883
0,00854
0,00835
0,00864
0,00822
240 299 2 210 0,09207
Gemiddelde 0,00921
[Moyenne)
Micldelb. fout 0,00032
(Erreur moyenne)
Leeftijd 46VÜ jaren. (Age 46 1 /j> ans,)
Sterftekansen.
Levenden. Dooden.
(Vivants.) (Décès,)
Jaartal
(Année,)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,00985]
22493
28 597
23128
20 764
19 966
21 880
25 570
24 718
24 007
25 549
(Tante de
mortalité.)
0,01014
0,01165
0,01072
0,01055
0,00982
0,00959
0,00849
0,01060
0,00875
0,00845
231172 2 276 0,09876
Gemiddelde. 0,00988
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00034
(Erreur moyenne)
Leeftyd 49 Va jaren. (Aye 49 l /a ans ]
Levenden. Dooden.
Sterftekansen.
(Vivants.) (Décès.)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,01131]
23 049
21 460
22446
21717
22 770
22 288
20 090
19 881
20 831
24877
(Taux de
mortalité,)
0,01823
0,01286
0,01172
0,01170
0,01225
0,01077
0,01185
0,00998
0,00965
0,00953
218 854 2 475 0,11299
Gemiddelde 0,01130
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00041
(Erreur moyenne)
Leeftijd 52Vs jaren. (Age 52'/Ï ans.)
T ! -ri i Sternekansen.
Jaartal. Levenden. Dooden. ,„,_ J..
\J.U1KB UU
(Année.) ( Vivants.) (Décès.) .
mortalité.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
20199
21463
21978
22098
20575
21605
20887
21950
21451
19413
310
341
297
294
290
254
248
285
252
242
0.01585
0,01589
0,01851
0,01830
0,01409
0,01176
0,01163
0,01298
0,01175
0,01247
[0,01327]
211619
2 808
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,13278
0,01327
0,00047
Jaartal.
(Annie)
Leeftijd OS 1 /» jaren. (Age 55'/n ans.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895 .
1896
1897
1898
1899
[0,01549]
Levenden. Dooden.
(Vivants,) (Dicès.)
18 892
18 965
19 866
19 159
20 410
20 981
21167
19 651
20 706
20 006
199 753
827
322
357
302.
291
290
816
285
810
294
U4
3 094
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
;erftekansen.
\1 aux ae
mortalité,)
0,01731
0,01698 .
0,01797
0,01576
0,01426
0,01886
0,01498
0,01450
0,01497
0,01470
0,15524
0,01552
0,00045
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Leeftijd 58Va jaren. [Age
[0,01959]
Levenden. Dooden.
(Vivants.) (Décès,)
15 620
16 028
17 825
17 835
17 872
18 804
18154
19 872
19 818
20 089
181417
ni
821
324
423
849
332
850
342
355
855
408 .
3 554
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
58 l /a °" s 0
erftekansen,
(Jaux ae
mortaliU.)
0,02055
0,02021
0,02378
0,01957
0,01858
0,01861
0,01884
0,01833
0,01791
0,02006
0,19689
0,01964
0,00053
Jaartal.
(Année.)
1890
1S91
1892
1893
1894
•1895
1896
1897
1898
1899
Leeftijd 44'/ a jaren.
[0,00922]
Levenden.
(Vivants.)
23 701
21 225
20 430
21 775
26 021
25 201
24452
26 011
24817
24 757
Dooden.
(Décès.)
254
210
217
200
234
242
201
220
224
191
(Age 44 1 /o ann.)
Sterftekansen.
(Taux de.
mortalité.)
0,01072
0.00989
0,01062
0,00918
0,00899
0,00960
0,00822
0,00846
0,00921
0,00771
Leeftyd. 47 l /ü jaren. (Age 47 1 /o ans.)
Sterftekansen.
Dooden.
(Décès) (Taux de
mortalité,)
22 970 224 0,00975
22 239 240 0,01079
23 311 271 0,01163
22 837 240 0,01051
20 531 212 0,01038
19 749 199 0,01008
21186 193 0,00911
25 845 237 0,00935
24 449 222 0,00908
23 774 202 0,00850
Jaartal. Levenden.
(Année.) (Visant».)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
237 890 2193 0,09260
Gemiddelde 0,00926
(Moyenne) [0,00989]
Middelb. fout 0,00031
(Erreur moyenne)
226 891 2 240 0,09918
Gemiddelde 0.00991
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00030
(Erreur moyenne)
Leeftyd 50Va jaren.
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
Levenden Dooden.
( Vivants.) (Décès.)
22 681
22 716
21160
22 157
21437
22 480
22 000
19 848
19118
20 641
• 288
256
276
243
259
250
286
197
199
208
(Age 50V 2 ans.)
Sterftekansen.
(Taux de
mortalité.)
0,01270
0,01127
0,01304
0,01097
0,01208
. 0,01112
0,01073
0,00998
0,01041
0,01008
214238 2 412 0,11238
Gemiddelde 0,01123
[0,01126] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00034
(Erreur moyenne)
Leeftijd 53 Va jaren. (Age 53 1 / 2 ans.)
Levenden. Dooden. terftekansen.
(Vivants.) (Décès.)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
'1895
1896
1897
1898
1899
[0,01854]
20 557
19 858
21106
21627
21776
20 261
21325
20 618
21654
21156
209 938
318
294
844
261
261
294
268
264
269
274
2 842
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne
f i aux ae
•mortalité.)
0,01523
0,01480
0,01680
0,01207
0,01199
0,01451
0,01257
0,01280
0,01242
0,01295
)
0,18564
0,01356
0,00048
Leeftijd 56V2: jaren. (Age 56Va ans.)
Jaartal.
(Année,)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,01678;
1
Levenden. Dooden.
(Vivants.) (Décès.)
18 496
18 568
18 683
19 481
18 826
20103
20 587
20 823
19 342
20 370
335
818
388
296
295
352
310
329
311
342
195329
3 276
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
\j
terftekansen,
\ 1 aux ae
mortalité. )
0,01811
0,01718
0,02082
0,01519
0,01567
0,01751
0,01506
0,01580
0,01608
0,01679
0,16816
0,01682
0,00055
Leeftijd 59Vs> jaren. (Age 59Va .«««•)
Levenden. Dooden. Sterftekansen
(Vivants.) (Décès.) (Taux ae
•mortalité.)
17402
406 0,02383
15290
868 0,02374
15687
893 0,02505
17414
345 0,01981
17489
371 0,02121
17580
846 0,01974
18 426 850 0,01899
17 781 848 0,01957
19001
364 0,01916
19409
882 0,01968
Jaartal.
(Année,)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
"1897
1898
1899
175429
3 668 0,21028
Gemiddelde 0,02103
[0,02091] 1 XMoyenne)
Middelb. fout 0,00070
(Erreur moyenne] )

Tabel IV6. Vrouwen.
(Femmes.)
Leeftyd 60Va jaren. (Age 60 1 /» «»»»•)
• n ion Sterfteknnsen.
Jaartal. Levenden. Dooden. (j' aMa!
[Année.) (Vivants.) (Décès.) ^ t l U
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
16 592
17 002
14 918
15 277
17 081
17121
17174
18 048
17 402
18 621
0,02519
0,02517
0,02567'
0,02383
0,02558
0,02459
0,02201
0,01939
0,01954
0,02298
TG9286 3947 0,28895
Gemiddelde 0,02340
[0,02882] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00075
(Erreur moyenne)
154
Leeftyd 68V 2 jaren.
Jaartal. Levenden. Dooden.
(Année.) (Vivants.) (Décès,)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
14 985
18 905
14145
15143
15 628
18 679
14111
15 815
15 858
15 972
514
466
514
435
488
416
391
454
490
480
(Age 63'/ii ons.)
Sterftekansen.
i Taux de
mortalité.)
0,03442
0.08851
0,03684
0,02873
0,03091
0,08041
0.02771
0,02871
0,08090
0,03005
149 191 4 643 0,81169
Gemiddelde 0,03117
[0,03112] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00087
(Erreur moyenne)
Leeftyd 6OV2 jaren.
Jaartal.. Levenden, Dooden.
(Année.) (Vivants.) (Dêoès.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,04071]
13 886
18 956
18 510
13 278
12 384
12 720
13 641
14 212
12 410
12 818
609
.597
681
495
494
548
508
526
465
536
(Age 66'/ 2 ans.)
Sterftekansen.
[Taux- de
mortalité,)
0,04402
0,04278
0,04671
• 0,03720
0,03989
• 0,04269
0,03724
0,08701
0,03747
0,04182
132 760 5404 0.40692
Gemiddelde 0,04069
(Moyenne)
Middelb. fout 0,OQI08
(Erreur moyenne)
Tabel TVb. vrouwen.
(Femmes.)
Leeftyd 69V2 jaar. (Age 691/2 ans.)
Jaartal. Levenden. Dooden. Sterftekansen.
(Année.) (Vivants.) (Décès.)
\j.aiKK ne
mortalité.)
1890 10 823 607 0iO5608
1891
1892
1893
10 961
11457,
' 11862
640
698
648
0,05889
0,06092
0,05463
1894
1895
1896
1897
1898
1893
12 076
11718
11 654
10 892
11181
11976
658
686
529
510
578
584
0,05449
0,05428
0,04589
0,04682
0,05125 .
0,04876
114 600 6 088 0,53101
Gemiddelde 0,05310
[0,05808] (Moyenne)
Middelb. fout 0,00158
(Erreur moyenne; I
.1. w
Leeftyd 72V2 jaren. (Age 72V 2 ans.)
Jaartal. Levenden . Dooden. St( srftekansen.
(Année,) ( Vivants.)
• 1890
1891
1892
1893
1894
.. 1895
1896
1897
1898
1899
[0,06906]
8152
8 271
8 858
8 878
9 008
9 561
9 956
10.188
9 868
9 910
578
682
734
627 •
613
646
689
607
597
680
0,07029
0,08246
0,08286
0,07064
0,06809
0,06757
0,06418
0,05958
0,06053
0,06862
92 640 6 898
( ïemiddelde
0,69482
0.06948
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00250
(Erreur moyenne)
Leeftyd 75'/ 2 jaren. (Age 76V2 ans.)
Jaartal, Levenden. Dooden. Sterftekansen.
(Année.) (Vivants.) (Décès,) (Taux ae
mortalité,)
1890 6 399 621 0,09705
1891
1892
1898 "
1394
1895
1896
1897
1898
1899
6 483
6 885
6 262
6 867
6 807
7 028
7 291
7 662
7 999
.646
786
.607
577
657
544
599
678
708
0,10040
0,10690
0,09698
0,09062
0,09652
0,07746
0,08216
0,08784
0,08789
[0,09205]
69 128
6 863
Gemiddelde
(Moi/ennc)
Middelb. fout
(Erreur moyenne.
0,92377
0,09238
0,00280
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
.1896
1897
1898
• 1899
Leeftijd 61 VB jaren.
[0,02584]
Li'vendn:
(Vivants,
14982
16150
16 580
14526
14896
16 656
16 703
16 786
17 670
17 031
Dooden
(Décès.)
404
445
515
398
367
488
396
372
420
430
(Age 61Vi ans.)
Sterftekansen.
(Taux de
mortalité.)
0,02697
0,02755
0,08106
0,02740
0,02464
0,02630
0,02371
0,02216
0,02377
0,02525
161980 4185 0,25881
Gemiddelde 0,02588
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00080
(Erreur moyenne)
Leeftyd 64V2 jaren. (Age 64

Tabel IV J. Vrouwen.
(Femmes.)
Leeftyd 78V2 jaren. (Age 78 L / 2 ans.)
r i i T 1 TV 1 Sterftekanseu.
Jaartal. Levenden. Dooden.
(Année.) (Vivants.) (Décès.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,1188]
4563
4168
4590
4518
4 544
4 864
4 560
4 745
5 082
5 318
0,1212
01269
0,1266
0,1223
0,1239
0,1114
0,1024
0,1201
0,1067
0,1229
46 892 5 547 1,1844
Gemiddelde 0,1184
(Moyenne) t
Middelb. fout 0,0027
(Erreur moyenne)
156
Leeftijd 81i/ a jaren. (Age 8IV2 ans.) Leeftyd 84 1 /a jaren. (Age 84'/2 ans.)
Sterftekansen.
Jaartal. Levenden. Dooden.
(Taux de
Jaartal. Levenden. Dooden.
Sterftekansen.
(Année.) (Vivants.) (Décès.) mortalité.)
(Année,) (Vivants.) (Décès.) (Taux de
•mortalité.)
1890 2 889 427 0,1787 1890 1429
0,1966
1891 2 554 395 0,1547 1891 1497
0,2044
1892 2 892 526 0,1819 1892 1400
» 0,2186
1898 2 869 437 0,1528 1893 1260
0,2032
1894 2 760 409 0,1482 1894 1430
0,1867
1895 8004 425 0.1415 1895 1685
0,1890
1896 3 030 435 0,1436 1896 1714
0,1680
1897 3104 449 0,1447 1897 1672
0.1722
1898 8855 435 0,1297 1898 1819
0,1748
1899 8145 431 0,1870 1899 1.864
0,1969
"Ï5T2Ö 2 986 1,9104
[0,1501]
29102 4 369 1,5123
Gemiddelde 0,1512
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,0054
[0,1899]
Gemiddelde 0,1910
(Moyenne)
Middelb. fout 0,0051
(Erreur moyenne)
Tabel IVO. Trouwen.
(Femmes.)
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
. 1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
157
Leeftyd 87 V 9 jaren. (Age 87V S ans.)
st
Levenden. Dooden. erflekansen. '
( Vivants.) (Décès.) , (
nortalité.)
740 178 0,2838
748 . 176 0,2353
724 192 0,2652
692 157 0,2269
706 155 0,2195
666 174 0,2613
640 129 0,2016
714 151 0,2115
858 194 0,2274
942 207 0,2197
[0,2300]
1708
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
7 425
2,3022
0,2302
0,0004
Leeftyd 89Vs jaren. (Age 89V2 ans.)
Levenden. Dooden. Sterftekansen,
(Vivants.) (Décès,) ( i»»' ae
mortalité.)
452 188 0,8053
440 120 0,2727
413 109 0,2639
412 116 0,2816
415 104 0,2506
404 87 0,2153
434 102 0,2350
388 87 0,2242
428 111 0,2624
434 131 0,3018
Jaartal.
{Annie.)
1890
1891
1892
1898
1S94
1895
1896
1897
1898
1899
[0,2622]
4 215
1105
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
2,6128
0,2613
0,0097
ê
1
Leeftijd 79Va jaren.
Levenden.
(Vivants,)
8 934
4 009 •
8 655
8 990
8 972
4 004
4 816
4 085
4199'
4 490
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,1274]
Dooden.
(Décès.)
518
578
535
508
479
529
516
471
485
566
(Age 79V 2 ans.)
Sterftekansen.
(Taux de
mortalité.)
0,1317
0,1442
0,1464
0,1261
0,1206
0,1321
0,1196
0,1158
0,1156
0,1261
40 654 5180 1,2777
Gemiddelde 0,1278
(Moy&nne)
Middelb. fout 0,0035
(Erreur moyenne)
Leeftyd 82V2 jaren.
Jaartal,
(Année.)
1890
1891
•1892
1898
1894
1895
1898
1897
1898
1899
[0,1672]
Levenden.
(Vivants.)
2148
1970
2160
2 370
2 431
2 367
2 560
2 606
2 678
2 914
(Age 82V 2 ans.)
Sterftekansen.
Dooden,
(Décès.) (Taux de
mortalité.)
416 0,1941
377 0,1914
430 0,1991
403 0,1700
382 0,1571
389 0,1648
350 0,1367
879 0,1454
407 0,1520
514 0,1764
24199 4 047 1,6865
Gemiddelde 0,1687
(Moyenne)
Middelb. fout 0,0068
(Erreur moyenne)
Leeftyd 85Va jaren. (Age 85 l / 2 ans.)
T . . T , T-i 1 Sterftekansen.
Jaartal. Levenden. Dooden. ( r i' aiw de
(Année.) (Vivants.) (Décès.) ; n0l . la uté,)
1890 1218 261 0,2148
1891 1147 280 0,2005
1892 1198 286 0,2897
1898 1099 238 0,2166
1894 1012 196 0,1987
1895 1164 274 0,2354
1896 1380 256 0,1925
1897 1425 259 0,1811
1898 1400 265 0,1898
1899 1482 293 0,1977
[0,2051]
12 470 2 558 2,0608
Gemiddelde 0,2061
(Moyenne)
Middelb. fout 0,0062
1 Erreur moyenne)
Leeftycl 88V2 jaren. (Agn 88V2 ans.)
T i i - i i
Levenden. Dooden.
Sterftekansen.
,,„ .,..
(Vivants.) (Décès.)
mortalité.)
594 149 0,2508
564 148 0,2624
570 156 0,2787
532 117 0,2199
534 129 0,2416
553 121 0,2188
497 114 0,2294
519 104 0,2004
564 131 0,2823
663 145 0,2187
Jaartal.
(Annie.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,2851]
1314
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
5 590
2,3480
0,2348
0,0071
Leeftyd 90Va jaren. (Age 90 l /a ans)
Levenden. Dooden. Stevftekansen
\J.UWB «B
(Vivants.) (Décès.)
mortalité.)
815 97 0.3079
813 95 0,3035
315 95 0,3016
801 78 0,2591
294 81 0,2755
311 82 0,2637
816 74 0,2342
384 80 0,2895
306 71 0,2320
320 89 0,2781
Jaartal.
(Année.)
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1S97
1898
1899
[0,2694]
3125
842
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
2,6951
0,2695
0,0091
Leeftyd 8OV2 jaren.
Jaartal. Levenden. Dooden.
(Annie,) ( Vivants.) (Décès.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,1866]
3 080
3 420
3 480
3136
8 468
3 504
3498
3 794
3 606
3 788
477
532
560
392
445
485
417
483
458
534
(Age 8OV2 ans.)
mortalité.)
0,1574
0,1556
0,1638
0,1250
0,1288
0,1884
0,1192
0,1141
0,1256
0,1429
84 624 4728 1,8698
Gemiddelde
(Moyenne)
0,1370
Middelb. fout 0,0055
(Erreur moyenne)
Leeftijd 83 l / 2 jaren. (Age 83 1 /...
Jaartal. Levenden.
(Année.) (Vivants.)
1890
•1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,17641
1853
1782
1601
1731
1971
2 048
1994
2191
2238
2 294
Dooden.
(Décès.)
358
887
349
302
340
883
338
353
385
372
Sterftekansen.
(Tante de
mortalité.)
0,1982
0,1946
0/2180
0,1745
0,1725
0,1626
0,1695
0,1611 •
0,1720
0,1622
19 653 8 467 1,7802
Gemiddelde 0,1780
(Moyenne)
Middelb. fout 0,0058
(Erreur moyenne 1
Leeftyd 86V0 jaren. (Age 86V2 ans.)
Jaartal. Levenden. Dooden. Sterftekansen,
(Année.) (Vivants.) (Décès.)
1890
1891
1892
1898
1894
1895
1896
1897
1898
1899
[0,2237]
984
957
916
909
866
824
891
1078
1165
1151
284
233
228
205
205
192
178
229
222
258
0,2878
0,2485
0,2485
0,2-255
0,2367
0,2380
0.1998
0/2124
0,1906
0,2242
9 741 2179 2,2470
Gemiddelde 0,2247
(Moyenne)
Middelb. fout 0,0058
(Erreur moyenne).

Tabel Va. Mannen. Geheele bevolking.
(Hommes.) (Toute la population,)
Levenden.
(Vivants,)
Leeftijd 0 jaar.
76 631
79 328
76 322
81 555
79 115
81131 .
81967
82 524
82 550
83 713
804 836
Levenden.
(Vivants.)
62 785
62 122
64 664
62 656
66 716
66104
66 725
68 859
69 268
68 770
658 669
Levenden.
( Vivants.)
59 748
59186
58 634
61587
59 789
' 63 648
63172
63 972
66 391
66 418
622 545
Dooden.
(Décès.)
14509
14664
13066
14 839
13 011
. 14406
13108
13 256
13 780
13 993
139 232
Leeftjjd 1 jaar.
Dooden.
(Décès.)
3 599
3 488
3 077
2 867
3 068
2 932
2 753
2 468
2 850
2 533
29 685
Leeftijd 2 jaren.
Dooden.
(Décès.)
1297
1290
1235
1193
1086
1090
1045
932
1010 .
981
11159
158
Sterftekansen der eerste jaren.
(Taux de mortalité du premier âge.)
De dooden
(Les décès sont
komen voort
dissentenen sur
(Age 0 «MIS.)
Sterftejaren. Sterftekansen.
(Années de (Taux de
la mort,) mortalité.)
1890/91 0.18934
1891/92 0,18485
1892/93 0,17906
1893/94 0,18195
1894/95 0,16446
•1895/96 0,17756
1896/97 0,15992
1897/98 0,16063
1898/99 0,16693
1899/1900 0,16715
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
1,73185
0,17319
0,00335
(Age 1 an.)
Stei'ftej aven. Sterftekansen.
(Années de {.Taux de
la mort.) mortalité.)
1890/91 0,05732
1891/92 0,05615
1892/93 0,04758
1893/94 0,04576
1894/95 0,0459!)
1895/96 0,04435
1896/97 0,04126
1897/98 0,03584
1898/99 0,04114
1899/1900 0,03683
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
0,45222
0,04522
0,00227
(Age 2 « ma.)
Sterftejaren. Sterftekansen.
(Ann- es de (Taux de
la mort,) mortalité.)
1890/91 0,02171
1891/92 0,02180
1892/93 0,02106
1893/94 0,01937
1894/95 0,01816
1895/96 0,01713
•1896/97 0,01654
1897/98 0,01457
1898/99 0,01521
1899/1900 0,01477
0,18032
Gemiddelde 0,01803
(Moyenne)
Middelb. fout 0,00090
(Erreur moyenne)
uit twee kalenderjaren.
deux années du calendrier.)
Leeftijd 3 jaren.
(Age 3 ans.)
Sterftejaren. Sterftekansen.
Levenden. Dooden.
(Années da (Tante de
(Vivants,) (Décès.)
la mort.) mortalité.)
57849
58451
57896
57399
60894
58 703
62 558
62 127
63040
65381
815
790
795
723
781
626
632
551
620
604
1890/91
1891/92
1892/93
1893/94
1894/95
1895/96
1896/87
1897/98
1898/99
1899/1900
0,01409
0,01852
0,01873
0,01260
0,01210'
0,01066
0,01010
0,00887
0,00984
0,00924
603 798
Leeftjjd
Levenden.
(Vivants.)
56 469
57 034
57 661
57 101
56 676
59 663
58 077
61926
61576
62 420
588 608
Levenden.
( Vivants.)
6 887
4 jaren.
Dooden.
(Décès.)
575
565
568
576
514
430
421
401
422
397
4869
Leeftijd 5 jaren.
55 634
55 894
56 469
57 093
56 525
56162
59 233
57 666
61525
61154
577 345
Dooden.
(Décès.)
435
426
379
422
879
326
347
288
269
305
3 676.
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. font
(Erreur moyenne)
0,11475
0,01148
0,00062
(Age 4 < MIS.)
Sterftejaren. Sterftekansen
(Années de (Taux de
la mort.) mortalité.)
1890/91 0,01018
1891/92 0,00991
1892/93 0,00985
1893/94 0,01009
1894/95 . 0,00907
1895/96 0,00721
1896/97 0,00725
1897/98 0,00648
1898/99 0,00685
1899/1900 0,00636
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
0,08325
' 0,00833
0,00051
(Erreur moyenne)
(Age 5 ans.)
Sterf tej aren. Sterftekansen
(Années de (Taux de
la mort.) mortalité.)
1890/91 0,00782
1891/92 0,00762
1892/93 0,00671
1893/94 0,00739
1894/95 0,00670
1895/96 0,00580
1896/97 0,00586
1897/98 0,00500
1898/99 0,00437
1899/1900 0,00499
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
0,06226
0*00623
0,00038
(Erreur moyenne)
Tabel Vb, Vrouwen. Geheele bevolking.
(Femmes.) (Tonte la population.)
Levenden.
(Vivants.)
72 698
75 859
72392
77 450
75 607
76 999
78 280
78 917
78 215
79 576
765 493
Levenden.
(Vivants.)
61402
61410
68 688
61328
65 740
65 075
65 658
67 615
68 433
67 139
647 488
Leeftijd
Leeftijd
Levenden,
(Vinants.)
58 629
58 029
58 003
60 748
58 671 "
62 836
62 256
63 089
65 265
65 689
. 613 115
0 jaar.
Dooden.
(Décès.)
11288
11671
11064
11710
10 582
11341
10 665
10 484
11076
10 941
110 772
1 jaar.
Dooden. •
(Décès.)
3 373
3 407
2 940
2 657
2 904
2 819
2 619
2350
2 794
2 385
28 248
Leeftijd 2 jaren.
Dooden.
(Décès.)
1305
1276
1166
1194
945
1026
968
837
1014
881
10612
159
Sterftekansen der eerste jaren.
(Taux de mortalité du premier âge,)
De dooden komen voort
(Les décès sont dissemenés sur
uit twee kalenderjaren.
deux années du calendrier.)
(Age 0 ans.)
Leeftijd 8 jaren.
(Age
Sterftejaren. Sterftekansen.
(Années de (Taux de
Levenden. Dooden.
Sterftejaren.
la mort.) mortalité.) ( Vivants.) (Décès.)
(Années de
la mort,)
1890/91 0,15527
56881
791 1890/91
1891/92 0,15487
57 324 737 '1891/92
1892/98 015288
56753
781 1892/98
1898/94 0,15119
56837
689 1898/94
1894/95 0,13930
59 554 614 1894/95
1895/96 0,14729
57726
615 1895/96
1896/97 0,18624
61810 591 1896/97
1897/98 0.18285
61 288 524 1897/98
1898/99 0,14161
62 202 . 528 1898/99
1899/1900 0,18749
64251
592 1899/1900
. Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur moyenne)
1,44894
0,14489
0,00265
(Age 1 an.)
Sterftejaren. Sterftekansen.
(Années de (Taux de
la mort.) mortalité.)
1890/91 0,05493
1891/92 0,05548
1892/98 0,04616
1893/94 0,04832
1894/95 0,04417
189596
0,04332
1896/97 0,03989
1897/98 0,08476
1898/99 0,04083
1899/1900 0,03552
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb, fout
(Erreur moyenne) i
0,43888
0,04384
0,00221
(Age 2 ans.)
Sterftejaren. Sterftekansen.
(Années de (Taux de
la mort,) mortalité.)
1890/91 0,02226
1891,92 0,02199
1892/98 • 0,02010
1893/94 0,01965
1894/95 0,01611
1895/96 0,01633
1896/97 0,01555
1897/98 0,01328
1898/99 0,01554
1899/1900 0,01842
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
0,17428
0,01742
0,00105
(Erreur moyenne)
594 626
Leeftijd
Levenden.
( Vivants.)
56 109
56 090
56 587
55 972
56 148
58 940
57 111
61219
60 764
61674
580 614
Leeftjjd
Levenden.
( Vivants.)
54 873
55610
55 519
• 56 080
55 478
55 713
58 524
56 721
60 876
60357
569 751
6 462
4 jaren,
Dooden.
(Décès.)
499
571
507
494
485
416
390
348
407
877
4 439
5 jaren.
Dooden.
(Décès.)
401
376
385
879
845
292
294
. 287
270
293
3322
Gemiddelde
(Moyenne) •
Middelb. fout
Sans.)
Sterftekansen.
(Taux de
mortalité.)
0,01891
0,01286
0,01876
0,01212
0,01031
0,01065
0.00956
0,00855
0,00849
0,00921
0,10942
0,01094
0,00066
(Erreur moyenne)
(Age 4 ans.)
Sterftejaren. Sterftekansen.
(Années dé ('Taux de
la mort.) mortalité,)
1890/91 0,00907
1891/92 0,01018
1892/98 0,00896
1898/94 0,00883
1894/95 0,00775
1895/96 0,00706
1896/97 0,00683
1897/98 0,00560
1898/99 0,00670
1899/1900 0,00611
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
(Erreur
0,07709
0,00771
0,00047
moyenne)
(Age 5 ans.)
Sterftejaren. Sterftekansen
(Années de (Taux de
la moi t.) mortalité)
1890/91 0,00731
1891/92 0,00676
'1892/98 0,00698
1893/94 0,00676
1894/95 0,00622
1895/96 0,00524
1898/97 0,00502
1897/98 0,00506
•1898/99 0,00444
1899/1900 0,00485
Gemiddelde
(Moyenne)
Middelb. fout
0,05859
0,00586
0,00033
{Erreur moyenne)

Tabel VI«. Mannen.
(Hommes.)
160
Uitkomsten van de combinatie der sterftekansen.
(Résultats de la combinaison des taux de mortalité,)
Leeftijd.
(Age.)
n
8Va
4V 2
51/2
6V2
7V«
8V«
97a
IOV2
UVa
I31/2
14V 2
151 2
I6V2
171/2
I8V2
191/2
20V 3
2IV2
221/2
251/2
26V2
27V 2
28V2
29Vs
8OV2
31V2
321/2
361/2
87i/a
891/2
40V 2
411/2
421/2
431/2
441/2
46Va
Sterftekansen
volgens:
(Taux de
mortalité
suivant:)
Tabel IV».
0,01440
0,00982
0,00725
0,00580
0,00456
0,00367
0,00386
0,00297
0,00262
0,00201
0,00261
0,00270
0,00288
0,00383
0,00415
0,00466
0,00538
0,00594
0.00654
0,00678
0,00685
0,00624
0,00651
0,00629
0,00607
0,00608
0,00599
0,00617
0,00627
0,00684
0,00646
0,00665
0,00705
0,00740
0,00768
0,00768
0,00818
0,00824
0,00878
0,00907
0,00997
0,01030
0,01012
0,01093
0,01195
Middelb.
fout.
(Erreur
moyenne.)
0,00077
0,00057
0,00040
0,00038
0,00026
0,00016
0,00018
0,00018
0,00009
0,00013
0,00010
0,00010
0,00012
0,00011
0,00010
0,00011
0,00012
0,00021
0,00014
0,00015
0,00022
0.00022
0,00024
0,00018
0,00017
0,00028
0,0001.8
0,00022
0,00029
0,00017
0,00022
0,00026
0,00030
0,00036
0,00026
0,00031
0,00032
0,00036
0,00024
0,00041
0,00047
0,00048
0,00035
0,00082
0,00034
Waarde
volgens:
( Valeur
suivants)
Forai. (8.)
0,00725
0,00563
0,00455
0,00382
0,00323
0,00294
0,00273
0,00254
0,00262
0,00267
0,00289
0,00846
0,00895
0,00481
0,00529
0,00604
0,00653
0,00656
0,00651
0,00640
0,00628
0,00688
0,00616
0,00596
0,00611
0,00610
0,00627
0,00685
0,00644
0,00672
0,00701
0,00743
0,00752
0,00797
0,00788
0,00848
0,00852
0,00938
0,00977
0,01006
0,01050
0,01092
0,01172
Middelb.
fout.
(Erreur
moyenne,')
0,00046
0,00088
0,00026
0,00022
0,00017
0,00014
0,00015
0,00010
0,00011
0,00011
0,00010
0,00011
0,00011
0,00011
0,00016
0,00013
0,0001s
0,00018
0,00018
0,00022
0,00020
0,00020
0,00028
0,00017
0,00024
0,00023
0.00019
0,00030
0,00022
0,00026
0,00030
0,00027
0,00033
0,00029
0,00032
0,00028
0,00038
0,00086
0,00040
0,00040
0,00037
0,00084
0,00082
Eindwaai'de.
( Valeur
résultante,)
0,00725
0,00572
0,00456
0,00872
0,00329
0,00295
0,00265
0,00257
0,00261
0.00269
0,00289
0,00840
0.00406
0,00474
0,00585
0,00601
0,00654
0,00669
0.00645
0,00632
0,00688
0,00631
0,00610
0,00599
0,00603
0,00614
0,00627
0,00684
0,00645
0,00669
0,00703
0,00742
0,00762
0,00783
0.00808
0,00839
0.00867
0,00925
0,00985
0,01017
0,01030
0.01098
0,01188
Middelb.
fout.
(Erreur
moyenne,)
0,00080
0,00023
0,00018
0,00018
0,'>0012
0,00011
0,00008
0,00008
0,00007
0,00007
0,00008
0,00008
0,00007
0,00008
0,00009
0,00011
0,00011
0,00012
0,00014
0,00016
0,00015
0,00018
0,00014
0,00015
0,00014
0,00016
0,00016
0.00015
0.00016
0,00018
0,00021
0,00022
0,00020
0,00021
0,00023
0,00022
0,00020
0.00027
0,00030
0,00029
0,00025
0,00028
0,00028
Sterftekansen
voor
goheele jaren.
(Taux de mortalité
dérivés.)
SterfteTcansen.
(Taux de
mortalité,)
7
8
9
10
11
12
18
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
85
86
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
0,00510
0.00409
0,00347
0,00311
0,00278
0,00259
0,00258
0,00264
0,00276
0,00312
0,00372
0,00440
0,00505
0,00569
0,00681
0,00666
0,00659
0,00687
0,00635
0,00636
0,00621
0,00608
0,00600
0,00608
0,00621
0,00681
0,00638
0,00656
0,00685
0,00724
0,00758
0,00773
0,00792
0,00821
0,00852
0,00894
0,00957
0,01004
0,01022
0,01057
0,01188
Tabel Vla. Mannen. Vervolg.
(Hommes, Suite.)
161
Uitkomsten van de combinatie der sterftekansen.
(Résultats de la. combinaison des taux de mortalité.)
Sterftekitnsen
volgens :
Leeftijd.
(Taux de
(Aye,)
mortalitésuivant
:)
Tabel 17 b.
471/2
48Va
49V2
5OV2
51 '/a
527a
531/2
541/2
551/2
56Va
58V«
591/2
6OV2
eiVa
62V»
88V2
64V2
65V S
66V2
67V 2
681/..
691/2
7IV2
721/2
73V.»
74V2
75V 2
76t/ 2
771/a
78Va
70Va
801/,
8IV2
82V2
83V2
M 1 /,
851/2
86V2
871/2
88V2
89^2
90Va
0,01245
0,01309
0,01434
0,01498
0,01596
0,01660
0,01790
0,01798
0,02017
0,02102
0,02249
0,02448
0,02663
0,02856
0,03054
0,08407
0,03718
0,03982
0,04868
0,04629
0,05049
0,05478
0,06078
0,06535
0,07092
0,07721
0,08432
0,09113
0,09828
0,1068
0,1187
0,1301
0,1895
0,1490
0,1590
0.1764
0,1868
0,1949
0,2188
0,2801
0,2445
0,2698
0,2893
0,2901
Middelb.
fout.
(Erreur
moyenne.)
0,00088
0,00037
0,00047
0,00058
0,00044
0,00055
0,00069
0,00050
0,00058
0,00056
0,00086
0,00075
0,00081
0,00081
0,00106
0,00103
0,00097
0,00132
0,00095
0,00124
0,00106
0,00100
0,00110
0,00194
0.00168
0,00170
0,00177
0,00242
0,00232
0,0038
0,0080
0,0039
0,0085
0,0045
0,0055
0.0048
0,0050
0,0054
0,0056
0,0051
0,0067
0,0079
0,0093
0,0095
Waarde
volgens :
( Valeur
suivant:)
Form. (8.)
0,01248
0,01337
0,01398
0,01525
0,01568
0,01708
0,01703
0,01911
0,01927
0,02136
0,02253
0,02448
0,02652
0,02886
0,03112
0,08375
0,03689
0,04051
0.04280
0,04701
0,04997
0,05557
0,05985
0,06580
0.07086
0,07741
0,08408
0,09107
0,09812
0,1078
0,1183
0,1295
0.189S
0,1479
0,1626
0,1729
0,1846
0,2028
0 2115
0,2315
0,2488
0,2692
Middelb.
fout.
(Erreur
moyenne,)
0,00085
0,00040
0.00047
0,00044
0,00055
0,00056
0,00051
0,00059
0,00058
0,00069
0,00064
0,00080
0,00077
0,00091
0,00090
0,00099
0,00114
0,00094
0,00123
0,00099
0,00109
0,00109
0,00149.
0,00188
0,00175
0,00171
0,00208
0,00204
0,00279
0,0026
0,0085
0,0082
0,0041
0,0045
0,0045
0,0051
0,0050
0,0051
0,0051
0,0060
0,0065
0,0078
Eindwaarde
( Valeur
résultante,)
0,01246
0,01322
0,01416
0,01515
0,01585
0,01684
0,01784
0,01845
0,01972
0,02116
0,02252
0,02448
0,02658
0,02847
0,08088
0,08390
0,03706
0,04028
0,04385
0,04678
0,05024
0,05514
0,06045
0,06565
0,07089
0,07781
0,08419
0,09109
' 0.09821
0,1074
0,1185
0,1297
0,1396
0,1485
0,1612
0,1748
0,1855
0,1988
0,2148
0,2307
0,2465
0,2692
Middelb.
fout.
(Erreur
moyenne.)
0,00024
0,00027
0,00033
0,00085
0,00034
0,00089
0,00041
0,00088
0,00037
0,00043
0,00051
0,00055
0,00056
0,00060
0,00069
0,00071
0,00074
0,00077
0,00075
0,00077
0,00076
0,00074
0,00088
0,00112
0,00121
0,00121
0,00188
0,00156
0,00178
0,0020
0,0028
0,0025
0,0027
0,0032 •
0,0085
0,0085
0,0035
0,0037
0,0038
0,0039
0,0047
0,0056
Sterftekttnsen voor
geheele jaren.
(Tante de mortalité
dérivés.)
(Aye.)
47
48
49
50
51
52
58
54
55
56
57
58
59
60
61
62
68
64
65
66
67
68
69
70
71
72
78
74
75
76
77
78
79
80
81
82
88
84
85
86
87
mortalité.)
0,01215
0,01282
0,01868
0,01467
0,01550
0,01686
0,01708
0,01785
0,01906
0,02043
0,02181
0,02845
0,02558
0,02751
0,02960
0,08234
0,08547
0,08868
0,04181
0,04501
0,04839
0,05258
0,05778
0,06805
0,06819
0,07400
0.08072
0,08768
0,09451
0,1026
0,1129
0,1242
0,1848
0,1439
0,1546
0,1681
0,1802
0,1918
0,2066
0,2228
0,2382

Tabel VI&. Vrouwen.
(Femmes.)
Leeftijd.
2V,>
8Va
4 1 /.,
6V«
0V2
7 l /s
8V«
«Va
lOVa
Hl/a
I8I/2
18Va
WVa
151 o'
16Va
/
181/»
19Va
20VB
21Va
22Va
28V2
24Va
271/2
29V»
8OV2
341/a
SÖi/a
361/a
871/a
411/a
431/2
441/2
451/2
46»/a
Sterftekaimen
volgens!
(Taux ile
mortalité
miivantt)
Tabel IVft.
0,01887
0,00919
0,00674
0,00542
0,00448
0,00379
0,00335
0,00813
0,00293
0,00297
0,00319
0,00336
0,00364
0,00413
0,00418
0,00436
0,00434
0,00455
0.00487
0,00478
0,00496
0,00517
0,00555
0,00570
0,00581
0,00600
0,00626
0,00651
0,00690
0,00720
0,00740
0,00769
0,00797
0,00815
0,00823
0,00876
• 0,00924
0,00911
0,00922
0,00920
0,00931
0,00921
.0,00926
0,00938
0,00988
162
Uitkomsten van de combinatie der sterftekansen.
(Résultats de la combinaison des taux de mortalité.)
Middelb.
fout.
(Erreur
moyenne.)
0,00078
0,06061
0,00038
0,00026
0,00024
0,00016
0,00014
0,00020
0,00013
0,00014
0,00012
0,00020
0,00011
0,00023
0,00012
' 0,00015
0,00015
0,00013
0,00013
0,00012
0,00010
0,00014
0,00018
0,00021
0,00019
0,00026
0,00015
0,00025
0,00024
0,00024
0,00031
0,00034
0,00032
0,00040
0,00030
0,00031
0,00047
0,00046
0,00039
0,00025
0,00042
- 0,00032
0,00031
0,00041
0,00034
Waarde
volgens :
( Valeur
suivant:)
Porra. (8.)
0,00668
0,00532
0,00446
0,00380
0,00838
0,00806
0,00298
0,00300
0,00318
0,00337
0,00377
0,00393
0,00433
0,00423
0,00443
0,00462
0,00467
0,00493
0,00490
0,00526
0,00545
0,00571
0,00583
0,00601
0,00622
0,00657
0,00686
0,00717
0,00745
0,00769
0,00796
0,00806
0,00841
0,00877
0,00901
0,00931
0,00912
0,00930
0,00919
0,00928
0,00920
0,00957
0,00964
Middelb.
fout.
(Erreur
moyenne.)
0,00046
0,00032
0,00021
0,00019
0,00018
0,00013
0,00017
0,00018
0,00017
0,00012
0,00021
0,00012
0,00019
0,00014
0,00014
0,00014
0,00012
0,00014
0,00013
0,00017
0,00017
0,00018
0,00023
0,00017
0,00025
0,00020
0,00024
0,00027
0.00029
0,00031
0,00036
0,00030
0,00035
0,00039
0,00088
0,00041
0,00087
0,00039
0,00028
0,00036
0,00086
0,00032
0,00085
„. , , Middelb.
Eindwawde. f ou t.
<
r " lm "'(Erreur
mOye,me)
0,00672
0,00538
0,00447
0,00379
0,00836
0,00808
0,00295
0,00299
0,00817
0.00337
0,00867
0,00397
0.00422
0,00429
0,00489
0,00458
0,00476
0,00484
0.00492
0,00521
0,00550
0,00571
• 0,00582
0,00601
0,00625
0,00656
0,00688
0,00719
0,00743
0,00769
0,00797
0,00809
0,00831
0,00876
0.00910
0,00922
0.00917
0,00923
0,00928
0,00924
0,00923
0.00950
0,00976
0,00029
0,00020
0,00016
0,00012
0,00011
0,00011
0,00010
0,00010
0,00009
0,00010
0,00010
0,00011
0,00010
0,00010
0,00010
0,00010
0,00009
0,00009
0,00010
0,00011
0,00012
0,00014
0,00015
0,00014
0,00013
0,00016
0,00017
0.00018
0.00021
0,00028
0,00024
0,00024
0,00028
0.00024
0,00080
0,00031
0,00027
0,00021
0,00023
0,00024
0,00028
0,00025
0,00024
Sterftekansen voor
güheelo jaren.
(Taux de mortalité
dérivés )
T
Leeftijd.
„,.., Sterfteknnsen.
(Tmv rfj
(Age.)
imrt„Ut,i.)
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
28
24
25
26
27
28
29
30
31
32
38
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
0,00488
0,00410
0,00355
0,00320
0,00300
0,00295
0,00308
0,00826
0,00351
0,00882
0,00411
0,00426
0,00438
0,00448
0,00468
0,00481
0,00487
0,00505
0,00536
0,00562
0,00577
0,00591
0,00612
0,00640
0,00672
0,00704
0,00731
0,00756
0,00784
0,00808
0,00818
0,00853
0,00895
0,00918
0,00920
0,00920
0,00923
• 0,00924
0,00922
0,00935
0,00964
Tabel VI6. Vrouwen. Vervolg.
(Femmes. Suite.)
eeftijd.
Uge.)
471/2
481/2
49V n
60V»
51 Va
521/a
531/..
54i/o.
551/2
561/a
57V 8
58Vs
591/2
6OV2
61 Va
62V 2
68V0
641/2
651/3
66V2
67V 2
68V2
691/a
70l/o
7IV2
72i/a
731/2
74Va
75V 2
76 Va
771/2
781/2
791/2
8OV2
8IV2
82V 2
83V 2
84V,
851/2
86V2
87l/o
881/a
891/2
9OV2
Sterftokansen
volgens ;
(Taux de
mortalité
suivant ,•)
Tabel IVft.
0,00991
0,01006
0,01130
0,01123
0,01197
0,01827
0,01856
0.01507
0,01552
0,01682
0,01888
0,01964
0,02103
0,02340
0,02588
0,02851
0,03117
0,03888
0,08691
0,04069
0,04482
0,04801
0,05310
0,05866
0,06458
0,06948
0,07797
0,08888
0,09288
0,1012
0,1102
0,1184
0,1278
0,1870
0,1512
0.1687
0,1780
0,1910
0,2061
0,2247
0,2802
0,2348
0,2613
• 0,2695
163
Uitkomsten van de combinatie der sterftekansen.
(Résultats de la combinaison des taux de mortalité.)
Middelb.
fout,
(Erreur
moyenne,)
0,00030
0,00042
0,00041
0,00034
0,00037
0,00047
0,00048
0,00044 '
0,00045
0,00055
0,00064
0,00058
0,00070
0,00075
0,00080
0,00078
0,00087
0,00126
0,00140
0,00108
0,00120
0,00175
0,00158
0,00208
0.00218
0,00250
0,00221
0,00246
0,00280
0,0029
0,0036
0,0027
0,0085
0,0055
0,0054
0 0068
0,0058
0,0061
0,0062
0,0058
0,0064
' 0,0071
0,0097
0,0091
Waarde
volgens!
(Valeur
- suivant:)
Ponn. (8.)
0,00985
0,01062
0,01055
0,01168
0,01219
0,01264
0,01481
0,01437
0,01585
0,01715
0,01822
0,01990
0,02123
0,02825
0,02591
0,02849
0,03113
0,03385
0.03705
0,04084
0,04413
0,04872
0,05288
0,05887
0.06358
0,07128
0,07608
0,08512
0.09203
0,1018
0,1097
0,1190
0,1267
0,1882
0,1528
0,1648
0,1803
0,1905
0.2091
0,2199
0,2284
0,2458
Middelb.
fout.
(Erreur
' moyenne.)
0,00087
0,00035
0.00087
0,00088
0,00040
0,00041
0,00044
0,00045
0,00049
0,00058
0,00058
0,00065
0,00064
0,00073
0,00074
0,00082
0,00102
0,00112
0,00118
0,00128
0,00142
0,00188
0,00186
0,00187
0,00221
0,00214
0,00241
0,00246
0,00263
0,0031
0,0027
0,0035
. 0,0042
0,0045
0,0059
0,0054
0,0058
0,0059
0,0053
0,0061
0,0064
0,0080
Eindwaarde
( Valeur
•rénultante.)
0,00989
0,01089
0,01089
0,01141
0,01207
0,01291
0,01397
0,01472
0,01567
0,01699
0,01849
0,01974
0,02114
0,02832
0,02590
0,02850
0,08115
0,03386
0,08699
0,04075
0,04453
0,04845
0,05301
0.05878
0,06409
0,07052
0,07711
0,08450
0.09219
0,1012
0,1099
0,1186
0,1278
0,1377
0,1519
0,1663
0,1792
0,1908
0,2078
0,2224
0,2293
0,2894
Middelb.
fout.
(Erreur
moyenne.)
0,00028
0,00027
0,00027
0,00025
0,00027
0,00031'
0,00032
0,00031 .
0,00033
0,00038
0,00041
0,00041
0,00047
0,00052
0,00054
0,00057
0,00066
0,00084
0,00088 '
0,00083
0,00092
0,00108
0,00120
0,00189
0,00155
0,00168
0,00168
0,00174
0,00192
0,0021
0,0022
0,0021
0,0027
0,0085
0,0040
0,0042
0,00 v 41
0,0039
0,0040 '
0,0042
0,0045
0,0053
. • %
Sterftekansen voor
geheele jaren.
(Taux de mortalité
dérivés.)
T „««.•« A Sterftekansen
(S'
KAgi '>
47
48
49
50
51
52
58
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
{Tawde
mortalité.)
0,00981
0,01012
0,01064
0,01114
0,01172
0,01247
0,01845
0,01485
0,01516
0,01630
0,01774
0,01912
0,02038
0,02216
0,02458
0,02720
0,02982
0,03248
0,03586
0,03888
0,04263
0,04644
0,05061
0,05585
0,06139
0,06723
0,07876
0,08074
0,08824
0,09663
0,1056
0,1143
0,1228
0,1322
0,1446
0,1592
0,1729
0,1847
0,1991
0,2157
0,2261

Tabel Vila. Sterftetafel. Mannen.
(Table de mortalité. Hommes).
ftijd.
//

STERFTEKANSEN
( Taux de .mortalité.)
Oi»
60
65
dll] zëni
50
45
âO
30
25
20
15
10
S
_._
—)~
4
-j—
i
i
1
i
r
î
-
-
t
\ 0
2C 0
J£
-
—
L
r~
—j—
J 1
j
" -
1
! 1
—j—
j
—
- —t—
4-
...
- -
!
-
—
-A—
—
-
o
_
:
1
—- —
Si
— L
(
o
k
y
/Y
t
c7 f ...
)
(T)
4-
i !
i!
! !
1
"TT"
—
—i
-_
\
1
_ -
T
H-
__
—
!
-
F-
-
—
_
\
>
-
\
s r i
—
_l
y
_
—
- — —
—i
!
i
—
—
r
*
•
—
F
—
1J 15 i. 9 23 î
33 3 39
3 4 y
ôi 3 55 57
A •f
s 6 a. 6 6 1 3
•
8/ 8 8S
8 8
29
i
0 2 i 6 8 JO 12 M 16 18 20 22 2£ 26 28 30 32 Si 3G 38 iO *2 M 46 60 52 &» SG 58 60 62 Gi 6ti 08 70 72 71 76' 78 80 82 .M 86 88 90
-4
/
7
—
!
J
—
-
-
j
i
/
)
•>
—
|
1
T
r
-
)
_
/
-
-
—i—
>--
1
1
—
—
-
!
j
-

1
— •
— •
-
— •
—
• •
<
STERFTE KANSEN.
( Taux dt' mortalité.)
60
—rdll
bb
50
— -
ib
( 1
40
35
30
2b
2O
15
10
5
O
4
i
-
\
Tr
i
de el»
j
_
._.
1
C
\
—
—
—
i
_i
—
|
._
L
!
-
-
_
T
._
— ._
i
*-<
1
—
i
|
—
7
s
V
H
\
'I
—
—
[
—
j
-
—
—
•
—
r
M
_
VROUWEX. (Gehecle bevalkkig-. 1890 - 1899).
—-
I-
_
1
.FEMMES . ( Toute lu pojinliitiuii Aimées . 18Ü0 - 18S1) )
!
i
!
i
_
\
| j
_.
__
! :
yi H
-
—
—
-
J
—
-
ij» J7 7 —1—
?
Si 2,S -f ) J
——_ -
V- l _
*
,î ;-
i
s
•y
67 .>.9 6 s a. 6 7 6 9
7 S
u,"7
7 8
> si
89
ê 6 6 M) J2 M JH 18 20 22 2ê 20 28 30 82 34 3b' 38 êO 42 U ê6 fît 60 të té SU 6# GO 62 63? 6b' 68 70 72 7â 76 78 00 82 8A'• 86 88 90
-
1
—:
_
-
L
—
/
(,
?
-
-
_—.
-
—
-
4_
•—
—
,
\
-
—
-
_ l
_
_
L
-
—
_.
-•j—i—
A
(
/
-^)
>
-
J
i
—
i
i
7
/
n
T
—
—
—
(
)
( >
i
/ --
)
j
/ !
d
I
l\
L
-
—-
-
—
_
1
—
...
—
)
—
/
>o
>o
2 M)
)0
1 >O
10 o
0
7
-
-
(
-
A
-
-
—
—
_-
L
-_
....
-—-
!
—
j
;
-
7~
?
|
z
_. _ —
; i
i
\
—
I
r
,'
—
—
i
|
—
/
l
-
r
-
•
1
y
;
(
?T
l
H
_
j
_L
-
-

. •*« .•
BIJDRAGEN
TOT DE
STATISTIEK VAN NEDERLAND.
NIEUWE VOLGREEKS
Uitgegeven door het Centraal Bureau voor de Statistiek.
No. XXXII.
INLEIDING
TOT DE
Uitkomsten der achtste algemeene tienjaarlijksche Volkstelling
VAN
EEN EN DERTIG DECEMBER 1899
EN DAARAAN VERBONDEN
Beroepstelling en Woningstatistiek,
in vergelijking zooveel mogelijk met de uitkomsten van vroegere tellingen.
AFLEVERING II.
Uitkomsten der beroepstelling en der woningstatistiek.
'S-GRAVENHAGE,
&EBRS. BELINPANTÉ
1904.

INHOUD.
Bltidss.
HOOFDSTUK IV. Uitkomsten der beroepstelling van 31 December 1899 op zich zelve
eii in verband met die van 31 December 1889 beschouwd. . . . 167
EERSTE GEDEELTE.
De beroepstelling van 31 December 1899 167
§ 1. Algemeen overzicht 167
§ 2. Verspreiding der beroepen over de verschillende provinciën en
groepen van gemeenten in het Rijk 177
§ 3. Vrouwenarbeid 185
§ i. Verdeeling der bevolking in de mjverheidsbedri]ven, den landbouw,
de visscherij en de jacht en in de handelsbedrijven naar
de position in de beroepen bekleed 195
§ 5. Indeeling der bevolking naar geslacht, burgerlijken staat, beroep
en positie daarin bekleed in onderling verband 202
TWEEDE GEDEELTE.
Vergelijking van de uitkomsten der beroepstellingen van 31 December
1899 met die van 31 December 1889 210
§ 1. Algemeen overzicht 210
§ 2. Vrouwenarbeid 271
§ 3. Verdeeling der personen in dé. nijverheidsbedrijven, den landbouw,
de visscherij en de jacht en in de handelsbedrijven naar
de position in de beroepen bekleed 277
§ 4. Verdeeling der in de verschillende klassen werkzame bevolking
naar geslacht) burgerlijken staat en de positie in het beroep. . 283
§ 5. Verdeeling der bevolking naar geslacht en leeftijd in verband
met de positie in het beroep .' 287
DERDE GEDEELTE.
Overzicht van de in ons land op 31 December 1899 werkelijke woonplaats
hebbende vreemdelingen, gesplitst naar geslacht, leeftijd,
burgerlijken staat en beroep, met vermelding van de positie daarin
bekleed' 303
HOOFDSTUK V. Uitkomsten der Woningstatistiek 355
BIJLAGE I.
Alphabetische naamlijst der beroepen, voorgekomen op de telkaarten der
volkstelling van 1899, met vermelding van de bedrijven of takken van
dienst waartoe zij behooren en met opgaaf der klassen en onderrubrieken,
waartoe zij in dé uitkomsten der beroepstelling zijn gebracht.
„ II. Systematische indeeling der beroepen bij de bewerking van de achtste
algemeene tienjaarlijksche volkstelling gevolgd.
„ III. Lijst van beroepen en combinatiën van beroepen, die in de uitkomsten der
beroepstelling veelal onder verkorte benamingen afzonderlijk zijn vermeld.
AANHANGSEL.
Oppervlakte van iedere gemeente volgens de opgaven van het Departement van Financiën, en
de voor iedere gemeente berekende dichtheid der bevolking.

HOOFDSTUK IV.
Uitkomsten der beroepstelling van 31 December 1899 op zich zelve
en in verband met die van 31 December 1889 beschouwd.
EERSTE GEDEELTE
De beroepstelling van 31 December 1899.
§ 1. ALGEMEEN OVERZICHT.
Alvorens over te gaan tot eene vergelijking van de uitkomsten der beide laatst gehouden
beroepstellingen, komt het wenschelijk voor* eenige beschouwingen te geven over de uitkomsten
der telling van 1899, zooals deze zijn gepubliceerd in de elf provinciale deelen
en de twee afleveringen van het rijksdeel. Uitteraard moeten deze beschouwingen zich,
bij den grooten omvang van het materiaal, in deze inleiding tot de hoofdzaken beperken.
Voor de classificatie en de wijze van bewerking wordt verwezen naar het eerste hoofdstuk,
terwijl omtrent de indeeling der enkele beroepen de aan het slot opgenomen drie
bijlagen licht verspreiden. De eerste geeft een alphabetische lijst van alle in de telkaarten
genoemde beroepen met vermelding der klassen en hare onderafdeelingen, waarin zij zijn gebracht ;
de tweede bevat voor elke klasse en hare onderafdeelingen eene opsomming in alphabetische
volgorde der beroepen die daarin zijn ondergebracht, terwijl de derde bijlage een overzicht geeft
van de combinatie van beroepen m. a. w. eene verklaring geeft van de nomenclatuur in de
uitkomsten der beroepstelling aangenomen.
Bij de volgende beschouwingen over de uitkomsten der telling van 1899 houde men in
het oog, dat met het aantal personen, in eenige tak van nijverheid werkzaam, steeds bedoeld
wordt alle personen die daarin hun bestaan vinden, onverschillig of zij al dan niet de genoemde
industrie zelve beoefenen.
In twee groote groepen laat zich aanstonds de bevolking splitsen : personen die een beroep
uitoefenen, d. i. daardoor geheel of gedeeltelijk in eigen of anderer onderhoud voorzien, of althans
eenig geldelijk voordeel daaruit trekken, en personen die zijn bestempeld met den naam van
beroepsloozen, waartoe behooren zoowel de personen die door de eerstgenoemden worden
onderhouden (kinderen, echtgenooten, invaliden ouden van dagen) als de personen, die uit eigen
vermogen of pensioenen zelfstandig in hun onderhoud en in dat van hunne afhankelijken voorzien
zonder eenig beroep uit te oefenen. Eene splitsing te dien opzichte van de beroepsloozen is
echter niet te maken. Wel is er eene afzonderlijke klasse voor de gepensionneerden, doch de
volledigheid van de opgaven daaromtrent is aan gegronden twijfel onderhevig. Blijkbaar heeft
een groot aantal gepensionneerden zich als beroepsloozen opgegeven, terwijl, zoo zij nog eenige
werkzaamheden verrichten, het betreffend beroep op de telkaart moest worden ingevuld.

168
Voor de hiervoren bedoelde verdeeling krijgen we dan de volgende cijfers:
Mannen. Vrouwen. Totaal.
Personen in een beroep werkzaam 1490 235 433 399 1923 634
Beroepsloozen 1 030 367 2 150 136 3 180 503
of in verhoudingscijfers :
Totaal . . . 2 520 602 2 583 535 5104137
Personen in een beroep werkzaam 59.1
/o 16.8 37.7
Beroepsloozen 40.9 0/ 83.2 62.3
/o
Totaal . . 100.— °/ r 100.— o/ o 100.- o/ o
In totaal zijn er dus 3 personen in een beroep werkzaam tegen 5 beroepsloozen.
Terwijl bij de mannelijke bevolking bijna 3 / n een beroep uitoefent, is dit bij de vrouwen
slechts met i/ 6 het geval. Dit vindt natuurlijk voor een groot deel zijn oorzaak in het groot
aantal gehuwde vrouwen, die tot de beroepsloozen behooren, doch ook in den drang bij een
groot deel der bevolking om, waar het mogeljjk is, de ongehuwde dochters in den huiselijken,
kring te doen blijven. Immers van de 838,247 bij de volkstelling getelde gehuwde vrouwen
daaronder niet, zooals in de beroepstelling bedoeld wordt, begrepen de weduwen en gescheidenen,
oefenden slechts 43,336 vrouwen een beroep uit of even 5 •>/„, en van de ongehuwde vrouwen,
daaronder evenmin begrepen de weduwen en gescheidenen, hadden slechts 49.3 ° 0 een beroep,
waarvan 39.7 behoorden tot de gewone arbeidsters in nijverheid, handel en verkeer of tot de
dienstboden, zoodat slechts een kleine 10 °/ 0 . der ongehuwde vrouwelijke personen niet tot
arbeidersgezinnen behoorende, kan gerekend worden een beroep uit te oefenen
Wat in het algemeen betreft de verhouding van de beroepsloozen tot de geheele
bevolking, is deze in ons land in vergelijking niet op één na (Zweden) alle andere landen
waarvan de cijfers bekend zijn, in totaal vrij groot te noemen en is zij zelfs voor de vrouwen
het hoogst voor alle Europeesche rijken, voor welke cijfers beschikbaar zijn. Dat hier te
lande niet, elders wel, ook naar de nevenberoepen werd gevraagd, kan dit verschijnsel niet
verklaren. Immers de Nederlandsche vragen der volkstelling werden zóó gesteld, dat onder de
beroepsloozen alleen personen zijn gerangschikt die in geen enkel beroep werkzaam waren.
Een andere factor, die van invloed is op de verschillen in het betrekkelijk aantal beroepsloozen,
is het verschil in den opbouw der bevolking. Landen met een gering aantal geboorten als in
Frankrijk zullen relatief weinig beroepsloozen tellen. Het volgende overzicht, ontleend aan het
statistische Jaarboek des Duitschen Rijks, vermeldt het aantal beroeploozen op 100 der totale
bevolking van ieder geslacht in de voornaamste Europeesche Rijken en in de Vereenigde
Staten van Noord-Amerika.
Nederland (1899). .
Duitschland (1895) .
Oostenrijk (1890). .
Hongarije (1890). .
Italië (1881) . . .
Zwitserland (1888) .
Frankrijk (1896) . .
België (1890) . . .
Mannen.
. 40.9
. 38.9
. 36.8
. 37.2
. 33.7
. 38.6
. 36.3
. 40.2
Vrouwen.
83.2
75.0
52.7
75.1
59.8
71.0
67.0
73.8
Totaal.
62.3
57.3
44.9
56.3
46.8
55.2
51.7
57.0
Denemarken (1890) .
Zweden (1890) . .
Noorwegen (1891) .
Engeland (1891) . .
Schotland (1891). .
Ierland (1891). . .
Yer. Staten (1900) .
Mannen.
. 42.5
. 45.5
. 44.2
. 36.8
. 37.2
. 35.1
. 38.7
Vrouwen.
79.0
80.3
76.4
73.2
73.3
73.4
85.7
Totaal
61.2
63.4
61.0
55.5
55.9
54.5
61.6
169
Omtrent de verdeeling der beroepsloozen in ons land over de verschillende leeftijdsklassen
zijn de volgende cijfers berekend:
beneden 12 iaar . .
12 of 13 , .
14 15 , .
16 tf 17 , .
18 tot 22 „ .
23 q 35 , .
36 )j 50 , .
51 q 60 . .
61 fi 65 , .
66 il 70 , .
71 jaar en ouder.
Op 100 beroepsloozen ] ) vnllen in de verschillende
leeftijdsklassen..
Mannen.
Geb. Ongeh.
—
—
0.24
5.41
11.26
14.24
11.36
15.29
42.20
100.—
76.87
8.76
4.90
2.49
2.91
1.80
0.86
0.50
0.26
0.24
0.41
Vrouwen.
Geb. Ongeb,
0.03
2.21
.30.—
32.40
16.02
6.66
5.06
7.62
100.-
100.-
58.98
7.93
6.30
4.85
8.48
7.64
2.80
1.24
0.56
0.46
0.76
100.—
Op 100 levenden van ieder geslacht en
burgerl. staat in de verschillende leeftijdsklassen
komen beroepsloozen.
Mannen.
Geb. Ongeh.
__
—
—
—
2.34
1.67
2.65
6.59
12.85
23.81
49.26
8.25
99.84
77.25
44.77
21.98
12.53
7.80
13.36
22.76
31.08
38.97
57.56
59.90
Vrouwen.
Geh. Ongeh
—
100.—
91.98
94.30
94.19
90.81
86.42
85.52
86.08
90.11
90.43
99.93
91.10
75.08
60.53
49.26
46.97
52.11
59.17
68.56
75.04
86.77
De cijfers in de eerste 4 kolommen wijzen bij de gehuwde mannen op eene, zij het dan
niet regelmatige, toeneming van het aantal beroepsloozen naarmate de leeftijd hooger wordt en
bij de ongehuwde mannen zoowel als bij de vrouwen, juist op eene tegenovergestelde beweging.
Een en ander schijnt niet moeilijk te verklaren. Van de gehuwde mannen tusschen
18—35 jaar is slechts een klein gedeelte beroepsloos. De in eenig beroep werkzamen gaan
echter bij het klimmen der jaren geleidelijk in de groep der beroepsloozen over, hetzij dat zij
tot verderen arbeid onbekwaam werden, voldoende kapitaal konden overleggen of in het genot
van pensioen kwamen.
Bij de ongehuwden van beide geslachten spruit de vermindering in de verschillende
leeftijdsperken voort uit verschillende oorzaken n.1. het alsnog op lateren leeftijd kiezen van
een beroep, het van den ongehuwden staat in den gehuwden overgaan en overlijden. Bij de
gehuwde vrouwen is de vermindering in hoofdzaak aan sterfte toe te schrijven, terwijl de vermeerdering
in de laatste leeftijdsklasse wel het gevolg zal zijn van dezelfde oorzaak die het
aantal beroepsloozen gehuwde mannen reeds in vroegere leeftijdsklasse deed vermeerderen.
Uit de cijfers der laatste 4. kolommen blijkt dat onder de ongehuwde vrouwen een relatief
veel grooter aantal beroepsloos blijft dan bij de ongehuwde mannen. In de eerste leeftijdsklasse,
de beneden 12-jarigen,- zijn bij beide geslachten zoo goed als allen beroepsloos, doch
bij de volgende klassen wordt, dit verschil bij beide geslachten reeds duidelijk merkbaar. Terwijl
van de 12—13-jarige jongens reeds 22 8 / 4 °/ 0 een beroep uitoefent, is dit bij de meisjes van dien
leeftijd slechts met 9 °/ 0 het geval. Van de 14 en 15-jarige jongens oefent reeds de grootste
helft een beroep uit, bij de meisjes slechts i j i en toch mag wel worden aangenomen, dat de
op dien leeftijd arbeidende jongens in hoofdzaak behooren tot dezelfde gezinnen, die later de
gewone arbeidsters en dienstboden zullen leveren.
78.50
i) Indien, zooals hier, geen reserve is gemaakt, wordt ouder gehuwd verstaan gehuwd oi' gehuwd geweest,
dus ook de personen in weduwen staat, gescheiden van echt of van tafel en bed.
• \ .

170 171
Voor de verschillende provinciën en groepen van gemeenten zijn de verhoudingscijfers
de volgende :
Noordbvabaut ,
Gelderland .
Noordholland .
Zeeland .
Friesland. .
Groningen , .
Gemeenten met
PROVINCIËN'.
501—1000 „ . . . .
1001—2000 , . . . .
2001—5000 , . . . .
5001—10000 „ . . . .
10001—20000
20001—50000 „ . . . .
50001—100000 „ . . . .
meer dan 100000 inw. . . .
Op 100 der bevolking van ieder geslacht
beroepslooüen !
Mannen.
Geh. Onjreh.
7.04
7.67
9.11
11.02
7.05
8.85
6.13
5.31
7.38
7.28
6,44
5.69
5.58
5.65
5.91
7.06
7.03
9.85
10.75
12.20
52.34
58.04
61.94
63.43
60.31
60.47
62.—
56.08
62.34
64.73
56.61
51.90
54.09
55.36
56.56
59.09
61.53
61.37
63.39
65.23
Vrouwen
Geh.
89.02
90.96
91.42
92.09
81.92
91.32
91.44
90.07
89.21
90.23
87.02
85.44
87.60
88.57
88.93
91.34
91.82
91.90
91.57
90.69
komen
Ongeh.
73.46
80.09
79.53
79.23
79.49
79.13
80.33
74.79
79.06
84.02
75.47
75.46
79.—
79.07
80.43
79.89
80.44
76.57
72.83
76.74
Het aantal beroepslooze mannen, zoowel wat betreft de gehuwde als de ongehuwde,
neemt toe naarmate de gemeenten grooter worden. Bij de gehuwde vrouwen is dit ook het
geval tot aan op twee na de grootste groep; Dan treedt eene vermindering in die ook
voor de groep der allergrootste gemeenten aanhoudt..Bij de ongehuwde vrouwen is het aantal
beroepsloozen het kleinst in de gemeenten met 50000 — 100000 inwoners, de groep die, zooals
later blijken zal, relatief het grootst aantal dienstboden telt.
De verschillen in de cijfers der provinciën laten zich in hoofdzaak verklaren uit de verdeeling
harer gemeenten over de verschillende groepen en de verhoudingscijfers dezer laatste.
Tot zoover de beroepsloozen.
Gaan wij thans na hoe de een beroep uitoefende personen (59.1 % bij de mannen, 16.8 %
bij de vrouwen, in totaal 37.7 % der bevolking) zijn verspreid over de verschillende beroepsklassen
en enkele voorname beroepen in het Rijk. Voor de volledige benaming der beroepsklassen en
hare onderverdeeling vergelijke men blz. 9 vlgg.
BEROEPSKLASSEN.
I. Fabrikage van aardewerk, glas kalk en steen.
II. Diamant en andere edelsteenen
III. Boek-en steendruk hout-, koper- en staalgi'avure
IV. Bouwbedr. (incl, reiniging aanl. en onderh. van
gebouwen, wegen, straten ook gem. dienst) .
V. Chemische nijverheid, kaarsen, olie, vernis enz.
VI. Hout-, kurk- en stroobew. snjj- en draadweilc
VIL Kleeding en reiniging
VIII. Kunstnijverheid
IX. Leder en wasdoek, caoutchouc
X. Oer, steenkolen, turf . . .
XI. Bewerking van metalen . . . . . . . .
XII. Verv. v. stoom- en andere werkt., instr. oorlogsm.
XIII. Scheepsbouw verv. van rytuigen en wagens .
XIV. Papier en papierbewerking
XV. Textiele nijverheid
XVI. Gas en electriciteit
XVII. Voedings- en genotmiddelen
Totaal ^verheiàsbed rijven . . ,
XVIII. Landbouwbedrijven
XIX. Jacht en Visschery . . . . '
XX. Warenhandel
XXI. Verkeerswezen
XXII. Orediet- en bankwezen
XXIII. Verzekeringswezen
XXIV.
XXV.
XXVI.
XXVII.
XXVIII.
XXIX.
XXX.
XXXI.
XXXII.
XXXIII.
Totaal handelsbedrijven
Vrye beroepen
Onderw^'s (excl. Openbaar . . . .
Verpleging en verzorging . . . .
Huiselijke diensten
Losse werklieden
Totaal generaal (*).
22 828
8 860
13 749
144 377
8 600
37 969
36 081
1295
38 452
14 738
39 645
19 503
22 641
6 052
34 878
4 474
109 258
563 400
490 694
21942
146 929
125 926
5 845
4 069
282 769
11 611
6 860
3191
7 930
33 219
33 989
749
23 085
3 389
7 357
2 317
1091
147
523
1612
851
55 486
389
1374
1517
679
449
96
940
14 608
11
5 084
87 174
79 584
554
39 181
10153
47
74
49 455
1499
8 268
8 805
189 581
77
257
1
5 878
26
2 240
1 490 235 433 399
25145
9 951
13 896
144,900
10 212
38 820
91567
1684
39 826
16 255
40 324
19 952
22 737
6 992
49 486
4 485
114 342
650 574
570 278
22 496
186110
136 079
5 992
4143
322 224
13110
15128
11996
197 511
33 296
34 246
750
28 963
3 415
9 597
1 923 634 100,—
Op 100 een beroep
uitoefende personen
komen in de verschillende
klassen.
M. V. Totaal.
1,53
0,59
0,92
9,69
0,58
2,55
2,42
0,09
2,58
0,99
2,66
1,31
1,52
0,42
2,34
0,30
7,33
37,81
32,93
1,47
9,86
8,44
0,39
0,27
18,97
0,78
0,46
0,21
0.53
2,23
2,38
0,05
1,55
0,23
0,49
0,53
0,25
0,03
0,12
0,37
0,19
12,80
0,09
0,52
0.35
0,16
0,10
0,02
0,22
3,37
0,00»
1,17
20,11
18,36
0,13
9,04
2,34
0,01
0,02
11,41
0,34
1,91
2,03
43,77
0,02
0,06
1,35
0,00°
0,52
1,31
0,52
0,72
7,53
0,53
2,02
4,76
0,09
2,07
0,84
2,09
1,04
1,18
0,36
2,57
0,23
5,94
33,82
29,65
1,17
9,67
7,07
0,31
0,22
17,27
In dienst van den staat . . \
(excl. de n^verheidsbedrflven.)
„ ,. , eene provincie >
. . . * » gemeente )
» , » i- waterschap. .
„ „ » » kerkgenootschap
0,68-
0,75
0,62
10,20
1,74
1,78
0,04
1,51
0,17
0,50
100,-- 100,—
Allereerst laat zich de arbeidende bevolking in vijf groote groepen splitsen met de volgende
verhoudingscijfers :
M. V. T.
Nijverheidsbedrijven . . . .
37.81 20.11 33.82
L a n d b o u w , jacht en visschenj
34.40 18.49 30.82
Handel en verkeer . . . .
18.97 11.41 17.27
Huiselijke diensten . . . .
0.53 43.77 10.27
Overige beroepen . . . .
6.05 6.24 6.07
(,*) Inclusief 50 mannen met onbekend beroep.

172
Hierbij zijn de losse arbeiders (klasse XXVIII) met in totaal 1.74 °/ 0 der werkzame bevolking
weggelaten, omdat deze gedeeltelijk bij elk der drie eerste groepen zouden moeten worden gevoegd.
Hoeveel daarvan tot elke groep moet worden gerekend is niet te schatten, omdat de personen, tot
die groep behoorende, nu eens in de nijverheid dan in den landbouw en op andere tijden in handel
en verkeer zullen werkzaam zijn. Dezen dus buiten beschouwing latende, valt te constateeren
dat de relatieve grootte der groepen afneemt in de volgorde waarin zij zijn genoemd.
Deze verhoudingen zijn van verschillende oorzaken het gevolg, als de ligging van het
land, de gesteldheid van den bodem, het klimaat, de aard der bevolking enz. Dit maakt dan
ook dat de genoemde verhoudingen in verschillende landen zoo zeer uiteenloopen, zooals
onderstaand overzicht, eveneens ontleend aan het Statistische Jaarboek des Duitschen Rijks,
duidelijk aantoont.
Nederland .
Duitschland
Oostenrijk .
HoI)garije .
Italië. . .
Zwitserland
Frankrijk .
België (l ï ,
Denemarken
Zweden . ,
Noorwegen.
Engeland .
Schotland .
Ierland . .
Ver. Staten
Van 100 in een beroep arbeidende personen behooren tot ieder
der onderstaande beroepsgroepen.
Landbouw
en Visscherjj.
30.8
37.5
64.3
58.6
56.7
37.4
44.3
22.9
27.1
54.0
49.6
10.4
14.0
44.0
35.9
Njjverheid.
33.8
37.4
21.9 2 )
12.6 2 )
27.6
40.7
33.6
38.2
23.9
15.0
22.9
56.9 2 )
58.1 a )
30.7 a )
24.1
Handel en
Verkeer.
17.3
10.6
6.4
3.3
3.9
10.7
9.4
11.6
8.2
5.8
11.7
10 8
10.2
45
16.3
Huiselijke
diensten.
10.3
6.1
3.5
4.9
3.9
6.2
4.6
25.8
13.6
10.5
14.7
11.4
11.1
19.0
27.3
Andere
beroepen.
7.8 B )
8.4
3.9
20.6
7.9
5.0
8.1
In de groep Handel en Verkeer neemt Nederland blijkens deze cijfers de eerste plaats in ;
in de groep Nijverheid de zesde (na Schotland, Engeland, Zwitserland, België en Duitschland)
en in de groep Landbouw en Visscherij de elfde.
Tot de cijfers voor ons land terugkeerende, dient elke hoofdgroep verder in hare klassen
en deze weer in onderdeden of enkele beroepen te worden ontleed, om een duidelijk beeld te
krijgen van de verschillende arbeidsprestaties van ons volk.
In de groep der nijverheidsbedrijven nemen de klassen der beroepen waarvan de beoefenaren
zich bezighouden met de onmiddellijke verzorging der eerste levensbehoeften (klasse IV,
XVII en VII) woning, voeding en kleeding, de eerste plaatsen in, met resp. 7.53 °/ 0 , 5.94 °/ 0
en 4.76 °/ 0 waardoor er voor de overige klassen 15.59 ° 0 overblijven. Daarvan zijn weder de
voornaamste die klassen, welke de hulpmiddelen voor de uitoefening der twee laatste der zooeven
genoemde klassen verschaffen (met uitzondering van de landbouw, veeteelt en visscherijbedrijven,
die in hoofdzaak de. grondstoffen voor de voedingsnijverheid leveren). Dat zijn voor
woning, klasse I, fabr. van steen, aardewerk, glas enz., met 1.31 °/ 0 en klasse VI, houtbe.
werking, met 2.02 °/ 0 en de metaal-industrie (geen machines of instrumenten) met 2.09 °/ 0 en
voor kleeding, klasse IX, lederbewerking met 2.07 °/ 0 en de textiele nijverheid met 2.57 °/ 0 .
Voor de overige klassen blijven dan betrekkelijk kleine verhoudingscijfers over.
*•) Waaronder verveenclerij.
s ) Inclusief hoM- en koffiehuiswezen.
3 ) Met inbegrip der losse werklieden.
J ) Waaronder de i zelfstandige kolenbrander^.
B ) G-rootencleels daglooners dje geen nadere opgaven deden.
°) Elke persoon is zooveel maal geteld als hü beroepen uitoefende.
7 ) Met inbegrip van hotel- en koffiehuispersoneel
en dat van wascbiuriehtingen.
15.0
11.6
5.3
7.2
6.3
9.7
•4.7
173
De grootte der verhoudingscijfers van iedere klasse wordt weder bepaald door de meer
of min omvangrijke bedrijven die zij omvatten, waarvan hier een overzicht volgt met aanwijzing
zoowel van de absolute cijfers der personen in die bedrijven werkzaam als van de relatieve
d. i. per 10 000 der totale bevolking die in eenig beroep werkzaam is.
VOORNAAMSTE BEROEPEN.
KLASSE I. Steen, aardewerk, glas enz.. . .
a. graven van zand. kiezel, klei enz. . .
b. Fabr. van cement, gips. kalk, tras enz.
e. „ « steen, pannen, grof aardewerk
Fabr. van steen . . . . . . .
„ „ pannen
„ „ grof aardewerk . . . .
d. Fabr. van fijn aardewerk
e. „ „ glas, spiegels enz
KLASSE II. Diamantnijverheid
Dianmntslijpers
Diamantklovers
Dianmntsnijclers
KLASSE III. Drukkersbedrijven
a. Boekdrukken}
b. Steendrukkerü enz. . . . . . .
c. Photografle
KLASSE IV. Bouwbedrijven, Openb. werken,
Openb. reiniging
a. h\\ de bouwwerken
Technici en hun personeel . . . .
Aannemers en hun personeel . .
Fundeering- en heiwevkers . . . .
Metselaars en opperlieden . . . .
. Steenhouwers
Timmerlieden
Loodg. en aanleg gas- en waterl,
Dakdekkers
Molenmakers
à, bij het afwerken van huizen . . . .
Pleisterwerk
Schilderwerk
Behangersvak
°' bij de openbare werken
Technici en hun personeel
Aannemers en hun personeel . . .
Aard-, dök-, krib- en hei werkers. .
Baggerwerken
Straatmakers, wegwerkers . . . .
d. bij de reiniging
ölazenwasschers . . . . . . .
Schoorsteenvegers .
T Openbare reiniging
&U8SE V. Chemische nijverheid
a ' Eigenlijke chemische nijverheid . . .
Apothekers en hun personeel . . .
Drogisten
Fabr. van chemicaliën
Aantal personen
daarin werkzaam.
Totaal.
25145
254
586
16174
13 379
1942
496
4 357
3 774
9 951
7 352
429
1770
13 896
11 177
1645
1074
144 900
92 680
21 185
072
455
365
387
27
2
52
3
2
33
4
23
5
13
8
1
2
4
3
10
3
2
612
868
272
239
779.
612
593
574
489
558
293
698
137
336
952
532
519
866
212
626
458
352
613
7nrn
arbeid.
pers.
131,0
1,8
3,0
84,1
69,6
10,1
2,6
22,7
19,6
52,0
38,2
2,2
9,2
72,0
58,1
8,6
5,6
753,0
481,8
11,4
5,6
2,4
142,3
12,4
273,5
20,1
11,8
1,2
175,6
24,0
122,8
29,0
70.1
2,9
1,5
45,2
5,9
12,1
25,7
2,8
2.7
20,1
53,0
18,9
12,8
1,8
3,2
VOORNAAMSTE BEROEPEN.
b. Fabricage van kaarsen, olie.vernis,vet, zeep
Fabr. van kaarsen
„ « olie
» „ zeep . , ' • '
c. Fabr. van ontplofb. stoffen, lucifers enz.
Fabr. van lucifers
d. Fabr. van verfstoffen, ljjni, kunstmest.
• Fabr. van verfstoffen
„ „ kunstmest
KLASSE VI. Hout-, stroo- kurkbew., snjj-,
draai- en vlechtwerk
a. Houtbewerking
Beeldhouwerij • . •
Houtdraaierij
I-4Jstenfabricage
Meubelfabricage ' . .
Stoelenfabricage
Klompeiifabricage
Kistenmakerij
ICuipery
Hoepelmakerg
Houtzagerij . . .
b. Kurk-, stróo-, borstel- en vlechtwerk .
Bezem- en boendermakerjj . . . .
Borstelmakerij
Fabr. van m a n d e n . . . . . . .
„ „ matten
Stoelenmatters
o. Ander snij- en draaiwerk
KLASSE.VIL Kleeding en reiniging. . . .
a. Kleeding
Kleermakers en costumiers . . . .
Naaisters
Fabr. van corsetten »
„ „ hemden, boorden enz. . .
„ „ hoeden en petten . . .
„ „ mutsen
Modisten
Fabr. van parapluien
b. Fabr. van bedden, dekens en matrassen
c. Eeiniging .
Barbiers
Chemische wasscherg
Waschinrichtingen en waschlieden .
Mangellieden
Strijkinrichtingen . . . . . .
KLASSE VIII. Kunstnijverheid
Beeldhouwers
Aantal personen
daarin werkzaam.
°/ooo
Totaal. arbeid
pers.
4 827
1305
2 461
791
661
475
1098
498
347
38 820
2 907
572
1183
534
8 326
995
6 418
838
4 343
1187
2 916
8 548
596
1531
3 728
981
611
365
91567
69 328
45 975
14 324
283
1504
1185
429
4 948
389
663
21 576
5 380
1017
8188
517
5142
1684
323
25,1
6,8
12,8
' 4,1
3,4
2,5
6,7
2,6
1,8
202,0
155,5
3,0
6,2
2,8
43,3
5,2
33,4
4,4
22,6
6,2
15,2
44,4
3,1
8,0
19,4
5,1
3,2
ltf
476,0
360,4
239,0
74,5
1,5
7,8
6,2
2,2
25,7
2,0
3,4
112,2
28,0
5,3
42,6
2,7
21,9
9,0
1,7

174 175
VOORNAAMSTE BEROEPEN.
Schilder- en schrijfwerk
Graveei 1 - en ornamentwerk . . . .
Naaldvverk
KLASSE IX. Lederfabr., wasdoek eu caoutchouc
a. Fabr. van leder
b. „ , lederen voorwerpen . . .
Schoenmakerij
Zadelmakerij
c. Fabr. v. wasd. en caoutchouc eu dito waren
KLASSE 'X. Oer, steenkolen, turf
a. Oergraverjj
b. Steenkolen en briketten
o. Turf
Yeenderjj
Fabr. van turfstrooisel
KLASSE XI. Bewerking van metalen . . .
a. Edele metalen en munten
b. Niet edele metalen
Fabr. van capsulen
Blikslager}]
Fabr. van ijzer en ijzerdraad . . . .
„ , metaalwaren,draaien en slijpen
„ , ijzer- en staalwaren . . .
„ » zinkwaren
IJzer- en hagelgietevy
IJzersmederiJ
Kopergietei'ij. '
Letter- en loodgieter^, loodplettery .
Tingieters
KLASSE XII. Stoom- en andere werktuigen,
instrumenten, oorlogsmateriaal . . . .
a. Stoom- en andere werktuigen . . .
b. Fabr. van electrische toestellen . . .
c. , „ rijwielen en automobielen .
d. „ , instrumenten . . .
Fabr. van muziekinstrumenten . . .
„ , klokken en horloges . . .
„ , andere instrum. incl. lampen
en gasornamenten . . .
e. „ „ oorlogsniaterieel en wapens
Fabr. van wapens
KLASSE XIILScheepsb. enfabr.v. wagens en rjjt.
a. Scheepsbouw
Scheepsb. incl. blok- en mastennlakerij
Zeilmakerij
b. Fabr. van ïijtuigen en wagens . . .
Fabr. van rijtuigen,'ook spoor-en tram-
Rijtuigschilders
Fabr. van wagens en wielen . . .
KLASSE XIV. Fabr. van papier en papierbewerk.
o. Fabr. van papier en carton . . . .
b. Papierbewerking
Boekbinderij
Overige papierbewerking
Aantal personen
daarin werkzaam.
Totaal.
616
136
464
39 826
2 934
36 704
34 565
2 027
188
16 255
.62
2 484
13 709
18 374
332
40 324
'2 752
37 572
417
1832
635
4 834
1394
487
2 624
23 900
403
537
88
19 952
10 907
1293
1258
5 010
669
2 519
1822
1484
446
22 737
17 036
^6 031
1005
5 701
929
320
4 353
6 992
3 233
3 759
2 706
1058
/ooo
arbeid.
pers.
3,2
0,7
2U
207,0
15,3
190,8
179,7
10,5
1,0
84,0
0,3
12,9
71,3
69,5
1,7
209,0
14,3
195,3
2,2
9,5
3,3
25,1
7,2
2,5
13,6
124,3
2,1
2,8
0.5
104,0
56,7
6,7
6,5
26,1
3,5
13,1
9,5
7,7
2,3
118,0
88,6
83,3
5,2
29,6
4,8
. 1,7
22,6
36,3
16,8
19,5
14,1
5,5
VOORNAAMSTE BEROEPEN.
KLASSE XV, Textiele nijverheid
a. Gereedmaken van vezelstoffen v. spinner^"
Vlasindustrie
h. Spinnerij.
Fabr. van sajet
a „ garen (uitgez. wol). . .
c. Weven en breien
Fabr. van wol en wollen dekens . .
» „ tricot (breierü) . . . .
„ ' „ linnen en zeildoek . . .
, jute
„ „ tapeten
„ „ katoen en bont . .
cl. Appreteeren, verven en drukken . .
Katoendrukken
Bleeken van stukgoederen . . . .
Katoen- en roodververij
Appreteeren en sterken . . . . ,
e. Fabrikage van koord, band, franje enz.
f. Fabricage van touw en vischnetten . .
Touwslager}]
Viscknetten-fabr
KLASSE XVI. Fabr. van gas en electriciteit .
a. Fabr. van gas
b. „ „ electriciteit
KLASSE XVII. Fabr. van voedings- en genotm.
a. Grutterijen, meelmolens, fabr. van meel.
Pellerijen . ,
Fabr. van meel, molenaars . . . .
Gruttenjen • . . .
b. Bakkerijen
Fabr. van brood , ,
»• « koek
„ „ suikerwerken
c. Suikei'fabrikage
Fabr. van beetwortelsuiker . . . .
Suikerraffinaderijen
d. Fabr. van aardappelmeel, stroop, stijfsel
Fabr. van aardappelmeel
, „ stijfsel
e. Fabr. van cacao en chocolade . . .
Fabr. van cacao. . .
» „ chocolade . . . .
/'. Bewerking van koffie enz
g. Fabr. van verduurzaamde levensmiddelen
h. Vleeschbewerking
Vleeschhouwers (incl. paardensl.) . .
Poeliers .
i. Vischbewerking
k. Fabr. van zuivelproducten
Fabr. van boter en kaas
nielkinrichtingen
l. Margarine boterfabiïkage
m. Fabr. van mineraalwater
Aantal personen
daarin werkzaam.
l "/
Totaal, j arbeid.
' pers.
49 486
11715 643
530
617
114
216
32 338
423 874
434
753
920
1566
1841 719
232
063
463
1028
1122 405
157
499
116
383
4485
4 226
259
114332
7 675
606
6 362
607
37 196
314 441
154
990
3 678
211 233
445
472
898
423
2253
1 323
930
939
866
20 119
19 380
517
292
5478
4 741
707
1760
460
257,0
8,5
8,0
39,6
5,8
27,1
168,1
25,3
12,7
19,5
4,8
8,1
97,3
22,0
5,5
2,4
5,3
7,3
6,0
13,0
11,0
2,0
23,2
21,9
1,3
594,0
39,9
3,3
83,2
3,3
193,4
163,5
21,6
5,1
19,1
11,5
7,5
7,7
4,7
2,2
11,7
6,9
4,8
4,9
4,5
104,6
100,8
2,7
1,5
28,5
24,8
3,7
9 '?
2,4
VOORNAAMSTE BEROEPEN.
n. Fabr. van alcohol en likeuren
o. Fabr. van bier az|jn en ijs
. . .
Fabr. van bier . . . .
p. Drinkwaterleiding-exploitatie
. . • •
. . . .
q. Tabaksbewerking
Bewerking van tabak
Fabr. van sigaren
»'. Zoutbewerking
s. Fabr. van veevoeder
KLASSE XVIII. Landbouwbedl•ijven . . . •
a. Landbouw
b. Veeteelt
c. Tuinbouw enz
Tuinbouw
Bloemisterij
Bloembollencultuur
cl. Houtteelt en boschbouw . , . . .
KLASSE XIX, Visseherij en jacht
». Zee en haringvisscherij
. . . •
Oestercultuur
b. Zoetwatervisscllerij
o. Jacht
KLASSE XX. Warenhandel
a. Handel in grondstoffen
Kooplieden, Winkeliers, Depôth ouders.
Makel. Comrn., Agenten, Reizigers .
b. Handel in voorwerpen van kleeding .
Kooplieden, enz
Makelaars, enz .• ' '
c. Handel in voorwerpen van voeding.
Kooplieden enz
Makelaars enz
cl. Handel in voorwerpen van woning . .
Kooplieden, enz
Makelaars, enz
e. Boek-, papierhandel, Uitgevers . .
Kooplieden, enz
Makelaars, e n z . . . . . . . .
f. Handel in luxe artikelen . . . .
Kooplieden, enz
Makelaars, enz
cj. Handel in levend vee en gevogelte.
Kooplieden, enz, . . . . . .
Makelaars, enz
h. Handel in andere waren . . . .
Kooplieden enz. . . . . . .
Makelaars enz
KLASSE XXI. Verkeerswezen
a. Spoor- en tram wezen
Spoorwezen
Tramwezen (stoom)
6, Andere vervoermiddelen te land . .
Tolpersoneel
Omnibus, tram, diligence .
Stalhouders, huurkoetsiers .
.
.
.
.
Aantal personen
daarin werkzaam.
Totaal.
3 488
3 814
3 561
841
23 684
2164
21503
486
10
570 278 !
497 800
34 888
30 946
21438
6 771
2 641
4 648
22 496
15 718
731
5 924
854
186110
12 778
11932
495
31 034
29 245
1785
94154
90 866
3 288
16 835
16 244
561
6 230
5 480
800
8 484
8 219
265
6 504
6 404
100
10 196
9 094
1102
136 079
26 049
24 372
1677
10 751
491
1793
5 844
"o»..
arbeid,
nero.
18,1
19,8
18,5
4,4
123,1
11,3
111,8
2,3
0,1
2965,0
2587,8
181,4
160,9
111,4
35,2
18,7
24,2
117,0
81,7
3,8
30,8
4,4
967,0
66,4
61,9
2,6
161,7
152,0
9,3
489,5
472.4
17.1
87,5
84,6
2,9
32,4
28,2
4,2
44,1
42,7
1,4
33,8
33,3
0,5
53,0
47,3
5,7
707,0
135,4
126,7
18,7
55,9
2,6
9,3
30,4• I
VOORNAAMSTE BEROEPEN.
Karrenverhuurders
Voerlieden
c. Zeevaart
Leidend personeel aan wal . . .
Personeel ter zee . ;
Bootwerkers, pers. voor lading en lossing
d. Binnenvaart
e. Posterijen en telegrafie
f. Expeditie '. .
Expediteurs
Kruiers .
Sjouwerlieden .
g. Hotel- en koffiehuiswezen
Hotelwezen
Bier-, koffieh.-, caféhouders, herbergiers
Pensionh., kamerverh., commensalenh.
lu Marktwezen
i. Begrafeniswezen
h. Andere bedrijven
Veembedrijf
l. Handelainrichtingen
KLASSE XXII. Bankwezen
KLASSE XXIII. Verzekeringswezen . . . .
a. Levens- en ongelukkenverzekering . .
b. Zieken- en begrafenisfondsen. . . .
c. Brandverzekering
d. Andere verzekeringen . . . . . .
KLASSE XXIV. Vrije beroepen
KLASSE XXV. Ondées (excl. openbaar) .
Onderwyzend personeel (school) . .
Gouvern. huisonderw., muziekonderw.
KLASSE XXVI. Verpleging en verzorging ,
KLASSE XXVII. Huisel^ke diensten. . . .
Dienstboden .
KLASSE XXVIII. Losse werklieden . . . .
KLASSE XXIX. In dienst van den Staat . .
Algemeen bestuur
Rechts- en gevangeniswezen . . .
Politiewezen
Onderwijs
Krijgswezen
Financiewezen
Waterstaat
Loods-, haven- en bakenwezen . .
KLASSE XXX. In dienst van eene provincie .
Waterstaat .
KLASSE XXXI. In dienst van eene gemeente
Secretariën
Politie.^
Onderwijs
KLASSE XXXII. In dienst van een waterschap
KLASSE XXXIII. In dienst van een kerkgenoots
Geestelijken
Godsdienstonderwijzers . . . . . .
Overig personeel
Aantal personen
daarin werkaaam.
Totaal.
349
2 270
12 819
675
8 042
3 904
37 712
9162
12 067
6 878
1274
2 412
24 821
4128
18 170
1653
375
884
1374
710
64
5 893
4143
2 034
396
1037
676
18110
14 428
10 861
1567
11996
197 511
192 980
33 296
34 246
1215
1729
835
1391
19 622
5 108
1221
1188
750
377
28 963
3 625
5 680
17 511
3 315
9 597
4 819
500
4 278
u /ooo
arbeid,
pers.
1,8
11,8
.66,6
3,5
41,8
20,3
196,1
47,6
62,7
35,7
6,6
12,5
129,0
21,5
94,5
8,6
2,0
4,6
7,1
3,7
0,3
31,0
22,0
10,6
2,1
5,4
3,5
68,0
75,0
56,5
8,1
62,0
1027,0
1003,2
174,0
178,0
6,3
9,0
4,3
7,2
102,0
26,6
6,3
6,2
3,9
2,0
151,0
18,9
29,5
91,0
17,0
50,0
25,1
2,6
22,2

176
Onder de hierboven opgenoemde beroepen wordt een drietal gemist, die eene afzonderlijke
vermelding verdienen. Bedoeld worden de machinisten en stokers, benevens het kantoor- en bureaupersoneel,
die telkens als zoodanig bij de verschillende bedrijven afzonderlijk zijn opgenomen,
doch voor eiken tak van bedrijf in de hiervoor genoemde cijfers begrepen zijn.. De beide eersten
kunnen voor iedere klasse eenig inzicht geven in de mate waarin fabriekmatige arbeid plaats
vindt, terwijl het meer of minder voorkomen van het kantoorpersoneel in industrie, handel en
verkeer, eenigzins een beeld geeft van de mate waarin uitgebreidheid der bedrijven afzonderlijk
personeel voor administratie daarvan noodig maakt.
Het volgende overzicht vermeldt hun absoluut aantal en het percentage dat zij in het aantal
der tot elke klasse behoorende personen innemen.
177
§ II. VERSPREIDING DER BEROEPEN OVER DE VERSCHILLENDE PROVINCIËN EN GROEPEN VAN
GEMEENTEN IN HET RlJK.
Achterstaande cijfers geven
1°. in absolute cijfers een overzicht van het aantal personen behoorende tot de verschillende
beroepsklassen in iedere provincie en in ieder der 9 groepen van gemeenten
waarin het Rijk is verdeeld;
2°. in verhoudingscijfers hoe de personen van elke beroepsklasse procentsgewijs zijn
verdeeld over de verschillende provinciën, resp. groepen van gemeenten;
3 Ü . in verhoudingscijfers hoe in elke provincie resp. groep van gemeenten procentsgewijs
de personen over de verschillende beroepsklassen zijn verdeeld.
UEROEPSKLASSEN.
I. Aardewerk, kalk, steen, glas . .
II. Diamantnijverheid
III. Drukkersbednjven
IV. Bomvbedrijven
V. Chemische nijverheid .
VI. Houtbewerking
. . . .
VIL Kleediugnijverheid
VIII. Kunstnijverheid
IX. Lederindustrie
X. Oer, turf, steenkolen
XI. Metalenbewerking
XII. Machines, instrumenten enz. . .
XIII. Scheepsbouw, rijtuigen . . . .
XIV. Papierindustrie
XV. Textiele ng verheid
XVI. Fabr. van. gas en electriciteit . .
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen. . .
XVIII. Landbouw
XIX. Visscherij en jacht
XX. Handel
XXL Verkeer
XXII. Bankwezen
XXIII. Verzekeringswezen
XXIV. Vrije beroepen
XXV. Bijzonder onderwijs
XXVI. Verpleging
XXVII. Huiselgke diensten
XXVIII. Losse werklieden
XXIX. In dienst van den staat....
XXX.
XXXI.
„
„
.
„
» een provincie
„ » gemeente
. .
. .
XXXII. „ „ „ „ waterschap . .
XXXIII. „ , o n kerkgenootschap
Totaal . .
Kantoorpersoneel.
llilllllCII.
Vrouwen.
207 1 19
O
419 19
270 3
374 8
184 5
164 27
11
73 1
36
265 4
459 4
216
86
565 8
314 1
2 195 36
40
43
6 954 168
4 480 33
4 086 21
1420 35
2 707 32
20
34
25 641 410
u /o
0,83
0,21
3,15
0,19
3,74
0,49
0,21
0,65
0,19
0,22
0,67
2,32
0,95
1,28
1,16
7,02
1,95
0,01
0,19
3,82
3,32
69,69
35.12
20,89
0,13
0,30
Machinisten en Stokers.
_.._- ...._
Machinisten,
Stokers. Totaal.
234
43
44
164
165
141
70
27
49
64
301
58
95
184
99
850
47
37
42
2 688
1
18
5
377
543
49
33
163
199
101
642
16
22
142
225
85
136
349
.85
671
9
4S
30
3146
14
1
146
1,35 5 804 6 279
777
92
77
327
364
242
134
2
43
71
206
526
143
231
533
184
1521
56
85
72
5 834
1
1
32
6
523
12 083
3,09
0,92
0,56
0,23
3,56
0,63
0,15
0,12
0,11
0,44
0,51
2,64
0,63
3,30
1,08
4.10
1,33
0,01
0,38
0,04
4,29
0,02
0,01
0,27
0,00 3
15,31
0,63
Deze twee reeksen van verhoudingseijfers hebben ieder hare eigene beteekenis. De eerste
wijzen aan in welke mate elke provincie in iedere beroepsklasse deelneemt, zonder rekening
te houden met den meerderen of minderen omvang in het Rijk der takken van industrie, handel
of verkeer enz., terwijl door de tweede de meerdere of mindere omvang van eene beroepsklasse
voor elke provincie of groep van gemeenten wordt aangewezen.
Evenals elk land zijne eigenaardige verdeeling der bevolking over verschillende beroepen
bezit, die afhankelijk is van aan ieder land eigenaardige eigenschappen, ligging, grondgesteldheid,
klimaat enz., vertoont ook elke provincie en groep van gemeenten hare eigenaardige
verdeeling, die in vele gevallen gemakkelijk kan worden verklaard.
Bij vergelijking van de verhoudingscijfers der groote rubrieken : nijverheid, landbouw enz.,
met de cijfers der verdeeling van de totale werkzame bevolking, blijkt dat in de provinciön Noordbrabant,
Zuidholland, Noordholland, Utrecht en Overijssel, de nijverheidspercentages boven die van
het algemeen gemiddelde voor die provinciën komen, en dat Zeeland naar verhouding de minste
industrie heeft, waarna Friesland volgt. De landbouw is relatief weinig ontwikkeld in de
beide Hollanden en in Utrecht, terwijl in de beide eerstgenoemde provinciën de handelsbedrijven
vooral op den voorgrond treden. De vrije beroepen vinden in de' provinciën waarin de grootste
gemeenten liggen, naar evenredigheid de meeste beoefenaren.
Het particulier onderwijs heeft hooge percentages in Noordbrabant en Utrecht, maar
vooral in Limburg, waar alleen 17'/a u /o der in die klasse werkzame personen gevonden worden,
terwijl de totale bevolking der provincie niet meer dan 5,5 0 , 0 van die der Rijksbevolking uitmaakt.
In de .provincie Zeeland wordt weinig aan particulier onderwijs gedaan en nog minder in Drenthe.
Verpleging houdt betrekkelijk veel personen bezig in de provinciën Noordbrabant, Gelderland,
Zuid- en Noordholland, maar vooral in Utrecht, waar de totale werkzame bevolking slechts
4,4 % van die in het Rijk inneemt, terwijl niet minder dan 7,3 °/„ der personen tot de klasse
verpleging behoorende, binnen hare grenzen huisvesten ; Zeeland en Drenthe vertoonen ook
hier geringe percentages.
Dienstboden worden uit' den aard der zaak het veelvuldigst aangetroffen in de provinciën
met de grootste gemeenten en de losse werklieden in de beide Hollanden (met Rotterdam en
Amsterdam) en Friesland (vermoedelijk in de veenderijen).
De personen in dienst van den Staat zijn in de meeste provinciën vrijwel in gelijke
verhouding met de bevolking. Zuidholland heeft door's Gravenhage met zijn Ministerieele Departementen
en zijn vrij groot garnizoen, een hoog cijfer evenals Utrecht door de Rijksuniversiteit
en het betrekkelijk groot aantal militairen te Utrecht en te Amersfoort.
Dat sommige provinciën in vergelijking met andere zulke hooge percentages vertoonen

178 •
179
VERDEELING DER BEVOLKING IN IEDERE BEROEPSKLASSE 1)VER DE VERSCHILLENDE PROVINCIËN. (Absolute cijfers).
BEROEPSKLASSEN. -O
I
1
s I
t
ë
I
1
I
O
I
1 I 1
=
meer dan
100 000
inw.
50 001
tot
100 000
hrw.
20 001
tot
50 000
hrw.
aEMEENTEN
10 001
tot
20 000
inw.
5 001
tot
10 000
inw.
MET
2 001
tot
5 000
inw.
1001
tot
2 000
inw.
501
tot
1000
inw.
minder
dan 500
inw.
I. Aardewerk, kalk, steen, glas . . .
IL Diamantriyverheid
III. Drukkersbedrjjven
IV. Bouwbedrijven
V. Chemische n^verheid
VI. Houtbewerking
VIL Kleedingnijverheid
VIII. Kunstnijverheid
IX. Lederindustrie
X. Oer, turf, steenkolen
XI. Metalenbe werking
XII. Machines, instrumenten enz
XIII. Scheepsbouw, rytuigen
XIV. Papierindustrie
XV. Textiele nijverheid
XVI. Fabr. van gas en electriciteit . . .
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen . . . .
1134 1
800
14075
812
5351
8 160
240
13797
896
4949
2 005
815
233
11587
261
17148
7809
1128
16004
648
5757
9052
49
3453
123
5133
1112 049
175
249
814
365
9855
4
584
27
3988
39619
3 557
10 873
24057
357
6360
317
10096
59161 708
137
095
532
448
26214
580
9 917
4 713
30 740
2 675
5 700
21995
419
5 427
457
7 025
5 899
5 163
1744
2 453
1331
24 709
•79
283
4 960
121
853
2 240
165
1019
4
1169
293
1931
58
111
69
3104
1372
3
693
8 803
1
5
2
1
540
722
0S8
137
503
579
196
119
618
187
1558
381
5 437
813
1
517
6 983
619
1 571
4 446
25
1624
1534
2 167
382
11S8
338
380
115
7 498
924
537
8 046
365
2 778
5 169
17
1485
2 354
2 515
1989
305
21705
251
6 929
799
2
734
6 470
441
1478
5 428
23
2153
1153
2 280
818
1622
1022
699
137
6 697
297
151
2112
138
683
1432
5
710
6 383
614
112
281
27
136
27
2 001
6 753
352
7 088
295
1954
4 500
247
2 295
2 455
2 180
577
219
734
1511
100
4 750
25 145
9 951
13 896
144 900
10 212
38 820
91567
1684
39 826
16 255
40 324
19 952
22 737
6 992
49 486
4 485
114 342
1250
9 869
6 397
42 629
2 384
9 825
33 356
774
7 082
44
9 696
7 622
6 003
1810
1820
2 227
28 103
231
7
2 007
9 550
684
1940
7 560
80
1792
11
2 490
1601
1018
400
3 599
449
6 363
5 208
5
2 046
15 920
2 709
3 571
11448
180
4 660
21
5 865
4 469
1761
1725
11805
681
15 292
1752
28
1383
18 083
1002
4 294
9 812
241
4 366
4 963
5 436
2 575
3 056
694
10 599
475
14 909
. 4 977
26
1129
20 042
1433
7 079
10 666
69
7 722
6 474
5 982
1754
4 033
1433
12 684
330
18 781
8 031
16
806
25 153
1788
8747
12 819
250
9370
3 998
7700
1572
5-417
579
7152
272
21241
2 331
109
10 443
165
2 696
4 504
64
3 920
591
2 411
282
1171
265
1506
44
7 568
1 330
14
2 764
40
556
1235
24
810
151
659
50
257
18
322
6
1819
40
4
317
5
110
168
2
104
2
88
9
21
8
6
274
I—XVII. Totaal nijverheidsbedrijven . . . .
82264
65663
153969
130 947
16 459
31936
30 201
55 957
02 056
15109
36 000
650 574
170 906
39 782
87 466
83 676
104 614
114 914
38 069
10 054
1159
XVIII. Landbouw
93365
86552
64911
46 078
40 472
22 398
52 326
47 618
'4.0 001
26 282
50 273
570 278
4 239
3 082
9 283
59 751
134 580
213 115
104 844
35 702
5 552
XIX. Viscberij en jacht
871
1150
8791
5 944
2181
735
1480
1020
200
38
85
22 496
2 958
26
654
2 763
4 778
8 081
2 323
755
46
XX. Handel
XXI. Verkeer
XXII. Bankwezen
XXIII. Verzekeringswezen .
XX—XXIII. Totaal handelsbedrijven . . . .
12903
10970
279
224
24376
13609
11 820
390
238
26057
52536
37837
11 457
241
93071
50 975
28 659
2 736
1574
83 944
6 533
6 101
93
52
12 779
8 930
7 565
246
359
17100
12 609
9 222
130
126
22 087
8 444
7 153
191
131
15 919
10 797
9 010
210
114
|20 131
3 100
2 714
40
15
5 674
5 028
121
67
10 890
186 110
136 079
5 893
4143
332 225
66 475
44 522
3 663
2 468
117 128
13104
7 829
525
311
21769
22 253
14 896
693
495
38 337
22 483
17 017
559
289
22 081
18 775
247
259
40 348 ! 41362
26 703
23 532
172
220
50 627
10 055
8 039
28
85
18 207
2 668
2 091
5
12
4 776
282
270
552
XXIV. Vrije beroepen
XXV. Bijzonder onderwijs
XXVI. Verpleging
XXVII. Huiselyke diensten
XXVIII. Losse werklieden
XXIX. In dienst van den staat
XXX. „ „ „ een provincie
XXXI. „ , , , , „ gemeente . . . .
XXXII. „ „ „ „ waterschap . . . .
XXXIII. In dienst van een kerkgenootschap . .
I—XXXIII. Totaal generaal incl. v. onbek, beroep
752
2449
1 854
16196
888
3501
174
2029
183
1893
230797
1196
1676
1777
21431
13 127
815
42
2809
236
957
214494
3670
3313
2838
50033
13707
9 367
76
7705
11 002
460
413933
3 837
2 485
2 560
42 255
10140
7135
47
6 397
809
1244
343 827
419
283
204
7 796
856
1577
67
1300
592
350
85 336
695
823
870
11889
1228
2 826
44
1330
164
432
92 871
626
505
428
12 926
2710
885
54
1927
186
497'
126 840
520
470
487
10 043
656
1892
59
1787,
69
473
136 973
692
394
379
|13O65
1586
955
81
1841
161
384
U 929
259
82
136
3 845
288
776
34
691
11
125
53 557
444
2 648
463
9 032
110
1517
72
1147
2
1782
113 476
13 110
15 128
11996
197 511
33 296
34 246
750
28 963
3 415
9 597
5 743
3 733
3 616
57 615
17 852
8 706
76
8 843
72
1080
1 923 634 402 586
1189
851
1240
14 056
2 581
2 637
99
1874
26
335
89 554
1295
2 015
1 926
20 611
3 368
7 765
143
2 741
67
765
176 437
1515
11 634
064
23456
26 734
806
95
3115
244
1109
228 316
252
2522
1 938
27585
32 347
354
82
3706
466
1991
i—i
330 579
1491
3 060
1879
35 812
2 303
4 841
153
5116
1188
2 574
445 173
510
1091
286
13 655
853
807
78
2 496
994
1206
185 420
88
164
43
4 120
188
287
21
928
327
468
57 922
14
58
7
601
70
42
3
145
31
68
8 348

180
1
VERDEELING DER BEVOLKING IN IEDERE BEROEPSKLASSE OVER DE VERSCHILLENDlEoVINCIËN EN GROEPEN VAN GEMEENTEN IN PROCENT VAN HET TOTAAL DIER KLASSE.
BEROEPSKLASSEN.
1
I
2
ë
2
.'S
1
I I
I
i 1
meer dan
100 000
inwoners.
50 001
tot
100 000
inw.
20 001
tot
50 000
inw.
GEMEENTEN
10 001
tot
20 000
inw.
5 001
tot
10 000
inw.
MET
2 001
tot
5 000
inw.
1001
tot
2 000
inw.
501
tot
1000
inw.
500
en
minder
inw.
I. Aardewerk, kalk, steen, glas . .
II. Diamantnijverheid
III. Drukkersbedrijven
IV. Bouwbedrijven
V. Chemische nijverheid
VI. Houtbewerking
TIL Kleedingnjjverheid
VIII. Kunstnijverheid
IX. Lederindustrie
X. Oer, turf, steenkolen
XI. Metalen bewerking
XII. Machines, instrumenten enz. . .
XIII. Scheepsbouw, rjjt'ügen . . . .
XIV. Papierindustrie
XV. Textiele nijverheid
XVI. Fabr. van gas en electriciteit . .
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen . .
I—XVII. Totaal nijverbeidsbedrijven . .
XVIII. Landbouw ••, ,
XIX. Visschei'ij en
jacht
XX. Handel
XXI. Verkeer
XXII. Bankwezen
XXIII. Verzekeringswezen
XX—XXIII. Totaal handelsbedi^ven . .
XXIV. Vrije beroepen . . . . . . .
XXV. Bijzonder onderwijs
XXVI. Verpleging
XXVII. Huiselijke diensten
XXVIII. Losse werklieden
XXIX. In dienst van den staat . . . .
XXX. ,, „ „ een provincie . .
XXXI. » » » » gemeente . .
XXXII. „ , „ „ waterschap . .
XXXIII. , „ „ „ kerkgenootschap
I—XXXIII Totaal
Totaal der gelieele bevolking .
5,8
9,7
8,0
13,8
8,9
14,3
34,6
5,5
12,3
10,1
3,6
3,3
23,4
'5,8
15,0
12,7
16,4
3,9
6,9
8,1
4,7
5,4
7,3
5,7
16,2
15,5
8,2
2,7
10,2
23,2
7,0
5,4
19,7
12,0
10,9
31,1
M
11,0
6,3
14,8
9,9
2,9
8,7
0,8
12,7
5,3
5,2
17,9
5,7
8,1
8,6
10,1
15,2
5,1
7,3
8,7
6,6
5,7
7,8
9,1
11,1
14,8
10,9
3,4
11,1
5,6
9.7
6,9
10,0
11,2
11,1
18,2
0,3
28,7
27,3
34,8
28,0
26,3
21,2
16,0
2,0
25,0
28,6
40,2
15,7
13,2
32.3
22,9
23,7
11,4
39,1
28,2
27,8
24,7
30,0
28,0
28,0
21,9
23,7
25,3
41,2
27,4
10,1
26,6
29,3
15,2
21,5
22,4
2,3
99,6
33,9
21,2
26,2
14,7
24,0
24.9
13,6
2,8
17,4
29,6
22.7
24,9
5,0
29,7
21,6
20,1
8,1
26,4
27,4
21,1
46,4
38,0
25,3
29,3
16,4
21,3
21,4
30,5
20,8
6,3
22,1
23,7
13,0
17,9
19,0
0,3
2,0
3,4
1.2
2,2
2,4
9,8
2,9
1,5
8,5
0,8
0,2
1,5
2,7
2,5
7,1
9,7
3,5
4,5
1,6
1,3
3,8
3,2
1,9
1,7
3,9
2,6
4,6
8,9
4,5
17,3
3,6
4,4
4,2
5,5
5,0
6,1
5,3
4,4
5,6
8,1
3,8
3,6
5,4
5,6
2,7
2,7
3,1
8,5
4,8
4,9
3,9
3,3
4,8
5,6
4,2
8,7
5,1
5,3
5,4
7,3
6,0
3,'
7
8,3
5,9
4,6
4,8
4,5
4,8
4,9
3,2
3,7
4,8
6,1
4,0
4,9
1,5
4,1
9,4
5,4
1,9
5,2
4,8
0,8
2,6
6,6
4,6
9,2
6,6
6,8
6,8
2,2
3,0
6,7
4,8
3,3
3,6
6,5
8,1
2,6
7,2
6,7
5,4
5,2
6,6
6,7
3,9
5,6
3,6 j
7,2
5,6
1,0
3,71
14,5 Î
6,2 i
10,0 i
2,6
4,4
43,9
5,6
6,1
8,4
4,5
4,5
5,3
3,2
3,2 <
4,8
4.0 •
3,1
4,1
5.1 •
2,0
5,5
7,9
6,2
2,0
4,9
7,1
6,5
5,3
4,5
4,3
3,8
5,9
1,4
5.4
7,1
5,7
4,1
7,1
114,6
1,4
3,1
5,9
7,0
0,9
5,8
3^
2,8
6,1
5,3
2,6
3,2
6,6
4,8
2,8
10,8
6,4
4,7
.4,0
5,8
5,9
1,2
Ü
1,5
1,3
1,8
1,6
0,3
1,8
39,3
1,5
0,6
1,2
0,4
0,3
0,6
1,7
2,3
4,6
0,2
1,7
2,0
0,7
0,4
1,8
2,0
0,5
1,1
1,9
0,9
2,3
4,5
2,4
0,3
1,3
2,8
2,9
26,9
2,5
4,9
2,9
5,0
4,9
14,7
5,8
15,1
5,4
2,9
1,0
10,5
3,1
2,2
4,2
5,5
8,8
0,4
3,0
3,7
2,1
1,6
3,3
3,4
17,5
3,9
4,1
0,3
4,4
9,6
4,0
0,1
18,6
5,9
5,5
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100.—
5,0
99,2
46,0
29,4
23,4
25,3
36,4
46,0
17,8
0,3
24,1
38,2
26.4
25,9
3,7
49,7
24,6
26,3
0,7
13,2
35,7
32,5
62,2
59,6
35,2
43,8
24,7
30,1
29,2
53,6
25,4
10,1
30,5
2,1
11,3
20.9
22,3
0,9
0,1
14,4
6,6
6,7
5,0
8,3
4,8
4,5
0,1
6,2
8,0
4,5
5,7
7,3
10,0
5,6
' 6,1
0,5
0,1
7,0
5,7
8,9
7,5
6,5
9,1
5,6
10,3
7,1
7,8
7,7
13,2
6,5
0,8
3,5
4,7
4,7
20,7
0,1
14,7
11,0
26,5
.9,2
12,5
10,7
11,7
0,1
14,6
22,4
7,8
24,7
23,9
15,2
13,4
13,4
1,6
2,9
12,0
10,9
11,8
12,0
11,5
9,9
18,8
16,1
10,4
10,1
22,7
19,1
9,5
2,0
8,0
1 9,2
9,4
7,0
0,3
10,0
12,5 .'
9,8
11,1
10,7
14,3
11,0
30,5
13,5
12,9
13,4
9,9
21,4
10,6
13,0
12,8
10,5
12,3
12,1
12,4
9,5
7,0
12,1
11,6
10,8
8,9
11,9
8,2
19,9
12,7
10,8
7,1
11,6
11,9
12,2
19,8
0,3
8,1
13,8
•14,0
18,2
11,7
4,1
19,4
39,8
14,8
8,8
17,7
20,5
25,6
7,4
16,4
16,1
23,6
21,2
11,9
13,7
4,2
6,3
12,5
9,6
16,7
16,2
14,0
10,1
6,9
10,9
12,8
13,7
20,8
17,2
17,1
31,9
0,2
5,8
17,4
17,5
22,5
14,0
14,9
23,5
24,6
19,1
7,9
23,8
8,3
14,5
6,1
18,6
17,7
37,4
35,9
14,4
17,2
2,9
5,3
15,2
11,4
20,2
15,7
' 18,1
6,9
14,0
20,4
17,7
34,8
26,8
23,1
22,1
9,3
0,8
7,2
1,6
6,9
4,9
3,8
9,8
3,6
6,0
1,4
5,2
3,8
3,0
1,0
6,6
5,8
18,4
10,3
5,4
5,9
0,5
2,1
5,4
3,9
7,2
2,4
6,9
2,6
2,4
10,4
8,6
29,1
12,6
9,6
9,0
5,3
0,1
1,9
0,4
1,4
1,4
1,4
2,0
0,9
1,6
0,3
1,1
0,3
0,7
01
1,6
1,6
6,3
3,7
1,4
1,5
0,1
0,3
1,4
0,7
1,1
0,4
2,1
0,6
0,8
2,8
3,2
9,6
4,9
3,0
2,8
0,2
0,2
0,3
0,2
0,1
0,3
0.2
0,1
0,1
0,1
0,2
0,2
1,0
0,2
0,2
0,2
0,2
0,1
0,4
0,1
0,3
0,2
0,1
0,4
0,5
0,9
0,7
0,4
0,4

I
182
183
VERDEELING
DER IN EENIG BEROEP WERKZAMEN IN DE ONDERSCHEIDENE PROVINCIËN
VER DE VERSCHILLENDE KLASSEN IN PROCENT VAN HET TOTAAL.
BEROEPSKLASSEN.
1
1
2
1
I
9
a
01
g
s
i
O
6
1
12
HET RIJK.
|
I
meer dan
100 000
imv.
.50 001
tot
100000
inw.
20 001
tot
50 000
inw.
G E M E E N T E N M E T
10 001
tot
20 000
inw.
5 001
tot
10 000
inw.
2 001
tot
5 000
inw.
1001
tot
2 000
inw.
501
tot
1000
inw.
500
en
minder
inw.
I. Aardewerk, kalk, steen, glas . .
II. Diamantnijverheid
III. Drukkersbedrijven
IV. Bouwbedrijven
V. Chemische nijverheid
VI. Houtbewerking
VIL Kleedmgnjjverheid
VIII. Kunstnijverheid
IX. Lederindustrie
.
X. Oer, turf, steenkolen
XI. Metalenbewerking
XII. Machines, instrumenten enz. . .
XIII. Scheepsbouw, rijtuigen
XIV. Papierindustrie
. . . .
XV. Textiele u^verheid
XVI. Fabr. van gas en electriciteit .
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen .
.
,
I—XVII. Totaal nijverl^eidsbedrijven . ..
XVIII. Landbouw
XIX. Visscherij en jacht.
XX. Handel
XXI. Verkeer
XXII. Bankwezen
XXIII. Verzekeringswezen
0,49
0,35
6,10
0,35
2.32
3,53
0,10
5,98
0,39
2,14
0,87
0,35
0,10
5,02
0,11
7,43
40,05
40,46
0,38
5,60
4,75
0,12
0,10
3,65
0,53
7.47
0,30
2,69
4,23
0,02
1,61
0,06
2,41
0,49
0,55
0,58
1,81
0,17
4,61
30,68
40,43
0,54
6,36
6,52
0,18
0,11
1,10
0,01
0,96
9,57
0,86
2,63
5,81
0,09
1,53
0,08
2,44
1,38
2,21
0,26
1,58
0,35
6,33
37,19
15,68
2,12
12,69
9,14
0,35
0,30
0,66
2,88
1,37
8,93
0,78
1.66
6,89
0,12
1,58
0,13
2,04
1,43
1,50
0,51
0,71
0,39
7,16
38,23
13,37
1,73
14,80
8,32
0,79
0,46
0,09
0,33
5,79
0,14
1,-
2,61
0,19
1,10
1,38
0,34
2,26
0,07
0,13
0,08
3,63
19,14
47,39
2,56
7,62
7,12
0,11
0,00
1,48
0,75
9,52
0,59
1,88
5.50
0,14
1,59
0,63
2,38
1,20
0,69
0,20
1,68
0,41
5,88
34,52
24,23
0,80
9,66
8,18
0,27
0,39
0,64
0,41
5,51
0,49
1,23
3,51
0,02
1,28
1,21
1,71
0,30
0,93
0,27
0,30
0,09
5,91
23,81
41,21
1,18
9,94
7,27
0,10
0,10
0,39
5,87
0,27
2,03
3,77
0,01
1,08
1,72
1,84
1,45
0,43
0,24
15,84
0,18 1
5,C
40,86 II 28,60
34,75 ;
0,74
6,16
5,22
0,14
0,10
0,66
5,80
0,39
1,32
4,87
0,02
1,93
1,03
2,05
0,73
1,45
0,91
0,62
0,12
5,99
135,76
0,18
9,66
8,06
0,19
0,10
0,56
0,28
3,96
0,26
1,28
2,69
0,01
1,34
11,96
1,15
0,21
0,52
0,05
0,25
0,05
3,76
28,33
49,16
0,07
5,82
5,08
0,08
0,03
5,96
0,31
6,25
0,26
1,72
3,97
0,22
2,02
2,16
1,92
0,51
0,19
0,65
1,33
0,09
4,19
31,75
44,35
0,08
5,00
4,44
0,11
0,05
1,53
0,59
0,92
9,69
0.58
2,55
2,42
0,09
2,58
0,99
2,66
1,31
1,52
0,42
2,34
0,30
7,33
37,81
32,93
1,47
9,86
8,44
0,39
0,27
0,53
0,25
0,03
0,12
0,37
0,19
12,80
0,09
0,52
0,35
0,16
0,10
0,02
0,22
3,37
0,00 s
1,17
20,11
18,36
0,13
9,04
2,34
0,01
0,02
1,81
0,52
0,72
7,53
0,53
2,02
4,76
0,09
2,07
0,84
2,09
1,04
1,18
0,36
2,57
0,23
5,94
33,82
29,65
1,17
9,67
7,07
0,31
0,22
0,31
2,45
1,56
10,56
0,59
2,44
8,31
0,19
1,76
0,01
2,41
1,89
1,49
0,45
0,45
0.55
6,95
42 37
1,05
0,73
16,54
11,09
0,91
0,61
0,26
0,01
2,24
10,67
0,77
2,17
8,44
0,09
2 -
0,01
2,78
1,79
1,14
0,45
4,02
0,50
7,10
44,44
&,44
0,03
14,63
8,74
0,59
0,35
2,95
1,16
1,53
2,02
6,49
0,10
2,64
0,01
3,32
2,53
1,-
0,98
6,68
0,39
8,99
4-9,59
5,26
0.37
12,59
8,42
0,39
0,28
0,77
0,01
0,61
7,92
0,44
1,88
4,30
0,11
1,91
2,18
.2,38
1,13
1,34
0,30
4,64
0,21
6,53
36,66
26,19
1,21
9,85
7,45
0,24
0,13
1,51
0,01
0,34
6,06
0,43
.2,14
3,23
0,02
2,33
1,96
1,81
0,53
1,22
0,43
3,84
0,10
5,68
31.67
40,71
1,45
6,68
5,68
0,07
0,08
1,80
0,18
5,65
0,40
1,97
2,89
0,01
2,10
0,90
1,73
0,37
1,22
0,13
1,61
0,06
4,77
25,79
47,87
1,82
6,-
5,29
0,04
0,05
1,26
0,06
5,63
0,09
1,36
2,43
0,03
2,11
0,32
1,30
0,15
0,63
0,14
0,81
0,02
4,08
20,42
56,55
1,25
5,42
4,34
0,02
0,05
2,30
0,03
4,77
0,07
0,96
2,13
0,04
1,40
0,26
1,14
0,09
0,44
0,03
0,56
0,01
3,14
17,32
61,64
1,30
4,61
3,61
0,01
0,02
0,48
0,05
3,80
0,06
1,32
2,01
0,02
1,25
0,02
1,05
0,11
0,25
0,10
0,07
3,28
13,89
66,51
0,55
3,38
3,23
XX-XXIH. Totaal handelsbedryven . .
10,57
13,17
22,48
24,37
14,85
18,50
17,41
11,62 H 18,01
11,01
9,60
18,97
11,41
17,27
29,15
24,31
21,72
17,67
12,51
11,38
9,83
8,20
6,52
XXIV. Vnje beroepen
XXV. Bijzonder onderwijs
XXVI. Verpleging
XXVII. Huiselijke diensten
XXVIII. Losse werklieden
XXIX. In dienst van den staat . . . .
XXX. ,, „ „ een provincie . .
XXXI. B „ „ „ gemeente . .
XXXII. „ „ „ » waterschap . .
XXXIII. » » » » kerkgenootschap
0,33
1,06
0,80
7.02
0,38
1,52
0,08
0,88
0,08
0,82
0,56
0,78
0,83
10,01
0,53
1,78
0,02
1,31
0,11
0,45
0,89
0,80
0,69
12,08
3,31
2,26
0,02
1,86
0,24
0,35
1,12
0,72
0,74
12,27
2,94
2,06
0,01
1,86
0,23
0,36
0,48
0,33
0,24
9,13
1,01
1,84
0,08
1,53
0,70
0,41
0,75
0,89
0,94
12,85
1,32
3,08
[0,05
1,42
0,18
0,47
0,49
0,40
0,34
10,18
2,73
0,70
0,04
1,52
0,15
0,39
0,38
0,34
0,36
7,33
0,48
1,38
0,04
1,30
0,05
0,35
0.62
0,35
, 0,34
111,68
1,42
0,85
0,07
1,64
0,14
0,34
0,49
0,15
0,26
7,04
0,45
1,45
1,06
1,29
0,02
0,23
0,39
2,33
0,41
7,08
0,09
1,33
0,06
1,01
1,57
0,78
0,46
0,21
0,53
2,23
2,38
0,05
1,55
0,23
0,49
0,34
1,91
2,03
43,77
0,02
0,06
1,35
0,00"
0,52
0,68
0,75
0,62
10,27
1,74
1,78
0,04
1,51
0,17
0,50
1,42
0,93
0,90
14,34
4,43
2,16
0,02
2,19
0,02
0,27
1,33
0,95
1,38
15,71
2,88
2.94
0,11
2,09
0,03
0,37
0,73
1,U
1,09
11,65
1,91
4,40
0,08
1,55
0,04
0,43
0,66
0,70
0,47
10,27
1,20
2,98
0,04
1,36
0,11
0,49
0,38
0,76
0,59
8,34
1,01
0,71
0,02
1,12
0,14
0,60
0,34
0,69
0,42
8,05
0,52
1,09
0,03
1,15
0,27
0,58
0,27
0,59
0,15
7,37
0,46
0,44
0,04
1,36
0,54
0,65
0,15
0,28
0,08
7,35
0,32
0,50
0,04
1,60
0,56
0,81
0,17
0,69
0,08
7,20
0,84
0,50
0,04
1,74
0,37
0,81
I—XXXIII. Totaal generaal
100,—
100,—'
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,-
100,-
100,-
100,—
100,—
100,- •
100 —
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
v

I
184
voor personen in dienst der provinciën is hoofdzakelijk het gevolg van de verschillen in de
aantallen provinciale Waterstaats-ambtenaren. Terwijl er bijv. in Noordbrabaut 136, in Groningen 52
en in Limburg 40 provinciale Waterstaatsambtenaren geteld werden, kwamen er in Drenthe slechts
8, in Gelderland 9 en in Noordholland 14 voor. De gemeente-administratiën eischen betrekkelijk
weinig personeel in Noordbrabant, Gelderland en Limburg- en zijn betrekkelijk hoog in de
beide Hollanden met hunne groote gemeenten.
Het personeel in dienst der waterschappen is uitteraard in die provinciën het grootst waar
veel polders gevonden worden. Daarom zijn voor de oostelijke provinciën de percentages het laagst.
Bij de klasse „in dienst van eene kerkelijke gezindte" geven de beide katholieke provinciën
hooge percentages en staat Drenthe het laagst.
Wat de verschillende nijverheidsgroepen betreft, is klasse I naar evenredigheid het sterkst
vertegenwoordigd in Gelderland (steenfabrikage), Limburg (fabr. van aardewerk) en Zuidholland
(steen en aardewerkfabr.)
De diamantnijverheid zetelt zoo goed als geheel in Amsterdam.
De drukkersbedrij ven zijn sterker vertegenwoordigd naar mate in de provinciën meer of
minder groote gemeenten liggen, hetgeen ook met de bouwbedrijven het geval is. Ook de chemische
nijverheid schijnt eenigermate aan groote gemeenten eigen te zijn. Houtbewerking enz. domineert
in de provinciën Noordbrabant, Gelderland, Zuidholland en Overijssel. De kleedingsnijverheid
richt zich weder naar de groote bevolkingscentra. De kunstnijverheid, die op zich zelf niet van
groot belang is, wordt in hoofdzaak in Noordholland, Zeeland, Utrecht, Noordbrabant en vooral
in Limburg (kerkelijke kunst) beoefend. Meer dan V3 gedeelte van de lederindustrie behoort
tot Noordbrabant, hoofdzakelijk schoenmakerijen.
Het meer of minder voorkomen van de personen werkzaam in klasse X (oergravingen,
veenderijen, steenkolenmijnen) is geheel afhankelijk van den geaardheid des bodems. Omdat
deze nijverheid zich tot dusver bijna uitsluitend tot de veenderijen bepaalt, wórden de hoogste
percentages aangetroffen in Friesland, Overijssel, Groningen en Drenthe. Limburg heeft zijn
hooge percentages het meest aan mijnbouw te danken (steenkolenmijnen in het zuiden) terwijl
in het noorden ook in veenderijen wordt gearbeid.
De bewerking van metalen, met uitzondering van de fabricage van machineriën, is,
behoudens enkele uitzonderingen, vrij gelijkmatig over het land verspreid. Anders is het met
de machinefabricage (stoom- en andere werktuigen) die weder in hoofdzaak tot de groote
gemeenten beperkt blijft. Overijssel met zijne groote machinefabrieken te Deventer, Enschedé,
maar vooral te Hengelo, maakt hierop eenigermate eene uitzondering.
De scheepsbouw en de fabricage van rijtuigen en wagens, leveren voor Zuidholland,
Noordholland, Zeeland en Groningen hooge percentages. In Noordholland en Groningen is het
in hoofdzaak de scheepmakerij die de hoogte der percentages bepaalt, maar in Zuidholland en
Zeeland, werkt daartoe ook de wagenmakerij sterk mede. Deze toch is vooral ontwikkeld op
de eilanden, waar nog zoo goed als geen verkeerswegen van spoor of tram en voor de meer
naar binnen gelegen gemeenten ook niet te water worden aangetroffen.
De papiernijverheid is in Groningen relatief het talrijkst vertegenwoordigd, dan volgen
Limburg, Gelderland en Noordholland. De provincie Drenthe heeft zoo goed als geen
papierfabricage.
Bijna de helft der tot de textiele nijverheid behoorende personen woont in Overijssel
(hoofdzakelijk Twenthe) en van de overblijvenden weder circa de helft in Noordbrabant, zoodat
slechts een klein derde deel over de overige negen provinciën zijn verspreid.
De fabricage van gas en electriciteit komt weder het meest voor in de provinciën met
185
de grootste gemeenten. De voedingsnijverheid eindelijk is vrij gelijkmatig d. w. z. in verhouding
tot de bevolking over het land verdeeld.
Na het bovenstaande behoeft thans eene uitvoerige bespreking der verschillende industriën
voor de groepen van gemeenten niet meer te geschieden. Alleen zij vermeld dat de nijverheid
in totaal het meest personen trekt in de gemeenten tusschen 20000 en 50 000 inwoners, n.1.
± ^2 der arbeid verrichtende bevolking, en dat aan beide zijden dier groep de nijverheid geringer
wordt, naarmate de groepen daarvan verder verwijderd zijn. In de groep der grootste gemeenten
is zij ruim 42 °/„, in de allerkleinste gemeenten slechts bijna 14 u / 0 . De landbouw telt een
grooter aantal personen naarmate de gemeenten kleiner worden; van 1 °/ 0 in de groep der
grootste gemeenten, stijgt het cijfer tot circa 67 °/ 0 of a / 8 der arbeidende bevolking in de kleinste
gemeenten. Met de handelsbedrij ven is juist het tegenovergestelde het geval en wel met alle
klassen waaruit deze groep bestaat. • • .
Ook voor de vrije beroepen vertoonen de cijfers een dergelijken loop.
Wat de dienstboden aangaat, deze zijn relatief het talrijkst in de tweede groep van
gemeenten, overigens wordt hun aantal minder naarmate de gemeenten kleiner worden.
§ 3. VROUWENAÉBEID.
Bij de beschouwingen in deze paragraaf houde men in het oog dat vermoedelijk een
grooter aantal vrouwen, dan hebben opgegeven een beroep uit te oefenen, door loonarbeid
geheel of gedeeltelijk in eigen onderhoud voorzien. Een zeker aantal van dezen laatsten hebben
zich als beroepsloozen opgegeven omdat zij meenden dien ardeid niet beroepmatig te verrichten,
of ook omdat de arbeid niet geregeld wordt verricht, zooals bij boerendochters en vrouwen die
slechts in den hooitijd of bij het inzamelen van den oogst behulpzaam zijn, of bij huismoeders
die behalve de wasch van hun eigen gezin, dienstbodenwaschjes gereed maken. Ten slotte kan
tegenzin om er voor uit te komen, dat beroepmatigen arbeid moest worden verricht, een aantal
vrouwen er toe hebben gebracht zich als beroepsloozen te laten beschrijven. Hoe groot echter
het aantal is dat op deze grond ten onrechte als heroepsloozen in de statistiek voorkomt, kan
niet worden geraamd. . .
Nog op iets anders dient te worden gewezen. Er zijn beroepen waarvan men bij ondervinding
weet dat zij aan vrouwen arbeid verschaffen, terwijl de beroepstelling daarvan toch
geene aanwijzing doet. Dit kan bijv. het geval zijn met beroepen wier uitoefening geheel van
den tijd van het jaar afhankelijk is. Het tijdstip waarop de beroepstelling plaats heeft kan dan
oorzaak zijn dat de personen zich om redenen bovengenoemd als beroepsloos hebben opgegeven,
of dat zij óp dat tijdstip tijdelijk een ander beroep uitoefenden en daaronder in de beroepstelling
zijn geteld, omdat dit beroep als hoofdberoep was opgegeven. Weliswaar kan zich dit evenzeer
bij mannen als vrouwen voordoen; doch het aantal mannen op dezen grond in de uitkomsten
der beroepstelling onder de beroepsloozen gerangschikt, is toch ontwijfelbaar veel
kleiner dan dat der vrouwen.
Uit de cijfers op blz. 168 is dan, behoudens de zooeven gemaakte reserves, gebleken dat,
terwijl ruim 59 °/„ der mannelijke bevolking een beroep uitoefent, dit slechts met bijna 17 °/ 0
der vrouwen het geval is. Op 100 in de beroepen werkzame vrouwen komen voor rekening
van de nijverheid . . 20,11 ° |
„ „ landbouw . . . 19,36 !
„ „ visscherij en jacht 0,13 ,
van handel en verkeer . 11,41
„ huiselijke diensten . 43,77
„ de overige . . . . 6,22
Van het aantal ongehuwde vrouwen boven 12 jaar oefenen 40 n / 0 een beroep uit, van de gehuwde
vrouwen 5 °/ 0 en van de in weduwstaat verkeerende en de gescheidene vrouwen circa 30 o/ o .

186
De onderstaande cijfers vermelden voor de verschillende klassen het aantal ongehuwde
en gehuwde vrouwen en het aantal weduwen, onder welke laatsten ook de gescheidenen zijn begrepen.
I.
It.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XII.
XIII.
XIV.
XV.
XVI.
XVII.
XVIII.
XIX.
XX.
XXL
XXII.
XXIII.
XXIV.
XXV.
XXVI.
XXVII.
XXVIII.
XXIX.
XXX.
XXXI.
XXXII.
XXXIII.
BEROEPSKLASSEN.
Aardewerk, kalk, steen, glas .
Diamantnijverheid
Drukkersbedryven
Bouwbedrijven
Chemische nijverheid . . . .
Houtbewerking . . . . . .
Kleedingnijverheid
Kunstng verheid
Leclerindustrie
Oer, turf, steenkolen . . . .
Metalenbewerking
Machines, instrumenten enz. .
Scheepsbouw, rijtuigen . . .
Papierindustrie
Textiele nijverheid
Fabr. van gas en electriciteit .
Fabr. van voedingsmiddelen. .
Landbouw
Visscherg en jacht . . . .
Handel
Verkeer
Bankwezen
Verzekeringswezen
V4je beroepen
Bijzonder onderwjjs . . . .
Verpleging
Euiselflke diensten . . . .
Losse werklieden
In dienst van den staat. . .
„ een provincie
„ „ gemeente . .
„ , waterschap . .
„ „ kerkgenootschap
I—XXXIII. Totaal . .
Ongehuwd.
1730
1042
119
132
1498
581
44 572
320
1 103
838
414
416
12
816
13 123
9
3 340
51333
339
14 203
3 183
23
48
729
8 010
b'890
173 252
23
166
5 308
1
2 053
335 626
Aantal vrouwen in eenig beroep werkzaam.
G-ehuwd.
439
29
4
28
44
91
4 829
44
82
469
422
2
74
966
648
11 818
136
12 252
3 090
8
5
Ö05
140
802
6 152
18
34
451
2
60
43 366
Wed.staat.
148
20
24
363
70
179
6 085
25
189
210
223
31
82
50
519
2
1096
16 433
79
12 726
3 880
16
21
165
118
1113
10 177
36
57
1
119
23
127
54 407
Totaal.
2 317
1091
147
523
1612
851
55 486
389
1374
1517
679
449
96
940
14 608
11
5 084
79 584
554
39 181
10153
47
74
1499
8 268
8 805
189 581
77
257
1
5 878
26
2 240
433 399
Worden deze cijfers voor groote groepen samengevat, dan zijn zij de volgende:
N^verheid . . .
Landbouw . . .
Visschery en jacht
Handel en verkeer
Huiselgke diensten
Overige beroepen
BEROEPSGROEPEN.
Ongehuwd.
70 065
51333
339
17 457
178 252
23180
Gehuwd.
17 793
11818
136
15 355
6152
2112
Wed.staat.
9 316
16 433
79
16 643
10177
1759
Totaal.
87174
79 584
554
49 455
189 581
27 051
Op 100 arb.
mannen.
10,1
12,3
1,1
0,4
18,7
2 q
153,6
30,0
3,6
10,3
1,7
2,3
0,4
15,5
41,9
0,3
4,6
16,2
2.5
. 26,7
8,1
0,8
1,8
12,9
120,5
276,0
2390,7
0,2
0,8
0,1
25,4
0,8
30,4
29,1
mannen.
15,5
16,2
2,5
17,5
2390,7
30,0
187
De groep der huiselijke diensten trekt de meeste vrouwen, daarop volgt de landbouw,
dan de kleedingnijverheid, daarna handel, vervolgens de textiele nijverheid en dan het verkeer,
terwijl de andere klassen meer of minder kleine percentages aanwijzen.
Uit de cijfers der laatste kolom blijkt, dat in de verschillende beroepsklassen vrouwenarbeid
in verhouding tot dien van mannelijke personen in zeer verschillende mate wordt gebezigd.
Bij de volgende beschouwingen zijn, naast de absolute totaalcijfers der werkzame vrouwen,
tusschen haakjes steeds medegedeeld de aantallen vrouwen, die als hoofden van zaken in de
cijfers voor de verschillende beroepen gegeven, begrepen zijn.
Gering is de vrouwenarbeid in verhouding tot dien van den man in de volgende
beroepsklassen :
III. Boek- en steendrukkerij 147 (28).
VI. Bouwvakken enz. 523 (360) ; van de 163 ondergeschikten zijn alleen in de behangerij
105 werkzaam.
VI. De houtbewerking enz. 851 (188), waarvan 603 (98) in de fabricage van kurk-, stroo-,
borstel- en vlechtwerk.
IX. Lederindustrie 1373 (201), in hoofdzaak in het schoenmakersbedrijf 1327 (160).
XI—XII. IJzer- en metaal-industriën 1128 (262), waaronder 188 (188) smeden, 70 (4)
fabricage van gouden en zilveren werken, 176 fabricage van capsulen en 58 (1) blikslagerij. De
fabricage van electrische toestellen en gloeilampen houdt 262 vrouwen in ondergeschikte positie bezig.
XIII. Scheepsbouw en rijtuigfabricage 96 (85), scheepsbouw 35 (33) en fabricage van
rijtuigen en wagens 57 (47).
XVI. Fabricage van gas en electriciteit 11 (1).
Ook in de fabricage van voedings- en genotmiddelen' is het vrouwelijk element ten
opzichte van het mannelijke niet sterk vertegenwoordigd, ook al wordt de arbeid van een groot
aantal vrouwen aangewend. De 5084 (1188) vrouwen zijn over de volgende bedrijven verdeeld:
molenaars 111 (104), brood- en beschuitbakkers 598 (425), fabricage van cacao en chocolade
662 (1), kofflepellerij en verlezerij 365 (2), fabricage van verduurzaamde levensmiddelen 220 (3),
poeliers en vleesehhouwerij 306 (267). fabricage van boter, kaas en zuivelproducten 451 (195),
tabak- en sigarenbewerking 1640 (19).
Relatief in meerdere mate wordt van vrouwenarbeid gebruik gemaakt in de volgende klassen :
I. Fabricage van aardewerk, glas, kalk en steenen 2317 (34), waarvan in de steenfabricage
656 (21), in de fabricage van fijn aardewerk enz. 1343 (4), fabricage van glas 267 (4).
II. Diamantnijverheid 1091 (76).
V. Chemische nijverheid 1612 (72), waarvan in apotheken 696 (50), in de fabricage van
kaarsen 497 (4), in de fabricage van zeep 124 (1) en in de lucifersfabricage 171.
VIII. Kunstnijverheid 389 (86), waarvan 367 (81) in naaldwerk en de vervaardiging
van kunstbloemen.
X. Oergraverij, steenkolen en veenderij 1517 (28). Deze vrouwen arbeiden bijna uitsluitend
in de veenderij n.1. 1515 (27).
XIV. Papier- en cartonvervaardiging 940 (24), waarvan in papierfabrieken 465 (1) en in
de papier- en cartonbewerking 475 (23).
In klasse XV, textiele nijverheid, bestaat het personeel uit bijna 30 °/ 0 of 14608 (609)
vrouwen, die over bijna alle onderdeelen zijn verdeeld. In de vlasindustrie vonden 195 (1)
vrouwen arbeid, waaronder 166 in de vlasbrakerij, fabricage van sajet 640 (14), idem van
katoenen garens 2729 (26), van wollen garens 426 (65) en van jute garens 164, fabricage van
wol en wollen dekens 931 (14), in de breierij (tricot) 2228 (391), fabricage van zeildoek en

188
linnen 844 (13), van katoen en bont 4676 (11), van jute 233 (3) en van tapijten 190 (3). Het
appreteeren, sterken, drukken en verven verschafte aan 453 (lOj vrouwen arbeid. De fabricage
van lint, band, koord enz., trok 363 (19) vrouwen en de fabricage van vischnetten 273.
Van de nijverheidsbedrijven is klasse VII, vervaardiging van kleeding, bedden enz., de
eenige waarin het aantal vrouwen dat der mannen overtreft en hier wel in vrij hooge mate
± 3 vrouwen, tegen 2 mannen, of 60 pCt. vrouwen, tegen 40 pCt. mannen. Onder de 55486
vrouwen zijn er hier niet minder dan 32 127 die hun beroep zelfstandig uitoefenen (in hoofdzaak
costumières, naaisters en modistes). De cijfers voor de afzonderlijke beroepen zijn : kleedermaaksters
en costumières 21 317 (13 977), naaisters 14 320 (8993), corsettenfabricage 256 (20),
fabricage van hemden en boorden 1453 (651), fabricage van hoeden en petten 406 (55),
fabricage van mutsen 432 (342), modistes 4944 (2813), fabricage van parapluien 140 (8), vervaardiging
van bedden en matrassen 188 (16), personeel in chemische wasscherijen 425 (45),
personeel in wasch- en strijkinrichtingen 11015 (4666) en mangellieden 476 (442).
Uit de hoofdcijfers gegeven op blz. 186 blijkt dat 15,5 vrouwen tegen 100 mannen in de
nijverheidsbedrijven in totaal werkzaam waren. Niet veel meer naar verhouding neemt de landbouw
voor zijne rekening. Hier toch bedraagt het percentage 16,2, terwijl in totaal 79 584 (20 948)
vrouwen in die klasse arbeiden tegen 87 174 (35 394) in de nijverheidsbedrijven. Er dient hier
nog eens op gewezen dat gezinsleden alleen dan geacht werden een beroep uit te oefenen als
zij daarin geregeld arbeidden.
De verdere onderverdeeling van de landbouwbedrijven is als volgt: eigenlijke landbouw
72 288 (18 432), veeteelt 6460 (2828), tuinbouw 811 (472) en boschbouw en houtteelt 25 (16).
Van de 554 vrouwen die in de jacht en visscherij werkzaam zijn, houden zich 452 met
het boeten van netten bezig. Van de overige 102 is het meerendeel werkzaam in de oester- en
mosselcultuur. Slechts een 18-tal, waaronder 17 bedrijfshoofden, oefenen zoetwatervisscherij uit.
In het jagersbedrijf komt slechts ééne vrouw als eendenkooihoudster voor.
In klasse XX, warenhandel, zijn de vrouwen in hoofdzaak bedrijfshoofden (winkeliersters)
of winkelbedienden. Over de verschillende soorten van handel zijn zij als volgt verdeeld:
Handel in grondstoffen. . . 451 (267)
„ „ kleedingstoffen. . 9 838 (4976)
„ „ voedingsmiddelen. 23 271 (20164)
„ „ woningartikelen . 2 048 (1738)
Boek-, papierhandel, uitg. . 532 (221)
Handel in luxe artikelen. . . 1 844 (1165)
„ „ vee en gevogelte
(51)
„ „ andere waren. . 1142 (929)
In de verkeersklasse zijn, met slechts 8,1 vronwen tegen 100 mannen, 10153 vrouwen
werkzaam, in hoofdzaak in de volgende beroepen : bij het spoorwegwezen 100 als stations- en
997 als wegpersoneel, 43 als tolgaarsters, 60 (58) in de stalhouderij, 382 (349) in de schippeiïj,
634 bij de posterijen en telegrafie, 167 (116) in de verschillende beroepen bij het expeditievak,
7413 (5010) vrouwen waren werkzaam in het hotel-, restaurant- en koffiehuiswezen, waarvan
4606 (3923) voor rekening van het laatste en 1432 (1423) pensionhoudsters, kamerverhuursters,
slaapsteehoudsters en commensalenhoudsters.
Het bank- en credietwezen trok slechts 47 vrouwen, waarvan 30 in ondergeschikten dienst,
terwijl het verzekeringswezen aan 74 vrouwen arbeid verschafte.
In de vrije beroepen met in totaal 1499 vrouwen, nemen de genees-, heel- en verloskundigen
(met inbegrip der vroedvrouwen) meer dan de helft in 779, daarna volgen tooneel en
publieke vermakelijkheden met 316 vrouwen.
Bij het bijzonder onderwijs is het aantal vrouwen overwegend, zij verhouden zich tot
de mannen als 120 : 100, met een totaal van 8268. Hieronder zijn 42 kostschoolhouderessen,
189
996 bewaarschoolhouderessen, 41 breischoolhouderessen, 4526 onderwijzeressen en 829 huisonderwijzeressen,
gouvernantes en muziekonderwijzeressen.
B}j do verpleging zijn de vrouwen nog sterker vertegenwoordigd. Met een aantal van
8805 staan zij tegenover slechts 3191 mannen of in verhouding als 276:100 ; 5647 harer hebben
opgegeven te zijn verpleegsters, zieken- of krankzinnigen-oppasseressen, terwijl 1224 bakers zijn geteld.
Er behoeft nauwelijks op gewezen dat bij de huiselijke diensten in hoofdzaak vrouwen,
arbeid gebezigd wordt, tegenover 1 man staan 24 vrouwen.
Van de overige . klassen zijn alleen nog van belang uit het oogpunt van vrouwenarbeid
klasse XXXI, gemeentelijke dienst, waarin van de 5878 vrouwen 5827 tot het openbaar onderwijs
behooren en klasse XXXIII, kerkelijke diensten, met 31 godsdienstonderwijzeressen en 2409
in andere ambten voor het grootste deel kloosterlingen.
Als losse werklieden waren 77 vrouwen werkzaam. In dienst van den staat arbeidden 257,
in dienst van een provincie 1 en in dienst van een waterschap 26 vrouwelijke personen.
In hoeverre de vrouw in lateren tijd op het arbeidsveld in meerdere mate met den man
in concurrentie treedt, dan dat dit vroeger het geval was, en in welke beroepen dit in hoofdzaak
geschiedt zal eene vergelijking met de uitkomsten der beroepstelling van 1889 voor het laatste
tienjarig tijdvak leeren. In totaal is die vermeerdering van den vrouwenarbeid echter niet groot,
daar in 1889 15,4 pCt. der vrouwen een beroep uitoefenden en dit in 1899 met 16.8 pOt. het
geval was. Stonden in 18S9 tegenover 100 arbeidende mannen 27,2 vrouwen in 1899 was dit
getal tot niet meer dan 29,1 gestegen. .
Volgens de op blz. 186 medegedeelde absolute cijfers is de overgroote meerderheid der
arbeidende vrouwen ongehuwd n.1. ruim 77 pOt. ; gehuwd is slechts 10 pOt. en in weduwenstaat
of gescheiden 13 pOt.
Deze verhoudingscijfers loopen voor de verschillende klassen zeer uiteen ; zij zijn de volgende :
BEROEPSKLASSEN.
I. Aardewerk, kalk, steen, glas
II. Diamantnijverheid . . . .
III. Drukkersbedryven . . . .
IV. Bouwbedrijven
V. Chemische njjverheid . . .
VI. Houtbewerking
VIL Kleedingiiyverheid . . . .
VIII. Kunstnijverheid
IX. Ledeiïndustiïe
X. Oer, turf, steenkolen . . .
XI. Metalenbewerking . . . .
XII. Machines, instrumenten enz.
XIII. Scheepsbouw, rijtuigen . .
XIV. Papierindustrie
XV. Textiele mj verheid . . . .
XVI. Fabr. van gas en electiïciteit
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen.
—XVII. Totaal n|jverheidsbedrjjven .
XVIII. Landbouw
75
95
81
26
93
68
80
82
80
55
61
93
13
'87
89
6
82
66
80
64
M»i
19
3353
119
11
6
31
6
—
287
13
9
15
f**
6
2
16
69
4
21
117
14
14
33
7
85
53
6
18
21
11
21
BEROEPSKLASSEN.
XIX. Visscherg en j a c h t . . . .
XX. Handel
XXL Verkeer
XXII. Bankwezen
XXIII. Verzekeringswezen . . . .
XX-XXIII. Totaal handelsbedrijven.
XXIV. Vrjje beroepen . . . . .
XXV. Byzonder onderw^'s . . .
XXVI. Verpleging . . . . . .
XXVII. Kuiselgke diensten....
XXVIII. Losse werklieden . . . .
XXIX. In dienst van den staat . .
XXX. „ „ „ een provincie.
XXXI. „ „ « » gemeente.
XXXII. „ . „ „ „ waterschap
XXXIII. '„ „ „ „ kerkgenootsch
I—XXXIII. Totaal . . .
OllgnlltlWll.
Ongo-
Iwml.
61
37
32
49
65
35
49
97
78
91
30
61
90
4
91
86
Getand.
25
31
31
17
7
31
40
3 6
23
17
8
7
3
Voilmvo.
14
32
37
34
2S
34
11
1
13
47
22
100
2
88
6

I
190
In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven voor elke beroepsklasse van de in
weduwenstaat verkeerende vrouwen en de gescheidenen naar leeftijd en positie in het door
haar bekleed beroep en daaruit blijkt, dat in die nijverheidsklassen, waarin het aandeel der
weduwen betrekkelijk zeer hoog is, de klassen IV en XI, (klasse XIII wordt buiten beschouwing
gelaten omdat de absolute cijfers der vrouwen, waaruit de percentages berekend zijn (96)
zeer gering is,) dit hoofdzakelijk veroorzaakt wordt door het groot aantal hoofden van bedrijven. Dit
is ook in den landbouw en eveneens in den warenhandel het geval (winkeliersters en depôthoudsters).
INDEELING DER WEDUWEN EN GESCHEIDEN VROUWEN NAAR BEROEPS-
KLASSEN, LEEFTIJD EN DE POSITIE IN HET BEROEP.
BEROEPSKLASSEN.
I. Fabricage van aardewerk, glas, kalk
en steenen.
Totaal . . .
II. Bewerking van diamant en andere
edelsteenen en fijne gesteenten.
Totaal . . .
III. Boek- en steendrukkery, drukken
van hout-, koper-, • staalgravure,
photographie enz.
Totaal . . .
IV. Bouwbedrijven (incl. reiniging van
gebouwen en aanleggen, onderhouden
en reinigen van wegen en
straten, ook gemeentelijke dienst).
Totaal . . .
V. Chemische nijverheid, fabricage van
kaarsen, olie, vernis, vet, zeep,
ontplofbare stoffen, verfstoffen.
Totaal . . .
3

192
193
LEEFTIJDEN en aEBOORTEJAREN.
LEEFTIJDEN en GEBOORTEJAREN.
BEROEPSKLASSEN.
XIII. Scheepsbouw, vervaardiging van
rytuigen.
XIV. Papier.
XV. Textiele nijverheid.
Totaal . . .
Totaal . . .
Totaal
XVI. Fabricage van gas en eleotriciteit
Totaal . . .
XVII. Bereiding van voedings en genotmiddelen.
Totaal . . .
I_XVII. Totaal Nijverheidsbedrijven.
XVIII. Landbouwbedrijven.
Totaal . .
Totaal . . .
*) Waaronder 1 van onbekenden leeftijd.
5 I
**H CO
23
s
«Sa
l
11
Sc
S
00 O
4 H
21 17 14 17 81
— 1
- - 1 12 21 17 14 17 82
1 1
12 lü
8 18 15
14
2
34
50
10 45 25 43 73 226
1
1
59 99 60 26 20 23 292
5 70 129 105 51 63 90 519
— 1
37 190 271 139 108 110 855
22 42
68
3
1
_27 81 58 28 18 15 227
67 I 275 I 335 I 168 I 126 | 125 |1096
9
16
25
516 1921 1868 976
27 7 97 31
14
283 732 587 271
808 |2674 2471 11251
780
1
248 2171 4197 2564 2211
1 51 2 4 22
1 2
183 636 642 355 263
- 1 7 | 432 1281314842
2925 2478
860
1
227 217
1008 [1078
2710
5
220
6931
23
29
2333
9316
14105
19
6
2303
2935 16433*
BEROEPSKLASSEN.
XIX. Visscherij (incl. vischltweekerjj en
jacht.
Totaal . . .
XX. Warenhandel (incl. tusschenhandel,
commissiebandel, makelaard^ en
verdere hulpbedryven van den
handel
Totaal . . .
XXL Verkeerswezen.
Totaal
XXII. Orediet- en bankwezen (incl. gelden
effectenhandel).
XXIII. Verzekeringswezen.
Totaal . . .
Totaal
XX—XXIII. Totaal handelsbedrijven.
XXIV. Vrjje Beroepen.
Totaal . . .
XXV. Bijzonder onderwijs (excl. openbaar
en godsdienstonderwijs).
XXVI. Verpl. of verzorg, v. armen, ouden,
kraamvr., zieken, gebrek., inval., krankz.
*) Waaronder 1 met onbekenden leeftjjd.
sS 1-H w
S oo
Ç0
•I
662 •
19
12
15
CD
s.
16
11
27
3178
116
59
78
16
2
~28~
3443
84
32
68
9 | 708 |3431 |36a7
1755
14
12
26
18 4 8'
Is
«03
1375
14
7
25
1680
13
2
26
1807 1421 1721
45
4
8 79
12102
260
125*
239
12726*
176 944 1186 492 358 430 Ü586
__ 7 20 12 13 2 2 56
__ 13 21 11 4 1 50
— 22 50 59 27 16 14 188
— 1 — 1218 [1035 |1268 | 536 | 377 1446 [3880
— 2
— — 3
838 4125
26 136
27 85
37 130
4632
96
48
129
2251
27
18
53
9 | 928 |4476 [4905 J2349
— 19 48 40 14
31
61
190
31
370
10
1735
16
11
43
1805
15
208 198
2110
153
12
1 16
41
2169
29
18
3
21
15700
316
193*
434
16648*
165
118
116 1113

194
195
BEROEPSKLASSEN.
XXVII. Huiselijke diensten (huis- en
stalbedienden e. d.).
XXVIII. Losse werklieden en andere niet
in een bepaald beroep arbeidenden.
XXIX.In dienst v.d.Staat (inchpost., teleg.,
téléphonie, landsdr. e. a. ngverheidsbedr.)
XXX. In dienst van eene provincie.
XXXI. In dienst v. eengem. (excl. gasfabr.,
dienst der openb.werken e. a. ngverh.bedr.)
XXXII. In dienst van een waterschap.
00
oo
LEEFTIJDEN en GEBOORTEJAREN.
8
36 1083
«w CO
si
3273 2849
16 13
13 27
38 37
10
«s
1277 922 734
20 11
10177
36
57
119
23
1130 (1097), tuinderij en bloemkweekerij 392 (376). In klasse XX zijn van de 12 726
weduwen 12 451 hoofden van zaken of depôthoudsters, 5 kantoorbedienden en 35 tusschenpersonen
van den handel. Klasse XXI: stalhouderij 56 (54), wagenverhuursters 12 (12),
voerlieden 12 (12), schipperij 321 (314), veerlieden 13 (Jl), expeditievak 70 (62), kruierij
16 (15), hotelpersoneel 368 (342), restauratiehoudsters 30 (24), bier-, .koffiehuis- en cafehoudsters
1939 (1928), commensalenhoudsters. kamerverhuursters, pension- en slaapsteehoudsters 718
(718), dienstbodenverhuursters 16 (16) en porsters 28 (28). In klasse XXIV : vroedvrouwen
98. In klasse XXV: kost-, brei- en bewaarschoolhoudsters 32, onderwijzeressen 50, huisonderwijzeressen
enz. 28. In klasse XXVI: verpleegsters 131 en bakers 852. In klasse XXVII:
dienstboden 10136. In klasse XXX : bij het gevangeniswezen 19. In klasse XXXI : bij het onderwijs 93
en in klasse XXXHI : 109 in de niet genoemde beroepen in dienst van eene kerkelijke gezindte.
§ 4. VERDEELING DER BEVOLKING IN DE NIJVERHEIDSBEDRIJVEN, DEN LANDBOUW, DE VISSCHERIJ EN DE
JACHT EN IN DE HANDELSBEDRIJVEN NAAR DE POSITIËN IN DE BEROEPEN BEKLEED.
Onderstaande cijfers geven voor de nijverheids- en handelsbedrijven een overzicht van
de verdeeling der daarin werkzame bevolking, naar de position in de beroepen bekleed. De
position worden uitgedrukt door de letters A, B, 0 en D.
XXIX-XXXII.
Totaal
XXXIII. In dienst van een kerkgenootschap
of kerkelijke gezindte.
XXIV-XXXIII.
I-XXXIII.
Totaal
Totaal
XXXIV. Gepensiouneerden (uit openbare,
kerkelijke of particuliere kassen).
XXXV. Zonder beroep.
I—XXXV. . Totaal generaal
78
97
175
11
U62.
53
17
3642
75
33
3398
3330 13648 15652
19
33
30
25
1564
8098 6476
15
14
24
1180
12
17
27
925
7118
38
200
127
11900
2 )
54407
3 )
124
3308 14111 23483 18309 20809 49235 129357
6645 27778 39168 26422 ! 27297 56391 18S88S
Daar bovenstaand overzicht slechts de groote beroepsklassen vermeldt, schijnt het niet van
belang ontbloot, nog eens afzonderlijk mede te deelen de voornaamste beroepen waarin weduwen
werkzaam zijn. Evenals bij de opnoeming van het totaal aantal vrouwen, wordt ook hier weder
telkens tusschen haalqes melding gemaakt van het aantal hoofden van bedrijven.
In klasse IV: huisschilders 118 (118), timmerlieden 117 (117), metselaars 40 (40). In klasse
VII: costumenraaaksters 1445 (1260), naaisters 1712 (1168), fabricage vau hemden en boorden Ö02
(158), modistes 176 (167), waschvrouwen en strijksters 2131 (1616), mangellieden 24.1 (241). In
klasse IX: schoenmakers 149 (132). In klasse X: verveners 209 (187). In klasse XI: smeden
176 (176). In klasse XIII: scheepmakers 30 (30), fabricage van wagens 38 (38). In klasse
XV zijn van de 519 weduwen 226 hoofden van bedrijven, waarvan 100 in de breierij.
In klasse XVII: molenaarsters 100 (100), broodfabricage 380 (364), vleeschhouwerij 208
(203), sigarenfabricage 78 (9). In klasse XVIII: landbouwsters 14894 (12639), veehouderij
!), Waaronder 3 met onbek, leeftijd.
2 ) Waaronder 8 met onbek, leeftijd.
*) Waaronder 2 met onbek, leeftijd.
6 ) Waaronder 7 met onbek, leeftijd.
a ) Waaronder 5 met onbek, leeftijd.
BEROEPSKLASSEN. A. B. • C. D. Totaal.
I. Aardewerk, kalk, steen, glas
II. Diamantnijverheid . . . .
III. Drukkersbedrijven
IV. Bouwbedrijven
V. Chemische nijverheid . . .
VI. Houtbewerking
VIL Kleedingnijvel > heid . . . .
VIII. Kunstu^verheid
IX. Lederindustrie
X. Oer, turf, steenkolen . . .
XI. Metalenbe werking . . . .
XII. Machines, instrumenten enz.,
XIII. Scheepsbouw, rgtuigeii . .
XIV. Papierindustrie
XV. Textiele nijverheid . . . .
XVI. Fabr. van gas en electriciteit
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen .
I—XVII. Totaal nijverheidsbedrijven .
XVIII. Landbouw
XIX. Vischerü en jacht . . '.
XX. Handel
XXI. Verkeer
XXII. Bankwezen
XXIII. Verzekeringswezen . . .
XX—XXIII. Totaal
handelsbedrjjven
3,8
7,3
9,2
22,9
11,8
29,7
52,2
29,2
43,5
6,6
23,2
14,0
14,8
9,5
5,6
0,6
24,4
25,0
31,4
32,2
58,1
28,7
17,9
5,6
44,7
0,5
0,2
0,6
0,2
1,7
0,3
0,4
0,2
0,4
0,4
0,4
0,6
0,3
0,4
0,3
2,2
1,0
0,5
0,5
0,9
2,1
2,5
7,1
7,6
2,4
5,1
1,1
7,6
2,5
19,2
2,2
1,4
3,1
1,8
2,0
2,5
9,6
3,8
5,1
3,6
14,5
5,7
3,7
0,5
5,2
18,1
13,9
36,6
69,9
17,8
90,6
91,4
82,6
74,4
67,3
67,8
46,0
67,5
54,8
91,1
73,9
75,8
81,2
85,0
90,5
•82,7
68,9
70,8
67,6
61,7
21,7
54,9
11,4
16,9
35,1
100,-
100,-
1.00,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
Onder A zijn gebracht personen, die zijn hoofd eener zaak of inrichting, van een bedrijf of
onderneming voor eigen rekening; onder B personen, die zijn hoofd eener zaak of inrichting

196
van een bedrijf of onderneming als bestuurders voor rekening van een ander ; onder C personen
in dienstbetrekking, belast met eenige directie, opzicht of controle, of behoorende tot directie-,
bureau- of kantoorpersoneel (opzichter, controleur, chef, boekhouder, kantoorbediende, meesterknecht,
ploegbaas enz. ; onder D personen in dienstbetrekking, behoorende tot de gewone werklieden
(handwerkslieden, veldarbeiders, fabrieksarbeiders, scheepsgezellen, matrozen, loopbedienden,
boden, bestellers enz.)
Het valt niet moeilijk uit de cijfers der klassen I—XVII die "aan te wijzen waarin het
grootste deel der daarin voorkomende bedrijven tot de fabriekmatige nijverheid kunnen
worden gerekend,
Bovenaan staat daarin de fabricage van gas en electriciteit, die uit den aard der zaak zoo goed
als geheel in het groot zullen worden gedreven. Daarna volgt de aardewerk-, steen- en glasfabricage
met 4,3 pCt. bedrijfshoofden. De bextiele nijverheid telt bijna 6 pCt. personen in de positie A
en B, waarna volgt de mijn- en veen-exploitatie met 7 pCt.
De percentages voor de verschillende bedrijfsklassen genoemd, geven geen dadelijk beeld
van de grootte van de bedrijven zelve; daarvoor dient het absoluut aantal personen tot de
verschillende klassen behoorende, mede in rekening te worden gebracht. De grootte van het
gemiddelde bedrijf in iedere klasse is echter uit de gegevens der beroepstelling niet te
berekenen, omdat meerdere personen aan het hoofd van één bedrijf kunnen staan, en dus de
deeler, in casu het aantal bedrijven, niet bekend is. Intusschen komt dit in alle klassen voor,
en zouden dus de verhoudingscijfers van het aantal bedrijfshoofden tot het totaal der arbeiders
eenig inzicht kunnen verschaffen in de verhouding van de grootte der bedrijven voor de verschillende
beroepsklassen, ware het niet dat de cijfers van de onderscheidene beroepsklassen
den invloed ondergaan van de meerdere of mindere mate, waarin in de klasse-totalen beroepen
zijn begrepen die öf zelfstandig door het bedrijfshoofd zonder hulp van anderen kunnen worden
uitgeoefend of althans weinig ondergeschikt personeel vorderen. Deze omstandigheid maakt ook,
dat, niettegenstaande het vast staat, dat in 'eene klasse vele groote en dikwijls zeer groote bedrijven
voorkomen, het betrekkelijk aantal bedrijfshoofden toch zeer groot kan zijn. Omgekeerd behoeft eene
klasse met relatief weinig bedrijfshoofden nog niet altijd alleen uit groot-bedrijven te bestaan,
maar kunnen enkele zeer groote bedrijven op de verdeeling naar de position in het beroep van
eene geheele klasse van grooten invloed zijn.
Zoo komen bijv. in klasse IX in de lederindustrie en de schoenmakerij een aantal bedrijven
voor waarin betrekkelijk veel werklieden arbeiden, die toch door de cijfers niet worden aangewezen,
wegens het overgroot aantal alleen werkende schoenmakers en lappers, die zich even goed
als de hoofden der straks bedoelde bedrijven, als een persoon in de positie A hebben aangegeven.
En deze omstandigheid komt in vele andere klassen voor. Zoo zijn in klasse IV het groot aantal
met weinig of geen personeel werkende, metselaars (25) (*), timmerlieden (26), loodgieters 23,
dakdekkers (64), stukadoors (21), huisschilders (29) en behangers (27) die het percentsgewijze aandeel
der bedrijfshoofden zoo hoog doet zijn (23.1). Klasse V, in welke het aantal bedrijfshoofden
relatief niet zoo bijzonder hoog is, telt betrekkelijk veel fabriekmatige nijverheid. De vele
bedrijfshoofden onder de apothekers (25) de drogisten (40) brengen het percentage op 13.5.
In klasse 6 is het aantal bedrijfshoofden bijzonder groot in de volgende beroepen die van eenig
belang zijn: beeldhouwers (29), houtdraaiers (30) meubelmakers (23), fabr. van stoelen (31);
klompenmakers (51) kuipers (34), bezem en boendermakers (61), borstelmakers (25), mandenmakers
(•) De cijfers tusschen haakjes wijzen telkens aan hoeveel °/ 0 dor in de beroepen werkzame personen bedrijfshoofden
zijn.
197
(35), mattenmakers (31), welke bedrijven in totaal 70 pCt. van het aantal in die klasse werkzame
personen arbeid geven.
In klasse VII, de kleedingsnijverheid, spreekt uit de cijfers nergens het bestaan van eenigszius
groote industriön omdat in bijna alle voorname/beroepen het aantal bedrijfshoofden relatief zeer ,
groot is: kleermakers (55) naaisters (63), fabrikage van hemden en boorden (45), fabr. van hoeden
en petten (30), fabr. van mntsen (80), modistes (57), fabr. van parapluien (37), fabr. van bedden
(19), barbiers (57), Chemische wasscherijen (20) waschinrichtingen (42), mangellieden (93) strijkinrichtingen
(46) ; al deze beroepen te zatnen vertegenwoordigen 98 °/ 0 van het totaal der in die
klasse arbeidenden.
In de kunstnijverheid, die in haar geheel niet zeer belangrijk is (zij verschaft slechts aan
9 van de 10.000 werkzame personen arbeid), komen uit den aard der zaak weinig bedrijven van
eenigen omvang voor.
In klasse IX bepalen de schoen- en zadelmakers, die samen 92 pCt. van de totale in die
klasse arbeidende bevolking tellen, de percentages ; schoenmakers (46) en zadelmakers (40). Ook
in de lederfabricage schijnen nog vele kleine bedrijven te bestaan, althans het betrekkelijk
aantal bedrijfshoofden bedraagt daarin nog bijna 26 pOt.
Klasse X is in hoofdzaak grootindustrie ; bijna alle onderdeelen mijnwezen (0,3), briquettenfabricage
(6), veenderij (8), fabricage van turfstrooisel (3), tellen een betrekkelijk gering aantal
bedrijfshoofden.
Ofschoon klasse XI in haai' geheel een betrekkelijk groot aantal bedrijfshoofden telt, komen
er toch belangrijke bedrijven in voor. Het groot aantal met weinig of geen personeel werkende
goud- en zilversmeden, blikslagers, maar vooral dat der fabricage van metaalwaren en grofsmeden,
' hebben het percentage opgevoerd. Goud- en zilversmeden (26), grofsmeden (27),
blikslagers (21), fabricage van metaalwaren (30). Daarentegen hebben enkele andere belangrijke
industriön lage percentages voor de bedrijfshoofden: capsulen-fabricage (0,7),
ijzergieterij (1,7).
In klasse XII telt de fabricage van stoom- en andere werktuigen, met slechts 2,8 pOt. bedrijfshoofden,
uit den aard der zaak groote bedrijven. Dat niettegenstaande dit klasse XII in haar geheel
toch nog 14 pCt. bedrijfshoofden telt, wordt veroorzaakt door dat van de overige tot die klasse
behoorende beroepen (met uitzondering van de vervaardiging van oorlogsmaterieel met ruim
2 pCt. bedrijfshoofden), die samen ± 88 pCt. der werklieden innemen, de meeste behooren tot
zeer kleine bedrijven. De voornaamste daarvan zijn: fabricage van electrische toestellen enz. (6),
fabricage van rijwielen, waaronder ook de herstellers begrepeu zijn (11), fabricage van
allerlei instrumenten (46), w. o. klokken- en horlogemakers (62) en fabricage van muziekinstrumenten
(22).
Klasse XIII met ruim 15 pCt. bedrijfshoofden, verkeert in dezelfde toestand als klasse XDI.
In de scheepmakerij met ruim 5 pOt. bedrijfshoofden, voor zooveel betreft den eigenlijken scheepsbouw,
komen hoofdzakelijk bedrijven van eenigen omvang voor, terwijl daarentegen de fabricage van
rijtuigen met bijna 19 pCt. en vooral de fabricage van wagens met ± 43 pOt. bedrijfshoofden
zoo goed als geheel voor rekening van de kleine industrie komt.
Ook klasse XIV is duidelijk in twee categoriën te verdeelen; de fabricage van papier en
carton behoort tot de groot-industrie met 2,5 pOt. bedrijfshoofden, terwijl de papierbewerking
zoo goed als uitsluitend in handen der kleinere industrie is: boekbinders (18), cartonbewerkers
(18), zakkenplakkerij (11).
Bij de eigenlijke textiele nijverheid, d. i, het spinnen, weven, bleeken, drukken en verven
van stukgoederen, worden de belangrijkste beroepen in groot-bedrijven uitgeoefend. De vlas-

198
bewerking heeft nog geen 5 pOt. bedrijfshoofden ; de fabricage van sajet (2,6), fabricage van
garens van katoen (0,8), fabricage van wollen garens ruim (5), fabricage van wol en wollen
dekens bijna (6), fabricage van tricot ± (15), hierin is begrepen de breierij, veelal huisindustrie,
fabricage van zeildoek en linnen (15), ook hier schijnt veel huisindustrie te bestaan, vooral
in Noordbrabant en Limburg waar deze industrie veel wordt beoefent en waar 28 pCt. bedrijfshoofden
werden geteld, fabricage van katoen en bont nog geen (4), fabricage van jute iets
minder dan (3), fabricage van tapijten (4 8 /i,), katoendrukkevs (0,7), bleeken van stukgoederen (2),
katoen en roodververij (9), wolververij (11), appreteeren en sterken (0,4). Bij deze cijfers dient
in het oog te worden gehouden dat het drukken, bleeken en appreteeren van stukgoederen
veelal gecombineerd is met de weverij en dat het sterken met het spinnen verbonden is.
Bij de overige minder belangrijke bedrijven der textiele industrie, als de fabricage van band,
koord, franje, passementeriën, watten enz., wordt meer klein bedrijf uitgeoefend met in totaal
9 pCt. bedrijfshoofden. Ook in de fabricage van touw met bijna 17 pCt. bedrijfshoofden moet
veel klein bedrijf voorkomen.
Zooals reeds is medegedeeld is de gas- en electriciteit-fabricage met resp. 2 1 /a en 6 pOt.
bedrijfshoofden, schier geheel tot den fabriekmatigen arbeid te rekenen.
De meest gemengde klasse is wel die der fabricage van voedings- en genotmiddelen.
Het hooge percentage der bedrijfshoofden, bijna 25 pOt., wijst op het in hooge mate voorkomen
van kleine bedrijven, terwijl aan den anderen kant door de ondervinding wordt
geleerd dat er tal van omvangrijke bedrijven bestaan, als broodfabrieken, suikerfabrieken en
-raffinaderijen, aardappelmeel- en stijfselfabrieken, cacao- en chocoladefabrieken, zuivelfabrieken,
margarineboterfabrieken, branderijen, gist- en spiritusfabrieken, bierbrouwerijen en sigarenfabrieken.
Slechts in enkele gevallen, waarbij de productie op kleine schaal niet mogelijk is,
spreekt het bestaan dezer grootbedrijven uit de cijfers der beroepstelling, zooals uit onderstaande
mededeelingen in verband met het bovenstaande blijkt. Pellerijen (11), fabricage van
meel (incl. molenaars) (33), grutterijen (27), broodbakkerijen (37), koekbakkers (27), fabricage van
suikerwerken (16), beetwortelsuikerfabricage (2 8 / 4 j, suikerraffinaderijen (l 1 /*)» aardappelmeelfabricage
g (2 (/,), 3 /,,), stijfselfabricagej g (^), cacaofabricage (2'/ 2 ), chocoladefabricage (4 1 /,;), koffiebewerking
enz. (9 J /a)» fabricage van verduurzaamde levensmiddelen (11 1 /»)» / vleeschhouwers (44),
poeliers (60), vischbewerking (19), zuivelbereiding (18), melkinrichtingen (3), margarineboterfabricage
(3), fabricage van vruchtensappen en mineraalwater (37), fabricage van alcohol (incl.
branderijen (5 1 / 2 ), distilleerderijen (17), fabricage van gist en spiritus (1,6), fabricage van likeuren
(15), fabricage van bier (12). drinkwaterleiding-exploitatie (3), tabaksbewerking (9), sigarenfabricage
(9'/ a ), zoutziederijen (11).
Hetgeen hiervoor is gezegd omtrent de onmogelijkheid van de berekening van het gemiddeld
bedrijf, tengevolge van de onbekendheid van het aantal bedrijven met meer dan een bedrijfshoofd,
geldt vooral omtrent klasse XVIII, die der landbouwbedrijven, en klasse XX, handel.
Hier toch heeft zich eenigermate doen gelden den invloed, dien de op blz. 21 genoemde
circulaire moest uitoefenen op het aantal bedrijfshoofden, n.1. de zinsnede, waarin wordt opgemerkt,
dat vrouwelijke echtgenooten, welke hare mans geregeld in hun beroep behulpzaam
zijn, moesten geacht worden eenig beroep te hebben met een gelijke positie als die van den
man. Dat eene geregelde hulp als hier bedoeld wordt, in alle beroepsklassen kan voorkomen,
maar in de landbouwbedrijven en in den handel (winkeliers) vooral voorkomt, is aan geen
twijfel onderhevig. In de laatstgenoemde klasse zijn het echter ook in hoofdzaak de zelfstandig
eene winkelzaak drijvende vrouwen, zoo gehuwde als ongehuwde, die het percentage der
bedrijfshoofden hebben opgedreven.
199
De invloed, welken deze omstandigheid in de verschillende klassen heeft uitgeoefend, blijkt
uit onderstaande cijfers, die aangeven het aantal gehuwde vrouwen, d. w. z. tot echtparen
behoorende vrouwen, die in de positie van bedrijfshoofd zijn geteld, waarvan wel (met
uitzondering van klasse Vu, waarin de gehuwde vrouw zelfstandig het bedrijf van costuumnaaister,
naaister of modiste kan hebben uitgeoefend) het meerendeel deel uit zal maken
van het bedrijf des mans.
BEBOEPSKLASSEN.
I. Aardewerk, kalk, steen en glas
IL Diamantnijverheid
III. Drukkersbedrjjven
IV. Bouwbedrijven
V. Chemische nijverheid . . . .
VI. Houtbewerking
VIL Kleedingnjjverheid
VIII. Kunstnijverheid
IX. Lederindustrie
X. Oer, turf, steenkolen . . . .
XI. Metalenbewerking
XH. Machines, instrumenten enz.. ,
XIII. Scheepsbouw, rijtuigen . . .
XIV. Papierindustrie
XV. Textiele nijverheid
XVI. Fabr. van gas en electriciteit .
XVH. Fabr. vnn voedingsmiddelen . .
XVIII. Landbouw. . . . . . . .
XIX. Visscherjj en jacht . . . • . .
XX. Handel
XXI. Verkeer
XXII. Bankwezen
XXIII. Verzekeringswezen
3
1
10
4
22
3 925
10
12
5
1
2
74
242
5 093
1
11913
1983
3
Voor de nijverheidsklassen beteekenen deze cijfers (met uitzondering van klasse VII) niet
veel. In de textiele nijverheid zullen het meerendeels zijn huisspinsters of -weefsters, terwijl
in de fabricage van voedings- en genotmiddelen de gehuwde vrouw in hoofdzaak voorkomt in die
bedrijven, waaraan tevens meestal een winkelzaak is verbonden en hier dus de vrouw als gewoon
winkelierster optreedt: van de 242 gehuwde vrouwen in die klasse waren 11 wafelbaksters enz.,
34 broodbaksters, 21 fabrikanten van vleeschwaren en 155 fabrikanten van boter en kaas. Dat
deze ' vrouwen niet tot den handel gerekend zijn, spruit voort uit het feit, dat elke producent
tevens handelaar is, en, waar hier nu de vrouw eenvoudig den man, producent, als handelaar
vervangt, moest zij ook tot de nijverheid blijven gerekend.
Voor den eigenlijken landbouw wordt het percentage der bedrijfshoofden 31 waarvan bijna
1 pOt. gehuwde vrouwen; bij de veeteelt daarentegen circa 40 pOt. met 2 1 /,, pCt. gehuwde
vrouwen. Het verschil van 9 pCt. tusschen de beide percentages wordt dus voor circa 8 pOt.
veroorzaakt door het verschil in grootte der bedrijven en voor \\ pOt. doordat de gehuwde
vrouw in de veeteelt, als vaak belast met het maken van boter en kaas, in meerdere mate dan
in den'landbouw het geval is. haren man in zijn bedrijf geregeld behulpzaam is.

200
Bij den tuinbouw is het percentage der bedrijfshoofden 40 pCt. waaraan de gehuwde vrouw
slechts voor i/s pOt. deelneemt. In de boomkweekerij met 25 pOt. bedrijfshoofden, komen slechts
2 gehuwde vrouwen als zoodanig voor.
In de zeevisschei'ij in totaal zijn 22 pOt. bedrijfshoofden. In de zeevisscherij, zonder nadere
aanduiding komen voor 25 pCt. waaronder natuurlijk allerlei soort van klein-bedrijven (kustvisscherij)
begrepen zijn. Voor de haringvisscherij afzonderlijk is het percentage slechts even 3 pOt. welk
percentage echter zeker te klein is, wijl nog afzonderlijk 49 reeders zijn genoemd, wier ondergeschikten
hebben opgegeven tot de haringvisscherij te behooren. Worden deze mede in
rekening gebracht dan zou het percentage stijgen tot 11 pCt. De oestercultuur telt ruim
13 pCt. bedrijfshoofden. De zoetwatervisscherij is zoo goed als geheel kleinbedrijf met ruim
61 pCt. bedrijfshoofden.
Zooals reeds is medegedeeld heeft de handel een groot aantal bedrijfshoofden n.1.50 pCt.
daarvan zijn 17149 of 9V2 pCt. gehuwde vrouwen die of zelfstandig of in de zaak der echtgenooten
werkzaam zijn en J2 362 weduwen of ruim 6'/ 2 pCt.
Voor de verschillende onderdeelen van den handel zijn de percentages der bedrijfshoofden
de volgende:
Handel in grondstoffen
±40 pCt.
„ „ kleedingstoffen „ 52 „
„ „ voedingstoffen „ 66 „
„ „ woningartikelen „ 39 „
„ „ papier, boek enz „ 33 „
„ „ luxe artikelen „ 66 ,,
„ „ levend vee „ 32 „
„ „ andere waren „ 59 „
In de klasse van het verkeer met 31.2 pOt. bedrijfshoofden is het percentsgewijze aandeel
dezer laatsten zeer gering bij de afdeeling spoorwezen 0.1 pOt. Bij het stoomtramwezen bedraagt
het 2 pCt. ; bij de omnibus, paardentram en den diligencedienst 2.2 pOt.; bij de stalhouderij incl.
de huurkoetsiers ± 17 pCt. ; bij de voerlieden 39 pOt.
Ook in het vervoer te water, d.i. de zeevaart en de binnenvaart loopen de verhoudingscijfers
der bedrijfshoofden nog al uit een. De zeevaart telt slechts 3 pCt. bedrijfshoofden
terwijl de binnenvaart tengevolge van het groot aantal voor eigen rekening
varende schippers niet minder dan 42 pOt. bedrijfshoofden telt; in de sohipperij als zoodanig
bedraagt het percentage 47.
Bij de posterijen en de telegrafie^ die in handen van den Staat zijn, is eigenlijk dus
slechts één bedrijfshoofd, de Staat. Toch staan 1027 personen bij de posterijen en 34 bij de
telegrafie genoemd in de positie B. Dit zijn de directeuren van post- of telegraafkantoren
en de brievengaarders in kleine gemeenten, waar zich geen postkantoor bevindt. Eigenlijke
ondernemers komen daarin alleen voor als aannemers van postdienst, meestal slechts wagenverhuurders.
De téléphonie is nog veel in particuliere handen en telt 4'/ 2 pCt. bedrijfshoofden.
De verschillende deelen van het expeditievak tellen relatief bijna alle een groot aantal
bedrijfshoofden, in totaal 29 pCt. Bij het logement- en koffiehuiswezen is het aantal personen
in de positie A en B overwegend 75 pOt.
Het crediet- en bankwezen in zijn geheel telt 25 pOt. bedrijfshoofden en het verzekeringswezen
13,2 pOt. Voor de verschillende takken van verzekering zijn de cijfers de volgende:
levensverzekering 7 1 / 2 pOt,, zieken- en begrafenisfondsen ö'/s» brandassurantie 19 l j 3 pCt.
201
Ten slotte volgt hier nog in de eerste plaats een overzicht van de verhouding der beide
geslachten in de verschillende beroepspositiën en in de tweede plaats een overzicht van de
verhouding der verschillende beroepspositiën naar de geslachten onderscheiden,
VERHOUDING DER BEIDE GESLACHTEN IN DE VERSCHILLENDE KLASSEN
NAAR DE POSITIËN.
(het aantal mannen in elke positie op 100 gesteld).
BEROEPSKLASSEN.
I. Aardewerk, kalk, steen, glas ,
II. Diamantnijverheid . . . . ,
III. Drukkersbedrijven . . . .
IV. Bouwbedrijven
V. Chemische njjverheid. . .
VI. Houtbewerking
VIL Kleedingnijverheid....
VIII. Kunstnijverheid. . . . .
IX. Lederbewerking . . . .
X. Oer, turf, steenkolen . . .
XI. Metalenbewerking....
XII. Machines, instrumenten enz.
XIII. Scheepsbouw, rijtuigen . .
XIV. Papierindustrie
XV. Textiele nyverheid. . . .
XVI. Fabr. van gas en electriciteit
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen
I—XVII. Totaal nijverlleidsbedrîjven .
XVIII. Landbouw
XIX. Visscl^erij en jacht . . .
XX. Handel
XXI. Verkeer
XXII. Bankwezen
XXIII. Verzekeringswezen . . .
XX—XXIII. Totaal handelsbedrjjven.
A
3,62
11,26
2,07
1,09
5,97
1,66
200,50
21,24
1,17
2,69
2,55
1,01
2,56
3,57
27,20
3,85
4,45
27,57
13,12
0,64
35.77
20,26
1,54
—
30,94
POSITIE IX HET BEUOKP.
B
0,74
7,H
2,39
0,29
2,31
0,81
147,13
—
0,71
—
—
0,93
—
3,70
10,88
—
2,09
9,39
2,35
—
34,66
6,19
0,24
1,22
17,59
C
0,64
4,90
3,32
0,22
47,16
1,06
35,38
1,92
0,81
—
0,79
0,47
—
2,29
2,24
0,15
2,17
5,39
4,45
0,68
28,91
6,06
0,59
2,41
17.26
D
11,08
12,49
0,75
0,14
15,29
2,54
120,64
36,17
5,65
11,18
1,49
2,79
0,06
18,04
45,31
0,24
4,98
12,39
27,91
3,74
5,55
3,16
1,20
0,72
3,95
Totaal.
10,1
12,3
1,1
0,4
18,7
2,3
153,6
30,0
3,6
10,3
1,7
2,3
0,4
15,5
41,9
0,B
4,6
16,2
2,5
26,7
8,1
0,3
1,8
12,9
120,5

202 203
PROCENTSGEWIJZE VERHOUDING DER VERSCHILLENDE POSITIËN IN HET
BEROEP IN IEDERE KLASSE BU DE BEIDE GESLACHTEN.
VERHOUDING VAN HET AANTAL GEHUWDEN EN ONGEHUWDEN IN IEDERE KLASSE BU DE
BEIDE GESLACHTEN, NAAR DE POSITIËN. (het aantal gehuwden op 100 gesteld).
BEROEPSKLASSEN.
I. Aardewerk, kalk, steen, glas .
II. Diamantnijverheid . . . . .
III. Drukkersbedrjjven . . . .
IV. Bouwbedrijven
V. Chemische ng verheid . . .
VI. Houtbewerking
VIL Kleedingnijverheid. . . .
VIII. Kunstnijverheid
IX. Lederbewerking . . . .
X. Oer, turf, steenkolen . . .
XI. Metalenbewerking
XII. Machines, instrumenten enz.
XIII. Scheepsbouw, rijtuigen . .
XIV. Papierindustrie
XV. Textiele nijverheid. . . .
XVI. Fabr. van gas en electriciteit
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen
I-XVII.
XVIII.
Totaal njjverheidsbedrjjven .
Landbouw . . . .
XIX. Visscherjj en jacht . . ,
XX. Handel
XXI. Verkeer
XXII. Bankwezen
XXIII. Verzekeringswezen . .
XX—XXIII. Totaal handelsbedrjjven
A
3,99
7,41
9,13
22,72
13,24
29,85
44,09
31,27
44,52
7,05
23,03
14,22
14,48
10,64
6,25
0,58
24,46
22,60
32,29
32,76
54,23
25,79
17,74
5,70
40,11
MANNEN.
B
;O,59
0,16
0,61
0,24
2,01
0,32
0,43
0,23
0,37
0,43
0,41
0,55
0,59
0,44
0,42
2,17
1,10
0,54
0,55
0,93
1,98
2,58
7,10
7,77
2,43
C
5,53
1,15
7,43
2,46
15,53 69,21 4,22
2,24
2,56
4,02
67,59 22,09
52,90 57,48
64,48 22,11
1 ( 29 53,82 14,56
2,19
2,54
9,85
90,34
74,02
75,38
1,84
34,32
6,24
3,80 81,43 87,50
5,77 83,14 2,45
4,98 88,34 4.06
14,51
5,79
4,04
0,56
5,34
17,78
14,19
63,77
69,43
17,87
D
89,89
91,27
82,83
74,58
82,74
68,66
72,82
66,59
60,97
26,01
57,44
11,39
17,10
39,58
1,42
6,78
17,69
68,64
9,09
23,37
40,27
26,24
8,30
72,74
64,79
34,04
70,97
VROUWEN.
B
0,04
0,18
1,36
0,19
0,25
0,12
0,42
0,07
0,22
0,11
0,11
0,49
0,33
0,08
2,57
1,98
2,13
1,35
2,45
C
0,34
0,46
23,13
1,53
39,08
1,06
0,59
0,26
0,30
1,18
0,85
0,27
9,09
2,70
1,41
0,15
1,44
19,26
10,67
46,81
91,89
17,64
§ 5. INDEELING DER BEVOLKING NAAR GESLACHT, BURGERLIJKE STAAT, BEROEP EN POSITIE DAARIN
BEKLEED IN ONDERLING VERBAND.
D
98,19
92,58
57,82
29,62
56,45
76,73
41,51
77,63
85,08
98,15
64,51
91,54
12,50
96,60
95,56
81,82
73,44
57,99
73,52
90,25
5,41
22,55
17,02
Nevenstaand wordt in verhoudingscijfers een overzicht gegeven van de bovengenoemde
verdeeling der arbeidende bevolking over de verschillende beroepsklassen.
6,76
8,94
BEROEPSKLASSEN.
I. Aardewerk, kalk, steen, glas
II. Diamantnijverheid . . . .
III. Drukkersbedrjjven . . . .
IV. Bouwbedrijven
V. Chemische nijverheid . . .
VI. Houtbewerking
VII. Kleedingnyverheid . . . .
VIII. Kunstnijverheid
IX. Lederindustrie
X. Oer, turf, steenkolen . . .
XI. Metalenbewerking . . . .
XII. Machines, instrumenten enz.
XIII. Scheepsbouw, rgtuigen . .
XIV. Papierindustrie
XV. Textiele nijverheid . . . .
XVI. Fabr. van gas en electriciteit
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen.
I—XVII. Totaal nijverheidsbedrijven .
XVIII. Landbouw
XIX. Visschery' en jacht,
XX. Handel....
XXL Verkeer . . .
XXII. Bankwezen . .
XXIII. Verzekeringswezen
XX—XXIII. Totaal handelsbedrjjven.
XXIV. Vrije beroepen . . .
XXV. Byzonder onderwijs
XXVI. Verpleging . . . .
XXVII. Huiselijke diensten. .
XXVIII. Losse werklieden . .
XXIX. In dienst van den staat
XXX.
XXXI.
XXXII.
eene provincie .
, gemeente .
» waterschap.
XXXIII. In dienst van een kerkgenootsch.
XXIV-^XXXHL (excl. XXVIII) . . .
*• XXXIII. Totaal generaal
A
21,18
36,59
28,98
14,52
25,71
17,88
24,89
31,49
24,71
12,69
12,55
29,94
14,02
21,97
25,50
13,43
15,17
18,25
13,04
2,-
20,-
18,98
9,32
30,11
34,10
16,16
MANNEN.
POSITIE! IN HET BEROEP,
B
54,03
16,67
29,23
101,71
64,76
106,78
127,54
200,—
235,71
40,-
121,92
87,72
71,05
42,11
54,74
18,29
100,16
87,79
141,26
50,73
45,25
23,15
25,76
25,88
31,93
37,43
21,43
76,51
60,69
79,57
53,27
67,69
92,59
96,43
38,79
71,96
90,76
45,68
36,86
46,54
69,45
81,69
66,90
110,11
12,47
170,82
64,77
149,37
82,61
114,77
95,13
73,73
181,89
91,86
54,90
142,08
213,70
249,37
258,11
67,12
189,49
119,83
85,85
121,97
101,05
27,08
173,50
122,36
162,61
119,66
126,18
76,43
33,46
26,31
89,86
Totaal.
86,—
69,34
143,04
65,67
54,18
82,18
85,56
125,22
94,19
60,79
109,67
95,26
68,68
97,20
90,13
31,55
99,72
83,25
83,71
65,50
53,83
49,58
87,31
61,34
52,57
75,31
164,56
99,—
55,79
40,98
95,40
27,17
38,05
16,66
120,20
72,42
74,58
13,79
1750,—
23,81
2,57
23,63
11,24
269,68
330,-
16,28
21,74
5,43
16,67
2,44
43,75
99,—
8,79
213,32
8,89
20,46
19,59
14,28
t
20,29
VROUWEN.
POSITIES IN HET BEROEP,
B
100,-
*
*.
463,41
t( 2 )
*
700,—
127,28
393,10
64,10
64,60
60,80
64,01
700,—
*
3300.—
166,67
5150,—
>k
1111,11
*
700,
300,-
680 —
*
705,88
1679,71
75,70
33,33
2825,97
913,09
1000 —
195,65
2136,67
308,44
2196,32
1316,67
307,89
1836,16
553,-
938,41
516,33
1092,85
126,98
918,60
5037,50
500,-
756,60
1083,05
800,—
498,39
775,06
552,75
206,14
376,63
84,98
14,44
66,67
161,31
Totaal.
294,70
2122,43
425,—
33,76
1314,03
215,29
408,39
463,77
407,01
123,42
156,23
126,06
14,28
658,06
883,70
450,—
191,51
467,98
181,71
157,68
56,89
45,67
95,83
184,62
54,56
94,67
3104,65
359,79
1061,06
42,59
182,42
931,23
1097,86
974,90
343,27
C 1 ) Waar een * is ingevuld komen geen gehuwden voor.
( a ) r, , t » n » noch gehuwden noch ongehuwden voor.

204 205
§ 6. INDEELING DER BEVOLKING NAAR GESLACHT, LEEPTWD1 ROEP EN DE POSITIE DAARIN BEKIlEED „ ONDERLING VERBAND.
PROCENTSGEWUZE VERHOUDING VAN DE VERSCHILLENDE LEEFTUDSKLASSEN NAAR| E P0 SITIËN EN BIJ DE BEIDE GESLACHTEN IN DE ONDERSCHEIDENE BEROEPSKLASSEN.
BEROEPSKLASSEN.'
I. Fabricage van aardewerk, glas, kalk on
steenen.
II. Bewerking van diamant en andere edelsteenen
en fijne gesteenten.
III. Boek- en steendrukkerij, drukken van hout-,
koper-, staalgravure, photographie enz.
IV. Bouwbedrijven (ind. reiniging van gebouwen
en aanleggen, onderhouden en reinigen
van wegen en straten, ook gemeentelijke
dienst).
Y. Chemische nyverheid, fabricage van kaarsen,
olie, vernis, vet, zeep, ontplofbare stoffen,
verfstoffen.
"VI. Hout-, kurk-, stroobewerking, snjj- en draaiwerk
van verschillende stoffen.
VIL Kleeding en reiniging.
VIII. Kunstnijverheid.
IX. Leder, wasdoek, caoutchouc.
X. Oer, steenkolen, turf.
A
B
C
D
A
B
0
D
A
B
0
D
A
B
0
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
beneden
12 jaar.
1888
en later,
0,13
0,03
0,10
0,04
0,09
0,09
0,12
0.13
0,11
12ofl3
1887
1886
2,73
0,98
0,07
0,49
6.52
0,06
2,04
0,45
3,68
0,24
5,03
0,22
3,89
4,19
4,85
0,31
0,95
14ofl5
1885
1884
1,12
5,98
0,15
7,14
1,41
3,13
12,34
0,01
0,53
6,18
2,32
4,87
0,07
0,82
2,12
8,79
0,04
1,41
8,92
1,92
8,86
0,04
0,81
9,75
0,62
3,27
16ofl7
1883
1882
1,76
6,98
0,45
0,08
4,30
10,96
0,13
0,28
1,74
7,67
0,58
3,44
5,12
0,21
2,45
2,83
9,01
0,29
3,35
10,52
3,85
9,58
0,27
0,71
2,22
10,92
0,09
0,94
5.40
18-22
1881
1877
1,21
5,22
8,46
17,99
5,63
9,80
15,79
2,95
2,88
14,28
21,47
1,82
9,91'
12,97
17,78
0,87
1,73
13,17
11,51
2,12
9,02
10,72
18,90
4,08
7,64
12,12
24,73
3,39
33,33
13,46
27,42
3,66
15,60
12,32
24,09
1,06
7,94
9,62
16,71
LEEFT IJ DEN
23—35
1876
36—50
1863
51-60
1848
1864 1849 1839
MANNEN.
21,29 42,26 18,22
42,54 30,60 15,67
33,76 34,71 12,85
33,16 21,44 7,68
50,23
42,86
19,71
56,58
36,05
41,67
36,30
28,27
23,94
44,19
36,22
29,15
30,47
54,91
36,53
33,06
23,20
43,47
35,22
29,14
30,42
52,22
40,69
29,09
32,09
66,67
48,08
31,62
29,79
51,06
44,04
27,69
16,65
23,80
27,33
34,73
35,77
42,86
45,09
17,78
37,78
35,71
25,54
13,58
38,67
33,43
31,04
22,95
31,08
24,86
25,37
25,92
36,08
31,97
28,39
1S.04
31,24
28,66
27,49
13,95
35,31
23,08
12,45
34,57
24,11
27,68
14,08
35,03
31,75
39,13
24,82
5,63
18,63
1,74
14,26
15,47
11,35
4,23
19,50
7,65
11,57
8,78
18,96
12,14-
11,53
20,32
7,38
15,08
6,58
15,71
7,64
10,07
5,03
16,30
7,69
4,79
15,64
6,38
7,68
5,U
25,31
30,16
13,05
8,01
E
61-6
1838 «
1834
7,9
1,49111
4,31
2,19
1,221
7,14
1,9
0,3
5,261
2,3
7
7,1
2,831
8,011
2,8»
8,52
3,4!
3,82
3,23
Uk
3,0
7,73
0,6*|
2,9"
1,8
1,9
0,7
EBOORTEJAREN.
6-70
1833
11829
5,05
2,98
2,47
0,91
0,61
2,94
0,22
1,75
1,66
0,85
4,44
1,70
1,44
5,18
1,73
1,57
1,97
5,37
1,64
1,77
_U3
: 6,17
1,27
1,08
1,02
JU2
4,76
Ui
!
C
3,16
3,41
1,80
71 en
daarb.
1828en
vroeger,
4,06
1,49
1,36
0,70
0,30
0,98
0,06
1,83
2,38
1,17
0,57
4,30
1,09
4,92
0,58
1,80
0,69
5,32
0,82
0,58
_0,95_
5,31
1,91
0,65
0,85
4,19
0,24
4,78
1,42
1,21
0,79
6,74
1,59
1,55
1,35
TOTAAL.
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
160,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
beneden
12 jaar.
1888
en later
12 of 13
1887
1886
0,05 6,61
0,09 i 2,87
0,11
0,61
0,10
0,17
14,12
1,29
11,48
0,05
0,30
4,57
4,30
4,28
1,55
14ofl5
1885
1884
13,24
1,34
12,96
2,96
12,94
2,58
0,16
15,06
16,39
0,81
1,30
1,22
11,97
12,25
12,06
5,64
16 of17
1883
1882
16,09
5,40
13,76
8,82
11,76
5,80
0,95
17,80
0,53
11,11
17,30
3,61
5,19
2,81
•15,09
3,49
8,94
1,50
16,34
3,57
9,40
18—22
1881
23—35
1876
36—50
1863
1877 1864 1849
VROUWEN.
0,16
10,-
25,-
29,63
35,13
40,-
26,08
41,18
34,12
25,16
30,—
32,09
1,59
11,11
25,88
19,23
21,21
25,99
29,92
12,79
26,82
2,50
30,28
3,57
28,14
100,—
62,50
21,67
52,76
100,—
,60,—
40,59
23,08
100,-
35,29
18,80
2,51
100,—
12,50
32,26
13,23
100,-
58,57
20,—
11,17
66,67
15,93
33,56
44,59
52,90
22,46
39,53
27,15
11,-
100,-
26,60
3,57
24,98
24,24
8,35
5,40
3,17
23,08
5,88
5,88
21,17
37,50
15,49
9,68
4,39
23,40
11,11
5,97
22,73
20,78
11,62
8,08
23.25
100,--
11,92
23,50
7,61
14,28
16,86
51—60
1848
1839
33,33
12,50
2,29
0,20
26,92
2,94
2,35
35,38
7,74
26,47
0,31
0,22
25,53
3,06
10,69
5,19
3,36
4,21
11,63
4,63
1,97
28,56
7,72
61—65
1838
1834
21,21
1,01
0,09
13,65
2,58
16,18
0,11
12,23
100,—
1,99 i
4,14
1,73
1,22
1,54
66—70
1833
1829
9,09
0.44
0,09
11,54
2,94
12,23
1,29
7,35
0,16
0,22
11,70
0,92
2,84
1,09
5,8.1 I 1,16
3.31
12,50
0,26
2,15
0,66
11,50
100,—
0,26
2,55
71 en
daarb.
1828en
vroeger.)
12,12
0,58
7,69
15,04
5,81
11,77
13,83
0,46
2,37
0,61
0,96
2,33
14,50
.0,17
21,43
1,01
TOTAAL.
23,-
25,-
100,-
100,-
100.-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100.-

.
206
207
XI.
BEROEPSKLASSEN.
Metalen (bewerking van).
XII. Vervaardiging van stoom- en andere werktuigen,
instrumenten, oorlogsmaterieel.
XIII. Scheepsbouw, vervaardiging van rgtuigen.
XIV. Papier.
XV. Textiele nijverheid.
XVI, Fabricage van gas en electriciteit.
XVII. Bereiding van voedings- en genotmiddelen.
I—XVII. Totaal ngverheidsbedrijven.
XVIII. Landbouwbedrijven.
XIX. Visscher}] (incl. vischkweekerjj) en jacht.
XX. Warenhandel (incl. tusschenhandel, commissiehandel,
makelaardij en verdere
hulpbedrjjven van den handel).
ir*
ü
1
A
B
C
D
A
B CD
A
B
D
0
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
1)
beneden
12 jaar.
1888
en later
—
0,07
__
—
—
0,02
—
m—m
0,04
—
—
0,14
—
—
0,09
—
—
_
0,01
0,07
.
—
0,07
__
z
0,22
.
—
0,25
0,02
0,13
12 of13
1887
__
1886
,
0,19
5,02
0,04
—
0,42
2,12
—
2,92
0,86
7,15
—
0,23
5,91
,
z
0,21
__
0,27
4,24
—
0,23
3,58
—
2,11
0,01
—
3,36
0,05
0,14
0,80
8,74
14 of 15
1885
1884
_ Ṁ
1,49
11,90
,
1,77
7,37
—
1,16
6,83
—
0,57
9,62
0,61
1,32
7,70
0,92
1,11
0,01
1,88
8,53
0,02
0,10
1,51
7,64
0,01
0,15
0,46
5,32
0,12
0,34
6,91
0,20
0,34
4,41
7,52
16of17
1883
1882
0,05
0,62
3,18
11,78
0,15
0,93
5,10
10,03
0,06
2,09
7,52
0,31
—
2,01
9,20
0,09
—
2,65
6,99
_
2,77
2,32.
0,16
1
3',70
10,05
0,18
0,66
3,07
8,69
0,08
1,14
1,77
7,35
0,56
1,46
0,34
8,75
0,47
1,20
7,88
8,62
18—22
1881
1877
0,88
5,56
11,23
22,09
3,35
8,41
19,05
22,76
1,07
4,62
10,22
17,10
2,64
7,41
6,88
16,77
1,28
2,04
11,39
15,02
7,69
1,03
12,94
9,83
2,12
8,45
14,52
22,69
2,40
7,42
13,14
19,52
0,77
8,83
9,44
19,19
3,84
9,27
2,73
21,68
3,10
8,31
23,03
19,55
LEE
23-35
1876
1864
M
20,38
52,47
42,34
26,05
30,15
45,79
39,09
32,15
18,61
49,23
36,01
30,69
24,07
37,04
38,97
29,35
15,27
42,18
32,45
29,26
34,61
32,99
38,35
35,60
35,58
53,22
40,46
31,45
27,78
48,59
37,68
30,48
16,38
40,35
40,-
82,18
28,69
47,32
41,29
32,17
26.92
38,69
36,09
30,82
F T IJ
36-50
1863
_
1849
A N N
38,98
32,72
28,63
14,78
35,09
27,10
22,90
17,59
36,18
30,77
30,43
20,61
32,92
33,33
29,51
17,76
35,05
29,25
31,59
21,23
26,92
40,21
28,51
34,06
35,89
25,23
26,57
15,38
36,06
28,59
28,43
19,06
33,77
30,19
29,76
17,89
33,21
30,24
38,82
17,16
35,66
33,29
18,41
18.43
DEN
51—60
1848
—
1839
E N.
21,26
6,80
7,75
5,37
17,67
14,95
8,43
5,75
22,88
18,85
14,05
9,23
20,03
11,11
14,33
6,18
24,13
15,65
12,89
8.61
15,39
11,34
•11,56
11,19
15,48
8,19
8,73
4,96
17,89
9,91
10,66
6,89
23,42
11,99
14,52
8,26
16,39
7,80
10,58
5,99
18,37
11,65
6,16
7.06
EJ
ei-J
1838 Il833
!
1-
183!]
I
Il829
7,91 1 5,41
2,7|
l,o|
5,6J
2,8
1,8
1,81
8,15 16,13
1,54
4,06 I 0,81
2,68 1 1,31
8,8 1 5,74
11,1
'SM1 2,58
1.8]
ll,ij
MIA
11,3
I h23
0,1*1• 1,78
f3,20
5,171
2,0!
2,4
6,8
2.49
2,9
«m
2M
ïoS
3,2
a
7.'
6,2
3,2
o li
[ËlT
[6-70
1 1,24
1 0,89
1 0,82
14,26
1 1,09
1 0,59
1 1,21
1 5,41
• 2,72
1 1,73
1 1,37
1 3,85
1 *> 12
I 1J7
• 0,99
|0j75_
ITso
1 lAl
I 1,37
1 2,15
1 2,50
15,21
1 0,49
1 1,53
H 1 r\n
• 1.75
• 1,01
|ï,28
OOETEJA
71 en
daarb.
1828 en
vroeger.
4,97
0,62
1,49
0,56
3,64
_
0,86
0,37
6,92
1,16
1,05
5,90
—
0,86
0,79
7,61
1,36
1,09
0,91
L 1
2,06
1,23
0,81
2,37
0,67
0,43
0,39
4,32
0,82
0,95
0.80
7,86
1,91
2,13
1,78
4,88
1,46
1,45
__J),51
3,98
1,87
0,54
0,80
TOTAAL.
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100 —
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—.
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
REN.
beneden
12 jaar.
1888
en later.
-_
—
_
—
—
0,24
—
z —_—
0,11
—
—
—
0,11
—
—
•
0,19
^—
0,11
—
0,33
0,40
0,01
0,28
12ofl3
1887
—
1886
—
12,79
_
—
—
15,09
—
—
-
—
—
14,87
0,34
—
—
10,19'
—
—
_
1 '
7,74
0,05
0,16
6,85
3,04
, ,
— •
3,60
0.50
5,89
14ofl5
1885
—
1884
__
z
16.89
18,49
-
z
8.33
—
—
21,26
0,84
—
2,56
14,73
__
—
—
_
! 12,02
0.75
1.06
0,57
1 12,98
_
z
8,33
—
0,04
0,40
2,45
11,50
16ofl7
1883
—
1882
14,-
25,-
18,49
__
—
18,25
—
8.33
—
—
18,28
3,20
"~~
5,13
15,49
z
11,11
0,08
6,57
12,94
3,37
4,19
2,61
• 15,02
0,05
8,13
0,81
11,98
_
10,60
0,17
0,50
8,56
11,22
18-22
1881
—
1877
—
12.50
80,69
—
55,56
33,33
—
z
41,67
100,—
37,50
26,21
7,93
56.25
38,46
80,03
z
44,44
0,58
12,-
23,86
28,20
17,76
LM,88
28,58
27,65
0,53
4,72
5,69
29,89
«'M.
—7
27,20
1,49
7,23
36,31
23,52
23-35
1876
—
1864
VROÜ
3,43
25,-
14,61
3,56
—
3,33
13,87
1,20
— 1
25,-
13.04
—
25,-
10,90
21,08
12,50
35,89
21,19
100,—
33,33
9,93
44
47*44
23.73
31,62
43,70
53,75
22,26
9,19
26,56
29,27
31,07
2,17
37,50
27,-
16,99
33,60
40,87
22,06
86-50
1863
—
1849
WEN.
24,04
37,50
4,57
39.29
—
11,11
0,49
14,29
16,67
39,13
_
25,-
4,95
14,84
18,75
12,82
5,40
100,-
—
11,11
26,93
16,-
16,06
8,73
22,71
19,52
11.82
7,85
22,83
31,25
31,71
8.95
34,80
12,50
13,-
38,96
35,17
8,42
18,11
51—60
1848
—
1839
31,33
1,37
32,14
- 1
0,24
OE 1
—
21,74
—
12,50
2,42
16,86
6,25
2,56
1,71
___
—
—
28,62
24,-
5,84
3.80
12.05
6,64
2,20
3,20
26,67
12,50
18,70
3,56
36,96
37.50
2,40
23,59
16,25
2,09
6,70
1
61—65
1838
—
1834
13,30
0,46
10,71
—
—
—
21,43
—
8,70
—
_.
0,77
8,26
—
—
0,56
—
—
13,56
0,73
1,37
4,88
1,74
0,41
1,14
14,64
9,38
7,32
1,41
8,70
12,50
9,66
2,57
0,46
2,50
66—70
1835
—
1829
12,01
• —
0,23
3,57
—
—
—
17,86
—
4,35
—
—
0,22
9,78
—
2,56
0,34
—
—
10,36
—
0,70
3,51
0,35
0,24
0.80
11,89
4,69
5,69
0,84
6,52
—
0,20
6,77
2,57
0,21
1,50
71 en
daarb.
1828 en
vroeger.
15,88
—
—
10,71
100,—
—
—
20,24
—
13,04
__
__
—
17,37
6,25
_
0,26
M B —
9,93
*>
0,59
! 3,29
1,05
0,16
0,64
14,20
7,81
0,81
0,40
10,87
0,60
7,31
1,69
0,10
1,70
TOTAAL.
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,-
100,—
100,—
100,—

BEROEPSKLASSEN.
XXI. Verkeerswezen.
XXII. Orediet- en bankwezen (incl. geld- en
effectenhandel).
XXIII. Verzekeringswezen.
XX—XXIII. Totaal liaiKlelsbedriiven.
XXIV. Vi^je beroepen.
ïï•4a
V
-a a
1
£
A
B
0
D
208
beneden
12 jaar.
1888
en later
0,01
0,06
A
B
C
D 0,15'
A
BCD
A
B
C
D
—
0,01
0,08
0,04
12 of13
1887
1886
. 0,12
0,74
0,54
0,45
0,64
0,14
0,04
0,06
0,53
1,76
0,52
14 of 15
1885
1884
0,12
0,87
2,40
3,51
1,50
2,68
1,01
0,14
0,20
2,99
4,13
2,16
16 of17
1883
1882
0,09
0,28
2,50
4,65
8,29
2,40
5,52
1,73
0,31!
0,64
5,87
5,97
3,44
18—22
1881
1877
1,26
2.74
14J80
16,64
0,38
1,20
23,15
8,41
0,86
0,63
14,73
4,60
2,54
4,91
19,66
17,51
10,15
L E E F T IJ
23—35
1876
1864
26,62
32,17
39,81
38,51
23,24
27,71
33,39
24,47
22,85
28,80
31,47
28,73
26,79
34,49
36,95
35,74
36,69
36-50
1863
1849
M A NN
38,57
39,75
29,31
25,24
4.1,56
40,48
20,92
30,18
41,81
34,81
24,39
34,05
36,56
36,84
22,79
22,99
27,84
DEN
51—60
18-18
1839
E N.
19,16
16,76
9,16
7,88
21,31
20,48
6,44
17,87
17,24
20,25
11,09
15,23
18,62
14,99
7,52
7,69
9,92
El
61-65
1838
1884
5,781
8,6l|
l.Só|
7 ^
9ÏÏI
7,911
4,14
7,04 j
6,721
4,isl
1,961
i E B DORT < : E J A R E N.
6-70
1833
1829
6,571 [4,17
4,5Gl 2,34
2,1(1 0,76
2,24Ï 1 1,02
[ 4,14
3,61
1,31
1 3,60
f3,01
3,17
2,41
|_4,89
n,37
2,21
1 1,02
2,271 1 1,14
T 2,60
71 en
daarb.
1828 en
vroeger.
3,56
1,26
0,55
0,26
3,57
2,89
0,58
3,30
4,31
4,43
2,94
2,59
3,80
1,55
0,68
0,71
2,79
TOTAAL.
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
jeneden
2 jaar.
1888
nlater.
—
—
—
0,01
0,14
0,07
12of'13
1887
1886
0,44
—
0,44
3,05
0.07
14of15
1885
1884
0,74
1,44
~ i
1
t
1,47
0,03
0,33
2,22
6,26
0,47
16ofl7
1883
1882
0,01
1
2^68
2,84
13,64
- i
1,47
0,14
0,58
7,78
6,85
1,20
18-22
1881
1877
0,66
1,50
29,24
16,73
27,27
29,41
1,34
6,27
35,35
19,94
7,61
209
23—35
3876
1864
VROO
14,39
29,85
50,18
35,28
45,45
12,50
100,—
32,35
20-
16,49
33,-
41,97
28,89
43,76
36-50
1863
1849
WEN.
33,57
42,29
13,65
29,74
31,25
9,09
• —
14,71
40,—
33,89
36,30
9,13
21,72
29,55
i
51—60
1848
1839"
26,97
15,42
2,21
9,69
31,25
100,—
4,54
62,50
11,76
24,22
16,17
2,19
8,34
9,07
61—65
1838
1834
10,52
7,46
0,83
2,40
25,-
2,94
20,-
9,83
3,38
0,53
2,47
2,73
66—70
1835
1829
6,57
1,50
0,37
0,78 !•
12,50
12,50
4,41
20,-
6,74
2,39
0.26
1,18
2,47^
71 en
daarb.
1828 en
vroeger.
7,31
1,-
0,09
0,65
12,50
1,47
7,31
1,57
0,11
1,18
3 -
TOTAAL.
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100, -
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
XXV. Onderwas (excl. openbaar en godsdienstonderwijsj.
XX. VI. Verpleging of verzorging v. ouden, kraamvrouwen,
gebrekkigen, invaliden, krankz.
XXVII. Huiselijke diensten (huis- en stalbedienden
e. d.)
XXVIII. Losse werklieden en andere niet in een
bepaald beroep arbeidenden.
XXIX. In dienst v. d. Staat (excl. poster}], telegr,,
téléphonie, landsdr. e. a. nijverheidsbedr.
—
—
0,03
0,01
—
0,04
0,28
0,88
0,20
0,12
0,16
0,53
1,93
0,88
1,46
0,70
1,19
3,13
2,25
3,75
15,08
7,68
9,55
11,38
16,35
42,94
. 30,59
29,75
30,61
36,60
25,73
31,02
28,52
30,33
27,07
9,39
16,08
14,51
14,38
9,62
2,6ój
6,rj
5,76
5,001
2,41 j
f 1,66
Q,70
1 3,28
L 2 ' 84
[ 1,13
1,65
2,76
2,66
2,02
0,88
100. —
100,—
100,—
100,-
100,—
—
—
0,13
—
—
0,21
0,02
2,12
—
—
0,71
0,20
7 -
1,30
—
1,51
0,83
11,29
—
0,39
15,25
11,07
31,87
11,69
11.67
43,87
40,55
29,88
16,88
24,12
24,61
22,06
10,29
31,17
33,85
8,72
13,28
4,42
25,98
21,01
2,37
5,52
1,47
6,50
4-,67
1,57
4,04
0,91
1,30
3,11
1,17
2,43
0,66
5,20
1,17
100,—
100,—
100.—
100,—
100,—
XXX. In dienst van eene provincie.
—
0,27
0,53
3,34
24,20
34,05
23,50
fi.U
3,20
4,S1
100,—
—
—
—
—
—
—
—
100,—
—
—
—
100,—
. XXXI. In dienst van eene gemeente (excl. gasfabr.,
dienst d. openb. werken e. a,nijverh.bedr.
—
0,01
0,08
0,29
7,90
36,56
33,66
12,94
4,07
2,37
2,10
100,—
—
0,07
0,24
0,97
26,28
48,55
18,34
4,06
0,93
0,27
0,27
100,—
XXXII. In dienst van een waterschap.
—
0,12
0,12
0,65
2,80
19,77
32,13
20,07
9,41
7,9+
6,99
100,—
—
—
—
—
—
15,38
7,69
38,46
7,69
15,38
15,38
100,—
XXIX—XXXII. Totaal.
XXXIII. In dienst van een kerkgenootschap of
kerkelijke gezindte.
—
0,07
0,01
0,85
0,10
2,23
0,74
12,26
2,24
35,54
29,74
30,25
31,67
11,62
17,85
3,48
—
7,68
",—
—
4,81
1.72
5,17
100,—
100,—
—
—
0,07
0,04
0,23
0,04
0,94
0,14
25,56
6,16
47,39
38,48
18,94
28,17
4,93
13,43
1,12
5,13
0,45
4,02
0,37
3,88
100,—
100,—
XXIV—XXXIII. Totaal.
—
0,19
0,98
2,20
11,09
35,11
29,64
12,11.
4,05
2,42
2,20
100,—
0,12
1,86
6,17
10,-
29,78
31,54
11,88
5,04
1,71
1,09
0,79
100,—
I--XXXIII. Totaal generaal .
0,08
1,65
3,87
5,03
13,51
29,98
24,80
11,53
4,29
2,75
2,43
100,-
0,12
2,20
5,91
8,91
25,01
28,35
14,28
7,81
3,13
2,18
2,11
100"—
Ofschoon de verhoudingscijfers der beide laatste paragrafen hare eigene waarde hebben, wordt, om
het in herhalingen treden te vermijden, het maken van beschouwingen omtrent de burgerlijke staats- en
leeftijdsverhoudingen in verband met het geslacht en de positie in het beroep, uitgesteld tot het tweede
gedeelte, dat eene vergelijking der uitkomsten van de beide jongste beroepstellingen behelst.

211
TWEEDE GEDEELTE.
Vergelijking van de uitkomsten der beroepstellingen van 31 December 1899
met die van 3 I December 1889. (*)
§ 1. ALGEMEEN OVERZICHT.
Zooals reeds in het begin van dit hoofdstuk is medegedeeld, is dadelijke vergelijking der
uitkomsten van de beide jongste beroepstellingen niet mogelijk. Deze onvergelijkbaarheid is van
drieërlei oorzaken het gevolg.
In de eerste plaats van de ongelijke indeeling der beroepsklassen in de beide beroepstellingen
waarvan in het eerste gedeelte dezer inleiding (zie blz. 12—13) is melding gemaakt, ten
tweede van een e andere indeeling der leeftijdsklassen in 1899 dan in de uitkomsten van 1889
was gevolgd, en ten derde van het in 1899 wel en in 1889 niet in rekening brengen van het
bedrijfselement. Ten einde op het eerstgenoemde punt vergelijkbaarheid te verkrijgen, werden
de uitkomsten der beroepstelling van 1889 gegoten in den vorm die voor 1899 was aangenomen.
Dientengevolge werden in de eerste de volgende wijzigingen aangebracht.
Klasse I werd in tweeën gesplitst door de diamantnijverheid, als eene afzonderlijke klasse II,
van de fabrikage van glas, kalk, steenen enz. (klasse I) af te zonderen. Tevens werden bij
klasse I geteld de arbeiders in zandgroeven en de kiezelgravers, die in klasse IX oergraverij
waren opgenomen, en afgetrokken de steenhouwers en de molensteenscherpers, die naar de bouwvakken
verhuisden.
Uit klasse II (oud, nieuw klasse III), de drukkersbedrijven, werden de boekbindors, linieerders
en perforeerders gelicht, en overgebracnt naar de klasse der papierindustrie, klasse XI
(oud, XIV nieuw), terwijl de lettergieters naar de klasse bewerking van metalen overgingen,
klasse X (oud, XI nieuw).
Klasse III (oud, nieuw klasse IV), bouwvakken en aanverwante bedrijven, werd verminderd met
de kraansluiters, en de waterleiding-exploitatie die bij de fabricage van voedings- en genotmiddelen
werden gevoegd, klasse XVI (oud, XVII nieuw), en de decoratieschilders die naar de klasse der
kunstnijverheid verhuisden en verminderd met de gasfitters, die onder de fabricage van gas
voorkwamen (klasse XV oud, XVI nieuw).
Naar klasse IV (oud, nieuw klasse V) chemische nijverheid, werd gebracht de fabrikage
van kaarsen en olie, vernis, vet en zeep, die met de fabricage van gas samen klasse XV (oud,
nieuw klasse XVI) vormden, tevens werd de fabrikage van asphalt er aan toegevoegd (zie klasse IX).
Klasse V (oud, nieuw VI) werd verminderd met de houthakkers die naai de landbouwbedrijven
overgingen en met de fabrikanten van stroohoeden die naar de kleedingindustrie werden
overgebracht.
Uit klasse VI (oud, nieuw VII) kleedingindustrie werd gelicht de fabricage van handschoenen,
die naar de lederindustrie, klasse VIII (oud, nieuw IX), overgingen, en werd de fabricage
van militaire ornamenten, voor zoover niet behoorende tot de textiele nijverheid, overgebracht
naar kunstnijverheid klasse VII (oud, nieuw VIII).
(*) Van vergelijking met de uitkomsten van vroegere beroepstellingen is afgezien op grond der ervaringen
vroeger opgedaan (zie de Inleiding bevattende een overzicht van de uitkomsten der beroepstelling van 1889 zooveel
mogelijk in vergelijking met die van vroegere beroepstellingen, bewerkt door de Centrale Commissie voor de Statistiek).
Klasse VII (oud, nieuw VIII), kunstnijverheid, werd vermeerderd met de fabrikage van
militaire ornamenten.
Klasse VTII (oud, nieuw IX), lederindustrie, werd aangevuld met de fabrikage van handschoenen
(zie boven) en van perkament die vroeger bij de papierindustrie was ondergebracht.
Uit klasse IX (oud, nieuw X) werden gelicht de arbeiders in zandgroeven en de kiezelgravers,
die naar klasse I verhuisden, de fabricage van asphalt, die aan de chemische nijverheid werd toegevoegd,
en de zoutbewerking die een plaats kreeg onder de fabricage van voedings- en genotmiddelen.
Klasse X (oud, nieuw XI), bewerking van metalen, werd vermeerderd met de lettergieters
uit de drukkersbedrijven en de fabricage van timmermansgereedschappen uit klasse XIII
(oud, nieuw XII) .fabricage van stoom- en andere werktuigen, instrumenten enz, en verminderd
met de fabricage van messen, de ketelmakers en -bikkers en de klinkers, die werden overgebracht
naar de fabricage van machines enz.
Bij klasse XI (oud, nieuw XIV), papierindustrie, werden geteld de boekbinders, linieerders
en perforeerders die, zooals boven reeds is medegedeeld, de drukkersbedrijven hadden verlaten
en werd afgetrokken de fabricage van perkament, die bij de Ieder-industrie werd gevoegd.
Van klasse XII (oud, nieuw XIII), scheepsbouw en rijtuigfabricage, werd afgetrokken de
fabricage van rijwielen, die naar machinefabricage overging, terwijl er werd bijgevoegd de zeilmakerij,
die tot de textiele nijverheid gerekend was.
Klasse XIII (oud, nieuw XII) werd verminderd met de fabricage van timmermansgereedschappen,
die naar bewerking van metalen overging, doch vermeerderd met de fabricage
van messen, die vroeger tot de bewerking van metalen gerekend was en rijwielfabricage uit de
klasse betreffende scheepsbouw en rijtuigfabricage.
Klasse XIV (oud, nieuw XV), textiel-industrie, onderging verandering door aftrekking
van de zeilmakerij, die tot de scheepsbouw werd gebracht.
Klasse XV (oud, nieuw XIV), verlichting enz., werd verminderd met de fabricage van
olie, vet, zeep, vernis en kaarsen, die naar de chemische nijverheid overgingen, zoodat alleen
bleef behouden de fabricage van gas eu electriciteit. Van de gasfabricage werden nog weder
de gasfitters afgenomen om naar de bouwbedrijven te worden overgebracht.
Klasse XVI (oud, nieuw XVII), werd vermeerderd met de zoutbewerking uit de klasse X
(oud). Oergraverij enz. en verminderd met de boterboeren, die naar de landbouwbedrijven
werden overgebracht. Bij klasse XVII (oud, nieuw XVIII) werden de boterboeren gevoegd (zie
boven) en de houthakkers uit de houtbewerking.
Klasse XVIII (oud, nieuw XXVIII en XIX), landbouw, visscherij en jacht, onderging
geene wijziging.
Klasse XIX, XXIII en XXIV (oud), warenhandel en hulpbedrijven van den handel,
werden tot eene klasse vereenigd (XX nieuw), nadat van klasse XXIV het marktwezen was
afgetrokken, om naar de klasse verkeer te worden overgebracht, benevens de geldwisselaars en
de commissionnairs in effecten, die bij het bankwezen werden gevoegd.
Klasse XX (oud, nieuw XXI), verkeerswezen, werd met het marktwezen vermeerderd.
De overige klassen XXV—XXXIV (oud, nieuw XXIV — XXXM) ondergingen geene wijziging.
Wat de verandering der leeftijdsklassen betreft werden de 12 en 13-jarigen die in 1889
ieder afzonderlijk vermeld waren, in 1899 samen geteld, evenals de 23 en 24-jarigen werden gevoegd
bij de 25—36-jarigen.
De derde oorzaak der onvergelijkbaarheid kon, wegens het gemis aan gegevens voor 1889
alleen worden weggenomen door de klasse-totalen voor 1899 zoodanig te veranderen, dat
daaruit ook het bedrijfselement wegviel.
Uit de beide eerste veranderingen ontstonden nu voor de uitkomsten van 1889 de volgende
klasse-totalen, verdeeld naar de geslachten, den burgerlijken staat, den leeftijd en de positie in
het beroep bekleed.

•
212
213
BEROEPSKLASSEN.
I. Fabricage van aardewerk, glas, kalk
en sfceenen.
Totaal . . .
II. Bewerking van diamant en luidere
edelsteenen en fijne gesteenten.
Totaal . . .
III. Boek- en steendl•ukkel•ij ) drukken
van hout-, koper-, staalgravure,
photographie enz.
Totaal . . .
IV. Bouwbedrijven (incl. reiniging van
gebouwen en aanleggen, onderhouden
en reinigen van wegen en
straten, ook gemeentelijke dienst).
Totaal . . i
V. Chemische îiyverheid, fabricage van
kaarsen, olie, vernis, vet, zeep,
ontplofbare stoffen, verfstoffen.
Totaal . . .
VI. Hout-, kurk-, stroobewerking, snjj- en
draaiwerk van verschillende stoffen.
VII. Kleeding en reiniging.
Totaal . . .
Totaal . . .
si
beneden
12
1
1
g
V
1
A
B
0
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
0
D
A
B
0
D
A
B
C
D
A
B
C
D
jaar.
1878
en
latei'
0.
13
13
21
21
8
8
33
33
8
3
26
12
of
13
1877
14
of
15
1875
16
of
17
1873
1876 1874 1872
0.
359
0.
655
359 J655
511
511
1
557
558
2
1393
1395 3760 5074 |656 |14227|23999|15785|29283|3216
4
90
2
0.
1
824
825
2
1102 1163
18—22
a.
1
93
1871
1867
0.
5
4
24
1959
23-35
G.
94 |1992 |2504
250
11O4|1165 |250
2
1010
1012
8 59
6
2 9
3750 5000
19
169
94 188
8
1
980
26 |989
15
3
1
1
852
16
2
2
1812
4
940 1!
944 !)
2
63
2
1
2037
2040
26
3
16
1553
65 |1598
87
7
562
4 2
1
33^ 2
269 38
307 42
49 ,23
1 1
4 1
2035 5 160
583
45
126
13473
23
3
151
575
1866
1854
119 | 59
25 24
7b' 34
2284 1777
7
2
5
2048
2062
194
6
31
1201
1432
6206
57
303
17433
163
14
124
87 r.
752 |1176
344
9
21
4307
1855
18
60
3981
O.
1894
6
1
2
1298
1307
123
9
23
891
1046
2463
119
340
12863
93
34
153
408
36-50
G.
220
41
151
2885
3297
1853
1839
2
5
895
902
341
15
45
930
1331
10531
64
470
18218
258
30
184
940
688 |1412
1027
26
38
3551
3558
21
106
4069
LEEFTIJDEN
51—60
1838
1829
MANNEN.
0.
G.
0.
44 125 23
66 15
67 2
249 1097 84
305 |13O4 |l09
1
1
93
95
47
19
148
205
902
27
70
2217
64
10
56
59
189
482
87
653
S
345
348
148
4
23
319
494
248
28
61
441
778
1956
6
40
1661
—
17
17
14
1 10
24 133
39 189
61—65
G.
54
6
31
345
436
1828
1S24
1
75
76
46
5311 329 2096 107
25 2 10 12
210 10 78
7698 558 2709 121
13344 £99 |4893 231
33
2
.17
19
71
170
12
169
1832|2089 6 |l85 |4681 |5914 |4H42 J7754 |ll50 |3663 1342
14 55 3
1 4
4
1748 1964"
79
2
89
496
26
25
3641
15 |857 |1768 2027*1170 |4188
2905
26
61
1708
4700
1
1220
57
53
2596
4315
22
80
1615.
648
7
12
558
3926 16032 |l225
2794 272
18 32
33
740 164
3580 |441
75
8
45
102
230
731
1
11
595
0.
5 27
4
1 18
9 2-00
15 i.249
4
4
2
4
6
7
2
2
4
15
60
1
38
1338| 99
1154
81
18
326 38
1498|1I9
EN
66—70
G.
1823
1819
2
54
56
20
4
56
80
72
8
22
62
1B4
526
1
9
406_
942
850
1
6
213
{1070
0.1
3B31
-1 ï
3HS9
6B30
E B 0 0 R T E N J A R E N.
71
en
laiirlioven
1818
en
vroeger.
fe:
lj'21
ilelir
«
0.
2
11
9
—
—
1
1
1648 1239 63
3 1 ® 1
38 1 34 2
1693 .93 1 |897 35
3RR2 ï^fcnüjio!
Ï
5
\l
JU|80
30
i
56
32
1 55
|98
•
uo
3
6
126
i75
i73
ft
•08^
4
1
2
7
48
i i3
: 61
34
14
TOTAAL.
«••IIIIMI.
577
93
351
6988
8009
15
2
10
3688
3715
768 a
25
113
2730
3636' J
27119' J
164
. 1140
49210
77688»
873
95
444
2488
3900
9089
51
233
11103 a
20478"
12771
63
201
4825
17860
Oiignlnid.
141
35
67
5939
6182
12
2
4
6247
6265
216
14
65
5137
5422
4604
201
564
39539'
44908'
233
54
440
1599
2326
2878
99
. 97
11621
14695
2234
48
76
13612-
15970-
eneclen
.12
nar.
878
en
ater.
0.
12
12
—
—
—
—
1
1
3
3
ia j
of
13
1877
14
of
15
1875
16
of
17
1873
1876 1874 1872
0.
97
2 33
1
1
22 540
24 |575
0.
0.
259 j268 1
97 |259 J268 1
47
47
2
2
4
4
56
56
37
37
80 72
80 ! 72
—
1
1
1
92
93
68
68
—
.—
8°
3 a
9
128
137
3
49»
168 726 1 141
5 11 2
1 6
1413 1814 50
1587J25B7 1
18-22
1871
G.
1867
0.
23—35
G.
1866
1854
.0.
1
1
1
53 468 198 204
53 |468 |201 |204.
1
4
4
—
—
1
1
2
1
18
19
—
52» | —
117
117
1
10
1.1
1
1
6
110
225
341
6
73
79
13
13
4
4
14
2
16
2
2
21
82
82
1
'4
5
1
1
2
5
7
148
116
25 |276
13
1
15
29
1
13
31 44
36—50
G.
10
147 157
1853
1839
4
4
2
4
6
64
1
7
72
14
10
24
46
19
65
1
51-60
1838
1829
VROUWE N.
61—65
1828
1824
3403 1777 6201 3149 3052 2041 1244 788 392
26 11 46 143 1E8 7 6 3 1
10 7 36
2 2
4028 646 4171 1175 162E1 852 63C 378 195
193 |7467|2441 10454• 434l|4699|290S 188£ 5 1170 588
0.
25
25
3
3
—
—
3
2
5
2
13
13
28
3
G.
8
74
82
2
2
8
5
13
87
1
7
95
8
113
13
40
1
7 13
10 | 54
0.
1
7
8
—
—
1
1
1
1
2
6
S
3
2
5
G.
5
27
32
1
1
2
1
3
6
52
1
2
55
7
1
1
9
18
8
26
0.
5
5
—
—
1
1
—
—
1
2
3
3
3
66—70
G.
1823
1819
5
28
33
—
—
3
1
4
49
2
52
1
1
2
4
15
5
20
562
271
833
0.
3
3
—
—
—
1
1
2
—
1
1
265
1
109
375
71
en
daarboven
1818
en
vroeger,
G.
3
6
9
7
7
36
1
• 3
40
8
1
9
21
3
24
458
3
1
209
671
0.
—
—
—
—
—
1
1
1
1
2
1
1
181
1
70
252
TOTAAL.
. Ooliutvil.
32
1
1
535
569
24
24
22
1
17
40
303
1
5
24
333
41
4
3
55
103
153
2
64
219
8919
40
13
3581
12553
Ongehuwd.
1
1347' 2
1348 2
.401
401
3
1
16
20
6
1
12
19
8
13
285
639
945
33
269
302
15666*
112
66
14615
304592
Waarvan 2 gehuwd.
s ) Waarvan 1 van onbekeuden leeftijd.
') Waarvan 1 gehuwd.
l ) Waaronder 8 van onbekenden leeftijd. ') Waarvan 4

214 215
L E E F T IJ D E N ï j ISB O O B T B S J A.BEN.
BEROEPSKLASSEN.
71
36-50
61—65 66—70 en
1828
daarboven
1853 TOTAAL.
1823 1818
TOTAAL
en
vroeger.
MANNEN.
VROUWEN.
0. O. 0. O. G. O. G. 0. G. 0. G. O. G. O. G. O. G.
VIII. Kunstnijverheid.
51 114 118 6 304 295 265
19 11 13
2 - —
IX. Leder, wasdoek, caoutchouc
X. Oer, steenkolen, turf.
3220
5
14
1788
1587
42
34
3515
1162 220612387 5027 5178 6650
143
11
25
2358
3436 497 1376
335 55 18675 18143 55 39 38
367
941 149
30
55 18
45
112 39
2574 6952 2 4604
49 217 12 61
452 19 313
50 223 12 I 64
XI. Metalen (bewerking van).
Totaal . . . 28 1279 2701
1628
18
39
5052
3268
28
55
5129
8209
58
159
12983
1084
71
100
17670
21409 18925
XII. Vervaardiging van stoom- en andere
werktuigen, instrumenten, oorlogsmaterieel.
Totaal . . .
1110
XIII. Scheepsbouw, vervaardiging van
16
rijtuigen.
73
2204
Totaal . . . 656 1 1 67 1631 353 1756 |l06 |654
1982
22
273
2140
389
27
63
4929
XIV. Papier.
Totaal . . .
432 1 39 676 700 558 890 132 414 41 144
Waarvan 1 gehuwd.
2 ) Waarvan 1 van onbekenden leeftjjd.

•
i
216
217
BEROEPSKLASSEN.
XV. Textiele nijverheid.
Totaal . . .
• XVI. Fabricage van gas en eleotrioiteit
Totaal . . .
XVII. Bereiding van voedings en genotmiddelen.
Totaal . . .
I—XVII. Totaal Nijverheidsbedrijven.
XVIII. Landbouwbedrijven.
Totaal . . .
Totaal . . .
XIX. Visscherij (incl. vischkweekerij en
3 licht.
Totaal . . .
XX. Warenhandel (incl. tusschenhandel,
eommissiehandel, makelaardy en
verdere hulpbedryven van den
handel
Totaal . . .
Positie in het beroep.
A
B
0
D
A
B
C
D
L E E F T IJ D E N EN
G E B O O R T E N J A 11 E N.
beneden
of of of 18--22 23—35 36—50 51—60 61-65 66—70
12 14 16
beneden
71
71
12 14 16
12
en ,
of of of 18—22 23—35 36—50 51-60 61—65 66—70
jaar.
13 15 17
12
en
1878 1877 1875 1873
1871 1866 1853 1S38 1828 1823 daarboven
1818 TOTAAL. janv.
13 15 17
en
en
1878 1877 1875 1873
1871 1866 1853 1838 1828 1823
daarboven
1818
1867 1854 1839 1829 1824 1819
later. 1876 1874 1872
1
_
vroeger.
. " :z
en
en
later. 1876 1874 1872
1867 1854 1839 1829 1824 1819 vroeger.
MAN NEN.
VROUWEN.
O. O. O. L O- G. O. G. O. G. O. G. O. G. O. G.
o. O. Qi'lniwil. Ongtlwwil. O. O. O. O. G. O. G. O. G. O. G. O. G. O. G. O. G. O.
1 1 3 1 81 319 199 819 197 571 99 242 40 166 18 125 13 2243 652 1 2 7'j 13 6 43 33 29 38 21 20 12 13 10 12 16
7 ' 20 31 41 15 20 26 9 • 2 : 3 95 55
44 13 1. 1l 11 1
1
5 3 43 141 91 249 19 107 29 2 24 1 S
! 3 561 170
2 2 1
1
23 1461 2171 2078' 183 4035 4636 3290 5593 855 2468 280 848 72 512 40 256 22 14499 14324 20 913 1316 1564 1 132 2717 711 1626 469 410 202 144 78 50 60 24 65 26
23 |1462|2172 2086 187 4166 '|5116 3611 6702 1086 3166 387 1128)1141704
59 392 38 17398 15201 20 914 11318 157R 12 134 2730 718 16771506 |440 |242 |l67 99 63 73 34 78 42
6 3 9 5 1 4 — — 24 4 — __ — — — — 1 — — — — — — — —
—
13 14 24 5 14 5 3
- 1 6 15 16 ! 39 1 8 8 1 3
13
62 19
—
••—
75 25
5 7 11 12 68 463 88 581 27 232 4 50 1 32 14 1384 211
2
— 5 i 7 12 12 74 497 121 653 33 259 5 67 | 2 38 — ! 19 — 1545 259 __
__ 2
1 _
_ _ __ _ _ ___
A 2 11 40* 124 413 5808 1514 8176 751 3885 239 1158 61 785 53 579 40 20517 6 3124 5
1 1 8 91 21 249 32 297 21 107 7 98 2 105 2
B 65 8 52 81 123 216 174 45 66 11 12 4 14 2 4 2 398 375
3 51 19 5
4 2 11 1
CD 14 124 261 240 434 47 170 12 38 1 27 18 945 443
1 11
1 2
73 2095 4455 5690 372 11907 7927 9094 7551 1568 2715 339 709 77 382 43 173 20 19830 5 35367 5 135 215 29 O 2 25 616 172 418 127 55 50 19 16 7 10 5 13 2
73 |2097 4477|5758 2 503 12525114119 11064|l6335i2411 6836 |601 11917(143 |12O8| 98 769 fia 41690» 39309 B 5 |135 215 |292* 29 |635 269 449 381 87 348 42 127 14 110 7 120 5
A 21 75 326 3 435 2910 23776 9372 38822 4385 20672 1779 7868 509 5852 370 47L2 297 102142 1 20043* 2 36 177 751 1 144 3478 1919 6341 3684 3140 2662 1297 1085 420 805 280 745 203 BCD 3 10 24 11 216 362 644 535 170 217 28 55 9 47 5 32 56 1259 1114
11 52 11 52 . 32 17 61 208 16 108 77 9 21
C
t, 11 63 11
7 41 99 20 634 1297 1217 2081 290 886 63 348 14 184 11 101 4917 2382 1
19 135 14 200 24
4 2
318 11634 23648 27455" 2341 58315 55075 47907 56874 8659 23364 2190 7648 492 4736 315 2471 140' 152526 7 181066 8
70 1952 3735 4599 V 357 8892 2303 7067 2388 2253 1466 841 582 266 418 143 327 100
318 11665|23774l27904 t i2807|62075 80510 59140 9S312ll3504 45139 4060 159191 l024li0S1970^
I73I6J448 260844^204605* 73 |199O|3919 5380 x ' l ]508 12587|4253 13669|6100|o433 4146 2152|l680|689 |l228 425 1081 305
A 24 296 247 1329 18647 5038 45108 5207 31023 2782 12766 1190 9641 962! 9136 840 126570» 17668
1 30 3 17 87 622 245 2506 294 3788 271 2240 92 1925 96 2287 95 BCD 1 4 19 10 231 301 703 50!* 303 203 83 71 24 33 34 6 1155 1391
1 41 7 16 17 12 14 5 3 1 4 7 1
2 24 91 60 144 23 80 6 31 18 17 381 115
1
623 4881 12371 20905 18 878 55695 34295 60328 45627 15386 25650 4848 9411 1404 6660'Jn\
4889 479 127169 177785' 1 225 1686 4137 6030 16 260 16865 2876 14164 3663 2635 2174 831 .785 241 521 148 343 68
623|4882 12399 21222 a3 iH35 57279 53334 66129 91382 20919156956 7719 22279 2618 16352 mm 1325 155275» 1196959' 1 225 11686)4138
Am —
6660 la 278 16957 3505 1442616186 294l|5976|ll07 3028 334 2450 244 2637 164
A
1 37 35 298 1169 474 1674 151 1042 73 408 28 307 14 |218 17 4853 1093 — —
1 5 — 4 — 2 3 — 1 —
B
13 5 51 9 96 24 21 4 2 36
175 19
0 1 2 3 15 109 41 122 38 13
i
D 28 314 657 883 123 1900 2140 1036 1730 142 707 28 216 5 118 1
295 66
4 5081 5004
iL
2 5 4 9 11 9 6
1 1
28 |315 |660 924 161 |2218 3469 1560 13622 299 1808 |l01 |641 35 |434 2JJ. 21
0
10404 6182
2 5 4, 9 12 9 11 4
1 3 1
A 2 37 144 441 302 2115 12795j 516421424
2394 11032 887 4018 263 2846 171 2057 137
B 4 18 67 18 358 1079i 925 1837 323 876 92 279 19 200 9
54481 n 11756 5 4 21 66 1U 157 250 2951 844 6911 1268 4502 685 1989 270 1416 134 1295 150
120 5
0 10 221 888 1481 2 36 3890 1617 3499 1591 526 630 91 148 21 99 8
4409 1820
2 4 3 26 137 62 312 57 182 28 55 12 43 889 432
29
43
4151 10643 2 29 126 329
I) 8 192 510 928 1 127 2266 3251 1969 4081 490 1897 161 667 47 430
3 6 1362 40 1865 40 374 17 66 2 16 c
J229
um
10685 6606 1 15 32 72 3 14 105 159 88 400 58 324 41 155 13 117 75 12
20 454 |i560|2917 la |483 |8629 18742'|11557|28933|3733 14435 123115112(350 |357^i^ gi35J66__
J73726 11 30825 B 3 48 181 |471 17 )l80 |!743|3287l2859|7663|l757 5025 820 220l|811 |1579|159 |l415 169
l) Waarvan 3 gehuwd.
B ) Waarvan 1 gehuwd.
a ) Waarvan 2 gehuwd. *) Waarvan 3 met onbekenden leeftijd. ») •) waarvan Waarvan i 1 «'«" met "'-;»„ onbek»»*;j nï vn«|
Waarvan 15 gehuwd. ") Waarvan 7 met onbekenden leeftijd. ») Waarvan 4 gehuwd.
1!i ) Waarvan 9 gehuwd.
I4 ) Wanrvan 12 gehuwd. .) I
Behuwd ^n a^an 13 Sefowd. 7) Waarvan 4 met onbekenden leeftijd.
'uwcl. «ij Waarvan 6 gehuwd. ") Waarvan 10 gehuwd.
8 ) Waarvan 6 met onbekenden leeftijd.
TOTAAL.
(jrlimvil. Ongoluiml.
1246 153
3 7
8 7'
1720 8807
1855» 8974
1
2
1 2
948 94
20 2
3 23
414 1766
1385 1885
11049" 16123 6
70 137
41 392
7850 29910 5
19010» 46562°
13388 5 1210 5
53 39
2
10631» 47625"
24072' 1 48876*
16
22 26
38 26
19230' 3686
775 203
112 4178
1247 5 446°
21364 7 1 8513°
u ) Waarvan 2 met onbekenden leeftijd,

-
BEROEPSKLASSEN.
XXI. Verkeerswezen.
Totaal . . .
XXII. Grediet- en bankwezen (incl. gelden
effectenhandel).
•XXIII. Verzekeringswezen.
Totaal . . .
Totaal . . .
XX—XXIII. Totaal ^^1^6^6011^ven.
XXIV. Vrije Beroepen.
Totaal ... .
XXV. Bijzonder onderwijs (excl. openbaar
en godsdienstonclel•wijs).
XXVI. Verpl. of verzorg, v. armen, ouden,
kraamvr., zieken, gebrek/, inval., krankz.
XXVII. Huiselijke diensten (huis- en
stalbedienden e. d.).
XXVIII. Losse werklieden en andere niet
in een bepaald beroep arbeidenden.
XXIX. In dienst v.d.Staat (incl.post., teleg.,
téléphonie, landsdr. e. a. nijverheidsbedr.)
XXX. In dienst van eene provincie.
XXXI. In dienst V. een gem. (excl. gasfabr.,
dienst der opeiïb.werkene. a. mjverh.beclr.)
XXXII. In dienst van een waterschap.
—
—
—
2
11
61
74
5
—
—
18
14
—
—
—
—
1
1
2
—
37
4
226
1494
4
3
7
—
157
19
936
3196
6
3
9
1
1
493 1
77
1636°
4888"
—
—
2
2
404
24
64
705
1
19
151
36
1
23
1
25
2485
476
4706
13730
15
237
29
5
286
14
116
5
135
19322
1933
3519
20315
[I76l|4308|7094 s |ll97|21397|45089
176
16
—
59
97
3
—
—
1
889
159
—
237
239
1
424
—
16
5
1585 7
375
4
410
589 1
1573
1
92
18
57
10
1
29
149
25
—
30
5
4677
1073
78
1020
2238
7175
24
1864
43
3484
572
83
1281
4456
4122
107
4095
366
6
172
28
2
208
26
117
6
149
6592
1454
4997
14071
27114
5145
1040
281
1702
2563
8220
68
3581
128
33
463
32
9
537
36
280
14
330
33184
3536
3749
22849
2
100
131
116
11
48
59
3160
569
806
3128
16
206
23
8
253
28
138
5
171
1691.4
1577
1310
9388
63818I76G3 |29189
4577
843
292
2001
6961
6942
292
5930
817
1078
241
146
467
881
1162
31
671
66
2189
305
236
1076
3510
2706
159
2456
522
17
2
1
20
4
12
16
1161
146
148
833
2288
255
66
67
180
282
214
12
197
20
7
63
125
87
13
58
1
72
5997
498
«09
3080
9884
783
82
89
379
1244
793
84
915
200
8
2
10
11
11
338
48
31
198'
615
85
28
18
35
76
53
12
68
16
3
58
9
70
6
38
44
4210
351
176
1795
6532
598
66
59
251
814
484
45
629
174
4
4
4
4
211
209
102
342"
60
11
6
27
89.
35
-—
1
45
——
9
<
GEBOORTEJAREN.
71
en
daarboven
1818
en
vroeger.
G.
1895
1 22
26
614
O.
33
3
2
47
L557| 85
28
2
2
32
7
52
1
Ï6Ö]
i
l|95!;>
11 222
H 58
• 845
§084
1>63
1
I 58
27
136
164
507
34
>G5
• 86
4
1
5
1
5
6
171
17
12
KI
261
40
8
3
11
10
24
7
39
10
TOTAAL.
Gclmd.
28341
1993
4902
48273' 1
83509' 1
74
1055
107
29
1265
104
684
26
814
83000»
8141
9186
58987' 1
159314 10
12253
1931
787
5153
17601
15379
721
14620
2270
13994 11
3017
603
4169 13 258
7028 u
18883
156
6573
316
218
L E E F T IJ D E N EN
beneden
of of of 18—22 23—35 36—50 51—60 61—65 66—70
12 14 16
1
12 13 15 17
•49
jaar.
J 1878 1877 1875 1873
1871 1866 1853 1838 1.828 1.823
en
1867 1854 1839 1829 1824 1819
later. 1870 1874 1872
ien
MANNEN.
cS 0. 0. 0. 0. G. O. G. O. G. O. G. O. G. O. G. O.
A
13 52 1 102 368 6498 1396 11691 753 5838 270 1959 75 1355 40
B 1 9 4 76 501 240 956 98 357 25 98 108 55
CD 1 4 44 149 28 800 1868 1464 2112i 267 652 55 148 68 \
58 1301 2683 3957 a 578 11463 17059 12100 18759; 2637 7483 671 2408 151 1365 78
54 |13O5 2741 4167 3 712 12707 25926115200 33518 3755 |l4330 1021 4613|244 2843|l22
A
BCD
A
B0D
A
B0D
beneden
12
jaar.
1878
en
later.
1
1
—
—
—
-
—
—
32
of
13
1877
14
of
15
1875
16
.of
17
1873
1876 1874 1872
—
25
1
2745 9820 17JJB M 150
2
—
—
9
—
9
181
1
12
—
—
59
—
30
205°
15
19
—
—
73
—
18—22
12
2
2
1871
1867
6
—
—
4
—
199
789
238
219
23-35
1866
1854
49368 2104 46126
63
15
—
999
—
249
52
50
42
11
1
124 1962
—
725
1867 116
754
72
61
1
—
36-50
1853
508
258
5124
1839
102
15
1
225
3
366
976
502
51—60
1838
1829
VROUWEN.
11227 41083533 1534
34
31
—
438
—
682
75
171
78
19
2
93
2
125
322
171
21
7
—
60
—
61—65
407
12
68
27
1828
1824
6
1
24
4
31
73
41
66—70
1828
1819
959 1050 570
i
—
—
15
1
267
9
46
29
3
2
11
2
14'
80
28
3
1
—
1
—
71
en
daarboven
1818
en
vroeger.
Oiigclmwil, 0. O. O. O. G. O. G. O. G. O. G. O. G. O. G. O. G.
2997
1 2 15 21 502 141 1419 136 1059 87 485 31 381 16 348
465
2 5 2 3 12 20 19 9 13 49 51 116 12 1
2795 2 1 6 21» 118 25 239 43 33 15
1
35140 5
8 184 210 153 7 13 168 289 180 417 43 168 10 39 21 7 10
41397 5 10 185 219 181 1 30 |S1O 828 |580 |1898|221 1255|llO |530 39 405 24 359
9
1
324 — — — — 1 3 4 2 —
1
72 — — 1
1 12 —
—
12
1
2
1 2
417 — — — — — 2 — 1 5 1 8 — 3 — 2 ,— 1
43 —
221 — — — — — — — 4 1 2 — 1 2 2 — 1
7
271
— _
4 1 2 1 2 2 1
148O5 11 4 22 68 1 ' 1 172 271 3453 985 8330 1404 5562 772 2474 301 1797 150 1643
2830
4 9 56 29 149 83 338 67 201 32 63 15 9 45
13517 4 30 132 850 u 1481 65 2104 84 408 33 75 3 17
41758 e
9 199 242 225 11 27
1 8 3
274 448 268 818 101 494 51 195 19 16
140
85
72910 12 13 |233 |400652 17 |2l0 2055J4115|3440|9570|1980|6290 930(27351 352|19S8 1RS 1776
135
9
25
554
17
5
1
6
6
O.
14
2
16
—
—
—
164
43
14
185
7
13
21
291
1
—
—
3
—
TOTAAL.
Oolumil.
4209
52
88
959
5308
1
10
17
19
10
10
23440 13
847
202
2212 11
26701 5
2260
276
620
14650 10 142523 20
301
59
8
487
17
Ongehuwd.
449
45
429
969
1892
1
2
1
4
3
3
4135
252
4609
1416 4
10412' 1
1508 u
4431
1772
234
115
1
3619
1
] ) Wnarvan 3 gehuwd.
2 ) Waarvan 5 gehuwd.
a ) Waarvan 8 gehuwd. *) Waarvan 2 met onbekenden leeftjjd.
r ') Waarvan 4 met on
onbekenden leeftijd, n) Waarvan 1 met onbekenden ieeftijd. i s i waarvnn 5 met onbekenden leeftijd. ") Waarvan 3 met onbekenden
17 met onbekenden leeftjjd.
a0 ) Waarvan 22 met onbekenden leeftijd.
be ] ?el «!; (
l «!; ( l,m %' °) Waarvan 1 gehuwd, 1) Waarvan 2 gehuwd.
8 ) Waarvan 12 gehuwd. ») Waarvan 7 met onbekenden leeftijd. >°) Waarvan 9 met
nu • 'uuvtin ö gehuwd. 11») Waarvan 3 gehuwd, i") Waarvan 4 gehuwd. ») Waarvan 13 gehuwd. «; Waarvan 9 gehuwd. ) Waarvan

220
221
BEROEPSKLASSEN.
XXXIII. In dienst van een kerkgenootschap
of kerkelijke gezindte.
XXXIV. Gepensionneerden (uit openbare,
kerkelijke of particuliere kassen).
XXXV. Zonder beroep.
I —XVII. Nüverheidsbedrijven.
XVIII. Landbouw.
XIX. Visschery en jacht.
XX—XXIII. Handel en verkeer.
XXIV—XXXIII (excl. XXVIII) Andere
XXVIII. Losse werklieden.
Algemeem totaal I-XXXIII. *)
beneden
12
jaar.
1878
en
later
12
of
13
1877
14
of
15
1875
16
of
17
1873
1876 1874 1872
18—22
1871
1867
23-35
1866
1854
O. I 0. I 0. O. O. ! G. | O.
14 I 24 76 392
I
633009 78475148921 i26091 1
318
623 4882
28
74
23
- I 1
J
175
11665!23774|27904 2r ' 2807
315
1761
269
14 I 97
12399:21222' 1 " 1135
660
4308
1754
924
70941 1197
4134 1 »
239 I 589 1 "
161
160
149
24371
62075
57279
2 < 21S
21397
16346
2238
516
59
2865
80510 159140
8469
45089
14626
4456
1526 1007
175
16573
1560
36—50
1853
1839
L E E F T IJ D E N EN
51—60
1838
1829
61—65
1828
1824
MANNEN.
G. I 0. | G. ÖTTGT 'TÖTTGT
780
9157
98312
I
58334 66129 91382
3622
27114 {63318
21691 122701
2563 6961
1425
541
6283
13504 |45189
20919
1080 18989 43134I61867 2 " 5609 161553 201484 178197 286296 48553
299
7663
706 730 |235 345
1040 1313
I
7735 3876
56956
1808
29189
5287 110355
881
3510
4060
593
5742
89
1857
15919|lO24
7719 2227912618
101
2288 9884
1741
282
641
3560
1244
85
615
060
76
66—70
1823
1819
157 237
609
8727
10819
1635
0.
124
1849
701
1850
434 | 21
6532
2463
342
431
814 1 39
146957 16191i53527|5028
3741418384
GEBOORTEJAREN.
71
en
daarboven
1818
en
vroeger.
TOTAAL.
6. | O. [ (lolwwd. 1 Oiigclniwil.
198
1031
816
3826 1325
269
147
137
3139
448
21
4084 | 261
289
4G4 10
28028)2354
2822
4113
58370=
2608447
255275»
10404
159814U
55936
17601
759374 1J «
4916
1388
865076»
204605 7
196959°
6182
729101=
52627 1 ' 1
7028"
540311«
benoden
12
jaar.
1878
12
of
13
1877
14
of
15
1875
16
of
17
1873
later.11876 1874 1872
O. O. | O.
18—22
1871
1867
23-35
1866
1854
36—50
1853
1839
51—60
1838
1829
VROUWEN.
90135 72911 572S5' 1 16897 93594|22M0!) 888721274657 31564 139701 14908 54740
73 11990 8919
225
13
260
571
1686 4138
233
2782
6693
0. | G. | 0. | G. | 0. | G,
51 368 1622 32
5880 1
BG6O 10
400 I 652i»|
I
10025 176S7
12
18496
19
508 I12537J4258
278 |16957 3505
210 |2055
170 |51976|2596
^11176
13669 6100
14426 618G
12 I 9
6
11
(4115 [3440 19570
58118'6282
63 42 72 102
61—65
1828
1824
0. 0. I G. | 0.
1356 42 523 15 204
5488
2941
1980
4146
5976
6290
14896 5194
34
2152 11680
1107 |3028
4| -
980
4741
88597|l4B28|84784|2825l|26284[21688!8051
2735
2071
78 1 21 1 27
I
689
334
9544 J2707
66-70
1823
1819
16 127
6522 44662 5672
1228
852 |1988
1824 1406
425
71
en
daarboven
1818
en
vroeger.
1
11
1081
85
7786
805
2450 ! 244 J2637 I 164
29
-i *
188 11776 | 185
771
7104 1626
758
17
6270
420
TOTAAL.
0. 1 G. 1 O. | Gehuwd. | On olmml.
127 4343
32
819279 6
19010 8
24072»
38
26701»
1850410
301
1110556°
46S62 8
48876°
26
10412 8
15881817
284
1075 264428 91
') Waarvan 12 gehuwd. 2) Waarvan 11 met onbekenden leeftijd.
3 ) Waarvan 44 met onbekenden leeftijd. *) Waarvan.210 gehuwd.
B ) Wuavw ^ «iel onbekenden leef'tjjd. °) Waarvan 46 met onbekenden leeftijd.
7 ) Waarvan 7 met onbekenden leeftijd.
8 ) Waarvan 2 met onbekenden leeftijd.
o) Waarvan 8 met net onbekenden leeftijd. "•) Waarvan 9 gehuwd, i 1 ) Waarvan 9 met onbekenden leeftijd, ia i Waarvan 5 niet onbekenden loeltp
3 ) Waarvan 2 gehuwd.
u ) Waarvan 4 met onbekenden leeftijd.
1B ) Waarvan 10 gehuwd. '») Waarvan 17 met onbekenden leeftijd, ITJ Waarvan
28 met onbekendenen leeftijd. «) Waarvan 8 gehuwd.
10 Waarvan 13 gehuwd. ») Waarvan 18 met onbekenden leeftijd.
21 Waarvan 22 met onbekend? leftijd. aa) Waarvan 44 gelmwd. 23) Waarvan 26 niet onbek, leeftijd. 2*) Waarvan 30 met onbek, leeftijd.
i6 j Waarvan 15 gehuwd. 20) Waarvan 41 gehuwd.
iet onoeJiencien leerend.
1B i waarvan • • 0 genuwa. ° . . . iu . i waarvan . > JO .•?.!. geimwu. --) »o"»w .1... T.,1 ^ „!,!,•,,,.« «•'«» «"««.-.«..»-« „„,, 1SQO -—ii- nv. W« Kfi/87 vpfnnliilrn •-.-;.,-" — Tnp.n i de noot n„+ dim; (W ,r ' v ~ D rv ,
*) Voor de verschillen dezer totalen met die te berekenen uit de gegevens der „Inleiding" van 1889, op bla. 86/87, vergebjke men de noot im|u de genoemde gegevens behoort.
Ofschoon nu in deze tabel de beroepsclassificatie geheel gelijk is aan die in 1899 gevolgd
schillende
(behoudens wellicht enkele uitzonderingen, waarop later zal worden gewezen), zijn deze klassetotalen
nog geenszins vergelijkbaar met die der uitkomsten van de beroepstelling van 1899 en dat,
wijl bij de telling van 1899 wel en bij die van 1889 geen rekening is gehouden met het bedrijfselement
(de hiervoor genoemde derde oorzaak van onvergelijkbaarheid). Werden in 1889 alle gelijknamige
beroepen, onverschillig in -welke bedrijven zij werden uitgeoefend, bijeen genomen, in 1899 werd elk
beroep, echter onder zijn eigene benaming, afzonderlijk verantwoord h\] het bedrijf waarvan het deel
uitmaakte. Deze omstandigheid maakt, dat, om een voorbeeld te noemen, in 1899 in het algemeen
totaal van klasse XVII (elke andere klasse van nijverheid, handel of verkeer verkeert in eene soortgelijke
positie), niet alleen zijn begrepen de fabrikanten van voedings- en genotmiddelen en het
personeel dat die industrie als zoodanig beoefent, gelijk in de telling van 1889 het geval was, maar dat
daarin ook zijn medegeteld timmerlieden, metselaars, smeden, schilders, blikslagers, kuipers,
kistenmakers, dóozenplakkers, boekdrukkers, kantoor- en magazijnbedienden en beoefenaren van
nog vele andere beroepen, die in de fabricage van voedings- en genotmiddelen werkzaam zijn.
Dat in rekening brengen van het bedrijfselement, maakt niet alleen dïit de klasse-totalen
in 1899 met die hierboven verkregen nog niet te vergelijken zijn, maar dat ook de cijfers voor
v.ele beroepen, in 1889 en 1899 afzonderlijk genoemd, niet vergelijkbaar zijn, met name die
beroepen niet, die in de telling van 1899 "meer dau eenmaal zijn genoemd onder ver
bedrijven. En dat de verschillen dienaangaande in vele gevallen niet gering zijn, moge
uit een paar voorbeelden blijken. Bij de bouwvakken werden in 1899 bij de mannen geteld 52 488
timmerlieden en 23 461 huisschilders, terwijl met de timmerlieden en schilders in andere
bedrijven verantwoord, in het geheel 53 783 timmerlieden en 24458 huisschilders werden geteld.
Naast 4271 kuipers in de houtbewerking staan nog 954 kuipers in andere bedrijven. Nog
sterker is het verschil bij de smeden, die in de bewerking van metalen voorkomen tot een
aantal van 23 429, terwijl er zich in het geheel 28533 als smeden opgaven. Het kantoorpersoneel
verschaft het meest sprekende bewijs, In ds vrije beroepen staan slechts vermeld
2707 boekhouders, schrijvers en klerken, wier getal met die uit de andere bedrijven tot niet
minder clan 25641 stijgt.
Teneinde nu in de eerste plaats eene vergelijking van de cijfers der enkele beroepen
van de telling van 1889 met die der telling van 1899 mogelijk te maken, worden, daar het in
overeenstemming brengen der cijfers van 1889 met die van 1899jfevoor iedere bedrijfsgroep,
wegens gebrek aan gegevens niet mogelijk was, de cijfers van allelfe'eroepen in 1899 van gelijken
naam geteld, bij elkander gevoegd en gebracht in de klasse waarin het beroep t onder zijne
eigene benaming zelfstandig voorkomt. -•îffpf J&ÉL
Van 134 beroepen bij de mannen en van 40 beroepen bij de vrouwen moesten dientengevolge
de cijfers veranderen, zij vinden hierachter eene plaats.

»
•
222
223
Beroepen die
wijzigingen ondergingen.
A. Mannen.
KLASSE I.
Fabr. van cement
Tl J i 1 * (\
rottenmakers m flessclienfabriek
Glasblazers
KLASSE III.
Boekdrukkers
Letterzetters
Steendrukkers
Fotografen
KLASSE IV.
Aanleggers van gasen
waterleidingen
gasfitters
Dekkers, lei—« riet-.
strooit
«
«
g1
a
1V}
A
B
cD
A
T)
X>
/•<
D
A
T">
B
c
D
A
B0D
È
A B
C
D
A
B
cD
A
B
0
D
A
Tl
13
0D
A
B0D
beneden
19
la
laar.
1888
en
later.
0.
—
1
" n "
2
—
—
1
. [
5
—
4
—
1
—
— •
—
—
1
12
of
10
1887
1886
0.
—
7
—
—
44
—
228
—
117
—
20
20
—
17
14
of
15
1885
1884
0.
—
'8
—
—
94
-.,„.
t .
393
1 '
Z
0(0
t_ ...
1
215
—
1
60
60
2
58
16
of
17
1883
1882
0.
—
11
—
—
1 '
77
„
2
291
z
681
—
169
1
7
69
1
77
1
78
18-22
1881
G.
—
1877
6
—
—
21
20
1
1
4.1
ti
1
—
8
1
z
1
1
14
3
2
LE EFT
0.
—
1
23
1.
—
" "•
167
12
1
11
518
8
1lf>7
xtU 1
3
1
3
249
16
32
122
1
4
1G0
22
3
1
205
23—35
G.
1
1
3
45
1876
1864
7
i
1
•1
257
150
14
29
375
0
a
0
a
69
IX f v
31
5
162
105
O
14
26
48
11
8
178
212
2
83
0.
1
1
33
—
—
118
73
10
19
274
O
à
17
o%o
10
1
5
1B2
73
4
33 54
7
3
92
77
5
201
EN
ES
36—50
G.
1863
1849
4
26
38
3
1
1 c\
1U
176
232
23
43
252
1 1
•1
83
S1 fi
010
38
2
8
175
133
1
6
23
55
8
182
453
1
' 2
91
0.
1
z
3
1
1
13
25
1 1
38
5
t/LI
9
1
3
16
29
3
9
4
16
44
1
30
GEI IOO RTEJAREN.
51-60
1848
G.
1839
1
2
23
6
—
e
0
40
86
12
21
89
1
1
27
OQO.
26
3
62
48
2
6
23
1X
4
52
293
26
0.
—
z
1
1
—
1
7
— 3
7
1
19
2
9
4
_
1
2
—
28
5
61- -65
1838
G.
—
___
3
1834
1
1
10
30
2
1
30
2
56
7
14
23
.
—
8
13
124
6
0.
—
—
—
—
—
. 3
—
—
2
1
5
1
"
1
1
—
—
_
—
4
3
66-70
1833
G.
1829
1
1
6
1
.._
2
12
—
2
19
5
47
2
8
4
—
1
4
—
3
89
8
0.
—.
—
—
—
—
4
—
—
1
—
5
—
—
—
--
—
—
—
3
1
71 en
daarboven
1828
en
vroeger.
G. 0.
—
2
15
2
2
15
1
33
6
1
3
2
__.
—
2
5
71
2
—
—
—
—
—
—
—
—
—
1
—
—
—
—
—
__
___
_
—
3
1
TOTAAL.
Ochinvil,
6
A
4
11
121
—
18
2
1
X
1fi
1U
508
525
53
98
800
4.
g
188
2405
111
2
17
432
316
4
22
57
141
2
15
447
1245
1
4
218
Ongehuwd,
2
1
1
88
—
3
1
j.
2
515
124
12
36
1757
4
32
4042
25
3
12 1
909
124
4
76
336
14
. — • -
8
425
184
i
a
599
Beroepen die
wijzigingen ondergingen.
A. Mannen.
Loodgieters.
Metselaars.
Opperlieden.
Steenhouwers.
Timmerlieden.
1 Behangers.
1 Dl • 1
r ieisteraars (stucadoors).
Schilders- en glaze-
Wakers.
V'dwerkers.
Stl 'aatmakers.
roep.
1
.s
.2
'so
&
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
0
D
A
B
C
D
A
B
CDXJ
A
B
0
D
A
B
0
D
A
B
CD
A
B0
D
A
B
C
D
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
0.
—
__
1
—
__
3
3
—
—
—
03
—
—
4
—
—
—
—
—
—
10
—
—
1
—
—
12
of
1 O
13
1887
1886
O.
—
147
134
30
z
83
—
—
1132
X A. XJ U
,
1
132
__
—
—
37
—
—
—
446
—
.._
14
—
10
14
of
i ¥
15
1885
1884
0.
—
.--
381
1
•
541
116
186
1
—
1
409
—
—
179.
—
—
1
1368
_
__
—
67
—
31
16
of
17
1883
1882
0.
352 1
10
1
1
843
1
226
——
1 ' "
187
2
2
406
2
—
—
246
. 11
—
—
1651
1
_
180
—
54
LI
18-22
1881
G.
1877
7
,
25
12
1
109
„
80
,
z
21
33
—
1
X t/O
3
—
29
4
—
—
34
17
*—
2
120
_
__ __
62
2
11
0.
21
1
2
559
1
796
1
2
330
175
12
35
74f)°.
26
M
9
830
24
1
1
598
108
6
12
3715
2
__
1034
6
119
EF' riJDEN
23—35
1876
G.
208
1
10
451
1864
86 839
6 4
14 27
2373 2652
1577
47
l
4
395
2104
14
127
KQQE:
ÖVi.10
339
2
12
700
158
2
5
621
1450
6
51
2950
13
__
18
1735
34
4
241
0.
34
4
246
__
750
16
3
6
169
689
46
90
JQ1
rköjii.
1
EN
36—50
1863
G.
308
2
3
307
1849
231 1832
14 9
29 47
1845 3767
1
1938 215
124
•)
lï
442
4679
17
206
7S11 10 IJ.
110 522
6 1
14
555
15
519
72
1
8
429
457 2316
23 8
48 30
2470 2903
8
1
X
5
1319
14
2
107
359
—
11
873
29
» 1
20
1
1892 269
65
4
239
0.
13
1
19
149
6
6
382
6
1
36
418
10
27
Qf\q öUo
38
2
71
19
1
1
87
208
7
12
335
6
8
1
17
GEIBOORT
51—60
1848
G.
108
3
82
1839
982
1
13
1528
863
53
4
140
2658
10
69
2987
232
5
153
169
' —
• 1
314
993
—
10
975
7
15
841
23
0
104
0.
7
_
3
60
2
85
62
3
—
5
176
1
4
1 7S 1(5
10
12
8
—
21
71
1
94
3
14
—
5
nrïQK»
ö(Ö0-
61-
EJARE N.
-65
1838
1S34
G.
35
1
26
379
7
514
1
272
15
2
38
998
2
18
yuu
70
_
61
62
__
1
99
358
3
320
5
2
81 283
2
6
12
36
0..
1
2
20
—
21
13
...
—
1
64
—
1
QQ OO
3
_
4
1,
3
28
15
1
._
20
1
1
66—70
G.
17
10
207
1
. 3
287
134
11
—
14
630
1
8
i in
447
51
1
23
37
43
252
——
——
176
3
1
148
8
1833
1829
0.
—
—
4
—
11
5
—
49
_
lo
2
5
3
......
2
13
—
10
9
71 ( 1
en •Daarboven
1828
en
vroeger.
G.
10
6
188
—
163
81
4
—
4
711
7
on A
390
29
26
31
26
236
142
1
1
83
3
* 1
14
O.
2
—
12
—
11
—
3
1
—
,. ...
41
17
2
1
| [
—
10
9
2
—
1
TOTAAL.
Gàiwd.
693
0
17
908
4439
15
98
9020
2
4945
254
3
21
1054
11813
44
436
18731 8
1246
00
33
1511
820
2
18
2010
5622
14
96
7586
58 •*1
57
5044
147
12
670
Ongehuwd.
78
à
g
1709
573
27
52
6249
2
2219
27
39
1000
1627
69
162
20901
193
nO
29
2429
128
3
10
1602
906
36
74
10124 8
21
•4
1
6
2996
31
3
347
1 gehuwd.
5 ) Waarvan 2 gehuwd. 3) Waarvan l met onbekenden leeftijd.

224
•
225
Beroepen die
A. Mannen.
Wegwerkers. .
KLASSE V
1\ JUrf ** w \J X^ V •
Apothekers.
Fabr. van kaarsen
Fabr. van lym
KLASSE VI.
Kistenmakers
ÏT1 1 I J .
Jj abr. van houtwaren
Lijstenmakers
Meubelmakers
Houtzagers
Modelmakers
i
e
2
ta
ce
A
13
DC
D
A
B
0
D
A
B
0
D
A
•o
x$
0
D
A
JD
0D
A
B
0
D
A
G
D
A
B
0
D
A
B
C
D
»
A
•D
Jj
n
D
>) Waarvan 1 gehuwd.
wijzigingen ondergingen.
)eneden
12
iaar.
1888
en
ater.
0.
—
—
—
2
—
—
—
—
—
—
—
—
—
2
—
4
—
—
1
—
12
of
13
1887
1886
0.
—
—
2
8
—
4
—
3
—
46
—
— -
4
—
Z
18
—
362
1
57
8
14
of
15
1885
1884
0.
—
2
6
19
—
H
—
z
6
—
95
—
13
—
1
40
1
638
—
134
23
16
of
17
1883
1882
Ó"
—
3
9
19
- •
1
17
—
z
10
—
80
—
___
18
—
1
38
4
2
638 1
-^
175
~~
32
18-22
1881
G.
—
—
1877
1
1
2
—
2
—
Z
2
—
10
—
—
1
—
5
4
41
2
2
27
'~
2
LEEF1:IJD
EN
O.
—
16
1
55
29
—
45
•t
i
11
—
124
1
1
2
24
5
56
19 319
3 5
12 21
1166 967
6
1
2
372
51.
23—35
G.
—
2
134
117
n
51
37
7
i
3
148
__
_.
21
10
1
1
157
11
2
3
43
1876
1864
18
1
i
3
61
38
1
20
577
3
86
O.
—
i
50
64
42
114
34
5
1
38
—
1
8
5
57
2
—
33
7
5
35
113
5
21
675
14
25
260
89
EN
36—50
G.
—
7
305
133
5
69
51
10
9
(J
137
1863
1849
3
1
'17
16
5
170
22
1
4
42
35
1
78
641
9
22
887
101
2
56
620
l
g
77
O.
—
24
17
2
21
5
5
2
9
1
,., _
1
2
l
16
3
—
7
3
8
61
1
3
115
16
56
1
GEE5OO RTEJA REN.
51-60
G.
1848
1839
1
4
245
99
6
35
28
10
1
60
—
2
3
16
76
20
2
7
16
2
28
368
15
339
69
42
283
6
21
O.
—
13
9
1
13
5
2
-
2
1
—
—
6
2
—
1
2
37
1
19
8
7
1
.1
61—65
G.
1
1
09
46
2
12
15
2
i
1
23
~
1838
1834
1
1
3
"7
29
8
10
3
3
114
3
118
22
1
'8
97
8
O.
—
11
7
3
—
—
1
—
—
—
1
—
—
—
—
—
10
4
3
3
—
66- 70
G.
—
83
32
2
7
4
1S38
1829
2
, ,
10
—
—
2
8
6
—
2
2
—
61
1
46
15
7
47
2
0.
—
7
•"' '
1
—
2
—
—
— :
1
—
—
—
—
_
—
5
3
1
1
3
—
71
en
danrboven
1828
en
vroeger.
G.
—
2
100
31
7
1
—
3
—
_
—
1
6
6
—
—
2
_.
8
82
36
14
34
2
O.
—
8
1
1
—
2
,
1
—
MJti,
—
—
—
2
—
—-
—
—
5
1
—
—
—.
TOTAAL.
Golmwd. | Ongènwil,
2
16
976
459
26
182
138
31
Q
5
383
3
1
• 4
44
48
1 =»
' 456
73
3
9
105
76
iX
6
178
1589
15
52
2435
261
4
135
1685
0
u
17
198
—
1
134
. 98
46
224
122
' 14
4
130
2
1
39
7
2
426
10
1
2
102
16
7
199
254
9
40
3624
43
3
9
1067
1
155
Beroepen die
wijzigingen ondergingen.
A. Mannen.
Kuipers
Witwerkers
*
Beeldhouwers
Houtdraaiers .
Kui'kensnjjders
Mandenmakers
Rietmattenrnakers
«•outbereiders
KLASSE VII.
Kleermakers
i
ja
1
Ö
S
£
A
B
C
D
À
B
r\ \j
D
A
B
r\ \J
D
A
B
\j
D
A
B
C
D
A
O
n
D
A
B
0
D
A
B
Li
D
A
B
rï
D
A
B O
D
Borstelm 1-e-
beneden
12
jaar.
1QQQ
1000
en
later,
O.
*) Waarvan 1 ine onbekenden leeftijd
3
—
—
—
1
—
2
—
_
—
1
—
5
—
—
z
——
15
12
of
13
1887
18S6
O.
161
__
1
__
—
21
m
• —
74
—
117
—
6
110
—~
19
—
z
— —
460
14
of'
15
1885
1884
O.
_
253
_
4
—
47
—
122
1
—
1
125
—
11
2
—
218
—
13
16
of
17 •
1883
1882
O.
1
1
255
—
13
1
—
43
1
—
104
2
—
106
__
9
4
1
255
—
12
—
z
— 26
— —
2 6
1062 1325
18-22
1881
G.
1877
1
23
1
3
—
—
1
—
14
3
—
8
—
2
5
—
14
—
—
z
73
—
•4
64
LE EPTIJDEN
O.
9
1
603
5
•i
1
19
3
—
83
12
1
134
11
—
3
183
1
24
28
2
3
475
1
13
1
1
308
3
27
3199
23-35
G.
175
2
13
762
13
17
27
t
1
56
1876
1864
47
1
130
65
8
142
5
48
253
2
18
296
7
7
—
3
2033
,5
102
1602
O.
52
2
11
436
4
1
21
13
-"-
50
29
4
86
32
—
9
140
1
23
81
3
3
394
1
7
1139 2916
39 14
103
2358
SN
36—50
G.
394
1
20
625
25
1
12
62
3
61
121
1
4
90
108
—
7
137
17
67
377
4
11
337'
1863
1849
8
•i
1
13
1
•f
1
4
O.
38
2
1
113
3
2
9
—
4
15
—
18
13
2
1
23
2
5
44
r 1
76
2
1
4
1
505
7
126 16
1503344
GE]3OO
51-60
1848
G.
321
11
287
18
1
7
25
1
21
67
—
24
64
—
3
47
1839
9
32
230
—
4
104
3
1
1
1
1
3
1597
3
29
566
O.
37
2
34
2
—
—•
1
1
7
—
5
2
—
9
—
l
1
20
—
1
14
—
z
176
2
3
88
RT BJA
61-65
1888
G.
145
15
72
3
1834
1
12
—
13
23
—
7
22
—
1
18
2
6
68
1
42
1
3
1
82^2
—
10
222
O.
18
7
2
—
—
1
—
—
4
—
2
—
—
4
—
IQ
—
_
z
87
—
1
30
RE N.
66—70
1833
G.
114
46
1829
5
1
4
_..
3
13
—
6
18
—
1
4
1
2
68
—
22
I
_._
583
1
« 1
136
O.
8
3
1
—
1
—
1
1
— •
2
1
—
1
—
—
4
—
13
—
z
49
—
13
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
114
1
29
0
__
3
—
12
—
5
19
—
5
1
2
76
—
1
38
—
1
z
607
14
120
O.
9
3
—
—
1
—
—
2
—
—
2
—
_
6
—
z
—
—•
" • •
40
—
14
TOTAAL.
Githuwd.
1264
4
50
1844
63
1
1
41
133
' 1
4
156
284
. 2
4
276
299
20
361
35
2
159
1077
7
34
853
19
•2
25
1
1
2
11
8631
24
276
4213
Ongehuwd.
172
5
15
1871
17
1
1
60
29
—
251
68
1
4
547
68
2
14
706
4
1
80
194 1 7
9
1560
4
1
68
r
2
2830
51
159
8908

226 227
&
?,
XI
Beroepen die )eneden
12
wgsigingen ondergingen.
1888 L887
of
SS
12
13
jaar.
en
A. Mannen. '.
eïtri
ater. L886
i O. 0.
A — —
r>
Barbiers
IJ
c
D 5 65
A
B
Wasehlieden 0D
3 37
A — —
B
Strykers
CD
— —
KLASSE VIII.
A.
Glas- en p.orceleingraveurs
CD —
B
__
A — —
T)
D
Graveurs.
nVj
D — 2
A — —
_>
Tegelschilders is —
0
D 3
A __
Aardewerkschilders B — —
\J r\
D — 2
A —
B ——
Vergulders 0D
— 3
A
Cachetsnjjders B
n
D — —
A _ _
Kunstbloemenraakers
B
CD — —
14
of
15
1885
1884
0.
6
2
452
88
—
—
4
—
6
—
1
15
—
12
—
2
—
—
16
of
17
1S83
1882
O.
20
12
441
1
126
—
2
5
—
7
—
20
——
10
—
10
--
—
1
18-22
G.
42
1881
1877
6
3
19
1
—
1
—
—
—
2
—
—
—
1
2
—
—
—
LE BF1 IJD
0.
204
r.
34
756
7
2
7
362
—
1
6
1
8
3
26
19
1
6
—
—
3
23—35
G.
312
1
2
58
270
8
10
363
1876
1864
8
2
2
8
\
5
1
1
10
—
8
5
7
—
1
1
O.
302
16
303
32
129
331
2
2
2
1
6
6
3
10
1
12
1
1
'•
•8
3
13
1
3
2
1
EN EN (
36-50
G.
757 i
2
13
380
9
10
252
1863
1849
5
1
2
5
16
2
7
—
1
7
1
7
3
17
1
1
6
1
O.
78 1
29
23
2
98
—
1
—
4
1
4
—
1
—
3
1
1
—
—
1
i —
ÎEBOO
51-60
1848
G.
309 1
8
192
16
106
1839
3
-—
1
2
17
1
—
—
—
2
6
9
—
—
—
O.
23
3
9
30
—
__
—
—
3
—
—
—
—
—
—
—
—
—
RTEJA REN.
61—65
G.
128
1838
1834
3
94
12
46
4
1
2
6
—
—
—
—
—
1
3
—
—
—
—
O.
11
—
3
1
5
—
_
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
66-70
G.
88
—
46
15
—
—
1S33
1829
3
2
—
—
—
—
1
2
—
—
—
O.
8
—
4
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—.
—
—
1
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G. O.
87
1
44
9
—
_-
—
6
—
—
:
1
1
1
4
—
1
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
TOTAAL.
flolimvil.
2323
3
4
89
1029
19
28
810
21
3
5
1
18
57
1
2
15
1
2
19
2
17
18
41
1
1
7
1
1
flngrluiffil.
656
12
64
2154
75
14
19
1085
2
5
3
1
21
11
4
40
1
4
77
1
54
4
11
34
1
- •—
3
4
5
Beroepen die
•wijzigingen ondergingen.
A. Mannen.
Borduurwerkers
Verlakkers
KLASSE IX.
Rijwielbandenmakers
Sehoentu akers
Drijfrieraenmakers
Zadelmakers
KLASSE XI.
Zilversmeden
A
11 ibr.vàn metaalwaren
B
C
ï)
IJi5 ergieters
| Positie in het beroep. ||
A
B
0
D
A
BC
D
A
B
CD
A
B
C
D
A
B
CD
A
B
CD
A
B
C
D
A
B
0
D
A
B
C
D
blikslagers 'en soldeerders
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
O.
—
—
25
1 "
1
3
2
1
1
12
of
13
1887
1886
O.
2
5
1
879
1
59
124
143
178
47
14
of
15
1885
1884
O.
2
2
7
1 3
1761 1983
4
128
1
211
202
397
139
16
of
17
1883
1882
.0.
—
4
2
46
6
143
1
173
1
162
320
167
18—22
G.
—
—
—
1
65
67
1881
1877
1
6
3
8
3
1
28
5
23
39
LEEFTIJDEN EN GEBOORTEJAREN.
O.
1
12
10
1
547
17
31
4222
8
9
2
317
3
7
298
2
2
309
13
1
5
738
1
447
23—35
G.
3
1
6
2
1
3
1876
1864
1
2
18
111
14
176
66
6
222
59
1
12
339
266
39
512
2
3
16
608
O.
—
6
4
7
2
1
3359 1468 4741
13 42 11
44 96 64
1471 3106 1540
l
9
57
4
7
197
29
2
11
185
17
12
137
73
14
14
433
3
2
1
280
36—50
G.
1863
1849
S
9
5
7
1
1
18
239.
13
169
224
1
8
277
119
29
211
480
3
20
414
12
6
23
564
O.
—
1
1
«---•
612
14
17
681
1
1
29
42
33
14
62
10
24
54
52
58
1
1
45
51—60
G.
5
1
2
4
6
1848
1839
1
1
2110 219
3 33
14
640 170
4
2
7
164
9
65
136
•1
134
82
1
69
263
23
152
7
2
5
220
O.
1
—
11
11
24
129
1
1
22
1
1
20
1
2
9
61—65
G.
1838
1834
1
2
1
900
4
204
3
1
66
2
15
63
5
45
27
20
107
: 47
1
. 2
44
O.
—
—
—
72
12
40
6
2
5
1
1
9
1
4
2
66—70
G.
—
1833
1829
2.
——
678
3
143
1
44
9
30
1
28
29
.8
49
23
2
1
15
O.
—
—
__
72
22
3
2
7
1
2
9
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
2
1
699
14
132
.1
49
7
46
1
15
24
12
63
12
17
' 1
4
O.
—
—
—
39
8
1
3
4
TOTAAL.
(lolwml. | Ongehuwd.
19
2
17
16
1
17
1
4
12552
28
133
4197
10
2
47
673
1
28
447
568
2
21
729
343
4
22
687
1233
9
34
1188
24
11
48
1494
2
1
26
5
26
2
3
3082
77
153
12897
1
1
29
116
67
902
104
4
26
1067
34
14
980
184
21
23
2149
5
3
4
1137

228
229
Beroepen die
wijzigingen ondergingen.
A. Mannen.
Metaalslijpers.
Draadvlechters
Zagenvijlers
LEEFTIJDEN EN GEBOORTEJAREN.
G. I O; I G. I O. | G. | O. Gehuwd. | Onplumi
Beroepen die
wijzigingen ondergingen.
A. Mannen.
Vuurwerkers
Ketelmakers
Ketelbikkers
Electriciens
Fabr. van chronometers
en horloges
Fabr. van andere
instrumenten
KLASSE XIII.
Blok- en m astenm akers
sitie in het beroep. II
oeneden
of of of
12 14 16
12 13 15 17
jaar.
1888 1887 1885 1883
en
later. 18S6 1884 18S2
IJ
0. O. o.l 0.
A
B
1
Kj —
D 3 15 27
A
B
H
j
D 1 104 213 202
A
*
B
p
D — — — —
A
B
ri — 1 4
V
D
11 43 61
A
1
B 1
C 2
D 33 91 11.1
A
B —
CD i
9 41 53
A
BCD
A
B0D
A
BCD
A
B0D
—
.7
19
22
18—22
G.
1881
2
55
—
1877
3
1
12
. 2
LE EFT IJD EN
O.
67
893
—
3
14
104
26
3
21
226
1
121
24
23—35
G.
4
49
7
77
1876
1864
6
21
1
12
41
211
1
40
12
1
10
119
5
1
26
0.
2
17
4
207
—
9
2
7
36
162
6
24-
184
8
1
6
67
i
1
18
EN
36—50
G.
8
45
5
08
1863
1849
4
18
35
22
374
4
30
29
1
• 3
82
21
2
27
O.
7
29
—
1
3
88
12
25
4
1
6
5
8
GEB OO RTE JAREN.
51—60
G.
3
42
4
36
—
1848
1839
4
2
9
88
5
15
11
25
13
1
16
O.
—
3
—
1
32
1
6
1
2
1
61—65
G.
1838
1834
6
1
31
—
2
2
61
4
9
3
7
1
2
O.
—
• —
9
1
1
—
66—70
G.
1833
1-829
1
1
1
8
—
1
1
48
3
4
4
5
O.
_
—
1
7
—
__
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
1
1
5
—
—
39
2
2
1
4
13
3
O.
—
—
—
4
—
__
TOTAAL.
Oelitiml.
11
146
, , ,
19
1420
' • i i
—
10
46
6
17
78
922
5
. 81
70
8
15
249
63
5
81
Ongehuwd.
2
136
4
1152
_
—
—
14
2
27
258
330 1
11
50
676
14
18
298
9
1
99
KLASSE XII.
Fabr. van stoom- en B — — —
andere werktuigen C — — -;
Monteurs
Scheepmakers
Zeilmakers
1
246
20
517
51
1
591
1
50
1
103
7
6
1
T
1334
1
2
131
103 21
'9 6
41 29
2037 895
20
1
13
103
8
2
70
272
11
85
1912
60
1
11
127
37
1
142
10
19
201
5
30
943
72
8
80
9
2
34
2
7
59
8
319
34
1
1
30
8
1
6
1
3
61
3
167
25
12
2
4
—
62
3
129
25
2
19
3
5
—
758
25
171
5610
236
3
85
378
86
9
89
3775
22
14
351
Bankwerkers
%uigbekleeders
—
2
—
7
—
6
—
—
—
14
1
1
19
2
9
5
15
1
z
4
1
9
—
1
1
2
—
O
mi
1
—
2
.—
—
—
15
2
46
3
39
Waarvan 1 met onbekenden leeftijd.
Waarvan 2 gehuwd.

i |
Beroepen die
A. Mannen.
Rijtuigschilders
Wagenmakers
KLASSE XIV.
Lompensorteerders
Boekbinders, papiersiiuders,
linieerders,
pertbreerclers
Fabr. van Cartonnages
Zakkenpkkkers
KLASSE XV.
Fabr. van jute en
zakken
Appreteerders
Touwslagers
Fabr. van vischnetten
cS
wijzigingen ondergingen.
beneden
12
jaar.
1888
en
later
12
of
13
1887
14
of
15
1885
18S6 1884
O. O. ! 0.
A B
rt
D 10
D
26
97
21
77
168
B OD 1
89
26
271
10
319
20
50
34
56
187
16
of
17
1883
1882
O.
27
82
79
18
36
21
62
105
18-22
G.
1881
1877
13
10
1
6
230
LEEFTIJDEN EN GEBOORTEJAREN.
O.
57
20
12
12
22
30
1
1
64
23—35
1876
1864
36—50
1863
1849
G. | 0. I G. 0^G. O.
1
60
317
340
13
33
79
10
17
469
22
1
11
54
00
3
12
338
14
12 73 43 126
14 15
479 345 325 242
9 7 29
119
119
165
23
20
170
226
41
1
3
167
33
1
24
47
129
14
3
5
143
3
11
16
20
6
11
170
11
223
121
2
8
271
5
12
31
1
1
S 19
67 349
23
74 106
20
61
1
4
15
22
22
18
56
51-60
1848
1839
81
89
13
3
8
17
2
12
44
106
73
12
148
9
11
21
37
61—65
1838
1834
G. O.
1
5
129
23 50
5
2
11
2
40
34
2
46
16
2
5
75
11
10 83
66—70
1833
1829
71
en
danrboven
1828
en
vroeger.
G. O. G. I 0.
18
1
25
1
20
1
11
2
9
14
1
1
33
10 96
16
25
1
18
9
19
30
2
13
TOTAAL.
Ueliuwil.
30
6
143
1579
8
26
875
38
372
42
761
64
14
33
44
1
7
67
14
1
18
418
20
622
285
6
29
734
20
2
4
108
iijroluiffll.
S
1
161
237
12
29
1868
42
91
13
1681
12
109
5
3
236
6
1
201
2
5
486
43
49
857
53
A. Mannen.
Nettentaanders
KLASSE XVII.
Molenaars
öroodbaklcers
Koks
Slagers
KLASSE XVIII.
Jjf) n (\\\ nu ivo va
*J«iUU, U U UVV ül O
Tabaksplanters
y , ,
ïouaers
Veehoeders
Schaapherders
roep.||
1
.a
| Positie
A
•R XJ
fl
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B —
0D
9
A
B —
0 _
D 574
A
]\
C
D
A
B
0
D
A
B
0
D
A
B n
D
Beroepen die
wijzigingen ondergingen.
beneden
12 J- mi
jaar.
1888
on
later.
O.'
Waarvan 11 gehuwd.
—
—
—
_
2
__
16
—
—
—
—
16
,, H.
51
—
32
12
of
13
1887
1886
O.
—
—
—
—
47
—
—
547
2
_
—
—
354
—
—
_..
5458
__
z
7
—
—
292
—
273
_
—
223
14
of
15
1885
1884
0.
—
—
—
—
145
10
— —
— 8
1622 2266
_
_
7
_ 11
— 6
2 4
1037 1446
——
17
3
896
_
—
254
1
—
819
i
16
of
1883
1882
O.
—
i
2
1
1
248
_
19
9 99
4 27
6 23
14417 20522 1
1
z
23
1
—
2
1301
_»
—
75
_
—
176
LE
18-22
1881
G.
—
3
—
2
14
69
—
2
68
__
_
1
47
—
—
58
1877
153
6
4
1045
•—
—
38
2
1
40
__
1
1
. _
—
3
O.
—
, .
14
9
16
795
91
23
77
5213
1
3
77
147
15
39
3248
231
697 16856 3487 39731 4875 28503 3217
193 232 667 313 359 ' 171 78
160 215 538 258 271 100 59
53221 32785 60847 37850 14570 20099 4088
1
—-
67
36
12
13
3563
4
1
52
3
—
138
E F T IJ E EN
23-35
1876
G.
—
388
7
38
534
11
7
27
1864
2368
21
40
916
41
—
10
2152
31
11
1290
19
1
11
8
—
48
O.
1
1
84
29
55
904
3564 482
34 92
129 273
1492 3940
5
10
77
652
59
62
2140
18
4
2
106
195
43
35
3619
1
64
14
2
168
s ) Waaronder ' 1 vau onbekenden leeftijd.
EN
36-50
1863
a.
1849
2
4
677
16
44
492
3746
22
120
1276
27
4
36
2525
18
23
636
130
3
4
31
41
24
16
• —
81
O.
—
_
75
12
12
157
263
16
43
510
1
17
185
8
13
203
53
1
4 50
3880 270
36 23
8 5
1595 644
2
19
21
1
130
GEIJOO RTEJA RE]
51-60
1848
G.
1839
1
2
358
6
21
160
1520 88
9 9
30 10
563 121
7
3
12
1119
6
7
201
115
6
1
16
2299 157
12 3
9 5
821 142
17
16
16
1
75
O.
—
|
24
—
1
35
,
4
72
3
1
29
29
1
11
1
9
7
—
68
61—65
G.
1838
1834
1
1
2
132
3
7
48
515
5
13
184
4
—.
4
387
3
3
59
12866
44
30
8598
76
—
6
925
5
2
317
9
6
9
—
29
O.
—
6
1
—
6
26
2
2
24
—
27
—
_
13
1246
22
24
1375
8
1
5
i
2
4
—
24
66- -70
G.
—
1S33
1829
1
77
1
3
23
343
4
3
95
1
_-.
4
217
1
2
39
48
—
6
78 690
5 , 2
—- 1
44 203
5
2
6
—
25
O.
—
z
6
—
__
2
20
__
2
18
_„
—
20
—
1
7
9266 865
32 18
28 6
5904 835
3 ) Waaronder 4 van onbekenden leeftijd.
6
1
2
46
2
1
18
, .
3
1
—r-
15
7.,
i J.
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G. O.
1
i
x
1
75
1
1
7
224
,__
3
53
__.
—
181
1
_
28
9988
30
19
4665
81
1
3
564
3
__
124
3
2
16.
—
20
—
z
3
—
3
14
1
6
1
, |.
2
7
_
—
6
926
12
11
592
7
—
• 4
55
1
11
2
1
—
10
TOTAAL.
tlohiiml. | Oiigénml.
5
0
a
10
1710
34
116
1.278
9981
74
300
3731
50
14
84
6844
50
75
1937
117863
828
654
110958 2
491
9
6
72
10548
91
32
4390
94
1
1
62
71
1
281
1
1
214
52
85
2344
994
142
416
14283
8
13
205
1121
91
122
8492
15421
1380
1098
176492»
123
6
8
292
838
88
65
10546
8
1
804
52
3
1303

Beroepen die
A. Mannen.
Pluimgraven
Bloernisteii
Tuinlieden
Boomkweekers
Bosehopzichters
Griendwerkers
KLASSE XIX.
Jachtopzieners
Jagers
KLASSE XX.
Magazijnpersoneel
KLASSE XXI.
Wegpersoneel (spoor)
A
B
D
— — A ,
B —
D
A
BCD
A
BCD
A
B0D
44
— 7
— —
—
——
—
——
—
——
85
02
232
LEEFTIJDEN EN GEBOORTEJAREN.
wijzigingen ondergingen.
beneden
of of I of 18-22 23—35 36—50 51—60
12 14 | 16
12 13 15 I 17
jaar.
1881 1876 1863 1848
1888
1887 1885 1883
en
1877 1864 1849 1839
later. 188618841882
O. O. 0. | O. G. I 0. G. O. O. G. O.
- 1 -
1
1 i • 2 -
A
30 426 163 700 85 93 i 36
B
1 11 ; 4 2
C Z ! 1
22 22 27 j 27 2 6
D 142 319 409 20 938 508 659 431 127 28 | 22
A
1 11 18 80 1496 385 2643 33 .7561114
B 2 111 39 32 32 159 241 5
OD 2 13 54 32 80 40! 2
28 370 81 1123 49 2583 1535 2132 1834 410 1027113
A
BOD
A
BCD
17
21
14
246
1
2
1
143
24
15
15
21 6
465 85
1
54 56
24
5
8
361
50
1
46
84
137
15
556
172
4
14
201
26
105
54
47
—-
96
37
47
,
11
192
2529
113
10
10
173
240
3
12
187
8 ! 62
82 1191
1
37
«2
—
43
26
32
—
14
108
1085
103 39
1942,746
10
75
74
2
141
67
74
1
2
24
273
2406
296
2300
47
14
36
27
20
20
18
179
6
71
.28
1
8
88
28
101
27
29
44
21
29
118
907
138
633
23
13
1
1
2
4
2
1
4
34
2
19
61-65
1838
1834
66—70
1833
1-829
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
Q. O. i G. ! O. G. O.
47
22
79
63
6
11
467
51
34
15
53
10
12
51
46
2 -
16 j -
16 4
16
8
16
44
314
38 --
147 1
i —
111
48
579
57
362
48
4
19
11
40
2
4
9
9
2
5
2
21
205
6
30
38
26
3
1
4
1
102
2
35
550
64
279
48
1
24
13
29
3
9
9
4
9
99
2
11
24
20
TOTAAL.
1884
13
62
1349
7805
112
196
5553
689
8
41
568
1
155
624
. Ongehuwd.
26
11
185
180
2
315
139
180
1
4
46
663
6545
583
5119
2
1
3
344
14
59
2638
937
66
58
7732
224
18
23
875
16
223
6
1
1
133
68
Is
42
68
28
258
3478
63
1456
Beroepen die
wijzigingen ondergingen.
A, Mannen.
Kolentremmers
Stalpersoneel
Voerlieden
Stuurlieden
Bootslieden
Matrozen (zeevaart)
Schippers
Houtvlotters
Personeel voor lading
en lossing
Positie in het beroep.||
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
0
D
A
B
CD
A
B
0
D
A
B
C
D
A
B
O
D
A
B
0
D
A
B
0D
A
B
C
D
Matrozen (binnenvaart)
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
O."
—
1
1
—
—
2
29
12
of
10
1887
1886
O.
—
10
18
—
—
12
6
339
2
14
of
15
1885
1884
O.
—
12
83
1
2
—
85
21
2
3
999
3
1
8
16
of
17
1883
1882
O.
1
34 .
3
1
126
5
8
256
54
11
3
3
1597
12
18-22
1881
G.
1877
1
'2
4
49
7
2
1
28
12
63
41
76
) Waaronder 1 van onbekenden burgerlijken staat.
1
6
233
LEEFTIJDEN EN GEBOORTEJAREN.
O.
11
2
60
11
37
460
191
22
1
7
977
2
158
134 3009
38 172
22 114
4362 1792
3
1
2
51
23—35
G.
1876
1864
6
4
90
176
4
1095
250
26
5
20
1
604 1
1
163
25
9
1
5
139
O.
8
3
77
47
96
571
301
14
6
8
1
973
124
590
161
48
3724
5
3
3
52
36-50
1863
G.
1849
7
15
108
319
18
928
\
202
17
7
42
1
513
4
114
4389
236
116
1387
2
1
1
16
14
9
15 L
O.
—
1
11
22
3
77
30
1
3
138
1
11
330
35
9
548
3
15
51-60
G.
1848
1839
1
6
46
163
4
265
69
11
1
24
179
38
2293
96
34
505
1
1
15
7
4
64
O.
—
1
3
13
1
20
2
1
33
2
109
73
102
3
61—65
G.
--
1
24
54
76
1838
1834
15
1
3
44
9
801
15
10
165
1
1
4
2
2
29
O.
—
1
2
6
1
—.
8
27
11
29
1
1
66- 70
G.
—
1833
1829
3
9
41
3
32
1
3
16
5
490
114
92
1
-2
12
O.
—
1
1
2
—
1
1
20
1
15
71
en
daarboven
. 1828
en
vroeger.
O.
G.
—
8
22
13
5
•—
7
4
384
36
52
1
1
7
—
—
1
—
—
—
16
1
5
TOTAAL.
flelinml.
• 15
29
287
779
1
19
2458
1
548
58
13
93
2
1391 1
5
345
11430 2
537
285
4069
3
3
8
63
32
1
22
408
s ) Waarvan 1 van onbekenden leeftijd. *) Waaronder 2 van onbekenden leeftijd.
Ongehuwd.
20
7
210
99
17
. 13
1365
" • '
531
47
~
8
19
1
2485
5
376
1239
250
86
11751 8
15
3
16
144

284 235
Beroepen die
_§
• • • • 1 i i
wijzigingen onder- •g
gingen. .g
A. Mannen. r|
A
Overige beroepen bin- ï
nenscheepvaart | C
D
A
Pakhuiskneclits
Sjouwerlieden
Omroepers
Wegers
V
E
AL
r
: ) 1
AL —
T
>
h i —
i
I f )
Ii
' I
1
Taxateurs ( I
] D —
Telefoonbeambten "
.
KLASSE XXIV.
Toonkuustenaars en
organisten
Scheikundigen
Tolken
Kantoorpersoneel
Administrateurs
KLASSE XXVI.
Suppoosten in gestichten
KLASSE XXVII.
Dienstboden
KLASSE XXVIII.
Losse werklieden
J
beneden
12
jaar. -
13 15 17
1888 ] L887 ].885 I 883
en
later. [8861L8841
882
O. |
O. !
1
_
L
v —
•i
)
\. —
3 —
D —
Waarvan 1 gehuwd.
_
6
—
-
1
5
12
of
O. 1
_ |
1
2
5
1
—
3
—
—
—
__
4
1
233
—
—
47
67
14
of
o. 1
15
15
2
—
18
—
__
—
—
. —
1
5
14
4
1344
—
3
74
292
16
of
20
13
.
1 —
49
—
—
—
...
—
5
42
3
2198 1 2
i
18
100
749
18—22
1881
G.
1877
1
1
1
4
—
38
—
__
1
2
—
-
_
13
2
50
—
—
425
LEIEFT IJD EN
O.
5
1
6 372
i
45
42 |
i
8
—
1
232
—
—
—
3
—
9
10
194
20
1
5774
16
71
23-35
1876 |
1864
G. O.
37
1
10
4
26
25
50
32
25
1
- i
519
—
1
1
22
—
3
16
40
263
17
1
3558
10E
31
454
10
—
239
—
3
—
8
—
—
1
12
18
253
21
2
507Ê.3912
22? 5 14C
253
688
36— 50
1863
G.
59
3
45
37
3363 682 L 3364 882
s ) Waarvan 1 met onbekenden leeftjjd.
BN
1849
2
42
3
2
711
1
6
2
1 O
12
5
3
3
12
40
332
23
2
70
|764
O.
7
6
8
1
1
1
_.
95
—
—
1
1
—
GEBOO' RTE JA
i
i
1
6
4
65
8
3
916
49
123
239
51—60
1848
G.
36
3
28
11
3
25
1839
1
1 !
337 !
2
3
7
5
7
2
6
8
5
99
8
3 1
1467 205
59 7
41
496
O.
1
3
*"""" !
.,..
27
—
1
-•
.._
—
—
—
—
13
8
34
89
1261439
5389
61-65
1838
1834
G.
13
11 8 !
!
9
1
100
1
5
2
1
2
1
3
—
32
2
2
443
16
13
217
O. |
_
—
11 11
_
5
1
—
—
—
—
—
2
—
40
4
17
32
1584108
REN.
66—70
1833
1829
G. !
5
1
6
3
1
3
—
76
3
3
1
1
6
5
—
18
3
1
233
16
6
137
898
O.
—
~
—
5
—
—
z
1
—
8
—
19
2
9
19
46
71 en
laarboven
1828
en
vroeger.
G. | O.
8
1
1
1
—
2
33
2
6
1
6
2
—
1
10
1
159
13
8
109
648
—
—
__
—
4
—
_
1
—
—
3
—
7
4
4
13
23
TOTAAL.
Oènvd.
159
9
108
81
6
110
5
- 4
1814
9
—
24
2
20
42
22
5
13
44
86
762
56
9
9824 2
349
169
2183
23594
Ingeluid.
23
4
142
115
1
25
1
• 1
678
1
—
5
—
1
11
,
2
.
2
28
A 0
4ü
593
60
7
1
15817
307
DO*
I675 a
9664
Beroepen die
B. Vrouwen.
KLASSE I.
Glasblazers
KLASSE III.
Steendrukkers
KLASSE IV.
Loodgieters
Behangers.
Huisschilders en
Glazenmakers.
KLASSE V.
Apothekers.
Fabr. van kaarsen
KLASSE VI.
Kistenm akers
KLASSE VII.
Naaisters
^"aschvrouwen
Positie in het beroep. ||
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
CD
A
B
S
A
B
C
D
A
B
0D
A
BCD
A
BCD
A
B
C
D
A
B
C
D
wijzigingen ondergingen.
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
o. 1
1
—
1
—
Waarvan 2 gehuwd.
——
2
7
12
of
13
1887
1886
O.
3
2
1
44
7
253
87
14
of
15
1885
1884
O.
1
1
4
3
59
93
1
627
|244
16
of
17
1883
1882
O.
1
2
8
4
5
80
414
5
615
5 1
376*
18—22
G.
:
—
—
1881
1877
2
26
4
6
21
2 ) Waarvan 1 gehuwd.
LEEFTIJDEN EN GEBOORTEJAREN.
O.
4
4
__
36
—
186
10
129
2
1806 408
8 2
1226 101
44
2
4
959
:
23—35
G.
i
1876
i
i
1864
3
2
4
15
196
3
1
184
O.
3
2
1
40
1
6
4
364
12
2
88
2491
8
1075 194
144
6
9
628
36—50
1863
1849
G. O.
1
2
1
3
8
3
31
8
5
1
2
13
1
638
2
597
33
277
—.
1
1
8
1
1
2
48
2
14
1195
32
467 180
192
1
2
144
51—60
G.
1848
3
1839
3
4
1
38
11
1
1
Q
416
1
489
3
240
:
O.
1
2
i
2
1
1
511
2
238
99
1
2
67
61—65
G.
1838
1834
1
20
7
1
—
235
94
230
1
17
:
O.
—
i
—
—
177
1
68
34
1
27
66—70
G.
3
1833
1829
2
1
14
3
1
—
189
78
135
59
:
O.
1
2
111
54
•21
14
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
:
G.
2
2
15
5
1
—.
1
166
109
115
31
O.
— •
—
—
—
—
77
43
21
8
TOTAAL.
Gehuwd.
8
1
11
1
17
4
121
36
9
1
4
2
31
2
2
2078
5
760
1770
9
5
890
Ongehuwd.
12
9
1
11
102
3
1
10
4
603
31
5
417
2
6882
28
5
4668
558
10
18
2561

•
— •
—
236 237
Beroepen die J>
wjjzigingen onder- ÜS
p.
gingen. .g
•S
B. Vrouwen. ••§
. S
. A •p
Strijksters r
E 1
KLASSE VIII. "
A
Graveurs.
r > —
àL —
Glasschilders ,
r
beneden
12
jaar. 1
1888 J
en
later. •
O.
1 —.
I) —
12
of
13
L8871
LS86 ] L884
0 0
74
—
—
———
14
of
15
L8851
10
1
247
—
—
16
of
17
L883
1882
0
39
29 1
—
—
1
LE:
18-22
1881
G.
1877
9
12
—
—
0
252
2
6
L054
1
2
ËFTIJDEN EN GEI SOO RTEJAREN.
23—35
1876
G.
205
3
1
53
1864
1
1
0,
05
9
7
01
2
1
36—50
G.
538
1
42
1863
—
—
1849
O.
$73
6
L18
—
—
51—60
G.
L83
1
21
—
1848
1839
—
O.
51
1
1
28
—
—
61—65
G.
70
1838
1834
2
—
—
O.
35
5
—
—
66—70
G.
53
1833
1829
2
—
O.
40
3
—
—
71 en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
41
3
—
—
O.
15
4
—
—
TOTAAL.
(Iclimvtl.
899
4
2
136
1
1
Ongehuwd,
1420
19
14
2663
3
__
,., ,
3
Beroepen die
B, Vrouwen.
Fabr.van metaalwaren
Metaalshjpsters.
KLASSE XII.
Pabr. v. naaimachines
Positie in het beroep. ]|
A
B
0
D
A
B
C
D
A
B
C
D
w^zigingen ondergingen.
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
O.
_..
—
—
12
of
13
1887
1886
O.
—
8
—
—
14
of
15
1885
1884
O.
—
11
—
—
16
of
17
1883
1882
O.
—
—
LEEFTIJDEN EN GEBOORTEJAREN.
«
18—22 23—35 36—50 51—60 61—65 66—70
G.
—
—
—
—
1881
1877
O.
—
2
—
•—
G.
1
3
—
—
1876
1864
O.
—
1
—
1
G.
8
6
—
1
1863
1849
O.
—
1
—
—
Q,
7
3
1848
1839
1
O.
3
—
—
—
G.
3
—
—
1838
1834
O.
—
1
G.
4
1
—
—
1833
1829
O.
—
—
—
—
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
2
—
—
—
O.
—
—
—
—
TOTAAL.
(Iclmml.
25
13
1
1
Ongehuwd.
3
24
—
1
tV —
Plateelschilders î —
(
Porceleinschilders
• I
iA. —
' 3 —
Jk. —
Vergulders (porcelein) "
:)
Lakwerkers
Kunstbloemenmaaksters
Borduursters
KLASSE XI.
Blikslagers en soldeerders
]
1 ___
4
A. —
0 —
D —
A —
B —
0
D —
A -
B —
ri
\j —
D —
B —
0 —
D -
—
3
6
—
1
12
15
—
24
12
—
2
31
10
—
29
11
1
1
2
26
14
—
3
4
—
1
4
—
1
55
24
1
5
9
67
16
.._
18
14
3
3
18
—
2
39
14
3
1
20
59
6
2
1
1
5
8
4
1
9
1
4
9
1
25
1
,
1
1
2
6
1
—
—
1
6
2
—
—
1
—
5
—
—
—
1
1
2
2
—
—
—
1
—
—
—
:
—
2
—
—
—
:
i
i
—
—
—
—
—
—
—
—
27
21
2
5
12
42
1
1
.
1
-
2
154
1
—.
—
76
—•
—•
1
11
11
48
"l
226
1
55
Fabr. van rijwielen
KLASSE XIV.
Boekbinders
l'abr. van cartonnages
Zakkenplakkers
KLASSE XV.
Fabr. van jute en
zakken
Fl *r. van vischnetten
KLASSE XVII.
Bl '°odbakkers
A
B
C
D
A
B
0
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
0
D
—
—
—
—
1
—
3
39
33
23
35
3
1
13
61
30
26
89
9
i
14
61
23
20
89
1
1
1
—
2
1
7
13
2
3
1
29
2
88
1
30
43
154
1
15
1
3
1
32
3
72
23
2
1
2
1
9
1
22
7
28
3
64
3
4
12
2
2
1
i
4
28
1
61
104
1
6
1
2
3
1
8
5
8
1
2
4
1
4
1
1
2
1
11
4
21
100
3
—
:
2
1
3
1
2
2
4
1
—
1
1
1
4
1
4
55
4
:
1
—
1
3
3
—
:
—
i
6
1
1
60
—
:
:
3
5
1
2
_.
—
2
2
52
3
:
—
—
—
i
1
9
5
2
8
1
8
2
1
90
1
9
174
396
2
1
17
7
3
1
68
3
2
276
1
1
124
1
155
3
43S
23
4
7
51
] ) Waarvan 1 geliuwd.

."-.
. % : •
.238
Beroepen die
wijzigingen ondergingen.
JB. Vrouwen.
Kooksters
Koffieverleesters
KLASSE XVIII.
Tuinlieden
Bloemisten
KLASSE XX.
Magazijnpersoneel
KLASSE XXI.
Voerlieden
Telefoonbeambten
KLASSE XXIV.
Toonkunstenaars
KLASSE XXVI.
Suppoosten in gestichten
KLASSE XXVII.
Dienstboden
?
ia het bei
bene •
Den
12
jaar.
1888
en
M later.
Pu
1 0.
A —
•R
c —
D
A
B
f,
D —
A —
•R
n
D
A —
•D
c
D 4
A
B
CD • —
A —
f)
D —
A
B0D
—
—
—
12
of.
13
1887
1886
0.
—
—
5
—'
3
—
3
17
—
—
—
—
2
253 4012
14
of
15
1885
1884
0.
—
_
16
—
3
—
17
23
—
—
2
—
2
18271
•
16
of
17
1883
1882
0.
—
—
46 1
• —
8
1
27
27
—
—
1
9
3
3
22
2I4I7 2
18-22
1881
G.
—
—
15
—
1877
1
—
z
9
—
—
—
2
—
187
LE EFTIJD EN
0.
—
1
2
71
—
19
—
71
2
72
—
—
110
29
16
614
60242
23—35
1876
G.
1864
1
—
1
48
8
1
13
9
1
20
—
—
1
12
3
•7
11
2790
0.
3
1
2
1
31
3
11
2
85
11
39
—
—
4
128
22
28
2512
53888
B.N
•
36—50
1863
G.
1849
4
2
1
1
33
58
6
26
15
9
2
—
1
7
5
2
30
5721
0.
2
2
6
5
7
9
1
22
5
8
—
—
1
11
5
10
976
18748
*
GE] 300
51—60 .
• 1848
G.
1839
3
4
9
99
i
1
15
4
7
6
1
1
2
2
—
36
O.
1
2
—
7
3
7
1
5
1
—
—
—
2
395
RTEJA REN.
.61—65
1838
G.
1834
1
2
—
55
4
10
2
1
2
—
1
—
8
O.
1
2
—
—
— '
4
2
—
—
—
—
—
104
66—70
1833
G.
1829
1
1
—
35
—
16
1
—
2
—
—
—
12
O.
2
—
— •
2
—
1
1
—
—
—
—
1
74
3989 4289 1598 1201 1068 645
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G. O.
—
1
—
59
—
22
z
—
1
—
—
—
6
786
1
2
—
1
1
—
1
—
—
-!-
61
455
TOTAAL.
Geluid.
Ongolinwil
10 10
2 2
9 12
2 __
1
107 173
314
l
13 55
102 24
2
31 238
— —
1 18
46 187
13 —
1 —
2
2 6
21 260
10 59
11 60
103 4762
•
16157 8
Bij de vergelijking nu van de cijfers der enkele beroepen, gepubliceerd in de uitkomsten
der telling van 1889 en^e uit de telling van 1899 (voor .zoover zij slechts éénmaal in de uitkomsten
dezer laatste vöbrkomen óf die hierboven door berekening verkregen werden), moet
ten slotte bij de cijfers van 1899 nog eerst worden rekening gehouden met het zoogenaamde
technische personeel, het personeel in algemeenen dienst en de emballeurs en pakkers in de
verschillende bedrijven werkzaam, die in 1889, althans voor het grootste gedeelte, zullen
gerekend zijn tot die bedrijven. zelve te behooren, en de machinisten en stokers, die, volgens
verstrekte mededeeling, in 1889 stellig daartoe zijn gerekend;
Uit de nieuw geconstrueerde cijfers der beroepen welke in meerdere bedrijven werden
uitgeoefend met die welke slechts eenmaal in de uitkomsten der telling zijn genoemd, zijn thans
voor 1899 klasse-totalen berekend die, behoudens misschien enkele verschillen, vergelijkbaar
zijn met die voor 1889 berekend, en hiervoren vermeld, (blz. 212 vlg).
Die verschillen moeten ontstaan zijn door verschil in zienswijze bij de classificatie der beroepen
in 1889 en 1899.
Al stond toch ter beoordeeling voor de bewerking der telling van 1899 eene lijst van
voorname beroepen, met aanwijzing der klasse waarin zij voor de telling van 1889 waren geclasseerd,
volledige lijsten van alle beroepen, zooals hierachter als bijlagen zijn afgedrukt, ontbraken,
zoodtit voor vele beroepen niet kon worden nagegaan of die indeeling bij de beide tellingen uniform
is geschied. Intusschen kunnen die verschillen in hoofdzaak slechts beroepen betreffen met weinig
beoefenaren, zoodat invloed van belang op de verhoudingscijfers der klassen daardoor dan ook
in de meeste gevallen wel niet zal zijn ontstaan. Waar het bestaan dier verschillen kon worden
vermoed, zal er bij de vergelijking op gewezen worden.
Op de onderdeelen van sommige klassen schijnt echter in vele gevallen het verschil in
zienswijze omtrent de rubriceering van grooten invloed geweest te zijn, terwijl die invloed zich
bij sommige afzonderlijke bedrijven nog in sterker mate doet gevoelen. Zoo veel mogelijk zal bij
de vergelijking van de uitkomsten der beide tellingen daarmede worden rekening gehouden, en zal
in die gevallen worden getracht door combinatie van bedrijven of groepen van bedrijven, de
vergelijking zoo nauwkeurig mogelijk te doen zijn.
Achterstaand wordt dan een overzicht gegeven van de bovenbedoelde nieuw berekende
klasse-totalen van de uitkomsten der telling van 1899.
] ) Waarvan 2 gehuwd.
s ) Waarvan 9 gehuwd.
3 ) Waarvan 9 met onbekenden leeftjjd. *) Waarvan 5 met onbekenden leeftijd.

240 241
BEROEPSKLASSEN.
I. Fabricage van aardewerk, glas, kalk
en steenen.
Totaal . . .
II. Bewerking van diamant en andere
edelsteenen en fijne gesteenten. .
III.
Totaal . . .
Boek- en steendrukkerjj» drukken
van hout-, koper-, staalgravure,
photographie enz.
Totaal . . .
IV. Bouwbedrijven (incl. reiniging van
gebouwen en aanleggen, onderhouden
en reinigen van wegen en
straten, ook gemeentelijke dienst).
Totaal . . .
V. Chemische nijverheid, fabricage van
kaarsen, olie, vernis, vet, zeep,
ontplofbare stoffen, verfstoffen.
VI.
VII.
Totaal . . .
Hout-, kurk-, stroobeAverking, snjj- en
draaiwerk van verschillende stoffen.
Kleeding en reiniging.
Waarvan 1 gehuwd.
Totaal . . .
Totaal . . .
beneden
of of of
14 16
12
jaar.
13 15 17
1888 1887 1885 1883
en
n.ter. 1886 1884 1882
1
0. 0. 0. O.
A
B
CD
À
B0D
A
B0D
A
BCD
A
B0D
A
BCD
A
B0D
27
27
3
3
11
11
48
48
5
5
25
25
23
as
547
547
1
6
7
722
722
1
2237
2238
2
211
213
1
1349
1350
743
743
a ) Waarvan 4 gehuwd.
4 12
1158 1360
1162 1372
1
1
114
116
3
482
485
1
3 11
1399 1232
14O2|1244
5
8
6730
6743
11
272
283
8
15
2367 2450 1
2381 2485 1
6
43
1
44
8335 2
8423 2
1
17
275 1
293 1
24
38
47
4 21
1702 2009
1712|2077
18—22
G.
4
215
219
5
159
164
2
3
73
78
88
8
769
865
2
2
45
49
40
4
189
233
121
4
104
229
1881
1877
O.
11
7
55
3350
3423
32
8
1116
1156
35
2
70
2354
2461
511
35
419
18647
23—35
G.
119
24
221
3880
4244
213
6
11
3044
3274
290
19
147
1797
2253
1876
1864
O.
70
33
117
2631
2851
117
2
1529
1648
161
15
102
1343
1621
36—50
G.
324
34
356
3750
4464
212
5
40
1260
1517
404
28
172
1336
1940
1863
1849
5938 1915 11692
43 111 88
604 611 944
19212 12976 23015
19612|25797|l5613|35739
' 8
3
97
585
693
200
11
51
4919
|5181
528
12
82
4612
5234
213
39
162
1265
1679
1903
22
161
4420
6506
3331
16
158
2311
|5816
134
56
179
470
839
727
31
92
3725
|4575
1508
66
155
3204
4933
303
37
240
1280
1860
3665
26
219
4434
8344
4325
37
192
2118
|6672
a ) Waarvan 1 met onbekenden leeftijd.
L E E F T IJ
51-60
1848
1839
" 1VLA1N IN JiIN.
0.
48
4
20
439
511
22
11
173
197
63
2
16
163
244
1008
28
114
2422
3572
51
6
33
99
189
424
12
15
722
1173
645
8
22
514
1189
G.
153
19
142
1390
1704
36
16
136
188
163
13
73
419
668
6000
26
379
9125
15530
198
20
115
489
822
2127
6
124
1714
3971
2282
10
7§
814
3179
o,
11
25
95
113
1
1
5
7
13
6
38
57
398
1
20
589
1008
18
1
15
33
67
186
3
12
167
;368
218
23
132
355
61-65
1838
G.
64
2
49
398
513
8
12
27
38
60
28
110
180
1834
2224
10
98
2973
D E
3
136
5305 269
84
6
39
169
298
O
8
29
37
•—
—
5
1
9
15
130
13
3
2
18
762 68
3
26
591 49
1382 117
1118 111 764
1 25
21 2
316 39 174
1456|l52 |945
N ]3 NicHÉT
66-^70 1
G.
37
4
27
196
264
4
2
16
22
18
11
86
115
1382
6
50
1556
2994
53
3
15
95
166
574
1
13
278
866
4 ) Waarvan 1 uiet onbekenden'
1833 1
1829 J
"öTll
8
2
7
17
2
2
4
6
10
75
68
143,
6
1
7
37
1
2
26
_ . •
J2-
59
1
19
3
i
I
B 0
71
•en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
34
2
16
130
182
2
1
5
8
23
2
6
57
88
1337
46 1
1146 57
W29 133
53
20
37
T-
•562
•250
•818
1>)M7
O.
2
1
3
6
—
—
2
2
75
3
11
2
1 7
39
7
48
15
-6JL
0 E T ]B NJi
L R E L
'ii-
beneden
71
of of of 18—22 23—35 36—50 51-60 61—65 66—70 en
12 14 16
1.2
TOTA.AL.
13 15 17
jaar. 1887 1885 1883
1881 1876 1863 1848 1838 1833
daarboven
1828
1888
en
en
.ater. 1886 18.84 18S2
1877' 1864 ' 1849 • 1839 1834 1829 vroeger.
VR( DUWEN
(Mniwil. Ongolwivil. O. 0. O. 0. G. O. G. O. G. 0. G. O. G. O. G. 0. G. O.
731 158
7 1 9 2 6 1 3 4
85 46
1
—
815 216
1 1
1
9959 9646 1 140 253 304 1 51 484 209 169 140 22 40 7 20 2 10 10 3
11590 10066 1 140 253 304 1 51 485 209 170 147 24 49 10 26 3 13 _ 14 8
480 176 1 4 26 3 36 1 3 — —
—
12 2
1 13
72 13
—
4647 3430 1 29 131 139 1 l 263 26 384 12 20 2 1 1
5211 3621 1 29 132 143 1 1 289 30 424 13 23 2 __ 1 __ 1 ___
960 282 —
• 2 4 5 1 7 2 3 2
64 19
24
420 209
1 1 — 7
1
— 1
3878 7279 11 9 9 21 2 10 2 3 1 1
5322 7789 — 11 10 10 _ ?,« 4 20 7 4 9 1 2 3 1 2
28661 4160
8 1 74 2 124 3 49
42 2 53 1
173 176
11
2129 1221
1
1 1 1
57801 8 52242 a o 4 8 2 37 2 45 14 11 9 2 . 3 1 1 1 7
88764 a 57799* __ 2 4 8 2 38 10 48 88 14 134 6 52 1 43 3 60 1
906 233
3 6 14 3 15 3 10 1 5 8
105 68
4
—
593 359
4 187 4 364 8 52 2 1
3381 1960 1 89 135 154 7 266 23 153 14 24 1 1 1
2
4985 2620 1 89 135 158 7 453 30 |527 36 79 16 6 11 1 5 3 8
9633 1714' 1
1 1 2 14 7 41 3 47 1 22 1 20 2 24 2
59 62
1
552 186
1
3
11877 15805 4 70 07 97 4 141 24 72 31 3 19 1 10 2 6 2 1
22121 17767 1 4 70 J 97 98 5 144 38 82 72 •6 66 2 33 3 26 2 26 3
12738 3170 16 260 1158 5 104 6031 1711 8992 2954 4297 1885 1524 838 482 594 310 540 205
69 88
33 12 2 47 14 89 16 32 72 5 2 2
459 290
6
79 10 150 10 25 7 3 1
1 1
5985 13012 24 1066 2762 8475 6 43 6855 432 4756 664 1203 517 457 228 128 174 89 164
,
62
19251 16560 24 1082|3028|4646 2 149 13012 2167 1898713644 5557 241i|l993 1071 613 |768 399 |7O5 268
TOT, LAL.
GlillllWll.
29
481
510
4
1
44
49
21
1
5
27
350
1
38
389
55
12
46
113
169
1
96
266
8628
41
26
2224
10919
Ongehuwd.
1884
1392
4
13
70
13
966
1040
5
2
14
64
85
9
1
4
.111
125
13
4
610
825
1452
19
4
488
511
23268
190
272
20875
44605

242 24-3
BEROEPSKLASSEN.
VIII. Kunstnijverheid.
IX. Leder, wasdoek, caoutchouc.
X. Oer, steenkolen, turf.
Totaal . . .
Totaal . . .
Totaal . . .
L E E F T IJ D E N E N E E B O O R T E N J A R E N .
di
71
eneden
of of of
beneden
of of of 18—22 23—35 36—50 51—60 61-65 66•-70
en
f 12 14 16
12 14 lö
1 12
1 daarboven
12
13 15 17
jaar.
1881 1876 1863 1848 1838 1833
TOTAAL. 13 15 17
aar.
e 1888 1887 1885 1883
1828 on
888 1887 1885 1883
1
a en
1S8P 1884. 1882
1877 1864 1849 1839 1S34 1829
vroeger.
en
titer. 1886 1884 1882
MAiN WEN.
1
O. O. O. O. a. O. G. O. G. O. a. O. G. | O. G. O. G. O. (Wind. Oiigolniml. O. O. O. O.
1
A
i 13 80 57 126 24 67 3 19 1 15 2 17
B 19 2 1
14
C — 1
12 12 ÏÖ 5 1
D 43 103 120 6 286 137 197 127 18
I" 2
— 325 100 — — — 3
2 3
28 26 —
46 6 12 4
334 773 22 72 69
— 43 104 120 7 309 231 267 263 47 . L 118 | 9 32 1 19 2 f 19 — 689 902 — 22 72 72
A
7 46 66 561 3529 1572 5189 730 2414 263 1023 88 737 78 •771 47 13729 3392 — — — 3
B 1 22 16 55 18 16 6 33 13
42
C 4 43 70 122 103 20 34 10 5
D 27 1004 2028 2267 85 4918 2131 3663 2166 803 878 195 282 43
\l
98
227 196
189 26 • 155 9 5886 14983 2 50 141 | 191
27 1004 2036|2318 151 5544 5746 5412 7476 1569 |3332 464 1315 135 931 104 •933
À
1 11 134 37 328 35 243 19 100 5 47 5
B 1 4 8 7 13 7 18 1 2
1
I 66 56 19884 18669 2] 50 |141 194
4 918 117 — — — 1
44 18
0D 1 1 19 41 30 108 8 39 2 11 1 10 1
215 62
14 127 433 706 127 2061 3005 1577 3012 260 1003 57 360 18 232 8 4 7914 5266 1 — 23 84 140
14 127 433 708 |129 2095 3188 1651 3461 310 1303 78 472 24 291 14 i|247 8 9091 5463 1 — 23 84 141
A
BCD
A
BCD
A
B
C
D
A
BCD
18-22
1881
G.
1877
1
1
11 157
12 |168
-
3
3
—
29
O.
10
5
351
356
1
390
29 J391
23—35
G.
6
54
60
10
45
55
1876
1864
1
216
217
O.
28
2
118
148
12
3
266
281
—
156
156
36-50
G.
1863
1849
6
20
26
41
37
78
3
227
230
51—60
1848
1839
VROUWEN.
O.
14
1
39
54
6
52
58
1
24
25
G.
3
9
12
46
11
57.
6
105
111
O.
7
6
13
—
12
12
1
10
11
61—65
G.
1838
1834
1
6
7
25
z
25
6
30
36
O.
4
5
9-
—
3
3
1
2
3
66—70
G.
1833
1829
1
1
2
22
1
1
24
—
34
34
O.
—
2
2
1
2
3
—
4
4
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
2
2
28
1
29
6
15
21
O.
—
—
1
1
2
—
—
—
TOTAAL.
Goliinvd.
20
101
121
172
1
98
271
22
656
678
Ongéiiml.
66
•4
490
560
28
3
1071 •
1102
5
833
838
XI. Metalen (bewerking van).
Totaal . . .
23
23
1551
1551
3
3917
3920
5
1
8
4078 2 25
15
334
4092 2 1365
55
8
65
7664
1497
30
219
6Ü78
7792 |7824
378
57
140
4460
3235
31
229
5422
335
22
38
711
5035 18917 |11O6
1801
8
57
1957
142
3
12
162
3823 |319
676
24
552
1252
52
2
31
85
456
2
9
267
734
40
1
20
61
1439
II 1
1 11
iw
1628
17
1
7
25
8129
73
554
14789
23545
1024
91
270
22622
24007
—
—
—
—
56
56
—
72
72
—
2
79
81
—
—
8 124
8 |124
8
18
26
. —
1
43
44
53
9
62
3
1
11
15
69
5
74
4
1
5
30
• —
30
1
2
3
25
1
26
3
—
3
36
z
36
1
—
1
221
41
262
12
4
388
404
XII. Vervaardiging van stoom- en andere
werktuigen, instrumenten, oorlogsmaterieel.
Totaal . . .
3
3
1
3
331
335
4
1
14 57
995 1324
1009 1386
17
9
186.
76
9
263
2881
3229
524
14
316
2917
313
35
282
1632
824
26
302
2317
3771 12262 |3469
149
3
35
194
381
432
14
110
812
58
27
45
1368 |112
138
3
24
178
343
18
1
10
29
106
15
80
201
3
16
tl
7
3
10
2135
57
781
6533
9506
639
50
662
7421
8772
—
1
1
—
59
59
—
75
75
—
74
74
—
3
3
—
2
130
132
—
3
3
1
3
51
55
8
—
8
3
1
4
9
1
10
—
—
—
3
3
—
—
1
1
—
3
1
4
—
24
1
7
32
4
5
391
400
XIII. Scheepsbouw, vervaardiging van
rgtuigen.
XIV. Papier.
Totaal . . .
Totaal . . .
7
7
8
8
423
423
2
962
964
382 500
382 |500
2
7
1074
1083
2
2
482
486
5
4
127
136
4
53
57
30
3
56
2337
2426
14
2
14
841
480
14
115
2915
3524
100
8
79
972
871 |1159
130
18
95
|1628
1871
56
2
27
564
649
1050
17
173
2826
4066
192
7
74
766
1039
136
3
12
280
431
23
2
.8
122
155
698
6
79
1327
|2110
115
2
36
289
442
52
3
72
127
246
1
21
448
71b
14 48
29
1
1 83
18
34 |142
21
1
11
oo
6
1
7
14
187
3
215
int
35
5
57
97
U
6
20
2
4
6
h
18
\~
1 2
• 42
1
6
25
1
2875
38
403
8032
1 iQz(.a
532
19
205
2262
3018
403
27
174
6808»
1A 1 Oil
117
8
52
2929
3106
_
—
1
1
—
—
138
138
1
1
—
1
X
198 184
198 |184
—
—
11
11
—
5
e
0
1
3
238
242
1
1
i
1
36
37
—
3
o
ü
2
2
63
67
12
2
6
1
35
42
—
—
3
1
10
14
21
91
ai.
5
1
16
22
—
—
—
6
6
17
1 7
1 (
1
6
7
1
•j
1
1
1
2
14
1A
14:
2
2
1
1
1
1
17
1 H
1 1
3
—
3
—
—
—
82
2
QÂ
8*
16
2
. 106
2
10
1 O
12
7
16
839
124 | 853
Waarvan 1 niet onbekenden leeftijd.
3 ) Waarvan 2 gehuwd.
: ') Waarvan 2 met onbekenden leeftijd.

244
245
BEROEPSKLASSEN.
XV. Textiele nijverheid.
Totaal
XVI. Fabricage van gas en electrieiteit
Totaal
XVII. Bereiding van voedings en genotmiddelen.
Totaal . . .
I—XVII. Totaal Nijverheidsbedryven.
XVIII. Landbouwbedrijven.
Totaal . .
Totaal
XIX. Vissclierö (incl. visclikweekerg en
jacht.
Totaal . . .
XX. Warenhandel (incl. tusschenhandel,
commissionandel, •makelaarcuj en
verdere liulpbedryven van den
handel
Totaal . . .
1 ) Waarvan 2 gehuwd.
21 > Waarvan
onbek, leeftijd en burgerlijken stnat.
D
afu\
1887 1885 1883
later. 1886 18841 1882
310
0.
711 6919
32 427
1877 1864
36—50
1863
LEEFTIJDEN
1849 1839 1834
MANNEN.
EN
66—70
1833
1829
G. O.
O.
o: O. G.
O.
223 2 2528 26233 9143 4129 4633 21071 1722 8086 639 421|
20 223 556 923 663 201 257 44 70
li
268 1774 3516 3001 4741 520 1851 116 527
11!
I81S43!S577O 8 3266 77219 70940 54824 69454 9348 26163 2201 8328
612 455
35 21
414 172
5530 2327
2135 4412 5753 3712 6591 973 2975 1073 104
55
1020 292 1179 399
55
7668 1840 8805 787
246 391 228 73
893 866 1062 144
10653 11565 9058 1592
19»
6789llil6150ll4702l49342 4083 17011
120 903 21447
3t 231 324
45 248 397
24054 8 61655 37150
63037
4509
773
696
68428
4472 2270
47837
416
5041
42895
2128
54
400
2040
4622
450
162 374 2 2056 15949 5497 25615 2789 13584!
10 35 227 661 463 827 142 32
639 1380 4203 2875 4572 3170 751 1175
2907 3418 7601 7371 5724 7001 951 2801
52 1628 3718|5207 2 1829 |H087|26856|l6256j36613 4633 1788!
5667 33480 3633'14968 U20 108241
405 239 87 60
308 217 70 69
16100 22752 4489 9730 6670
22480 56688 8279 24817 2997
1105
14
127
735
1981
120
775
5044
93
325
898
17
44
140016360 454
499
3336
47
211
545
1 gehuwd. a ) Waarvan 7 gehuwd. «) Waarvan 8 gehuwd. •) Waarvan 1 met onbekenden lee'
20i
911]
21
GEBOORTEJAREN.
TOTAAL.
bene' 12 14 16
den of of of
12 13 15 17
1887 1885
1883
en
later. 1886 1884 1882
18—22
1881
1877
23-35
1876
1864
36—50
1863
G. I O. | G.
96143 B
G. O.
Oiigi'liiiwd. O. O. O. O.
O. O. G. G. i O. | G.
47886 7 1181 460 956 1 175 3590|4015 4701 843912520 6139 1050 2517|351 1782|222 1942 25011 | 14239 J 1
15 1737 443
19
59 31 18 11
95 52
933 215
260 14771 15231 16
2200 1 135
125 43
427 17536 | 159411.6 1428 2119|jJB19
2536 1.85 1167 61 | 75 | 34108 36 1634 13354
23
81
233
2483
2820 | 730
- 4
2 | —
23200 3521
155 113 10 115
597 599
2489 1567
25069 46597 284 443 32
20 19
66936 5 12712
283 3682 1160 7936 1745 5839
23662
39
2004
108
321 906
69 176 163 240 115 138
613
11889 38
2681 59 2952 104 527 55
253
21 19274 22379 142
55 98 426 159 133 107
483
61 51355 52284 284 443 479 1 36 |lO2f 298 |749 506 |159 1431 60 191 21 133 16 135 6 1732 3347
5189 107712 19652 e 18 263 6122 1903 9197 3553 4421 2627 1604 891341
920 237 I 11205 23903
24 1615 1422
59 19 106 19 37 10
58 228
169 11108 5813
312 21 585 30 94 14
71 1032
3084! 185601 6 226621" 58 3465 6593 340 14631 1897 9412 1771 1996 959
278128
246 82 5879 44825
84661476 1306036' 253508 7 58 |3483l6864l88l3° 456 2112413840
19800
L584 724 1170472 1170 320 17213 69988
140181 18278
335|4231
146 117 284! 120 19178 6 1706
1127 1592
13
39 25
1300 1426
24
70 53
125620 B |202848 G 191 1779 4876
2690 661
261 8962 49542
1W26|171O!
191 1779 4876|7025 : 365 17249 4871 1527716958 3105 6642 1045 3547 348 l2752|237 31111196 | 28249 6 51326
5983 1196
16 17
45
136 69
959 113
5844 7079
14 10 13
1 ! — -l-l 1 19 38
8457
14 11 13 19 1 19
2 I —
38
^wvan 4 met onbekenden leeftijd. 7) Waarvan 5 met onbekenden leeftijd.
1849
51—60
1848
1839
VROUWEN.
61—65
1838
1834
66—70
1833
1829
71 1 JL
en
daarboven
1828
• en
vroeger.
TOTAAL.
G. I O.
Oiignliinrd.
8 ) Waarvan 11 gehuwd. °) Waarvan 10 gehuwd. M) Waarvan 1 met

•
BEROEPSKLASSEN.
XXI. Verkeerswezen.
Totaal . . .
XXII. Crediet- en bankwezen (inol. gelden
effectenhandel).
XXIII. Verzekeringswezen.
Totaal . . .
Totaal . . .
XX—XXIII. Totaal handelsbedrjjven.
XXIV. Vrije Beroepen.
Totaal . . .
XXV. Bijzonder onderwijs (excl. openbaar
en godsdienstonderwijs).
XXVI. Verpl. of verzorg, v. armen, ouden,
kraam vr., zieken, gebrek., inval, krankz.
XXVII. Huiselijke diensten (huis- en
stalbedienden e. cl.).
XXVIII. Losse werklieden en andere niet
in een bepaald beroep arbeidenden.
XXIX. In dienst v.d.Staat (incl. post., teleg.,
téléphonie, landsdr. e. a. nijverheidsbedr.)
XXX. In dienst van eene provincie.
XXXI. In dienst v. eengem. (excl. gasfabr.,
dienst der openb.werken e. a. nijverh.bedr.)
XXXII. In dienst van een waterschap.
246
247
L E E F T IJ D E N EN IEBOORTENJAREN.
beneden
71
12 14 16
beneden
14 16
of of of 18—22 23-35 36—50 51--60 61-65 66-70
12
en
of of of 18—22 23—35 36—50 51—60 61—65 66—70
13 15
jaar.
17
12
1888 1887 1885 1883
1881 1876 1863 1848 183S 1833 daarboven
1828 TOTAAL. jaar.
13 15 17
1887 1885 1883
1881 1876 1863 1848 1838 1833
en
en
later. 1880 1884 1882
1877 1864 1849 1SB9 1S34 1829 vroeger.
en
latei 1 . 1886 1884 18S2
1877 1864 1849 1839 1834 1829
MANNEN.
VROUWEN.
0. 0. 0. O. G. O. G. O. G. O. G. O. G. O. G. 0. G. O. Qéiiivil. Ongolind. O. O. O. O. G. O. G. O. G. O. G. O. G. O. G. O.
1
A 2 30 122 289 7370 1280 11766 760 5973 251 2062 69 1300 53 119 35 29713 3 2770 3 —
1 17 26 650 297 1789 419 1574 201 613 79 403 29 3
4 9 9 80 707 335| 1160 129 501 39 140 7 69 6 40 11 2626 610
2 11 2 30 30 56 29 20 117 146 185 23 111
\J 1 52 245 482 1 52 2342 3524 28321 4328 506 1405 95 339 15 145 2 115 9909 6572
8 29 316 42 502 42 110 17
43 545 1723 3207 567 10843 14922 1144(ii 15305 1866 5083 382 1469 92 664 48 433 25 38443 30220 10 44 78 18 408 349 481 587 99 209 21 52 18
44 |597.|l974|3728i 750 |13554|26523|15893 32559J3261 |l2962! 767|4010 183 2178|lO9 707| 62 80691 3 40172 3 — 10 52 |11O 37 J752 1071 1310 2474 657 1820'|240 685 88 426 32
1
I
A —
1 3 121 120 357 74 195 26 54 Ö 39 4 30 7 797 240 —
— 4 1 4 1 4. — 2
B
2 3 «8 47 14 L 27 j 78 7 ; 1561 1452 1 12 330 85
1
f\ 1 2 12 2 34 48 384 60 13 27 3 2
3 1 151 106 — — — — — 2 1
—
D
5 3 8 8 14 3 7
2 34 24
3 1
1
— 1 7 15 5 48 245 209 572 1 117 307 37 76 8 60 5II'17 8 1312 455 — —- — :— — — — 2 5 1 8 2 4 2 —
A —
2 27 26 74 23 37 3 21 2 6
2 173 59
BCü 1 1 49 42 94 16 60 4 38 2 10
251 65
1
6 23 7 90 273 187 383 79 223 22 87 7 53
1 4 2 2 23 115 56 186 17 SS 5 42 1
II
5 1095 423 — — — — — 4 2 4 7 3 7 1 2 — 3 —
28
477 109
1 1 1 1
1 in 25 10 116 4(U 311 737 135 408 34 173 12 97
_jJ|2L
7 1996 656 — — — _- 4 2 ft 8 4 7 1 3 _ 4 _
A 42 164 404 1 535 2350 23467 6923 37812 3646 19789 1323 7181 443 4681 266l|l51
B 4 14 44 27 311 1485 887 2222 314 961 67 271 12 140 11 23 il105
0D 4 195 892 1897 1 126 6669 6720 7629 7941 1349 2830 255 757 63 414
II 295
220 97619' 1 15781 3 1 11 49°- 161 309 4332 1457 9729 2165 7417 1086 3057 392 2129 236
2 5211 1666
4 7 57 71 206 194 296 144 159 37 34 7 24 585
15 19084 18990 1 38 187 667 3001 103 3460 154 640 79 109 25 21 14
92 1986 4639 6630 906 18475 22416 17230 22506 2837 7979 593 2410 139 12*9 4« 58228 52732 6 152 310 343 39 965 447 907 747 233 319 61 93 19 47
96 |2227|5709|8975* |l594|27805|64088 32669 7048l|8146 |31559 2238 106io|657 |6474 365jp23 180142' 1 89169 3 7 |191 512 1066' 212 4346 5088 6018 10926 3182|7974 1293 32091 439 2214 254
10 179 1140 19 IS 1 65 5434 4717 6099 5528 1267 2091 261 679 73 414 311 |62 43 13858 8 16449; 1 4 17 46 9 224 242 580 306 159 114 31 35 6 33 6
Positie in het beroop.
—
—
2
5
—
—
—
—
1
4
63
67
39
—
2
4
6
8
125
292
497
2
19
4
21
24
203
749
1275
4
67
22
2
1
11
425
24
—
16
3
922
201
64S
3360
5535
25
1803
92
919
174
945
6821
i
4848
105
5182
492
1759
590
1080
3364
7593
76
3259
179
1017
526
1472
8821
8173
222
6930
980
648
292
312
1261
1233
33
840
109
408
340
818
4396
3021
167
2760
635
205
95
105
389
249
9
228
45
108
114
328
1584 108
763
42
885
309
53
45
35
58
4
57
10
71
87
177
898
362
23
507
37;
20
19
48 !
21
— •
1
---1
iO i
258
1
52
67
35
i48
sr
50
12
13
23
18
30 6
—
43
——.—
29
8
2577
1309
3886
23594 3
17471
589
16722
2906
3702
1291
26O6 8 253
9664
16518
160
6363
484
—
—
—
—
...
—
—
16
2
—
—
—
4
—
55
15
1
—
—
14
—
120
68
—
1
—
57
—
—
1
4012 13271 21II5 7 187
4
—
—
2
—
1235
979
60245 2826 53890 5797 13757
5
30
—
1543
—
41
78
4
5
—
180 2674
3
3459 137
3488 483
9
57
—
1
19
28
—
223
2
1815
1453 624
5
59
—
855
—
48
4031 4293 1616 1202 1082 646
18
38
1
103
10
604
544
2
16
—
136
—
14
315
4
10
—
38
2
169
154
1
2
—
17
—
11
252
1
7
—
13
4
108
101
—
1
—
3
—
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
455
2
15
472
1
1
1
•1
2350
15
e
u
46
2416
41
4
141
792
4
3
—
11
4
O.
26
1
27
—
—
__
215
455
229
4
85
76
455
—
—
—
5
—
TOTAAL.
OiJinwd.
5501
125
111
1248
6985
14
114
20
22
3
25
29177
739
387
1738
32041
780
255
1894
16349 B 173435°
54
91
1
570
25
Ongehuwd.
1078
76
977
1147 '
3278
2
2
1
5
1
12
1
14
5920 8
473
8137
3006
H7536 8
1078
7666
6880
23
166
—
5308
1
Waarvan 1 gehuwd.
8 ) Wnarvan 2 gehuwd.
3 ) Waarvan 1 met onbekenden leeftijd. *) Waarvan 2 met onbekenden leeftijd.
6 )
1
n
benden leeftjjd.
«) Waarvan 5 met onbekeuden leeftijd. 7) Waarvan 9 gehuwd.

ï
••••
248
• -
*
- * f
= 5
L E E F T IJ D E N I] N
— =
JE
—a—
B O
OETENJ AR 1 N.
"249
BEROEPSKLASSEN.
XXXIII. In dienst van een kerkgenootschap
of kerkelijke gezindte.
XXXIV. G-epensionneerden (uit openbare,
kerkelijke of particuliere kassen).
XXXV. Zonder beroep.
I —XVII. Nijverheidsbedrijven.
XVIII. Landbouw.
XIX. Visscherij en jacht.
XX—XXIII. Handel en verkeer.
XXIV—XXXIII (exol. XXVIII) Andere
XXVIII. Losse werklieden.
Algemeem totaal I—XXXIII.
£
1
V
i
ft
beneden
12
jaar.
1888
en
later
O.
—
—
33066
310
711
82
96
12
5
1166
12
of
13
1887
14
of
15
1885
16
of
17
1883
1886 1884: 1882
O.
1
1
33453 46708, 23700
14639 31458 86281 18 3860
6919
428
2227
293
67
O.
7
—
904
5709
1808
292
O.
55
—
1189
89751» 1594
35847
749
24573 57615 75028 1 " 7587
i
G.
—
4
178
163
122
425
18—22
1881
1877
O.
187
1
277621
81744
17444 24250 u 1423 68037
2973
27805
14852
3860
G.
752
82
4070
23-35
1876
1864
101245 67891
59318
4472
54088
18134
6821
O.
1468
132
17021 2
74406
2270
82669
22108
3364
G.
1112
732
7915
36—50
1863
1849
116150 14702
91652
4622
70481
25960
8821
198771 244078 202703 817686 53005
51—60
1848
1839
61—65
1838
1834
71
•66—70 en
daarboven
1833 | 1828
1829
MANNEN. . 1
O.
1232
481
7696 3
22480
450
8146
5966
1261
G.
700
1285
9647
49342
56688
1981
81559
10940
4396
O.
617
340
£644 a
4088
8279
120
2288
1814
889
G.
340
1039 126
7681
17011 1209
24817 2997
775
10619
3568
1584
O.
229
154906 16923 58374 5579
H
en
II vroeger.
2389* 10743 2079 J30001 8763 1
44
657
564
108
G.
219
986
9953
17598 1018 !»"» 1710
499
6474
2118
898
O.
135
81
87535 3382
1 (J '
•1507 126
718 18466
m
25 H 410
365 IN 23
M
315 §818
46
O.
160
476
22
288
353
23
2867
TOTAAL.
Oiigêiiwd.
G.
Gehuwd.
O. O. O. O. O. G. G. O.
G. O. G. O.
858584 8n 6366012- 511 9492 25628 38G21 22 1288 107139 17198 105672 30801 31588 28286 10582 10411 8148 7571 1890
3344
5635
4091
1288
—
—
1
—
1
—
3
—
—
—
145
—
9
7
906
1
30
19
644
3
54
33
276
9
32
17
86
2
30
18
62
1
71141= 952303" 722952 97177 712I0 7 5M52 8 20456 104031 277253 93590° 299135 31358 10
lfllll 15253» 61467 6868» 46806 5710
80G086W
2682281'
258508»
224139"
58
191
3488
1779
6864
4876
8818 15
7025 10
456
365
21124 8840
17249 4871
19300 5873
15277 6958
6548
3105
8610
6642
2292
1045
1584
3547
724
348
1170
2752
472
237
12922 8457 1 - 2 7 2 14 11 18 19 1 19 — 5 — 2 —
1801421* 8916917 7 191 512 1066 10 212 4346 5088 6018 10926 3182 7974 1298 3209 489 2214 254
62662 1T 5166417 254 4089 13373 21710 18 199 64401 8384 65055 7006 18742 5023 5900 2062 1686 1432 927
285941' 9664 •- — 1 — 4 5 4 9 19 5 18 2 4 1 1 —
oeneden
12
jaar.
1888
en
later.
12
of
13
1887
14
of
15
1885
lb
of
17
1883
1886 1884 18S2
18—22
1881
1877
23—35
1876
1864
36—50
1863
1849
51—60
1848
1839
VROUWEN.
61—65
1838
1834
66—70
m—
1 648
1•33390
S—-
•
O.
G. 1 O.
1833
1829
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
32
36
70427 9885"
1170
8111
6
2416
1028
'4
7785
O.
57
3
320
196
—
229
682
—
1427
TOTAAL.
GI'IIIIMI. 1 Oiigénwil.
187
130
92428911
17213
28249"
64
32041
20152=0
54
9777386
2181
19
12257481S
69988
51326
88
17586»
196715"
23
835626»
Thans overgaande tot eene vergelijking der uitkomsten van de beide tellingen, zooals
deze in de achterstaande tabellen zijn medegedeeld, blijkt in de eerste plaats dat het relatief
aantal in een beroep werkzamen bij beide geslachten sedert 1889 is toegenomen en dus het
relatief aantal beroepsloozen is verminderd. De cijfers volgen hieronder:
Mannen
1889 1899
Vrouwen.
1889 1899
Totaal.
1889 1899
Personen in een beroep werkzaam 1299 540 1490235 353054 433399 1652594 1923634
Beroepsloozen 928947 1030367 1929 874 2150136 2858 821 3180503
Totaal . . .2228 487 2 520602 2282 928 2583535 4511415 5104137
of in verhoudingscijfers:
Mannen.
1889 1899
Personen in een beroep werkzaam . . . 58,3 59,1
Beroepsloozen 41,7 40,9
1889
15,5
84,5
vrouwen.
1899
16,8
83,2
Totaal.
1889
36,7
63,3
1899
37,7
62,3
Totaal . . . 100,- 100,— 100,- 100,— 100,— 100,—
Voor de vrouwen laat zich de vermindering van het aantal beroepsloozen gemakkelijk
verklaren door het bekende feit, dat de vrouw hoe langer zoo meer op het arbeidsveld met
den man in concurrentie treedt.
Worden ook voor 1889 de beroepsloozen naar leeftijden en burgerlijken staat gepercenteerd
op het totaal aantal levenden in die klassen, dan kan worden nagegaan in welke
leeftijdsklassen de vermindering voor de beide geslachten het grootst is geweest.

250
Op 100 beroepsloozen vallen in de verschillende leeftijdsklassen :
LEEFT IJ DEN.
beneden 12 jaar
12 of 13 „
14 , 15 „
16 , 17 ,
18 tot 22 ,
23 » 85 „
36 , 50 „
51 , 60 „
61 » 65 „
66 „70 „
71 jaar eu ouder
Gehuwd,
1889 1899
0,02
0,28
4,68
15,90
14,04
10,14
14,94
100,—
MANNEN.
0,24
5,41
11,26
14,24
11,86
15,29
42,20
Ongehuwd.
1889 1899
75,43
9,06
5,65
3,01
2,81
1,93
0,79
0,48
0,23
0,23
0,38
76,87
8,76
4,90
2,49
2,91
1,80
0,86
0,50
0,26
0,24
0,41
VROUWEN.
Gehuwd.
1889 1899
0,03
2,06
28,07
33,52
17,05
6,68
5,45
7,12
100,—
0,03
2,21
30,—
32,40
16,02
6,66
5,06
7,62
Ongehuwd.
1889 1899
58,25
8,12
6,57
5,14
8,43
7,51
2,84
1,34
0,59
0,51
0,70
58,98
Op 100 levenden van ieder geslacht en burgerlijken staat in de verschillende leeftijdsklassen
komen beroepsloozen:
LEEFT IJ DEN.
beneden 12 jaar. .
12 of 13 „ . .
14 „ 15 „ . .
16 „ 17 . . .
18 tot 22 , . .
23 „ 35 „ . .
56 , 50 . . .
61 , 60 ». .
61 „ 65 „ . .
65 „ 70 , . .
71 jaar en ouder.
Gehuwd,
1889 1899
23,53
3,04
.1,43
3,36
5,63
10,59
19,97
46,94
MANNEN.
2,34
1,67
2,65
6,59
12,85
23,81
49,26
Ongehuwd.
1889 1899
99,84
80,52
53,12
29,69
13,11
8,59
12,32
20,56
26,65
37,10
57,74
99,84
77,25
44,77
21,98
12,53
7,80
13,36
22,76
31,08
38,97
57,56
VROUWEN.
Gehuwd.
7,93
6,30
4,85
8,48
7,64
2,80
1,24
0,56
0,46
0,76
40,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
Ongehuwd.
1889 1899 1889 1899
83,33
93,49
94,06
90,67
86,56
85,16
86,28
90,29
100,—
91,98
94,30
94,19
90,81
86,42
85,52
86,08
90,11
99,91
93,08
79,76
65,06
52,82
49,59
55,53
62,49
70,08
77,74
87,89
99,93
91,10
75,08
60,53
49,26
46,97
52,11
59,17
68,56
75,04
86,77
251
De afneming van het aantal beroepsloozen komt, zooals uit vorenstaande cijfers blijkt,
bq beide geslachten geheel voor rekening van de ongehuwden. Zij zou in totaal nog grooter
geweest zijn, als bij de gehuwden (bij de vrouwen in geringe mate) geen vermeerdering plaats
had gehad. De relatieve vermeerdering van het aantal gehuwde beroepsloozen bij de manner
wordt in hoofdzaak bij de boven vijftigjarigen aangetroffen, het meest bij de 65-70-jarigen. Zij
kan van verschillende oorzaken het gevolg zijn, n.1. van het vroeger ongeschikt worden voor
den arbeid, het door meerdere personen verwerven van kapitaal of pensioen, waardoor meer dan
vroeger personen tot de beroepsloozen gaan behooren, of ook het verlengen van den levensduur
eventueel in verband met een der hiervoor genoemde oorzaken.
Bij de ongehuwde mannen, waar, zooals boven werd gezegd, in totaal eene vermindering
der beroepsloozen valt te constateeren, is de afneming van de beroepsloozen zeer sterk in de
leeftijdsklassen beneden 35 jaar en wel het sterkst bij de 12-17-jarigen. In de leeftijdsklassen
boven 35 jaar heeft met uitzondering van de hoogste leeftijdsklasse, eene vermeerdering van
het aantal beroepsloozen plaats, die aan dezelfde oorzaken zal zijn toe te schrijven, als bti de
J
gehuwden. .
De toeneming van het relatief aantal beroepslooze gehuwde vrouwen is zeer gering, ook wat
betreft de meeste leeftijdsklassen. De beneden 17-jarigen gehuwden, wegens hun klein absoluut
aantal buiten rekening latende, kan er op gewezen worden dat voor de klasse 18—22-jarigen
de toeneming nog van eenige beteekenis is.
Bij de ongehuwde vrouwen is in alle leeftijdsklassen eene vermindering der beroepsloozen
aan te wijzen, die evenals bij de ongehuwde mannen, in de jeugdige leeftijdsklassen het sterkst is.
Het vervolg zal leeren in welke beroepsklassen, resp. beroepen, de vermeerdering van het
jeugdige element het meest heeft plaats gehad.
Ter vergelijking der totaal-cijfers van de in de verschillende beroepen werkzame personen
bij de beide beroepstellingen volgt hier een algemeen overzicht van het totaal aantal personen
naar de geslachten gesplitst, die in elk der 33 beroepsklassen werkzaam waren met vermelding
dierzelfde gegevens voor de voornaamste afzonderlijke beroepen die tot elk der klassen behooren
Tevens is daarbij vermeld voor elk der tellingen hoeveel per 10 000 der arbeidende bevolking
voor rekening van elke klasse resp. voornaam beroep komen, terwijl ten slotte de toe- of
afneming van die berekende relatieve cijfers van 1889 op 1899 wordt medegedeeld. Bij de
beoordeeling dezer cijfers zal men. echter rekening hebben te houden met het op blz. 239 medegedeelde,
hetgeen in den bij het overzicht behoorenden text zooveel doenlijk wordt toegelicht.
Voor de combinatiën van beroepen die noodig was voor het vergelijkbaar maken van de
cijfers der afzonderlijke beroepen vergelijke men de hierachter afgedrukte bijlage III.
7,60
8,25 I 61,60
59,96
90,24
90,43
80,77
78,50

BEROEPSKLASSEN EN BEROEPEN.
KLASSE I. Aardewerk, kalk, steen, glas.
Fabr. van aardewerk en porcelein.
„ „ tabakspijpen . . . .
« » glas ,
„ „ spiegels
Glasblazers
Fabr. van kalk
pannen
steen .
KLASSE II. Diamantnijverheid
Biamantklovers . . .
„ slapers . . .
„ snijders. . .
KLASSE III. Drukkersbedrijven .
Boekdrukkers
Letterzetters
Steendrukkers
Photografen en retoucheurs
KLASSE IV. Bouwbedrijven . . . .
Aanleg van gas- en waterleiding
Dekkers
Loodgieters
Metzelaars
Molenmakers
Opperlieden
Steenhouwers
Timmerlieden
Behangers
Huisschilders
Stucadoors
Aardwerkers
Dakwerkers
Straatmakers
'
Wegwerkers
Baggerlieden
Glazenwassers. .
Openbare reiniging,
Schoorsteenvegers
KLASSE V. Chemische ujj verheid
Apothekers
Fabr. van chemicaliën . .
„ „ kaarsen . . .
» olie . . . .
zeep . t
buskruit
14191
2 241
177
473
280
1639
268
993
7 858
9 980
1036
7 604
1341
9 058
2 789
4 362
1204
681
122 541
745
2 121
2 405
17 756
391
2 794
2129
46 558
4 340
19 511
3 328
11856
668
989
306
517
190
1714
564
6 226
1329
261
550
2 413
321
78
252
AANTAL IN DE BEROEPEN WERKZAMEN
31 December 1889.
1917
971
127
85
3
186
2
26
517
425
98
42
285
60
20
24
16
352
1
5
12
35
3
18
110
20
104
7
5
048
326
2
435
12
33
16108
3 212
304
558
283
1825
270
1019
8375
10 405
1134
7 646
1626
9118
2 809
4 362
1228
697
122 993
746
2126
2 417
17 791
394
2 794
2147
46 668
4 360
19 615
3 330
11863
608
989
306
518
190
1721
569
7 274
1655
263
985
2 425
355
78
97,5
19,4
1,8
3,4
1,7
11,0
1,6
6,2
50,7
63,0
6,9
46,3
9,8
55,2
17,0
26,4
7,4
4,2
744,2
4,5
12,8
14,6
107,7
2,4
16,9
13,0
282,4
26,4
118,7
20,2
71,8
4,0
5,9
1,9
3,1
1,2
10,4
3,4
44,0
10,0
1,6
6,0
14,7
2,2
0,5
21656
2 886
110
1796
416
1045
291
1878
12 486
8 832
429
7 508
730
13111
3 768
6 678
1546
1033
146 565
1055
2 261
3 417
20 473
237
7168
2 373
53 783
5 473
24 466
4 594
8 220
473
1210
1129
942
506
3 430
516
7 605
1744
489
677
2 227
504
103
1902
854
103
234
16
12
2
26
656
1089
43
1040
112
47
5
19
39
514
2
10
12
40
2
5
9
124
128
125
12
1
2
1
9
15
1
1565
701
8
465
6
117
2
23 558
3 740
213
2 030
432
1057
293
1904
13 142
9 921
429
7 551
1770
13 223
3 845
6 683
1562
1072
147 079
1055
2 271
3 429
20 513
239
7173
2 404
53 907
5 601
24 591
4 606
8 221
473
1212
1130
942
515
3 445
517
9 170
2 445
497
1142
2 233
621
105
122,5
19,4
1,1
10,6
2,2
5,5
1,5
9,9
68,3
51,6
2,2
39,2
9,2
68,7
20,0
34,7
8,1
5,6
763,1
5,5
11,8
17,8
106,6
1,2
37,3
12,5
280,2
29,1
127,8
24,5
42,7
2,4
6,3
5,1
4,9
2,7
17,9
2,7
47,7
12,7
2,6
6,0
11,6
3,2
0,5
126
100
61
312
129
50
94
160
135
82
32
85
94
124
118
132
109
133
103
122
92
122
99
50
221
96
99
110
108
121
59
60
107
268
158
225
172
79
108
127
163
100
79
145
100
BEROEPSKLASSEN EN BEROEPEN
Fabr. van lucifers .
„ „ verfstoffen
„ „ kunstmest
KLASSE VI. Houtbewerking . . .
Fabr. van kisten
„ „ houtwaren . . .
„ „ hoepels . . . .
B
n
tl »
n
„ jalouziën....
„ ljjsten . . . .
a
n *
meubelen . . .
sigarenkistjes . .
stoelen . . . .
Houtzagers
Klompenmakers
Kuipers
Modelmakers
Witwerkers ,
Fabr. van bezems en boenders
n n
borstels . . . .
„ „ kurk . .
, „ manden .
„ „ matten .
Stoelenmatters . .
Draaiers . . . .
KLASSE VIL Kleedingnflverlieid . .
Kleermakers, coupeurs, naaisters
Fabr. van bedden
„ „ dekens
„ „ hoeden en petten . .
„ ,, parapluies . . . .
Modistes
Mutsenmakers
Barbiers . . . . . . .
Waschinrichtingen
Chemische wasscherjj . . . .
Strijksters
Mangellieden . . . . . . . .
KLASSE VIII. Kunstnijverheid
Beeldhouwers....
Graveurs
Decoratieschilders . .
KLASSE IX. Lederbewerking.
Schoen makers. . . .
Zadelmakers . . . .
Fabr. van leder . . .
253
Man non. Vrouwen TOTAAL.
385
543
146
3G446
208
358
2 023
110
277
7 505
606
559
3218
6 744
5 084
75
106
619
1263
360
3 101
409
767
1266
32 555
23 390
278
277
882
281
16
1
3 856
2 604
618
1
53
1889
856
271
478
36 818
31570
2 264
2 447
AANTAL IN DE BEROEPEN WERKZAMEN
31 December 1889.
218
4
—
603
547
146
521 30 967
28245 210
366
2 025
114
282
18657 7 523
612
564
8 225
20 6 764
33 5 717
— 75
— 106
14 633
162 1279
362
22 3 123
118
322
43 012
28 134
32
200
330
69
4 862
452
49
5 739
59
2 324
584
223
2
2
1
614
571
18
23
527
799
1268
75 567
51524
310
477
1212
350
4 87S
453
3 905
8 343
677
2 325
637
2 112
858
273
479
37 432
32 141
2 282
2 470
Per
j 10 000
werk*/,,
pers.
3,6
3,3
0,9
223,7
1,3
2,2
12,2
0,7
1,7
45,5
3,7
8,4
19,5
41,0
34,6
0,5
0,7
3,8
7,7
2,2
18,9
3,2
4,8
7,7
457,2
311,8
1,9
2,9
7,3
2,1
29,5
2,7
23,6
50,5
4,1
14,1
3,9
12,8
5,2
1,7
2,9
226,5
194,5
18,8
15,0
Mannen, Vrouwen TOTAAL.
287
630
313
39 888
1013
330
2 082
141
491
8 101
180
929
3 397
6 383
5 240
373
185
578
1476
284
3 754
617
598
1306
35 811
24-768
359
43
756
241
4
3 217
538
36
41
1 591
314
180
365
38 553
33 223
2183
2 529
31 December 1899.
171
20
777
6
22
5
4
7
19
7
14
5
32
25
18
32
2
35
217
52
3
55 524
35 621
87
122
405
140
4 941
429
82
5 847
363
5 171
476
681
1
4
1373
1326
20
19
458
650
313
40 665
1019
352
2 087
145
498
8 120
187
943
3 402
6415
5 265
373
185
596
1508
286
3 791
834
650
1309
91335
60 389
396
165
1161
4 945
429
5 389
9 064
901
5 207
517
2 272
315
184
368
39 926
34 549
2 203
2 548
Per
10 000
wei'kss.
pers.
2,4
3,4
1,6
211,4
5,3
1,8
10,8
0,8
2,7
42,2
0,9
'4,9
17,7
33,4
27,4
1,9
0,9
3,1
7,8
1,5
19,7
4,3
3,4
6,8
474.8
313,9
2,1
0.8
6,0
2,0
25,7
2,2
28,0
47,1
4,7
27,1
2,7
11,8
1,6
0,9
1,9
207,6
179,6
11,4
13,3
H?
i S,e2
§.gS8iS
Ö •fi'" 1 M
67
103
178
90
408
S2
89
114
159
93
24
144
91
81
79
380
129
82
101
68
104
134
71
88
104
101
111
28
82
95
87
81
119
93
115
192
69
92
31
53
66
92
92
83
81

BEROEPSKLASSEN EN BEllOEPEN.
KLASSE X. Oer, turf, steenkolen
Mijnwerkers
Fabr. van turfstrooisel. .
Verveners
KLASSE XI. Metalenbewerking
Fabr. van gouden en zilveren werken
„ „ capsiüen
Blikslagers
Fabr. van ijzer en ijzerdraad . . .
„ . • „ nagels en spijkers . . .
„ » metaal waren
„ „ | ijzer- en staalwaren . . .
„ „ 'zink- en zinkwaren . . .
IJzergi eters
Smeden
Koper- en metaalgieters
Lettergietei-s
Koper- en metaaldraaiers
Koper- en metaalslijpers
KLASSE XII. Machines, instrumenten enz. .
Fabr. van allerlei machinerieën. . .
Electrotechniek
Fabr. van rijwielen
„ ,, muziekinstrumenten . . .
a „ clironom.,klokken en horloges
„ „ heel- en verlosk-. e.a instr.
B a oorlogsmateriëel . . . .
KLASSE XIII. Scheepsbouw, rijtuigen. . .
• Scheepmakers.
Blok- en m astmakers
Scheepsschilders
Fabr. van rijtuigen
» » wagens en wielen . . . .
Rijtuigschilders
Zeilmakers. . •
KLASSE XIV. Papierindustrie .
Papier- en cartonfabricage
Boekbinders
Fabr. van Cartonnages . .
a „ Papierwaren. .
Zakkenplakkers . . . .
KLASSE XV. Textiele nijverheid
Fabr. van vlas . . . .
Spinners en wevers. . .
Wannen.
12 870
1365
155
11 195
40 334
2 453
151
1511
20
264
4114
2 140
181
1417
25 383
643
308
978
249
7 612
2 351
175
13
373
2 573
923
588
14 445
8 150
213
34
343
4 265
260
1023
• 4 077
1544
2 654
369
103
250
32 599
4 331
23 546
254
Vrouwen
AANTAL IN DE BEROEPEN WERKZAMEN.
TOTAAL.
. 3" L December 1889.
2 087
—
2 081
456
55
109
7
17
21
14
2
170
—
1
57
5
13
3
1531
75
272
_
2
37
_
4
623
430
28
99
26
38
10829
418
9 803
14 957
1365
155
13 276
40 790
2 508
260
1518
20
281
4135
2 154
181
1419
25 383
643
308
9Y8
250
7 669
2 356
188
13
376
2 588
926
589
14 520
8177
215
34
345
4 302
260
1027
4 700
1974
2 682
468
129
288
43 428
4 749
33 349
Per
10000
werk/..
pers.
90,5
8,3
0,9
80,3
246,8
15,2
1,6
9,2
0,2
1,7
25,0
13,0
1,1
8.6
154,6
3,9
1,9
5,9
1,5
46,4
14,2
1,1
0,1
2,3
15,7
5,6
3,6
87,9
49,5
1,3
0,2
2,1
26,0
1,6
6,2
28,4
11,9
16,2
.2,8
0,8
1,7
262,8
28,7
201,8
Mannen. 1 Vrouwen
14 554
2 105
322
11843
47 552
2 649
200
2 092
472
404
4 874
218
488
2 809
28 601
505
132
2 765
182
18 278
10 608
653
821
27
2 512
939
1030
18 760
11307
258
237
724
4 666
349
1031
6 124
2 511
2 977
223
11
364
33 477
1342
25 297
TOTAAL.
31 December 1899.
1516
16
1509
666
70
176
596
34
65423
188
—
—
—
1
432
3
348
78
—
157
96
32
2
—
14
4114
977
323
81
296
35
135
14 988
185
13 246
16 070
2106
328
13 352
48 218
2719
376
2 151
478
438
4 939
222
440
2 812
28 789
505
132
2 765
183
18 170
10 603
1001
828
692
2 527
946
1030
18 856
11 339
260
237
738
4 707
350
1035
7 144
2 834
3 058
519
46
499
48 465
1527
38 543
Per
10000
Averkü.
pers.
83,5
10,9
1,7
69,4
250,7
14,1
2,0
11,2
2,5
2,3
25,7
1,2
2,3
14,6
149,7
2,6
0,7
14,4
1,0
94,5
55,1
5,2
4,3
3,6
13,1
4,9
5,4
98,0
59,0
1,4
1,2
3,8
24,5
1,3
5,4
37,1
14,7
15,9
2,7
0,2
2,6
251,9
7,9
200,4
'S'il .
|ü
BEROEPSKLASSEN EN BEROEPEN.
"'S
92
Fabr. van band, kant, koord enz.. .
131
Appreteerders, ververs enz. . . . .
189
Fabr. van touw
86
9 a netten
102
KLASSE XVI. Fabr. van gas en electriciteit
93
Fabr. van electriciteit
125
» n gas
122
KLASSE XVII. Fabr. van voedingsmiddelen
1250
Meelfabricage, incl. molenaars . . .
135
Grutters • . . .
103 Brood- en bescbuitfabricage . . . .
9
Koekfabricage, incl. confiseurs . . .
209
Fabr. van suikerwerken en pepermunt
170
Koks
97
Fabr. van beetwortelsuiker . . . .
67
Suikerraffin aderden
37
Fabr. van aardappelmeel
244
1 a * _ stijfsel
67
Cacaofabricage
Ohocoladefabricage
204
Chichoreifabricage
388
Kofflebranders
473
Vleeschwarenf'abricage
4300
Paardenslagers
156
Vleesclüiouwers
83
Poeliers
87
Fabr. van verduurz. levensmiddelen .
150
Boter- en kaasfabricage
Margarineboterfabricage
112
Fabr. van alcohol, gist, spiritus enz.
119
» » bier •.
108
B „ azijn
600
„ » tabak, sigaren en snuif
181
Waterleiding-exploitatie
94
Zoutbewerking
81
87
KLASSE XVIII. Landbouw
Landbouwers
131
Tabaksplanters
124
Veehouders en fokkers
98
Schaapherders
97
Boterboeren
25
Bloemisten . . .
153
Bloembollenkweekers
Tuinlieden
96
Boomkweekers
28
Boschbouw, incl. boomsnoeiers . . .
99 Grieudwerkers . . . . . . . .
255
Mannen. Vrouwen TOTAAL.
728
1200
2 729
66
1804
18
1786
80 999
6 534
570
25 303
3 603
677
505
1300
1444
565
279
104
329
250
110
59
107
13 921
553
187
957
958
2 758
2 494
168
15 891
336
352
452 234
396 135
1 103
26 309
1 852
58
3718
819
19 470
1222
732
529
AANTAL IN DE BEROEPEN WEBKZAMEN.
31 December 1889.
201 929
29 1229
87 2 816
291 357
3 1807
18
1789
84 269
6 652
582
25808
3667
710
602
1352
1481
603
391
321
405
286
143
59
113
14136
589
268
1081
984
2 778
2536
172
1112 17003
12 337
354
72948
525182
66897
4è3032
39 1142
5 050 31359
5 1857
80 138
40 3 776
11 830
801 20 271
8t 1230
733
12 541
3
3 270
118
12
505
64
33
97
52
37
38
112
217 76
36
33
_
6
215
36
81
124
26
20
42
4
Per
10000
werk».
pers.
5.6
7,4
17,0
2,2
10,9
0,1
10,8
507,4
40,2
3,5
156,2
22,2
4,3
3,7
8,2
9,0
3,7
2,4
1,9
2,5
1,7
0,9
0,4
0,7
85,5
3,6
1,6
6,5
6,0
16,8
15,3
1,0
102,9
2,0
2,1
3177,9
2801,8
6,9
189,7
11,2
0,8
22,8
5,0
122,9
7,4
4,4
3,3
Mannen. Vrouwen TOTAAL.
Per
10000
werkü.
pers.
762
3 673
1994
. 213
3 550
191
3 353
103 549
6 506
549
30 548
4 024
904
378
1852
1284
785
309
552
622
241
184
149
175
18 833
495
424
3 698
1271
2 748
2 820
167
21595
646
383
492 367
424 659
1007
28 388
1712
52
6 368
2 623
22 461
2 446
1798
362
31 December 1899.
362 1124
447 4120
104 2 098
625 838
10 3 560
191
10 3 363
:979 108528
115 6 621
8 557
534 31082
85 4 109
48 952
45 423
25 1877
12 1296
7 792
44 353
418 970
213 835
56 297
12 196
11 160
1 176
280 19113
22 517
261 685
413 4111
50 1321
29 2 777
56 2 876
5 172
.616 23211
I3 647
386
79575
571 942
72243
496 902
45 1052
5 845 34233
5 1717
606 658
397 6 765
16 2639
401 22862
24 2 470
1798
363
5,8
21,4
10,9
4,4
18,5
1,0
17,5
564,2
34,4
2,9
161,6
21,4
4,9
2,2
9,8
6,7
4,1
1,8
5,0
4,3
1,5
1,0
0,8
0,9
99,4
2,7
3,6
21,4
6,9
14,4
15,0
0,9
120,7
3,4
2,0
2973,3
2583,2
5,5
178,0
8,9
3,4
35,2
13,7
118,9
12,8
9,3
1,9
II?
."s a g,
104
289
64
200
170
000
163
111
86
83
104
96
114
59
120
74
111
75
263
172
88
111
200
128
116
75
225
329
115
86
98
90
117
170
95
94
92
-80
94
79
425
254
274
97
173
211
58

256 257
BEROEPSKLASSEN EN BEROEPEN.
KLASSE XIX. Visschery en jacht
Haring- en zeevisscheri} .
Oestercultuur
Zoetwatemsscherij . . .
Zalmvisscherij
Jachtopzieners
Jagers
. . . .
KLASSE XX. Handel
Grondstoffen
Kooplieden en winkeliers . .
Overigen
Kleeding
Kooplieden en winkeliers . .
Overigen
Voedings- en genotmiddelen, .
Kooplieden en winkeliers . .
Overigen
Artikelen voor woning . . .
Kooplieden en winkeliers . .
Overigen
Boek, papier enz. w. o. uitgevers .
Kooplieden en winkeliers . .
Overigen
Luxe artikelen
Kooplieden en winkeliers . .
Overigen
Levend vee en gevogelte . . .
Kooplieden en winkeliers . .
Overigen
Andere waren
Kooplieden en winkeliers . .
Overigen . . . . . . .
Magazyn-personeel . . . .' .
Kramers e. a
Totaal kooplieden en winkeliers
„ der overigen „
w. o.Agenten
Commissionnairs . . . ' .
Makelaars
Reizigers
Anderen
KLASSE XXI. Verkeer.
Spoor- en trampersoneel . . .
Huur koetsiers
Voerlieden
Zeevaart
Gezagvoerders en stuurlieden.
Mannen. Vrouwen TOTAAL.
16 586
10 211
590
4 686
396
220
304
104 551
6 917
6 629
288
16 279
14 749
1580
45138
42 348
2 785
2 SU
2 649
162
2 480
2 163
817
4 240
3 803
437
5 261
5 174
87
8 924
7 579
1345
6 724
5 757
85 094
19 457
2 097
1164
854
2 675
12 667
124 906
13 917
3 264
7 921
9 478
1134
AANTAL IN DE BEROEPEN WERKZA.MEN
31 December 1889.
64
15
40
7
29 877
523
523
7 234
7 204
30
16 485
116 474
11
868
867
1
240
242
1
1083
10S0
3
29
29
1804
1708
96
19
1589
28 127
1750
39722
1700
7 200
792
57
68
36
16 650
10 226
630
4 693
396
220
304
134 428
7 440
7 152
28S
23 513
21953
1560
61618
58 822
2 796
3 679
3 516
163
2 723
2 405
318
5 323
4 883
440
5 290
5 203
87
10 728
9 287
1441
6 743
7 346
113 221
21207
2136
1171
856
2 677
14 367
132106
14 709
3 321
7 989
9 514
1134
Per
10 000
werkz.
pers.
100,8
61,9
3.8
28,4
2,4
1,3
1,9
813,4
45,0
43,3
1,7
142,3
132,9
9,4
372,9
356,0
16,9
22,3
21,3
1,0
16,5
14,6
1,9
31,6
28,9
2,7
31,5
31,0
0,5
64,9
56,2
8,7
40,8
44,5
685,1
128,3
13,2
7,1
5,3
16,2
86,9
799,4
89,0
20,1
48,3
57,6
6,9
Mannen. [Vrouwen
21397
13 704
672
4 991
384
804
327
144 029
10138
9 744
494
19 578
17 840
1738
62 466
59218
3 248 •
12 140
11584
556
4 823
4 027
796
5 881
5 620
261
6410
6 310
100
7 459
6 385
1074
10 944
4 090
120 728
23 301
2 814
506
453
4 494
15 034
120 863
18589
5 899
4 751
11929
1490
TOTAAL.
31 December 1899.
102
17
52
L8
39250
441
438
3
9645
9598
47
22 374
22 334
40
1891
1886
5
503
499
4
1773
1769
4
55
55
1092
1084
8
252
1226
37 663
1587
954
10
1478
10 263
1106
61
14
14
21481
13 721
724
5 009
384
804
327
183 297
10 579
10182
497
29 223
27 488
1785
84 840
81 552
3 288
14 031
13 470
561
5 326
4 526
800
7 654
7 989
265
6 465
6 365
100
8 551
7 469
1082
11196
5 316
158 391
24 888
2 909
510
453
4 504
16 512
131126
19 695
5 960
4 765
11943
1490
Per
10 000
werltss.
pers.
111,7
71,3
3,8
26,0
2,0
4.2
1,9
952,8
55,0
52,9
2,6
151,9
142,6
9,3
441,0
424,0 i
17,1
72,9
70,0
2,9
27,7
23,5
4.2
39,8
38,4
1,4
33,6
33,1
0,5
44,5
38,8
5.7
57,7
27,6
823,4
129,4
15,1
2,7
2,4
23j5
85,8
681,6
102,4
31,0
24,8
62,1
7,8
Îfi.
8.s» s
IN
111
115
100
92
83
300
100
117
122
122
153
107
107
99
118
119
101
327
329
290
168
161
221
126
133
52
107
107
100
68
69
65
141
62
120
101
114
38
45
145
94
85
115
154
51
108
113
BEROEPSKLASSEN EN BEROEPEN.
Machinisten en stokers. . . . .
Matrozen
Bootwerkers
Overig personeel........
Binnenvaart
Gezagvoerders en stuurlieden. . .
Machinisten en stokers
Matrozen
Schippers
Schuiten jagers
. Veerlieden
Brug- en sluispersoneel
Overig personeel
Posterijen en telegrafie
Expeditie
Bestelhuizen
Expediteurs
Kruiers
Loopknechts en pakkendragers . .
Sjouwerlieden . . . . . . . .
Logement- en koffiehuiswezen . . .
Hotelwezen
Bier-, koffieh.-, caféhouders en tappers
Restauratie- en Gaarkeukenhouders .
Pension- en Commensalenliouders .
Kelners
KLASSE XXII. Bankwezen
KLASSE XXIII. Verzekeringswezen . . .
Levensverzekering .
Zieken- en begrafenisfondsen . . .
Andere verzekeringen
KLASSE XXIV. Vrije beroepen | 26 247
Geneeskundigen
1894
Vroedvrouwen
Veeartsen
330
Advocaten en procureurs . . . 679
Kunsten en wetenschappen . . 1711
Administrateurs en rentmeesters 721
Boekhouders enz
16 795
Publieke vermakelijkheden . . 1638
Overigen
2 479
KLASSE XXV. Bgzonder onderwgs
onderwijzers bgz. lagere scholen
overige personeel . . . . .
Wannen. .Vrouwen TOTAAL.
1137
. 5 138
641
1428
33 654
1022
736
30 090
900
357
125
424
6124
34114
1293
1036
858
7 677
23 111
14 953
1727
10 173
171
2S
2 829
1682
1085
319
39
727
4 948
2 937
2011
AANTAL IN DE BEROEPEN WERKZAMEN.
31 December 1889.
I
36
401
9
368
8475
196
824
32
11
30
710
37
4 722
408
3 496
80
179
251.
23
13
63
4
2 296
7
707
127
2
69
385
999
4 707
2 635
2 072
1137
5 138
641
1464
34055
1, 031
736
.30458
908
261
132
429
6320
34938
11 325
047
888
8387
23148
19 675
135
13669
251
207
3080
1705
1098
325
42
731
28543
1 901
707
330
679
1838
723
16864
23 023
478
9
54
ca
655
572
083
Per
10000
werkz.
pers.
6,9
31,1
3,9
8,9
206,0
6,2
4,5
184,3
5,5
2,2
0,8
2,6
38,2
211,4
8,0
6,3
5,4
50,7
140,2
119,1
12,9
82,7
1,5
1.2
18,6
10,2
: 6,6
1,9
0,8
4,4
172,7
11,5
4,3
2,0
4,1
11,1
4,4
102,0
12,2
21,0
58,4
33,7
24,7
Mannen. Vrouwen TOTAAL.
1748
3 879
3106
1706
37 826
1327
1728
731
29 647
651
568
1334
1845
8 529
14 747
64
5 332
1252
4 666
2 503
17 120 .
2 846
10 796
346
221
2 769
1767
2 652
1395
• 343
914-
30 307
2 285
—
345
725
2 649
656
25 641
1162
1 096
6 279
4 701
1 578
31 December 1899.
—
—
14
475
—
—3823
14
39
37
638
210
6
100
22
595
7 406
1119
4118
143
1432
498
25
39
217
11
1834
85
744
—
—
274
10
367
205
194
7 921
4 526
3 395
1748
3 879
3 106
1720
38 301
1327
1723
781
30 029
654
582
1373
18S2
9 167
14 957
70
5 432
1274
4 725
2 508
24 526
3 965
14 914
489
1653
3 267
1792
2 691
1416
350
925
32 141
2 320
744
345
725
2 923
666
26 008
1 367
1290
14 200
9 227
4 973
Per
10000
werkss,
pers.
9,1
20,2
16,1
8,9
199,1
6,9
9,0
3,8
156,1
3,4
3,0
7,1
9,8
47,7
77,8
0,4
28,2
6,6
24,6
13,0
127,5
20,6
77,5
2,5
'8,6
17,0
9,3
14,0
7,4
1,8
4,8
167,1
12,1
3,9
1,8
3,8
15,2
3,5
135,2
7,1
6,7
73,8
48,0
25,9
IL
132
65
100
413
97
111
84
85
62
136
888
377
125
375
448
122
499
107
160
94
167
717
91
91
212
390
700
109
97
105
91
90
93
137
80
133
58
32
126
143
105

BEROEPSKLASSEN EN BEROEPEN.
KLASSE XXVI. Verpleging
Verplegers. . . .
Bakers
Overige personen
KLASSE XXVIL Huiselijke diensten
Dienstboden
Huisbewaarders . . . . .
Stalbedienden en overigen .
KLASSE XXVIII. Losse werklieden
KLASSE XXIX. In dienst van
Algemeen bestuur . .
Rechts- eu politiewezen
Onderwijs
Sanitaire politie . . .
Krijgs wezen . . . .
FinantieAvezen. . . .
Waterstaat . . . .
Loodswezen . . . .
Andere ambten . . .
den staat,
KLASSE XXX. In dienst van eene provincie
Grifftën
Waterstaat
Andere ambten
KLASSE XXXI. In dienst van een gemeente
Secretariën
Politie en brandweer
Pinantiën
Onderwijs
Andere ambten
KLASSE XXXII. In dienst van een waterschap
KLASSE XXXIII. In dienst v. e. kerkel. gez.
Prot. geestehjken
R.K. ,
Isr. „
Andere „ .'
Godsdienstonderwijzers
Andere ambten
253
Mannen. Vrouwen TOTAAL.
1390
849
541
9 322
5 853
579
2S9O
24 629
34 262
851
3 353
758
111
20S8O
4 348
1 146
1008
1S07
AANTAL IN DE BEROEPEN WERKZAMEN
31 December 1889.
877
265
345
267
21 193
2 662
4 912
898
10 045
2 676
2 5S6
7 738
1637
4 277
52
252
469
1051
3 864
1 829
1472
563
157 173
156 643
530
535
174
I —
40
82
25
1
26
3
6
4106
14
4 012
74
18
4 470
4 227
17
226
5 254
2 678
1 472
1104
166 495
162 496
1109
2 890
25164
34 436
851
3 393
840
111
20 880
4 373
1147
1008
1833
265
348
273
25 299
2 668
4912
912
14 057
2 750
2 604
12
18
1208
637
504
52
252
486
277
Per
10 000
werk».
pers.
31,8
16,2
8,9
6,7
1007,5
983,3
6,7
17,5
152,3
208,4
5,1
20,5
5,1
0,7
126,3
26,5
6,9
6,1
11,1
5,4
1,6
2,1
1,7
153,1
16,1
29,7
5,5
85,1
16,6
15,8
73,9
10,0
51,5
0,3
1,5
2,9
7,7
Mannen. Vrouwen TOTAAL.
2 600
1 102
1498
6 492
3 858
328
2 306
33 258
33 989
1174
3 344
1321
100
19 596
5 074
1218
1188
974
31 December 1899.
749
338
376
35
23 085
3 608
6 023
828
11 681
945
3 390
7 435
2 134
2615
36
38
469
2143
8 774
5 647
1224
1903
89 794
189 574
220
77
257
41
59
70
4
26
34
3
20
1
1
5 878
17
5 830
31
26
2 368
31
2 337
11374
6 749
1224
3 401
196 286
193 432
548
2 306
33 335
34 246
1215
3 403
1391
104
19 622
5 108
1221
1188
994
750
338
377
35
28 963
3 625
6 023
828
17 511
976
3416
9 803
2134
2 615
36
38
500
4 480
Per
10 000
werkz.
pers.
59,1.
35,1
6,3
17,7
020,4
005,6
2,8
12,0
173,3
178,0
6,3
17,7
7,2
0,6
102,0
26,5
6,3
6,2
5,2
4,0
1,8
2,0
0,2
150,6
18,9
31,3
4,3
91.0
5,1
17,8
50,9
11,1
13,6
0,2
0,2
2,6
23,3
•s
si II_,
S ^ 2
ï ««•
186
217
71
264
101
102
42
69
114
86
128
86
141
86
81
100
91
102
47
74
112
95
12
98
117
105
78
107
31
113
69
111
26
67
13
90
303
259
Worden de vorenstaande cijfers tot de groote groepen vereenigd, dan wordt het
volgende staatje verkregen:
GltOEPEN VAN BEROEPEN.
NJjverheidsbedrflven
Landboivw . . .
VisBcne^ en jacht
Handel en verkeer
Losse werklieden .
Overige beroepen .
Mannen. Vrouwen TOTAAL.
465 449
452 234
16 586
232 224
24 629
108 563
Totaal werkz. 1 299 685
31 December 1889.
65 572
72 948
64
37113
535
176817
353 049
AANTAL IN DE BEROEPEN WERKZAMEN
531 021
525 182
16 650
269 337
25 164
285 380
1 652 734
Per
10 000
werkü.
pers.
3213,0
3177,6
100,7
1629,7
152,3
1726,7
10000,0
Mannen. Vrouwen TOTAAL
559 544
492 367
21379
269 311
33 258
114326
31 December 1899.
87 201
79 575
102
49 577
77
216 867
646 745
571 942
21481
318 888
33 335
331193
Per
.10 000
werkz.
pers.
3362,2
2973,3
111,7
1657,7
173,3
1721,8
1 490 185 433 399 11 923 584 10000,0
Uit deze cijfers blijkt dat het relatief aantal personen, dat in "den landbouw -werkzaam is,
met circa 6 °/ 0 en dat van de personen, die tot de overige beroepen behoorden, met een kleine
fractie is afgenomen. Bij de andere groepen valt overal vermeerdering waar te nemen, die, de
losse werklieden buiten rekening gelaten, het sterkst is bij de visscherij, het minst sterk bij de
handelsbedrijven.
Bij de volgende beschouwingen houde men in het oog, dat bij elke vermindering van het
relatief aantal in een beroep werkzamen van minder dan 14 °/ 0 , eene feitelijke vermeerdering
van het absoluut aantal werkzamen plaats had. Die vermeerdering had dan echter niet in dezelfde
verhouding plaats als de totale arbeidende bevolking toenam.
De toeneming met 5 °/„ van de nijverheidsbedrijven in totaal is de resultante van toe- en
afneming in verschillende mate bij de onderscheidene daartoe behoorende klassen. Relatief
afgenomen is de diamantindustrie met circa 18 °/ 0 , de houtbewerking met circa 10 °/ 0 , de kunst,
nijverheid, de lederbewerking en de oergraverij en veenderij ieder met circa 8 °/o en de textiele
nijverheid met circa 4'°/o. Relatief het sterkst is toegenomen de fabricage van machines,
instrumenten en oorlogsmateiieel, die in 1899 meer dan het dubbele relatief aantal arbeidskrachten
zou gebezigd hebben van het aantal in 1889 daarin werkzaam. Tot deze klasse zal
evenwel vermoedelijk in 1899 veel gerekend zijn, wat in 1S89 tot de gewone bewerking van
metalen is gebracht en daarom zal het noodig zijn, dat de klassen XI en XII bij de vergelijking
als ééne klasse worden beschouwd. Wordt dit gedaan, dan staat wat de toeneming betreft
klasse XVI, fabricage van gas en èlectriciteit, met circa 70 °/„ bovenaan. Deze toeneming
kan geen verwondering wekken, waar het bekend is dat het gebruik van gas, vooral in de
groote gemeenten, meer algemeen wordt, terwijl de fabricage van èlectriciteit in 1889 zoo goed
als nog niet bestond; de gasfabricage nam toe met 14 u /o de electiïciteitfabricage met 900%.
Het kleine absoluut aantal personen in de beide industriën werkzaam, maakt echter dat haar
invloed in de totale toeneming der nijverheidsbedrijven zeer gering is.
De toeneming in klasse I van het relatief aantal werklieden met 26 °/ 0 is te zoeken bij
de fabricage van glas en spiegels alsmede bij de fabricage van pannen en steen. De groote toeneming
met 212 u ' 0 van de glasfabrikage zal wel het gevolg daarvan zijn, dat in 1889 een grooter
aantal in die industrie arbeidende personen zich als glasblazers hebben aangegeven dan dit in
105
94
111
102
114
100
100

260
1899 het geval is geweest. Een afneming niet 50 °/„ van de glasblazers immers valt niet of
moeielijk te rijmen met eenen zoo grooten vooruitgang der glasindustrie. Worden bij de fabrikage
van glas en van spiegels de glasblazers geteld, dan zou het relatief aantal personen bij de geheele
glasindustrie zijn toegenomen van 100 op 114.
De fabrikage van pannen is toegenomen met 60 °/ 0 en die van steen, die alleen meer dan
de helft der tot klasse I behoorende personen bezig houdt, met 85 °/ 0 . Geheel gelijk gebleven is
de fabrikage van aardewerk en porcelein. De gegevens der beroepstelling van 1889 stelden niet .
in staat na te gaan of dat gelijkblijven zoo bij de fabrikage van grof aardewerk als van fijn
aardewerk voorkwam; alleen kon worden geconstateerd dat de relatieve sterkte in de tabakspijpenfabricage,
waarvan de cijfers in die der fabricage van aardewerk niet zijn begrepen, van
100 op 61 achteruitging.
De drukkersbedrijven, waarvan de relatieve sterkte met 24 °/ 0 klom, zien al hare onderdeden
toenemen, het sterkst de photographie met 33 °/ 0 en het voornaamste beroep in die
klasse, de letterzetters, met 32 °/ 0 . De steendrukkerij wijst slechts eene toeneming van 9 °/ 0 aan.
Zooals reeds vroeger is gezegd, is het noodig om eene vergelijking te maken tusschen de
cijfers der metaalindustrie in de beide beroepstellingen dat de beide klassen 11 en 12 vereenigd
worden, waaruit dan een toeneming der relatieve sterkte met 18 0 / 0 werd berekend.
De omstandigheid, die' deze samenvoeging noodig maakt, is ook oorzaak dat vele onderdeelen
dier beide klassen moeielijk te vergelijken zijn en dit alleen kan geschieden met die
beroepen of beroepsgroepen, wier classificatie bij de beide tellingen wel uniform zal zijn geschied.
De fabricage van gouden en zilveren werken nam in relatieve sterkte af met 7 %.
In het door de Centrale Commissie voor de Statistiek ingestelde onderzoek naar het verbruik
van sommige voedings- en genotmiddelen wordt er reeds op gewezen dat de cijfers van den waarborg
op de gouden en zilveren werken, tengevolge van het meer en meer in onbruik raken van
gouden en zilveren hoofdtooisels en in het algemeen van zware gouden en zilveren voorwerpen,
een achteruitgang aanwijzen. Daarenboven zal wellicht ook de in deze industrie zich uitbreidende
fabriekmatige nijverheid op de vermindering van de mensclielijke arbeidskracht haren
invloed hebben doen gelden.
De capsulenfabrikage vermeerderde relatief met 25 °/o en het relatieve aantal blikslagers
met 22%. De abnormaal sterke toeneming van de relatieve sterkte der fabrikage van ijzer en
ijzerdraad met 1150 u / 0 , de groote afneming bij de fabricage van ijzer en staalwaren met 91 °/o
en de sterke toeneming van de machinefabricage met 188 °/„ zal, althans voor een groot deel,
het gevolg zijn van het verschil in zienswijze bij de classificatie. Het relatief aantal smeden ging
terug, wat misschien het gevolg is van het feit dat in 1899 na de omwerking volgens de op blz.
221 genoemde methode, alle bank- en vuurwerkers zijn gebracht bij de fabricage van machines,
terwijl velen daarvan misschien in 1889 tot de smeden zijn gerekend,
Bij de koper en metaal industrieën is het relatief aantal fabrikanten van metaalwaren met
3 °/ 0 gestegen, dat der koper- en metaalgieters met 3 °/ 0 afgenomen, dat der koper- en metaaldraaiers
meer dan verdubbeld en dat der koper- en metaalslijpers tot op 2 /' 3 verminderd.
De relatieve sterkte der lettergieterij ging tot op ruim l /3 terug.
Dat de relatieve sterkte der in deelectrotechniek werkzame personen van 100 op 473'
klom, kan geen verwondering baren bij de vermeerdering van het gebruik van electriciteit bij
nijverheid, telefoon, verlichting en bij de vervoermiddelen. Zij is geheel in overeenstemming met
de hiervoor genoemde vermeerdering van de fabricage van electriciteit. De fabricage van rijwielen,
waaronder ook rijwielherstellers gerekend zijn, die in 1889 nog slechts 13 personen bezig hield,
telde in 1899 reeds 828 beoefenaren. Met de vlucht die het gebruik van, dit vervoermiddel heeft
261
genomen en nog neemt, kan deze vermeerdering niet verwonderen. Vermeerderde de relatieve
sterkte bij de fabricage van muziekinstrimenten met 56 % die van de fabricage van klokken,
horloges, chronometers nam af met 17 o/ 0 en die van de fabricage van andere instrumenten met 13 o/ n .
De fabricage van wapens en oorlogsmaterieel, die voor hare onderdeden bij de beide
tellingen niet verklaarbare verschillen opleveren, nam in totaal toe rriet 50 °/ 0 .
Bij den scheepsbouw en de rijtuigfabricage, die thans volgen in de reeks der beroepsklassen in
afdalende orde gerangschikt naar de toeneming der relatieve sterkte, is de 12 °/o toeneming de
resultante van toeneming van den scheepsbouw en de rijtuigfabricage en van eene afneming van de
wagenmakerij en de zeilmakerij. De scheepsbouw zag zijn relatieve sterkte met 19 o/ 0 , de blok- en
mastenmakerij met 8°/ 0 toenemen. De abnormale toeneming van 100 op 600 van het aantal
scheepschilders, wier absoluut aantal overigens niet heel groot is, zal wel vermoederlijk weder
aan verschil in classificatie te wijten zijn. Of de groote toeneming van de rijtuigfabricage met
81 °/o naast eene afneming van de wagenmakerij ook te wijten is aan verschil iri classificatie, kan
niet worden nagegaan. Vereenigt men de beide bedrijven dan is, wijl de wagenmakerij absoluut
veel sterker is dan de rijtuigfabricage, eene zeer geringe toeneming waar te nemen van 100 op
101. Dat de zeilmakerij vermindert, zalwel het gevolg zijn van het meer en meer vervangen van
zeil- door stoomschepen. De Nederlandsche vloot die op 31 Dec. 1889 uit 500 zeilschepen en
110 stoomschepen bestond, telde op 31 December 1899 432 zeilschepen en 192 stoomschepen.
De een betrekkelijk groot aantal personen omvattende klasse XVII, fabricage van voedingsen
genotmiddelen zag haar relatief aantal in de verschillende beroepen werkzamen toenemen
met circa 11 o/ o . Deze toeneming van de geheele klasse, die wel is waar de volksvoeding verzorgt,
kan niet als maatstaf genomen worden voor de vermeerdering van de volkswelvaart,
omdat onder de artikelen die door hare beoefenaren worden gefabriceerd vele zijn, die mede en
dikwijls voor een groot deel bestemd 7ijn om naar het buitenland te worden uitgevoerd
(suiker, aardappelmeel, boter en kaas, margarineboter, alcohol, tabak en sigaren en vleesch).
De relatieve sterkte van de meelfabrikage, waarin begrepen zijn molenaars, is teruggegaan
van 100 op 86. Ook de grutterijen hebben in die achteruitgang gedeeld, tenzij misschien het
meetellen der zoogenaamde grutterijen d. w. z. de winkeliers in grutterswaren in 1889 onder
de hierbedoelde grutters, terwijl de classificatie in 1899 deze^ laatsten onder den handel in voorwerpen
van voeding en genot bracht, oorzaak is van de vermindering met 17 u /o. De fabricage
van brood en beschuit die ruim 38 o/ u der in de geheele klasse arbeidende personen bezig houdt,
steeg met 4°/o, eene geringe vermeerdering wel is waar, maar die toch op eene verbetering
der volksvoeding wijst.
'
De relatieve sterkte in de fabricage van koek en banket daalde met 4 °/ 0 terwijl die van
de fabricage van suikerwerken met 14 °/ 0 steeg.
De groote vermindering van het aantal koks kan alleen hare verklaring hierin vinden, dat
de scheepskoks in 1899 niet afzonderlijk zijn. vermeld, terwijl dezen in 1889 misschien ook onder
de koks in de fabricage van voedingsmiddelen begrepen zijn.
Is de relatieve sterkte in de beetwortelsuikerfabrikage met 20 o/o toegenomen in de suikerraffinaderijen
nam die sterkte met 26 °/ 0 af.
De toeneming van den uitvoer van aardappelmeel (van 1885—1889 bedroeg de uitvoer
uit het vrije verkeer gemiddeld jaarlijks 26 280 000 KGh, in 1895—1899 gemiddeld jaarlijks
48552000 K.G.) verklaart de relatieve stijging van het in die industrie arbeidende
personeel met 11 %.
Bij de stijfselfabricage is de vermeerdering van den invoer hoogst waarschijnlijk oorzaak
van den achteruitgang van het relatief aantal tot haar behoorende personen met circa 25 °| 0 .

262
De caeaofabricage, die bij de beroepstelling van 1889 slechts 321 personen arbeid verschafte,
hield in 1899 970 personen bezig, wat eene relatieve vermeerdering geeft van niet
minder clan 163 °/„. Ook in de chocoladefabricage steeg de relatieve sterkte belangrijk en wel
met 72 °| 0 ; de omvang van deze beide industriön houden met elkander nauw verband, Van de
grondstof voor de fabricage van het eerste artikel, cacaoboonen, steeg de invoer, van het
tweede, dat in hoofdzaak met suiker bewerkte cacao is, de uitvoer in vrij sterke mate.
De fabricage van chicorei nam in relatieve sterkte af met 12 °/ 0 . De vleeschwarenfabricage
hield in 1899 relatief tweemaal zooveel personen bezig als in 1889. Ook in het betrekkelijk
aantal vleeschhouwers, die in 1899 bijna 18o/ o uitmaakte van de personen tot klasse XVII
behoorende, kwam sedert 1889 vermeerdering met niet minder dan 16°/ n , wat in hoofdzaak
wel het gevolg zal zijn van den snel vermeerderenden uitvoer (in 1889 bedroeg de uitvoer van
vleesch van alle soorten ± 2 millioen K.G., in 1899 ± 17 millioen K.G. en van schape- en
varkensvleesch, versch, in die beide jaren resp. 10 millioen en 45 millioen K.G.), maar ook
blijkens de toeneming van de opbrengst van den accijns, van een grooter binnenlandsch verbruik.
Het relatief aantal paardenslachters, dat met 28 °/„ vermeerderde, moet eveneens aan eene
vermeerdering van het vleeschverbruik zijn tue te schrijven. Naast eene vermeerdering van het
aantal vleeschhouwers staat eene vermindering ook absoluut van het aantal poeliers.
Het aantal arbeiders in de fabriekmatige boter- en kaasfabricage nam sedert 1889 in
sterke mate toe, van 1081 personen in 1889 tot 4111 personen in 1899, of relatief met 229 °/o.
Deze vermeerdering is in hoofdzaak het gevolg van de voortdurende oprichting van zuivelfabrieken,
zoo coöperatieve als andere. De uitvoer van boter, maar vooral van kaas, is in de
tussclienliggende jaren dan ook voortdurend en vrij sterk stijgende geweest.
De relatieve vermeerdering van het personeel in de margarineboterfabricage met 15 ü /o zal,
voor zoover daarmede gepaard gaat vermeerdering der productie, in hoofdzaak het gevolg zijn
van vermeerdering der binnenlandsche consumptie, aangezien de uitvoer van dit artikel met
schommelingen in de tien jaren, vrij stationnair is gebleven.
De fabricage van alcohol, gist en spiritus, die om meergemelde reden niet in hare onderdeelen
gesplitst kon worden vergeleken, wijst eene vermindering van 14 °' 0 aan van de relatieve
sterkte van het personeel, Minder maar toch ook teruggegaan is de relatieve sterkte van het
personeel in de bierfabricage met 2 °/o en in de fabricage van azijn met 10 °/o.
De fabricage van ta,bak, sigaren en snuif, die in 1899 meer dan 21 °/o der bevolking
der geheele klasse telde, is in relatieve sterkte met 17 °/ 0 vermeerderd. In hoofdzaak is deze
industrie sigarenfabricage, althans in 1899, toen van de totale sterkte dier industrie van 23 211
personen, 21196 personen in de sigarenfabricage werkzaam waren. De toeneming zal ook hier
voornamelijk aan toeneming van den uitvoer moeten worden toegeschreven. Omstreeks de
negentiger jaren bedroeg de waarde van den uitvoer 2 1 /a millioen gulden, omstreeks 1900 ruim
6 millioen gulden per jaar.
De sterkte van het personeel der waterleiding-exploitatie is, zooals te verwachten was,
vrij sterk vermeerderd, tengevolge van het meer en meer oprichten van inrichtingen tot het
leveren van di'inkwater. De relatieve toeneming was 70 °/ 0 . De zoutbewerking die de rij der
industriën tot deze klasse behoorende sluit, zag hare relatieve sterkte met 5 °/' n verminderen.
Op deze klasse volgt wat sterkte van toeneming betreft, de papierindustrie met circa
10 °/ 0 . Deze toeneming der geheele klasse wordt in hoofdzaak bepaald door de toeneming der
fabricage van papier en carton, die met 24 °/ 0 vermeerderde, terwijl de zakkenplakkers met 53 °/ 0
toeneming, wegens hun gering aantal, weinig tot die toeneming bijdroegen.
De papierbewerking verminderde relatief in alle onderdeelen : de boekbinders met 2 °| 0 , de
263
fabricage van cartonnages met 3 °/ 0 , terwijl de papierwarenfabricage in 1899 relatief slechts */*
van het aantal personen van 1889 bezig hield.
In de chemische nijverheid is het relatief aantal apothekers met 27 °/ 0 vermeerderd. De
fabricage van chemicaliën zag hare sterkte met 63 °/ 0 klimmen en de fabricage van zeep met
45 °/ 0 . Deze laatste toeneming zal wel voor een groot deel het gevolg zijn van het toegenomen
gebruik van zeep, tengevolge van de afschaffing van den accijns in 1893. Bij de kaarsenfabricage
kwam in de relatieve sterkte geen wijziging, evenmin als in die van buskruit. In de
verfstoffenbereiding steeg zij met 3 °/ 0 en in de kunstmestfabricage met 78%. De fabricage van
olie en lucifers zagen beide haar personeel relatief verminderen resp. met 21 en 83°/„.
De relatieve sterkte der kleedingindustrie was in 1899 4 °/ 0 grooter dan in 1889. De
eigenlijke kleedermakers, costumiers en naaisters hebben daaraan slechts met 1 u / 0 bijgedragen.
Relatief achteruit gegaan is de fabricage van gestikte dekens, wier relatieve sterkte tot op %
is gedaald. In hoeverre hier van invloed is geweest, dat de fabricage van wollen dekens
tot de textiele nijverheid is gebracht, kan niet worden nagegaan, wijl die laatste dekenfabricage
in 1889 niet afzonderlijk is vermeld. Worden van 1899 de beide soorten van dekenfabricage bij
elkander geteld, dan is er nog een teruggang tot op circa 8 / 4 .
Mede is afgenomen de relatieve sterkte der fabricage van hoeden en petten met 18°/ot
de modisterij met 13 °/ 0 , de fabricage van mutsen met 19 °/„, de waschinrichtingen met 7 °/ 0 .
en de fabricage van parapluien met 5 °/„. Relatief toegenomen daarentegen is de fabricage van
bedden en matrassen met 11 °/ 0 , het aantal barbiers en kappers met 19 °/ 0 , de chemische
wasscherij en stoffenververij met 15°/ 0 , terwijl het relatief aantal strijksters bijna is verdubbeld.
Het betrekkelijk aantal mangellieden is met 31 °/ 0 verminderd.
De klasse der bouwbedrijven is onder de klassen waar toeneming van de relatieve sterkte
kon worden geconstateerd, het minst toegenomen, slechts met 3 %. Deze geringe toeneming
wordt veroorzaakt; doordat de eigenlijke bouwers, de timmerlieden en metselaars, die te zamen
meer dan de helft van de sterkte der geheele klasse uitmaken, zij het ook gering, relatief
achteruit zijn gegaan. Ook de dakdekkers en steenhouwers, mede tot de eigenlijke bouwers
behoorende, zijn verminderd in relatieve sterkte. Wat de oorzaak is van de zeer belangrijke
toeneming van het betrekkelijk aantal opperlieden, kan niet worden nagegaan. De aanleg van
gas- en waterleiding en de loodgieters, beroepen die gewoonlijk gecombineerd worden uit
geoefend, zijn per 10 000 der arbeidende bevolking met 22% vermeerderd, wat verband houdt
met de hiervoor vermelde toeneming van het personeel bij de waterleidingexploitatie en de gasfabricage
werkzaam. De voornaamste beroepen bij de afwerking van huizen zijn alle in meerdere
of mindere mate in relatieve sterkte toegenomen, de behangers met 10 °/ 0 , de huisschilders met
8 °/„, de stucadoors met 21 °/„.
Bij de openbare werken is de groep der aard- en polderwerkers in relatieve sterkte zeer
verminderd. Deze vermindering kan van toevallige omstandigheden afhankelijk zijn, n.1. of op
het oogenblik eener telling aan groote openbare werken gewerkt wordt. Is dit niet het geval,
dan zullen vele polderlieden in den landbouw of elders als losse werklieden arbeiden en zich
dan ook als zoodanig hebben opgegeven.
, Ook bij de dijkwerkers is een groote vermindering waar te nemen, terwijl de straatmakers
met 7 °/ 0 vermeerderden en de wegwerkers met 168 °/ 0 . Behalve de schoorsteenvegers,
die in relatieve sterkte met 21 °/ 0 verminderden, zijn de overige voorname beroepen bij den
reinigingsdienst relatief sterk toegenomen, de baggerlieden met 58 °/ 0 , de glazenwasschers met
125 °/ 0 (dit beroep is eigenlijk in de laatste vijf-en-twintig jaren pas ontstaan en ook thans nog
in opkomst) en de openbare reiniging met 72 °/ 0 .

I
264
Van de klassen die in relatieve sterkte het meest teruggingen treedt het meest op den
voorgrond de diamantindustrie, die vergeleken bij 1889 met 18 °/ 0 verminderde.
De achteruitgang in de relatieve sterkte in de hout-, kurk- en stroobewerking komt in
de meeste voorname beroepen dier industrie voor. De hoepelfabricage ging in relatieve sterkte
terug van 100 tot 89 o/ Oi de meubelfabricage tot 93 °/„, de houtzagerij tot 91 °/„, de klompenmakerij
tot 8i°/ 0) de kuiperij tot 79 ° 0 , de draaierij (in hoofdzaak houtdraaierij) tot 88%.
Vooruit ging de sterkte der kistenmakers. In de beroepstelling van 1889 komen alleen
voor fabrikanten van doodkisten en van sigarenkisten. Vermoedelijk zijn de kistenmakers (andere
dan doodkistenmakers) onder delaatsten begrepen, daar toch bestaat een sterke vermindering
sedert 1889, en dienen dus de totalen hier vergeleken te worden. Dit doende wordt de toeneming
der relatieve sterkie 24 u / 0 .
Voorts is toegenomen de relatieve sterkte der jalouziönmakers met 14 °/ 0 , der lijstenmakers
met 59 °/ 0 , der fabrikanten van stoelen met 44 °/ n , der witwerkers met 1 °/ 0 , der kurksnijders
met 4% en der mandenmakers met 34°| O .
De abnormale toeneming bij de modelmakers vindt geen verklaring-
Bij de kunstnijverheid, wier relatieve sterkte in totaal met 8 u / 0 terug ging, is de vermindering
in de voornaamste vakken het sterkst. Dat het cijfer der beeldhouwers zoo sterk
dalende is, zal wel het gevolg zijn van het vermoedelijk in 1889 daartoe mederekenen der houtbeeldhouwers,
die in 1899 tot de meubelfabricage gerekend zijn.
Ook in de lederbewerking is de vermindering in totaal van 8 ü / fl in alle voorname onderdeelen
meer of minder sterk waar te nemen. De relatieve sterkte der schoenmakers is eveneens
met 8 o/,, teruggegaan; bij de zadelmakers is de vermindering 17 ü / 0 en bij de fabricage van leder 19 u / () .
De vermindering in totaal met 8 °/ n bij de oergraverij, steenkolen en turf, wordt alleen •
veroorzaakt door de afneming van de relatieve sterkte der verveners met 14 u / 0 daar bij de
beide andere voorname beroepen een sterke vermeerdering te constateeren valt: bij den mijnbouw
van 31 °/ 0 en bij de fabricage van turfstrooisel van 89 u / 0 .
Ten slotte rest van de nijverheidsbedrijven nog de textiele nijverheid ter bespreking. Het
is te betreuren dat, vermoedelijk tengevolge van verschil in classificatie, de verschillende onderdeelen
van de spinnerij en de weverij niet kunnen. worden vergeleken. Zoo komen in de uitkomsten
der telling van 1889 onder de spinnerij voor 140 personen in de garenspinnerij, terwijl
in 1899 werden geteld 1081 fabrikanten van sajet, 4548 fabrikanten van katoenen garens, 255
fabrikanten van garens zonder nadere aanduiding, 1289 fabrikanten van wollen garens, 222 fabrikanten
van jute garens en 71 fabrikanten van linnen garens, in totaal dus 7466. Vermoedelijk
zijn dus de meeste spinners in 1889 begrepen in de fabricage van katoen, waarvan er 19114
geteld werden. Maar hieronder zijn ook waarschijnlijk de katoenwevers begrepen en denkelijk
ook vele bontwevers, omdat de eersten in het geheel niet onder de weverij worden genoemd, en
de laatsten slechts tot een aantal van 147 voorkomen, terwijl in 1899 werden geteld 15202
katoenwevers en 2408 bontwevers. Dit maakte het raadzaam om alle beroepen, die tot
spinnerij en weverij behooren, bij elkaar te tellen, om althans eenige vergelijking te kunnen maken,
Bij de fabricage van vlas wordt eene vermindering van het relatieve aantal personen
waargenomen van 72 u / 0 In de eerste plaats zal de oorzaak van deze vermindering gelegen zijn
in den achteruitgang van den vlasbouw. Van + 16 000 H. A. omstreeks 1889 met vlas
bebouwd, daalde deze oppervlakte in 1899 tot ± 10 000 H A. Daarbij komt, dat bij eene verminderende
opbrengst een toeneming staat van de hoeveelheid onbewerkt vlas, die wordt uitgevoerd,
en dus werk aan de brakers, roters en hekelaars onttrekt. Als derde oorzaak kan
misschien nog gelden, dat vermoedelijk in 1889 de vlasboeren tot die industrie zijn gerekend;
265
zij komen althans bij den landbouw niet afzonderlijkvoor. Naast de vermindering der vlasindustrie
staat ook eene betrekkelijk sterke vermindering van het relatief aantal personen bij de touw_
fabricage werkzaam, n.1. vanS6 u / 0 . De vlasindustrie en de touwfabricage zijn het die in hoofdzaak
den teruggang van 4 u /o bij de textiele nijverheid bepalen. Immers bij de spinnerij en de weverij in
totaal is de vermindering slechts 1 % en bij de kleinere industriën van band, kant, koord enz. is
eene vermeerdering van 4 °/ 0 te constateeren. De appreteerderij, ververij en drukkerij eischte in
1899 bijna relatief driemaal zooveel personen als in 1889 en de fabricage van netten tweemaal zooveel.
Reeds op blz. 259 is er op gewezen, dat de relatieve sterkte van den landbouw met
6 °/ n is afgenomen. Eene relatieve vermindering komt ook in andere landen voor en is niet moeilijk
te verklaren. Het terrein toch waarop de landbouwer werkt is beperkt en kan zich slechts uitbreiden
door het in cultuur brengen van woeste gronden, maar dit vordert gewoonlijk niet
zooveel arbeiders. Het is dan ook de eigenlijke landbouw, die 87 u / 0 der tot de klasse XVIII
behoorende personen vertegenwoordigt, en die verminderde met 8 u / 0 , die de totale vermindering
heeft veroorzaakt. Mede gingen relatief terug de veehouders en fokkers met 6 °/' 0 , de tabaksplanters
met 20 u /„ (de oppervlakte met tabak beplant verminderde van 1889 op 1899 met
ongeveer de helft) en de tuinliedèn met 3 °/ 0 .
De veehouders en fokkers zijn in totaal genomen, omdat blijkbaar in 1889 een groot
aantal veehouders zich als veefokkers heeft opgegeven en volgens betrouwbare mededeeling de
eigenlijke veefokkerij hier slechts in enkele gevallen voorkomt. De groote toeneming van het
aantal boterboeren, eigenlijk ook veehouders, wordt alleen bij de vrouwen gevonden, die
naar aanleiding van de op blz. 21 genoemde circulaire in 1899 hebben opgegeven dat zij meer
speciaal in de zuivelbereiding werkzaam waren.
De bloemisterij en de bloembollenteelt zagen hun relatief aantal bijna verdrievoudigen.
Die vermeerdering strookt geheel de cijfers die sedert 1897 omtrent den handel in bloembollen
en bloemknolgewassen ter beschikking staan; werden in 1897 5,7 millioen K.G-. uitgevoerd, in
1903 bedroeg de hoeveelheid 10,8 millioen K.Gr.
Ook de boomkweekerij, maar vooral de boschbouw zijn in relatief aantal zeer gestegen,
de eerste met 73 %, de laatste met 211 %. In hoeverre dit laatste het gevolg is van de aanplanting
van dennenbosschen bij heideontginning, hetgeen in de laatste jaren sterk bevorderd
wordt, blijkt niet. ,
De vermeerdering met 11 °/ 0 van de relatieve sterkte der van de visscherij en de jacht
levende personen, is bijna uitsluitend het gevolg van de vermeerdering met 13 °/ 0 van de sterkte
der zee- en haringvisschers, die meer dan 60 % van de arbeiders in de geheele klasse uitmaken.
Volgens het verslag van den staat der Nederlandsche Zeevisscherijen, zou de geheele
bemanning der totale zeevisscherijvloot in 1889 gebezigd, hebben bedragen 13653 koppen en
in 1899 19232 koppen, of resp. 81,6 en 100,0 per 10 000 arbeidende personen, waaruit dus
eene toeneming van ruim 22 % volgt. Dat bij beide tellingen het getelde aantal personen in de
visscherij werkzaam, zulke groote verschillen aanwijst met. de opgaven van het Zeevisscherijverslag,
zal wel het gevolg zijn van de omstandigheid dat de tellingen werden gehouden op
31 December, op welk moment sommige personen die in andere tijden van het jaar de vischvangst
beoefenen en dus begrepen zijn in de opgaven van het Zeevisscherij verslag, een an deiberoep
uitoefenden, dat zij voor de beroepstelling hebben opgegeven.
De relatieve sterkte der personen in de oestercultuur heeft geene verandering ondergaan,
terwijl de zoetwatervisscherij relatief is verminderd met 8 °/ 0 . Ook de zalmvisscherij eischte
betrekkelijk in 1899 een kleiner deel der arbeidende bevolking dan in 1889 nl. 17 °/ 0 , hetgeen

266
wordt bevestigd door de cijfers van den aanvoer van zalm aan het Kralingsche veer (1887—1891
gemiddeld ± 58000 stuks van 1897—1901 gemiddeld ± 31000 stuks).
Worden de personen, die zich jacht-opzieners hebben genoemd, met hen, die zich als
jagers hebben opgegeven vereenigd, dan is de relatieve sterkte van het jagersbedrijf bijna verdubbeld.
In de klasse betreffende den handel werd eeue toeneming der relatieve sterkte berekend
van 17 °/„. De toeneming komt in alle takken van handel voor behalve in dien van „andere waren,"
die met 32 °/ 0 terugging. Dit laatste zal wel. het gevolg zijn van het streven in 1899, om dezen
post, die slechts als sluitpost moest fungeeren, zoo klein mogelijk te doen zijn, door de voorwerpen
van den handel na gezette overweging zoo veel doenlijk te brengen in de zeven
andere groepen waarin de handel is verdeeld. De cijfers voor 1899 zullen daarom voor sommige
dier groepen in vergelijking met 1889 iets te hoog zijn, doch ook daarmede rekeninghoudende,
blijft toch voor alle onderdeelen in meerdere of mindere mate eene toeneming te constateeren.
Uit de aan het slot der klasse op bk. 256 medegedeelde totaalcijfers blij kt, dat de toeneming van
het relatief aantal kooplieden en winkeliers 20 °/ 0 heeft bedragen en dat de tusschenhandel d z.
agenten, commissionnairs, makelaars en reizigers relatief slechts met bijna 5 °/„ is gestegen Deze
5% toeneming is ontstaan uit eene toeneming bij de agenten met 14 en bij de reizigers met
45 % en uit eene afneming van het relatief aantal makelaars met 55 % en van het relatief aantal
commissionnairs met 62 %
Wat den achteruitgang van het relatief aantal makelaars betreft, bestaat het vermoeden
dat de makelaars in effecten in 1889, evenals dit met de commissionnairs in effecten zeker is
geschied, tot den handel in andere waren zijn gerekend. Is dit zoo, dan zou de vermindering
van het relatief aantal makelaars slechts een schijnbare wezen.
De teruggang bij de commissionnairs zal wel het gevolg zijn van verschil van opvatting
bij de rubriceering in 1889. Dienstlieden aan spoorwegstations, knechts in hotels, die voor de "
reizigers diensten verrichten, noemen zich vaak ook commissionnairs doch behooren niet tot den
handel maar bij het verkeerswezen thuis.
Kramers en venters die in 1889 44,5 per 10 000 der arbeidende bevolking telden, zijn
teruggegaan tot 27,6 per 10 000 in 1899 of met 38%. De vermeerdering van gemakkelijker en
goedkooper verkeersmiddelen zal wel oorzaak zijn, dat de bewoners van afgelegen plaatsen, die
vroeger hunne waren van kramers en venters betrokken, hoe lang zoo meer hunne waren uit
magazijnen en winkels in de naastbijgelegen dorpen of steden betrekken, waardoor het kramersbedrijf
hoe lang zoo minder loonend wordt.
Van de verschillende takken van handel is die in voorwerpen van woning het meest in
relatieve sterkte toegenomen zij is meer dan verdrievoudigd. Vermoedelijk zal deze tak van handel
wel het meest in 1899 personen onttrokken hebben aan hen die in 1889 tot handel in andere
waren zijn gerekend.
De boek-, kunst- en papierhandel volgt daarna in toeneming met 68% De handel in luxe
artikelen wijst een vermeerderings-percentage van 26 % aan en de handel in voedings en genotmiddelen
een van 18 °/„.
Ten slotte zij vermeld dat het magazijnpersoneel relatief is geklommen met 41 °/ 0 . Onder
het magazijnpersoneel zijn, althans voor 1899 na de omwerking, niet alleen gebracht de magazijnbedienden
in den handel, maar ook die, welke in de verschillende industriön hunne werkzaamheden
verrichten. Geacht werd dat deze personen niet in dienst zijn van de fabrikant als industrieel,
maar van den fabrikant als handelaar.
267
' In de verkeersklasse doen zich bij de vergelijking van de beide tellingen allerlei verschillenvoor,
die soms eene verklaring kunnen vinden, doch soms niet tot klaarheid te brengen zijn, en
die gezamenlijk leidden tot eenen teruggang der relatieve sterkte met 15 °/ 0 . Ook hier moest
veelal tot groote groepen van beroepen de toevlucht worden genomen.
Het spoor- en tramwezen moest als een geheel worden beschouwd, omdat in de meeste
onderdeelen te veel verschil in de classificatie bleek te bestaan bij de beide tellingen. Om een
paar voorbeelden te noemen, werden in 1889 vermeld bij het spoor- en tramwezen werkzaam te
zijn 54 machinisten terwijl van stokers niet wordt gerept. In 1899 daarentegen werden geteld
bij het spoorwezen 1122 machinisten en 858 stokers bij het stoomtramwezen nog eens 217
machinisten en 102 stokers.
Tegenover 257 spoor- en tramwegconducteurs (waaronder ook die bij paardetrams begrepen
zijn) in 1889 staan volgens deuitkomsten van 1899 2544 personen behoorende tot het treinpersoneel
waaronder minstens 1132 conducteurs. Vermoedelijk zijn een groot deel dezer personen in 1889
onder de rubriek beambten gerekend. In totaal is de vermeerdering van de relatieve sterkte van
spoor en tramwegpersoneel 15 %.
Wat de overige vervoermiddelen te land betreft, in 1889 in hoofdzaak huurkoetsiers en
voerlieden genoemd, is ook verschil in classificatie oorzaak van de groote verschillen in de cijfers.
Voor de vergelijking van de huurkoetsiers van 1889 met die van 1899 zijn uit de laatste telling
bij elkander geteld het personeel bij de rijtuigmaatschappijen, de huurkoetsiers (stationneerende
rijtuigen, snorders enz.) en het personeel van stalhouderijen. Dientengevolge zou het genoemde
personeel in relatieve sterkte met 54 °/ 0 zijn toegenomen. De ondervinding leert echter dat,
tengevolge van den tramaanleg en het gebruik van rijwielen en automobielen, de stalhouderij in de
laatste jaren eer achter- dan vooruit is gegaan, wat bevestigd wordt door de vermindering van
het aantal paarden van rijtuigverhuurders die van 1897—1902 verminderd zijn van 12 384 op 11396.
Vermoedelijk zijn een aantal in de stalhouderij werkzame personen, in 1899 in de
positie D bij de stalhouderij vermeld, in 1889 tot de voerlieden gerekend, waardoor dan tevens
zou verklaard zijn de abnormaal groote afneming der voerlieden, wat met de toeneming van
nijverheid, handel en verkeer niet te rijmen valt. Worden de huurkoetsiers en de voerlieden bij
elkander geteld, dan zou de relatieve sterkte dier beide beroepen met ruim 18 °/ 0 zijn afgenomen.
Ook bij de zeevaart, die in totaal in relatieve sterkte met 8 % is toegenomen, doen zich
bij de onderdeelen onverklaarbare verschillen voor. Terwijl het betrekkelijk aantal gezagvoerders
en stuurlieden met 13 °/ 0 vermeerderde en het relatief aantal machinisten en stokers met 32 °/o
steeg, wat in overeenstemming is met de vermeerdering van de vloot en de toeneming van het
aandeel der stoomschepen daarin, zou het betrekkelijk aantal matrozen met niet minder dan 35 °/ ()
zijn teruggegaan. Volgens de cijfers in de statistiek der scheepvaart is het aantal matrozen zoo
in 1889 als in 1899 bij de zeevaart geteld, grooter dan de statistiek der zeescheepvaart als hun
aantal op Nederlandsche koopvaardijschepen aangeeft, waaruit zoude volgen dat, evenals op onze
schepen vreemdelingen onder de bemanning zijn, een aantal in ons land wonende matrozen op
vreemde schepen vaart. Dit aantal zou dan echter in 1889 zeer groot moeten zijn geweest.
Bij het aantal bootwerkers doet zich bij de beide tellingen eveneens een niet te verklaren
verschil voor, hun aantal zou toch in die tien jaar meer dan 4 maal zoo groot geworden zijn.
Het groot aantal sjouwerlieden, dat in 1889 in vergelijking met 1899 werd geteld, doet vermoeden
dat onder deze laatsten in 1889 veel bootwerkers geteld zullen zijn.
Ook bij de binnenvaart is de vergelijking in sommige gevallen niet mogelijk. Zoo werden
in 1889 in dezen verkeerstak geen machinisten en stokers afzonderlijk vermeld, terwijl de cijfers
der overige beroepen, behalve de schippers, te klein zijn dan dat zij daarin zouden begrepen kunnen

268
zijn. Voorts werd voor 1889 i32 man brug- en sluispersoneel geteld, terwijl dit in 1899 niet minder
dan 1878, dus meer dan het tienvoud bedroeg. Vermoedelijk is in 1889 een groot aantal brugen
sluiswachters geteld bij personen in dienst van den rijks- of provincialen waterstaat, of van
eene gemeente. In totaal is de binnenscheepvaart relatief in sterkte met 3 °/ 0 verminderd, waartoe
veel heeft bijgedragen de vermindering van het relatief aantal schippers, dat zelfs absoluut is
achteruit gegaan. Het aanleggen van goederen vervoerende stoomtramwegen, het in meerdere
mate toepassen vau stoom- en motorkracht, ook bij de binnenvaart, waardoor het transport*
vermogen veel wordt vergroot, zullen er toe hebben bijgedragen om het personeel der binnenscheepvaart
te verminderen.
Het beroep vau schuitenjager schijnt ook belangrijk in relatieve sterkte achteruit te gaan,
het gevolg waarschijnlijk van het toenemend gebruik van motorvaartuigen en van kleine sleepbooten
voor de binnenvaart.
De relatieve sterkte van het personeel der posterijen, telegrafie en téléphonie klom van
38,2 per 10 000 tot 47,7 per 10 000, met eene absolute vermeerdering dus van 46 °| 0 en eene
relatieve van 25 °/ 0 . De toeneming van 46 % stemt geheel met de toeneming van het brieven-
. vervoer, dat van 66 millioen in 1889 op 100 millioen in 1899 steeg. Het telegraafverkeer steeg
wel niet in die mate (van 4,1 millioen in 1889 tot 5,2 millioen in 1899) doch het in latere jaren
ontstane intercommunale en internationale telephoonverkeer en de uitbreiding van de plaatselijke
telephoondiensten, heeft ook nieuwe krachten gevorderd.
Bij de meeste vakkeu tot het expeditiewezen behoorende, is de vergelijking al niet
minder moeilijk dan bij de eerstgenoemde drie onderdeelen van het verkeerswezen. Teneinde
de eigenlijke expeditievakken te kunnen vergelijken, zullen houders van bestelhuizen, expediteurs
loopknechts en pakkendragers bij elkander moeten worden geteld, hun relatief aantal wordt dan
voor 1889 65,0 en voor 1899 53,2, eene afneming dus van ruim 18 °/ 0 . Men vergeté echter
hierbij niet, dat zij die zich in eenige industrie als loopknecht of loopjongen hebben opgegeven,
tot het personeel in algemeenen dienst zijn gerekend, welk personeel, zooals op blz. 239 is
gezegd, in zijn geheel telkens bij dat der industrie zelve is geteld.
Reeds boven is melding gemaakt van de groote vermindering van het aantal sjouwerlieden.
Voor deze vermindering is geen afdoende verklaring te vinden, al kan veel worden
bijgebracht om haar gedeeltelijk op te lossen : n.1. de boven aangewezen groote vermeerdering van
het getal bootwerkers, het in 1899 afzonderlijk vermelden van het personeel voor lading en lossing
bij de zeevaart, waarvan in de telling van 1889 geen melding is gemaakt, de betrekkelijke vermeerdering
van het overig personeel bij de binnenvaart, waarin ook personeel voor lading en
lossing begrepen is, doch vooral de sterke vermeerdering van de in klasse XXVIII verantwoorde
„losse werklieden".
Thans rest nog eene vergelijking van het aantal personen tot het logement- en koffiehuiswezen
behoorend, dat als zoodanig bij de beide tellingen werd geboekt. Dit personeel is in
relatieve sterkte met 7 °/ 0 vooruitgegaan, waartoe vooral heeft medegewerkt de, vrij sterke
ontwikkeling van het hotelwezen, alsmede de omstandigheid dat zich in 1899 een veel
grooter aantal, vooral vrouwen, als pension- of commensalenhouders had opgegeven, dan in
1889. Het hotelwezen nam met 60 °/ 0 toe, gedeeltelijk het gevolg van toeneming van handel en
verkeer. Ook de restauratie- en gaarkeukenhouders namen relatief in gelijke mate toe, terwijl
de bier-, koffiehuis-, caféhouders, tappers en herbergiers, en daarmede de kelners verminderden
in relatieve sterkte, de eersten met 6 °/ 0 , de laatsten met 9 °/ 0 . Deze vermindering zal wel in
verband staan met het voortdurend inkrimpen van het aantal inrichtingen met vergunning
tot den verkoop van sterken drank in het klein.
269
Het bankwezen is in relatieve sterkte achteruit gegaan met 9 °/ 0 . In hoeverre daaraan
schuld heeft dat de handel in effecten waarschijnlijk gedeeltelijk is begrepen gebleven in klasse
XX, kan niet worden nagegaan.
Het verzekeringswezen, dat zich in alle vormen nog steeds uitbreidt, is meer dan verdubbeld.
Toch geven de cijfers vermoedelijk slechts een klein beeld van de uitbreiding van den
omvang van het verzekeringswezen. Immers misschien bij geen enkel beroep is het aantal personen
zoo groot dat dit als nevenberoep uitoefent, en dit kon bij de beroepstelling niet aan het licht komen.
Het levensverzekeringswezen, waarin de ongelukkenverzekering begrepen is, hield relatief
in 1899 bijna 4 maal zooveel personen in hoofdberoep bezig als in 1889.
De zieken en begrafenisfondsen, die in 1889 slechts 43 personen in hoofdberoep werk
zou hebben gegeven verschafte in 1899 aan 350 personen arbeid, met eene toeneming dus van
het relatieve aantal van ruim 600 °/ 0 .
De overige verzekeringen waaronder de brandassurantie, wijst slechts eene vermeerderingspercentage
van 9 u / 0 aan. Of hier de geringe toeneming ook schijnbaar is omdat in nevenberoepen
veel geassureerd wordt, blijkt weder niet.
Van de vrije beroepen in totaal is de relatieve sterkte met 3 % verminderd. Het aantal
geneeskundigen is relatief met 5 °/ 0 vermeerderd en dat der vroedvrouwen met 9 °/ 0 teruggegaan.
Het aantal veeartsen, waaronder ook begrepen zijn de toegelaten, empiristen, voor zoover
dezen van de veeartsenijkunde hun hoofdberoep maakten, is met 10 °/ 0 verminderd.
Ook het aantal advocaten en procureurs is niet in gelijke mate als de bevolking toegenomen,
zoodat in 1899 relatief 7 % minder aanwezig waren dan in 1889.
De beoefenaren van kunsten en wetenschappen vermeerderden relatief met 37 °/ 0 . In hoeverre
of daarmede verband houdt de vermindering van de beroepen tot de publieke vermakelijkheden
of tot overige beroepen behoorende, die resp. met 42 en 68 °/ 0 afnamen, kan niet worden nagegaan,
Alleen zij vermeld dat het personeel behoorende tot begrafenisondernemingen, bidders enz. vermoedelijk
in 1889 onder de laatste beroepen zijn medegerekend, terwijl deze in de telling van
1899 eene afzonderlijke rubriek van het verkeerswezen uitmaken
De administrateurs en rentmeesters, die in absoluut aantal verminderden, gingen relatief
met 20 0 /u achteruit. Het administratieve personeel daarentegen, dat zijn, boekhouders, klerken,
schrijvers, copiïsten enz, vermeerderde relatief met 1 js.
De toeneming van het personeel tot het bijzonder onderwijs behoorend, wordt geheel bevestigd
door de cijfers die omtrent het onderwijzend personeel aan de bijzondere scholen in het
onderwijsverslag worden medegedeeld.
De abnormaal sterke toeneming van de personen, die in den verplegingsdienst werkzaam
zijn is waarschijnlijk niet alleen het gevolg van de uitbreiding van dien dienst, maar ook van het
in 1899 mede rekenen van een groot aantal geestelijke zusters die eerst na herhaald vragen van
inlichtingen erkenden als verpleegsters werkzaam te zijn. Ook bij het onderwijs deden zich
eenige malen soortgelijke gevallen voor. Dit kan misschien tevens verklaren waarom het personeel
in dienst eener kerkelijke gezindte zoo sterk verminderde.
Ofschoon volgens de cijfers op blz. 56/7 gegeven en toegelicht op blz. 61 het aantal inwonende
dienstboden vrij sterk verminderd is, is er toch eene toeneming van het relatief aantal huiselijke
diensten verrichtende personen te constateeren, althans voor zooveel het de eigenlijke huiselijke
diensten betreft. Deze toch namen relatief met 2 °/„ toe. Het in dienst nemen van huisbewaarders
tijdens het op reis zijn of gedurende den tijd dat de woning in de stad tijdelijk met een buitenverblijf
wordt verwisseld, schijnt meer en meer te worden nagelaten, nu er allerwegen goede

270
gelegenheden bestaan om voorwerpen van waarde gedurende de afwezigheid in veiligheid te
brengen en daarenboven schade door brand en inbraak gemakkelijk door verzekering wordt vergoed.
Dat het stalpevsoneel in aantal vermindert, is het gevolg van de afneming van het aantal
paarden van weelde. Werden van deze paarden omstreeks 1889 nog ruim 6300 gehouden door
± 4200 gezinnen, in 1899 was het getal paarden tot ruim 4400 gedaald en dat der gezinnen
tot 2550.
Op de vermoedelijke oorzaak van de sterke toeneming van het relatief aantal losse
werklieden, is reeds 'gewezen bij de bouwvakken (aard- en polderwerkers) en bij het verkeer
(sjouwerlieden').
Het aantal personen in dienst van den Staat, volgens de uitkomsten der beroepstelling,
is absoluut ongeveer gelijk gebleven sedert 1889; 34 436 in 1889 en 34246 in 1899. Relatief is
het met ruim 14 °/ 0 verminderd.
De algemeene administratie van de staatshuishouding eischte in 1899 relatief 23 °/ 0
meer dan in 1889.
In de absolute sterkte van het personeel der rechterlijke macht en het politiewezen is
hoegenaamd geene verandering gekomen.
Het onderwijzend personeel in dienst van den Staat is zeer toegenomen, relatief met
41 %. Eene zoodanige toeneming is moeilijk te rijmen met de geringe toeneming van het
aantal rijksinrichtingen van onderwijs, doch kan het gevolg zijn van het in 1899 tot het onderwijs
rekenen van personen die zijdelings bij het onderwijs zijn betrokken, als het personeel aan
laboratoria, aan bibliotheken van onderwijsinrichtingen enz., hetgeen misschien in 1889 niet
het geval is geweest. Dit zou dan tevens eenigzins verklaren waarom de rubriek : andere ambten
in dienst van den Staat in 1889, zoowel absoluut als relatief zooveel hooger was dan in 1899.
De vermindering van de relatieve sterkte der staatsdienaren is in hoofdzaak het gevolg
van de afneming der relatieve sterkte der personen behoorende tot het krijgswezen, die met
19 °/o terugging.
Het aantal belastingambtenaren bleef relatief gelijk, terwijl die bij het loodswezen eenigzins
in relatieve sterkte vermeerderde.
Het personeel bij den Waterstaat vermeerderde absoluut wel, maar niet in sterke mate,
zoodat relatief eene vermindering met 9% te constateeren valt.
Voor de groote vermindering der andere ambten, waarop boven reeds gewezen is, kan
geen andere oorzaak bestaan dan het streven in 1899 om in deze rubriek weder alleen te
brengen die personen welke onmogelijk in een der andere rubrieken konden worden ondergebracht.
Ook is niet onmogelijk dat personen in dienst van het Rijk, provinciën en gemeenten,
(want bij de beide laatstgenoemde is bij de -overige ambten eveneens een niet te verklaren
afneming), doch die behooren tot nijverheidsbedrijven, onderwijs of verpleging, in 1889 abusivelijk
niet tot de laatsten zijn gebracht.
Niettegenstaande het personeel ter provinciale griffiën vrij belangrijk in relatieve sterkte
is toegenomen en het provinciale waterstaatspersoneel slechts in geringe mate is afgenomen
is de totale relatieve sterkte der personen in dienst van eene provincie, vrij sterk gedaald en
wel met 26 °/ 0 . Deze daling komt uitsluitend voor rekening van de andere ambten, wier sterkte
van 273 in 1889 verminderde tot op 35. Voor de mogelijke oorzaak daarvan kan hetzelfde
gelden, wat bij de beschouwing over de cijfers voor het Rijk is gezegd.
Een dergelijk verschijnsel doet zich voor bij de personen in. dienst eener gemeente. Ook
hier eene vrij groote stijging van de relatieve sterkte van het personeel bij de secretariën van
17 °/ 0 , een stijging van 7 °/ 0 bij het onderwijs, eene van 5 °/ 0 bij de politie en brandweer, doch
271
een niet te verklaren teruggang van 22 °/ 0 bij de belastingambtenaren en een van niet minder
dan 69°/ 0 bij de overige ambten en bedieningen (zie boven). Deze beide laatsten brengen bij
het totaal dor klasse eene daling van de relatieve sterkte van nog 2 °/ 0 mede.
Het corps waterschapsambtenaren zag zijne relatieve sterkte in die tien jaren met
13 °/ 0 vermeerderen.
Eindelijk wijst de relatieve sterkte van het aantal personen in dienst van eene kerkelijke
gezindte, eenen teruggang aan van 69 %.
Er is reeds op gewezen wat de vermoedelijke oorzaak is van dezen teruggang, n.1. dat
de broeders en zusters van geestelijke orden, in 1889 allen gerekend zijn tot deze klasse,
terwijl in 1899 velen hunner zijn gebracht tot het onderwijs of tot de verpleging. Alleen wanneer
bleek dat deze personen niet in gestichten woonden waar onderwijs of verpleging bestond,
of indien zij, al ïvoonden zij in dergelijke gestichten, hadden verklaard geen deel, hoegenaamd
ook, aan het onderwijs of de verpleging te nemen, maar slechts als kloosterbroeders of zusters
te leven, zijn zij ook in 1899 onder klasse XXXIII gerangschikt
Het aantal protestantsche geestelijken is relatief met 11 % gestegen.
De vermindering der R. C. geestelijken berust geheel op een verschil bij de classificatie,
daar klaarblijkelijk in 18S9 alle geestelijke broeders en zusters als geestelijken zijn medegerekend,
terwijl in 1899 alleen personen die de priesterlijke wijding hadden ontvangen, als zoodanig zijn
geteld. De broeders en zusters van geestelijke orden zijn, met inachtneming van hetgeen
boven is gezegd, gebracht tot de overige personen in dienst eener kerkelijke gezindte. Dit
verklaart tevens de groote toeneming van de relatieve sterkte dezer personen met ruim 200
percent, welke toeneming nog grooter zou zijn geweest, indien niet nog een aantal dezer laatste
personen bij onderwijs en verpleging waren ingedeeld.
Ook bij de Israëlieten schijnen in 1889 personen tot de geestelijken te zijn gerekend, die
in 1899 tot de overige personen zijn gebracht, de vermindering bij deze geestelijken met 33 %
is anders niet te verklaren.
Nog sterker is de vermindering bij de overige kerkelijke .gezindten. Hiertoe kan mede
hebben bijgedragen dat deze rubriek in 1889 kerkelijke gezindten bevat, die in 1899 tot de
protestantsche zijn gerekend.
Het totaal aantal godsdienstonderwijzers en daaraiede gelijk gestelde personen, verminderde
relatief met lO°/o. De groote vermeerdering bij de overige ambten en bedieningen
behoeft thans geen nadere toelichting.
§ 2. VROUWENARBEID.
Zooals reeds op blz. 1S9 is medegedeeld is de totale vermeerdering van het aantal vrouwen, dat
arbeid verricht, of althans dat zich als zoodanig heeft opgegeven, gering te noemen daar het in 1S89
15,4 °/ 0 van het totaal aantal vrouwen bedroeg en in 1899 16,8, eene vermeerdering dus van het
relatieve aantal van ruim 9 °/ 0 .
De volgende cijfers toonen aan welke verandering er heeft plaats gehad in de verhouding
die de arbeidende vrouwelijke bevolking in de hoofdgroepen innemen :
Op 100 in de beroepen werkzame vrouwen komen voor rekening van:
de nijverheid .
den landbouw .
de vissclierij en
• • * *
jacht . .
1889 1899 1889 1899
. 18,6 20,1
20,7 18,4
0,0 2 0,0 2
handel en verkeer 10,5 11,4
huiselgke diensten 44,5 43.8
de overige beroepen . . . . 5,7 6,3

272
Uit dezs cijfers volgt, dat de relatieve verhouding van de personen in den landbouw en
in huiselijke diensten werkzaam, zijn afgenomen en dat het aantal van de nijverheid, handel en
verkeer en der vrije en overige beroepen is toegenomen.
Onderstaande tabel wijst voor de verschillende klassen de cijfers van af-of toeneming van
het relatief aantal vrouwen aan, en tevens wordt daarin voor elke klasse medegedeeld de verhouding
van het aantal daarin arbeidende mannen tot dat der vrouwen.
.BEROEPSKLASSEN.
I. Aardwerk, kalk, steen, glas . .
II. Diamantnijverheid
III. Drukkel•sbedrijven
IV. Bouwbedrijven
V. Chemische nijverheid
VI. Houtbewerking , .
Vil. Kleedingnijverheid
VIII. Kunstng verheid
IX. Lederbewerking
X. Oer, turf, steenkolen
XI. Metalenbewerking
XII. Machines, instrumenten enz. . .
XIII. Scheepsbouw
XIV. Papierindustrie
XV. Textiele nijverheid
XVI. Fabr. van gas en electriciteit. .
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen . .
XVIII. Landbouw . . ,
XIX. Visscherij en jacht
XX. Handel '
XXI. Verkeer
XXII. Bankwezen
XXIII. Verzekeringswezen
XXIV. Vrge beroepen
XXV. Bjjzonder onderwijs . . . . .
XXVI. Verpleging
XXVII. Huiselijke diensten
XXVIII, Losse werklieden
XXIX. In dienst van den Staat . . .
XXX. „ „ „ eene provincie. .
XXXI. , „ gemeente. .
XXXII. . , „ „ waterschap .
XXXIII. „ „ » » kerk. gezindte
Aantal arbeidende vrouwen in iedere klasse
op 10 000 der totale
arb. vrouwel. bevolking'.
1889
54,30
12,02
1,70
9,97
29,69
14,19
1218,28
6,32
17,39
59,12
12,92
1,61
2,12
17,64
306,68
0,08
92,61
2066,48
1,81
846,12
203,90
0,65
0,37
65,02
183,30
109,43
4452,54
15,15
4,93
0.25
116^28
0|5l
126,59
1899
43,89
25,12
2,58
11,86
36,10
17,93
1281,13
15,71
31,68
34,97
15,36
9,97
2,21
22,54
345,77
0,23
114,87
1835,99
2,35
905,63
236,77
0,58
0,90
42,31
182,74
202,42
4378,84
1,77
5,93
0,02
135,61
0,60
54,63
op 100 daarin arbeidende
mannen.
1889 1S99
13,51
4,26
0,66
0,27
16,83
1,43
132,11
11,81
1,67
16,22
1,13
0,75
0,52
15,28
33,22
0,17
4,04
16,13
0.38
28,58
5,76
1,37
1,20
8,79
95,15
277,08
1686,04
2,17
0,51
1,03
19,38
0,70
57,77
8,98
12,33
0,85
0,35
20,58
1,95
155,05
42,80
3,56
10,42
1,40
2,36
0,51
15,95
44,77
0,28
4,81
16,16
0,48
27,25
8,49
1,41
1,47
6,05
126,15
337,46
2923,51
0,23
0,76
0,13
25,81
0,77
31,85
Bij beschouwing dezer cijfers, waarbij weder in het oog dient te worden gehouden, dat
tengevolge van de toeneming van het totaal aantal arbeid verrichtende vrouwen, een afneming
van het relatief aantal vrouwen met 22 °/ 0 of minder altijd nog eene absolute toeneming
beduidt, blijkt, dat wat de nijverheidsklassen betreft slechts in twee klassen eene vermindering
273
van de relatieve sterkte valt waar te nemen en wel bij de fabricage van aardewerk, glas, kalk,
steen enz. en In de oergraverij, het mijnwezen en de veenderij. In de eerstgenoemde klasse
dragen op één na (fabricage van steen, waarbij het relatieve aantal steeg van 14,7 op 15,1 dus
met nog geen 3 °/ 0 ) alle onderdeelen tot de vermindering van 54.30 op 43.89 per 10 000 in
meerdere of mindere mate bij. De fabricage van aardewerk daalde relatief van 27,5 op 19,7, die
van tabakspijpen van 3,6 op 2,9 die van glas en spiegels van 7,8 op 6,0,
Bij de in de tweede plaats genoemde klasse, waarvan de daling het relatieve cijfer van
59,1 op 35,0 bracht, is het bij de verveners dat de vermindering plaats vond ; de overige onderdeelen
dier klasse telden in 1889 en 1899 zoo goed als geene vrouwelijke arbeiders.
In al de overige klassen dus eene relatieve vermeerdering.
Bij de diamantindustrie verminderden relatief de klovers en de slijpers doch vermeerderden
in sterke mate de snijders.
In de drukkersbediïjven heeft overal, met uitzondering bij de steendrukkerij, vermeerdering
van het relatieve aantal vrouwen plaats en wel in grooter mate dan dit bij de mannen het geval
was. Ook in de bouwbedrijven valt in de voorname beroepen waarin vrouwen arbeiden in meerdere
of mindere mate vermeerdering op te merken, vooral in het behangersvak.
In de chemische nijverheid nam eveneens de relatieve sterkte der vrouwen in de meeste
voorname beroepen toe. Het aantal apothekers, meestal bedienden, steeg relatief van 9,2 op 16,2
Bij de zeepfabricage was de toeneming zeer sterk, al is het absolute aantal betrekkelijk
gering. Alleen bij de lucifersfabricage valt eene belangrijke vermindering der vrouwen zoo 'in
absoluut als in relatief aantal te constateeren, van 6,2 per 10 000 arbeidende vrouwen daalde dit
cijfer op 4, dus met bijna 36 n / 0 .
Bshalve het aantal vrouwelijke kuipers, dat van 33 in 1889 tot 25 in 1899 daalde zijn alle
overige beroepen tot klasse VI behoorende, waarvan de mattenfabricage eigenlijk uit het oogpunt
van vrouwenarbeid van eenig belang is, in relatieve sterkte toegenomen. Bij de mattenfabricage
was de toeneming van 3.4 op 5.0 per 10 000.
Bij klasse VII, kleeding en reiniging, die meer dan 12 °/ 0 der arbeidende vrouwen omvat,
is de toeneming betrekkelijk gering, van 1218 op 1281 per 10 000, Van de in deze industrie
voorkomende voorname beroepen is afgenomen de fabricage van dekens, waarvan de vermoedelijke
oorzaak reeds op blz. 263 is genoemd, de mutsenmaaksters en ook het aantal
mangellieden, in hoofdzaak alleen vrouwen. Absoluut toe, doch relatief afgenomen, zijn de
modistes en het personeel van waschinrichtingen. Tegenover de vermindering dezer iaatsten
staat echter eene groote vermeerdering der strijksters, zoodat wel is aan te nemen, dat de
eerste het gevolg is van verschil in opgaaf bij de beide tellingen. Bij elkander gevoegd is het
vrouwelijke personeel van wasch- en strijkinrichtingen relatief toegenomen van 229 op 256
per 10 000 arbeidende vrouwen.
De sterke toeneming bij de kunstnijverheid is geheel te zoeken bij die beroepen, welke in
hoofdzaak vrouwelijke arbeidskracht bezigen. De porcelein- en aardewerkschilders en -vergulders,
waaronder in 1899 slechts ééne vrouw voorkwam, telde in 1899 282 vrouwen. Voorts is in sterke
mate toegenomen het aantal borduurwerksters van 132 op 329.
In de lederbewerking, die in haar geheel afnam, is het vrouwelijke element absoluut
meer dan verdubbeld. Deze toeneming komt uitsluitend voor rekening van de schoenmakerij.
In klasse X worden bijna uitsluitend vrouwen aangetroffen in de veenderij. Haar absoluut
aantal ging terug van 2081 in 1889 op 1509 in 1899, haar relatief aantal van 59,12 per 10000
op 34,81.
In de bewerking van metalen, waarin in 1889 456 en in 1899 666 vrouwen werkzaam

274
waren, is de relatieve toeneming van 7 °/o veroorzaakt door toeneming in bijna alle onderdeelen
waarin vrouwen arbeiden. Het meest in de metaal war enfabricage, in de fabricage van nagels
en spijkers en die van capsulen, alsmede in de blikslagerij.
In de fabricage van machines is het aantal vrouwen gestegen van 57 in 1889 op 432 in
1899. Deze vermeerdering vond in hoofdzaak plaats in de electrotechniek en de vervaardiging
van electrische gloeilampen, in welke het absoluut aantal der werkzame vrouwen steeg van 13
op 348. De overige 84 vrouwen zijn over de andere beroepen verdeeld met in 1899 36 in de
fabricage van lampen, waarin er in 1889 13 werkzaam waren.
In de scheepsbouw is het relatief aantal vrouwen ongeveer gelijk gebleven en in absoluut
aantal klein.
Is in de eigenlijke papier- en cartonfabricage het aantal vrouwen absoluut vrij sterk
verminderd, van 430 op 323, in de verschillende onderdeelen van de papierbewerking is het
overal toegenomen, Bij de boekbinders vermeerderde het relatief van 0,8 op 1,9, bij de fabricage van
cartonnages van 2,8 op 6,8, bij die van papierwaren van 0,7 op 0,8, en bij de zakkenplakkerij van
1,1 op 3,1, alles per 10 000 arbeidende vrouwen.
In de textiele nijverheid is bij eene relatieve vermindering van het totaal aantal arbeiders,
eene vrij belangrijke relatieve vermeerdering van het aantal vi'ouwen, dat in deze industrie bijna
3ty 2 °/o van het geheele aantal arbeidende vrouwen bedraagt, te constateeren, van ruim 306 per
10 000 steeg het tot bijna 346, tot welke vermeerdering, met uitzondering van de vlasindustrie
en de touwfabricage, alle onderdeelen in meer of mindere mate bijdragen. Bij de vlasindustrie
was de vermindering van het relatief aantal vrouwen, van 11,8 op 4,3 per 10 000, niet zoo
sterk als van het totaal aantal werklieden, omdat de relatieve vermindering der mannen nog
grooter was. De spinnerij en weverij zagen haar relatief aantal vrouwelijke arbeiders toenemen
van bijna 27,8 op bijna 30,6. Bij de fabricage van band, kant, koord enz. steeg de relatieve sterkte
der vrouwen van 5,7 op 8,4. In de fabricage van touw, waarvan de totale relatieve sterkte
daalde met 36 °/ 0 , bleef het relatief aantal vrouwen zoo goed als gelijk. Zeer sterk droeg de
vermeerdering van het aantal vrouwen bij tot de totale vermeerdering van het relatief aantal
werklieden in de appreteerderij, ververij en drukkerij. Hier steeg haar relatief aantal van 0,8
tot niet minder dan 10.3 per 10 000. Ook in de fabricage van netten was die stijging vrij
sterk, van 8,2 op 14,4.
In de gasfabricage vindt slechts een gering aantal vrouwen werk, in 1889 3 en
in 1899 10.
De fabricage van voedings- en genotmiddelen bezigde in 1889 92,6 per 10 000 arbeidende
vrouwen, in 1899 bijna 115, zoodat, waar de totale vermeerdering der werklieden slechts 11 °/ 0
bedroeg, het relatief aautal vrouwen met 25 u / 0 toenam. Relatieve vermindering had plaats bij
de meelfabricage, bij de grutters, bij de koks, bij de suikerraffinaderijen, bij de stijfselfabiïcage
en bij de poeliers, in welke beroepen ook de relatieve sterkte der mannelijke arbeiders terugging.
Bijna zonder uitzondering was echter de teruggang bij de vrouwen sterker dan bij de
mannen. Nog verminderde het vrouwelijke element in de volgende industriën waarin het
relatief aantal mannen grooter werd: de aardappelmeelfabricage, de koffiebranderij en de
paardenslachterij.
Toeneming van het relatief aantal vrouwen, bij afneming van dat der mannen, vond
plaats in de koekfabricage, in de chichoreifabricage, in de fabricage van alcohol, die van bier
en bij de zoutbewerking, bij welke takken van nijverheid het absoluut aantal vrouwen
echter gering is.
Sterke vermeerdering onderging het vrouwelijk element in de cacao- en chocolade-
275
fabricage. Het aantal daarin werkzame vrouwen steeg van 293 in 1889 tot 631 in 1899, of
relatief van 8,3 op 14,6, eene stijging dus van bijna 76 °/ 0 . Het aantal mannen steeg echter
nog sterker, waardoor de totale toeneming 107 °/ 0 bedroeg,
Het aantal vrouwelijke vleeschhouwers klom van 215 op 280 en het vrouwelijk personeel
in de margarineboterfabricage van 26 op 50.
Nog vond eene vrij belangrijke vermeerdering plaats bij de fabricage van verduurzaamde
levensmiddelen, relatief van 2,3 op 6 per 10 000, en in de fabriekmatige zuivelbereiding van
3,5 op 9,5 per 10 000.
Waar ten slotte de relatieve sterkte van het totaal aantal werklieden in de tabak- en
sigarenfabricage met 17 % steeg, klom die der vrouwen in die industrie met bijna 19 °/ 0 .
Bij de landbouwbedrijven in totaal is de relatieve achteruitgang bij mannen en vrouwen
in de twee voornaamste beroepen: den eigenlijken landbouw en de veehouderij, ongeveer gelijk.
Bij den tuinbouw is do vermindering der vrouwen zeer groot, relatief bijna 60 °/ 0 en heeft zij
veroorzaakt eene afneming van het totaal relatief aantal werkzamen. Bij de mannen bestaat
toch eeno geringe relatieve toeneming, n.1. van 4 / Jo °/ 0 .
Aan de relatief groote toeneming der bloemisten hebben de vrouwen nog sterker deelgenomen
dan de mannen; bij de vrouwen was het relatieve aantal in 1899 ruim 8 maal zoo groot als in 1889.
Op de vermoedelijke oorzaak van de groote vermeerdering der boterboeren (bijna allen
vrouwen) is vroeger reeds gewezen.
Het aantal tabaksplanters, dat in totaal verminderde met 20 °/ 0 , telde in 1899 6 vrouwen
meer dan in 1889 en het aantal vrouwelijke boomkweekers steeg van 8 tot 24. In den boschbouw
wordt geen arbeid door vrouwen verricht en de 12 vrouwelijke griendwerkers van 1889
verminderden tot op 1 in 1899.
In de visscherij, waarin het relatief aantal vrouwen van 1,81 tot 2,35 steeg, dus met
circa 30 °/ n toenam, bedroeg het aantal vrouwen in 1899 102. In de zeevisscherij nam het
relatief aantal vrouwen met bijna 7 u / 0 af.
De handelsbedrijven zagen het relatief aantal vrouwen dat daarin bezigheid vond, slechts
met 7 °/o toenemen, terwijl de geheele klasse met 17 u / 0 vermeerderde, wat op een veel belangrijker
toeneming bij de mannen wijst.
De handel in grondstoffen werd in 1899 relatief door 31 °/ 0 minder vrouwen gedreven
dan in 1889. Bij den handel in kleeding steeg het relatief aantal met ruim 9 °/ 0 , bij dien in
artikelen van voeding en genot met 11 u / 0 , bij dien in artikelen van woning met 77 °/ 0 (vermoedelijk
om gelijke reden die het totaal aantal arbeiders met 227 °/ n deed stijgen, n.1. in
verband met de daling bij den handel in andere waren). De boek-, papier- en kunsthandel
eischte relatief 69 °/ 0 vrouwen meer dan in 1889, iets' meer dan bij de mannen en de
handel in luxe-artikelen 33 % meer, evenveel meer als bij de mannen. De handel in levend
vee en gevogelte, die in 1889 door 29 vrouwen werd gedreven, hield in 1S99 55 vrouwen bezig.
Bij den handel in andere waren was de teruggang van het relatief aantal vrouwen meer dan 50 °/ 0 .
Hetgeen hierboven is gezegd, geldt in hoofdzaak de kooplieden en winkeliers (waaronder
ook de kramers) en hun personeel, aangnzien het aantal vrouwelijke agenten, commissionnaire,
makelaars en reizigers nog uiterst gering is. Het vrouwelijk magazijnpersoneel steeg van 19 in
1889 op 252 in 1899. Op de vermoedelijke oorzaak dezer vermeerdering, die, hoewel in mindere
mate, ook bij het mannelijk personeel plaats had, werd reeds vroeger gewezen.
Aan de afneming die bij het relatief aantal kramers te constateeren viel, namen ook de
vrouwen in dezelfde mate als de mannen deel.

276
Bij de klasse het verkeerswezen betreffende, waarvan de relatieve sterkte in totaal met
15 °/„ verminderde, in hoofdzaak door de abnormale afneming van het aantal sjouwerliedén,
steeg de relatieve sterkte der vrouwelijke arbeiders met ruim 16 °/ 0 . Tot die vermeerdering
heeft in de eerste plaats veel bijgedragen de groote vermeerdering van het aantal vrouwelijke,
pensionhouders, kamerverhuurders en commensalenhouders, dat van 179 op 1432 is gestegen,
wat op eene vermeerdering der relatieve sterkte wijst van meer dan 550 °/ 0 . Ook het eigenlijk
hotelwezen bezigde in 1899 relatief veel meer vrouwen dan in 1889, de relatieve sterkte steeg met
bijna 125 °/o, veel sterker dan bij de mannen. Het bier-, koffiehuis en caféwezen, waaronder
de herbergiers en tappers, zag zijn vrouwelijk personeel relatief verminderen met bijna
5 °/o) iets minder da,n bij de mannen. Daarentegen nam het aantal kelnerinnen vrij sterk toe,
van 251 in 1889 tot 498 in 1899, of relatief met 62 °/„, terwijl bij de mannen eene vermindering
was waar te nemen.
Bij de zeevaart verminderden de vrouwen van 36 op 14 en bij de binnenvaart nam haar
relatieve sterkte evenveel af als bij de mannen. Aan den relatieven achteruitgang der schippers
hebben de vrouwen minder deel dan do mannen, terwijl het vrouwelijk brug- en sluispersoneel
van 7 in 1889 op 39 in 1899 steeg. De vermoedelijke oorzaak daarvan is vroeger reeds genoemd.
Bij de posterijen, de telegrafie en de téléphonie, steeg liet aantal vrouwelijke personen
relatief veel sterker dan dat der mannen. Er waren in 1899 relatief bijna driemaal zooveel
vrouwen werkzaam als in 1889, terwijl de relatieve vermeerdering bij de mannen slechts ruim
21 °/ 0 bedroeg.
Op de oorzaak van de vermindering bij de expeditievakken, waaraan ook door de
vrouwen in ruime mate is deelgenomen, is vroeger reeds gewezen.
In het bankwezen klom het aantal vrouwen van 23 op slechts 25 en ging dus relatief
eenigzins terug.
Ofschoon ook in het verzekeringswezen nog betrekkelijk weinig vrouwen werkzaam zijn
(men houde in het oog, dat niet bedoeld worden de vrouwelijke schrijvers, klerken enz., maar
assuradeurs, agenten enz.) is haar aantal sedert 1889 toch driemaal zoo groot geworden. De
grootste vermeerdering had plaats in de levensverzekering, waar het aantal vrouwen van
6 op 21 steeg.
Niettegenstaande in de vrije beroepen een aantal met name genoemde beroepen soms op
een sterke relatieve vermeerdering wijzen bij de vrouwelijke beoefenaren (het aantal geneeskundigen
steeg van 7 tot 35, in de kunsten en wetenschappen is het relatief aantal bijna
verdubbeld, terwijl het vrouwelijk kantoorpersoneel van 69 op 367 steeg) verminderde de
relatieve sterkte der vrouwen in klasse XXIV met circa 35 0 / 0 . Deze vermindering komt in
hoofdzaak voor onder de overige beroepen, wier relatieve sterkte in 1899, om onverklaarbare
reden, slechts ± 16 °/ 0 van die in 1889 uitmaakte, alsmede van de vermindering der relatieve
sterkte der vrouwen bij de publieke vermakelijkheden en bij de vroedvrouwen.
Bij het bijzonder onderwijs is de toeneming van het relatief aantal vrouwelijke personen
sterker dan bij de mannen, bij de eersten 37 °/ 0 , bij de laatsten slechts met 10 °| 0 . Bij de
eigenlijke onderwijzers zijn de cijfers van toeneming der beide geslachten ongeveer even groot,
terwijl bij de overige personen in dienst van het onderwijs, bij de mannen eene sterke afneming
en daarentegen bij de vrouwen eene sterke toeneming is waar te nemen. Deze laatste toeneming
zal wel in verband staan met het in 1899 mederekenen van een aantal kloosterzusters,
die, zonder als onderwijzeressen te fungeeren, toch voor het onderwijs werkzaam zijn.
In dienst der verpleging waren in 1899 relatief bijna 85 °/ 0 meer vrouwen werkzaam dan
in 1889, terwijl bij de mannen dat aantal slechts met 13 °/ 0 steeg. Ook deze toeneming bij de
277
vrouwen, waarop vroeger reeds gewezen werd, komt op rekening van kloosterzusters. Het
aantal bakers nam af met 32 °/ 0 , een gevolg vermoedelijk van het feit, dat bakerdiensten hoe
lang zoo meer door verpleegsters worden verricht. Het aantal dezer laatsten nam in totaal relatief
toe met 126 n / 0 tegenover eene toeneming bij de mannelijke verplegers van slechts 13 °/o. Bij
de overige personen in den verplegingsdienst werkzaam is het relatief aantal zoo bij mannen
als vrouwen sterk toegenomen.
Ofschoon, zooals reeds werd medegedeeld het aantal huiselijke diensten verrichtende personen
van beiderlei kunne in verhouding tot de geheele bevolking ëenigszins vermeerderd is, zijn
zoowel het relatief aantal mannelijke als dat der vrouwelijke in huisdienst werkzame personen
afgenomen. De sterkte der vrouwelijke huisbewaarders verminderde relatief tot op ^3.
Werd op eene zeer sterke toeneming van het totaal aantal losse werklieden gewezen, bij
de vrouwen onder hen had eene groote vermindering plaats: het relatieve aantal daalde tot op i/s.
In dienst van den staat waren in 1899 relatief 20 °/„ meer vrouwen werkzaam dan in 1889.
Bij het Algemeen Bestuur, de sanitaire politie en het krijgswezen werden in 1889 geen vrouwen
aangetroffen in 1899 respectievelijk- 41, 4 en 26.
In dienst eener provincie waren in 1889 9 vrouwen, in 1899 1 vrouw werkzaam.
De vrouwen in. dienst der gemeenten zijn bijna uitsluitend bij het onderwijs werkzaam;
haar relatief aantal nam toe met ruim 18 ü /„ dus veel sterker dan bij de mannen, die relatief
slechts met 1 '/a °/o vermeerderden. Slechts 17 vrouwen werkten in 1899 op secretariön terwijl
31 in andere ambten werkzaam waren. Op de oorzaak die het laatste aantal deed verminderen
is vroeger reeds gewezen.
Ook werd vroeger reeds gewezen, en de vermoedelijke oorzaak er van genoemd, op de vermindering
der personen in dienst van eene kerkelijke gezindte. Bij de vrouwen vooral was die
vermindering zeer groot, van bijna 127 in 1889 daalde haar aantal op 55 in 1899 per 10 000.
Na het vorenstaande behoeven de cijfers der laatste twee kolommen van het tabelletje op
blz. 272 geen verdere toelichting.
Besumeerende blijkt dat de vermeerdering in het algemeen van de relatieve sterkte der
arbeidende vrouwen zich het sterkst heeft geopenbaard in die beroepen, waarin vroeger reeds een
betrekkelijk groot aantal vrouwen werkzaam waren of wier werkzaamheden zooal niet beter,
dan toch evengoed door vrouwelijke werkkrachten kunnen geschieden, en tevens dat in sommige
beroepen, waarin de vrouw wegens zwaren of langdurigen arbeid minder op hare plaats
schijnt, dikwijls vermindering is waar te nemen.
Als voorbeelden voor het eerste noemen we bijv. de diamant-slijperij (roosjessnijdsters), de
mattenfabricage, de aardewerkschilders, de borduurwerksters, de schoenmakerij (stiksters), de
textielnijverheid, de boekbinder^, de vervaardiging van papierwaren, de telegrafie en téléphonie,
het onderwijs en vooral de verpleging. Voor het tweede getuigt de vermindering bij de aardewerkfabricage,
de lucifersfabricage, den veenarbeid, de papier- en cartonfabricage en de losse
werklieden.
§ 3. VERDEEUNG DER PERSONEN IN DE NIJVERIIEIDSBEDRI.TVEN, DEN LANDBOUW, DE VISSCHERIJ EK DE
JACHT EN IN DE HANDELSBEDRI.TVEN, NAAR DE POS1TIËN IN DE BEROEPEN BEKLEED.
Achterstaande tabel geeft een vergelijkend overzicht voor 1889 en 1899 yoor ieder der
beide geslachten en voor de totale bevolking in de nijverheids- en handelsbechijven werkzaam
van de verhoudingen, die de aantallen personen in de verschillende position innemen in het
totaal van elke klasse.

278
279
Op 100 personen van ieder geslacht komen in de verschillende position in iedere klasse
•i oog
1,55 4,49 5,54 88,42 33,33 — 66,67 1,61 4,48 5,53
XVI. Fabr. van gas en electr. lgg 9 0,73 2,70 9,24 87,33 10,00 — 90,00 0,76 2,70 9,21
MANNEN.
VROUWEN.
TOTAAL.
BEROEPSKLASSEN.
A B C D A B c • D A B C
1889 5,06 0,90 2,95 91,09 1,72 0,05 0,05 98,18 4,66 0,80 2,60
I. Aardew.,kalk,steen,glas ^ona
4,11 0,60 4,76 90,53 1,73 0,05 0,16 98,06 3,91 0,56 4,39
II. Diamantnijverheid.
1889 0,27 0,04 0,14 99,55
100,00 0,26 0,04 0,13
.. gng
7,43 0,16 0,97 91,44 6,80 0,18 0,82 92,20 7,36 0,16 0,89
III. Drukkersbedrijven.
1889 10,86 0,43 1,85 86,86 41,67 1,67 1,67 55,00 11,07 0,44 1,85
^ggg
9,47 0,63 4,80 85,10 23,21 1,79 1,34 73,66 9,59 0,64 .4,87
IV. Bouwbedrijven.
1889 25,89 0,30 1,39 72,42 87,79 0,28 1.70 10,23 26,12 0,30 1,39
^g g g
22,40 0,24 2,29 75,07 69,84 0,20 0,97 28,99 22,56 0,24 2,28
V. Chemische nijverheid.
1889 17,76 2,39 14,20 65,65 4,68 1,62 27,48 66,22 15,90 2,28 .16,07
- QQQ
14,98 2,28 12,52 70,22 4,35 0,26 39,75 55,64 13,16 1,93 17,16
VI. Houtbewerking. ^||g
31,07 0,27 0,85 67,81 35,70 0,38 63,92 31,14 0,27 0,84
28,45 0,30 1,85 69,40 24,20 0,14 0,52 75,14 28,37 0,30 1,82
VIL Kleedingnijverheid.
1889 48,07 0.50 0,92 50,51 57,16 0,35 0,18 42,31 53,24 0,42 0,50
^g gg
44,42 0,44 2,09 53,05 57,44 0,41 0,54 41,61 52,34 0,42 1,14
VIII. Kunstnijverheid.
1889 29,38 0,53 70,09 75,11
24,89 34,28 0,48
.«ggg
26,71 0,31 3,40 69,58 12,63 _ 0,59 86,78 22,56 0,22 2,55
IX. Lederbewerking. ., ggg
45,25 0,28 0,30 54,17 24,92 1,30 73,78 44,92 0,28 0,32
44,41 0,36 1,10 54,13 14,57 0,07 0,22 85,14 43,40 0,35 1,07
X. Oer, steenkolen, turf.
18S9 8,47 0,57 1,17 89,79 1,01 — 98,99 7,43 0,48 1,01
- ggg
7,11 0,43 1,90 90,56 1,78 — 98,22 6,61 0,39 1,10
XI. Metalenbewerking.
1889 23,04 0,32 0,64 76,00 46,49 0,22 0,43 52,86 23,30 0,32 0,64
^ggg
19,25 0,35 1,73 78,67 34,98 0,60 64,42 19,47 0,34 1,72
1889 33,54 0,43 5,57 60,46 42,12 1,75 3,51 52,62 33,60 0,45 5,55
XII. Machines, instrum. enz. ..ggg
15,18 0,59 7,90 76,33 6,48 0,23 1,16 92,13 14,98 0,58 7,74
XIII. Scheepsb., rijtuigen.
1889 22,54 0,44 1.75 75,27 94,67 — 1,33 4,00 22,91 0,44 1,75
^ggg
17,47 0,35 3,08 79,10 87,50
12,50 17,83 0.34 3,06
XIV. Papierindustrie. Jggg
13,76 0,40 1,55 84,29 2,82 0,17 0,33 96,68 12,54 0,38 1,41
10,60 0,44 4,20 84,76 2,35 0,10 0,82 96,73 9,46 0,39 3,73
XV. Textiele nijverheid. ^|||
8,88 0,46 2,23 88,43 2,56 0,09 0,14 97,21 7,30 0,37 1,72
6,51 0,44 3,43 89,62 3,97 0,10 0,26 95,67 5,73 0,34 2,45
D
91,94
19,14
99,57
91,59
86,64
84,90
72,19
74,92
65,7&
67,75
67,7&
69,51
45,84
46,10
65,24
74,67
54,48
55,18
91,08
91,90
75,74
78,47
60,40
76,70
74,90
78,77
85,67
86,42
90,61
91,48
88,38
87,33
BEROEPSKLASSEN.
1889
XVII. Fabr. van voedingsra. « oqq
I—XVII. Totaalnijverh.bedr. J^
XVIII. Landbouw.
XIX. Visscherij en jacht.
XX. Handel.
JJJ9
J^j
J^jj
XXI. Verkeer. \***
XXIL Bankwezen.
XXIII. Verzekeringswezen.
J^jj
1889
^ggg
XX-XXIII. Tot.handelsbedr. Jggg
A
29,19
25,78
26,25
22,76
31,89
32,18
35,25
33,58
63,35
55,30
25,09
26,88
4,93
58,69
13,55
8,75
42,12
42,11
MANNEN.
B
0,96
1.15
0,51
0,54
0,56
0,55
1,17
0,96
5,96
2,02
1,97
2,68
81,99
23,49
83,41
11,92
4,72
2,55
C
1,71
3,91
1,57
3,02
0,11
0,55
2,18
5,01
14,15
13,76
6,16
13,63
10,64
14,54
3,04
57,24
9,78
14,14
D
6S,14
69,16
71,67
73,68
67,44
66,72
61,40
60,45
16,54
18,92
66,78
56,S1
2.44
8|28
22,09
43,38
41,20
A
31,87
23,86
41,44
40,26
20,01
26,25
25,00
43,14
76,70
72,61
64,70
64,10
4,35
64,00
—
74,30
70,80
VROUWEN.
B
0.67-
0,50
0,32
0.33
0,13
0,08
—
3,27
2,57
1,35
1,97
47,83
4,00
100,00
2,57
2,96
2,4-4
0
0,80
1,81
0,66
1,26
0,00 3
0,16
—
14.36
18,85
7,18
10,60
13,04
12,00
87,18
12,96
17,19
D
66,66
73,83
57,58
58.15
79,86
72,51
75,00
56,86
5,67
5,97
26,77
23,33
34,78
20,00
10,25
9,78
9,57
A
29,29
25,70
28,13
25,12
30,25
31,36
35,81
33,63
66,32
59,01
27,25
29,79
4,93
58,76
1?»,39
8,62
46,55
47,82
TOTAAL.
B
0,94
1,12
0,49
0,51
0,50
0,49
1,16
0,95
5,36
• 2,14
1,93
2,26
81,52
23,21
83,61
11,78
Alvorens over deze cijfers in beschouwingen te treden, dient er op te worden gewezen,
dat zij thans ter wille van de vergelijkbaarheid met de cijfers voor 1SS9, voor ieder soort
van bedrijven de verhoudingsgetallen geven van de personen in de verschillende position, voor
zooveel betreft de personen die de industrie of den handel, door het bedrijf genoemd, beoefenen.'
Immers is bij alle bedrijven het kantoor-'en magazijnpersoneel afgezonderd en komen bijv. in de klasse
der houtbewerking niet alleen de kuipers in de kuiperijen, de kistenmakers in kistenmakerijen
voor, maar alle kuipers en kistenmakers, onverschillig in welke bedrijven zij werkzaam zijn,
zoodat vele werklieden in de positie C en D niet met hunne patroons in eenzelfde klasse
voorkomen. Van een groot aantal smeden die allen in de klasse XI verantwoord zijn, bleven de
werkgevers in klasse Xlt bij de machinefabricage, in klasse XIII bij den scheepsbouw, of in
klasse XXI bij het verkeerswezen ingedeeld.
Om deze reden stellen de hier gegeven cijfers nog minder in staat om eenigermate de
gemiddelde grootte der bedrijven te berekenen, dan dit met de nog niet omgewerkte cijfers
van 1899, in het eerste gedeelte van dit hoofdstuk, het geval was. Intusschen verkeeren de
cijfers der beide tellingen in gelijk geval, en kunnen dus eenig licht werpen op de samentrekking
of versnippering van bedrijven. Hierbij dient in het oog te worden gehouden, dat in
sommige klassen bij de beide tellingen weder verschil in inzicht heeft plaats gehad omtrent
4,48
2,54
C
1,68
3,82
1,46
2,79
0,10
0,50
2,17
4,99
14,19
14,85
6,22
13,39
10,67
14,51
3,00
57,67
10,22
14,61
D
68,09
69,36
69,92
71,58
69,15
67,65
60,86
60,43
14,13
24,00
64,60
54,56
2,88
3,52
21,93
38,75
35,03
!) Voor de beteekenis der letters vergel, pag. 195/6.

280
de positie in het beroep, waardoor de vergelijking soms wordt bemoeilijkt. Dit bezwaar geldt
echter bijna uitsluitend de groepeering in de rubrieken C en D.
In de nijverheidsklassen in totaal is het relatief aantal bedrijfshoofden, die voor eigen
rekening het bedrijf uitoefenen, de personen in de positie A, afgenomen van ruim 28°/ 0 tot
ruim 25 °/ 0 , wat kan wijzen op een samentrekking van bedrijven. De bedrijfshoofden die niet
voor eigen rekening het bedrijf uitoefenen, de personen in de positie B, zijn daarentegen,
relatief eenigszins toegenomen, wat eveneens het gevolg kan zijn van het samentrekken
van bedrijven, als bijv. de vermeerdering het gevolg is van het brengen van twee of meer
bedrijven bij elkander, die als naamlooze vennootschap worden bestuurd.
De vrij sterke afneming der personen in de positie A heeft medegebracht eene
relatieve vermeerdering der personen in de positie C en D. Bij de nijverheidsklassen bestaat
het vermoeden niet, dat ten opzichte van de personen onder A en B gerangschikt (behoudens
ééne enkele uitzondering bij de diamantindustrie, waarop later wordt teruggekomen) bij de
telling van 1899 anders is gehandeld dan in 1889, wel echter vermoedelijk met betrekking tot
de personen onder C en D gerangschikt. Terwijl toch het aantal personen in de positie D
(gewone arbeiders) relatief gestegen is met slechts circa 2'j., ü / ( ), zou het relatief aantal personen
onder 0 gerangschikt, niet minder dan met 90 ü /„ zijn toegenomen. Vermoedelijk is dus eene of
meerdere categoiïön van personen in 1899 in de positie C gebracht, die in 1889 als gewone arbeiders
zijn gerekend. Niet onwaarschijnlijk is het dat dit bijv. met de machinisten is geschied. Immers
in klasse XX, waarin maar een klein aantal machinisten voorkomen, is de toeneming van het
aantal personen in de positie C gering, terwijl in klasse XXI, die een groot aantal machinisten
telt, ook bij personen in de positie C eene groote vermeerdering is te constateeren. De omstandigheid
van verschil in classecring maakt het weder noodig de verhoudingscijfers van de
personen ouder C en D genoemd, bij elkander te tellen.
De verandering in de verhoudingen der verschillende position in het beroep is voor de
verschillende klassen der nijverheid uiteenloopend, doch overal met slechts ééne uitzondering,
eene afneming van de personen onder A. .Die uitzondering wordt aangetroffen in klasse II, de
diamantnijverheid, waarin voor die personen eene vermeerdering van het relatieve aantal werd
berekend van 0,26 op 7,36. Deze stijging moet echter op een verschil in de classificatie berusten
en is te verklaren, omdat een aantal diamantslijpers in diamantslijperijen voor eigen rekening
slijpen en slechts in de fabriek gebruik maken van molens, die hun daar worden verhuurd.
Vermoedelijk zijn een groot aantal dezer in 1889 onder D gerekend, terwijl zij in 1899 als
personen in de positie A zijn gebracht.
De afneming van het relatieve aantal ondernemers onder A, is het grootst in de
fabricage van machines, instrumenten en oorlogsmaterieel. Deze groote relatieve vermindering
is geheel te wijten aan de sterke vermeerdering van het aantal gewone werklieden en dit laatste
wordt verklaard door de reeds op blz. 260 genoemde oorzaak, dat vermoedelijk een groot
aantal bank- en vuurwerkers in 1889 bij de bewerking van metalen zijn geteld, terwijl dezen in
1899, na de omwerking, bij de machinefabricage zijn verantwoord. Dit maakt het ook hier
weder raadzaam de klassen XI en XII te combineeren, waardoor de cijfers dan worden:
1889
A 24,93
B 0,34
C. . . 1,42
D 73,31
1899
18,21
0,41
3,40
77,98
281
nog wel eene betrekkelijk groote vermindering, maar toch eene, die meer in overeenstemming
is met de meeste der andere klassen.
Eveneens zeer sterk afgenomen is het relatief aantal bedrijfshoofden in A bij de gas- en
electriciteitfabricage. Indien deze afneming gepaard ging met eene zeer sterke toeneming der
personen in de positie B, clan zou zij verklaard zijn; doch ook hier wordt een vrij sterke
afneming aangewezen.
Nog is eene vrij groote vermindering van het aantal bedrijfshoofden te vermelden voor
klasse VIII, waarbij het relatief aantal onder A gebrachte personen, van ruim 34 °/ n op 22 1 / 3 °/„
daalde. Deze groote vermindering is in hoofdzaak het gevolg van de vermindering der beeldhouwers,
waartoe, zooals vroeger reeds is medegedeeld, vermoedelijk in 1889 veel houtbeeldhouwers
zullen zijn gerekend, die in 1899 naar de meubelmakerij zijn overgebracht en waarbij
in 1889 het percentage van het aantal onder A geboekte personen 44Vi % bedroeg, terwijl dit
percentage grooten invloed moest oefenen op de verhoudingscijfers der geheele klasse, omdat
in 1S89 de beeldhouwers niet minder dan ruim 40 °/o uitmaakten der personen in de' kunstnijverheid
werkzaam.
Eene zeer geringe vermindering van het aantal personen onder A komt voor in de
klassen VII en IX, de kleedingnij verheid en de lederindustrie. Deze geringe vermindering houdt
verband met het groot aantal voor eigen rekening een bedrijf uitoefenend aantal personen in
die klassen en de geringe vermeerdering van het totaal aantal personen in die klasse werkzaam,
welke voor klasse VII, volgens de cijfers op blz. 253 een geringe relatieve vermeerdering en
voor klasse IX zelfs eene relatieve vermindering tengevolge had.
In de overige klassen der nijverheid was de relatieve vermindering van het aantal
personen die voor eigen rekening een bedrijf uitoefenden, ongeveer gelijk aan de gemiddelde
relatieve vermindering bij het totaal der nijverheidsklassen.
Bij den landbouw bestaat eene geringe vermeerdering van het relatieve aantal voor eigen
rekening arbeidenden. Tot die vermeerdering heeft eenigszins bijgedragen de omstandigheid, dat
in 1899 de vrouw van den boer, zoo zij haar man bij voortduring in zijn bedrijf behulpzaam
was, als een persoon in de positie A is gerekend. De relatieve stijging is dan ook bij de
vrouwen grooter dan bij de mannen. Bij de laatsten is zij zoo gering, dat zij van toevallige
omstandigheden het gevolg kan zijn.
Bij de visscherij en de jacht komt de vermindering der voor eigen rekening werkende
bedrijfshoofden met die voor de nijverheidsbedrijven waargenomen, overeen.
Ook in de handelsbedrijven valt eene soortgelijke vermindering waar te nemen, die
zich niet alleen bij de personen onder A, maar ook en veel sterker bij de personen onder
B voordoet.
De vermindering dezer laatsten heeft echter eene bepaalde oorzaak. In 1889 zijn namelijk
alle agenten, commissiomiairs en makelaars in den handel als personen in de positie B geboekt,
terwijl in 1899 de meeste makelaars en commissionnairs, als voor eigen rekening hun beroep
uitoefenende, onder A zijn gebracht, en de agenten, die voor het grootste gedeelte hadden
opgegeven in dienstbetrekking te zijn, meest onder O zijn gerangschikt. Ware in 1889 geclasseerd
analoog aan 1899, clan zou de vermindering der bedrijfshoofden in de positie A grooter zijn
geweest dan thans door de cijfers wordt aangewezen.
Bij de verkeersklasse is het relatief aantal bedrijfshoofden, zoowel onder A als onder B
genoemd, toegenomen. Deze toeneming is in hoofdzaak het gevolg van de sterke, ook absolute
afneming van de personen onder D, tengevolge van het verminderen van het aantal loopknechts,
die in 1899 onder het personeel in algemeenen dienst, voor een groot deel in de nijverheids-

282
bedrijven zijn opgenomen en de groote, slechts ten deele te verklaren vermindering van het
aantal sjouwerlieden, waarop vroeger mede reeds is gewezen. Tot de vermeerdering van het
aantal personen onder B zal mede hebben bijgedragen het brengen in 1899 van alle post- en
telegraafdirecteuren onder B, wat vermoedelijk in 1889 niet is geschied. Toen toch werden als
zoodanig geteld 335 en in 1899 1061 personen. De vermoedelijke oorzaak der groote vermeerdering
der personen onder C in deze klasse is vroeger reeds genoemd.
De groote verschillen in de verhoudingscijfers bij de personen in het bankwezen, spruiten
uit verschillende oorzaken voort. In de eerste plaats uit het vermoedelijk ontbreken daarin in
1889 van den effectenhandel, waarin het aantal bedrijfshoofden, zooals boven is medegedeeld,
zeer groot is, en in de tweede plaats verschil in zienswijze bij de beide tellingen ten opzichte
van de kassiers, die in 1899 meerendeels als personen in de positie A zijn gerangschikt en de
agenten en commissionnairs, die evenals bij de haudelsbedrijven, in 1889 allen als personen in
de positie B zijn geboekt.
Ook in klasse XXIII, betreffende het verzekeringswezen, zijn de groote verschillen in de
verhoudingscijfers voor een deel het gevolg van het verschil in zienswijze omtrent de position
der commissionnairs, makelaars en agenten in assurantiën, alsmede van de omstandigheid dat
in 1889 de boden van verzekeriugmaatschapptjen, begrafenis- en ziekenfondsen, niet tot die
klasse, maar vermoedelijk bij het verkeer zijn gebracht, waardoor in dat jaar in het verzekeringswezen
geen enkel persoon in de positie D voorkomt. Uit het bovenstaande volgt, dat de cijfers
voor het totaal der klassen XX—XXIII geheel en al onvergelijkbaar zijn.
Het geringe percentsgewijze aandeel dat de personen in de positie B in de klassen I—XXI
innemen, is oorzaak geweest dat de afneming van het percentsgewijze aandeel der personen onder
A in alle klassen, met uitzondering van klassen II, XVIII en XXI, eene vermeerdering van de
percentsgewijze verhouding der personen in de positie O en D te zamen genomen, heeft plaats
gehad. Op de vermoedelijke oorzaak die het relatief aantal personen onder C in vele klassen
vrij sterk deed vermeerderen, is reeds gewezen en staat verdere beschouwing daarover
in den weg.
Bij de beide geslachten bestaat niet altijd overeenstemming in de veranderingen die de
verhoudingscijfers hebben ondergaau. In sommige klassen is bij de vrouwen het aantal hoofden
van bedrijven te gering in absoluut aantal om aan de verandering van hare verhoudingscijfers
veel waarde te kunnen hechten (klasse I. X, XIV en XV) en bij andere klassen is het totaal
aantal vrouwen dat er in werkt zóó klein, dat door eene geringe absolute verandering in haar
aantal, de verhoudingscijfers zeer grooten invloed daarvan kunnen ondervinden (klasse III, XVI,
XIX, XXII en XXIII) en die dus eveneens buiten beschouwing.kunnen blijven.
In klasse II doet zich bij de diamantnijverheid bij de vrouwen hetzelfde verschijnsel als
bij de mannen voor, n.1. eene vermeerdering van de personen in A, B en O en eene daarvan
het gevolg zijnde vermindering der personen in de positie D.
In klasse IV is de vermindering van het aantal bedrijfshoofden relatief meer bij de
vrouwen verminderd dan bij de mannen. Deze grootere vermindering is niet het gevolg van de
afneming van het aantal bedrijfshoofden, want dit is absolunt van 300—360, dus met 20 °/ 0
gestegen, doch van de relatief groote toeneming der werklieden in de positie O en D, waardoor
het totaal aantal van 343 tot 504, dus met bijna 47 % steeg.
In klasse V is het aantal bedrijfshoofden, zoo bij mannen als vrouwen, relatief afgenomen,
m hoofdzaak door sterke toeneming der personen in de positie C, die absoluut van 288 tot 622
toenamen, waarvan resp. 283 en 612 apothekersbedienden.
Ook in klasse VI is het aantal vrouwelijke bedrijfshoofden relatief meer verminderd dan
283
dat der mannen. Deze vermindering is zoowel het gevolg van vermindering der personen in A
en B als van de vermeerdering der personen in D.
In de kleedingnijverheid komt de daling van de verhoudingscijfers der bedrijfshoofden
uitsluitend voor rekening der mannen, aangezien bij de vrouwelijke personen in de positie A
en B geteld, eene zeer geringe toeneming aanwijst.
Is bij de mannen in de lederindustrie weinig verschil in de verhoudingscijfers van het aantal
bedrijfshoofden bij de beide tellingen, bij de vrouwen is het percentage der personen in A en B,
geteld van 1889 op 1899, zeer sterk gedaald, wat het gevolg is van de groote toeneming der
vrouwen in de schoemnakerij in de positie D, waarin in 1889 slechts 454 personen werkzaam
waren en in 1899 1162.
In de klassen XI en XII, waarin overigens niet veel vrouwen arbeiden, is het relatief
aantal bedrijfshoofden vrij sterk teruggegaan, veel sterker dan bij de mannen. Voor de vrouwen
waren de verhoudingscijfers in:
1889 1899
A 45,97 23,78
B 0,39 0,09
C 0,79 0,24
D . . . . 52,58 75,89
Ook in deze beide klassen is de afneming van het betrekkelijk aantal bedrijfshoofden het
gevolg van de vermeerdering der vrouwen in de positie D (capsulenfabricage, metaalwarenfabricage,
electrotechniek en electrische gloeilampjes).
In klasse XVII, bereiding van voedings- en genotmiddelen, wordt eveneens bij de
vrouwen een grootere teruggang van het relatief aantal bedrijfshoofden aangetroffen dan bij de
mannen. Absoluut is het aantal vrouwelijke personen in A en B vermeerderd met 14 % en dat
in O en D met bijna 28 °/ 0 . Nu zijn de eersten niet zoo sterk toegenomen als het totaal aantal
arbeidende vrouwen, 23%, doch de laatsten sterker, zoodat de relatieve achteruitgang van het
aantal bedrijfshoofden bij de vrouwen aan beide oorzaken te wijten is.
De vermeerdering van het relatief aantal vrouwelijke bedrijfshoofden in den landbouw
zal wel het gevolg zijn van het in 1899 in de positie A brengen van vrouwelijke echtgenooten,
die haar mans bij voortduring in het bedrijf helpen.
In klasse XIX, visscherij en jacht, is het aantal vrouwen te gering om aan de groote
verschillen der percentages veel beteekenis te hechten.
In den handel is het aantal mannelijke bedrijfshoofden relatief sterker achteruitgegaan
dan bij de vrouwen, waarvan circa "//, bedrijfshoofden zijn.
Voor klasse XXI, verkeerswezen, komt de toeneming van het totaal aantal bedrijl'shoofden
geheel voor rekening der mannen, aangezien het relatief aantal vrouwen in de positie
A en B zoo goed als gelijk bleef.
In de klassen XXII eir XXIII, bank- en verzekeriugwezen, is het aantal vrouwen vrij
gering en bovendien zijn de percentages om de op blz. genoemde reden te verschillend om
er verder bij stil te staan.
§ 4. VERDEELING DER IN DE VERSCHILLENDE KLASSEN WERKZAME BEVOLKING NAAR GESLACHT,
BURGERLIJKEN STAAT EN DE POSITIE IN HET BEROEP.
Nevenstaand wordt een vergelijkend overzicht gegeven van de in het hoofd dezer paragraaf
genoemde verdeeling der werkzame bevolking.

284
OP 100 PERSONEN VAN ELK GESLACHT IN IEDERE KLASSE EN IN IEDERE
POSITIE WAREN GEHUWD *)
KLASSEN.
I. Aardewerk, kalk, steen, glas .
II. Diamantnijverheid . . . .
III. Drukkersbedrij ven. . . . .
IV. Bouwbedrijven
V, Chemische nijverheid. . . .
VI. Houtbewerking
VIL Kleedingnijverheid . . . .
VIII. Kunstnijverheid
IX. Ledeïindustrie
X. Oer, turf, steenkolen . . .
XI. Metalenbewerking
XII. Machines, instrumenten enz. .
XIII. Scheepsbouw, rijtuigen . . .
XIV. Papierindustrie
XV. Textiele n^vei-heid . . . .
XVI. Fabr. van gas en electriciteit.
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen .
I—XVII. Totaal nijverheidsbednjven ,
XVIII. Landbouw . . .
XIX. Jacht en visscherij
XX. Handel . . . .
XXI, Verkeer . . . .
XXII. Bankwezen . . .
XXIII. Verzekeringswezen
XX—XXIII. Totaal handelsbedrijven
XXIV. Vrije beroepen
XXV. Bijzonder onderwijs
XXVI. Verpleging
XXVII. Huiselijke diensten
XXVIII. Losse werklieden
XXIX. In dienst van den staat . . . . .
XXX. „ „ „ een provincie . . . ,
XXXI. „ ,, „ , gemeente . . . ,
XXXII. „ , „ „ waterschap . . ,
XXXIII. „ , , „ kerkelijke gezindte
I—XXXIII. Totaal generaal
1889
A.
80,36
55,56
78,05
85,48
78,93
80,29
81,61
78,02
79,05
86,33
88,33
77,63
88,05
69,56
77,4-8
85,71
86,79
83,60
87,75
81,65
82,25
90,44
89,16
70,75
84,86
1899
82,23
73,17
77,29
87,32
79,54
84,90
80,07
76,47
80,19
8S,70
88,81
71,80
87,71
81,97
79,68
88,46
86,83
84,57
88,47
83,34
84,40
91,47
76,86
74,57
86,08
1889
B.
72,66
50,—
64,10
44,93
63,76
51,52
38,89
*-)
20,19
75,34
44,96
66,67
57,81
90,-
63,33
76,54
51,49
53,55
45,37
90,2
70,78
81,0
76,5
75,5S
MANNEN.
1899
64,90
85,71
77,11
49,57
60,70
48,76
43,95
40-
30,—
70,97
44,51
53,27
58,46
70,37
64,63
84,37
49,91
53,18
41,45
66.34
68,
81,15
79,52
79,43
74,20 | 75,7
1889
46,68
39,02
56,62
55,28
71,46
44,89
82,21
68,99
87,78
36,47
58,43
Zie de noot op blss. 278.
Waar een * is ingevuld' komen in de aangeduide positie geen personen voor.
1889
68,08
67,37
76,82
81,72
28,06
63,69
59,77
78,79
40,46
0. D.
1899
45,73
41,04
50,35
59,88
70,94
51,40
78,64
72,44
85,72
44,98
57,28
1899
79,05
84,71
66,77
63,55
62,S2
74,80
61,28
51,85
53,66
77,62
67,23
54,50
69,84
79,77
81,27
71,04
61,37
65,65
47,69
89,46
40,01
60,12
58,76
72,13
50,11
1889 1899
54,06
37,12
34,70
55,45
61,03
44,92
29,34
37,46
27,30
60,16
.42,35
46,50
54.66
40,98
50,30
86,77
35,93
45.72
41,70
50,38
61,80
57,87
70,73
*
58,55
50,80
57,53
34,76
52,55
63,30
42,91
31,49
30,17
28,20
60,05
39,53
46,82
54,26
43,58
49,24
80,10
34,98
45.02
38,25
45,22 '
46,03
55,99
58,62
81,40
52,48
285
OP 100 PERSONEN VAN ELK GESLACHT IN IEDERE KLASSE EN IN IEDERE
POSITIE WAREN GEHUWD J )
KLASSEN.
I. Aardewerk, kalk, steen, glas ,
II. Diamantnijverheid . . . .
III. Drukkersbedrijven . . . .
IV. Bouwbedrijven
V. Chemische nüverlieid . . ,
VI. Houtbewerking
VIL Kleedingnijverheid . . . ,
VIII. Kunstnijverheid . . . .
IX, Lederindustrie
X. Oer, turf, steenkolen. . .
XI. Metalenbewerking. . . . ,
XII, Machines, instrumenten enz.
XIII, Scheepsbouw, î^tuigen . .
XIV. Papierindustrie
XV. Textiele n^vei-heid . . .
XVI, Fabr. van gas en electriciteit
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen
I—XVII. Totaal nijverheidsbedrijven
XVIII. Landbouw
XIX. Visscbevij en jacht . . .
XX. Handel
XXL Verkeer .
XXII. Bankwezen
XXIII. Verzekeringswezen . . .
XX--XXIII. Totaal haudelsbedrijven
XXIV. Vrije beroepen ,. . .
XXV. Bponder onderwijs
XXVI. Verpleging
XXVII. Huiselijke diensten
XXVIII. Losse werklieden
XXIX. In dienst van den Staat . . . .
XXX. „ , „ een provincie . . .
XXXI. . „ ' . „ gemeente . . .
XXXII. . . . >t waterschap . .
XXXHI. „ M „ „ kerkelijke gezindte
I--XXXIII. Totnal generaal
*) Zie De noot op bh. 278.
2 ) Zie de noot op de vorige blz.
A.
1889 1898
68,75
*")
88,—
98,04
83,67
82,26
36,28
21,30
91,50
95,24
97,14
95,83
98,59
76,47
44,76
00,—
90,98
40,66
91,70
00,—
83,92
90,36
100.— w
85,—
87,88
5,40
80,75
97,49
80,88
89,89
27.05
23,26
86,~
81,48
94,85
85,71
97,62
69,56
50,34
100,—
91,92
31,92
91,83
100,—
83,02
83,62
87,50
»
83,13
VROUWEN.
B.
1889 1899
100,—
»
00,—
00,—
23,53
*
26,32
30,—
*
90,90
31,88
57,61
79,25
53,61
90,90
76,92
77,07
100,—
17,75
*
100,— *
12,50
44
20,28
60,94
«
60,75
62,19
100,—
61,35
1889
59,98
5,86
25,92
9,32
56,28
33,91
88 89
lliS6
94,44
2,84
25,10
1889
83,97
71,43
67,27
66,91
50,23
75,40
67,45
80,—
37,84
74,17
61,39
64,39
75,10
77,92
76,74
75,-
50,-
100,-
100,-
83,33
1,04
100,—
16,45
*
37,50
*
C.
50,—
100,—
50,—
53,53
«
11,54
9,47
2,61
17,02
33,33
*
4,19
1899
41,93
3,22
21,59
8,62
70,13
35.41
100,—
9,70
96,16
7,90
22,56
1899
6,67
20,-
1,93
8,72
25,-
28,21
20,—
6,44
6,44
3,42
10,20
33,33
64,71
4,54
1889
28,43
5,64
51,52
66,67
7,93
19,22
19,68
9,26
12,58
57,70
6,17
D.
24,38
16.34
20,79
18,25
45,83
73,66
49,74
87,50
60,97
1899
25,74
4,35
7,25
25,50
5,28
16,44
9,63
17,09
8,38
44,06
9,56
1,76
16,67
11,22
9,22
11,11
16,62
11,59
15,32
33,33
20,64
52,11
80,-
66,67
36,61

286
•. Deze cijfers wijzen in de eerste plaats op eene achteruitgang van het aantal gehuwden
onder de arbeidende bevolking van elk der beide geslachten in totaal, terwijl van 1889 op 1899
eer eene stijging dan eene daling van het relatief aantal huwelijken heeft plaatsgehad, waardoor
het verhoudingscijfer der gehuwden cetereus paribus zou moeten gestegen zijn. De afneming
zal echter bij de mannen vermoedelijk geheel, bij de vrouwen ten deele het gevolg zijn van de
reeds op blz. 251 geconstateerde relatieve vermeerdering van de jeugdige personen onder de in
de. beroepen werkzamen, welke het percentage der ongehuwden opdrijven, waarvan een
relatieve vermindering der gehuwden het gevolg moet zijn.
; Bij de vrouwen is het verschil tusschen .de percentages der beide tellingen echter te
groot om alleen het gevolg te zijn van de vermeerdering van liet aantal werkzame ongehuwde
vrouwen ; er moet ook hier, en daarvan spreken de cijfers, eene afneming van het relatief aantal
gehuwde vrouwen onder de arbeiders plaats hebben gehad.
In de tweede plaats geven de cijfers aan dat bij de nijverheid, den handel en het
verkeer (de klassen betreffend het bank- en verzekeringswezen moeten om de op blz. 282
genoemde reden hier buiten beschouwing blijven) bij de mannen het grootst relatief aantal
gehuwden wordt aangetroffen bij de bedrijfshoofden voor eigen rekening.
De verklaring daarvan is niet ver te zoeken. Om voor eigen rekening een bedrijf uit te
oefenen behoort in . den regel een zekere mate van ondervinding en routine, die men vaak
eerst heeft opgedaan als de leeftijd ook het huwelijk toelaat; terwijl tevens vaak het erlangen
van eene zelfstandige positie de gelegenheid geeft tot een huwelijk over te gaan. Vaak wacht
het een op het ander. De percentages zouden nog grooter zijn, als onder die bedrijfshoofden
nog niet begrepen waren vele ongehuwde zoons, die als medepatroon hefc bedrijf helpen drijven.
Ook bij de vrouwen is het percentage der gehuwden bij de bedrijfshoofden onder À
het grootst. Dit zullen, althans in de nijverheidsbedrijven, voor een groot gedeelte weduwen zijn,
die de zaken, vroeger door den man gedreven, hebben voortgezet. In de handelsbedrijven zijn
liet naast de weduwen ook gehuwde vrouwen, voor eigen rekening eene winkelzaak drijvende,
die het pencentage opvoeren en in het verkeer zijn het voornamelijk de herbergiersters en
vrouwelijke schippers, die het percentage der gehuwden op de hoogte, hebben gebracht.
Dezelfde redenen, die het percentage der gehuwden bij de bedrijfshoofden onder À zoo
hoog doen zijn, is ook oorzaak dat bij de personen 1 in rubriek C genoemd in de nijverheidsbedrijven
het percentage der gehuwden doorgaans vrij hoog is. Immers chef, meesterknecht,
opzichter wordt men eerst op rijperen leeftijd even als machinist, technicus enz. In den handel
is het. gehuwde element vrij gering onder de personen in C genoemd even 40 °/ 0 . Hiermede
zijn nu echter in hoofdzaak winkelbedienden en magazijnmeesters bedoeld, waarvan de eerste
verreweg voor het grootste deel tot de ongehuwden behooren.
Bij de personen onder B. (bedrijfshoofd voor rekening van anderen) is in de nijverheid
het percentage der gehuwden meestal lager dan bij de personen onder C. Dit wijst op het in
handen geven vau zaken aan betrekkelijk jeugdige personen, wat bijvoorbeeld veel voorkomt
als ouden van dagen of weduwen het bedrijf onder hunnen naam laten voeren door ongehuwde
zoons. In den handel is het relatief aantal gehuwde personen in de positie B. vrij hoog.
Bij de personen in de positie D. is het gehuwde element bijna overal het laagst en
doorgaans meer of minder geringer dan het ongehuwde. Daaronder zijn dan ook in den regel
al de jongeren begrepen.
Opmerkelijk is, dat het percentage der gehuwden in de positie D in de verschillende
klassen zoo verschillend is: het varieert toch bij de mannen van ruim 28 °/ 0 in de lederindustrie
tot ruim 80 °/ 0 bij de fabrikage van gas en electriciteit en er dient dadelijk bij
287
gezegd dat een hoog of laag percentage der gehuwden bij de personen in de postiën D
veelal gepaard gaat mét een evenredig percentage bij de overige positien, en dat die toestand
bij de beide.tellingen, met andere cijfers "wel is waar, ongeveer hetzelfde was.
Die constante verschillen kunnen dus in de meeste gevallen niet bloot toevallig zijn.
Bij de mannen werd als laagst percentage bij de personen in D genoemd de lederindustrie.
Zooals bekend is behoort het meerendeel dezer personen tot de schoenmakers, waardoor het
aantal bedrijfshoofden (alleen of met weinig personeel werkende bazen) in die klasse zeer hoog is.
De personen in D. zijn in hoofdzaak jeugdige personen, die hun vak leeren, om dan zoo spoedig
mogelijk zich als bedrijfshoofd te vestigen. Dit kan tevens ook het gevolg zijn dat nog ongehuwde
personen zoodoende bedrijfshoofd worden en medehelpen, om het percentage der gehuwde bij
de personen in de positie A.. laag te houden. Ditzelfde geldt bijv. ook voor de kleedingindustrie
(kleedermakers).
Waar in eene klasse veel beroepen voorkomen, waarin zware, gevaarlijke of langdurige
arbeid moet worden verricht, die door jeugdige personen moeilijk te doen is, zal het
percentage der gehuwden veelal hoog zijn: de gasfabrikage, de chemische nijverheid, het mijnwezen
en de verveningen, de scheepsbouw, de bouwvakken.
Ook bij de vrouwen zijn groote verschillen in de percentages der verschillende klassen
waar te nemen. Zij vaiïeeren in de positie D. tusschen 80 o/ o bij het verkeer en 1.76 °/ 0 bij de
machinefabrikage.
Het hooge percentage der gehuwden bij de vrouwen in de positie D in klasse XXI wordt
bijna uitsluitend veroorzaakt door het vrouwelijke personeel bij het spoorwezen (baanwachteressen).
Mede is te dier opzichte hoog de klasse X, (44 °/ 0 ) waar de gehuwde vrouwen in de veenderijen
werkzaam zijn. In de frabrikage van glas, aardwerk en steen komen bijna 26 °/ 0 en in de bouwbedrijven
25 '/s °/ 0 gehuwde vrouwen in de positie D voor, Behalve het lage percentage 1.76 in
klasse XII, waarin echter in het algemeen niet veel vrouwenarbeid voor komt, worden nog
betrekkelijk lage percentages der gehuwde vrouwen in de positie D aangetroffen in de diamantnijverheid
4.35 % in de chemische nijverheid 5.28 °/ 0 in de drukkersbedrijvem 7.25 °/ 0 in de
lederindustrie 8.38 °/ 0 en in de metaalindustrie 9.56 °/ 0 .
Bij vergelijking van de cijfers voor 1889 en 1899 berekend, blijkt dat de afneming van
het relatief aantal gehuwden, die bij beide geslachten in totaal geconstateerd werd, in hoofdzaak bij
de personen in de positie D moet worden gezocht, wat ook geheel overeenstemt met de omstandigheid
die bij de mannen geheel en bij de vrouwen ten deele die vermindering heeft veroorzaakt,
n.1. de relatieve toeneming der jeugdigen, die hoofzakelijk als personen in de positie D arbeiden.
Bij de vrouwen is die afneming bijna in alle klassen te merken maar vooral in die klassen
waarin een groot aantal vrouwen arbeiden, en gelukkig ook in die klassen, waarin vaak door
vrouwen zware, gevaarlijke en langdurige arbeid wordt verricht.
§ 5. VERDEELING DER BEVOLKING NAAR GESLACHT EN LEEFTIJD IN VERBAND MET DE POSITIE
IN HET BEROEP.
Achterstaande overzichten bevatten eene vergelijking van den opbouw der in eenig
beroep arbeidende bevolking. naar de geslachten gesplitst in iedere klasse en in de verschillende
positien.

I
288.
289
PROCENTSGEWIJZE VERHOUDING VAN DE
. BEROEPSKLASSEN.
I. Fabricage van aardewerk, glas, kalk en
steenen.
II. Bewerking van diamant en andere edelsteenen
en fijne gesteenten.
III. Boek- en steen drukkerij, drukken van hout-,
koper- en staalgravure, photographie enz.
IV. Bouwbedrijven (inol. reiniging van gebouwen
en aanleggen, onderhouden en reinigen
van wegen en straten (ook gemeentelijke
dienst).
V. Chemische nyverlieid, fabricage van kaarsen,
olie, vernis, vet, zeep, ontplofbare stoffen,
verfstoffen.
I•
1
g
A
B
ri
D
A
B
0
D
A
B
C
D
A
B
0
D
A
B
0
D
1
u
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1S89
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1S89
1899
1889
1899
1889
1899
VERSCHILLENDE LEEFTIJDSKLASSEN NAAR DE POSITIËN EU
beneden
12 jaar.
0,10
0,14
0,21
0,04
0,10
0,10
0,04
0,04
0,07
0,09
12 of13
jaar.
2,78
2,79
1,18
5,14
0,07
0,10
7,08
6,47
0,01
0,03
1,55
2,03
0,45
0,21
2,21
3,96
14ofl5
jaar.
0,39
5,07
5,91
7,41
0,15
7,14
11,09
. 1,41
1,19
0,48
12,84
12,54
0,03
0,02
0,12
0.24
4,20
6,12
2,15
1,16
4,13
5,09
16ofl7
jaar.
0,14
1,16
6,27
6,94
7,41
0,46
il,71
5,97
0,08
2,38
1,75
11,95
11,04
0,18
0,13
1,64
0,29
0,53
1,31
5,64
7,57
0,36
0,67
0,58
3,74
1,79
6,58
5,15
18-22
jaar.
0,83
1,24
3,13
5,34
5,74
5,73
15,87
18,18
7,41
5,64
7,14
9,41
23,02
15,79
2,85
2,98
7,69
2,41
9,52
11,61
20,54
21,75
2,11
1,83
12,33
10,03
7,78
12,75
15,83
17,64
2,26
0,88
2.01
1,73
17,29
10,40
14,99
11,79
23—35
jaar.
36- 50
jaar.
MANNEN.
24,80
21,26
38,25
43,51
26,32
32,78
31,41
33,21
48,15
50,30
75,-
42,86
50,—
15,29
33,68
56,62
32,25
36,31
38,46
40,96
32,14
39,59
26,60
28,14
27,32
23,93
48,22
44,12
37,73
36,27
34,10
29,25
23.15
30,47
32,22
54,91
31,34
35,82
31,38
32,49
36,77
41,84
36,72
29,01
37,56
36,47
24,24
21,37
7,41
35,67
25,-
42,86
42,86
48,24
9,95
17,74
39,47
37,60
41,02
36,14
32,14
29,89
13,70
13,44
36,04
38,69
. 24,93
33,24
31,69
31,58
22,96
23,12
29,11
31,08
26,84
24,86
27,15
28,63
24,43
25,82
51—60
jaar.
20,61
18,45
11,72
16,03
16,51
14,26
9,14
7,57
11,11
5,64
20,-
3,64
1,75
16,48
14,17
10,26
15,66
14,29
12,56
4,36
4,10
17,78
19,49
7,40
7,74
12,88
11,91
9,30
8,83
25,41
18,96
20,13
12,14
8,S3
13,66
11,25
9,77
61—65
jaar.
8,22
8,10;
4,70 !
1,53
7,65
4,75
2,74
2,18
3,70
1,22
7,14
2,35
0,79
0,33
4,88
5,23
2,41
5,95
1,43
1.74
1,07
6,95
7,17
3,01
2,87
4,73
3,01
3,22
2,83
7,41
8,52
6,71
3,47
5,32
4,41
2,59
8 ^
BIJ BEIDE GESLACHTEN IN DE ONDERSCHEIDENE
66—70
jaar.
4,05
5,06
3,90
3,05
4,30
2,81
1,57
1,04
7,41
0,61
2,35
0,55
0,22
2,24
1,77
2,56
2,38
1,75
0,75
0,82
5,49
4,44
0,82
1,72
2,42
1,50
2,04
1,48
6,96
5,18
6,04
1,73
3,05
1,68
1,54
L E E F T IJ D E N .
71 jaar
en
daarb.
4,59
4,05
1,58
1,53
1,91
1,65
0,78
0,68
0,30
1,18
0,21
0,06
1,73
1,85
2,41
0,95
0,34
0,53
4,11
4,30
1,64
2,13
1,40
1,06
1,09
5,33
. 4,92
5,37
0,58
0,68
2,21
0,78
0,73
TOTAAL
incl onbek,
leeftijd.
100,—
100,—
100,-
100,-
100,—
.100,—
100,—
100,-
100,-
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,
beneden
12 jaar.
0,64
0,05
0,10
—
—
0,35
0,11
12ofl3
jaar.
5,15
7,51
11,06
2,87
6,06
15,94
11,11
1,34
8,07
10,22
14ofl5
jaar.
13,74
13,57
1,35
18,82
12,97
6,67
13,04
2,78
2,68
0,35
13,26
15,50
16ofl7
jaar.
14,27
16,30
5,41
16,94
13,76
6,67
13,04
8,33
5,37
3,13
0,64
18,44
17,68
BEROEPSKLASSEN BU DE TELLINGEN VAN 1889 EN 1899.
18-22
jaar.
33,33
27,64
28,69
35,14
28,47
26,14
100,—
46,67
30,30
30,43
0,32
20,-
5,56
26,17
2,04
35,29
38,20
30,06
35,01
31,34
23—35
jaar.
36—50
jaar.
VROUWEN.
3,03
100,—
100,—
33,33
21,33
20,27
52,70
100,—
100,—
22,35
40,59
i-
23,08
100,—
26,67
24,24
17,39
4,86
2,51
20,—
8,33
31,54
14,28
13,24
41,18
100,—
52,09
59,16
19,74
20,21
30,30
24,24
100,—
9,19
8,69
5,41
1,65
3,17
100,-
8,-
23,08
12,12
7,25
21,70
21,17
16,67
20,-
25,-
16,78
4,51
9,65
3,31
4,36
51—60
jaar.
27,27
33,33
33,33
4,29
2,52
0,47
0,20
32,65
25-
36,-
26,92
6,67
15,15
2,90
28,16
35,38
100,—
40,—
22,22
7,38
16,33
26,47
5,88
1,04
0,32
1,29
0,23
61—65
jaar.
15,15
21,21
1,70
1,18
0,24
0,10
12,-
7,69
100,—
9,09
16,83
13,65
16,67
5,56
2,68
14,28
16,18
5,88
0,35
0,43
0,11
66-70
jaar.
15,15
9,10
1,64
0,54
0,10
12-
11,54
6,67
3,03
16,18
12,26
50,—
2,78
1,34
•2,04
7,35
5,88
0,16
0,29
0,23
71 jaar
en
daarb.
9,09
12,12
0,32
0,70
—
28,-
7,69
11,97
15,04
16,67
8,33
4,70
18,37
11,76
5,88
0,14
TOTAAL
incl. onbek,
leeftijd.
100,—
100,—
100,—
ioo,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
• 100,—
100,—
100,—
100,--
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100, -
100,—

BEROEPSKLASSEN.
VI. Hout-, kurk-, stroobewerking ; snij- en
draaiwerk van verschillende stoffen.
VIL Kleeding en reiniging.
VIII. Kunstnyverheid.
IX. • Leder, wasdoek, caoutchouc.
X. Oer, steenkolen, turf.
o-
i S
j
A
B
n
D
A
B
C
D
A
B
0
D
A
B
C
D
A
B
0
D
top
i
4
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
.1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
290
beneden
12 jaar.
12ofl3
jaar.
UoflB
jaar.
16 of 17
jaar.
18-22
jaar.
23-35
jaar.
36—50
jaar.
51-60
jaar.
61-65
jaar.
MANNEN. •
0,11
0,09
0,09
0,12
0,15
0,22
0,13
0,15
0,11
0,07
1,01
0,14
3,95
4,87
0,02
0,62
0,34
5,18
3,91
3,85
3,88
0,01
0,96
5,81
4,81
0,80
0,96
0,14
0,07
2,02
0,83
0,65
0,68
7,23
8,55
0,09
0,04
0,62
0,53
10,63
8,96
0,18
10,-
1,85
8,46
9,35
0,09
0,04
0,96
1,80
0,24
10,96
9,72
0,66
2,47
3,29
0,43
0,21
1,01
2,48
1,29
1,08
8,23
8,85
0,35
0,30
2,47
1,34
2,80
11,94
10,58
0,90
8,53
10,84
0,41
0,27
0,96
0,71
0,90
0,95
11,62
10,86
0,18
0,10
0,66
0,36
5,10
5,36
3,25
2,12
10,10
9,09
7,21
7,45
18,07
18,45
3,68
4,08
16,05
7,64
9,03
11,48
22,68
24,82
2,88
8,29
20,-
10,-
16,67
22,18
26,38
4,39
3,66
16,35
15,71
10,81
10,17
21,86
23,97
1,83
1,06
4,11
8,06
2,65
7,22
16,03
16,60
25,44
23,18
44,44
43,80
31,71
34,28
30,48
29,42
26,46
30,42
51,28
52,23
38,29
41,79
26,18
29,03
28,76
32,24
60,-
30,—
44,44
29,99
30,17
28,86
29,79
45,18
50,71
43,25
45,39
26,58
27,76
19,45
16,52
28,77
24,19
34,44
25,63
33,44
34,76
35,70
36,04
29,29
31,40
36,57
31,71
19,43
18,63
31,59
31,24
17,84
28,66
30,87
28,57
13,21
13,85
40,45
35,29
20,—
40,-
25,93
17,98
13,10
31,63
34,57
28,85
24,29
30,63
29,08
13,83
14,22
36,79
35,07
47,95
32,26
33,77
41,88
24,35
24,83
18,76
20,38
7,07
7,44
13,59
18,43
7,40
6,79
19,59
15,72
9,88
7,64
11,75
10,15
5,49
4,98
15,86
16,47
10-
9,26
5,66
4,70
17,16
15,64
3,85
6,43
8,11
8,75
5,33
5,14
20,64
25,31
13,70
29,03
19,21
14,80
11,16
8,04
6,98 :
7,31
1,01
2,48j
3,88!
3,52
2,40
2,31 !
7,90
7,73
0,64
6,04
3,07
2,21
1,87
4,50
4,71
1,85
1,66
6,94
6,49
0,96
0,71 !
1,80
3,07
1,69
1,56
8,81
10,15
2,74
1,61
3,97
4,33
3,18
2,87
291
L E E F T IJ D E N .
66-70
jaar.
71 jaar
en
daarb.
TOTAAL
incl. onbek,
leeftijd.
4,91
5,38
1,01
1,65
3,24
2,03
1,77
1,10
5,79
5,17
0,62
1,28
2,01
0,80
1,49
1,02
3,60
4,-
1,21
0,86
5,60
4,76
2,70
1,18
1,24
1,03
6,70
5,02
2,74
3,23
3,97
3,97
2,12
1,82
^ -
4,31
5,30
'3,03
0,83
1,94
0,68
0,97
0,93
4,52
5,31
0,62
1,91
0,34
0,80
0,89
0,86
2,88
4,-
0,38
0,18
4,90
4,78
1,92
1,43
1,18
0,86
0,79
5,60
6,76
1,61
0,66
1,81
1,21
1,36
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,— •
100,-
100,—
100,—
100,—
100,-
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100, -
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,-
100,-
100,—
beneden
12 jaar.
12ofl3
jaar.
14 of15
jaar.
16ofl7
jaar.
18—22
jaar.
23-35
jaar.
36-50
jaar.
51—60
jaar.
61—65
jaar.
66—70
jaar.
71 jaar
en
daarb.
TOTAAL
incl. onbek,
leeftijd.
VROUWEN
0,90
0,68
0,01
0,12
0,10
—
0,17
0,29
11,11
12,-
0,13
0,05
0,66
1,26
2,92
4,61
0,59
3,70
3,72
-
1,76
4,28
1,60
1,54
—
20,42
16,61
0,68
0,82
3,29
1,30
1,26
1,01
7,77
11,96
4,14
1,85
12,18
11,04
12,06
4,16
5,64
1,61
0,53
14,71
16,61
2,95
3,61
7,24
5,19
7,60
2,01
9,97
15,04
8,29
3,49
7,40
11,68
1,50
18,98
16,34
3,70
8,56
9,40
3,23
1,60
2br-
21,92
24,83
14,42
19,24
18,41
21,21
12,66
26,51
22,46
29,86
27,22
12,79
25^-
20,35
28,43
2,50
25-
21,19
30,28
3,70
18,96
28,14
13.98
11,17
50,-
75,-
13,81
16,44
32,45
33,56
37,50
44,59
54,43
53,69
26,45
22,46
28,99
39,54
50,-
29,63
29,10
5,88
11,-
37,50
100,—
30,46
26,60
3,70
30,67
24,98
26,34
23,40
7,81
5,82
25,23
22,73
19,08
20,78
15,18
' 11,74
15,38
8,08
14,20
23,26
25,-•
16,67
9,98
24,84
23,50
12,50
12,14
7,61
30, ~
14,81
18,72
16,86
23,12
25,53
5.0,—
4,50
3,42
13,36
10,69
8,55
5,19
5,06
3,02
8,15
4,22
9,47
11,64
14,82
2,54
20,26
23,-
2,87
1,97
30,—
25,93
11,08
7,72
11,29'
12,23
100,—
2,40
2,05
4,80
4,14
2,63
1,73
1,34
3,15
1,54
2,37
5,81
1,85
1,86
18,30
12,50
25,-
0,88
0,26
15,-
25,93
3,10
2,15
8,60
11,70
1,50
1,03
3,36
2,83
0,66
2,09
1,14
2,37
1,16
3,70
0,51
11,76
11,50
100,—
0,44
0,26
5,-
1,55
2,55
11,83
13,83
0,90
0,51
2,60
2,34
1,97
2,53
0,67
1,53
0,98
2,37
2,33
18,96
14,50
0,22
0,17
20,-
22,22
1,31
1,01
100,—
100,—
100,—
100,—
100,--
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
• 100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,-
100,—
100,—
100,-
100,—

293
BEROEPSKLASSEN.
XI. Bewerking van metalen.
XII. Vervaardiging van- stoom- en andere werktuigen,
instrumenten, oorlogsmaterieel.
XIII. Scheepsbouw, vervaardiging van rijtuigen.
XIV. Papier.
XV. Textiele nijverheid.
A
B
0
D
60
e
M
1889
1899
1889
1899
1S89
1899
1889
1899
L E E F T IJ D E N .
beneden
12 jaar.
12ofl3
jaar.
14ofl5
jaar.
IS of17
jaar.
18—22
jaar.
23-35
jaar.
36—50
jaar.
51—60.
jaar.
61-65:
jaar
|66-7O
jaar.
MANNEN.
0,09
0,06
4,16
4,15
0,04
0,38
0,36
S,76
10,47
0,18
0,05
2,33
0,61
1,54
0,97
9,73
10,90
1,41
0,87
10,87
5,49
6,56
8,50
18,26
21,38
22,52
20,49
43,39
53,05
38,61
43,57
30;13
28,17
38,09
39,-
31,78
32,32
25,49
32,40
19,18
16,39
20,42
21,23
6,20
6,71
15,06
8,37
6,14
5,66
A
B
D
A
B
C
D
B
C
D
1889
1899
1889
1899
1889
1889
1S89
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
0,04
0,02
0,04
0,04
0,24
0,21
2,74
2,37
0,94
0,97
8.10
7,13
1S89
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
0,03
0,05
3,09
2,85
0,19
0,15
0,15
1,30
6,88
7,36
0,79
0,35
5,79
6,48
0,47
0,14
0,93
3,30
3,95
8,43
9,49
0,12
0,06
1,18
1,21
5,97
7,24
3,72
3,35
15,15
8,41
11,09
18,85
18,25
21,9S
29,10
30,17
36,36
45,79
37,50
41,44
30,57
32,60
37,45
35,08
39,39
27,10
25,71
23,35
20,27
17.99
15,16
17,66
6,06
14,96
8,49
8,11
8,47
6,14
1,26
1,07
6,25
4,62
5,14
10,40
15,07
16,60
20,28
18,61
46,88
49,23
26,48
36,40
29,59
30,61
37,28
36,18
32,81
30,77
33,60
32,06
22,41
20,93
0,29
11,59
9,63
0,59
0,31
2,59
0,78
10,14
9,29
2,92
2,77
7,79
5,45
16,44
17,22
26,42
24,04
25,—
37,04
23,38
41,25
25,15
29,59
35,04
33,13
40,-
33,33
40,26
31,90
17,68
17,11
19,61
22,88
4,69
13,85
20,55
13,69
10,77
9,43
19,12
19,88
30,—
11,11
15,59
14,40
7,28
5,91
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
0,08
0,10
0,04
5,07
6,05
0,04
0,68
0,26
7,53
7,85
0,10
0,09
4,67
0,69
0,78
7,21
7,08
2,83
1,28
34,-
2,04
6,29
6,10
14,63
15,08
17,90
15,28
37,33
42,18
31,74
30,30
27,50
29,07
35,10
35,05
14,67
29,25
36,66
37,72
22,37
21,08
23,14
24,13
6,-
15,65
15,46
15,24
9,53
8,55
7,45
7,95
6,95 !
8,16 I
1,90
1,56
6,11
5,62
2,80
8,96
1,73
1,78!
1,35
3,59
8,15
1,56
1,54
5,93
3,81
3,60
3,09
6.87
;32
U
6,49
3,50
2.36
1,73
9,71
11,1*
1,88
6,12
4,24
6,10
3,1?
71 jaar
en
daarb.
TOTAAL
ihcl. onbek.
leeftyd.
5,26
5,42
3,88
1,22
2,70
1,21
1,08
0,77
4,11
4,29
1,65
1,04
0,9S
0,60
6,75
6,13
4,69
3,95
0,52
2,29
1,49
6,36
5,41
2,-
2,72
3,42
2,18
1,92
1,38
4,63
4,98
0,61
2,70
1,46
0,39
0,49
3,84
3,64
3,03
2,12
0,35
0,35
0,33
6.11
6,92
3,13
2,37
1,56
1,41
1,21
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
ioo,~
100,—
100,—
100,—
100.—
100,—
100,—
100,—
beneden
12 jaar.
12ofl3
jaar.
14 of 15
jaar.
16ofl7
jaar.
18—22
jaar.
23-35
jaar.
36-50
jaar.
51—60
jaar.
61—65
jaar.
56—70
jaar.
71 jaar
en
daarb.
TOTAAL
incl. onbek.
leeftijd.
VROUWEN,
0,41
100,-
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,--
4,68
5,70
5,-
1,30
1,95
1,57
1,17
—— —
3,95
5,86
—
1,30
0,78
0,71
0,83
100,—
100,—
100,—
100,—
100.—
100,-
100,—
100,—
0.25
9,06
13,05
6,67
14,82
66,67
21,81
16,78
16,67
18,84
8,33
50,—
50,—
20,99
18,41
26,67
18,59
50,—
27,57
30,77
40,-
33,33
33,42
8,33
4,77
7,61
1,36
1,50
1,31
0,96
0,92
0,17
0,11
5,88
'8,62
14,60
15,92
20,95
14,10
19,47
33,33
41,67
4,26
3,43
100,—
25,-
14,40
14,22
4,17
3,57
100,—
50,—
60,-
3,33
13,57
20,85
24,03
25,-
3,70
4,66
20,83
39,29
13,33
0,25
1,41
1,19
25,-
18,31
14,29
100,—
16,67
26,07
31,33
19,91
13,30
1,65
1,40
33,33
32,14
50,—
0,25
29,58
25,-
0,41
0,47
12,50
10,71
14,08
21.43
11,85
12,02
0,23
12,50
3,57
11,27
17,86
16,59
15,88
16,66
10,71
100,—
25,85
20,24
11,76
100,- | -
37,50
22,06
26,35
11,76
13,04
100,—
z
25,-
18,41
10,48
29,41
39,13
—
50,—
25,-
12.78
4,76
23,53
21,74
—
50,—
12,50
5.97
2,33
5,88
8,70
—
-, , , , ,
—
0,83
0,74
5,88
4,85
—
i
-*•,
0,22
5,88
13,04
0,17
100,-
100,-
100,-
100.-
100.-
100,-
100,-
100,-
0,19
0,36
0,34
8,67
0,72
0,34
2,56
12,50
2,53
3,20
13,33
14,86
4,70
7,91
56,25
13,33
28,21
27,06
17,69
21,04
40,-
12,50
33,33
88,46
22,20
22,38
14,81
20,-
18,75
20,-
15,38
8,35
21,29
16,84
20,—
6,25
13,33
10,26
3,28
11,55
8,25
10-
6,67
2,56
8,30
9,93
2,56
0,80
10,10
17,34
10,-
6,25
0,86
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-

BEROEPSKLASSEN.
XVI. Fabricage van gas en electriciteit.
XVII. Bereiding van voeclings- en genotmiddelen.
I-XVII. Totaal nijverheidsbedrijven.
XVIII. Landbouwbedrijven.
294
I
M uce
XIX. Visscherü (incl. visclikweekerig) en jacht.
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
295
L E E F T IJ DEN.
beneden
12 jaar.
12ofl3
jaar.
14ofl5
jaar.
16ofl7
jaar.
18-22
jaar.
23—35
jaar.
36-50
jaar.
51—60
jaar.
61—65
jaar.
MANNEN.
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
0,31
0,19
0,13
0,08
1889
i 1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
0,01
0,02
3,79
4,37
0,30
0,44
1,03
0,02
— | 0,13
0,10
0,08
0,10
0,05
3,49
3,55
0,05
0,01
0,79
0,36
0,54
8,07
8,77
V-
0,69
1,77
0,17
0,16
1,05
1,
1,01
1,65
10,32
10,33
7,69
1,04
6,—
7,32
5,02
8,90
2,27
2,12
11.53
8,44
9,09
11,02
22,34
23,24
32,14
34,62
33,33
33,33
31,-
39,02
34,56
36,87
30,97
35,58
44,17
53,26
36,07
43,37
30,84
31,01
32,14
26,92
35,80
39,58
40,-
34,76
38,12
34,81
21,43
15,39
17,28
11,46
8,-
14,33
14,80
11,17
14,29
11,54
3,70
8,33
9-
1,52
3,20
2,5
66—70
jaar.
71 j aaien
daarb.
TOTAAL
incl onbek,
leeftijd.
3,84
6,17
4,17
8,-
1,22
2.01
1,58
—
3.70
2,08
2,-
1,52
0,88
0,77
37,76
35,90
27,78
25,17
34,64
29,73
16,52
14,84
0.06
0,02
0,42
0,10
0,56
0,48
7,09
7,61
A
B
C
D
A
B
C
D
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
•1899
!
—
I
0,21
0,22
—
I
0,28
0,25
—
0,04
—
1,60
2,11
0,01
—
0,28
3,11
3,30
0,02
0,01
0,16
0,15
0,44
4,06
5,30
0,27
0,18
1,01
0,66
1,36
1,58
8,23
8,68
0,20
0,08
0,75
1,14
0,40
1,65
6,86
7,32
2,74
2,40
9,59
7,44
8,96
10,85
18,18
19,53
27,13
27,78
42,39
48,70
84,44
38,51
30,78
30,51
35,36
36,06
29,71
28,45
32,48
31,09
19,64
19,11
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
1,10
0,71
9,46
8,83
4,84
9,32
18,56
19,13
0,02
0,13
0,55
0,09
6,53
6,92
0,63
0,56
0,52
1,46
0,83
0,09
8,75
8,86
5,60
3,83
2,58
9,27
4,99
2,05
20,06
21,82
16,41
16,38
39,44
40,34
30,44
40,10
31,03
32,14
34,87
33,77
31,65
30,18
33,67
29,79
19,99
17,95
27,63
28,69
30,92
47,32
41,55
41,14
31,48
32,07
30,69
33,21
50,51
30,24
34,90
33,53
18,56
17,12
3,54
3,20
1,97
f,17
1,95
1,13
0,77
0,74
4,10
4,32
1,56
0,82
1,47
1,05
0,87
0,79
100,
100,
100.
100,
100,
100,
100,
100,
0,13
0,05
0,48
7,34
7,10
,09
1,95
3,60
2,80
2,19
5,39
5,21
1,55
0,49
1,66
1,49
1,24
,03
100,
100,
100,
100,
100,
100,
100,
100,
18,75
16,37
10,83
7,80
10,53
12,22
7,29
6,03
beneden
12jaar.
12ofl3
jaar.
14ofl5
jaar.
16 of17
jaar.
18-22
jaar.
23-35
.jaar.
36—50
jaar.
51 —60
jaar.
61—65
jaar.
66—70
jaar.
71 jaar
en
daarb.
TOTAAL
incl. onbek.
leeftijd.
VROUWEN.
11,11
0,09
0,08
3,85
4,44
13,30
12,89
2,76
3,38
5,31
4,20
4,39
1,54
12,18
14,99
100,—
44,44
0,86
0,59
13,64
12,-
42,31
21,11
29,40
28,07
13,33
17,76
17,88
21,68
31,65
28,29
24,50
29,53
0,21
0,05
3,13
0,81
11,37
11,99
10,42
12,28
0,71
0,53
5,44
4,69
50,—
5,69
29,39
29,90
100,—
100 —
33,33
10,75
9,93
27,27
44.—
38,46
44,44
27,06
23,88
11,11
30,40
31,62
37,68
43,71
49,41
54,94
24,84
22,30
5,93
9,19
25,01
26,56
29,30
29,25
31,07
26,97
26,94
22,73
16-
20,-
8,35
8,79
25,11
22,71
17,89
19,58
7,40
11,24
12,29
7,43
27,09
28,07
6,25
2,22
41,67
40,33
19,15
22,83
31,52
31,25
50,-
31,70
10.81
8,95
31,25
85,56
12,50
7,02
30,52
28,62
247-
11,54
8,89
3,17
3,73
14,57
12,05
8,21
6,64
3,46
2,54
6,11
3.20
27,82
26,67
20,65
12,50
18,70
5,17
3,56
25,—
37,78
3,51
10,94
13,55
18,18
1,11
1,06
1,36
5,54
4,88
5,31
1,75
1,16
0,54
2,25
1,15
9,60
10,35
9,09
0,69
0,71
15,97
14,64
4,35
9,38
7,32
1,76
1,41
12,50
8,89
4,16
1,76
3,99
3,51
1,93
0,35
0,69
0,27
1,49
0,80
13,85
11,89
4,35
4,69
5,69-
1,15
0,85
10,27
9,93
9,09
4.
3,84
0,69
0,60
3,49
3,30
3,38
1,05
0,92
0,18
1,13
0,65
16,34
14,20
8,69
7,81
0,81
0,71
0,67
18,75
4,44
6,25
11,11
1,76
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,
100,-
100,-
100,-
100,-
100,
100,-

296 297
BEROEPSKLASSEN.
XX. Wavenhandel (incl tusscheïihandsl. commissiehandel,
lnakelaal•dij en verdere
hulpbedriiven vau den handel).
WT
V
XXII. Orediet- en bankwezen (incl. geld- en
ra* i_ 1 1 1\
effectenhandel).
XXIII. Verzekeringswezen.
XX—XXIIL Totaal handelsbedrijven.
5
-à
V
§
eu
A
A
•R
J
T\
\J
A
a.
•R D C
•n
U
A
xi.
TJ
±5
c
•n
XJ II
A.
J3
c
D
A
J\
•R
D
T\
U
bb
ne
4
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1889
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
1889
1899
* •
beneden
12 jaar.
0,00 3
—
—
—
0,07
0,02
0,05
0,11
—
—
—
0,01
0,01
0,06
0,06
_
—
—
_
—
—
—
4-
—
—
—
0,00 2
—
—
0,05
0,01
0,06
0,08
12ofl3
jaar.
0,05
0,05
0,05
0,14
1,50
0,72
1,11
3,46
| |
—
—
—
0,05
0,32
1,56
0,79
T.
—
—
0,56
0,39
2,44
—
—
—
—
0,17
0.04
0,04
0,04
0,06
i
•M
0,51
1,48
1,79
14ofl5
jaar.
0,22
0,20
0,25
0,31
6-
3,23
' 2,95
6,98
0,04
0,01
0,04
0,12
0,57
1,49
3,21
2,51
__
—
—
—
2,23
0,78
7,32
8,62
—
—
0,40
0,68
0,16
0,15
0,17
0,20
4,12
2,34
3,17
4,18
16ofl7
jaar.
0,66
0,47
0.93
1,20
10,01
6,96
5,35
8,21
0,16
0,09
0,37
0,28
1,94
2,92
4,70
4,67
—
— —
3,36
4,67
7,32
5,17
—
0,11
I
15,15
0,34
0,50
0,36
0,70
0,64
7,21
4,98
4,86
5,97
18-22
jaar.
3,65
3,10
5,42
8,32
26,55
21,53
13,84
19,06
1,46
1,27
3,18
2,75
10,76
14,53
14,37
16,62
1,20
0,39
1,37
1,21
8,38
14,01
2,44
13,79
0,68
0,86
2,85
0,63
3,03
6,39
4,27
2,95
2,54
4,56
4,91
21,01
17,85
14,33
17,47
23—35
jaar.
MAN
27,15
26,93
31,93
38,63
34,58
37,57
30,19
31,44
25,09
26,63
30,02
32,20
43,29
38,57
34,96
3S,40
25,30
23,24
29.66
27/71
31,82
33,46
17,07
20,69
27,21
22,85
23,44
28,80
33,33
30,30
29,18
26,47
26,80
30,87
34,49
37,51
37,69
34,13
35,73
36- 50
jaar.
NE N.
35,96
35,66
35,58
33,30
14,31
19,79
26,43
19,09
39,73
38,56
42,94
39,83
30,91
29,33
25,71
25,01
42,18
41,56
40,83
40;48
25,14
28,40
24,39
29,81
31,98
41,81
37,37
34,81
42,42
30,43
34,64
37,16
36,56
37,42
36,88
20,07
24,40
25,82
22,84
51—60
jaar.
17,99
18,36
15.52
11,66
4,87
6,61
11,90
7,22
19,55
19,16
15,56
16,69
9,19
9,10
9,80
7,96
19,28
21,31
16,17
20,48
18,97
11,67
21,95
13,79
21,77
17,24
17,09
20,25
15,15
16,14
15,87
18,48
18,62
15,67
14,95
6,42
8,10
10,14
7,73
61—65
jaar.
6,46
6,79
4,85
3,30
1,14
1,84
4,12
2,27
6,51
6,56
4,40
4,54
2,03
2,15
3.08
2,27
8,41
5,79
5,15
3,61
7,82
3,11
12,191
8,84 !
9,91
7,84
— f,4
7,91
3,03
6,20
7,34
6,48
4,98
4,12
1,50
0
—
66-70
jaar.
L E
71 jaar
On
en
daarb.
E F T
TOTAAL
1 M n 1 f\ v\ n A IT*
IX1UX
UllUÜJVt
leeftyd.
4.55
4,45
3,48
1,75
0,70
1,15
2,60
1,35
4,47
4,17
2.36
2,32
0,90
0,89
1,74
1,04
3,61
4,15
4,50
3,61
5,03
1,95
—
3,45
4,08
3,01
4,08
3,17
3,75
4,78
4,56
A e\ n
4,36
3,38
2,20
0,82
1,15
1,88
1 i c.
1,18
3,31
3,98
1,98
1,38
0,26
0,58
1,41
0,82
2,98
3,55
1,12
1,27
0,36
0,70
0,79
0,67
_.
3,58
2,32
2,89
1,69
1,56
4,88
3,45
5,44
4,31
6,49
4,43
3,03
4,87
2,73
3,20
3,85
2,18
1,56
0,31
0,81
0,90
0,74
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,-
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,-
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,-
100,—
100,-
100,—
100 —
100,-
100,—
IJ D
béneden
12jaar.
—
—
—
0,05
0,01
0,06
0,26
. —
—
—
0,39
—
0.42
—
—
.
—
__
—
—
—
—
—
—
—
—
__
0,08
0,01
0,25
0,18
E N.
12ofl3
jaar.
0,02
—
—
—
0,68
0,51
0,89
6,07
_
—
—
—
0,19
—
9,55
0,42
_
—
—
_
—
—
—
—
—
—~
—
—
0,02
—
—
0,62
0,45
5,48
3,20
14ofl5
jaar.
0,10
0,04
0,20
0,40
2,94
2,42
1,89
11,37
0,02
—
2,06
—
1,16
0,74
10,90
1,84
_
—
—
—
—
—
—
— • •
. —
—
0,08
0,03
0,36
0,33
2,74
2,19
6,67
6,53
16ofl7
jaar.
0,29
0,17
0,40
0,50
7,67
8,62
4,26
11,33
0,04
0,02
5,15
1 —-
4,06
2,67
7,94
3,26
_
—
__
—
—
—
—
—
—
—
0,25
0,14
0,82
0,58
7,27
7,83
6,20
7,23
18-22
jaar.
1,78
1,50
2,97
7,23
31,89
36,32
7,03
24,70
0,77
0,65
5,15
1,49
22,S2
29,14
9,39
17,79
—
—
33,33
—
12,50
—
—
_
—
11,76
—
1,61
1,34
3,09
6,27
30,91
35,29
8,30
21,16
23—35
jaar.
V R O
16,56
16,99
20,35
33,60
44,40
40,69
14,60
22,40
13,80
14,39
32,99
29,85
51,06
50,-
24,29
34,66
_.
—
9,09
66,67
_
—
—
—
100,—
11,65
—
16,10
16,49
21,09
33,—
45,08
41,80
1B.78
28,54
36—50
jaar.
ü W E
35,69
33,97
37,73
35,18
9,66
8,53
27,01
12,48
33,38
33,56
28,87
42,28
14,70
13,97
23,87
28,64
31.25
27,27
33,33
33,33
25,—
—
—
38,46
—
29,41
50,—
35,30
33,89
36,82
36,31
10,23
9,32
25.33
20,66
51—60
jaar.
N.
22,63
23,59
21,47
16,25
1,93
2,11
21,57
6,24
24,61
26,98
17,53
15,42
5,61
2,20
9,24
9,60
100,—
31,25
36,36
7
100,—
33,33
—
25,-
80,—
15,38
—
23,52
—
22,97
24,23
21,19
16,17
2,24
2,21
15.--
8,01
61—65
jaar.
9,86
9,66
6,85
2,58
0,42
0,47
9,93
2,31
11,09
10,52
6,18
7,46
0,39
0,83
2,34
•2,38
25,-
18,18
12,50
—
—
23,08
—
5,88
25,-
10,06
9,83
7,09
3,38
0,42
0,52
5,90
2,36
66—70
jaar.
6,76
6,77
5,21
2,58
0,26
0,20
7,45
1,33
8,53
6,57
2,06
1,49
0,39
0,37
1,45
0,79
_
12,50
—
-—
25,-
—
15,38
—
8,82
25,-
7,06
6,74
5,—
2,39
0,27
0,26
4,30
1,10
71 jaar
an
DU
daarb.
6,31
7,31
4,81
1,68
0,12
0,11
5,14
1,50
7,76
7,31
—
1,—
0,19
0,09
0,62
0,63
—
9,09
__
-—
__
20-
—
7,69
•—-
2,94
—
6,55
7,31
4,45
1,57
0,12
0,12
2,73
1,07
TOTAAL
i tl pl f\m n o Ir
1HU1< UX1D6J1*
leeftjjd.
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,— '
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,— '
100,—
100,-
100,—
—
100,-
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100 —
100,—
100,—
100,-

296j
299
BEROEPSKLASSEN.
Jaar der telling.
beneden
12 jaar.
12ofl3
jaar.
14ofl5
jaar.
16 of17
jaar.
18—22
jaar.
23-35
jaar.
36—50
jaar.
MANNEN.
51-60
jaar.
61--65
jaar.
66—70
jaar.
L E E F T IJ D E N .
71 jaar
en
daarb.
TOTAAL
incl. onbek,
leeftijd.
beneden
12 jaar.
12ofl3
jaar.
14 of 15
jaar.
16ofl7
jaar.
18-22
jaar.
23-35
jaar.
36-50
jaar.
V E 0 U W E N
51—60
jaar.
61—65
jaar.
66—70
jaar.
71 jaar
en
daarb.
TOTAAL
incl. onbek,
leeftijd.
XXIV. Vrjje beroepen.
1889
1899
0,02
0,03
0,67
0,60
3,39
3,76
6,04
6,31
18,04
18,14
32,87
35,69
21,55
22,42
9,31
7,76
3,31
2,48
2,51
1,47
2,30
1,34
100,—
100,—
0,04
0,05
0,22
0,40
0,91
1,81-
2,48
9,02
12,54
41,33
44,24
27,80
25.03
11,97
7,80
4,44
2,21
2,79
2,10
1,92
2.42
100,—
100,—
XXV. Bijzonder onderwijs (excl. openbaar en
godsdienstonderwijs).
1889
1899
—
0,32
0,02
3,21
0,10
7,58
0,33
21,89
14,72
32,58
42,65
21,91
26,52
7,50
9,76
2,22
2,56
1,56
1,72
1,23
1,62
100,—
100,—
0,02
0,53
0,20
2,78
0,69
4,35
1,52
16,80
15,59
40,76
44,19
23,19
24,64
8,43
8,23
1,81
2,31
0,83
1,50
0,47
1,12
100,—
100,—*
XXVI. Verpleging of verzorging van armen, ouden,
kraamvr., zieken, gebrek., inval., krankz.
1889
1899
0,15
0,31
0,29
0,92
5,6S
7,77
26,33
29,38
31,37
31,46
21,80
16,73
7,70
6,12
4,68
4,12
2,16
3,04
100,—
100, -
—.
0,03
0,02
0,03
0,17
0,39
0,78
6,31
11,17
21,45
40,64
25,78
22,07
23,24
13,31
11,52
5,35
7,53
4,02
3,73
2,47
100,—
100,—
XXVII. Huiselijke diensten (huis- en stalbed. e. d.)
1889
1899
0,19
0,03
0,63
0,97
2,54
1,93
4,40
3,13
11,26
10,15
32,01
31,19
26,50
27,48
13,48
14,22
4,44 ;
5,59
2,98
3,02
1,58
2,28
100,—
100,—
0,16
0,13
1,74
2,12
6,25
6,99
11,20
11,29
31,50
31,84
30,67
29,88
10,40
10,30
4,86
4,39
1,59
1,49
1,03
0,91
0,54
0,65
100,—
100,—
XXVIII. Losse werklieden en andere niet in een
bepaald beroep arbeidenden.
1889
1899
0,06
0,01
0,39
0 ; 20
0,97
0,88
2,39
2,25
9,69
11,38
28,49
30,61
31,84
30,33
15,40
14,38
5,36
5,09
3,46
2,84
1,92
2,02
100,—
100,- •
__
0,38
2,24
1,30
3,55
12,89
11,69
21,31
16,88
25,42
31,17
18,50
25,98
6,36
6,50
5,98
1,30
3,37
5,20
100,—
100,--
XXIX. In dienst van den Staat (exol. post., teleg.,
téléphonie, landsdr. e. a. nyverheidsbedr.)
1889
1899
,
0,01
0,12
1,24
1,46
4,59
3,75
21,01
16,35
36,02
36,60
23,65
27,67
8,52
9,62
2.47
2,41
1,51
1,18
0,97
0,88
100,—
100,—
—
—
0,39
8,62
11,67
41,38
24,12
26,44
33,85
14,94
21,01
3,45
4,67
2,30
3,11
2,87
1,17
100,—
100,—
XXX. In dienst van eene provincie.
XXXI. In. dienst van een gemeente (excl. gasfabr.,
dienst der openb. werken e. a. nijverh.bedr.)
1889
1899
1889
1899
0,01
0,27
0,08
0,08
0,11
0,53
0,43
0,29
2,74
3,34
8,94
7,90
19,95
24,20
36,22
3R,56
36,84
34,05
31,15
33,66
19,50
23,50
12,49
12,94
10,95
6,14!
4,64
4,07
II 5,24
• 3,20
1
1 3,18
|^37
4,67
4,81
2,85
2,10
100,—
100,—
100,—
100,—
—
—
0,22
0,07
—
1,44
0,24
—
1,78
0,97
—
24,36
26,28
22,22
50,95
48,55
11,11
16,10
18,34
22,22
100,—
3,72
4,06
11,11
0,95
0,93
22,22
0,29
0,27
11,11
0,22
0,27
100,—
100,-
100,—
100,—
XXXII. [n dienst van een waterschap.
XXXIII. In dienst van een kerkgenootschap of
kerkelijke gezindte.
1889
1899
1889
1899
.
0,04
0,12
0,18
0,01
0,19
0,12
0,31
0,10
0,70
0,65
0,98
0,74
1,86
2,80
5,10
2,52
19,10
19,77
26,39
29,86
34,14
32,13
31,43
31,53
20,96
20,07
18,56
17,71
8,35
9,41
7,49
7,65
1 7,08
1 7,94
Ij——.
1 5,10
1 4,76
7,58
6,99
4,46
5,12
100,—
100,—
100,-
100,—
—
I
—
0,04
0,04
—
0,11
0,04
1,14
0,13
8,23
6,12
15,38
36,40
38,61
16,67
7,69
31,05
28,44
11,11
38,46
12,64
13,93
27,78
7,69
4,90
4,98
11,11
15,38
3,20
3,88
33,33
15,38
2,28
3,76
100,—
100,-
100,—
100,—
I—XXXIII. Totaal in een beroep werkzamen
1889
1899
0,08
0,08
1,46
1,65
3,32
3,87
4,75
5,03
12,83
13,51
29,13
29,98
25,76
24,80
12,44
11,53
4,49
4,29
1 3,13
2,33
2,43
100,—
100,—
0,16
0,12
1,90
2,20
5,24
5,91
8,70
8,91
24,01
25,01
28,11
28,35
15,17
14,28
8,68
7,81
3,47
3,13
•2,47
2,18
2,08
2,11
100,—
100,—

300
Worden in de eerste plaats de cijfers der groote groepen: nijverheid,landbouw, visscherij
en jacht, en handel en verkeer in de verschillende position vergeleken, dan blijkt, dat, wat reeds
vroeger is geconstateerd bij de beschouwing der verdeeling der werkzame bevolking naai 1 den
burgerlijken staat, de jongere leeftijdsklassen, bijv. bene'den 35 jaar, bij de bedrijfshoofden voor
rekening van anderen bij de beide geslachten bijna doorgaande beduidend relatief sterker zijn
bezet dan bij de bedrijfshoofden voor eigen rekening en dat in de nijverheidsbedrijven en in den
landbouw de leeftijdsbezetting in de klassen beneden 35 jaar bij de mannelijke personen onder B genoemd
grooter is dan bij die onder G. Het gevolg van de beide genoemde verschijnselen is dat de hoogere
leeftijdsklassen bij de twee laatst genoemde categoriën van mannelijke personen in de hoogere leeftijdsklassen
bij de personen in A het sterkst zijn bezet, dan volgen de personen in C en daarna die in B.
Bij de handelsbedrij ven is het, tengevolge van het daarin voorkomen van een groot aantal
jeugdige winkelbedienden, juist tegenovergesteld wat de personen in de positie B en C betreft.
Zijn bij de nijverheidsbedrijven, den landbouw en de visscherij en de jacht de jeugdige
leeftijdsklassen in de positie D relatief veel sterker bezet dan dit bij de overige position het
geval is, bij de handelsbedrijven zijn het de personen in de positie C die in de jeugdige leeftijdsklassen
relatief de sterkste bezetting hebben.
Bij de personen in D bij beide geslachten zijn de jeugdige leeftijdsklassen zoo bij mannen
als bij vrouwen, relatief het sterkst bezet bij de nijverheid, daarna bij den landbouw en het
minst bij de handelsbedrijven. Mét de hooge leeftijdsklassen is het juist omgekeerd.
Wat den arbeid van jeugdige personen aangaat, blijkt uit onderstaand tabelletje dat deze
bij de mannen relatief het meest wordt aangewend bij de nijverheid. Daarna volgt de visscherij,
dan d'e landbouw en daarna de handelsbedrijven. Het minst komt hij voor in de vrije beroepen.
Wijl in de position A, B en 0 in de meeste der klassen I—XXIII slechts een gering
aantal personen werkzaam zijn beneden 16 jaar, zijn voor de berekening van onderstaande
cijfers in die klassen alleen de personen iri de positie D in rekening gebracht.
Percentsgewijze verhouding van het aantal personen beneden l

302
maar omdat de hoogere leeftijdsklassen bij de vrouwen relatief veel minder sterk bezet zijn
dan dit bij de mannen het geval is, zijn de percentages der jeugdigen in de meeste beroepsklassen
toegenomen! Deze toeneming zal, althans voor sommige klassen, bijv. de fabricage van
aardewerk, de oergraverij en de chemische nijverheid, het gevolg zijn van den vroeger reeds
geconstateerden afneming van den arbeid van gehuwde vrouwen. Immers deze afneming deed
op de hoogere leeftijdsklassen haar invloed gelden en moest zoodoende eene relatieve vermeerdering
der lagere leeftijdsklassen tengevolge hebben.
Slechts in enkele klassen is de arbeid van jeugdige vrouwen relatief verminderd, n.1. in
de diamantnijverheid, vermoedelijk door dezelfde oorzaak die daar bij de mannen tot eene vermindering
van het jeugdig element leidde, bij de bouwbedrijven, waarin echter weinig vrouwen
als gewone werklieden werkzaam zijn, in de houtbewerking en in de bewerking van metalen.
De groote vermindering van 68 l / 2 °P circa 8 x j 3 °/ 0 bij den scheepsbouw en de rijtuigfabricage,
verliest geheel hare beteekenis, omdat de percentages berekend werden in 1889 op
2 en in 1899 op 1 vrouw beneden 16 jaar in die klasse werkzaam.
Ook hier dient er weder op gewezen te worden dat de groote toeneming in den handel, door
het verschillend klasseeren der loopbedienden, gepaard gaat met eene eveneens groote vermindering
van het relatief aantal jeugdigen in klasse XXI. Veel van de toeneming in de
nijverheidsklassen zal ook van deze verschillende classificatie het gevolg zijn.
De afneming der percentages bij het onderwijs en in klasse XXXI, in welke laatste klasse
de vrouwen ook in hoofdzaak bij het openbaar onderwijs werkzaam zijn, is weder het gevolg
van het in 1899, anders dan in 1889, tot de beroepslóozen brengen van de kweekelingen.
Is de relatieve sterkte der mannen in de jeugdige leeftijdsklassen, bij de personen in de
positie D, in de meeste beroepsklassen toegenomen, die der hoogste leeftijdsklassen is in de
meeste klassen verminderd. Dat dit laatste ten deele het gevolg van het eerste kan zijn, of
omgekeerd, is duidelijk, doch de cijfers in de tabel onderaan blz. 250 toonen duidelijk aan, dat
ook in verhouding tot het aantal levenden, de beide veranderingen hebben plaats gevonden.
Het volgende tabelletje toont voor de vijf groepen aan hoe de sterkte en de veranderingen
daarin is geweest; voor de vrouwen is het totaal in de positie D werkzame boven
65-jarige vrouwen te gering om daarover afzonderlijk in beschouwingen te treden.
Aantal mannen in de positie D van 65 jaar en ouder in % vau het totaal aantal
werkzamen in
1889 1899
de njjverheid ' . • 2,38 1,92
den landbouw 4,15 4,13
de visscherij en jaclvb 1,75 1,50
handel en verkeer 2,7S 2,92
de vrije en overige beroepen . . . . 4,94 4,21
Met uitzondering van de handelsbedrijven dus overal eene afneming, die bij de nijverheid
relatief het grootst en bij den landbouw relatief het kleinst is.
Aan de vermindering bij de nijverheid hebben op één na alle klassen deelgenomen, alleen
klasse XVII, de bereiding van voedings- en genotmiddelen, is met een kleine fractie toegenomen.
Deze klasse behoort echter tot die waarin relatief een gering aantal ouden van dagen werkzaam zijn.
De vermeerdering van het relatief aantal hoogbejaarden in de handelsbedrijven komt
niet voor rekening van klasse XX, handel, of XXI, verkeer, maar voor die van klasse XXII ?
bank- en credietwezen en XXIII, verzekeringswezen. Zooals reeds is medegedeeld kwamen in
1889 in de laatste klassen geen personen in de positie D voor.
DERDE GEDEELTE.
Overzicht van de in ons land op 31 December 1899 werkelijke woonplaats hebbende
vreemdelingen, gesplitst naar geslacht, leeftijd, burgerlijken staat en
beroep, met vermelding van de positie daarin bekleed.
Reeds bij bewerking der uitkomsten van de telling van. 1889 bestonden er tusschen de
Regeering van ons land eenerzijds en die van Duitschland, België, Oostenrijk-Hongarije en Italië
anderzijds, overeenkomsten om van de in ons land wonende Duitschers, Belgen, Oostenrijkers, Hongaren
en Italianen, nominatieve staten te maken, vermeldende de namen, voornamen, woonplaatsen,
geboorteplaatsen, leeftijden, beroepen enz., en die aan de betrokken regeeriugen te
doen toekomen, terwijl de genoemde regeeringen zich daarbij hadden verbonden om van de
Nederlanders, in den vreemde geteld, gelijksoortige opgaven te doen.
Ook bij de bewerking van het materiaal der telling van 1899 werden dergelijke opgaven
verzameld en aan de betrokken regeeringen toegezonden en werden ook door onze Regeering
de bedoelde mededeelingen uit den vreemde ontvangen.
Met betrekking tot de in Nederland wonende vreemdelingen worden hieronder enkele
samenvattende overzichten gegeven.
Tabel I vermeldt afzonderlijk voor Duitschers, Belgen en voor de overige vreemdelingen
in totaal de verdeeling naar geslacht, burgerlijken staat, leeftijd en beroep (beroepsklasse) met
de positie daarin bekleed.
Tabel II geeft eveneens voor Duitschers, Belgen en andere vreemdelingen een provincies
gewijs overzicht daarvan, met weglating van de verdeeling naar den leeftijd en den burgerlijken
staat, gesplitst naar geslacht, beroep (beroepsklasse) en de positie daarin bekleed.
Onder de overige vreemdelingen zijn begrepen personen met onbekende nationaliteit en
personen zonder nationaliteit.
Bij de beoordeeling der cijfers houde men in het oog, dat de bewerking dezer overzichten
geschiedde geheel naar dezelfde beginselen welke aan de bewerking der beroepstelling van
31 December 1899 zijn ten grondslag gelegd.
Het ware ongetwijfeld wenschelijk geweest aan deze tabellen overeenkomstige overzichten
te kunnen toevoegen nopens de in den vreemde wonende Nederlanders. De, daaromtrent
verkregen opgaven zouden echter eerst na een omvangrijken arbeid, waarvoor thans de gelegenheid
ontbrak, in een vorm moeten gebracht zijn waarin zij eenig inzicht konden geven in de
beroepen door de in de genoemde landen wonende Nederlanders uitgeoefend, en de positiën
daarin door hen bekleed.

• —
• —
I. AANTAL IN NEDERLAND
BEROEPSKLASSEN.
I. Fabricage van aardewerk, glas, kalk
en steenen.
Totaal . . .
II. Bewerking van diamant en andere
edelsteeiien en fijne gesteenten.
Totaal , . .
III. Boek- en sfceendrukkerij, drukken
van hout-, koper-, staalgravure,
photographie enz.
Totaal . . .
IV. Bouwbednjven (incl. reiniging van
•gebouwen en aanleggen, onderhouden
en reinigen van wegen en
straten, ook gemeentelijke dienst).
Totaal . . .
V. Chemische nijverheid, fabricage van
kaarsen, olie, vernis, vet, zeep,
ontplofbare stoffen, verfstoffen.
Totaal . . .
VI. Hout-, kurk-, stroobewerking, sny- en
draaiwerk van verschillende stoffen.
VIL Kleeding en reiniging.
Totaal . . .
Totaal . . .
Positie in het beroop.
|
—
—
—
—•
——
3
—
—
4
4
1
1
304
11
1
\
7
7.
7
7
31 DECEMBER 1899 WERKELIJKE WOONPLAATS HEBBENDE
A. DUIT
10
3
3
12
12
1
—
_
—
1
1
32
1
1
1
14
15
2
4
25
31
23—35
1876
G.
3
15
38
47
—
—
—
5
2
14
21
30
3
56
89
3
185
17
16
4
20
.40
44
1
12
19
76
1864
O.
1
1
2
16
20
—
1 3
1 i 3
3
6
12
21
9
3
43
55
2
1
1
1
5
5
4
34
43
23
2
11
37
73
36—50
G.
4
3
11
31
49
—
14
12
15
32
88
5
150
243
7
4
54
20
41
9
44
94
73
2
19
35
129
1863
1849
L E E F T IJ D E N EX
51—60
1848
1839
MANNEN.
O.
_
1
5
6
1
1
4
1
4
9
5
28
33
3
2
5
5
9
14
6
1
15
22
G.
1
11
15
18
—
1
1
9
3
4
16
61
1
67
129
4
12
2
9
28
1
9
38
35
17
10
53
O.
1
1
—
—
—
3
3
2
2
6
10
—
—
3
1
4
2
1
3
61—65
G.
2
1
8
11
—
—
2
2
24
23
47
1838
1834
1
1
6
1
o
12
24
1
25
O.
—
—
—
—
—
1
1
2
2
—
—
—
—
—
66—70
G.
1
1
1
—
1833
1829
1
—
—
14
1
11
26
—
—
5
1
7
15
1
3
19
0.
—
— !
-
— !
— l
_.. |
— i
1
—— x
—--
VREEMDELINGEN NAAR < 3ESLACHT,
S C H E R S.
GEBOORTEJAREN.
71
en
dnarboven
1828
en
vroeger.
G.
1
1
2
4
1
19
12
IBI
1 1
1
1 Q
ür
28
1
3
o.
—
• —
—
- —
2
o
TOTAAL.
(iciinwd,
11
5
20
96
132
1
4
5
32
1
7
34
74
236
19
320
566
16
6
15
11.
Ongehuwd.
. 2
2
3
47
54
1
4
5
9
8
30
47
21
6
131
158
5
1
4
2
48 i 12
102
17.
82
201
220
5
40
70
_Jd 335
14
4
72
90
35
2
16
101
154 •
OP .
beneden
of of of 18—22
iz 14 ie
12
jaar. 13 15 17 1881
1888 1887 1885 1883
en
later. 1880 1884 1882
1877
0. O. O. O. G. O.
A
B
C 1
D 1 9 5 2 11
— 1 9 6 2 11
A — — — — - —
B
C
D — — — ._ — 3
— __ — — — 3
A —
1 1
B
C —
1
D
2 1 1 8
— 2 1 2 10
A
2
B —
CD 1
3 10 10 1 30
A
BCD
A
BCD
A
BCD
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
O.
• —
—
—
—
—
—
—
12
of
13
1887
14
of
15
1885
16
of
17
1883
1886 1884 1882
O.
—
—
—
—
—
_.
3
3
O.
—
1
1
1
1 |
1
1
—
3
3
O.
—
3
3
—
— ,
1
8
9
305
LÊEFTUD, BEROEP EN DE POSITIE DAARIN BEKLEED
1
18—22
G.
—
._
—
.
—
1881
1877
2
2
O.
—
1
1.
1
2
R
._.
21
1
18
40
23-35
G.
—
—
—
_
—
1876
1864
O.
—.
1
1
—
—
1
1
1
1
2
19 65
1
10
3 28
22 |1O4
i
36—50
G.
—
_
—
—
—
41
10
5i
1863
1849
O.
—
51—60
1848
1839
VROUWEN.
2
2
—
—
—
28
2
7
37
G.
1
1
—
—
_
1 !
18
3
21
O.
—
__
—
—
—
8
1
3
12
i
61—65
1838
G.
—
__
—
—
—
—
1834
3
3
O.
—
—
—
.—
3
3
66—70
G.
—
__
-
—
—
•
1S33
1829
4
4
O.
—
—
—
—
—
1
1
2
2
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
—
—
.
l
1
—
3
1
4
O.
—
—
—
—
—
TOTAAL.
Gehuwd.
—
1
1
1
1
90
17
107
Oiigolwwil,
—
—:
8
8
1
1
1
3
4
1
1
1
1
2
1
1
128
1
14
70
213

306 307
BEROEPSKLASSEN.
VIII. Kunstnijverheid.
Totaal . . .
IX. Leder, wasdoek, caoutchouc.
X. Oer, steenkolen turf.
XI. Metalen (bewerking van).
Totaal . . .
Totaal . . .
Totaal . . .
XII. Vervaardiging van stoom- en andere
werktuigen, instrumenten, oorlogsmaterieel.
Xm. Scheepsbouw,
rijtuigen.
XIV. Papier.
Totaal . . .
vervaardiging van
Totaal . . .
Totaal . . .
1
)eneden
of of of
12 14 16
12 13
1
jaar,
15 17
1888 1887 1885 1883
S en
later. 1886 1884 1882
3
O. O. O. O.
A , , .
B
0 — — —
D
2
— — — 2
A _ _
B — — — —
0
D 1 1 8 2
1 1 8 2
A _ _ _
B
0 — —
D
1 5
— 1 5
A — — — —
C —
D 1 7 12
1 7 12
A — — — —
nJJ
0
D z 2 4 2
2 4 2
A — —
B
C D
2
2
A
B0I)
—
3
3
1
1
1
1
18—22
G.
1
—
1
__
—
—
—
—
1
1
—
1
1
2
—
—
1881
1877
O.
7
7
2
i
8
11
_
14
14
—
1
19
20
2
4
22
28
—
_
1
4
5
23—35
G.
1876
1864
8
1
2
11
17
i
7
25
_
6
53
59
10
7
41
58
19
19
31
69
1
8
9
2
15
17
O.
5
1
1
9
16
13
13
27
_
2
17
19
3
i
3
27
34
12
21
30
63
1
2
3
2
2
36—50
G.
11
6
17
50
1
o
28
81
5
2
8
58
73
37
6
60
103
43
15
41
104
1863
1849
2
1
8
11
2
6
17
25
MAN NEN.
O.
3
—
3
9
—
6
15
_.
1
7
8
2
4
6
3
2
11
16
3
3
1
1
2
L E E F T IJ
51—60
G.
1848
1839
8
1
9
27
—
2
29
_
3
17
20
18
1
15
34
12
7
10
29
_
2
1
6
9
2
4
6
O.
—
—
1
—
—
1
1
—
._
1
1
1
2
3
ft
1
—
1
D E
61—65
G.
1838
1834
1
1
2
10
—
2
12
10
10
10
3
5
|_18
6
2
8
1
2
3
4
1
5
O.
,
—
—
1
—
—
1
—
—
1
—
—
1
1
—
_
—
—
N E N
66—70
G.
1833
1
—
1829
1
7
-
1
8
2
3
5
6
5
11
9
3
12
1
2
3
1
z
1
0.
—
j
i|
il
— 1
1
—
—
3
2
2 1
•
2
E"B O
71
en
laarboven
1828
en
vroeger.
a.
l-
t lio
1
1
11
1
5
7
9
1
1
11
3
2
ü
2
1
1
—*.
O.
—
—
1
—
—
1
_
1
1
—
—
—
2
—
2
—
3 . •—
-—«
3
— • — _
—
O R T . E N J A R ] E N
TOT, iAL.
(Inluid.
30
1
10
41
121
2'ï
41
167
8
2
18
146
174
90
18
128
236
92
42
90
229
9
2
27
38
10
11
37
1 58
Ongolimvd.
8
1
1
18
28
2S
2
39
69
1
3
45
49
6
i
4
73
84
23
28
74
125
1
7
8
2
1
12
15
——-
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
O.
—
—
—
—
—
—
__
—
_
—
12
of
13
1887
1886 1884 1882
O.
—
—
—
—
—
__
—
1
1
14
of
15
1885
O.
—
—
—
—
—
—
—
1
1
16
of
17
1883
O.
—
—
.—
—
—
—
—
_
18—22
G.
—
—
—
...
.—
—
1881
1877
.
—
O.
—
—
—
—
1
1
—
1
1
—
1
1
1
1
23—35
G.
—
—
—
—
—
—
1876
1864
1
1
O.
3
3
1
1
1
1
—
—
1
1
1
1
36—50
G.
—
2
2
1863
1849
2
2
—
1
1
—
51—60
1848
1839
VROUWEN.
O.
—
—
—
—
—
—
—
—
_
—
1
1
G.
—
—
—
—
—
—
_
_
1
1
O.
1
1
—
—
—
—
—
—
61—65
G.
—
—
—
—
1838
1834
1
—
1
—
_
1
—
O.
—
—
—
—
«
—
—
66—70
G.
—
—
—
—
—
—
__
—
1833
1829
O.
—
—
— •
—
—
—
—
„
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
1
1
—
—
—
2
—
2
—
—
O.
—
—
—
—
—
— •
—
.
TOTAAL.
Golinwd.
—
—
_
—
1
—
_
1
2
2
2
2
3
1
4
1
1
1
1
Ongehuwd.
—
__
. —.
—
4
4
—
_
l
1
2
2
1
1
5
5
2
2

BEROEPSKLASSEN.
XV. Textiele nijverheid.
Totaal . . .
XVI. Fabricage van gas en electriciteit.
Totaal . . .
Totaal . . .
Ï—XVIL Totaal nijverheidsbedrijven.
XVIII. Landbouwbedrijven.
Totaal . . .
Totaal . . .
XIX. Visscherij (incl. viscllbweekerij en
jacht.
Totaal . . ,
XX. Warenhandel (incl. tusschenhandel,
commissiehandel, makelaardij en
verdere hulpbedryven van den
handel
Totaal . . .
di
1
.9
:!
A
B nU
D
A
B
n
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
0
D
XVII. Bereiding van voedings en genotmiddelen.
>eneden
12
jaar.
1888
en
In+pv
0.
—
—
1
1
—
12
of
13
1887
0.
3
3
2
o
21
81
7
7
2
2
14
of
15
1885
i
ü.
1
4
5
7
7
2
70
7?,
16
16
1
9
9
1 19
16
of
17
1883
1886 1884 1882
0.
10
10 I
17
'17
1
82
83
34
34
1
29
10
40
308
18—22
G.
2
2
—r—
2
2
3
1
10
14
2
2
1881
1877
1
1 1
5
11
7
O.
1
1
19
21
1
3
4
2
5
65
72
13
1
19
252
285
2
2
63
67
1
1
2
5
3
100
28
1R6
23—35
G.
1
8
28
37
2
1876
6
g
35
3
16
82
136
191
9
94
425
719
75
14
76
156
1864
2
1
3
213
9
63
22
| 307
O.
1
2
8
15
26
1
1
2
12
3
18
118
151
91
11'
81
378
561
10
5
120
135
110
9
207
38
359
36—50
G.
1
2
21
39
63
1
12
13
109
3
41
108
261
487
23
152
659
1321
224
1
| 121
346
1863
1849
1
2
3
426
18
152
30
626
L E E F T IJ D E N BS
MA NNEN.
u.
1
1
2
1
1
4
39
19
35
48
3
16
114
181
11
14
43
59
1
1
85
5
78
20
188
51—60
G.
4
2
4
8
18
1848
1839
1
1 1
38
2
13
23
76
247
8
45
195
495
151
1
74
226
221
5
47
11
284
u.
1
1
2
—
1
1
3
5
13
2
3
19
37
6
14
20
_
30
1
10
3
44
61—65
G.
3
3
4
10
1838
1834
1
1
7
3
22
32
101
13
85
L99
77
3
45
125
2
2
66
2
20
3
1 91
0.
—
—
1
2
3
6
1
2
9
•1
6
7
—
9
4
13
66—70
GK
1883
1829
1
1
3
2
7 1
1
1
2
7
1
2
10
70
2
8
34
L14
63
1
20
84
—
.
53
3
5
3
64
U,
—
—
.
3
H!
4
'À
2
3!
E
*--
3
.-'
1
-
E
BOORTENJAREN
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G |
3
1
O
4 —
—
—
9
6
IL
96
1
6
37
E4ÎT
r~79
32
Ui
• — • —
47
5
—
—
—
5
3
8
2
2
4
- —
4
2
•LJL
TOTAAL.
(Iclmnil. | Oimolimvd.
12
6
40
83
141
2
2
21
25
205
8
74
245
532
1195
43
319
1445
3002
669
5
'6
370
1050
3
3
3
9
1031
38
293
71
! 1433
3
2
11
53
69
1
1
5
7
20
7
32
236
295
180
17
123
949
1269
34
1
11
308
1
2
3
248
18
440
105
811
Deneden
12
jaar.
1888
en
latei'.
O.
~ 1
— 1
—
17
17
17
17
—
2
2
of
13
1887
1886 1884 18S2
O,
—
1
1
—
—
—
5
5
2
2
1
1
14
of
15
1885
O.
8
8|
—
—
—
15
15
12
12
2
1
3
lb
of
17
1883
O.
10
10 |
—
1
1
1
22
23
11
11
4
2
6
18—22
G.
1
1881
1877
1
2 1
—
•
—
—
2
1
1
4
—
2
1 2
O.
2
1
20
23 |
—
1
3
4
21
24
48
75
22
22
4
1
29
3
! 37
309
23—35
G.
3
3
1876
1864
1
1
2
20
8
28
1
2
0
22
7
|.29
O.
12
12 1
-
—
2
1
3
65
1
13
51
130
16
16
1 —
12
3
40
4
59
36—50
G.
1
1863
1849
—
1 1
—
2
2
44
1
14
59
2
3
K
56
9
1
66
51-60
1848
1839
V R O U ^VE*
1.
O. | G.
2
1
3 1
1
— 1
2
1
3
32
2
12
46
5
1 —
13
393
| 28
—
—
—
2
—
2
22
3
25
17
H
28
30
10
40
1
i
O.
—
—
— 1
- —
—
—
8
1
4
13
2
2
1-
5
3
.2
10
1
61—65
1838
1834
G.. '
—
—
_
1
1
5
5
11
2
13
12
1
2
15
i
i
O.
—
—'
—-
1• —
—
—
—
3
3
—
1 —
3
2
1 &
66—70
G.
—
—
—
• 4
1833
1829
4
8
8
8
3
11
O.
—
- 1
—
—
—
3
3
—
1 —
1
1
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
—
—
O.
—
—
— 1 —
— —
—
—
7 •
1
g
9
3
12
16
61
23
—
—
—'
—
—
1 —
TOTAAL.
Qoliuwd. | Ongehuwd.
—
—
1
1
4
6
6
1
7
.104
11
27
133
48
21
69
—
146
36
• 4
186
2
2
1
52
57
—
—
2
3
23
28
133'
3
20
174
330
70
70
—
—
38
15
87
12
152

310 311
BEROEPSKLASSEN.
cL
95
1
g
«5
PI
55
&
beneden
12
jaar.
1888
en
latev.
O.
12
of
13
1887
O.
14
of
15
1885
O,
16
of
17
1883
1886 1884 1882
0.
18—22
G.
1881
1877
0.
G.
23—35
1876
1864
O.
36—50
G.
1863
1849
L E E F r
51—60
1848
1839
MANNI
O.
G.
N.
O.
r u D E
61—65
G.
1838
1834
O.
N E }| J1BO
66—71
G.
1883
1829
0.
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
O.
O R T BNJAE! E N.
TOTAAL.
Geluwd.
Ongehuwd.
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
O.
12
of
13
1887
1886 1884 18S2
O.
14
of
15
1885
O.
16
of
17
1883
O.
18—22
G.
1881
1877
O.
23—35
G.
1876
1864
O.
36—50
G.
1863
1849
VR
O.
51—60
1848
1839
OUWEN.
G.
O.
61—65
G.
1838
1834
O.
66—70
G.
1833
1829
O.
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
O.
TOTAAL.
Qohinvd.
Ongehuwd.
XXI. Verkeerswezen.
Totaal . . .
XXII. Orediet- en bankwezen (inol. gelden
effectenhandel).
XXIII. Verzekeringswezen.
Totaal . . .
Totaal . . .
A
B
C
D
A
B
0
D
A
B
0
D
1
1
—
—
—
5
5
—
—
1
7
8
1
1
—
—
1
28
29
1
1
—
2
2
—
—
3
3
30
93
129
4
4
1
1
99
15
50
118
282
1
1
2
3
3
30
18
41
135
224
i
7
8
4
4
270
30
107
176
583
i
6
2
9
9
9
29
9
16
48
102
2
1
3
1
1
113
10
24
54
201
3
i
2
6
1
1
2
5
3
7
15
—
_
—
__
33
38
11
55
1
2
3
—
__
3
3
—
.
—
.._
22
23
7
34
z
—
_
3
3
m_
_.
—
—
21
3
24
—
•t
1
1
1
1
1
—
_
558
60
192
371
1181
7
11L
11
2
21
1
13
1
15
71
30
92
327
520
0
a 11
14
17
6
6
—
—
—
—
—
—
2
1
3
—
—
6
6
14
26
8
1
5
14
15
15
25
55
38
1
3
42
•
19
7
5
31
26
2
28
3
3
9
1
2
12
1
1
1
1
—
—
6
6
2
2
87
31
12
103
—
..., „
—
46 .
30
45
121
—
—
XX—XXIII. Totaal handelsbedrijven.
XXIV. Vrge Beroepen.
Totaal . . .
A
B
0
D
1
1
—
7
—
1
11
16
28
1
1
31
38
70
4
5
1
1
2
9
8
8
6
135
121
270
15
313
24
117
140
594
36
140
28
259
168
595
59
697
48
274
208
1227
78
116
14
96
68
294
24
337
17
73
66
493
25
35
1
13
10
59
6
100
5
30.
14
149
15
9
4
3
16
—
75
58
10
98
3
6
1
7
1
69
6
5
80
3
5
2
7
—
1596
100
509
445
2650
163
321
49
552
432
1354
110
2
2
—
—
1
•i
2
1
3
1
6
3
9
2
2
2
1
10
1
35
17
63
12
30 .
8
5
43
7
27
3
55
29
114
38
94
1013
108
5
32
3
16
8.
59
7
56
10
2
68
3
8
3
2
13
—
21
222
27
—
4
2
6
—
8
3
1
12
—
1
1
—
22
6
1
29
—
2
2
—
233
39
5
12
289
16
84
15
117
57
273
60
XXV. Bjjzonder onderwas (excl. openbaar
en godsdienstonderwijs).
XXVI. Verpl. of verzorg, v. armen, ouden,
kraamvr., zieken, gebrek., inval., krankz.
XXVII. Huiseiyke diensten (huis- en
stalbedienden e. d.).
XXVIII. Losse werklieden en andere niet
in een bepaald beroep arbeidenden.
XXIX. In dienst v.d.Staat (incl.post., teleg.,
téléphonie, landsdr. e. a. nyverheidsbedr.)
XXX. In dienst van eene provincie.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
6
1
—
1
—
27
2
2
2
1
—
—
—
1
—
122
—
7
6
8
11
—
10
16
3
373
18
24
8
36
9
3
20
37
22
139
10
6
11
17
7
2
4
24
8
37
1
4
1
1
2
—
2
12
—
19
1
1
2
1
—
3
1
8
4
1
—
8
_ — — •
.

•
312
313
BEROEPSKLASSEN.
XXXIII. In dienst van een kerkgenootschap
of kerkelijke gezindte.
XXXIV. Gepensionneerden (uit openbare,
kerkelijke of particuliere kassen).
XXXYI. Zonder beroep.
I—XVII. Nijverheidsbedrijven.
XVIII. Landbouw.
XIX. Visscherü en jacht.
XX—XXIII. Handel en verkeer.
XXIV-XXX1ÏÏ. Andere
Totaal I—XXXIII.
Algemeem totaal I—XXXVI.
Positie in het beroop.
|
beneden
12
jam 1 ,
1888
en
later.
0.
—
—
12
of
13
1887
1841 558
1
—
—
1
2
14
of
15
1885
16
of
17
1883
1886 1884 1882
0.
—
—
21
7
—
7
—
35
1843 591
0.
1
—
494
72
16 .
—
28
10
126
620
0.
15
—
396
83
34
—
70
53
240
636
G.
—
—
18—22
6
14
2
1
9
4
30
36
1881
1877
O.
27
—
467
285
67
2
270
186
810
1277
23—35
1876
1864
G. O.
5 104
1 3
47 319
719 561
156 135
3 • —
594 595
83 622
1555 1913
1603 2235
36—50
G.
12
13
114
1321
346
3
1227
192
3089
3216
1863
1849
L E E F T IJ D E N EK
51—60
1S4.8
1839
MANNEN.
0.
49
34
112
181
59
1
294
258
793
939
G.
15
115
495
226
—
493
82
1296
1426
0.
13
14
64
37
20
—
59
64
180
258
61—65
G.
4
1838
1834
5
84
199
125
2
149
37
512
601
0.
13
3
23
9
7
—
16
37
69
95
66—70
G.
1833
1829
3
7
104
114
84
_
98
19
315
426
0.
5
3
12
11
5
—
1
14
37
52
IEBOORTENJAREN.
71 en
Daarboven
1828
en
vroeger.
G.
3
11
66
40
11
—
80
18
149
f26
O.
10
3
36
8
4
—
7
23
42
81
TOTAAL.
Qolmwil.
34
52
836
3002
1050
9
2650
435
7146
8034
Ongnliinvd.
237
60
4320 1
1269
354
3
1354
1267
4247
8627 1
beneden
12
jaar.
1888
en
later
O.
—
12
of
13
1887
1732 595
17
—
2
1
20
1752 613
i
14
of
15
188E
16
of
17
1883
188€ 1884 18S2
O.
—
5
2
1
10
18
O
—
588
15
12
3
27
57
645
18—22
1881
1877
23—35
1876
1864
36—50
1863
1849
51—60
1848
1839
VROUWEN.
61—65
ft.
—
ft. O. O. G O. ft O. ft O.
617 2 105 1081 1774 2182 2212 1161 1069 423 384
— : 36 — 242 — 136 — 75
621 2 98 576 1659 684 1991 325 920 123 334
23
11
9
53
4
—
2
1
75
22
63
345
28
3
43
41
130
16
114
1238
59
5
108
49
46
5
59
726
25
28
68
28
13
2
13
272
5
13
27
O
96 7 505 115 1498 221 836 149 300 50
1838
1834
O.
16
49
3
—
-
6
•74
83
132
66—70
ft.
—
244
4
8
12
8
32
276
1833
1829
O.
15
57
3
—
1
45
49
106
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
ft
—
509
8
12
29
3
52
561
O.
9
78
—
—
2
31
33
111
T 0 T A À L.
(lolmwil. Ongehuwd.
— 529
— —
5657 5326
133 330
69 70
— •
289
135
626
6383
—
273
2822
3495
8821
ï) Waaronder 2 van onbekenden leeftjjd. • i Waaronder 2 gehuwd.
•

,
314
I. AANTAL IN NEDERLAND OP . il DECEMBER 1899 WERKELIJKE WOONPLAATS HEBBENDE
B. BEL
VREEMDELINGEN NAAR < 3ESLACHT,
GEN.
315
LËEFTUD, BEROEP EN DE POSITIE DAARIN BEKLEED.
BEROEPSKLASSEN.
I. Fabricage van aardewerk, glas, kalk
en steenen.
Totaal . . .
II. Bewerking van diamant en andere
edelsteenen en fijne gesteenten.
Totaal . . .
III. Boek- en steendrukkerij, drukken
van hout-, koper-, staalgravure,
photographie enz.
Totaal . . .
IV. Bouwbedrijven (inol. reiniging van
gebouwen en aanleggen, onderhouden
en reinigen van wegen en
straten, ook gemeentelijke dienst).
Totaal . . .
V. Chemische nijverheid, fabricage van
kaarsen, olie, vernis, vet, zeep,
ontplofbare stoffen, verfstoffen.
Totaal . . .
VI. Hout-, kurk-, stroohewerking, snjj- en
draaiwerk van verschillende stoffen.
VII.
Kleeding en reiniging.
Totaal . . .
Totaal . . .
1
1
g
J
&
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
0D
A
BCD
A
BCD
A
B0D
A
B
0
D
eneden
12
aar.
1888
en
ater.
0.
—
—
—
—
__
—
—
_
—
—
—
—
12
of
13
1887
14
of
15
1885
16
of
17
1883
188G 1884 1882
0.
2
2
—
z
1
1
—
2
R
4
4
—
1
1
0.
4
4
—
I
—
—
—
2
?,
1
1
7
7
—
5
5
0.
6
6
—
—
__
— '
3
3
—
9
9
1
1
1
5
6
—
9
9
18—22
G.
-
1
1
—
—
—
1
1
1881
1877
1
1
1
1
1
0.
1
14
15
—
1
1
—
— •
1
1
40
40
1
1
1
19
20
—
11
11
23-35
1876
G.
3
32
35
—
1864
6
6
__
1
5
6
25
2
55
82
1
1
3
1
6
27
20
47
9
4
13
0.
1
11
12
—
1
1
—
1
1
3
2
27
32
2
111
5
2
15
17
3
1
10
14
36-50
1863
1849
L E E F T IJ D E N EN
51—60
1848
1S39
• MANNEN.
G.
1
1
11
32
45
—
3
3
2
4
6
31
3
74
108
1
1
3
5
40
11
24
66
22
3
4
29
O.
1
1
—
—
—
—
,
1
16
17
3
1
4
8
2
2
4
G.
3
6
9
1
1
2'
1
1
2
14
1
28
43
1
3
4
15
4
19
9
1
5
15
0.
1
1
—
—
•—
—
4
4
—
1
1
1
1
2
61—65
G.
1838
1
6
7
—
—
_
1834
1
—
1
7
10
17
1
1
3
1
7
11
3
1
1
5
66—70
0. G.
— 2
. 1
1
— 4
— —
—
z
__
—
—
— 5
6
— 11
—
—_•—••••••
7
1
— 8
—
1833
1829
1
0.
—
-
—
—
-
GEBOORTEJAREN.
71
en
[laarboven
1828
en
vroeger.
G.
—
V
i
—
—
V
1 1
—
5
1__
O.
—
—
—
—
—
,
—
—
—
6 —
1. —
1 — _
TOTAAL.
Gehuwd.
3
1
19
78
101
2
10
12
4
1
10
15
83
6
179
268
2
15
8
16
97
21
58
158
50
5
16
71
Ongehuwd.
1
3
37
41
2
2
1
5
6
4
2
100
106
2
2
1
3
8
7
2
54
63
6
1
39
46
_—-
beneden
12
aar.
1888
en
ater.
0.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
12
of
13
1887
14
of
15
1885
16
of
17
1883
1886 1884 1882
0.
1
1
—
—
—
1
1
1
1
O.
1
1
1
1
—
—
—
1
7
8
O.
1
1
—
—
1
1
4
3
7
18—22
1881
G.
—
—
' —
—
1877
1
1
2
2
0.
5
5
—
—
1
1
17
20
37
23-35
1876
G.
1
1.
—
—
1864
1
1.
14
14
O.
1
1
1
1
—
4
4
25
2
17
44
36-50
1863
G.
1
1
—
—
1849
3
8
25
2
27
51—60
1848
1839
VROUWEN.
O.
-•
—
—
—
16
1
3
20
G.
—
—
—
3
S
5
1
1
7
i
O.
—
—
—
—
6
1
1
8
61—65
1838
G.
—
—
1834
2
2
3
1
4
i
O.
—
—
—
—
1
1
66-70
1833
G.
—
—
—
1829
1
—
1
2
O.
—
.—
—
—
—
1
2| 1
71 en
daarboven
1828
en
vroeger.
-
G.
• —
—
—
—
—
0.
—
—
—
—
—
—
_
—
TOTAAL.
Qohuwd.
2
2
— •
—
— .
3
8
11
51
1
4
56
Ongehuwd.
.
9
9
M Im
—
2
2
• 7
7
70
18
53
127

• —
—
—
—
—
- • —
— •
316 317
ie in het beroep. ||
18—22
G.
—
—
—
—
—
—
. ..
2
2
—
—
—
—
—
1881
1877
0.
—
—
—
9
9
2
4
6
—
5
25
30
.._
2
2
4
—
1
l
1
1
3
5
! G.
23—35
3
1876
1864
1
41
8|
8
7
15
—
1
1
2
6
6
25
37
2
9
11
—
1
1
2
5
7
O.
2
3
5
4
8
12
—
7
7
3
1
18
22
4
1
3
8
—
6
6
3
3
36—50
G.
4
3
1
8
13
4
17
—
2
2
4
10
o
10
20
43
1863
1849
7
8
15
3
2
5
1
3
7
11
MAJNBN.
O.
—
—
—
3
1
4
—
— •
1
7
8
1
1
2
— ,
2
2
—
—
LEEF' r IJ D E
51—60
G.
1848
1839
2
1
3
7
i
1
9
1
1
2
6
1
14
3
1
4
2
1
3
1
1
O.
—
1
1
1
2
3
—
—
—
—
—
1
1
?,
—
—
1
1
61—65
G.
—
1
4
4
-•
—
1838
2
1834
1
2
5
1
1
2
1
—
1
—
—
O.
—
—
—
__
—
—.
—
—
—
—
—
—
—
.
—
—
.
—
N ]B J
66—7o|
1833
G.
3
z
3
1829
5
—
1
6
—
. 1
1
3
1
4
1
1
2
2
1
3
—
—
0,
—
—
—
—
1
1
—
—
—
—
—
—
-
—
-•
-^
G E B O
71
en
laarhoven
1828
en
vroeger.
G.
• -
—
6
~~~ —
—
6 —
—
—
—
8
2
O.
—
—
—
—
—
—
—
—
io I - -
—
-
—
1
3
1
—
1
1
—
.
—
—
O R T
TOT4LAL.
Geluwd.
12
4
7
28
43
]_ .
13
57
i
4
4
9J
35
q
18
59
115
14
1
19
34
9
1
7
17
2
6
12
20
E J A : RE
öllgl'lllld.
2
6
8
9
25
34
—
2
12
14
4
8
65
77
6
3
13
22
13
13
1
2
7
10
jeneden
of' of of
12 14 16
12 13 15 17
jaar.
BEROEPSKLASSEN.
1888 1887 1885 1883
en
later 1886 1884 1882
'S
O. O. 0. O.
A — — — —
B
VIII. Kunstnijverheid.
C — —
r>
1 1
Totaal . . . _ 1 — 1
A _ 1
IX. Leder, wasdoek, caoutchouc. B
n
— — —
D
4
Totaal . . .
1 4
A — — — —
TJ
X. Oer, steenkolen turf.
li
c
— — —
D
1
Totaal . . . _
1
A —
—
T»
JJ
XI. Metalen (bewerking van). 0D — 1 1
1 6 8
•i
Totaal . . .
Q
7
XII. Vervaardiging van stoom- en andere A
—
werktuigen, instrumenten, oorlogsmaterieel.
0
B
—
D
2 3
Totaal . . .
2
A
— — —
XIII. Scheepsbouw, vervaardiging van B
rijtuigen.
0
D 2 1 1
Totaal . . .
?, 1 1
A
B
XIV. Papier.
CT)
1
Totaal . . .
1
enedeu
12
aar.
1888
en
ater.
0.
—
—
—
—
—
—
_
N.
12
of
13
1887
1S86 1884 1882
O.
—
—
—
—
—
—
.
—
14
of
15
1885
O.
—
3
3
—
—
—
—
__
16
of
17
1883
O.
—
1
1
—
—
—
—
1
1
18—22 .
1881
G.
—
1877
—.
—
—
—
—
•
O.
—
3
3
1
1
—
—
23-35
1876
G.
—
1864
6
6
—
O.
—
5
5
__
—
36-50
1863
G.
—
2
2
—
1849
1
1
O.
51—60
1848
1839
VROUWE
1
1
2
—
—
G.
—
2
2
—
O.
—
—
—
—
—
61—65
1838
N.
G.
—
1834
1
1
—
—
O.
—
z
—
—
—
66—70
G.
—
—
—
1838
1829
—
—
O.
—
—
—
—
—
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
—
—
—
—
—
O.
—
—
—
—
TOTAAL.
Géiml.
11
11
_
—
__
—
—
—
—
—
—
—
1
1
Ongehuwd.
1
1
12
14
—
—
—
l
1
1
1

| i
•
318
319
BEROEPSKLASSEN.
XV. Textiele nijverheid.
Totaal . . .
XVI. Fabricage van gas en eleotriciteit.
Totaal . . .
Totaal .
I—XVII. Totaal nijverheidsbedrijven.
XVIII. Landbouwbedrijven.
Totaal . . .
Totaal . . .
XIX. Visscherij (incl. vischkweekerij en
jacht.
Totaal . . .
XX. Warenhandel (incl. tusschenhandel,
commissiehandel, makelaardij en
verdere hulpbedrijven van den
handel
Totaal . . .
2 «
1
-3
1
A
B
D
A
B
0D
A
B0D
A
BCD
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
0
D
XVII. Bereiding van voedings en genotmiddelen.
Deneden
12
jaar.
1888
en
later
0.
—
z.
_
—_
ï
ï
ï
i
3
3
12
of
13
1887
14
of
15
1885
16
of
17
1883
1886 1884 1882
0.
—
__
—
_ |
9
9
23
33
?,9
| fl9
1
1
1
1
2
0.
—
2
2
—
--
7
' 7
1
1
38
40
69
69
2
2
0.
—
2
• 2 |
—
— 1
22
22
1
1
75
77
101
101
1
1
3
6
1 -9
18—22 .
G.
1
1
——
—
1
6
7
1881
1877
2
2
4
1
1
1
1 1
/
0. 1
2
2
i
~— i
2
3
38
43
2
3
14
170
189
3
195
198
11
11
4
39
14
| 30
23-35
G.
1876
7
7
1864
1
1 |
20
15
33
59
101
2
25
215
343
84
2
2
174
262
11
10
21
56
3
16
13
88
0.
1
1
1
4
7
1
2
2 1
3
24
23
32
27
4
13
142
180
5
2
296
303
6
6
7
1
19
6
33
36—50
1863
1849
G. 1
2
3
13
18
1
3
4 1
40
3
14
27
84
177
8
55
231
471
213
ï
'| 197
| 416
16
6
22
105
19
12
127
L E E F T IJ D E N EK
51—60
1848
1839
MANNEN.
O.
5
5|
1
1
9
11
12
3
47
62
14
2
73
! 89
1
1
2
14
1
2
17
G.
2
8
10 |
«-•3
3 |
u
2
8
10
34
76
3
18
80
177
190
13
122
316
11
11
58
5
3
66
o. 1
—
—
—
-
1
1
4
2
10
1fi
10
1
33
44
—
—
4
1
1 5
61—65
G.
1
1838
1834
2
3
—
-1
3
1
4
25
23
32
62
94
82
176
4
4
19
1
20
o. 1
—
—
—
—
1
1
1
1
2
8
10
—
—
1
1
66—70
1833
G.
1829
2
2
—
—
3
3
31
2
15
48
68
2
44
114
1
1
13
0.
—
—
—
—
— •
—
-
1
1
3
11
Ji
ï
"i
2
GEBOORTEJAREN.
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
:
i
!
G.
2
2 1
—
4
4
! 33
1 14
147
67
ï
! 16
2
o.
1
1 1
—
-
1
1
—
—
2
1
3
—
—
1
1
TOTAAL.
(loliliui | Ongehuwd.
4
1
3
35
43
1
7
8|
84
6
27
71
188
444
15
103
593
1155
44
1
• 16
61
267
4
33
30
| 334
1
1
2
15
19
2
6
2
9
111
128
47
7
36
508
' 599
1 718
4
12
38
23
11
1 12| 660
1394 I
829
872
2
20
22
32
4
35
31
102
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
0.
—
—
— |
12
of
13
1887
14
of
15
1885
16
of
17
1883
1886 1884 1882
0.
—
1
1
•1 1 • • I
—
—
—
—
—
1
1
—
—
—
—
—
—
—
—
4
4
—
9
9
—
1 _
i
—
—
0.
—
- |
—
—
1
12
13
—
34
34
—
—
2
2
1 4
1
0.
—
— 1
—
—
—
4
7
11
—
40
40
—
2
2
18—22
G.
—
1881
1877
— |
—
—
—
2
1
3
3
—
1 3
—
1 -
—
—
0.
—
2 1
—
5
ft
17
37
54
—
1
101
102
—
| —
1
13
3
17
23—35
1876
1864
G. 1
—
— |
—
—
—
14
8
22
12
41
53
—
1 —
14
14
0.
—
i
1
1
1
2
4
26
3
31
60
2
2
97
101
—
—
5
1
23
1
| 30
36-50
G.
1863 |
1849
1
11-
4
—
4
30
9
39
25
34
59
—
—
28
1
1
30
1
51—60
1848
1839
VROUWEN.
o. 1
—
—
1
1
17
i
1
4
23
2
23
25
—
—
10
241
G. |
—
—
1
1
2
6
1
7
14
24
21
| 45
1
| 1
17
1 171 17
| 1
o.l
—
61—65
1838
1834
— 1— 1
—
—
G.
—
—
—
O.
—
—
—
— — 1 —
6
1
1
8
—
4
1 4
—
1 — 1-
4
1
5
5
2
7
12
9
21
—
7
1 7
—
1
1
—
3
•3
—
—
3
3
1
66—70
1833
1829
G. |
—
—
3
—
3
6
6
19
6
25
—
—
1
1
O.
—
—
-1
—
—
-
1
1
—
—
—
—
1 —
2
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G. |
—
1
1
1
—
1
1
1
2
21
4
?,5
—
—
9
9
o.]
—
—
—
—
—
z —————
ï
1
—
I -
2
?,
TOTAAL.
Qclinwil. ' I
—
—
1
1
2
9
1
10
64
1
28
93
116
115
| 231
1
1
76
1
1
78
Ongehuwd,
—
—
4
4
1
1
8 /
10
72
15
97
175
4
3
313
320
—
-
27
3
45
7
82

320 321
BEROEPSKLASSEN.
XXI. Verkeerswezen.
Totaal . . .
XXII. Crediet- en bankwezen (incl. gelden
effectenhandel).
9*
.2
£
A
B
0
D
seneden
12
jaar,
1888
en
later.
O.
—
12
of
13
1887
O.
1
1
14
of
15
1885
0,
6
6
—
16
of
17
1883
1880) 1.884 1882
O.
2
15
17
—
18—22
G.
1
1
1
3
—
1881
1877
0.
6
40
46
—
23—35
1S76
1864
G. | O.
l
30 6
2
17 11
46 20
95 37
3
36—50
G.
48
5
21
40
114
1863
2
1849
2
L E E F T IJ DEN EN
51—60
1848
1839
MANNEN.
O.
1
1
8
10
G.
27
15
19
52
1
o. | a.
ï
ï
—
61—65
11
13
13
28
1838
1834
O.
—
—
—
66—70
G.
1833
1829
9
1
2
12
—
O. |
—
—
H
GEBOORTEJAREN.
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
9
1
6
16
—
O.
—
—
1
TOTAAL.
Geluwd.
135
10
48
127
320
3.
2
Ongehuwd,
7
20
91
118
3
beneden
12
aar.
.888
en
ater.
O.
—
—
—
32
of
13
1887
1S86 1884 1882
O.
—
—
14
of
15
1885
O.
—
.
—
16
of
17
1883
O.
18—22
G.
—
—
—
1881
1877
O.
—
1
1
23-35
G.
15
2
17
1876
1864
O.
3
4
14
21
36—50
1863
. 1849
G.
20
1
21
51—60
1848
1839
VROUWEN.
O.
4
1
5
G.
22
1
23
O.
—
1
1
61—65
G.
2
—
2
1838
1834
O.
—
—
—
66-70
G.
1833
4
1829
"'T
O.
1
—
1
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
4
—
4
O.
—
—
TOTAAL. '
Oolinwd.
67
1
3
71
—
Ongehuwd.
8
4
17'
29
i
A
B0D
A
BCD
A
B0D
XXIII. Verzekeringswezen.
Totaal . . .
Totaal . . .
XX—XXIII. Totaal handelsbedrijven.
XXIV. Vrije Beroepen.
Totaal . . .
XXV. B^zonder onclel•wijs (excl. openbaar
en godsdienstondel•wijs).
XXVI. Verpl. of verzorg, v. armen, ouden,
kraamvr., zieken, gebrek., inval,, krankz.
XXVII. Huiselijke diensten (huis- en
stalbedienden e. d.).
. XXVIII. Losse werklieden en andere niet
in een bepaald beroep arbeidenden.
XXIX. In dienst v.d.Staat (incl.post., teleg.,
teleplionie, landsdr. e. a. nüverheidsbedr.)
XXX. In dienst van eene provincie.
XXXI. In dienst v. een gem. (excl. gasfabr.,
dienst der openb.werken e. a. nyverlLbedr.)
XXXII. In dienst van een waterschap.
—
—
1
—
—
—
—
—
—
1
2
3
1
—
—
—
—
—
—
—
—
8
8
—
—
—
—
1
1
—
—
—
5
21
26
—
--
—
1
—
1
1
1
1
4
—
—
—
—
1
—
• -
—
—
,
.
4
3
15
54
76
5
3
1
5
—
13
. 5
—
3
3
86
5
36
59
186
14
2
—
8
13
118
5
—
3
1
1
14
1
33
26
74
10
12
5
5
1
44
4
—
4
1
1
2
156
6
33
52
247
18
5
—
9
11
103
4
1
_
—
15
2
10
27
1
1
5
3
2
7
2
—
ll-
1
1
86
1
11
22
120
5
2
—
2
9
35
_
1
—
4
1
1
6
—
-
5
2
2
2
—
—
_
1
1
30
1
4
14
49
—
1
—
—
1
1
1
—
_.
—
....
1
1
—
1
2
2
— •
—
—
1
—
22
1
2
25
—
2
—
—
—
1
1
—•
-1
••— i
2
2
1
2
2
—
—r
—
• —
. "
-
1
—
—
—
25
3
7
35
—
1
•—
1
1
3
—
—
—•—
1
6
- 1 7
1
—
—
—
—
—
—
—
—
—
406
14
89
157
666
37
—
13
20
36
261
• —
12
1
3
1
1
40
4
58
122
224
19
19
20
18
7
67
—
11
—
—
—
—
—
—
—
-
1
—
•
—
—
—
—
—
—
9
1
.—
—
_ 1
1
—
2
2
4
—
—
—
34
1
—
—
2
2
—
1
—
47
—
—
—
—
—
—
1
...
—
1
13
4
18
2
16
2
139
3
—
29
2
31
5
1
—
9
1
—
8
1
27
15
51
10
38
27
168
15
3
48
2
1
51
3
1
—
17
3
—
14
242
22
—
25
20
.61
5
—
39
1
40
—
1
2
5
1
...
4
1
1
6
—
12
S
23
3
—
9
9
—
—
2
—
—
3
3
—
3
5
7
—
—
5
5
—
—
2
1
—
—
3
8
—
4
5
1
—
—
13
13
—
_
—
9
—
—
2
2
—
1
2
1
—
-
—
—
143
2
4
149
• 8
3
4
44
—
—
—
—
5
35
3
49
24
111
12
. 100
69
490
29
—
—
—
3

322
323
L E E F T IJ D E N EN
}EBOORTENJAREN.
BEROEPSKLASSEN.
oeneden
12
jaar.
1888
en
later.
12
of
13
1887
14
of
15
1885
16
of
17
1883
1886 1884 1882
18—22
1881
1877
23-35
1876
1864
36—50
1863
1849
51—60
1848
1839
MANNEN.
61—65
1838
1834
66—70
1833
1829
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
TOTAAL.
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
12
of
13
1887
14
of
15
1885
16
of
17
1883
1886 1884 1882
18—22
1881
1877
23—35
1876
1864
36—50
1863
1849
51-60
1848
1839
61—65
1838
1834
VROUWEN.
66—70
1833
1829
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
TOTAAL.
XXXIII. In dienst van een kerkgenootschap
of kerkelijke gezindte.
XXXIV. Gepensionneerden (uit openbare,
kerkelijke of particuliere kassen).
XXXVI. Zonder beroep.
I —XVII. Nijverheidsbedrijven.
XVIII. Landbouw.
XIX. Visscherij en jacht.
XX—XXIII. Handel en verkeer.
XXIV—XXXIII. Andere
Totaal I—XXXIII.
Algemeern totaal I—XXXVI.
o. I o.lojo.
1332 253 158
23
29
40
69
5 I 57119
1307 310
8'
93
77
101
26
206
G. O.
17
277 299 17
77
189
198
11
76
33
507
G. O. G.
21
343
262
21
186
162
974
584 995
73
186
303
74
89
41
471
416
22
247
154
658 1310
733 1358
O. G. 0. G.
14
47
62
S9
27
28
208
269
19
36
177
316
11
120
56
680
19
1 -
48 20
16
44
1.2
78
62
176
49
295
733 145 322
O. G. O.
11 34 13
10
20
35
48
114
25
192
14
22
229 38
G.
15
.36
47
.06
35
195
O.
22
12
17
346 41
51
288
1155
1394
61
666
387
3663
4002
Ongolinwd,
20
44
2127 958
598
872
22
224
181
1897
4068
O. O. O. O.
954
222
9
10
23
245
182 119
13
34
4
35
86
268
11
40
48
101
220
G. O.
63 187
54
102
18
164
338
G. O.
751 207
22 60
53 101
31 51
16 268
122 480
70 525 873 687
G. O. G.
12
880 86 439
39 23 14
59 25 45
51 22 40
123
173 193 109
1054 279 548
O.
42
G.
191
O.
16
4 21
3
53
71
115
39
230
18
25
41
G. O. G.
195
25
39
234
25 322
3
10
14
39
25
13
49
O. Oclniml, | Ongehuwd.
67
2
371 74
2841
93
231
149
64
538
3380
31
2111
.175
'320
111
734
1340
3453

324 325
I. AANTAL IN NEDERLAND OP 31 DECEMBER 1899 WERKELIJKE WOONPLAATS HEBBENDE VREEMDELINGEN NAAR GESLACHT, LEEFTIJD, BEROEP EN DE POSITIE DAARIN BEKLEED.
c. OVERIGE VREEMDELINGEN.
BEROEPSKLASSEN.
I. Fabricage van aardewerk, glas, kalk
en steenen.
Totaal . . .
IL Bewerking van diamant en andere
edelsteenen en fijne gesteenten.
Totaal . . .
III. Boek- en steendrakkerü, drukken
van hout-, koper-, staalgravure,
photographie enz.
Totaal . . .
IV. Bouwbedrijven (incl. reiniging van
gebouwen en aanleggen, onderhouden
en reinigen van wegen en
straten, ook gemeentelijke dienst).
Totaal . . .
V. Chemische nijverheid, fabricage van
kaarsen, olie, vernis, vet, zeep,
ontplofbare stoffen, verfstoffen.
Totaal . . .
VI. Hout-,kurk-, stroobewerking, snij-en
draaiwerk van verschillende stoffen.
VII. Kleeding en reiniging.
Totaal . . .
Totaal . . .
Positie in het beroep. II
A
B
CD
A
B0D
A
B0D
A
BCD
A
B
0
D
A
B
0
D
A
B
C
D
aeneden
12
jaar.
1888
en
later.
0.
—
—
_
—
—
12
of
13
1887
14
of
15
1885
16
of
17
1883
1886 1884 1882
0.
2
2
—
1
1
6
fi
—
1
1
0.
—
——
—
—
—
33
33
3
3
3
3
0.
1
1
—
1
1
—
—
32
32
—
1 -
1
—
5
5
18—22
G.
—
-
_
_
—
—
__
—
—
—
1881
1877
0.
1
6
7
—
2
2
—
2
2
3
1
29
33
1
1
2
2
2
4
6
23—35
G.
1876
1864
2
1
5
8
—
2
2
1
5
6
23
12
24
50
1
1
1
3
6
3
1
.3
7
11
1
9
21
0.
1
1
4
6
—
1
1
—
2
1
3
3
2
32
37
2
1
2
5
5
5
2
1
11
14
36—50
G.
1863
1849
1
3
4
—
2
2
2
1
6
9
37
2
25
64
1
4
1
6
2
125
10
20
4
16
40
L E E F T U D E N EN
51—60
1848
1839
MANNEN.
O.
1
1
—
—
2
2'
4
9
5
14
1
1
2
1
1
2
2
3
1
6
G.
1
2
3
—
1
1
1
1
1
3
19
1
6
26
—
—
_
1
1
8
1
2
11
0.
—
—
—
—
—
—
—
1
1
...
—
—
1
1
1
1
1
3
61—65
G.
—
—
—
—
_
1838
1834
—
—
—
1
1
2
—
1
1
1
1
—
—
0.
—
—
Z
—
—
—
—
—
—
—
ï
ï
3
3
66—70
G.
—
—
—
—
—
1833
1829
—
—
—
3
1
4
—
—
—
1
1
—"
"' ~*
0,
~ j
—
—
—
J
. •
-
, . — —
EBO0RTENJA.REN.
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
*•* —
" " m
1,
" ——
TOTAAL.
Oiigi'liinvil.
G. O. (Mitiml,
-= 73 41
— —
4 2
1 1
10 14
— 15 17
—
5 4
5 4
4 2-
— — 2
12
2
6
— — 18 10
—
85
15
16
21
57 137
2 148 156
2 2
5 1
1 2
5 4
~- — 13 9
6 3
1
3
— 10 11
20 14
40 8
6
27
"7
26
beneden
12
jaar.
1888
en
later,
O.
—
__
__
—
—
—
—
—
12
of
13
1887
14
of
15
1885
16
of
17
1883
1886 1884 1882
O.
,
—
—
—
—
—
0.
__
—
— '
1
1
O.
—
2
2
4
1
18—22
G.
_
—
1881
1877
O.
__
—
3
4
7
23—35
G.
1
1
—
1876
1864
1
1
2
O.
1
1
4
5
9
36—50
1863
1849
G. O.
_ | _
5
1
6
51-60
1848
1839
VROUWEN.
13
—
13
G.
—
4
4
0.
1
—
1
61—65
G.
—
—
—
1838
1834
O.
—
—
66—70
G.
—
1833
1829
1
O.
—
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
-
—
0.
—
--
—
—
—
—
TOTAAL.
flolnwd.
—
—
_
1
1
—
—
__
11
2
13
Oiigolimnl.
_
_
1
1
23
12
35

• •
326
327
BEROEPSKLASSEN.
VIII. Kunstnyverlieid.
Totaal . . .
IX. Leder, wascloek, caoutcliouc.
X. Oer, steenkolen turf.
XI. Metalen (bewerking van).
XII.
Totaal . . .
Totaal . . .
Totaal . . .
Vervaardiging van stoom- en andere
werktuigen, instrumenten, oorlogsmaterieel.
Totaal . . .
XIII. Scheepsbouw, vervaardiging van
njtuigen.
Totaal .' . .
—
1
1
1
1
1
18—22
G.
__
- 1 —
— —
—
1
1
,,,. .
—
_
1
1
1881
1877
O.
—
4
4
—
—
—
_
._
1
8
9
1
1
G.
23—35
1876
4
1
5
4
•i
1
3
8
1864
1
2
8| -
2
4
6
6
i
X
6
9
22
2
2
4
O.
2
7
9
—
,„. .
. ir-,
0
Cl
4
6
4
8
13
1
2
1
4
G.
36—50
1863
5
1
1
7
5
1
1
1
7
1
1849
1
5
i
i
3
9
19
3
22
3
2
5
LEEI r
51—60
1848
1839
MANNEN.
O.
2
—:
2
2
2
—
—
1
1
2
3
2
7
G.
—m
2
1
3
—
2
0.
—
—
,. , r .
_..
2| -
6
i
\
8
5
2
2
9
3
3
6 1
_
_
1
1
2
r IJ D E
61—65
G.
—
—
1838
1834
1
—_
1
—
, ,
1
2
3
5
—
5
1
1
0.
—
—
—
—
—
_
—
N
E
66—7
G.
—
—
1833
1829
1
"
1
—
1
—
1
—
—
—
} E B O
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
O|G.
1
1
1
-
_
-
-
—
—
—
-
—
-
. -
—
1
—
_
—
1
1
1
— . •
1
2
—
! 2
1
1
• — - _
O.
—
—
_
—
_
—
—
—
—
—_
O R T ]E N J A R E N.
TOTAAL.
(Icliinvd.
10
1
2
13
13
1
i
5
20
2
5
7
16
o
10
28
37
1
8
15
61
1
8
8
17
Ongehuwd.
4
11
15
2
_
2
—
—
—
—
2
6
8
5
7
22
34
1
2
2
5
jeneden
of of of
12 14 16
.13
12 13 15 17
.s jaar.
1888 1887 1885 1883
en
later. 1886 1884 1882
«5
O. O. O. O.
A — — — —
T)
O
C — — — —
D
A — — —
•R
n
D
— —-
A
B
n —
D
.... _
„ ,
A — — — —
n
D
1
I 1
A — — — —
BCD
A
BCD
A
B0D
beneden
12
jaar.
en
later.
O.
—
—
—
—
—
—.
—
12
of
13
1887
1886 1884 18S2
O.
—
—
—
—
—
—
14
of
15
1885
o.
__
—
—-
—
—
16
of
17
1883
O.
—
—
—
—
•
18—22
1881
G.
—
—
—
1877
O.
1
1
—.
—
23—35
1876
G.
1864
1
1
O.
—
36—50
1863
G.
—
1849
51-60
1848
1839
VROUWEN.
O.
—
G.
—
O.
—
61—65
G.
—
1838
1834
O.
~
66—70
1833
1829
G. O.
— —
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
—
O.
.
—
TOTAAL.
Gehuwd.
—
—
—
—
—
—
—
1
1
—
—
—
_
—
Ongehuwd.
_—
_
—
_
—
_
1
1
'
•
XIV. Papier.
Totaal . . .
—
-
1
1
—
2
2
1
1
1
4
7
2
2
4
1
1
3
2
7
—
1
1
2
—
—
—
—
—
—
—
—
—'
—__
—-
^ —
3
2
56
16
2
5
7
—
—•
1
1
1
1
—
2
2

1
328
329
BEROEPSKLASSEN.
1
S
1
1
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
O.
12
of
13
1887
14
of
15
1885
16
of
17
1883
1886 1884 1882
0.
O.
0.
18—22
G.
1881
1877
0.
23—35
G.
1876
1864
0.
36—50
G.
1863
1849
LEEFT IJ DEN EN
51—60
1848
1839
MANNEN.
0.
G.
0.
61—65
G.
1838
1834
0.
66-70
1833
G.
1829
0.
GEBOORTENJARÉN.
71
,611
daarboven
1828
en
vïoeger.
G.
O.
TOTAAL.
Goliuml.
Ongoliiiwd.
beneden
12
janr.
1888
en
later.
O.
12
of
13
1887
1886 1884 1882
O.
14
of
15
1885
0-
16
of
17
1883
0.
18—22
G.
1881
1877
0.
23—35
G.
1876
1864
0.
36—50
1863
G.
1849
51—60
1848
1839
VROUWEN.
0.
G.
O.
61—65
G.
1838
1834
0.
66—70
1833
1829
G. O.
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
G.
O.
TOTAAL.
Gehuwd.
Ongehuwd.
XV. Textiele îùjverheid.
Totaal . . .
XVI. Fabricage van gas en electneiteit.
•
Totaal . . .
A
B
G
D
A
B
0
D
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
1
1
—
—
—
—
—
—
3
3
— •
—
1
1
2
4
8
1
1
2
1
1
1
1
1
3
4
8
1
1
1
1
1 1
1
1
1
3
.——
.._
—
—
--
— •
—
1
1
2
—
—
—
—
—
—
—
"•—• 1
—
—
—
1
—
—
—
4
l
n 1
9
21
1
2
3
1
1
4
6
1
1
2
—
—
—
—
!
1
1
,
1
1
—-
1
1
2
XVII. Bereiding van voedings en genotmiddelen.
Totaal . . .
A
1
1
—
—
5
5
5
5
—
—
1
8
9
8
9
9
26
1
1
18
20
6
1
8
14
29
1
3
4
2
1
1
2
6
1
1
2
2
113
7
—
—
2
2
—
—
—
20
3
19
28
70
3
11
41
46
—
—
—
—
, —
—•
—
—
—
—
1
1
—
1
1
—
—
—
—
1
1
—
1
1
B
0D
A
B0D
A
I—XVII. Totaal nijverheidsbedrijven.
XVIII. Landbouwbedrijven.
Totaal . . .
Totaal . . .
XIX. Visscherij (incl. vischkweekerij en
jacht,
Totaal . . .
B
0
D
A
B
C
D
1
1
—
—
—
—
—
11
11
—
—
—
—
46
46
—
1
1
—
—
1
47
48
—
—
—
—
—
—
—
1
•1
—
—
—
—
6
3
72
81
—
1
1
—
—
—
67
7
27
90
191
6
1
3
10
1
—
1
12
4
17
96
129
3'
18
21
—
—
—
105
8
29
89
231
26
10
36
—
1
1
22
8
17
47
—
3
3
—
—
46
1
12
25
84
24
1
9
34
—
—•
-
5
1
3
9
2
4
6
—
—
12
12
8
23
8
1
5
14
—
—
4
4
1
1
—
—
—
8
1
9
8
7
15
—
—
•
—
-3
:
1
1I
7
2
9
12
4
-HL
—
1
1
2
245
17
70
216
548
84
12
38
125
1
1
2
49
5
29
293
376
8
28
36
—
—
—
—
—
—
—
—
—
1
1
—
1
1
3
3
6
—
__
•
—
—
3
7
10
1
1
1
3
4
4
6
10
2
1
3
5
1
6
__
13
,
13
__
4
— '
4
• 1
,
_
1
1
1
1
1
1
1
1
..
1
1
1
—
—.
—
.
12
4
16
2
2
24
18
42
2
3
5
XX. Warenhandel (incl. tusschenhandel, A
commissiehandel, makelaardij en B
verdere hulphedi^ven van den C
handel
D
Totaal . . .
—
—
1
1
6
6
2
2'
4
19
4
27
22
2
243
51
27
41
9
77
68
6
185
97
20
1
12
2
35
33
2
12
47
6
6
8
1
9
1
1
1
1
2
4
7
1
EL
1
-
1
139
11
58
10
218
58
1
79
16
154
—
•
1
—
1
3
4
3
3
5
5
9
9
—
5
1
6
1
1
—
—
1
1
—
3
3
—
21
1
22
1
1
8
10

33C
331
BEROEPSKLASSEN.
Positie in het beroep. 1
)eneden
12
aar.
1888
en
ater.
12
of
13
1887
14
of
15
1885
16
of
17
1883
1886 1884 1882
18—22
1881
1877
23—35
1876
1864
36-50
1863
1849
LEEFT IJ DEN EN
51—60
1848
1839
MANNEN.
61—65
1838
1834
66—70
1833
1829
GEBOORTEJAREN.
71
en
daarboven
1828
on
| vroeger.
F
TOTAAL.
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
12
of
13
1887
14
of
15
1885
16
of
17
1883
1886 1884 1882
18—22
1881
1877
23-35
1876
1864
36—50
1863
1849
51—60
1848
1839
VROUWEN.
61—65
1838
1834
66—70
1833
1829
71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
TOTAAL.
XXI. Verkeerswezen.
Totaal . . .
XXII. Crediet- en bankwezen (incl. gelden
effectenhandel).
Totaal . . .
A
0.
—
—
—
__
0.
—
—
0.
1
1
—
_
0.
1
1
2
2
G.
—
—
0.
2
8
10
3
1
4
G.
12
4
20
27
63
1
2
3
0.
6
3
6
25
40
6
6
G.
32
3
11
38
84
1
1
0.
6
4
29
21
—
—
G.
11
. 4
18
33
1
1
2
0.
2
1
4
7
—
—
G.
5
4
7
16
—-
—
0.
1
1
—
—
G.
i
2
6
—
—
0.
—
--
-
1
—
—
0.
—
—
—
—
Qolnwd.
65
7
39
92
203
1
4
1
6
Ongehuwd.
15
7
11
48
81
11
1
12
0.
—
0.
—
—
0.
—
—
0.
-
—
—
G.
—
—
0.
—
1
3
4
G.
4
1
5
0.
3
4
9
16
G.
4
1
5
0.
1
1
2
G.
4
z
4
0.
1
z
1
G.
1
z
1
0.
—
—
—
G.
1
-._
1
0.
—
1
1
G.
—
—
—
0.
—
Gehuwd.
14
1
1
16
—
Ongehuwd.
5
6
13
24
B
CD
A
B
0
D
A
BCD
A
BCD
z —
—
XXIII. Verzekeringswezen.
Totaal . . .
XX—XXIII. Totaal handelsbedrijven.
XXIV. Vrije Beroepen.
Totaal . . .
—
—
—
—
—
—
_
—
—
2
2
1
—
8
1
9
2
—
2
2
1
1
1
4
25
13
42
2
—
34
7
46
30
117
26
1
1
33
3
54
34
124
11
2
2
100
9
32
43
184
32
—
.
26
5
14
11
56
6
44
2
17
19
82
3
—
8
1
4
13
1
—
___
13
5
7
25
3
—
•._
2
2
—
—
5
122
10
1
—
—•
—
—
—
|| —
1 9
—
_
1
1
1
2
2
204
19
103
103
429
66
2
2
73
8
103
65
249
24
—
—
—
—
—
—
_
—
—
—
—
—
—
—
—
—
1
4
3
8
—
—
7
1
8
3
—
—
3 13
9 1
9
21 | 14
9
3
—
1
1
R
9
—
9
1
m
2
—
2
—
—
1
1
—
—
—
—
—
2
2
—
—
1
1
—
—
3
a
—
—
_ ————
—
—
35
1
1
1
38
8
Hmmmt
6
1
14
13
34
18
XXV. Bijzonder onderwys (excl. openbaar
en godsdienstonderwijs).
XXVI. Verpl. of verzorg, v. armen, ouden,
kraamvr., zieken, gebrek., inval., krankz.
XXVII. Huiselijke diensten (huis- en
stalbedienden e. d.).
XXVIII. Losse werklieden en andere niet
in een bepaald beroep arbeidenden.
XXIX. In dienst v.d.Staat (incl.posi, teleg.,
téléphonie, landsdr. e. a. nyverheidsbedr.)
XXX. In dienst van eene provincie.
XXXI. In dienst v. eengem. (excl. gasfabr.,
dienst der openb.werken e. a. nijverh.bedr.)
XXXII. In dienst van een waterschap.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
--
—
1
1
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
8
—
2
3
2
—
—
2
—
7
5
5
—
—
—
26
3
18
5
15
—
2
—
6
—
6
11
13
—
7
—
26
1
2
2
5
—
—
—
4
—
1
11
6
—
4
—
9
—
1
—
—
—
1
—
3
—
1
3
1
—
1
—
...
3
—
—
—
—
—
—
1
—
— •
1
1
—
—
—
1
—
—
-
-
—-"f
'\
-*
—-
—
2
1 ~—•
1
—
--
—
—
—
—
—
—
—
16
15
31
28
12
—
—
74
4
24
11
22
—
3
-
—
—
—
—
—
5
—
—
7.
—
--
—
26
4
74
1
—
7
140
24
140
1
—
4
69
14
49
4
—
3
17
4
.7
1
—
—
4
—
3
—
—
—
—
—
—
1
—
—
—
8
14
—
—
—
—
—
256
46
285
,—
—

332
383
BEROEPSKLASSEN.
XXXIII. In dienst van een kerkgenootschap
of kerkelijke gezindte.
XXXIV. Gepensionneerden (uit openbare,
kerkelijke of particuliere kassen).
XXXVI. Zonder beroep.
I—XVII. Nijverneidsbedrgven.
XVIII. Landbouw.
XIX. Visschery en jacht.
XX—XXIII. Handel en verkeer.
XXIV—XXXIII. Andere
Totaal I—XXXIII.
Algemeem totaal I—XXXVI.
Positie in het beroep. ||
LEEFT IJ DEN EN
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
12
of
13
1887
1886
14
of
15
1885
1884
16
of
17
1883
1882
18—22
1881
1877
23—35
1876
1864
36—50
1863
1849
51—60
1848
1839
61—65
1838
1834
66—70
1833
1829
MANNEN.
0.
—
—
334
1
—
—
—
—
1
335
0.
—
—
60
11
—
—
—
—
11
71
0.
—
—
80
46
1
—
2
1
50
130
0.
—
71
48
—
—
9
4
61
132
a.
—
—
1
—
—
2
1
4
4
0.
1
—
90
81
1
—
42
18
142
232
G.
7
—
15.
191
10
. 1
117
52
371
386
O.
10
—
126
129
21
124
90
364
490
G.
19
9
80
231
36
1
184
94
546
585
O.
8
40
38
47
3
—
56
50
156
234
G.
7
15
28
84
34
—
82
36
236
279
O.
6
18
27
9
6
—
13
1.8
46
91
G. | O.
1
17
17
23
14
—
25
13
75
109
—
10
28
4
1
—
2
3
10
48
G.
2
5
8
9
15
—
10
6
40
53
O,
—
5
6
-1
—
1
2
13
GEBOORTEJAREN.
71
en
daarhoven
1828
en
vroeger.
TOTAAL.
G.
—
5
51
9
L
9
2
36
92
O.
1
4
5
—
2
—
1
3
6
15
Qohwil.
36
51
149
549
125
2
429
204
1308
1508
Ongehuwd.
26
77
865
376
36
—
249
188
849
1791
beneden
12
jaar.
1888
en
later.
J2
of
13
1887
1886
14
of
15
1885
1884
16
of
17
1883
1882
18—22
1881
1877
23-35
1876
1864
36-50
1863
1849
51—60
1848
1839
61—65
1838
1834
66—70
1883
1829
' 71
en
daarboven
1828
en
vroeger.
TOTAAL.
VROUWEN.
O.
—
395
—
—
—
—
395
O.
—
67
—
—
—
—
—
67
O.
—
68
1
1
—
5
7
75
O.
1
80
6
—
—
8
14
94
•
G.
—
22
—
—
—
—
—
22
O.
—
115
10
1
8
104
123
238
G.
2
369
4
—
8
13
25
394
O.
14
147
10
3
21
327
361
508
G.
359
6
—
14
8
28
387
O.
10
80
13
—
2
151
166
246
G.
1
144
4
—
10
10
24
168
O.
2
30
1
—
2
30
33
63
G.
64
1
1
1
1
4
68
O.
15
1
—
7
8
28
G.
47
1
1
2
—
4
51
O.
18
—
1
—
1
19
G.
78
—
—
3
1
4
82
O.
22
—
—
—
— .
22
Geluid.
3
1083
16
2
• — .
38
33
89
1172
Ongehuwd.
27
—
1037
42
5
—
34
632
713
1750

II. PROVINCIESGEWUS (
BEROEPSKLASSEN.
I. Aardewerk, kalk,
steen, glas.
Totaal
II. Diamantnijverheid.
Totaal
III. Drukkersbedrijven
Totaal
IV. Bouwbedrijven.
Totaal
V. Chemische nijverheid.
Totaal
VI. Houtbewerking.
Totaal
VII.
Kleedingnijverheid.
Totaal
VIII. Kunstnijverheid.
Totaal
tberoep.
J3
.S
'S
1
AB
C
D
VB
C
I)
AD
C
D
VB
C
D
AB
C
D
AB
C
D
AB
c
D
AB
C
D
NC
Duitschers.
M.
—
—
—
1
2
5
8
7
9
16
1
1
7
2
5
14
6
8
14
3
3
V.
—
—
—
—.
—
—
—
—
—
—
—
4
2
6
1
1
)OE
DVERZICHT
DBRABAN
Belgen.
M.
1
3
12
16
1
1
5
5
29
82
111
2
1
4
7
29
23
52
7
2
10
19
1
1
4
6
V.
—
—
—
—
—
—
—
1
1
1
13
14
16
11
27
—
—
Overige
vreemdelingen.
M.
1
1
—
1
1
2
1
8
11
—
1
1
2
3
3
1
1
V.
—
—
_
—
—
—
—
—
—
—
1
1
2
—
T.
334
VAN HET AANTAL
TOTAAL.
M.
1 Cd CO Cd
i-H
17
1
1
1
2
11
14
38
1
99
138
3
1
4
8
37
2
29
68
13
2
21
36
4
1
5
10
V.
—
—
—
—
—•
—
1
1
1
18
14
21
14
35
1
1
G
Duitschers.
M.
4
3
18
25
7
3
2
12
25
3
40
68
3
3
6
19
12
22
53
26
6
9
41
1
1
V.
—
—
—
—
—
—
_
—
—
11
2
5
IR
—
—
IN NEDERLAND
IELDERLAND.
Belgen.
M.
—
—
1
1
1
6
7
2
2
1
1
CO 1 CO
4
—
— .
V.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
2col 1
—
—
Overige
vreemdelingen.
M.
1 1 2
1
1
1
1
2
2
5
5
2
2
—
__
V.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
3
1
1 4
—
—
TOTAAL.
M.
4
4
19
27
7
3
4
14
27
3
46
76
7
3
10
19
12
28
59
30
6
11
47
1
1
V.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
14
2
8
24
—
—
WERKELUKE WOON-
ZUIDHOLLAND
)uitsohers.
M.
2
3
41
46
14
7
13
34
20
4
76
100
4
5
4
13
21
1
45
67
34
13
37
84
7
1
4
12
V.
—
—
—
1
1
1
1
—
—
45
14
59
1
1
Belgen.
M.
1
2
3
2
2
1
5
5
27
32
2col I
2
4
6
10
3
14
27
3
3
V.
—
—
—
—
—
—
1
1
—
—
31
1
15
47
1
1
Overige
vreemdelingen
M.
2
15
17
3
2
2
7
23
3
85
111
3
3
2
8
3
1
3
7
18
3
23
44
3
6
9
V.
—
—1
PLAATS HEBBENDE VREEMDELINGEN 1
TOTAAL.
M.
4
4
58
66
T— ———
i
i
—
——
19
8
27
~*
•
19
11
16
46
48
188
243
7
8
8
23
26
2
i 2 80
•— -.
62
19
-II
155
13
1
-H
24
——
V.
—
—
— .
—
1
1
3
3
—
95
1
37
133
1
1
2
*- —
NC
Duitschevs.
M.
1
2
2
5
2
8
10
7
2
29
3S
45
3
126
174
10
2
2
14
13
1
53
67
85
20
66
171
20
9
29
V.
1
1
1
1
1
1
2
99
8
26
133
3
3
) O R.D H
Belgen.
M.
5
5
1
12
13
3
3
5
3
26
34
1
1
7
2
13
22
16
1
13
30
7
1
8
V.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
33
2
14
49
1
1
0.LLAND.
Overige
vreemdelingen.
M.
3
6
9
8
8
2
9
11
47
2
60
109
5
2
7
3
1
9
13
19
5
21
45
8
1
3
12
V.
—
—
—
__
1
1
—
—
-
—
—
—
9
3
12
—
—
TOTAAL.
M.
4
2
13
19
3
28
• 31
9
2
41
52
97
8
212
317
15
2
5
22
23
4
75
102
120
26
100
246
35
1
13
49
V.
i
i
i
i
i
2
3
—
—
—
—
—
—
141
10
43
194
4
4
335
MAAR GESLACHT, BEROEP EN DE POSITIE DAARIN BEKLEED.
Duitschers.
M.
—
—
V.
—
—
i
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
—
—
—
—
—
—
—
—
—
1
1
—
—
ZEEL
Belgen.
M.
1
1
1
3
1
1
30
2
55
87
2
1
2
5
46
51
97
12
4
16
• —
—
V.
—
—
—
—
—
—
—
—
2
2
4
20
4
24
1
22
23
AND.
Overige '
vreemdelingen.
M.
—
—
1
2
s
1
1
2
1
1
—
—
—
—
—
—
V.
—
—
I
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
TOTAAL.
M.
1
1
1
3
1
1
3
5
31
2
57
90
2
2
3
7
46
52
98
13
5
18
—
—
V.
—
—
—
—
—
—
—
2
2
4
21
4
25
1
22
23
Duitschers.
M.
1
4
5
2
2
5
1
5
11
2
5
2
9
4
1
3
8
2
5
3
10
4
3
7
V.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
5
1
6
—
—
UTRECHT.
Belgen.
M.
—
—
—
—
1
3
4
—
—
CO ! 1
2
1
1col 1
2
V.
Mijl
—
—
—
—
—
—
—
—
—
i
i
—
—
Overige
vreemdelingen.
M.
—
—
1
1
1
1
2
7
12
19
1
1col 1
2
7
3
4
14
col !
2
V.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
1
1
—
—
TOTAAL.
M.
1
4
5
1
1
3
1
4
13
1
20
34
2
5
3
10
4
1
7
12
10
8
7
25
4
7
11
V.
—
—
—
__
—
—
—
— •
— '
—
7
1
8
—
—

336
337
BEROEPSKLASSEN.
I. Aardewerk, kalk,
steen, glas.
Totaal
ieinhebberoep.|
|Posit
)uitschers.
M. V.
—
—
— —
FRIES LAND.
Belgen.
M.
1
1
Y.
—
—
Overige
vreemdelingen.
M.
—
—
Y.
—
—
TOTAAL.
M. Y.
—
1
1 —
)uitschei'8.
M. Y.
2
1
7
—
10 —
O VEELT S SEL.
Belgen.
M.
—
—
Y.
—
—
Overige
vreemdelingen.
M.
—
—
Y.
—
—
TOTAAL.
M.
2
1
7
10
—
—
Duitschers.
M.
1
4
9
14
Y.
—
—
GRONINGEN.
Belgen.
M.
—
—
V.
—
—
Overige
vreemdelingen,
M.
1
1
]
TOTAAL.
i M.
1
4
10
15
V.
—
—
Duitschers.
M. V.
—
6
6 —
DRENTHE.
Belgen.
M.
—
—
V.
—
—
Overige
vreemdelingen.
M.
—
—
Y.
—-
—
TOTAAL.
M. Y.
—
6
6 —
Duitschers,
M.
10
9
56
75
V.
8
8
LJ[MB
TJRG.
Belgen.
M.
3
17
94
114
Y.
11
11
Overige
vreemdelingen.
M.
1
1
2
Y.
—
—
TOTAAL.
M.
13
27
151
191
Y.
19
19
Duitschers.
M.
20
23
143
186
V.
1
8
9
HE
Belgen.
M.
5
22
115
142
V.
11
11
T RIJK.
Overige
vreemdelingen.
M.
6
2
24
32
Y.
—
—
TOTAAL.
M.
31
47
282
360
V.
1
19
20
II. Diamantnijverheid.
Totaal
III. Dvukkersbedryven
Totaal
AB
0D
A.B
0
D
AB
C
D
1
1
—
! | lll
I I I |l
i| IM
—
— — — —
Mij
—
1
1 —
3
12
6
l 1 ! Il
1 | 1 ! 1
1 | Ml
— — —
1 | Mi
—
—
—
3
12
6
—
—
2
1
3
MI h
I I I I I
l| 1 1 i
— -- —
1
1
—
2
1
1
4
1 ill
—
1
1
—
—
1 | III
11 I I I
1 | I I I
l| Ml
— — — —
1
1
1 | -MI
5
10
— 15
2
2
2
4
6
l| II 1
—
o
2
l| II 1
1 1 1'
7
16
— 23
2
2
00 1 CO
1U
42
15
64
121
1
1
1
3
4
2
12
14
4
2
15
21
__
l| III
—
9col !
6
4
18
28
1
1
4
29
33
52
21
97
170
1
1
1
4
5
IV. Bouwbedrijven.
Totaal
Y. Chemische nijverheid.
Totaal
VI. Houtbewerking.
Totaal
VIL Kleedingnijver-
. heid.
Totaal
VIII. Kunstnijverheid.
Totaal
AB
0
D
AB
C
T)
AB
0D
AB
C
D
AB
C
D
8
8
16
1
1
—
2
1
2
5
1
1 ' ' ' ' 1
1
—
—
1
2
B
—
—
—
—
—
i
1
—
5 —
—
4
—
—
.
—
—
9
—
—
—
—
—
—
—
— —
—
I ' ' !M |
—
13 1
12
25 1
1 —
1 _
— —
3 1
12
2
6
—
S| 1 I I I |
30
46
76
1
1
1 en ca ca
13
22
6.
15
43
2
?,
—
—
—
—
i
9
3
14
m
—
l
l
2
•—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
21 i. |
eo 1 co
1 '"l'I
12
1
1
—
—
1
1
—
—
—
—
—
—
—
—
—
33
1
56
90
1
1
2
9
2
2
13
22
7
15
44
1 co M co
—
—
—
—
—
11
3
14
28
| 1 M 1
53
1
47
101
2
2
11
1
4
16
26
2
10
38
——
—
—
i
i
i
i
15
1
5
21
—
2
2
—
1
1
1
1
—•
—
—
—
—
—
—
1
1
-^
8
11
19
—
—
1
11
3
2
1
3
1
1
I
__
—
_
—
—
1
1
T—-j
61
60
122
2
2
12
2
20
29
2
11
42
—
—
1
1
l
1
16
2
5
23
—_.— »
24
4
28
—
3
3
26
3
29
— —
— —
— —
—
—
1 —
1
•—
—
—
—
—
—
1 Ml |
1 ' ! ' '1
—
—
—
—
—
|l Ml |
—
—.
—
—
—
—
24
.4
28
—
CO | j
3
26
3
29
—
—
—
—
—
i
| m |i
41
3
89
133
6
4
2
12
29
1
19
49
32
3
17
52
2
1
12
15
—
—
—
28
18
46
16
2
76
94
1
4
2
7
22
1
17
40
6
12
18
3
36
12
—
—
—
—
._.
19
11
|l Ml 1
30
7
4
11
2
2
2
2
1
1
2
2
1
3
.1 ! 1
— •
—
—
1
i
—
64
5
169
238
7
8
6
21
53
2
36
91
38
4
30
72
7
4
19
30
—
—
—
—
47
30
77
| II 1 l|
258
15
451
724
28
19
13
60
116
21
154
291
262
56
171
489
39
2
28
69
1
1
2
1
1
2
1
1
219
14
87
320
1
4
5
87
8
279
374
7
ô
11
24
106
3
112
221
56
6
55
117
14
4
13
31
—
—
2col 1 |
3
15
18
122
4
57
183
1
1
23
25
104
6
194
304
10
39
22
10
3
21
34
48
13
53
114
14
1
13
28
—
—
1
1
—
34
14
48
—
449
29
924
1402
45
28
33
106
232
27
287
546
366
75
279
720
67
7
54
128
1
1
2
1
4
5
4
15
19
375 .
18
158
551
2
1
27
30'

BEROEPSKLASSEN.
i
IX. Lederbewerking.
Totaal
X. Oer, steenkolen,
turf.
Totaal
XI. Metalenbewerking
Totaal
XII. Machines, instrumenten
enz.
Totaal
XIII. Scheepsbouw,
rijtuigen.
Totaal
Xiy. Papierindustrie.
Totaal
XV. Textiele nijverheid.
Totaal
XVI. Fabr. van gas en
electriciteit.
Totaal
Positie in het beroep .|
C
D
A.B
0 D
AB
0 D
AB
0 D
AB
C
D
AB
0 D
AI
0
D
AI
0
D
338
NOORDBRABÀNT.
)uitsch.ers.
M.
9
3
18
30
4
4
4
3
10
17
4
3
20
27
1
1
1
1
3
5
9
7
8
24
—
y.
—
—
i
i
—
col 1
2
__
—
tol 1
2
1 II
Belgen.
M.
11
1
17
29
3
3
13
24
67
104
5
17
22
2tol 1 1
col 1
3
4
3
43
50
1
8
4
y.
i
i
i
i
i
i
—
2
2
.—
Overige
vreemdelingen.
M.
1
1
__
2
1
3
3
10
13
2
1
3
6
3
1
4
—
—
y.
—
—
__
—
TOTAAL.
M.
20
4
36
60
7
7
17
29
78
— Il24
—
__
—
—
•
—
—
12
3
47
62'
8
3
3
2
9
14
13
13
52
78
1
3
4
V.
1
1
1
1
1
1col 1 1
8
—
4
4
—
GELDERLAND.
Duitschevs.
M.
13
6
19
1.
1
19
5
44
68
23
3
8
34
2
3
5
2
1
4
7
2
9
6
17
1
2
3
y.
—
—
—
i
i
—
—
—•
—
3
1
1
ft
—
Belgen.
M.
I 1 to
2
—
—
—
1
1
—
—
y.
— •
—
—
—
—
—
—
—
—
— ; —
—
—
—
—
—
—
—
—
Overige
vreemdelingen.
M.
2
1
3
—
1
1
1
1
—
1
1
1 1 2
—
—
y.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
— •
—
—
TOTAAL.
M.
17
7
24
1
1
20 5
44
69
24 39
36
2
3
5
2
2 4 8
3
10 6
19
1
2
8
y.
—
—
—
1
1
—
—
—
—
—
—
3 11 5
—
—
ZUIDHOLLAND,
Duitschers.
M.
29
1
17
47
1
1
13
5
21
39
29
9
30
68
1
14
15
1
2
3
3
5
4
12
1
2
3
y.
3
3
—
—
1
1
—
—
—
1
1jcol 1
3
—
—
Belgen.
M.
10
2
12
1
1
2
7
9
3
2
6
11
1
1
2
4
—
—
2
3
5
tol I
2
y.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
Overige ;
vreeni- i
delingen, |
M.
6
1
1
8
1
1
6
7
13
16
7
9
32
1
4
4
9
1
1
»• —
2
1
2
5
1
1
TOTAAL.
V.IM.
—
—
—
—
—
—
—
_-~
1
2
—--
45
2
20
67
1
2
3 .
h35
1 61
1 48
1
lm
1 2 6
28
1
-i.
L-L
I 5
1 3
• 22
EIe
y.
3
3
__
i
i
—
—
—
—
i
i
1
4
5
—
NOORDHOLLAND.
)uitschers.
M.
39
1
11
51
—
17
37
54
24
24
58
106
1
1
9
11
2
1
11
14
2
3
2
7
2
1
14
17
y.
—
—
—
—
—
i
i
—
—
—
—
i
2
3
—
—
Belgen.
M.
5
8
8
—
1
9
10
3
3
6
1
1
1
2
3
—r
'—
2
2
y.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
Overige
vreemdelingen
.
M.
6
2
8
1
y.
i
i
1, ...
5
5
10
13
4
10
27
3
3
6
2
1
4
7
2
1
6
9
1
1
1
3
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
TOTAAL.
M.
50
1
16
67
1
1
23
51
74
40
28
71
139
1
4
13
18
5
2
17
24
4
4
8
16
3
2
17
22
1
1
—
—
1
1
—
—
—
1
2
3
—
33S
ZEELAND.
Duitschers.
M.
—
—
—
—
1
1
3
3
1
1
—
—
—
y.
1 —
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
Belgen.
M.
12
5
17
20
1
14
35
4
4
6
11
17
—
—
1
1
—
y.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
Overige
vreemdelingen.
M.
—
—
—
—
2
2
3
3
6
—
—
—
—
y.
—
—
—
— •
—
—
—
—
—
—
—
—
TOTAAL. 1
M.
12
5
17
20
1
14
35
6
1
7
6
3
17
26
1
1
1
1
—
y.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
UTRECHT.
3uitscliers.
M.
4
2
6
6
4
13
23
4
3
8
15
—
—
3
3
2
1
3
1
1
2
y.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
i
i
—
Helgen.
M.
—
—
1
1
—
—
—
—
—
—
—
—
y.
—
—
—
—•
—
—
—
—
— •
—
—
—
Overige
vreemdelingen.
M.
i
—
1
2
3
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
y.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
• TOTAAL.
M.
' 4
2
6
—
—
6
5
16
27
4
3
9
16
1
1
3
1
1
5
1
2
1
4
2
1
3
V.
—
— .
—
—
—
—
—
—
—
—
1
1
—

340
•
341
BEROEPSKLASSEN.
IX. Lederbewerking.
Totaal
X. Oer, steenkolen,
turf.
Totaal
XI. Metalenbewerldng
Totaal
XII. Machines, instrumenten
enz.
Totaal
XIII. Scheepsbouw,
r^tuigen.
Totaal
XIY. Papierindustrie.
Totaal
XV. Textiele nijverheid.
Totaal
XVI. Fabr. van gas en
electriciteit.
Totaal
Positie in hefcberoep.il
KB
C
D
A.B
0
D
AB
0
D
AB
0
D
AB
c
D
AB
C
D
AI
C
D
A
C
D
Duitschers.
M.
2
1
3
1
1
1
1
2
1
3
4
4
>|lM |
V.
, ,
—
—
—
—
II II
II 1 M
FRIESLAND.
Belgen.
M.
1
1
1
1
--
—
V.
—
—
—
—
ij Ml
llhM
Overige
vreetn-
M.
Mil
—
ll III
- —
V.
__
—
—
—
—
l| 1 II
TOTAAL.
M.
2
4
1
1
1
1
2
2
41 1 l
— —
4
4
V.
—
—
—
—
—
—
i| II 1
Duitschevs.
M.
9
3
12
5
3
13
21
10
2
14
26
4
5
15
24
1
1
2
4
6
3
19
60
82
1
1
Y.
—
1
1
—
—
1
1
27
27
1 1 Ml |
OVERIJSSEL.
Belgen.
M.
—
—
—
—
—
. —
V.
—
—
—
—
l| Ml
1 ' ' 'i '1
—
—
Overige,
vreemdelingen,
M.
—
—
-i-l |
2
3
1
4
—
—
2
1
3
—
Y.
—
—
—
—
—
—
1 1 1 | 1
—
TOTAAL.
M.
CO 1 CO
12
5
3
13
21
10
3
15
28
7
6
15
28
1
1
2
4
6
3
21
61
85
1
1
Y.
—
1
1
—
—
—
1
1
27
27
1 '"l'l
Duitschers.
M.
13
4
17
4
4
3
1
12
16
7
3
8
18
2
3
5
4
13
17
2
1
3| 1 Ml |
Y.
—
—
—
—
1
i-i
—
—
—
—
—
—
—
|l IM |
GRONINGE N,
Belgen.
M.
2
2
—
—
—
—
—
—
—
—
—
•—
—
Y.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—.
,| mm
1 '• ' ' M
Overige
vreemdelingen.
M.
1
1
4
4
3
3
1
1
— —
1
•t
i
—
_L——
Y
-
—
—
—
i
-
. 19
———
-
.—-—
a -Î
TOTAAL.
M.
16
4
20
8
8
6
1
12
19
1 2
3
flis
i
i ~—•—.
3
. •»—. • , «^••^
• (i>—
Y.
—
—
—
—
1
1
—
.—
—
-
Duitschers.
M.
4
4
3
57
60
en I os
11
2
2
1
1
1
1
Y.
—
—
2
2
—
—
—
—
—
—
1 II 1
—
—
DRENTHE.
Belgen.
M.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
I I M
—
—
Y.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
1 II 1
—
—
Overige*
vreemdelingen.
M.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
| 1 1 1 1
Y.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
| 1 III
TOTAAL.
M.
4
4
3
57
60
en 1 os
11
2
2
1
1
1
1
—
| il 1 I
V.
—
—
toi 1
2
—
—
—
—
—
MM
—
—
1 M II
)uitschers,
M.
29
18
47.
1
17
113
131
19
2
44
65
21
20
15
56
3
1
4
1
3
8
12
2
5
55
62
6
6
Y.
—
—
—
—
1
1
2
3co! |
—
—
1
1
H i-H I i-l
1 1 d
22
| 1 III
LIMBURG.
Belgen.
M.
10
10
20
1
5
13
19
6
1
26
33
4
2
5
11
2
4
6
2
8
14
24
2
4
6
| ta co 1 1
Y.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
i1 i M
3
4| 1 Ml
Overige
vreemdelingen.
M.
1
1
1
1
1
1
6
3
5
14
—
—
1
2
2
5
3
3| 1 1 1 1
Y.
—
—
1
1
—
—
—
—
—
—
K) ta 1 1
—
|l 1 i 1
TOTAAL.
M.
28
68
3
22
126
151
26
3
70
99
31
25
25
81
5
5
10
4
13
24
41
4
5
62
71
8
8
V.
—
—
1
1
i-i 1 i-i
2
col 1
3
—
—
» co M
2
24
26
| 1 1 1 1
)uitscliers.
M.
51
5
80
36
11
21
91
23
97
22
01
320
120
70
164
354
10
2
34
46
13
11
49
73
23
51
136
210
3
3
26
32
Y.
3
3
4
4
3
1
1
5
1
5
6
—
—
6J3 CO i |
, 1
56
63
Mil
HET RIJK.
Belgen.
M.
52
1.
38
91
1
6
16
23
42
26
124
192
20
4
32
56
9
1
20
30
3
8
19
30
7
5
50
62
1
9
10
Y.
1
1
—
' —
1
1
1
1
—
—
i 1 I I
i
5
61 III
Overige
vreemdelingen.
M.
16
1
5
22
o
w
5
7
16
4
16
36
43
15
37
95
2
10
10
22
5
7
11
23
6
8
13
27
1
2
2
5
Y.
1
1
1
1
i i
—
—
—
—
—
1o to 1 1
1
2|i ji 1 1
TOTAAL.
M.
219
7
123
349
14
27
212
253
155
52
341
548
183
89
233
505
21
13
64
98
21
26
79
12fi
36
64
199
299
4
6
37
47
V.
—
—
5
5
5
5
3
1
2
5
6
1
6
7
8
1
62
71
1 1 1 1

342. 343
BEROEPSKLASSEN.
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen.
Totaal
I- XVII. Tot nijver-
" heidsbedrQven.
Totaal
XVIII. Landbouw.
Totaal
XIX.
Visschery en
jacht.
Totaal
XX. Handel.
Totaal
XXI. Verkeer.
Totaal
XXII. Bankwezen.
Totaal
XXIII. Verzekeringswezen.
Totaal
1
& .S
•S
"55
S
AB
C
D
ÀB
0
D
A13
0
D
AU
C
D
AB
C
D
AB
C
D
AB
C
D
AB
C
D
NO
Duitschers.
M.
13
12
26
51
65
33
117
215
6 1
12
19
—
—
70 95
84
14 67
27
—
—
V.
—
—
4
8
12
—
—
—
—
13 22
17
1
3
4
—
—-
0RDB1UB
Belgoii.
M.
81
12
77
120
134
48
372
554
237
5
303
545
1
1
70
6
15
91
25
14
35
74
2
2
—
V.
5
1
8
14
22
1
38
61
33
108
141
—
—
18
3
21
6
2
8
—
__
—
AN
Overige
vreemdelingen.
M.
4 38
15
13
10
38
61
3 18
12
—
—
13 11
15
3 1 3
7
—
—
—
V.
—
—
1
.1
2
—
—
—
—
1
1
—
—
—
—
—
T..
TOTAAL.
M.
48
27
111
186
212
91
527
830
246
7
323
576
1
1
153
16
21
190
42
21
45
108
2
2
—
V.
5
1
8
14
27
1
47
75
38
108
141
—
—
31
6
2
39
6
1
5
12
—
—
—
G
Duitschers.
M.
27
14
.25
66
174
60
192
426
112
4
87
203
2
1
3
114
55
15
184
133
'34
82
249
1
1
1
3
l
1
V.
1
1
16
3
6
25
16
13
29
—
—
18
9
2
29
9
1
3
13
—
—
—
ELDERLAND.
Belgen.
M.
3
1
4
11
11
22
5
3
8
—
—
7
4
11
2
o
—
—
1
1
V.
—
—
2
2
—
—
—
—
2 4 6
—
—
—
—
—
—
Overige,
vreemdelingen.
M.
2
4
6
11
3
13
27
1
3
4
.—
—
10
10
5
2
5
12
1
1
1
1
V.
—
—
3
1
4
—
—
—
—
1
1
1
1
—
.—
—
—
TOTAAL.
M.
32
14
30
76
196
63
216
475
118
4
93
215
2
1
3
131
59
15
205
140
36
87
263
1
1
2
4
1
2
3
V.
1
1
19
3
9
31
16
13
29
—
—
21
18
2
36
10
1
3
14
—
—
—
—
• ZUIDHOLLANll
Duitschers.
M.
46,
27
120
193
228
84
430
737
14
4
38
56
2
4
6
358
172
40
570
341
126
350
817
2
9
11
1
7
1
9
V.
—
—
46
1"
23
70
—
—
—
—
37
23
3
63
50
9
19
78
—
• —
—
—
Belgen.
M.
4
1
17
22
42
13
89
144
3
3
—
—
50
26
8
84
25
9
39
73
—
—
—
—
V.
1
1
32
2
16
50
—
—
—
14
16
1
31
8
2
5
15
— •
—
—
—
Overigjl
delingeJl
M.
6
4
26
36
93
29
187
309
1
1
2
1
1
65
76
10
151
40
20
79
145
•i
•-
1
10
1
12
—
--
1
TOTAAL.
1I M '
JI 56
jlol
21
K
—
-
5
16
— —
11
G
5
22
- —
-
-
'
358
126
706
1.190
15
r
3
4
7
473
274
58
805
412
155
268
835
— -
3
19
23
1
V.
i
i
98
3
49
150
—
—
—
—
62
44
4
110
69
17
29
115
—
—
• •
N(
Duitschers.
M.
63
19
182
264
333
80
619
1032
23
3
14
40
1
1
344
164
52
560
113
32
164
309
7
11
1
19
2
2
V.
2
2
5
9
104
11
38
153
—
—
—
—
71
30
101
46
17
14
77
—
—
DORDH
Belgen.
M.
6
3
4
13
52
9
98
159
8
8
1
1
12
6
7
25
9
2
14
25
2
1
3
1
1
V.
—
—
33
2
15
50
—
—
—
—
8
12
2
22
11
O
O
9
23
—
—
—
OLI
Overige
vreemdelingen.
M.
8
7
23
38
124
26
173
323
21
1
15
37
1
1
73
41
12
126
28
13
44
85
5
5
1
1
V.
1
1
9
6
15
1
1
—
—.
3
2
5
6
1
6
13
—
—
D.
TOTAAL.
M.
77
29
209
315
509
115
890
1514
44
4
37
85
1
2
3
429
211
71
711
150
47
222
419
9
17
1
27
1
3
4
V.
2
2
6
10
146
13
59
218
1
1
—
—
82
44
2
128
63
21
29
113
—
—
)uitschers.
M.'
2
3
8
13
5
4
15
24
—
—
1
1
14
7
2
23
7
7
6
20
1
l
1
1
V.
—
—
1
1
—
—
—
—
6
6
1
5
6
—
—
—
ZEEL
Delgen.
M.
27
9
23
59
161
14
167
342
308
9
897
1214
45
36
81
101
11
7
119
56
28
78
162
—
2
2
V.
3
3
26
28
54
56
225
281
1
1
30
5
35
46
3
49
—
—
AN]D.
Overige
vreemdelingen.
M.
1
1
2
4
4
5
9
18
2
2
—
—
5
7
12
3
6
9
—
—
V.
1
1
1
1
1
1
—
—
—
—
1
1
—
—
TOTAAL.
M.
30
13
33
76
170
23
191
384
310
9
897
1216
45
37
82
120
25
9
154
66
41
84
191
1
.1
3
3
V.
4
4
28
28
56
56
226
282
1
1
36
5
41
47
9
56
—
—
)uitschers.
M.
8
2
3
8
39
25
48
112
3
3
—
—
47
28
1
76
13
14
6
33
1
1
4
4
V.
1
1
7
1
8
—
—
—
—
7
1
8
8
3
—
—
UTRECHT.
Delgen.
M.
1
5
6
2 1
13
16
1
1
—
—
5
4
9
3
2
5
—
2
2
V.
—
—
1
1
—
—
—
1
1
—
—
—
Overige
vreemdelingen.
M.
1
2
3
17
7
29
53
—
—
—
—
7
3
1
11
1
4
3
8
—
1
1
V.
—
—
1
1
—
—
—
—
—
—
1
1
—
—
TOTAAL.
M.
3
4
10
17
58
33
90
181
3
1
4
—
—
59
31
6
96
14
21
11
46
1
1
7
7
V.
1
1
9
1
10
—
—
—
—
8
1
9
4
4-
—
—

344 345
BEBOEPSKLASSEN.
XVII. Fabr. van voedingsmiddelen.
Totaal
I—XVII. Tot. nliverheidsbedrijven.
Totaal
XVIII. Landbouw.
Totaal
XIX. Vissohei'ö en
jacht.
Totaal
XX. Handel;
Totaal
XXL Verkeer.
Totaal
XXII. Bankwezen.
Totaal
XXIII. Verzekeringswezen
.
Totaal
i) Hieronder enke
bberoep.]|
's
V
ï
AB
0D VB
0D \l\
0
D
Al!
c
D
AB
C
D
AR
(J
D
AB
0
T»
IJ
AB C
Ie
FRIESLAND.
Duitschers.
M.
2
2
4
17
2
20
39
1
1
1
1
33
10
3
46
3
1
4
V.
1
1
3
2
5
—
—
—
7
3
10
_
1
1
Belgen.
M.
1
1
1
4
5
1
1
—
—
—
• -
V.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
personen, die hoewel
Overige
vreemdelingen.
M.
1
2
3
6
6
12
1
1
2
—
3
8
,
1
1
V.
—
—
—
—
—
—
—
2
?,
—
—
ssjj hadden
TOTAAL.
M.
3
5
8
24
2
30
56
1
8
4
1
1
36
10
3
49
3
5
V.
1
1
3
2
5
—
—
9 3
13
1
1
opgegeven
OVERIJSSEL.
)uitschers.
M.
I
17
5
20
42
19
45
02
66
24
54
78
85
22
11
118
18
2
6
26
V.
1
1
10
3
43
56
5
12
17
10
6
3
19
7
5
12
Belgen.
M.
1
1
2
1
3
—
—
2
1
3
—
V.
—
—
2
3
—
—
1
1
—
—
Overige
vreemdelingen.
M.
1
1
6
5
13
24
1
1
11
2
1
14
1
1
2
V.
—
—
—
— 1
—
—
—
—
—
—
—
TOTAAL.
M.
17
6
21
44
125
52
216
398
124
55
179
98
24
13
135
19
Q
à
6
28
—
in Nederland werkelijke woonplaats te
V.
1
l
12
3
43
58
5
12
17
11
6
3
20
7
5
12
—
GRONINGEN.
)uitscherH,
M.
14
11
48
73
36
28
63
27
36
2
16
54
76
30
10
116
22
E
0
12
39
1
1
2
2
iebben, nie
V.
1 1 2
18 35
26
1
7
8
12
6
18
4
6
10
—
—
t tot c
Belgen.
M.
2
2
3
5
8
1
1
4
1
5
1
2
3
—
—
—
—
V.
—
—
1
1
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
Ie bevolkinf
Overige
vreemdelingen,
M.
2
1
3
18
4
19
41
85
35
70
9
4
13
4
1
5
—
_.
—
_
—
1
1
2
2
2
2
—
2
2
—
j van eenig
TOTAAL.
M.
16
12
50
78
157
32
187
376
71
2
152
225
89
34 U
134
27
t
15
47
1
1
—• »
2
2
V.
1
1
2
19 45
28
3
7
10
14
6
20
4
8
12
—
—
Duitschers.
M.
7
2
4
13
76
3
80
159
164
2
174
340
23
6
3
32
3
1
4
—
—
ncie konden
V.
—
—
1
2
3
6
14
20
2
2
—
—
—
—
., , ,
—
_
DREK
Delgen. •
M.
—
-
—
—
—
—
2
2
—
—
—
—
__
V.
—
—
—
—
—
—
__
—
—
_
—
—
—
_
worden gebraohi
rTHE.
Overige
vreemdelingen
.
M.
— .
—
—
—
—
—
6
1
7
——
—
—
—
—
__
V.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
, omdat hui
TOTAAL.
M.
7
2
4
13
76
3
80
159
164
2
174
340
31
6
4
41
3
1
4
—
—
V.
—
—
1
2
3
6
14
20
2
2
——
__
—
—
—
Duitschers.
M.
46
11
43
100
247
79
508
834
227
1
182
410
171
230
34
435
52
57
64
173
1
1
2
2
2
V.
1
19
20
31
73
104
21
44
65
52
11
2
65
16
2
2
20
—
—
__
L IMB
Belgen.
M.
27
9
52
88
107
52
341
500
212
3
271
486
54
15
18
87
34
12
48
94
1
2
3
2
2
V.
1
1
2
21
26
47
31
2
95
128
32
11
43
4
1
5
—
—
me woonplaats niet was gevonden
UR G.
Overige
vreemdelingen.
M.
3
3 1 7
24
10
22
56
29
2
31
7
3
10
3
2
5
10
—
1
1
V.
—
—
4
4
2
1
3
5
5
__
—
TOTAAL.
M.
76
23
96
195
378
141
87.1
1390
468
4
455
927
232
248
52
532
89
71
117
277
2
3
5
5
5
V.
2
20
22
52
103
155
54 2
140
196
89
22 2
113
20
2
3
25
—
—
Duitschers.
M.
240
106
481
827
1435
442
2394
4271
709
17
678
1404
3
4
5
12
1335
733
176
2244
719
284
698
1701
11
25
2
38
1
19
1
21
V.
8
3
24
35
241
21
201
468
48
91
139
—
235
91
12
338
136
31
57
224
—
—
HET RIJK.
Melgen.
M.
98
36
182
316
513
139
1101
1753
762
15
1489
2266
46
1
36
83
307
68
61
436
152
68
218
438
3 5 8
2
6
8
V.
10
1
9
20
137
6
125
268
120
3
428
551
1
1
106
46
8
160
75
5
20
100
—
—
Overige
vreemdelingen.
M.
27
20
69
116
316
99
509
924
93
2
66
161
1
1
2
209
137
26
372
94
50
140
284
1
15
2
18
4
4
V.
1
1
2
36
22
58
4
3
7
—
24
8
82
19
7
14
40
—
—
TOTAAL.
M.
365
162
732
1259
2274
680
4004
6958
1564
34
2233
8831
50
6
41
97
1851
938
263
3052
965
402
1056
2423
15
45
64
3
29 l
33
V.
19 4
34
57
414
27
348.
789 '
172 3
522
697
1
1
365
145
20
530
230
43
91
364
—
—

346 347
BEROEPSKLASSEN.
XX—XXIII.
Totaal
handelsbedrijven.
Totaal
XXIV. Vrije beroepen.
XXV. Inonder
onderwas.
XXVI. Verpleging.
XXVII. Huiselijke
diensten.
XXVIII Losse werklieden.
XIX. In dienst van
den Staat.
XXX. In dienst van
een provincie.
XXXI. In dienst van
een gemeente.
XXXII. In dienst van
een waterschap.
XXXIII. In'dienst van
een kerkel. gezindte.
XXIV—XXXIII. Tot.
I-XXXIII. Totaal
XXXIV. Gepensionneerden.
XXXV. Beroep
onbekend.
XXXVI. Zonder
beroep.
I—XXXVI. Algemeen
totaal
f
Js
.a« AB
0 D
NC
)uits chars.
M.
84
15
12
11
16
7
1
—
1
3
2
1
4
35
380
3
198
581
V.
13 35
21
—
25
56
29
—
—
—
—
5
115
148
—
462
610
)ORDB1
Belgen.
M.
95
22
50
167
9
7
12
2
7
1
7
—
8
53
1320
12
589
1921
V.
24 82
29
—
37
43
74
—
—
—
7
161
392
1 2
129C
L168<
JAB AN
Overige
vreemdelingen.
M.
16 24
22
8
1
2
—
1
1
—
4
17
112
5
) 104
L 221
V.
1
1
—
20
22
5
—
—
—
—
1
48
51
—
108
159
T.
TOTAAL.
M.
L95
39
66
300
25
22
14
4
8
5
10
1
16
105
1812
20
891
272?
V.
37 77
51
—
82
121
108
—
—
—
13
324
591
2
186(
5 245
1
G
)uitschevs.
M.
Î48
91
98
437
23
75
1
7
3
57
2
5
7
180
124S
57
) 499
3180!
V.
27
105
42
12
63
34
124
—
—
—
—
6
239
335
—
121Ï
il55(
ELI 3ERLAND.
Belgen.
M.
10
4
14
2
1
—
2
2
46
—
—
—
53
97
34
) 90
) 221
V.
2
4
6
5
8
4
11
—
--
—
—
—
28
36
—
50
• 86
Overige
vreemdelingen.
M.
15 36
24
6
3
—
9
1
18
3
—
1
i "
96
6
163
265
V.
2
2
5
34
3
47
—
—
—
—
—
89
95
—
142
237
TOTAAL.
M.
273
98
104
475
31
79
1
18
6
121
5
5
8
274
1442
97
752
229]
V.
31
145
50
22
105
41
182
—
—
—
6
356
466
—
140
L187
ZUIDHOLLAND.I
Duitschers.
M.
702
314
391
1407
54
19
5
16
81
13
2
—
8
198
2404
11
7 701
881K
V.
87
32
22
L41
12
47
21
239
—
—
2
—
8
329
540
—
187Î
5 241<
Belgen.
M.
75
35
47
157
22
o
5
6
5
6
4
—
5
58
362
3
) 171
) 536
V.
22
18
6
46
.8
11
7
63
—
—
1
—
—
90
186
1
404
591
Overige
vreemdelingen.
M.
L12
L06
90
Î08
32
17
2
16
27
12
5
—
24
135
755
6
251
1015
V.,
22
11
38
10
86
5
109
-1 — — - 1
211
279
—
-
669
i 948
POTAAL.
BI.
S89
155
528
872
08
41
12
38
113
31
11
—
37
391
521
20
—
128
664
— mm
V.
131
61
33
225
30
144
33
411
—
—
3
—
9
630
1005
1
295
395
-
NC
Mtschers.
M.
64
09
17
390
91
12
9
34
33
13
4
2
7
205
2168
2
1002
3172
V.
117
47
14
178
45
36
26
337
—
1
1
—
14
460
791
—
1726
2517
OR DH(
Belgen.
M.
24 9
21
54
8
8
—
3
8
5
3
—
—
35
257
1
125
383
V.
19
15
11
45
6
6
1
2
34
_
—
—
2
51
146
—
282
428
)LL AN
Overige
vreem •
delingen.
M.
101
60
56
217
30
20
1
8
12
11
4
—
13
99
677
50
247
974
V.
9
3
6
18
8
54
9
72
—
—
—
—
6
149
183
—
769
952
D.
TOTAAL.
M.
589
278
294
1161
129
40
10
45
53
29
1
11
2
20
339
3102
53
1374
4529
V.
145
65
31
241
59
96
36
411
34
1
1
—
22
660
112
i
—
277
389
)uitschers.
M.
21
168
45
1
1
—
—
—
—
—•
—
—
2
72
—
33
105
V.
7
5.
12
—
—
1
11
—
—
—
—
—
12
25
—
52
77
ZI:EL
Belgen.
M.
157
41
85
283
5
—
—
4
19
266
4
1
—
299
2219
22
884
312E
V.
76
8
84
—
—
1
132
—
—
—
—•
1
134
554
—
1552
210e
AN]D.
Overige
vreemdelingen.
M.
8
13
21
17
—
—
—
—
1
—
—
2
20
61
—
32
> 93
V.
1
1
— '
1
—
5
—
—
—
—
1.
7
10
—
35
45
TOTAAL.
M.
186
70
93
349
23
1
—
4
19
267
4
1
2
321
2352
22
949
332E
V.
83
14
97
—
1
2
148
—
—
—
—
2
153
589
—
163
1222
—— SS9BS
Duitschers,
M.
60
47 7
14
12
3
4
6
—
7
1
—
4
87
266
6
80
352
V.
10
1
11
—
11
8
58
—
—
1
—
13
91
110
227
337
UTRECHT.
Belgen.
M.
5
5
6
16
—
—
—
1
1
—
—
—
—
2
35
1
13
49
V.
1
1
3
1
8
—
—
—
—
—
12
14
—
39
53
Overige
vreemdelingen.
M.
8 84
20
2
1
—
2
—
4
—
—
4
13
86
5
33
124
V.
1
1
1
28
1
41
—
—
—
—
—
71
73
—
80
153
TOTAAL.
M.
73
60
17
150
14
4
4
9
1
11
—
1
—
8
52
387
12
126
525
V.
12 1
13
1
4-2
• 10
107
—
—
• —
1
—
13
174
197
—
346
543

BEROEPSKLASSEN.
XX—XXHI. Totaal
handelsbedrijven.
Totaal
XXIV. Vrije beroepen.
XXV. Byzonder
onderwijs.
XXVI. Verpleging.
XXVII. Huiselijke
diensten.
XXVIII. Losse
werklieden.
XXIX. In dienst van
den Staat.
XXX. In dienst van
een provincie.
XXXI. In dienst van
een gemeente.
XXXII. In dienst van
een waterschap.
XXXIII. In dienst van
een kerkel. gezindte.
XXIV-XXXIII. Tot.
I—XXXIII. Totaal
XXXIV. Gepensionneerden.
XXXV. Beroep
onbekend.
XXXVI. Zonder
beroep.
T TTYVT Alownefin
totaal
Positie in het beroep.11
!) Zie de noot op ( Ie vorige blz.
B
J
D
Duitsohers.
M.
36
113
50
3
1
—
—
5
9
100
—
21
121
V.
7
4
11
1
12
-
6
2
21
37
—
55
92
FRIESLAND.
Belgen.
M.
—
—-
. _-
1
—
1
7
4
11
V.
__
_
_
—
—
—
3
S
Overige
vreem-
M.
3
1
4
—
_
—
—
1
—
1
2
20
1
3
24
V.
2
2
—
1
—
1
—
2
4
—
19
23
TOTAAL.
M.
39
123
54
3
1
—
—
2
—
6
12
127
1
28
156
V.
348 349
9
4
13
—
2
12
7
2
23
41
—
77
118
Duitschers.
M.
L03
24
17
144
16
3
1
9
1
4
2
14
50
738
1
216
955
V.
17
68
31
2
17
36
69
1
1
36
162
266
—
717
983
"
( DVERIJ SSEL.
Belgen.
M.
2
1
3
2
—
—
—
—
—
1
3
9
—
10
19
V.
1
1
—
—
—
1
—
—
1
4
—
16
20
Overige,
vreemdelingen.
M.
12
31
16
2
—
—
—
i—i i—i
1.
2
7
48
—
22
70
V.
1
6
1
6
—
—
—
14
14
—
30
44
^==s=
TOTAAL. 1Duitsohers.
M.
117
27
19
163
20
3
1
9
2
5
3
17
60
795
1
248
V.
18
68
32
3
23
37
76
1
1
36
177
284
—
763
M.
98
38
22
158
25
3
1
—
8
1
1
104' U04 7825
1
1
41
680
3
142
V.
16
66
28
—
—
4
35
-
1
—_
40
102
—
498
600
=
—
GRO NISÏGEK
Belgen.
M.
5
3
8
—
—
—
....
1
—
2
3
20
—
—.
20
V.
—
—
—
—
—
1
—
2
—
14
16
Overigel
vreeiifOTAAL.
delingen^
M. | Y
M
13
4 .. Il2
1 •r 6
18 | |S4
— ' -
—
— -
_
1 -
1 •- 3
1 - 2
— -- 8
3
132 1
—
Il6
25
3
1
_
^ • — •
19
60 61 578
^ —
151 7l|96 695
— «——
9
- 1
6 47
L3p
- 3
V.
18
6
8
32
—
1
4
41
—
1
t —
47
117
*—
Duitschers.
M.
26
6
4
36
8
—
—
—
—
—
1
9
544
1
86
631
V.
2
2
—
—
—
5
—
—
—
5
30
—
457
487
DRENTHE.
Belgen.
M.
2
2
—
—
—
—
—
—
—
—
2
—
1
3
V.
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
3
8
Overige
vreemdelingen.
M.
6
1
7
—
—
—
—
—
—
—
—
7
, i
9
17
V.
—
—
—
2
—
1
—
—
—
3
3
—
11
14
TOTAAL.
M.
34
65
45
8
—
—
—
—
—
1
9
553
2
96.
651
V.
2
2
—
2
—
6
—
—
—
8
33
——
Duitschers.
M.
224
290
98
612
24
655
18
12
2
1
4
220
936
28
V.
68
13
4
85
. 5
704
150
175
_
2
447
1483
—
LIMBURG.
Belgen.
M.
89
31
66
186
504 4996 5532 1782 184a
8
11
8
20
1
2
5
11
61
22
471 2176 3795 527
V.
36
11
1
48
1
38
16
242
—
2
21
320
2792 1737 1233 543
—
1300
Overige
vreemdelingen.
M.
10
65
21
1
41
—
2
—
—
11
55
163
54
131
348
V.
5
5
1
31
5
7
—
—
21
65
77
—
192
269
TOTAAL.
M.
S23
327
169
819
33
707
21
34
3
3
9
242
4188 2357 11893 1421 5560 1878 2157
104
V.
109
24
5
138
7
773
171
424
—
1 ^ !
489
—
2834 528
7126 764
Juitschers.
M.
066 371
061 122
877 69
4004 562
273
779
40
84
129
99
18
9
271
112
V.
76
904
348
1088
1
1
10
529
—
HET RIJK. 1 )
Belgen,
M.
464
147
279
890
56
32
20
38
43
328
23
1
27
1052 1868 1702 2957 568
95
V.
181
51
28
260
20
103
73
534
34
—
3
31
798
3
Overige
vreemdelingen.
M.
304
206
168
678
90
90
5156 11088 2415 4952 1014 212C) 8585
4
39
42
50
15
62
392
128
V.
43
15
14
72
16661 15204L807C
683813298
2922. 28030 24959
26
264
46
299
—
•—
30
665
802
—
TOTAAL.
M.
2834
1414
1324
5572
419
901
64
161
214
477
56
10
360
2662
19110
335
V.
595
188
111
894
122
1271
467
1921
35
1,
. 13
590
4420
6801
3
18155

350
Teneinde te kunnen béoordeelen in welke opzichten de beroepsiudeeling der in ons
land wonende vreemdelingen verschilt van die der geheele bevolking, dienen achtereenvolgens
voor elk der drie genoemde groepen van vreemdelingen uit de hiervoor gegeven cijfers gelijksoortige
verhoudingscijfers te worden berekend als in het eerste gedeelte van dit hoofdstuk
voor de totale bevolking is geschied.
VERHOUDING DER BEROEPSLOOZEN TOT HET TOTAAL BU DE GEHEELE
BEVOLKING EN BIJ DE VREEMDELINGEN.
351
zonderingen, alle andere leeftijdsklassen sterker vertegenwoordigd zijn. De grootste verschillen
worden vooral bij de mannen waargenomen in de leeftijdsklassen van 18—60 jaar.
De leeftijdsverhoudingen bij de Belgen komen die der totale bevolking het meest nabij,
terwijl die der overige vreemdelingen grootere afwijkingen vertoonen.
Hoe de verdeeling der eenig beroep uitoefenende vreemdelingen over de hoofdgroepen van
bedrijven is geweest en hoe deze cijfers van die der totale bevolking afwijken, wordt door het volgende
staatje toegelicht (ook thans worden de losse werklieden buiten rekening gelaten, zie blz. 172).
Totale
bevolking.
M. | V,
Duitschers.
M.
V.
M.
Belgen.
V.
Overige
vreemdelingen.
M.
V.
Ol' 100 IN DIS ÏIBROKPKN WKUKSiAMIÜN, VONDEN
1IKZIG1IUID IN
Totale
bevolking.
M.
V.
Duitschers.
M.
V.
M.
Belgen.
V.
Overige
vreemdelingen.
M.
V.
Personen in een beroep werkzaam . .
Beroepsloozen
59,1
40,9
16,8
83,2
Deze cijfers wijzen er op, dat zich onder de in ons land wonende vreemdelingen bij de
beide geslachten relatief minder beroepsloozen bevinden dan bij de geheele bevolking en dat
dit aantal bij de mannelijke Belgen en bij de vrouwelijke Duitschers relatief het geringste is.
Over 'het verschil in opbouw naar den leeftijd bij de beroepsloozen, verspreidt het
volgende tabelletje licht en doet zien dat het betrekkelijk gering aantal beroepsloozen wordt
veroorzaakt door de geringe sterkte der meest jonge leeftijdsklasse.
beneden 12 jaar
12 of 13 jaar .
14 „ 15 » .
16 , 17 » .
18-22 , .
23—35 , .
36—50 » .
51-60 „ .
61—65 , .
66-70 , .
71 jaar en ouder
68,4
31,6
27,8
72,2
71,1
28,9
27,5
72,5
65,4
34,6
27,5
72,5
Op 100 beroepsloozen komen in de verschillende leeftijdsklassen
Totale
bevolking.
M.
71,1
8,1
4,5
2,3
2,7
2,1
1,6
1,6
1,1
1,4
3,6
100,—
33,6
4,5
3,6
2,8
5,8
17,2
15,5
7,6
3,2
2,5
3,7
100,—
Duitschers.
M.
35,0
10,6
9,4
7,5
9,0
7,0
5.2
4,0
2,2
2,4
7,9
100,—
15.6
5,4
5,4
4,7
6,1
21,0
20,8
9,5
3,5
2,7
5,3
100,—
M.
Belgen.
52,9
10,1
6,3
3,7
3,1
3,8
4,3
4,8
1,7
2,5
6,9
100,—
19,4
4,5
3,7
2,4
5,0
19,4
19,5
9,8
4,2
4,4
7,8
100,—
Overige
vreemdelingen.
M.
29,3
5,3
7,0
6,2
7,9
12,3
10,3
7,7
6,3
2,1
5.7
100,—
Y.
18,6
.3,2
3,2
3,8
6,5
24,3
20,7
8,2
3,7
3,1
4,7
100,—
Uit deze cijfers blijkt, dat er in de verhoudingen der leeftijdsverdeeling bij de verschillende
groepen van vreemdelingen onderling groote verschillen bestaan, terwijl die verhoudingen
voor iedere groep op zich zelf weder belangrijke afwijkingen vertoonen van de
verhoudingscijfers der totale bevolking.
Het relatief aantal personen beneden 12 jaar is bij beide geslachten in de drie groepen
van vreemdelingen veel geringer dan bij de totale bevolking, terwijl slechts met enkele uit-
den landbouw, de visscherjj en de jacht
handel en verkeer,
de vi^e en overige beroepen . . . .
37,8
34,4
19,0
0,5
6,1
20,1
18,5
11,4
43,8
6,2
37,5
12,4
35,1
0,7
13,2
11,2
3,4
13,6
26,4
45,3
31,5
42,3
16,0
0,7
8,8
Ook hier openbaren zich zoowel tusschen de cijfers der groepen van vreemdelingen
onderling als tusschen die van elke groep op zich zelf en de cijfers der geheele bevolking
belangrijke verschillen.
Bij de mannelijke Duitschers en de mannelijke overige vreemdelingen trekt de nijverheid
relatief het grootst aantal personen, daarop volgen bij die beide groepen van vreemdelingen handel
en verkeer, dan de vrije en overige beroepen, vervolgens de landbouw en ten laatste de huiselijke
diensten. Bij de mannelijke Belgen is de rangorde de volgende : landbouw, nijverheid, handel, vrije
en overige beroepen en huiselijke diensten. Ook bij de vrouwen is de loop der verhoudingen bij de
Duitschers parallel met die der overige vreemdelingen. Hier zijn het éclater de vrije en overige
beroepen die relatief het sterkst zijn bezet; dan volgen huiselijke diensten, daarna handel en
verkeer, dan de nijverheid, terwijl de landbouw, vooral bij de overige vreemdelingen, zeer weinig
vrouwen bezig houdt. De vrouwelijke Belgen zijn daarentegen bij den landbouw het sterkst vertegenwoordigd,
iets minder bij huiselijke diensten en het geringst in de vrije en overige beroepen.
De arbeid van vrouwen in totaal is bij alle drie de groepen van vreemdelingen relatief
grooter dan bij de totale bevolking, zooals uit onderstaand overzicht blijkt.
Ol' 100 EI8S BEHOEF UITOEFENENDE MANNES KOMEN
AWIB1D VElilUCHTBNUE VKOUWEN IN
de nijverheid
den landbouw .
de visscherij en jacht
handel en verkeer
huiselijke diensten
overige beroepen
Totaal
Totale
bevolking,
15,5
16,2
2,5
17,5
2390,7
30,0
14,3
29,4
13,8
28,4
12.2
42,9
7,6
31,5
1,8
14,4
7,2
0,9
9,0
37,3
45,6
Duitschers. Belgen. Overige
vreemdelingen.
10,9
9,9
14,0
1295,2
116,5
15,3
24,3
2,4
29,2
1405,3
48,8
6,3
4,3
10,6
766,7
103,7
29,1 36,2 33,8 37,2
Bij de Duitschers en de overige vreemdelingen komen relatief weinig arbeidsters voor
in de nijverheid, den landbouw, de visscherij en de jacht, den handel en het verkeer en bij

352
de huiselijke diensten, doch is vrouwenarbeid zeer veelvuldig in de vrije en overige beroepen (in
hoofdzaak' bij het onderwijs en, wat de Duitschers betreft ook in den verplegingsdienst). Bij de
Belgische vrouwen is de nijverheid even sterk bezet als dit bij de totale bevolking het geval
is, maar zijn het vooral landbouw, handel en verkeer en ook de vrije en overige beroepen,
die, vergeleken niet de totale bevolking, eene relatief zeer sterke bezetting hebben.
De volgende tabel geeft voor de Nijverheids- en de Handelsbedrijven aan hoe de
procentagewijze verhoudingen der verschillende position zijn, die door de verschillende groepen
van vreemdelingen in de beroepen worden bekleed in vergelijking met die dër geheele bevolking.
PKUSONEN WH1UC7.AAM IN
BB
Nijverheidsbedrjjven . . .
Landbouwbedrijven • . .
Jacht en vissoU-erg • • .
Handelsbedrijven . . . .
a |
«H
A
B0D
A
B0D
A
B
C
D
A
B
0
D
Totale bevolking.
M.
22,6
0,5
4,0
72,8
32,3
0,6
0,7
66,4
32,8
0,9
5,3
61.0
40,1
2,4
17.9
39,6
V.
40,3
0,3
1,4
58,0
26,2
0,1
0,2
73,5
8,3
1,4
90,3
71,0
2,5
17,6
8,9
Duitschers.
M.
32,2
1,4
10,3
56,1
50,1
0,4
1,2
48,3
25,0
33,3
41.7
47,9
3,7
26.5
21,9
V.
51,2
0,9
4,5
43,4
34,5
65,5
—
—
56,4
9,6
21,7
12,3
M.
28,0
1,3
7,9
62,8
33,4
0,3
0,7
65,6
55,4
Belgen.
1,2.
43,4
50,1
2,0
16,5
31,4
V.
50,7
0,4
2,2
46,7
21,8
0,5
77.7
100,-
—
68,4
1,2
19,6
10,8
Overige
vreemdelingen.
M.
31,8
2,4
10,7
55,1
Bijna zonder uitzondering is in alle groepen van bedrijven niet alleen het aantal bedrijfshoofden
relatief belangrijk veel grooter bij de drie rubrieken van vreemdelingen dan bij de
totale bevolking, maar zijn ook de percentages der personen in de positie O bij de eersten bijna
overal relatief hooger dan bij de laatste. Dit zal wel voor een deel het gevolg zijn daarvan,
dat de jeugdige leeftijdsklassen, die meestal personen in de positie D tellen, bij de vreemdelingen
relatief minder talrijk zijn bezet clan bij de totale bevolking, zooals uit onderstaande cijfers blijkt.
Totale bevolking.
Duitschers ....
Belgen
Overige vreemd el.
60,9
0,6
1,3
37.2
50,0
50,0
—
40,9
3,9
30,4
24,8
V.
62,1
37,9
57,1
.
42,9
—
—
—
56,9
2,8
20,8
19,5
Op 100 in de verschillende beroepsgroepen arbeidenden komen in de verschillende
leeftijdsklassen.
A. MA.NNEN.
bonedon
12 j.
0,1
0,0 2
0,1
0,1
12—1314—15
.jaar. I jaar.
2,6
0,5
1,3
1,2
5,6
1,7
2,3
5,0
16—17 18-22 28—85 86-50'
jaar. j jaar, Maar. jaar,
6,5
1,9
4,4
5,7
15,3
7,0
11,2
8,9
30.3
30,0
30,1
34,8
23,3
35,1
30,4
30,1
51— eo'öl—65 66— 70
jaar. jaar. jaar.
9,5
12,5
11,0
10,1
3,3
4,9
3,6
2,9
1,9
2,9
2,7
1,0
71 en
ouder.
1,6
3,5
2,9
1,0
ToïAAL.
100,-
100,-
100,-
100,-
Landbouw.
Handel en
verkeer.
Overige
beroepen.
Nijverheid.
Landbouw.
Handel en
verkeer.
Overige
beroepen.
Totale bevolking.
Duitschers....
Belgen
Overige vreemdel.
Totale bevolking.
Duitschers ....
Belgen
Overige vreemdel.
Totale bevolking.
Duitschers....
Belgen.
Overige vreemdel.
Totale bevolking.
Duitsehers....
Beleen
Overigevreemdel. •
' Totale bevolking,
i Duitschers....
) Belgen
^ Overigevreemdel.
Totale bevolking.
Duitschers ....
Overigevreemdel.
Totale bevolking,
üuitschers....
Overigevreemdel.
353
Op 100 in de verschillende beroepsgroepen arbeidenden komen in de verschillende
leeftijdsklassen.
bonsden
12 j.
0,2
0,1
0,0'
0,0 2
0,2
12—18
jaar.
1,4
0,5
1,3
0,8
0,2
0,3
0,2
0,2
14—15
jaar.
3,6
1,1
3,0
J),6
2,2
0,7
0,9
0,3
1,0
0,6
0,4
0,3
16-17
jaar.
4,9
2,4
4,4
3,6
1,7
2,9
1,8
2,2
3,1
0,2
1,0
18-22
jaar.
13,1
4,9
8,9
0,6
11,6
6,7
9,0
6,5
11,1
11,2
6,0
4,8
A. MANNEN.
28—35
jaar.
27,2
20,7
24,9
19,3
32,3
29,7
29,2
35,6
35,1
41,4
44,2
36,2
86-50
jaar.
23,2
28,8
22,3
14,2
28,8
38,0
30.8
35,4
29,6
26,4
32,0
36,7
51-60
jaar.
13,2
17,4
15,9
24,8
12,2
13,8
14,1
[14,0
12,1
8,6
11,9
13,8
61-65
jaar.
5,6
9,4
8,1
9,3
4,0
4,1
5,6
4,0
4,1
4,3
2,1
4,1
66-70
jaar.
3,9
6,3
5,6
10,0
2,4
2,6
3,0
1,5
2,4
1,9
1,6
1,8
71 en
ouder.
3,7
8,2
5,2
11.2
2,0
2,2
4,0
1,5
2,2
2,4
1,2
1,3
TOTAAL.
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,-
100,-
100,-
100,—
Op 100 in de verschillende beroepsgroepen arbeidenden komen in de verschillende
leeftijdsklassen.
beneden
12 j.
0,1
3,7
0,2
0,2
0,0 2
0,4
0,1
0,0 3
0,1
12—13
jaar.
4,0
1,1
1,5
2,2
1,5
1,6
0,4
0,2
1,9
0,3
1,3
14-15
jaar.
7,8
3,2
4,8
1,7
6,1
8,6
6,2
14.3
1,0
0,5
1,5
6,2
0,9
4,4
0,8
16—17
jaar.-
10,1
5,0
4,1
10.4
8,8
7,9
7,3
2,1
1,6
0,8
10,0
1,8
6,0
1,2
18-22
jaar.
24,8
17,1
21,3
17.3
22,1
15,9
19,1
14,3
9,3
11,6
6,9
11,1
29,8
11,7
20,7
15,6
B. VKOUWEN.
28-85 86—50
jaar. jaar.
26,5
34,1
30,6
24,1
25,3
13,7
27,9
42,9
22,5
27,9
31,5
40,3
31,5
43,4
35,6
51,1
13,6
22,7
23,1
32,8
12,6
7,2
15,2
2S,5
29,7
28,1
22,2
11,9
26,3
18,4
23,9
51-60
jaar.
6,8
8,2
8,2
8,6
9,6
21,6
8,9
18,7
14,4
17,7
16,7
5,0
10,2
7,8
6,1
61—65
jaar.
2,6
1,7
3,0
3,4
4,9
9,3
4,4
14.3
7,4
5,9
4,6
1,4
1,7
2,7
2,5
1,2
66-70
jaar.
1,9
1,5
2,6
1,7
3,8
5,7
4,5
14,3
4,9
2,3
3,1
4,1
1,1
1,8
1,6
71 en
ouder.
1,7
1,7
0,7
4,2
8,6
4,7
5,3
5,5
5,8
4,1
0,8
1,1
1,6
0,2
TOTAAL.
100,—
100,—
100,—
100,-
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
100,—
Groepeeren we de leeftijdsklassen tot 3 klassen, beneden 18, 18—60 en boven 60 jaar,
dan krijgen we de volgende cijfers die meer overzichtelijk zijn.
v •

354
Totale bevolking' . .
Duitschers . . . .
Belgen
Overigo vreemdelingen
Totale bevolking . .
Duitschers . . . .
Belgen . . . . .
Overige vreemdelingen
beneden
18 jaar.
14,8
4,1
8,1
11,5
beneden
18 jaar.
23,0
13,0
10,4
12,1
Nijverheid.
18—60
jaar.
78,4
84,6
82,7
83,9
Nijverheid.
18-60
jaar.
70,7
82,1
83,2
82,8
60 j.en
tlaarb.
6,8
11,8
9,2
4,7
60 j. en
daarb.
6,2
4,9
6,3
5,1
Deneden
18jaar.
10,1
4,0
8,9
0,6
beneden
18jaav.
17,4
18,0
15,3
14,3
Landbouw.
18-60
jaar.
76,7
71,8
72,1
68,9
Landbouw.
18-60
jaar.
69,7
58,4
71,1
57,2
A. MANNEN.
60 j.en
daarb.
13,2
24,2
19,0
30,5
Handel en verkeer.
)eneden
18 jaar.
6,7
2,6
4,1
1,6
B. VROUWEN.
60 j. en
daarb.
12,9
23.6
13,6
28,6
18—60
jaar.
84,9
88,3
83,2
91,5
60 j. en
daarb.
8,4
9,0
12,7
7,0
Handel en verkeer.
beneden
18jaar,
3,6
2,7
2,3
18-60
jaar,
79,0
83,6
84,2
90,3
60 j. en
daarb.
17,5
13,7
13,5
9,6
Overige beroepen,
)enedeu
18jaar.
3,4
3,7
1,0
1.3
18-60
jaar.
87,9
87,6
94,1
91,5
60 j. en
daarb.
Overige beroepen.
beneden
18jaav.
18,2
3,1
11,8
2,0
18-60
jaar.
Uit deze cijfers blijkt duidelijk dat bij beide geslachten, bijna zonder uitzondering, de
lagere leeftijdsklassen bij de vreemdelingen zwakker zijn bezet dan,dit bij de totale bevolking
het geval is, en dat behalve bij den landbouw, waar de hoogste leeftijdsklassen bij de vreemdelingen
relatief veel hooger percentages vertoonen dan bij de totale bevolking, bij de andere
groepen de middelste leeftijdsklassen relatief de sterkste bezetting hebben.
Ten slotte wordt hieronder nog een overzicht gegeven van de verdeeling der vreemdelingen
naar den burgerlijken staat, eveneens vergeleken met die verdeeling bij de totale bevolking.
PliHSONBN AimElDRNDK IN
de nijverheid . . .
den landbouw. . .
handel en verkeer .
de overige beroepen.
78,2
91.6
82,5
96,7
Op 100 in het beroep werkaamen komen gehuwden.
Overige
Totale bevolking. Duitschers. Belgen. vreemdelingen.
M. V.
54,6
54,4
65,5
61,3
19,6
35,5
64,7
9,3
M.
70,3
74,8
66,2
25,6
28,7
49,7
51,4
4,6
M.
65,9
61,5
74,8
68,1
34,7
41,9
57,3
8,0
Bij de mannen, maar vooral bij de vrouwen, is het aantal gehuwden in de nijverheidsbedrijven
bij alle vreemdelingen belangrijk grooter dan bij de totale bevolking. Ook in den
landbouw is dit het geval, met uitzondering van de vrouwelijke overige vreemdelingen.
In den handel is het relatief aantal gehuwde mannen onder de vreemdelingen beduidend
grooter dan bij de totale bevolking, doch bij de vrouwen is juist het tegenovergestelde het geval.
Bij de vrije en overige beroepen vertoont het cijfer der gehuwde mannelijke Duitschers
in. vergelijking met die der andere vreemdelingen en der totale bevolking, een zeer laag
percentage, gevolg van het betrekkelijk groot aantal ordebroeders en geestelijken onder hen, die
in hoofdzaak bij het onderwijs werkzaam zijn.
M.
59,3
77,6
63,3
52,0
V.
27,6
28.6
52,8
5,0
8,7
8,6
4,9
7,2
60 j.en
daarb.
3,6
5,4
5,7
1,4
HOOFDSTUK V.
Woningstatistiek.
Tot goed verstand van de absolute cijfers en de daaruit berekende verhoudingscijfers
die in dit hoofdstuk voorkomen, alsmede van de daaraan vastgeknoopte beschouwingen, wordt
hier nog eens in hoofdzaak herhaald wat reeds in de Inleiding tot de uitkomsten der woningstatistiek
is medegedeeld.
De cijfers der woningstatistiek zijn ontleend aan de opgaven door hoofden van gezinnen
en afzonderlijk levende personen verstrekt op de kaarten der volkstelling.
Aan dezen toch werden de volgende drie vragen gesteld, waarvan de eerste uit den aard
der zaak door afzonderlijk levende personen niet behoefde te worden beantwoord.
a. Hoeveel personen wonen in zijn (haar) gezin te zamen? Hij (zij) zelf(ve) medegerekend.
b. Hoeveel vertrekken bewoont hij (zij) met zijn (haar) gezin? (keukens, glasdichte serres
en alcoven mede te rekenen; bedsteden niet. Kelders, zolders en stallen alleen
dan mede te rekenen, als zij bewoond worden of aldaar geregeld nachtverblijf gehouden
wordt. Winkelruimten niet mede te rekenen. Zij, die een schip of wagen bewonen,
moeten dit hier bovendien vermelden).
o. Hoeveel dezer vertrekken staan door een raam of deur in onmiddellijke gemeenschap
1 met de buitenlucht?
Waar bij de bewerking bleek dat de beantwoording dier vragen door de betrokken
personen niet of onvolledig was geschied, of wanneer bleek, dat het aantal kaarten, in den
gezinsomslag aanwezig, niet in overeenstemming was' met de beantwoording van vraag a dóór
het hoofd des gezins, of indien het aantal vertrekken bij c genoemd grooter was dan dat bij
& vermeld, zoodat vermoedelijk de aantallen ramen en deuren in plaats van dat der vertrekken
was opgegeven, dan werd de kaart ter aanvulling of verbetering teruggezonden.
Deze punten waren de eenige, die tijdens de bewerking door het Centraal-Bureau voor
de Statistiek aan controle konden worden onderworpen. Op andere punten (of het aantal vertrekken
juist was vermeld, en bijv. glasdichte serres, keukens en alcoven wel steeds, zolders,
kelders en stallen, voor zoover zij werden bewoond of geregeld werden beslapen, als vertrekken
waren medegerekend, en of omgekeerd niet ook zolders enz,, die niet werden geregeld bewoond of
beslapen, als vertrekken waren medegeteld; en of het aantal vertrekken bij c vermeld, niet te
groot of te klein was opgegeven) was contrôle, althans gedurende de bewerking, te eenen male
onmogelijk. In hoeverre de tellers in staat zijn geweest op de beantwoording der vragen b en c
eenige rechtstreeksche contrôle uit te oefenen, blijkt niet.
Ofschoon het aanvankelijk in de bedoeling lag alle hoofden van gezinnen en afzonderlijk
levende personen in deze statistiek te betrekken, bleek bij de bewerking, dat enkele categorieën
dezer personen noodzakelijk buiten deze statistiek moesten blijven, terwijl het voor andere
beter werd geacht haar daarin niet op te nemen.
Tot de eerste categoriön behoorden de gezinshoofden of afzonderlijk levende personen,

356
die wel opgegeven hadden in eene gemeente werkelijke woonplaats te hebben, doch wier woonplaats
aldaar niet was gevonden, en de gezinshoofden en afzonderlijk levende personen die,
•zonder zich uit het bevolkingsregister te hebben laten afschrijven (de eersten met hunne
gezinnen), tijdelijk in het buitenland vertoefden en in de gemeenten hunner werkelijke woonplaatsen
op het oogenblik der volkstelling geene woningen hadden.
Tot de andere categorieën behooren in de eerste plaats de, niet tot de eigenlijke gestichtsbevolking
behoorende, doch desondanks in gestichten levende gezinnen of afzonderlijk levende
personen, omdat zij in vele gevallen, men denke aan bewoners van kloosters, kazernen, krankzinnigengestichten,
kostscholen en dergelijke, wat hunnen woningtoestand betreft, in bijzondere
omstandigheden verkeeren en het vaak moeilijk is uit te maken hoeveel vertrekken in de
instellingen door hen worden bewoond. Het scheen daarom gewenscht de bevolking der
gestichten geheel buiten deze statistiek te laten. Voorts zijn niet opgenomen de schippers, voor
zooveel zij in schepen woonden, alsmede zij die in bewoonde wagens leefden, omdat door
enkele gemeentebesturen op de onbetrouwbaarheid der gegevens betreffende de woongelegenheid
dier personen was gewezen, terwijl meestal, wegens afwezigheid der schepen of wagens, contrôle
niet mogelijk was, en om dezelfde reden verbetering of aanvulling van foutief of niet beantwoorde
vragen achterwege moest blijven.
De statistiek geeft voor elk der gemeenten met meer dan 10000 zielen, met onderscheiding
naar de wijken, afdeelingen, buurten, dorpen enz. (voor zooveel eene dergelijke
verdeeling bestond) voor de groepen der gemeenten in iedere provincie en in het Rijk en
voor iedere provincie en het Rijk zelf, in tabel I een overzicht van het totaal aantal bewoonde
woningen, gesplitst naar het aantal bewoonde vertrekken, met vermelding van het aantal dier
laatste, die niet door een deur of raam in onmiddellijke gemeenschap met de buitenlucht
stonden, en van het aantal personen, die in de verschillende soorten van woningen woonden.
In tabel II is voor dezelfde territoriön als in tabel I het aantal woningen verdeeld naar
het aantal bewoonde vertrekken, in verband met het gemiddeld aantal personen per' vertrek.
In tabel III zijn de hoofden van gezinnen onderscheiden naar de hoofdklassen, voor de
beroepstelling van 31. December 1899 aangenomen, en daarbij afzonderlijk vermeld, hoeveel, van
die hoofden in elke beroepsklasse met hunne gezinnen woonden in woningen met gemiddeld
meer dan 2 personen per vertrek.
Eene volledige woningstatistiek kan de inhoud dezer drie tabellen zeker niet worden
genoemd. Daarvoor toch zouden meerdere punten dan de bovengenoemde (als: grootte der
vertrekken, slaapgelegenheden, drinkwatervoorziening, vochtigheid, toestand der riolen en
privaten, bouwvalligheid en dergelijke) in het veld van onderzoek moeten zijn betrokken. Het
is intusschen niet mogelijk deze gegevens ter gelegenheid eener volkstelling te verzamelen; zij
zullen alleen door speciale plaatselijke enquêtes, gelijk reeds meermalen in verschillende
gemeenten werden ingesteld, te verkrijgen zijn.
Uit den inhoud dezer drie tabellen zijn de hiernavolgende samenvattende overzichten en
verhoudingsgetallen berekend.
In de eerste plaats geeft nevenstaande tabel zoowel in absolute cijfers als in verhoudingscijfers
voor elke provincie, voor de 9 groepen van gemeenten, voor het Rijk en voor de 8
•gemeenten met meer dan 50 000 inwoners, een overzicht van het aantal woningen, verdeeld
naar het aantal vertrekken. Tevens wordt daarbij vermeld hoeveel ten 100 van de vertrekken
niet met de buitenlucht in onmiddellijke gemeenschap staan.
357
TOTAAL AANTAL WONINGEN VERDEELD NAAR HET AANTAL VERTREKKEN MET VERMELDING
HOEVEEL VERTREKKEN IN VERHOUDING TOT HET TOTAAL NIET IN ONMIDDELLUKE
PROVINCIËN,
GROEPEN VAN
GEMEENTEN EN
GEMEENTEN.
Noordbrabant.
Gelderland. . .
Zuidholland . .
Noordholland .
Zeeland . . . ,
utrecht v'. . .
Friesland . . .
Overijssel . . .
Groningen. . .
Drenthe . . . .
Limburg. . . .
Het
Gemeenten met
500 en minder inw,
501—1 000
1001-2 000
2 001—5 000
5 001-10 000
10 001-20 000
20 001—50 000
50 001—100 000
boven 100 000
Amsterdam
Rotterdam
's-Gravenhage
Utrecht
Arnhem
Leiden
Haarlem
Groningen
TOTAAL.
EEN VEKTKEK.
19 945
26 969
61114
46 340
16 240
10 522
48 237
20 547
34 857
18 853
4 313
307 937
819
7 887
29 388
77 869
64 253
48 767
20 360
9 446
49148
22 359
13 710
9 346
3 733
1213
1861
1469
4 90
GEMEENSCHAP MET DE BUITENLUCHT STAAN.
gaf
9 3 5
.5-2 *
17,7
23,6
24,5
21,2
34,6
19,5
62,7
30,4
54,0
65,8
7,9
28,3
20,1
26,2
30,1
33,2
35,8
37,2
20,0
18,0
19,1
19,1
20,1
19,0
16,2
10,0
15,1
10,5
34,8
0,08
0,21
0,12
0,23
0,00"
0,08
0,79
0,46
1,17
1,44
0,07
0,46
0,08
0,13
0,67
0,79
0,30
0,56
0,06
0,17
0,19
0,25
0,13
0,25
0.05
0J07
0,02
TOTAAL.
38 249
37 593
84175
67 752
15 723
18 800
15 977
22 735
15 650
5 846
•11 855
334 355
1266
9 503
30 028
73 458
53 742
38 720
34 699
16 678
76 261
30 085
28 044
11349
6 783
3 949
4 286
3 984
4 459
VBBTBKKKRN.
.a-
3 a
34,0
32,9
33,7
31,0
33,5
34,8
20.8
33,7
24,2
20,4
21,7
30,7
31,1
31,6
30,7
31,3
29,9
29,6
34,1
31,7
29,6
25,7
41,1
23,1
29,5
32,4
34,8
28,5
31,6
AANTAL WONINGEN MET
2,31
4,47
5,18
4,95
3,34
4,21
4,88
4,73
5,03
3,58
2,21
DltlK VKimtKlCKEN.
TOTAAL
4,40 191 383
5,45
2,03
2,60
2,57
3,18
4,25
5,57
5,05
7,47
25 404
20 525
43 578
47 333
6 783
9 832
6 698
11049
6 279
1981
11921
850
5 997
17 263
38 422
28 589
18 674
20 293
10 896
50 399
8,43 26133
7,13 11434
5,73 8 284
7,51 4 548
8,12 2 342
3,35 2 90
8,54 3 964
6,30 1688
I
11
.3-2
22,6
18,0
17,4
21,6
14,5
18,2
8,7
16,4
9,7
6,9
21,9
17,6
20,9
20,0
17,7
16,4
15,9
14,3
19,9
20,7
i9,6
22,4
16,8
16,8
19,8
19,2
23,6
28,
12,C
3,77
8,25
2,03
3,05
6,87
7,37
5.61
9,43
6,36
5,33
3,20
9,18
2,40
2,96
3,35
4,14
4,89
7,85
10,13
9,19
18,36
19,95
23,08
11,16
10,47
18,02
6,05
5,6!
10,6'
VIEB KH VIJF VERTREKKEN.
TOTAAL.
20 864
16 936
38 065
39 842
5 670
9 250
3 974
8 409
4 916
1228
17 702
66 856
879
5 041
15 556
31150
22 427
14 768
15 324
8 560
53 151
27 564
9 76
10 988
4 836
2 417
1921
2 65(
1572
18,5
14,8
15,2
18,2
12,1
17,1
5,2
12,4
7,6
4,3
32,5
15,3
21,6
16,8
15,9
13,3
12,5
11,8
15,0
16,3
20,7
23,6
14,;
22,
21,1
19,9
15,6
19,C
11,2
4,41
0,01
5,30
7,06
7,27
9,06
6,52
0,59
7,04
5,44
2,97
1,15
3,24
2,79
3,71
4,68
5,42
9,78
12,08
11,66
21,17
21,23
28,74
14,03
12,76
16,27
8,76
10,02
10,77
TOTAAL.
ZES EN MEER
VEBTIlKKKEÎf.
8117
12 231
23 070
17 531
2 502
5 596
2 000
4 817
2 876
743
8 720
88 205
255
1635
5 437
13 687
10 686
10 008
11203
6 977
28 327
10 762
5 251
9 23
3 08
2 257
1350
191C
146
I
7,2
10,7
9,2
8,0
5,3
10,4
2,6
7,1
4,5
2,6
16,0
8,1
6,3
5,4
5,6
5,8
5,9
7,6
11,0
18,3
11,0
9,2
7,7
18,8
13,4
18,5
10,9
13,6
10,4
à * -
5,45
5,65
9,36
7,70
6,54
5,90
5,55
6,76
6,83
3,28
2,48
6,97
3,70
2,68
3,5'2
4,49
4,55
6,29
7,34
6,64
9,94
9,34
16,67
8,39
7,75
6,22
6,93
6,23
7,66

358
Uit de cijfers voor de provinciën, die vrij sterk uiteenloopen, blijkt, dat in alle provinciën,
met uitzondering van Limburg, het meerendeel der woningen bestaat uit woningen met een of
twee vertrekken en dat in de drie noordelijke provinciën de grootste helft der woningen slechts
één vertrek heeft: Drenthe 2 /s, Friesland % en Groningen ruim de helft.
Een zeer gering relatief aantal een-kamerwoningen wordt aangetroffen in de provincie Limburg,
slechts circa 8°/ 0 van alle woningen, waarop Noordbrabant met ruim 17*/« % en Utrecht met
19 Vs °/o volgen. Boven het gemiddelde voor het Rijk liggen nog Overijssel met 38 1 / 1 .; °/o en
Zeeland met 84Va °/ 0 .
In de provinciën, die wat de een-kamerwoningen betreft, beneden het gemiddelde voor
het Rijk liggen, is het relatief aantal woningen met twee vertrekken steeds grooter dan dat der
een-kamerwoningen en nemen daar, met uitzondering van Limburg, overal het hoogste percentage
in ; in de overige provinciën is juist het tegenovergestelde het geval.
In het Rijk in zijn geheel is het aantal twee-kamerwoningen het grootst in aantal, doch
weinig grooter dan dat der woningen met 1 vertrek, zij maken samen 59 °/ 0 uit van het totaal
aantal woningen.
Uit de verhoudingscijfers betreffende de ruimere woningen die, mede afhankelijk zijnde
van de hiervoor bedoelde, daar zij met deze steeds 100 maken, in het daaromtrent medegedeelde
tevens zijn toegelicht, blijkt nog, dat overal eene afneming bestaat in het relatief aantal
naarmate de ruimte grooter wordt. In Limburg, waar het aantal woningen met 3 vertrekken
vermoedelijk het grootst is, bijna 22 °/ 0 , worden weliswaar 32 1 /a °/o woningen met 4 en 5 vertrekken
aangetroffen, doch dit zijn twee soorten van woningen wat de ruimte betreft en zal
dit percentage ook wel de som zijn van twee percentages, die vermoedelijk ieder kleiner
dan 22 % zijn.
Een relatief groot aantal ruime woningen, d. i. met 6 of meer vertrekken, wordt aangetroffen
in Limburg 16 °,' 0 , in Gelderland 10,7 u / 0 , in Utrecht 10,4 ü / 0 en in Zuidholland 9,2 °/ 0 .
Zeer laag staan hier de noordelijke provinciën Friesland en Drenthe ieder met 2,6 °/ 0 en
Groningen met 4 1 /a °/ 0 .
In de groepen van gemeenten met minder dan 20 000 inwoners is het aantal één-kamerwoningen
relatief grooter, naarmate de gemeenten meer inwoners tellen en is het relatief aantal
twee-vertrekswoningen overal vrij gelijk aan het gemiddeld aantal voor het Rijk.
In de 3 groepen van voornaamste gemeenten is het aantal een-kamerwoningen geringer
dan in eenige andere groep; het kleinste percentage vertoont de groep van 50001 tot 100 000
inwoners, 18 °/ 0 . Daartoe hebben vooral bijgedragen Arnhem eu Haarlem, waar het relatief
aantal dier woningen slechts circa 10 °/„ bedraagt. Het hooge percentage van Groningen, de voornaamste
gemeente dier groep, van 34,8 °/ 0 , heeft het algemeen percentage op 18 gebracht,want Leiden,
de laatste der tot die groep behoorende gemeente, heeft ook slechts 15 °/ 0 een-vertrekswoningen.
In de groepen van gemeenten is het aantal een- en twee-vertreks woningen, met uitzondering
van de twee groepen van voornaamste gemeenten, overal grooter dan de helft en
wel 51,2 °/ 0 voor de groep van allerkleinste gemeenten en dan opklimmend naarmate de
gemeenten grooter worden tot 66,8 °/ u in de gemeenten met 10 001—20 000 inwoners, om dan
voor de volgende drie groepen te dalen tot resp. 54,1 °/ 0 , 49,7 °/ 0 en 48,7 °/ 0 .
In de drie groepen van kleinste gemeenten en in de drie groepen van grootste gemeenten
is het relatief aantal twee-vertrekswoningen het grootst in aantal, in de drie groepen van
middelbare gemeenten zijn het de een-vertrekswoningen.
Ook in de groepen van gemeenten wordt het relatief aantal ruimere woningen minder
naarmate het aantal vertrekken toeneemt.
359
Het grootst aantal zeer ruime woningen, d. i. van 6 of meer vertrekken, wordt aangetroffen
in de gemeenten met 50 001—100 000 inwoners, 13,3 °/ 0 , en daarin staat weder
Arnhem het hoogst met lS^s °/o terwijl Haarlem daarop volgt met 13,6 °/ 0 . Vau de allergrootste gemeenten
heeft ook Den Haag een hoog en wel het allerhoogste percentage der ruime woningen, 18,8 u / 0 .
Met de cijfers van tabel I houden ten nauwste verband de cijfers der hier volgende
tabel II, aangevende de percentsge wijze verhouding der bevolking in woningen van een verschillend
aantal vertrekken.
PERCENTSGEWIJZE VERHOUDING DER BEVOLKING WONENDE IN
WONINGEN MET HET VERMELD AANTAL VERTREKKEN.
WONINGEN MET
1 vertrek . . .
2 vertrekken .
3
4-5 ,
6-7
8
WONINGEN MET
1 vertrek. .
2 vertrekken
3
4-5
6-7 ,
8
WONINGEN MET
14,2
32,1
24,1
21,3
4.3
4,0
100,—
1 vertrek . . . .
2 vertrekken. . .
3 . . .
4-5 » . . .
6-7 , . . .
8 . . • . .
19,9
32,5
19,2
16,3
5,8
6,3
100,—
14,8
28,6
22,5
25,9
5,3
2,9
19,8
33,8
18,8
16,9
4,9
5,9
100,—
20,9
30,1
21,9
20,4
4,5
2,3
13,5
24,7
23,5
26,1
6,2
6,0
100,—
Rotterdam.
15,8
41,8
17,6
15,2
4,5
5,1
18,4
30,4
22,9
20,2
5,0
5,1
29,0
34,1
16,0
14,5
3,9
2,5
100,—
15,6
32,8
19,8
19,5
5,8
6,5
100,—
G E M E E N T E N
!I
o a
O 'M
24,9
29,9
19,2
19,1
4,4
2,5
'O g
1 s
1 «
28,3
31,1
17,9
15,5
4,2
2,9
j
S §
§.3
30,7
29,9
17,5
14,6
3,9
3,3
Noordbrabant.
Gelderland.
Zuidholland.
Noordholland.
Zeeland. Utrecht.
100,-
Friesland.
58,2
22,4
10,2
6,1
1,6
1,6
100,—
§
8.a
©
33,2
29,9
15,4
12,5
4,4
4,6
MET
26,0
33,6
17,8
14,2
4,5
3,9
f I
8.9
15,7
33,2
21,0
16,8
5,8
7,4
0 verjjssel.
100,-
Groningen.
o 2
s s I I
§.a
14,1
30,1
21,8
18,0
6,7
9,2
Drenthe
62,6
22,0
7,9
4,8
1,5
1,2
C8 ( B
si
14,1
29,1
20,6
22,5
6,1
7,5
4,5
18,2
21,3
35,9
12,0
8,0
48,6
25,3
11,0
9,3
3,4
2,4-
100,-
100,-
Limburg.
100,-
2
05
f
W
23,8
30,3
18,9
17,3
4,9
4,8
100,- 100,— 100,- 100,— 100,— 100,- 100,- 100,—
100,— 100,-
Amsterdam.
100,-
's-Gravenhage.
13,7
21,9
17,5
24,6
8,1
14,2
100,—
Utrecht.
12,5
26,5
21,5
23,2
7,2
9,2
100,—
Arnhem.
7,8
30,4
19,7
20,9
8,2
13,0
100,—
Leiden.
10,3
31,7
25,9
18,5
6,0
7,6
100,—
Haarlem.
6,7
27,4
29,7
21,3
6,6
8,3
100,—
Groningen.
30,6
31,5
12,7
12,2
6,3
6,8
100,—

360
Ofschoon deze cijfers wat hun loop betreft, dien van *de cijfers der vorige tabel volgen,
verzachten zij toch een weinig de schrilheid, die sommige hunner vooral voor de éénvertrekswoningen,
vertoonden. In alle provinciën, groepen van gemeenten en de genoemde
afzonderlijke gemeenten toch is het percentage der bevolking, die in woningen met één
vertrek woont, beduidend kleiner dan dat van het aantal één-vertrekswowinpen. Dit komt
uitsluitend doordat een betrekkelijk groot aantal der een-vertrekswoningen worden bewoond
door afzonderlijk levende personen, en niet omdat het gemiddelde gezin, zooals uit het
volgende tabelletje reeds eenigszins, doch later nog duidelijker zal blijken, in de een-kamerwoningen
kleiner is dan in de woningen van eenigen grooteren omvang.
PROVINCIËN, GROEPEN
VAN GEMEENTEN EN
GEMEENTEN.
Noordbrabant
Gelderland . .
Zuidholland. .
Noordholland.
Zeeland....
Utrecht....
Friesland . . .
Overijssel. . .
Groningen . .
Drenthe. . . .
Limburg . . .
Gemeenten met
500 en minder imv.
50.1—1 000
1001—2 000
2 001—5 000
5 001—10 000
10 001—20 000
20 001—50 000
50 001—100 000 ,
boven 100 000
Het Rijk
Amsterdam . .
Rotterdam . .
's-Gravenhage
Utrecht. . . .
Arnhem. . . .
Leiden ....
Haarlem . . .
Groningen . .
GEMIDDELD AANTAL BEWONERS PER VERTREK.
EliN
VKKTllliK.
3,76
4,07
3,62
3,33
3,83
3,61
3,92
4,10
4,62
2,79
3,45
3,70
8,84
4,-
4,02
4,05
3,51
3,44
3,18
3,80
3,01
3,58
2,95
3,32
3,50
2,90
2,80
3,83
TWKB
VEUT1U5KKBN.
2,22
2,38
2,23
2,11
2,32
2,13
2,77
2,40
2,32
2,62
2,06
2,16
2,21
2,26
2,33
2,34
2,30
2,17
2,07
2,11
2,24'
2,03
2,31
2,38
1,93
2,10
1,92
2,11
2,17
IN WONINGEN MET
Duin
YBUTHKKKKN.
1,68
1,71-
1,60
1,52
1,68
1,64
1,65
1,74
1,67
1,85
1,59
1,69
1,70
1,69
1,71
1,72
1,64
1,57
1,54
1,51
1,62
1,49
1,59
1,42
1,56
1,53
1,55
1,54
1,54
YlKll 1ÎN VJ.11?
YBIITHBKKICX.
1,27
1,22
1,14
1,09
1,27
1,18
1,16
1,27
1,25
1,24
1,24
1,81
1,32
1,29
1,27
1,27
1,16
1,16
1,12
1,06
1,18
1,07
1,11
1,02
1,10
1,08
1,17
1,15
1,09
ZlSB UN /.EVEN
YBllTUUKKUN. VKUTUKKKEN. |
0,83
0,S4
0,80
0,79
0,88
0,80
0,76
0,85
0,87
0,78
0,95
0,98
0,93
0,92
0,90
0,88
0,80
0,78
0,76
0,78
0,83
0,81
0,82
0,72
0,75
0,76
0,75
0,74
0,79
0,55
0,54
0,52
0,58
0,54
0,53
0,56
0,59
0,64
0,52
0,63
0,56
0,57
0,58
0,58
0,57
0,56
0,57
0,54
0,54
0,56
0,60
0,65
0,46
0,54
0,50
0,55
0,54
0,61
1,62
1,62
1,55
1,48
1,92
1,60
2,44
1,85
2,23
2,92
1,28
Deze cijfers toonen aan dat het gemiddeld aantal bewoners per vertrek overal, zelfs in
de meestest gunstige provinciën enz., het grootst is in de een-vertrekswoningen en dat dit aantal
1,63
1,77
1,82
1,89
1,68
1,82
1,47
1,37
1,35
1,65
1,34.
1,63
1,06
1,27
1,17
1,34
1,25
1,64
PROVINCIËN.
Noordbrabant
Gelderland. .
Zuidholland .
Noordholland
Zeeland . . .
Utrecht . . .
Friesland. . .
Overijssel . .
Groningen . ..
Drenthe .
Limburg. . .
361
vermindert naarmate het getal vertrekken grooter wordt. De totalen vergelijkend zijn het
weder de noordelijke 4 provinciën en Zeeland, die gemiddeld het grootst aantal bewoners per
vertrek hebben, en zijn bij de groepen van gemeenten die met 20 000 en minder inwoners in
ongunstiger omstandigheden dan de groepen der grootere gemeenten. De 8 gemeenten met meer
dan 50 000 inwoners blijven in aantal personen per vertrek alle beneden het gemiddelde, al
komen Groningen en Rotterdam dit gemiddelde zeer nabij. 's-Gravenhage heeft hier vooral
een gunstig cijfer, nog geen 8 / 3 van dat van het Rijk.
Uit de cijfers, in den staat op blz. 357 voorkomende, in de kolommen aangevende het
relatief aantal vertrekken, die niet met de buitenlucht door een deur of raam in onmiddellijke
gemeenschap staan, blijkt, dat dit aantal overal, met slechts 2 uitzonderingen (Limburg en de
groep der gemeenten van 501—1000 inwoners) relatief het grootst is in de woningen met 4 en
5 vertrekken en dat dit relatief aantal vermindert naarmate het aantal vertrekken afneemt,
terwijl ook in de ruimere woningen dat aantal geringer is.
Onderstaand wordt nog een overzicht gegeven van het totaal aantal woningen in ieder
territoir, met het totaal aantal daarin aanwezige bewoonde vertrekken, met vermelding van het
aantal vertrekken dat niet in onmiddellijke gemeenschap met de buitenlucht staat in verhouding
tot het totaal.
ij
l
8
112 581
114254
250 002
218 798
46918
54 000
76S86
67 557
64 578
28 651
54511
I
327 257
339 503
721 722
640165
111711
165 191
133165
174 003
128 306
47 618
208 600
u u aj
«s
3,7
6,5
9,4
10,3
4,9
6,2
3,7
6,8
4,7
8,1
2,8
GROEPEN
VAN GEMEENTEN
IN HET RIJK.
Gemeenten niet
500 en minder iivw.
501—1000 ,
1001-2 000 .
2 001-5 000 „
5 001-10 000 „
10 001-20 000 „
20 001—50 000 ,
50 001-100 000 ,
boven 100 000 „
Het Rijk
s
I
4 069
30 063
97 672
234 586
179 697
130 937
101879
52 557
257 286
1 088 736
d
I
11725
78 854
249 485
581158
439 647
327 849
310112
171891
826 520
2,5
2,4
2,9
3,4
3,9
5,9
8,0
7,5
13,3
2 997 241 7,1
. ACHT
GROOTSTE
GEMEENTEN.
Amsterdam
Rotterdam.
Den Haag.
Utrecht . .
Arnhem . .
Leiden . . .
Haarlem . .
Groningen .
116 903
68 202
49 199
22 982
12178
12 320
13 977
14 082
Het relatief aantal vertrekken dat met de buitenlucht geen gemeenschap heeft, blijkt
over het algemeen toe te nemen naarmate de gemeenten grooter zijn, zoodat de cijfers der
provinciën in den regel grooter of kleiner zijn naarmate zij meer öf minder groote gemeenten
bevatten. Van de enkele gemeenten staat Rotterdam hier zeer hoog en hooger dan Amsterdam.
Achterstaande tabel geeft een overzicht van het aantal woningen, verdeeld naar het
aantal vertrekken, in verband met het gemiddeld aantal bewoners per vertrek.
I
368 862
189 950
189 766
77 942
46 662
38 699
49 090
37 440
si*
14,8
16,2
9,5
9,1
10,4
6,0
6,3
7,0

362 363
AANTAL BEWOONDE WONINGEN GESPLITST NAAR HET AANTAL BEWOONDE VERTREKKEND VERBAND MET HET GEMIDDELD AANTAL BEWONERS PER VERTREK. Absolute cijfers.
AANTAL "WONINGEN MET
HET ONDRltSTAAND
AANTAL
VÊItTllKKKEN.
1 vertrek . .
2 vertrekken .
3—5 vertrekken
6 en meer
trekken.
TOTAAL.
1 vertrek . .
2 vertrekken .
8—5 vertrekken
6 en meer vertrekken.
. . .
TOTAAL.
MET Ill-.T ONDBHSÏ'AAN»
AANTAL
l'BUSONKN PKB VKltTUKK.
1 persoon of minder
meer dan 1 tot en met 2 pers.
» » 2 „ ,, , 3 „
.„ „3 personen
1 persoon of minder
meer dan 1 tot en met 2 pers.
fl
„3 personen
1 persoon of minder
meer dan 1 tot en met 2 pers,
„ „ 3 personen
[ 1 persoon of minder
ver- ] meer daix-1 tot en nu met 2 pers.
2 » « „3 „
• • • ( • "
3 personen
1 persoon of minder
meer dan 1 tot en niet 2 pers.
O
Q
» » " n » » ° »
„ „ 3 personen
1 persoon of minder
meer dan 1 tot en met 2 pers.
» » " » » „ ° n
„ „ 3 personen ....
1 persoon of'minder
meer dan 1 tot en met 2 pers.
9 Q
i » " » r> » ° »
„ 3 personen
fl
1 persoon of minder
meer dan 1 tot en met 2 pers.
9 3
u
» » •* ti » »
„ a 3 personen
1 persoon of minder
meer dan 1 tot en met 2 pers.
B » * » » » ° »
„ „8 personen
1 persoon of minder
meer dan 1 tot en met 2 pers.
» » *" • « B ^ j
« , 3 personen. . .
»
S

AANTAL WONINGEN MET
HET ONDERSTAAND
AANTAL
riïltSOSEN PlSnVBRTUISKl
1 persoon
minder. .
of(
rneer dan, 1 tot
en met 2 personen
....
meer dau 2 tot
en met 3 personen
....
meer dan 3 personen
. . • .
HUT ONDERSTAAND
AANTAIi VERTUEKKEN.
1 vertrek
2 vertrekken
3—5 vertrekken....
6 en meer vertrekken.
1 vertrek
2 vertrekken
3—5 vertrekken. . . .
6 en meer vertrekken.
1 vertrek
2 vertrekken
3—5 vertrekken. . . .
6 en meer vertrekken.
1 vertrek
2 vertrekken
3— 5 vertrekken. . . .
6 en meer vertrekken.
2
1
8,7
24,4
47.5
19,3
10,4
32,8
53,5
3,2
21,1
49,8
28,9
0,1
74,7
24,3
0,8
I
10,2
19,9
39,9
29,9
12,4
34,4
47,9
5,3
26,9
51,0
22,1
0,1
79,8
19,5
0,6
VERHOUDINGSQJFERS (HBT TOTAAL AANTAL WONINGEN MET
o
13,4
23,9
40,4
22,2
17,3
35,5
43,3
3,8
28,1
50,2
21,5
0,1
75,9
28,3
0,6
1
12,6
21,9
47,7
17,7
14,5
32,3
49,9
3,3
27,9
47,7
24,1
0,1
75,3
23,9
0,8
-3
S
17,4
27,2
38,9
16.4
23,4
36,6
36,8
3,1
39,6
42,9
17,2
0,2
79,9
19,1
0,9
g
10,2
25,9
39,5
24,2
13,1
35,1
47,6
4,1
23,4
51,5
24,9
0,2
73,9
25,3
0,7
fe
33,0
23,5
30,4
13,0
48,0
27,4
23,4
1,1
68,8
24,1
7,0
94,1
5,7
0,1
13,9
23,2
39,0
23,9
15,3
35,4
45,3
4,3
33,1
48,6
18,2
0,1
84,4
15,2
0,4
1
28,9
21.8
31,9
17,3
36,2
31,2
29,1
3,4
58,1
.32,1
9,7
93,4
6,5
0,1
M 1°
1
27,4
22,1
30,3
20,1
42,2
29,6
26,8
4
63,0
29,4
7,5
94.6
5,2
0,1
6,8
15,0
51,2
26,9
4,2
17,9
66,2
11,6
11,8
45,2
42,6
0,4
58,8
39,6
1,7
a
te
13,4
22,6
42,6
21,3
17,7
32,5'
45,7
4,0
34,5
44,8
20,4
0,1
82,6
16,8
0,5
I
in
M
11,0
25,2
49,2
14,6
11,6
28,8
54,8
4,8
28,2
43,6
27,8
0,4
75,7
22,8
1,4
AANTAL PERSONEN PER VERTREK TELKENS GELIJK 100 GESTELD).
'T
II
ë i
13,4
26,0
45,6
14,9
15,5
31,3
46,4
3,7
33,3
42,3
24,1
0,2
80,7
18,1
1,1
8.5
14,4
24,6
45,2
15,7
18,1
31,5
46,3
4,0
36,2
42,0
21,6
0,1
G E M E E N T E N M E T
83,2
16,2
0,6
S.§
15,3
24,3
42,1
18,2
19,2
33,5
43,2
4,0
37,6
43,1
19,2
85,1
14,4
0,4
©
O Ö
Ut
15,9
23,9
40,6
19,5
21,2
32,2
42,8
3,7
41,2
40,5
18,2
85,8
13,7
0,4
S 2
11
8.1
p
14,9
22,8
38,4
23,8
23,9
33,6
38,5
3,9
42,7
42,1
15,2
87,4
12,3
0,2
8 J |.S
10,8
23,7
40,2
25,2
13,9
35,0
46,7
4,3
24,0
52,3
23,5
0,1
73,3
25,9
0,7
10,0
22,3
39,9
27,7
12,4
33,5
49,3
4,7
22,9
51,2
25,7
0,1
74,7
24,3
1,0
a S
12,4
20,0
45,5
22,0
13,9
80,5
51,3
4,2
24,2
51,0
24,6
0,1
72,6
26,6
0,8
13,2
18,2
51,0
17,5
13,7
25,5
56,5
4,2
25,8
45,2
28,8
0,1
74,8
24,3
0,9
12,0
27,3
41,2
19,4
14,6
42,4
39,7
3,2
20,5
61,3
18,0
0,1
67,9
31,4
0,6
I
•s
IÜ5
12,3
15,7
89,9
32,0
14,6
26,3
53,5
5,5
29,5
44,6
25,5
0,3
77,2
21,8
0,9
9,4
23,0
41,9
25,7
11,7
28,9
54,6
4,7
22,6
47,9
28.2
0,2
74,5
25,1
0,4
!
I
5,0
19,9
40,0
35,0
7,1
84,4
52,5
5,9
12,9
60,9
25,9
0,2
68,2
35,0
1,8
11,9
29,2
37,7
21,2
11,7
32,1
52,3
3,9
15,6
51,6
82,8
—
62,8
36,3
.0,8
8,5
18,1
46,2
27,1
7,4
29,0
59,3
4,3
11,7
49,4
38,6
0,3
53,4
43,9
2,6
e
i
1
16,0
22,5
34,0
27,4
23,4
39,1
32,6
42,6
46,1
11,1
0,1
86,9
11,7
0,4
Beschouwen wij in de eerste plaats in de eerste reeks verhoudingscijfers op blz. 362|3 ;
die aanwijzen hoeveel °/ 0 van het aantal woningen met een zeker aantal vertrekken worden
bewoond door gemiddeld 1 persoon of minder per vertrek, of gemiddeld meer dan 1 tot en
met 2 personen enz., de cijfers voor het totaal der woningen, dan blijkt dat in het Rijk en in
de groepen der gemeenten met meer dan 20 000 inwoners, het relatief aantal woningen afneemt
naarmate het aantal bewoners per vertrek grooter wordt en dat dit voor alle afzonderlijk
genoemde gemeenten, alsmede voor de provinciën, weder met uitzondering van de 4 noordelijke
provinciën alsmede van Noordbrabant en Zeeland, ook het geval is. In Zeeland en de vier
groepen van kleinste gemeenten is het aantal woningen met gemiddeld 1 tot en met 2 personen
relatief het grootst en in de noordelijke 4 provinciën en de groepen van gemeenten van
5 001—20 000 inwoners dat van woningen met gemiddeld meer dan 2 tot en met 3 personen per vertrek.
In de verschillende groepen van woningen naar het aantal vertrekken zijn de verhoudingen
in de meeste gevallen geheel anders dan voor het totaal der woningen en wordt in
het algemeen de toestand ongunstiger naarmate de woningen kleiner worden.
In de woningen met 6 of meer vertrekken is overal hoog en meest al zeer hoog,
gemiddeld 85 °/„, het relatief aantal woningen met 1 persoon of minder per vertrek, komen
voorts nog heel geringe percentages voor voor de woningen met meer dan 2 tot en met
3 personen per vertrek, en nergens woningen met een grooter bevolking per vertrek, zoodat .
de rest van de 100 °/ 0 wordt ingenomen door woningen met gemiddeld meer dan 1 tot en met
2 personen per vertrek. In de noordelijke provinciën en Zeeland is in deze groep van woningen
het aantal woningen met meer dan 1 tot en met 2 personen hooger dan in de overige
provinciën en daarmede gaan gepaard lagere cijfers voor de woningen met 1 persoon of minder.
In de groepen van gemeenten stijgt in deze groep van ruime woningen het aantal
woningen met 1 persoon of minder met het grooter worden der gemeenten, en daalt dientengevolge
dat der woningen met gemiddeld meer dan 1 tot en met 2 personen, alleen in de
groep der grootste gemeenten is een kleine omkeer bij haar voorgangster te merken. Bij de
8 groote gemeenten is het relatief aantal woningen met 1 persoon of minder per vertrek
overal hooger dan het gemiddelde voor het Eijk, en dus de andere overal lager. 's-Gravenhage
heeft hier de gunstigste cijfers, Amsterdam de ongunstigste.
In de daarop volgende groep van minder ruime woningen, d. i. die met 3 tot en met 5
vertrekken, is het aantal woningen met meer dan 1 tot en met 2 personen gemiddeld het grootst
(voor het Rijk ruim 42 u / 0 ) en is dit, met uitzondering van de beide Hollanden en Utrecht met alle
overige provinciën en de groepen van gemeenten met 20 000 en minder inwoners, ook het geval.
In de beide Hollanden, Utrecht, de groepen van gemeenten met meer dan 20 000
inwoners en de 8 voornaamste gemeenten, is ook hier nog het aantal woningen met gemiddeld.
1 persoon of minder per vertrek, het grootst. Drenthe vertoont hier ook een zeer hoog cijfer,
bijna 24 °/ 0 , woningen met meer dan 2 tot en met 3 personen per vertrek, terwijl overal
slechts een zeer klein aantal woningen worden aangetroffen met meer dan 3 personen per
vertrek. Voor de groepen van gemeenten valt weder denzelfden loop waar te nemen als bij de
groep der ruimere woningen : een toenemend relatief aantal woningen met 1 persoon en minder

366
per vertrek, naarmate de gemeenten meer inwoners tellen, en eene afneming van de meer
bevolkte woningen. Ook voor deze groep vau woningen vertoont 's-Gravenhage de gunstigste
cijfers, maar zijn Leiden en Haarlem ongunstiger dan de overige gemeenten.
In de groep der woningen met 2 vertrekken vertoonen voor het Rijk in zijn geheel die
woningen het hoogste percentage, waarin gemiddeld meer dan 2 tot 3 personen per vertrek
huisvesten en dit is overal, met uitzondering van de gemeente 's-Gravenhage, het geval.
Terwijl dit cijfer in het Rijk bijna 38 °/ 0 bedraagt, is het vooral in Overijssel en Drenthe zeer
hoog, resp. 45,4 u / 0 en 51,1 °/ 0 .
In de groepen van gemeenten nemen die relatieve aantallen van de kleinste tot de
groep der gemeenten met 10 000 of minder inwoners toe, om dan weder naar de grootere gemeenten
in sterker mate af te dalen, zoodat de groep der grootste gemeenten de kleinste percentages heeft.
Van de minder bevolkte woningen is overal, behalve in Amsterdam, 's-Gravenhage,
Utrecht en Leiden, het relatief aantal woningen met 1 persoon of minder per vertrek, kleiner
dan dat der woningen met meer dan 1 tot en met 2 personen per vertrek en begint het percentage
der woningen met meer dan 3 personen per vertrek hier reeds van beduidende beteekenis te
worden, gemiddeld 6,4 °/ 0 . Vrij hoog is dit aantal hier reeds, in Drenthe 8,9 °/ 0 en in Zeeland 8,1 u / 0 .
In de een-kamerwoningen is gemiddeld voor het Rijk het grootste relatieve aantal
woningen dat met meer dan 3 personen per vertrek, het bedraagt 33,9 °/ 0 . Boven dat gemiddelde
liggen van de provinciën in afdalende orde Drenthe met 49,2 °/ 0 , Overijssel met 39,7 0 / 0 ,
Gelderland met 39,3 "/„ en Groningen met 87,3 °/ 0 . De overige provinciën zijn meer of minder
beneden dat gemiddelde, in Limburg is het het laagst en bedraagt het slechts 19.1 °/ n .
Niet alle provinciën verkeeren in denzelfden toestand als het Rijk. In sommige toch is
het aantal woningen met meer dan 2 tot en met 8 personen per vertrek het grootst in relatief
aantal en wel in Noordhölland, Zeeland, Friesland en Limburg.
In de twee groepen van kleinste gemeenten en in de groep der allergrootste gemeenten
is ook'het aantal woningen met meer dan 2 tot en met 3 personen per vertrek liet grootst in
relatief aantal en van de afzonderlijk genoemde gemeenten, hebben Amsterdam, 's-Gravenhage,
Utrecht, Leiden en Haarlem relatief het grootst aantal een-kamerwoningen met 1 persoon of minder
per vertrek, terwijl Arnhem en Groningen juist het grootst aantal meest bevolkte woningen hebben.
Het tweede stel verhoudingscijfers wijst telkens aan hoeveel woningen met een gemiddeld
aantal personen per vertrek per 100 komen voor rekening van woningen met 1 vertrek, 2 vertrekken
enz. ' Deze verhoudingscijfers houden ten nauwste verband met de hiervoor besprokene
en vinden in de daarover geleverde beschouwingen mede hunne toelichting. Voor de meest
bevolkte woningen komen de ongunstige verhoudingen echter beter aan het licht.
In woningen met 1 persoon of minder per vertrek, dat zijn dus de minst bevolkte
woningen, worden met slechts eene uitzondering (Friesland) in het grootst aantal gevallen
3^_5 vertrekken aangetroffen en vindt men daaronder in de meeste gevallen een relatief gering
aantal woningen met 1 vertrek. Deze laatste worden bewoond door afzonderlijk levende personen.
In woningen met meer dan één tot en met twee personen per vertrek is eveneens met
uitzondering van de 3 noordelijke provinciën het aantal woningen met 3—5 vertrekken het
grootst, terwijl weder met uitzondering van de 3 noordelijke provinciën waar de een-vertrekswoningen
relatief het grootst zijn, in de meeste gevallen slechts 2 vertrekken worden aangetroffen
in woningen met meer dan 2 tot en met 3 personen per vertrek. In de meest bevolkte
woningen, dat zijn die met meer dan 3 personen per vertrek, treft men van 10 woningen
gemiddeld 8 met één vertrek aan. De provincie Limburg maakt hier met Haarlem eene
KLASSEN.
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XII.
XIII.
XIV.
XV.
KbASSEN.
367
betrekkelijk gunstige uitzondering daar het betrekkelijk aantal een-v ertrekswoningen hier slechts
even grooter dan de helft is.
Ten slotte wordt hierachter een overzicht gegeven voor elke beroepsklasse, volgens de beroepstelling
van 1899, van het aantal hoofden van gezinnen, in de verschillende position arbeidende,
wonende in woningen met meer dan twee personen per vertrek in °/ 0 van het totaal aantal hoofden
van gezinnen in elke klasse en in elke positie. Daar het aantal personen in de positie B doorgaans
vrij gering is, zijn zij met de personen in de positie A, als bedrijfshoofden, te zatnen genomen.
Er dient op gewezen dat de indeeling der beroepen in de klassen geheel in overeenstemming
is met de uitkomsten der beroepstelling van 1899, zoodat alle personen, onverschillig
in welke functiön zij in de bedrijven werkzaam waren, tot de bedrijven zijn gerekend. Voorts
dat de categoriën van personen, die in de beide andere tabellen der woningstatistiek buiten
beschouwing zijn gebleven, zie blz. 355/6, ook hier niet zijn medegeteld.
Ter beoordeeling, of de percentages berekend zijn uit meer of minder groote getallen,
moet voor de provinciën, de groepen van gemeenten en de afzonderlijk genoemde gemeenten,
worden verwezen naar de Uitkomsten der Woningstatistiek zelve. Voor het Rijk in zijn geheel
volgen de absolute cijfers hieronder.
A + B
886
510
1078
28 973
1168
9 590
18 311
318
14 038
993
8 633
2 243
3 050
563
2 027
149
103
125
9 934
52
4 268
5 428
64
5 860
538
3 082
584
1135
134
462
1-5 .SS a s
JU
s d =
Hu
S 3 ai
899
72
565
; 103
731
555
542
27
227
222
534
940
486
248
. 137
369
13
110
531
192
230
85
3
82
98
135
158
123
95
308
n
10 175
4 648
3 942
53 771
3 758
10 050
6 989
261
5 577
7 656
9 563
6 963
9 178
2 232
14 654
6 757
1205
1170
26 240
2 021
5 031
2 215
54
2 758
5 972
4181
2 495
4 759
1347
7 326
KLASSEN.
XVI.
XVII.
I-XVII.
XVIII.
XIX.
XX.
XXI.
XXII.
xxin.
XX-XXIII.
ÎA
A -f B
112
25 792
118 285
162 013
5 852
81903
30 297
1256
466
113 922
= =••!
Ji
B 9
4
8 590
40 512
69 193
3 883
27 471
11116
126
38 605
1.1
Ml
Sa -
g S
375
3 383
13 046
1056
944
9 503
10 418
1670
1521
23112
es a* o "
slis?
60
948
3 540
413
553
1496
2310
78
151
4 035
u•s»
2 840
26 798
179 064
112 149
5 804
16 953
40 295
535
566
58 349
KLASSEN, WAARIN DE PERSONEN NIET ZIJN ONDERSCHEIDEN NAAR DE POSITIËN.
XXIV.
XXV.
XXVI.
XXVII.
m•s o
6 957
2 915
1500
11488
iïl
i s s
s os
721
179
888
4 105
KLASSKX.
XXVIII.
XXIX.
XXX.
XXXI.
•il
i-i
22 006
15 374
637
17 457
13 541
2 054
145
2 803
KLASSEN.
XXXII.
XXXIII.
I—XXXIII.
w
SI"»
lit s
2 919 1414
4 861 i 272
86114 25 572
KxASBKN.
XXIV.
XXXVI.
-1 M
lis
5 279
122 623
§ g-S i-s
> Eb u u qj É
& B d
u
1422
12 899
87 852
78 073
3 974
7 988
18 202
114
123
26 427
•8 S-
« >
m\
650
25 872
I—XXXVI. 1 ) 1 007 630 409158
Inclusief beroep onbekend.

368
PROCENTSGEWIJZE VERHOUDING VAN HET AANTAL GEZINSHOOFDEN, WONENDE IN WONINGEN ME'
BEROEP (A + B, C EN D) TOT HET TOTAAL AANTAL GEZINSHOOFDEï
369
V1EER DAN 2 PERSONEN PER VERTREK, GESPLITST NAAR DE BEROEPSKLASSEN EN DE POSITIE IN HET
•TT.
N DIE BEROEPSKLASSE IN ELK DER GENOEMDE POSITIEN VOORKOMENDE.
K 1 A S S E N.
•a
ÎZi
O
I
'S
i
I
I
-3
E-
u
pa
500 en minder
inwoners.
501—1000
inwoners.
o
§ S2
il
GEMEENTEN
I o
© 3
ut
s.a
ME T
r§
il
g.3
O
ai
« °
i
'S
3
3
si
15
I
,£3
a
•S
V
a
•S
s
1
I. Aardewerk, kalk, steen, glas.
II. Diamantnijverheid
AB
C
D
AB
C
D
28,4
55,9
52,0
*
7,7
49,8
75,3
*
*
*
5,8
38,5
60.4
100,0
9,1
19,2
23,1
44,6
20.3
16,9
26.0
50,0
40,0
39,3
30,8
41,3
74,4
12,5
47.5
81,7
*
*
20,0
38,7
64.4
20,5
64,9
83,1
*
60,0
78,7
*
*
*
21,5
25.0
56,9
*
*
*
16,8
41,0
66,4
20,2
18,1
25,9
20,0
33,3
53,8
*
*
*
16,7
42,3
66,8
*
39,4
44,7
68,6
*
12,8
45,6
67,8
16,1
46,8
67,7
33,3
*
8,3
10,0
51.9
73,7
33.3
10,5
9.0
27J9
64,6
4,8
50,0
62,3
16,2
21,3
53,0
20,1
18,3
26,1
21,6
13,8
38,9
20,2
17,1
26,1
16,7
38,3
59,4
*
100,0
11.1
31,9
17,2
2S,6
69,6
50,0
67,7
65,9
*
*
60,0
*
III. Drukkersbedrijven . . .
IV. Bouwbedrijven
AB
C
D
AB
C
D
8,1
25,7
42.7
30.8
34.9
53J5
37.8
33,6
35.6
32.6
54,0
11,0
15,9
28,3
27,3
26,0
47,0
15,3
10,1 1
23,8
27,5
18,4
39,8
18.2
14,3
30,3
35,9
25,0
56,3
9.5
7,7
26,6
25,3
22.5
47,0
9,3
50.0
50,0
49,1
33.3
71,1
4,4
21,4
38,5
39,9
23.4
54,9
15,6
50',0
47,3
56,6
41.6
70,2
23,1
62,5
58,8
72,3
31,8
76,2
5,0
6,1
30,1
19,7
22.9
48,4
11,0
19,5
29,7
34,3
25,2
48,8
*
*
40,2
50,0
55,2
*
*
*
81,4
52,6
50,7
25,0
33,3
06,9
49,5
56,5
19,3
26,3
27,8
40,2
42,7
56,5
8,3
32,7
34,6
39,7
35,S
55,4
8,4
29,3
32,2
39,2
30,8
56,7
5,1
26,2
38,2
25,8
20,2
50,6
13,8
16,7
31,8
26,3
22,2
49,0
13,4
12,4
26,3
21,6
15,6
41,1
16,0
10,5
24,8
21,1
11,5
36,7
15,1
21,8
35,2
28,0
25,3
50,5
8,6
1 Q
7,y
22,3
15.4
10,7
37,6
10,0
9,5
26,7
20,2
17,5
43,8
12,5
21,4
30,5
19,4
20,0
45,6
8,8
8,3
29,5
16,2
15,8
40,7
15,8
9,4
25,1
25,1
16,7
37,4
V. Chemische nijverheid. . •
VI. Houtbewerking . . . .
AB
0 i
Dl
i
AB'
c
D
40,0
49,0
41.9
43,5
50,6
3.0
U.,6
48,7
4S,0
32,7
55,6
5,0
22.5
si ;5
38,1
37,1
50,9
4,6
17,9
47,6
37,3
37,8
40,2
3,4
57,7
48,7
80.0
50,0
3,1
13,0
48,7
44,1
35.0
46,3
8,4
47,1
82,9
60.8
57,5
67,5
45,5
63,3
55,5
34.3
56,8
5,9
57,9
79,3
56.2
56,7
62,1
9,5
64,7
76,6
72,5
70,0
69,6
1,7
5,6
38,7
24,5
28,6
38,2
4,5
26,3
53,8
44.5
41,4
50,1
*
100,0
40,6
*
75,0
33,3
*
36,4
43,0
*
54,8
16,7
47,1
45,2
65,7
59,4
9,7
31,6
58,6
52,4
49,1
61,8
6,6
39,4
64,1
46,8
50,5
55,6
3,8
27,5
62,6
48,5
41,0
54,3
1,6
28,6
52,7
32,0
49,3
52,2
2,0
16,7
44,9
36,6
40.0
43,3
3,5
15,9
40,4
35,7
21,1
40,5
12,7
33,1
38.3
.16,0
38,0
5,1
26,9
55,4
38,6
28,1
46,9
4,2
6,7
33,3
27,2
21,1
87,2
12,9
39,8
36,5
23,1
35,9
36,8
27,4
18,2
36,7
4,5
32,1
33.3
50,0
38,4
2,9
6.3
29,7
23,9
20,0
35,6
VII. Kleeclmgnijverheid . . .
VIII. Kunstnijverheid . . . .
AB
C
D
AB
C
26,1
25,0
32,6
24,1
18,2
28,1
22.0
38,7
21,4
16,7
26,7
13,9
29,0
18,9
23,5
26,1
11,5
26,8
26,7
25,0
22,4
33,5
39,8
25,0
28,6
26,4
20,5
32,0
7,4
31,4
46,7
11,8
51,7
16,7
#
30,7
21.8
48,2
100,0
*
50,0
47,0
7,1
43,4
16,7
*
*
57,0
50,0
39,1
100,0
14,9
14,3
29,5
5,3
11,1
10,2
29,6
1-5,7
31,7
20,1
tl.1
20,7
"J 1
50,0
*
*
—
35,8
36,4
*
100,0
32,6
25,0
52,4
12,5
*
38.0
23,3
37,9
33,3
24,0
36,5
29,8
46,9
17,6
33,3
32,5
19,2
42,4
13,9
11,1
9,8
25,1
12,6
33,3
17,1
18,2
26,1
10,9
30,4
13,0
22,6
12,3
27,2
22,7
15.4
25,5
22.1
8,9
24,7
30,0
33,3
23,6
27,9
22,2
33,4
30,0
«
22,2
16,2
7,5
24,4
21,7
23,3
16,7
29,2
9,1
33,3
14,7
25,7
15,6
18,8
28,0
*
29,9
12,5
27,6
18,2
IX. Lederindustrie. . .
X. Oer, turf, steenkolen
XI. Metalenbewerking .
AB
0
D
AB
0
D
AB
C
D
33,9
41,8
52,3
25,0
40,0
44,3
25,2
35,8
45,9
38,9
33,3
49,2
33,3
35,7
29,1
18,4
42,0
41.4
31,8
37,8
26,3
60,4
34,8
21,2
42,3
40,0
32,1
36,3
45,7
55,6
61,6
34,8
16,9
36,8
46,2
100,0
43,3
*
*•
39,3
20,0
57,2
36,5
15,4
39,8
42,0
66,7
71,7
31,9
33,3
40,2
62,7
66,7
72,8
58,6
44,4
88.1
55,0
54,5
67,0
44,5
14,3
59,7
59,7
64,7
88,9
37,5
20,6
50,6
63,2
66,7
74,2
57,5
75,0
90.6
'51,7
55,6
69,5
66,5
62,8
67,1
73,9
90,4
68,1
100,0
70,0
20,8
43,4
8,5
34,7
13,5
11,1
36,7
41.7
36.2
49,5
54,2
44.1
78,0
35,7
25,3
43,7
39,0
*
20,0
*
*
*
20,6
100,0
37,8
16,7
60,3
28,6
52,0
32,0
44,9
38,6
34,6
49,9
34,8
40,0
64,8
36,6
85,7
49,5
41,4
51,1
48,8
57,3
48,5
81,6
37,3
21,6
41,5
45,0
48,5
59,9
58,2
33,3
67,5
41,1
30,6
48,1
46,0
37,5
53,5
52,9
65,3
89,5
39,6
23,5
48,7
38,5
29,5
43,4
20,0
*
100,0
25,4
23,3
45,3
39,0
25,0
44,0
26,9
27,3
42,7
41,1
17,2
38,0
5,6
33,3
38,5
20,8
40,6
42,0
20,0
36,6
33,3
35,0
10,3
37,7
48,8
16,7
46,2
33,3
*
41,8
25,9
48,7
30,6
20,0
28,6
22,8
17,9
39,9
39,1
12,5
46,6
28,1
40,0
37,4
35,9
22,2
37,5
35,0
28,0
36,2
16,9
15,4
44,8
28,0
33,3
40,0
23,8
12,5'
30,9
] ) Waar een * staat lcomen in De aangeduide positie of klasse geen personen voor.

Ml!
*!
tü
a
s
D
S
- VI "ce
CO CO CO
GO CO I-J
> oo oo
Gelderland.
I—»
coptj-j
"vi'bt'o
(K tO CO
oa cop;
"O"CO"GO
co
oa ce I^
vi On o
"C0"vi"o
co co
p
rfx LO CO
O* O5 I—>
I— tO CO
i CO 00
i en I-J
co co to
* a c
CO CO
to t-i
co iso to
Zuidholland.
CO l-J. CO *- i-» CO G3 Cn Oa O5 CO lf^ ce i-i co
O» #^ H- O >— I— O» if^ C co i-i co
Odh'
C5 ~J CO
coloco O O 03 O i~» O -JtOW -JOSCO OOC35CD "ba"co
COCO CO DO tO COi-JCO tO h-" CO
D Ca GO tF- CO CO VI GO t-J CO
Noordholland.
CO
o
ot to co ip- co co vi ca ca vi if», IF^- ot to 03 en co co
Oiooço .paj-a^f»- coçaco Gpoo topjj-a i-» -a oo
~GO~OO"GO ^;«^O^F- "o^alo !D^.o o co o oaoo i-* co T-J o t- 1 7x)O^0
Utrecht.
cn , oarfi-CJ' oacocn oovivi vienen viencn -.îoi? -a*.. -atoco CDC^ —I,
•vi 00 I co vi oo co Ot o vi cn co co HJ- vi co >-JCO Ot I-J ca Oi Cn i i-J cnGO [£** vj iF*- tO I
l^lîa "CO"GQT-J ~êo*o^-» lso^o"co ^a^n"ba l»^3^n 0000 lsa"cn "ba"o^o T-'^colp» "vi"i
Crt K> CO
00 O CO
Friesland.
CO
en to co
co oo en
CO tO '
en i co
-a CJ« -a
~a o -a
"to"o oo
-J ri-Cn
J— 00 00
"col—"o
en to eo
C« 00 fi- OO
"vi "én"ca"co Tvo*co~êo
MM»
000 if--apa
'vi'rf^'en
CO
rf^ tO I-»
ca co o
O« (-'
1-» VI
oa o
tO i l-i
oo I ^o
"o "o
to
Limburg.
.s^ to co
CKJ Oï
C
QO 0O CO CD Ca CO
en to to
53 vijo
"es •-'"oo
Oa OO CO en co co co i-» co
t-j o*- vi en oa oa
HET R IJ K.
* * *
oa
oa
CJ» #- Oi
O Oj-J
"o OP
CÛ to
CO VI
C7» CO CC
to o co
CO
C3
to
I *l
500 en minder
inwoners.
* *!
CnCCCO carf^to encooo
* C
viocn
CKIH
'co'co'cn
ca
O * *
C0 . I-J
JN3 | CO
"bo "oo
oa
O
CO
Cn to
O oa
501-1000
inwoners.
on co co -a oa-a oacoco en co co ip-co co ca co co
en o
O -a en i-» o -a
co oa vi
1P-"VI1D
1001—2 000
inwoners.
en co #- Cn CO CO
co co to
vi ca oa
ij^ c=> co
êoba
co oa
oa vi oa to to oo oo oo
oa
_CD
"cn"tocn
cn co co
'vi'o'cn
en co 00
CO r-« -J
'î-'"cn"co
en
CO
O
vi
-3
00
vi
oa ca CO
00 jx Ci«
ca to 00
to co ca
co to to
oo to co
2 001—5 000
inwoners.
VI
1-J I
Voo
Ot CO 1
Oa oa 1
O» CO ca o« oa
Cn CO CO o» co co cn tO
VI GO CO ri^ ca
CO -4 CO o> oa -a oo co
cn co ro
t?>- o co
co oa co cn rf^ co oo GO -a o -a vi co co i ba en o
oa en
en CO CO
CO en cn
5 001—10000
inwoners.
OD
O os O
en to rf^ ot to eo en en ca -a ij^ en
1-* o oa
—a 00 vi en co co en co 00 Ot IO
SIHif.
OCBCB o« 00
oocn
co cn o
oocnoa cococa -acoi-' cotoen oooocn oooa
en CO i-*
to 1—» oa
Ot tO tO
00 VI CO HOOï
en 1—' ifk.
pa **i- en
~ôo"vi"co
CO t- 1 tO
œooo
"~"ê
10001—20000
inwoners.
to
rf^ CO to
O2 CO CO
Ot t-» to
"to'ôo'oa
en en ot oa to #- *- te to o« co te
H» to oa
cn to to O5 CO I-» «F>- i- 1 to
l-
o co co CO vi ot
1 V! CO
CO ca vi O rf-oa
*• oa O«
COOCO oaoavi cavica' -a-aco oorf^co COHCO cOCOtO
oo 00 to
"cc"Cn"cO
20 001—50000
^n to
^O CO CO
~cn"bo"o
en !-• to
O -3 en
co cn co
O . CO
o -a
rf^ tO *-
çoto vi
ot to en
cn oa cn "co"Ôn vi
VI VI
"o"én
rf^- l— tOCO -ju
oa ca O O "-• CO
ooGoen
COH-K)
I— CO OO
oarf^co
ec 10 to
-~i o o
) 001—100000
inwoners.
to
Tso"Ón"o
CO I-J CO
pjj>-jja
^ja^D^O
tO -a vi en lf>- !-• CO
co oa co
oa cn co co CO vi
co î-j to
"en 7^- en
co
00
to
00 co
copjpa
^n^-»^O
iF- co to co to
CO Cn O •-; 00 00
coocn
CO M C0
O Cn 1-4.
o*-o
meer dan
100000 inw.
CO
VI
oo i
CO I-J CO
co o -a
co co
00 co -a ca , CC ' CO OC I co CO KCOM tO COCO
°
tO
tO
Amsterdam.
CO rf^ CO CO (F>-l—'CO 00 IF» cnCOCit iF*-COCO iF-tOCO ot»-»
COOiH VI I—'00 tf^-OaCO •—» * VI 0300CO —4tF-CO O3 h-» •—• CO VI
— - - """""" ^n^nlf»- 00 ^n ^-j^saco vila^ja loc^-a H O
encoto co co if-- et to co >i^ to to
caoacn vico»—» HOÏIP- coenco
'bo'o^D CO^O^-3 "i'-'oa'cO "O^B^B
Rotterdam.
CO tO 00 to -3 vi on co i-j to COHH CS I— 1
-3OO If- I-J CO tO ca co co iF- CO GO !OC
CO CO O3 Cn CO CO 1
t-J
10
en tû
-a
"ba
i 30
"bo
iF>- oa to co M
co co Ot h
's-Gravenhage.
1-0
co en
CO CO CO I-J INO
§ *y
IF- H CO iF^- I— 1 CO fF- t-J CO Cn hJ- |F^ . CO iF^- On co tO 1— t t-J
*c« HOO< co1— co oa caza co j oo oa j pa ^10 C> .p 0 .? 3 .*-
"o'bt'o "ôo^a"vi "ôo""02 "co to "éo ^o ^n^sl» t-»ls3^O
Utrecht.
rfi- I-J tO
en o
o -a co
00 Ot CO vi en Oa -F'-îf'.r'1
cn to
topt
I-J to
-1M
bacibo oa if- "cn"oo"co
cc
"bo
oo
~öo
to
VI
"ao
pa
"co
to to to
oa oo oa
o es eo
co co i--*
ot if*- oo
Arnhem.
to oa
OS C0 CO
(OOH
iF' h- 1 CO
H CO —3
"vi"ba"ba "ce"cn"ô*
O
O
O3
oa
"vi
to
"en
CO
co
O OnQO
COMM
Ot
*^ t-J 1—
p jQ CO
Ot |{X to én
eo en co
vi o o*
"bo'o'cn
i-j 00 i-j
—a co oa
^-^o^O
Leiden.
to
o* to
"o"éo
CO KK)
MCO*-
CO I
pa
OO I-J CO
Ot
CO I-J CO co co
eo oo *-
tF^ i-J
IF^ ot
OtCOOO OCnOO COCOO rf^lf
iFw I-Jenvico
COOaCO
cooaen
CO CO CO I-J
oa-ai—» oavivi
if-vi en CO -3 o "bï"-a co
Haarlem.
co co
oa co rf^ vi coco vi iFw oa ca co 00 . oa I-J co -a rf^en o» 00 00 00
* -at* ca o oa o oa .co eo co —a I-J. CO co o 1-* oo o co
oa s~* oo : ' GO iV" 00 DO ^â co oa f *** OiOOD
oaoa co
cjt oa vi
en c« co
-a cn co
Groningen.

372
373
KLASSEN.
XXIII. Verzekeringswezen
XX—XXIII. Totaal handelsbedrijven.
XXIV. Vrije beroepen .... • . •
XXV. B^zonder onderwijs
XXVI. Verpleging
XXVII. Huiselijke diensten
XXVIII. Losse Averklieden . . . . .
XXIX. ' In dienst van den Staat....
XXX. „ „ ), een provincie. . .
XXXI. , „ „ , gemeente . .
XXXII. „ „ „ „• waterschap . .
XXXIII. „ • „ » » kerkel. gezindte
XXIV—XXXIII. Totaal (- XXVIII). .
I—XXXIII. Totaal
XXXIV. Gepensionneerden
XXXV. Beroep onbekend
XXXVI. Zonder beroep
I—XXXVI. Algemeen totaal
AB
0
D
AB
C
D
1 1
16,5
46,2
28,6
22,3
47,6
12,2
7,0
23,5
36,1
68,8
14,7
34,5
14,5
54,3
4,3
17,3
38,0
13,8
19,3
35,9
5,8
15,2
28,2.
18,0
48,9
9,0
3,7
23,0
38,1
69,0
12,2
2,9
15,0
41,7
4,2
18,0
44.7
17,3
22,4
41,8
'à
0,8
8,8
22,8
33,5
17,3
44,9
9.2
6.2
21,4
81,0
59,6
11,2
31,6
18,8
51.8
6,2
18,6
41,2
7,0
33,3
18,7
37,8
I
1,7
7,6
17,9
30,2
11,0
36,1
10,8
4,1
18,5
30,5
54,8
12,1
7,9
14,3
40,2
8,9
17,2
34,6
10,6
33,3
17,1
32,0
1
11,1
30,0
35,5
27,C
55,0
11,1
11.4
26,0
44,1
63,3
20.2
26,7
12,9
55,3
5,7
23.7
49,5
11,1
*
23,7
46.6
7,7
16,0
33,0
14,2
42,2
8,0
2,4
26,3
34,8
61,6
10,5
8,1
16,5
33,8
5.7
18,4
38,2
13,3
16,2
35,0
ci
I
10,0
23,9
25,0
52,1
39,7
69,0
13,4
10,2
32,3
55,2
79,9
20,9
14,3
18,6
57,1
7,1
24,3
63,1
23,0
*
36,2
60,2
13,8
37,5
33,0
22,7
55,3
9,9
2,8
27,0
38,3
72,5
14,4
10,9
14,9
30.8
2,S
16,9
50,5
19,4
28,7
48,5
.2
I
20,3
50,0
46,0
34,1
68,2
12,3
19,7
35,4
57.7
79,5
19,2
36,5
18,6
64,7
5,7
26,4
61,3
21,4
*
26,5
57,2
o
•3
1
53,6
32.2
71,7
15,6
12,0
26,7
68,8
84,1
26,4
19,6
21,7
34,8
4,2
26,6
74,6
40,S
*
44,8
72.5
1°
1
2,6
66,7
12,9
10,1
33,4
11,3
6,7
10,0
23.6
35.4
4.5
11,8
9,2
"2,4
8,1
20,8
13,5
10,1
20,3
es
1,3
9,9
21,7
33,9
17,5
45,3
10.4
6.2
22,5
35,7
61,5
13.4
22,8
16,1
48,4
5,6
18,8
43,5
12.3
22,2
21,1
40,6
5 £
3 S
1 %
O '-
o o =
10
l
34.8
16,7
38,0
100,0
29,2
64,7
28,9
66,7
13.6
40',7
19,2
35,8
21.3
34,6
43,5
34,8
52,6
4.8
2,9
22,2
37.2
53,C
25,8
35.3
12,6
50.5
2,6
20,6
41,0
14.8
*
22,6
39,3
ff
27,8
21,4
39.2
34,1
51,2
8,4
8,2
25,0
44,1
63,4
21.8
45,3
12,9
53,9
6,8
24,0
44,4
15,6
*
24.8
42,5
GEMEEN TE N M ET
k.-> O)
I o
s
!
12,2
24,0
40,6
31.8
8,3
8,7
23,0
41,0
70,2
19.9
41,3
14,8
4.8,2
3,8'
22,8
49.1
16,6
25,8
46,7
1 %
g.s
11,5
47,6
40.0
29,5
47,5
9.2
Ü',7
27,1
42,8
72,1
18,6
87,1
14,6
48,4
4,7
20,8
50,7
22,7
27,1
48,3
il
o
2,6
12,7
15.8
37,1
21,9
51,7
12.0
8,0
29.8
45,5
70.5
15,2
14,7
15,4
48.3
6,2
19,7
51,1
16,6
*
25,0
49,8
1
15,0
27,2
26,1
18,5
47,3
12.1
7i3
20,1
38,0
66,2
11,1
5,1
17,2
19,6
7,0
17,3
38,1.
12,7
17,9
34,8
I i
© _d
J "
10,8
23,6
20,6
17,0
43,1
11,8
5.7
20.3
2S,7
65,4
6,2
2,4
• 17,9
5,0
2,7
14,2
34,1
9,9
100,0
14,6
30,7
«
11
s o
1,6
6,4
15,7
26,9
11,6
38,5
10.6
4,6
19,8
28,9
56,4
8,4
3,8
18,2
13,8
10,3
16,3
81,8
1,8
27,3
16,0
29,1
t
g
2.2
6.4
16,4
26.3
8,8
34,3
11,1
4,2
15,5
29,8
52,1
8,2
15,9
17,6
12,0
16,6
28,5
10,0
33,3
16,9
26,5
S
a
1,6
10,6
31,0
30,8
17,6
46,2
16,1
8,1
28,6
34,6
58,8
17,0
*&
22,3
25,0
12,3
22,2
40,2
15,3
28,6
21,6
37.5
I I
0,7
7,1
22,9
8,2
34,1
4,6
2,7
15,3
22,6
57,7
5,1
4,0
18,6
5,9
11,6
27,6
2,1
*
9,8
23,5
1
7,0
12,5
25,9
9,9
36,5
7,8
2,7
26,8
29,6
61,8
8,9
4,3
18,1
7,7
5,6
14,6
30,7
11,8
12,7
27,6
7,1
17,4
18,4
11,1
34,8
13,2
3,7
13,6
20,9
67,7
3,6
16,9
2,4
11,9
29,1
8,0
*
10,3
25,5
I S
17,4
27,3
28,0
15,5
39,6
7,3
4,2
20,0
24,0
61,8
4,9
*
12,0
11,0
31,4
8,7
100,0
13,8
28,5
3,0
33,3
23,0
11,3
32,2
9,8
2,7
11,8
20,7
48,7
5,9
13,9
3,6
10,7
27,9
10,6
25,0
1
15,6
34,1
26,6
64,8
13,1
11,6
31,0
52,6
78,1
11,2
6,7
26,2
33,3
4,7
22,3
46,9
18,5
22.6
42,5
Ons bij de beschouwing van bovenstaande cijfeis tot de hoofdzaken beperkend, volge
hier in de eerste plaats eene vergelijking tusschen de cijfers der groote groepen van de bevolking
in het Rijk in zijn geheel.
A
C.
D.
B.
Totaal
Njjverheid.
34,2
27,1
49,1
42,5
Landbouw.
42,7
39,1
69,6
53,6
Visscherjj
en jacht.
66,4
58,6
68,5
66,7
Handel en
verkeer.
33,9
17,5
45,3
35,4
Vrjje en
overige
beroepen.
werklieden
18,8 61,5
Gepensionlieerden.
Zonder,
beroep.
12,3 21,1
Het lage cijfer der gepensionneerden zal wel voor een groot deel het gevolg zijn van
het feit, dat deze personen in de meeste gevallen in de hoogere leeftijdsklassen vallen, en daardoor
meestal, door vertrek uit de gezinnen en overlijden der kinderen, kleine gezinnen hebben.
Deze omstandigheid zal, althans ten deele, ook het percentage der beroepsloozen vrij laag hebben
gemaakt, al zal hier wel de hoofdzaak zijn, dat personen, die van eigen vermogen gaan leven, dit
niet zullen doen, voor zij zich eene eenigszins ruime woongelegenheid hebben kunnen verzekeren.
Bij de een beroep uitoefenende bevolking is bij de vrije beroepen het percentage het
laagst, gevolg hiervan dat het grootste deel der hiertoe behoorende hoofden van gezinnen
beroepen uitoefenen, wier bezoldiging hen in staat stelt of wier positie hen noopt voldoende
ruim te wonen.
Van de beroepsgroepen, waarbij de personen zijn ingedeeld naar de verschillende position
in de beroepen bekleed, heeft de visscherij het hoogste percentage, en niet alleen in. totaal
maar ook in de position A + B en C. Voor de personen in positie D staat de landbouw het
hoogst met 69,6 u / 0 , terwijl de visscherij 68,5 u /o hoofden van gezinnen telt die in woningen
met meer dan 2 personen per vertrek wonen. Deze beide percentages zijn hooger dan die van
de losse werklieden, eveneens personen in de positie D, bij welke het 61,5 % bedraagt. De
gunstigste percentages, in de 3 position worden in de handelsbedrijven waargenomen, waarop
de nijverheid volgt.
Opmerking verdient dat in de vier groepen, waarin naar de position onderscheiden is,
de personen in de positie G overal de kleinste percentages vertoonen. Vooral in den handel,
is dat percentage veel lager dan bij de personen in de positie À en B. Hier behooren de
personen in de positie C meerendeels tot het kantoorpersoneel, reizigers, cornmissionnairs en
makelaars, en deze schijnen vaak in beter economische positie te verkeeren dan de kleine winkeliers
en de depôthouders, die in hoofdzaak het percentage der personen in de positie A en B hoog maken.

874
In de nijverheid is iets dergelijks het geval. Hier zijn het echter met het kantoorpersoneel
de machinisten, de onderbazen, meesterknechts en de technici, die over het algemeen beter wonen
dan de kleine ondernemers bijv. in de hout- en stroobewerking, de schoenmakerij en de veenderij.
Wat de verschillende klassen der Nijverheid betreft, houden de verschillen in de
percentages der ondernemers in vele gevallen verband met de op blz. 195 voor de ondernemers
berekende percentsgewijze verhoudingen tot de sterkte van de geheele klasse. Daar
toch vertoonen lage percentages, de aardewerknijverheid, de diamantindustrie, de drukkersbedrijven,
de chemische nijverheid, de oergraverij, de machinefabricage, de scheepsbouw, de
papierindustrie, de textiele nijverheid en de fabricage van gas en electriciteit. Met slechts 2 uitzonderingen,
de oergraverij en de scheepsbouw en rijtuigfabricage, komen ook in bovenstaand
overzicht lage percentages voor. Wat de oergraverij betreft is de oorzaak gelegen in het groot
aantal verveners, dat zich onùer het betrekkelijk gering aantal ondernemers bevindt, en die wat
woongelegenheid betreft ongeveer in gelijke omstandigheden verkeeren als de gewone werklieden.
Bij den scheepsbouw en do fabricage van rijtuigen bestaat een soortgelijke toestand ten opzichte
van de vóór eigen rekening werkende wagenmakers ten platte-lande.
Een betrekkelijk groot aantal ondernemers, dus veel .kleine nijverheid, vindt men in de
bouwbedrijven, in de hout-, kurk- en stroobewerking, in de lederindustrie, in de metaalbewerking
en in de fabricage van voedings- en genotmiddelen en daarmede in verband, worden
ook in bovenstaande cijfers in die klassen hooge percentages aangetroffen.
De kleedingnijverheid, die een betrekkelijk zeer groot aantal ondernemers bezit, heeft hier
slechts een middelmatig percentage. Men bedenke echter dat een zeer groot deel der ondernemers
in die industrie niet behoort tot de hoofden van gezinnen (costumières, modistes en
naaisters) die niet in bovenstaande cijfers zijn begrepen.
Ook in de handelsbedrijven bestaat verband tusschen het betrekkelijk aantal ondernemers
en de percentages der hoofden van gezinnen, wonende in woningen met meer dan
2 personen per vertrek. _ . , , .... ,. .
Bij de vrije en overige beroepen verkeeren de hoofden van gezinnen in kerkelnken dienst
werkzaam, wat 'woongelegenheid betreft in de gunstigste conditie. Daarop volgt het bijzonder
onderwijs, dan de eigenlijke vrije beroepen die worden gevolgd door staats- en gemeenteambtenaren.
Vrij hoog is het percentage der hoofden van gezinnen (voor een groot deel
watermolenaars)'in dienst eener waterschap.
Bestaan er om de aangeduide redenen niet onbelangrijke verschillen tusscheu de percentages
der ondernemers, ook bij de gewone werklieden zijn verschillen waar te nemen, die
in hooHaaak zullen voortspruiten uit de verschillen in den loonstandaard bij de verschillende
bedrijven. Hooge percentages worden aangetroffen in de aardewerk- en steenfabricage, in de
hout- kurk- en stroobewerking in de oergraverij en in de papierindustrie, in de textiele
nijverheid, in den landbouw en de visscherij, terwijl vrij lage percentages voorkomen in de
diamantnijverheid, in de drukkersbedrij ven, in de kleedingnijverheid en in de kunstindustrie.
Op alle voor handel en nijverheid voorkomende percentages zal ook van invloed zijn de
verspreiding der bedrijven over het land. Wordt een bedrijf in hoofdzaak uitgeoefend op plaatsen,
waar de woningstoestanden minder gunstig zijn, dan zullen de percentages ook uit dien hoofde
hooger zijn dan voor bedrijven meerendeels uitgeoefend in streken, die, wat woningtoestand
aangaat, 'in gunstiger conditie verkeeren. Deze omstandigheid zal het ook voornamelijk zijn,
die de verschillen bepaalt, welke er voor dezelfde bedrijven tusschen de verschillende provinciën
en groepen van gemeenten onderling bestaan.
BIJLAGE I.
Alphabetische naamlijst der beroepen, voorgekomen op de telkaarten der
volkstelling van 1899, met vermelding van de bedrijven of takken van dienst
waartoe zij behooren en met opgaaf der klassen en onderrubrieken
waartoe zij in de uitkomsten der beroepstelling zijn gebracht. l )
VOORGEKOMEN BEBOEPEN.
Aanbouwer.
Aanbrenger.
Aandraaier.
Aandraaiersbaas.
•Aangever.
Aanhaakster.
Aanhakev.
A an heffer.
Aanhouder.
Aanknooper.
Aanlangster.
Aanlapper.
»
s
Aanlasscher.
n
Aanlegger.
Aanlegster.
Aanmaakster.
Aunmaker.
Aannaaister.
Aannemer.
»
ff
Aanplakker.
il
Aamïjger.
Aanschuiver.
Aanslaan der.
HEmiIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAA11T0E
DE UEH0EPEN BEHOOREN.
(Scheepsb.)
(Gloeilichtfabr.)
(Katoeufabr.)
*
(Vloertegelfabr.)
(Aavdewerkfabr.)
(Katoenfabr.)
(Houthandel),
(Bleekerjj)
(Katoenenfabr.)
(Glasfabr.)
(Machinefabr.)
(Katoenfabr.)
(Wolfabr.)
(Kapokindustrie)
(Sajetfabr.)
(Katoenspinnerij)
(Katoenfabr.)
(Garenspinnerij)
(Sajetfabr.)
(Gas- en waterl.)
(Katoenspinnerü)
(Vlaggedoekfabr.)
(Katoenspinnerij)
(Sajetfabr.)
(Bleekerij)
(Breienj)
(Bouwvak)
(Klaringsdienst)
(Postdienst)
(Verhuizingen)
(Waterwerken)
(Gem. dienst)
(Particulier)
(Parapluiefabr.)
(Tegelfabr.) •
(Bleekery)
n*;
fll*
13«
126
loc
15(3
U
ld
15e
20o
15a 1
15c
Ie
12a
15c
15c
76
156
156
15c
156
156
4a
156
15c'
156
156
Yód
15c
4a
21c
21e
21f
Ac
3 Ir/
2l'ft
7a
ld
15a
VOORGEKOMEN BEROEPEN. '
Aanslager.
Aanspreker.
Aanteekenaar.
Aanteelcen aar-weger.
Aanvanger.
Aanwasscher.
Aanzetter.
Aardappelboeven.
Aardappelen.
Aardappelmeel
Aardappelenschiller.
Aardappelsiroop.
Aardbewerker.
Aarddrager.
Aardewerk.
n
ff
Aardewerkbijdrager.
Aardewerkdrukker.
Aardewerkteller.
A ar île werkweger.
Aardgraver.
Aardklopper.
Aardknecler.
Aardlader.
»
Aardmaker.
Aardmaler.
Aardmenger.
Aardperser.
»
Aardvoerder.
Aardwerker.
Aartsbisschop.
Accumulatorenwachter
Achterwerker.
BEDRIJVEN 01? TAKKEN VAN
DIENST WAAUTOB
DE BEUOEPEN HEHOOBEN.
(Steenkolenmijnen)
(Begrafeniswezen)
(Spoorwegen)
n
(Glasfabr.)
(Wollen dekensfabr )
(Glasfabr.)
(Landbouw)
(Handel)
(Fabricage)
.(Handel)
(Binnenscheepvaart)
(Fabricage)
(Vloertegelfabr.)
(Aavdewerkfabr.)
(Fabr. van grof)
( , « fijn)
(Handel)
(Aarclewerkfabr.)
n •
ff
»
(Steenfabr.)
(Aardewevkfabr.)
(Steenfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Steenfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Vloertegelfabr.1
(Aardewerkfabr.)
(Vloertegelfabr.)
(Pannen- en tegelfabr.)
(Openb. werken)
(Waterleiding)
(Kerkel. dienst)
(Electrische centrale)
(Katoendvukkerij)
L onder- II
waartoe II
en zijn 11
:ht. II
i) Beroepen, die in de beroepstelling bjj verschillende daarin voorkomende bedrijven enss. afzonderlijk »jjn genoemd,
als technici, personeel in algemeenen dienst, voerlieden, Bchippevs,.expediteurs,' magazijn- en kantoorpersoneel, machinisten
en stokers, alsmede speciale beroepen die met de genoemde industriön, geen dadelijk verband houden, z\jn slechts éénmaal
vermeld. In kolom 2 is dan alleen opgenomen dat bedrijf, of die tak van dienst waarin het beroep uit zijn aard eene
zelfstandige plaats bekleedt, (.Zie blz. 176 en blz. 220 vlgg.).
»afB
106
21»
21 «
21rt
U
15.c
U
18a
20c
17 d
20c
2ld
17 d
U
ld
lc
ld
20d
ld
ld
ld
UIe
• ld
ld
lc
ld
U
ld
lc
•ld
ld
lc
lc
4 c
lip
33a
W>
lhd

Axcountant.
Acrobaat.
Adjunct-commies.
Adjunct-controleur.
Adjunct-inspecteur.
* *.
Adj .-on derofficieren.
Aclj -ijker.
Adjutor.
Administrateur.
Advertentieplaatser.
Adviseur.
»
Advocaten.
Aether.
Afrolster.
Afbraak.
Afbreekster.
Afdamper.
Af dekker.
Afdraaier.
»
Afdrager.
Affineerfabricage.
Afgever.
Afhakker.
Afhanger.
Afhouwer.
Afkapper.
Afklopster.
Afknipster.
Afknipper.
Aflader.
Aflosser.
Afmaakster.
»
Afraeetster.
Afmeter.
Afneemster.
»
Afschraper.
Afschrijver.
Afsmeltster.
Af smelter.
Afsnijder.
Afsteker.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN
BEHOOREN.
(Vrije beroepen)
(Publ. vermakelykh.)
(Scheepsb.)
(Bevolkingsbureau)
(Arbeid)
(Dir. belastingen)
(Ki'ijgswezen)
(Staatsdienst)
(Onderwas)
(Vrije beroepen)
(Uitgevers enz.)
(Gemeente bouwzaken)
(Ned. bank)
(Vrije beroepen)
(Fabrikanten)
(Wasch- en strykinr.)
;Handel)
^Kaarsenfabr.)
(Salpeterfabr.)
(Boek drukkerij)
(Gloeilampenfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Glasfabr.)
(Steenfabr.)
(Goud- en zilversmelt.)
(Houthandel)
(Appendagesfabr. )
(Publ. verkoopingen)
(Zeevisscherij)
(Vloertegelfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Bleekero)
(Steenfabr.)
(Garenspinnerij)
(Schoenfabr.)
(Katoendrukkerij)
(Slijter^)
(Capsulenfabr.)
(Wasch'inrichtingen)
(Klompenfabr.)
(Vrije beroepen)
(Gloeilampenfabr.)
(Lampenfabr.ï
(Lompenliandel)
(Papierfabr.)
(Steenfabr.)
24o
24/c
13a
31a
290
29/,'
29*
297c
31e
20e
4c
22
24d
5a
7c
20a
56
5 a
3a
126
\d
ld
U\c
lia
20a
12a
21A
19a
lc
ld
15d
lc
lc
156
96
Vod
20c
116
lc
6«
g
12b
12cl
20a
14a
lc
VOORGEKOMEN BEKOEPKN.
Afstrijker.
Afslager.
Aftapper.
Aftelster.
Aftrekker.
Afveegster.
Afwaschster.
Afwasscher.
Afweger.
Af werker.
9
Afwerkster.
Afwikkelaar.
Afwindster.
Afzander.
Afzetter.
Agenten.
Agronoom.
Akkerknecht.
Albums.
Alcohol.
Alikruikenvisscher.
Almanakken.
Aluminiumwaren.
Allitmimumwaren.
Amanuensis.
Ambtenaar.
BEDHIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOHEN.
(Steenfabr.)_
(Gemeentelijke dienst)
(Sfceenfabr.)
(Publ. veilingen)
(Wijnhandel)
(Papierfabr,)
(Bandfabr.)
(Tabakfabr.)
(Zincograpliie)
(Aardewerkfabr.)
»
(Uzergietei'ij)
(Sajetfabr.)
(Boterfabr)
(Gis.t- en spiritusfabr.)
(Verfstoffenfabr.)
(IJzergieterij)
(Klompenfabr.)
(Meubelfabr.)
(Breiinrichting)
(Schoenfabr.)
(Tricotfabv.)
(Papierfabr.)
(Vischnettenfabr.)
(Heideontginning)
(Katoenspinner^)
(Handel)
(Politie)
(Vi^e beroepen)
(Landbouw)
(Fabrikanten)
(Handel) _
(Visscherij)
(Handel)
(Fabricage)
(Vrije beroepen)
(Geneesk. Staatstoez.)
(Olieslager)
(Rijkslandbouwproefstation)
(Toezicht spoorwegen)
(Gemeente)
(Kroondomein)
(K. N. Met. Instituut)
(Topographisch.e inr.)
(Openbaar Ministerie)
(KabinetderKoningin)
lc
31(7
lc
21/t
20c
14a
15e
0
Sb
ld
ld
116
15&
177c
17»
hd
116
6a
6a
15c
90
15c
14a
lbf
lSa
156
20
81*
24e
18a
146
17n
20c
191
20e
20f
116
24«
29/i.
56
29o
21a
31a
lSd
29o
29*
29c
29a
VOORGEKOMEN BEROEPEN .
Ambtenaar.
Amerik. artikelen.
Ammoniak.
Analiseur.
Ankervisscher.
Ankerzetter.
Antieksnijder.
Antiekreparateur.
Antiquair.
Antiquiteiten.
Antistone.
Apotheker.
Apothekersbenoodigdheden.
Appeldrager.
Appelgelei.
Appreteerder.
Appretuurkoker.
»
Arbeider.
„ koekenkamer
„ rngeerkamer.
„ telegrafist.
» trommel.
Archivaris.
Architect.
»
Armbezoeker.
Armmeester.
Armvader.
Armverzorx'er.
Armvoogd.
Asbestartikelen.
Asch.
Aschbrander.
Aschdrager.
Aschkarlieden.
Aschzifter.
Asphalt.
n
Asplmlteuv.
Asphtiltlinnen.
Asphaltpapier.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
\)Ë BEROEPEN' BEHO011EN.
(Secretarie thesaurie
enz. der Koningin)
(Dep. Alg. Bestuur)
(Handel)
(Fabrikanten)
(Gist- en Spiritusfabr.)
^ i ^^
^ )
(Scheepvaart)
(Meubelfabr.)
(Schilderkunst)
(Kunsthandel)
(Boekhandel)
(Handel)
(Uhera. nijverheid)
(Handel)
(Siroopfabr.)
(Fabrikanten)
(Apreteerderij)
(Bleekerij)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Papier-en cartonbew.)
(Blk)
( Bontweverij)
(Boschbouw)
(Kaarsenfabr.).
(Spoorwegen)
(Fabr. kat. goed)
(Vrije beroepen)
(Bouwvak)
(Godshuizen)
(Armwezen gem. dienst)
(Gemeentedienst)
(Verpleging)
(Burg. Armbestuur)
(Gemeentedienst)
(Hanclel)
(Glasbranderij)
(Glasfabr.)
(Openbare reiniging)
(Glasfabr.)
(Fabricage)
(Èandel) .
(Bouwvak)
(Fabricage)
8 fl |SI
III 1
27
29'/,
20/<
ba
17«
21c
6 a
Sb
20/'
20e
20/'
0
o a
20/t
17«"
17,9
lórf
lód
17n
146
Md
15c
56
56
21a
15c
24/
4a
26
31 g
31.r;
26
•310
'à\g
20/?.
20a
Ie
lu
4rf
Ie
5 a
20«
ia
146
146
VOOHGEICOJIEN
BEROEPEN.
Asphaltpekker.
Aspirant niuntgezel.
Assen draaier.
Assensmeerder.
Assistent.
„ buitendienst
Assuradeur.
A uditeur-militair.
Augurken.
Au gurkenzouter.
Automaten.
Azijn.
n
Baahnaker.
Baanwachter.
Baan werker.
Baanwerker.
Baander.
Baanspinner.
Babbelaar.
Bacteoroloog.
Baden.
Badhouder.
Badknecht.
Badmeester.
Badtoestellen.
Badvrouwen.
Bagagemeestev.
Baggerman.
Baggermolenaar.
Bakbooner.
Bakenmeester.
Baker.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAAUTOB
DE BEROEPEN BEHO0EEN.
(Bouwvak)
(Rijksmunt)
tMachinefabr.)
(Katoenfabr.)
(Bevolkingsbureau)
(Mass. en heilgymn )
Museum kunstnijverh.)
(Post en telegrafie)
(RÜ kslandb. proefstat.)
(Spoorwegen)
(Levens- en ongeluk
kenverzekering)
(Zieken- en begrafenisfondsen)
(Brandassurantie)
(Andere verzekeringen)
(Rechtswezen)
(Handel)
(Fabr. van verduurz
levensmiddelen)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Katoenenfabr.)
(Spoorwegen)
(Brikketfcenfabr.) '
(Spoorwegen)
(Touwslager^')
(Garenspinnerij)
(Fabr. van ouwels)
(Vrije beroepen)
(Pachters van godsdienstige)
(Reiniging)
(Handel)
(Reiniging)
(Tramwegen)
(Veenderij)
(Reiniging)
(Steenfabr.)
(Groenteteelt)
(Reiniging )
(Gist- en spiritusfabr
(Loodswezen)
(Verpleging)
ia
29/c
12 a
15c
31a
24s
24/
21e
29o
21a
23a
23'J
23c
29c
20c
17.9
204
17o
20c'
15c
106
21a
15/ 1
Vof
176
24;»
33c
7c
7c
7c
20d
lc
21a
10c
4d
lc
ISc
id
17»
29m.
2G

IV
VOORGEKOMEN HEBOEPEN.
BEDEUVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DB BEBOEPEN BEHOOREN.
lli
VOORGEKOMEN BEBOEPEN.
BEDRIJVEN 01' TAKKEN VAN'|
DIENST WAABTOE
DE BEBOEPEN BEHOOBEN.
VOOBGEKOMEN BEROEPEN.
BEDBIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DE BEBOEPEN BEHOOBEN.
VOOBGEKOMEN BEBOEPEN.
BEDBIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAARE0E
DE BEBOEPEN BEHOOBEN.
Bakjongen.
Bakkenafdraaier.
Bakkenmaker.
Bakkenruimer.
Bakkenschipper.
Bakkenschrapper.
Bakkensopper.
Bakkenspoelster.
Bakkenvormer.
Bakkenvuller.
Bakker.
Bakmaker.
Bakrjjder.
Bakschipper.
Bakster.
Bakkersplaten.
Bakkerswaren.
Balansenmaker.
Balansenscherper.
Balen.
Baleinen.
Baleinenmaakster.
Baleinsnijdel•.
Balkentreder.
Ballast.
Ballastschikker.
Ballenkoker.
Balletjesmaker.
Ballonnen waschster.
Balsem.
BamboesbeAverker.
Band.
Bandenmaker.
Bandciisclirapper.
Bandenvouwer
Bandsnijder.
Bandwever.
Bandzager.
Bankpersoneel.
Banketbakker.
Banketbakkersbenoodigdheden.
Bankier.
Bankjongen.
(Papier- en cartonbewerking)
(Aardewerkfabr.)
(Pannenfabr.)
(Aardwerkfabr.)
(Suikerfabr.)
(Ballast M«.)
(Steenfabr.)
(Aardewerkfabr.)
»
(Caoaofabr.)
(Cementfabr.)
(Steenfabr.)
(Openb. werken)
(Biscuitfabr )
(Fabricage)
(Handel)
(Fabr. van balansen)
(Handel)
(Corsettenfabricage)
(Baleinsnijderij)
(Kerkelijke dienst)
(Handel)
(Zeevaart)
(Fabr. van babbelaars)
(Suikerbakkerij)
(Electrische gloeilampenfabr.)
(Handel)
(Vogelkooifabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(IiÜwielfabr.) _
(Hoepelmakerij)
(Capsulenfabr.)
(Hoepelmakerij)
(Landbouw)
(Bandfabr.)
(Borstelfabr.)
(Bankwezen)
(Koekbakkerij)
(Handel)
(Bankwezen)
(Cap§ulenfabr.)
146
ld
lc
ld
17c
21c
lc
lc
lc
ld
ld
17e
16
Ie
4c
176
116
20c
12d
12oï
20/i
206
7a
6e
33e
20a
21c
176
176
126
20h
6a
15e
206
12c
6a
116
6«
15e
66
22
176
20c
22
116
Banken van leening
personeel.
Bankwerker.
Barbier.
Basculen.
Bassindrager.
Baster.
Batser.
Battikster.
Bazarhouder.
Bedden.»
Beddenmaker.
Beddenverhuurder.
Bed veeren.
»
Beelden.
Beeldengieter.
Beeldhouwer.
Beenbrander.
Beenstamper.
Beenhakker.
Beenolie.
Beenzwart.
Beenzwartbrander.
*
Beestensnijder.
Beetwovtel.
Beetwortelsuiker.
Bewaarder.
Bedienaar.
Begrafenisfondsen perpersoneel.
Behanger.
n
Behangersartikelen.
Behangerslinnen.
(Bankwezen)
(Vloertegelfabr.)
(Borstelfabr.)
(Hoeden- en militaire
equipementstfabr.)
(Machinefabr.)
(Korenmolen of Meelfabrieken)
(Broodbakkerijen)
(Reiniging)
(Fabricage)
(Raffinaderijen)
(Wollenstoffenfabr.)
(Jutefabrioage)
(Fraaie handw.)
(Handel in tmd. waren)
(Handel)
(Beddenfabr.)
(Handel in voorwerpen
van woning)
(Fabricage)
(Handel)
»
(IJzei-gieter^j)
(Kunstnijverneid)
(Meubelmakerij)
(Kunstiiuverheid)
(Artisten)
(Kerkelijke kunst)
(Polychromeur)
(Fabr. van beenzwart)
(VleeschllO^^wel•ij)
(Fabricage)
it
(Siroopfabr.)
(Ramnaderiien)
(Kerkelyke dienst)
(Handel)
(Fabricage)
(Begrafeniswezen)
(Begrafenissen)
(Verzekering)
(Bouwvak)
(Meubelfabiïcage)
(Handel)
(Fabricage)
22
lc
66
7a
126
17a
176
7c
17c
15c
15c
8rf
2Qh
1b
76
2U
20/'
116
8e
6a
8a
24/ 1
Sa
86
5d
M
llh,
56
bd
17c
33c
20a
17c
236
46
6a
20d
15c
Behangseldrukker.
Behangselpapier.
»
Beignetsbakker.
Beitelsl^iper.
Bekleeder.
Beleenkantoorhouder.
Berenleider.
Bergingmaatschappij
personeel.
Beschuitbakker.
Beschuit.
Beschuitverpakker.
Beschuit.
Beslagkoker.
Bestelhuishouder.
Bestelhuishouder.
Bestelkantoorliouder.
Besteller.
Betaalmeester.
Betonwerker.
Betrekker.
Beugvisscher.
Beukenbastbewerker.
Beuker.
Beurtschipper.
Beurtveren personeel.
Beursknecht.
Bevolkingsagent.
Bewaarder.
Bewaardsman.
Bewaarschoolhouderes
Bezembinder.
Bezemmaker.
Bezemrijs.
Bezems.
Bezetster.
Bibliothecaris.
Bielér.
(Fabr. v. behangselp.)
(Fabrikanten)
(Handel)
(Fabr. van voedingsm.)
(Houtschaverij)
(Metaal Irid.)
(Margarinefabriek)
(Bankwezen)
(Publieke vermakel^kheden)
(Zeevaart)
(Fabr. van voedingsm.)
(Fabrikanten)
(Broodbakkei'ü)
(Handel)
(Gist- en Spiritusfabr.)
(Expeditie)
(Spoorwegen)
(Expeditie)
(Spoorwegen)
(Wasch- en strykinr.)
(Binnenscheepsvaart)
(Expeditie)
(Graanhandel)
(Boekhandel)
(Staatsdienst)
(Openb. werken)
(Klompenmakerij)
(Zeevisschei'lj)
(Touwbaandèrij of
slagerij)
(Garenspinnerij)
(Binnenvaart)
»
(Gemeentel. dienst)
(Goederen)
(Veehouderij)
(Ondörwys)
(Bezemfabr.)
(Handel)
(Steenkolenmrjn)
(Tricotfabr.)
(Vrije beroepen)
(Bleekery v. ' stukg.)
' (Meolfal)rieken)
146
146
176
6a
116
lll
22
lik
21e
17&
176
176
20c
17n
21a
21/'
21a
Ie
21/ 1
20e
20e
4c
6a
19a
lhf
156
2U
810
31a
186
25
66
66
20a
106
15e
'242
\bd
17a
Bier.
Bierbottelaar.
Bierbrouwer.
Biervleier.
Bièrhuishouder.
Bieii'iyder.
Bietenweger.
Biezen.
Bijouteriewerker.
Biljardjongen.
Biljardmaker.
Biljetteermeester.
Binder.
Bindrotting.
Bindster.
Binster.
Binnenmeiden.
Binnenmoeder.
Binnenvader.
Binnenwerker.
Biscuitdraagster.
Biscuitschilder.
Bisschoppen.
Bitter.
Blaasbalgen.
Blaasbalgtreder.
Bladenopbrenger.
Bladslager.
Bladsti'ijker.
Bladzoeker.
Blauwsel.
*
Blauwselzever.
Blauwmaker.
Blauwverver.
Bleeker.
Bleekersartikelen.
Blik.
Blikkenmeid.
(Handel)
(Bierfabr.)
n
(Verkeer)
(Bierfabr.)
(Landbouw)
(Handel)
(Goudsmederij)
(Verkeer)
(Biljardfabr.) > .
(Gemeentel. dienst)
(Borstelfabr.)
(Handel)
(Stroohulzenfabr.)
(Fabr. v. band)
(Verpleging)
(Oude mannen- en
vrouwenhuizen)
(Werkinrichtingen)
(Oude mannen- en
vrouwenhuizen)
(Werkinrichtingen)
(Bleekery v. stukg.)
(Aardewerkfabr.)
»
(Kerkel. gezindte)
(Handel)
(Fabricage)
(Kerkel. dienst)
(Steenfabr.)
(Paunenfabr.)
(Pannenfabr.)
(Capsulenfabr.)
(Fabrikanten)
(Handel)
(Blauwselfabr.)
(Draadnagels en
spijkerio.br.)
(Sajetfabr.)
(Ververij)
(Fabr. v. linnen en
koeriengoederen)
(Katoenspinnerij)
(Waskaarsenfabr.)
(Handel)
(Fabr. van verduurzaamde
levensmidd.
20c
20c
17o
17o
17o
18a
20«
21.9
6a
66
20a
66
15e
26
26
26
26
26
15e*
ld
ld
33a
20c
96
^Stic
lc
lc
116
bd
20a
116
156
IBS
IBflf
156
56
20a
20»

VII
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
Blikkleurder.
Blikslager.
Blikslager.
Bliksnijder.
Blikvaren.
Blikwerken.
Blikwerker.
Blindenoncler wper.
Bloedloogzout.
Bloedzuiger.
Bloembakker,
Bloembollen.
Bloembollenkweeker.
Bloernendrukker. •
Bloemen.
Bloemenbindster.
Bloe menm aakster.
Bloemisten.
Bloemkoolzouter.
Bloempotten.
Blokbreker.
Blokkenlegger.
Blokkeumaakster.
Blokmaalder.
Blökmaker.
Blokperser.
Blokwacliter.
Blokwerker.
Blooter.
Blussohev.
Bob|jnster.
Bode.
Bodegahouder.
Bodemmaker.
Bodemzager.
Boeierknecht.
Boekbinder.
Boekdrukker.
Boekdrukkermaterialen
Boeken.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEïtOOREN.
(Metaalwarenind.)
Militairelioeden en
équipement st.fabr.)
(Blikindustrie)
(Metaalwareufabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Zuivelfabr.)
(Onderwijs)
(Fabricage)
(Handel)
(Aardappelmeelfabricage)
(Handel)
(Tuinbouw)
(Linoleumfabr.)
(Handel)
(Bloemisterij)
(Kunstnijverheid)
(Bloemisterij)
(Verduurz. levensmiddelenfabr.)
(Fabricage)
(Steengroeve)
(Metaalind.)
(Electrische gloeilampenfabr.)
(Oliefabr. en stopverfmalcerij)
(Oliefabrieken)
(Scheepsbouw)
(Tabak- en sigarenfabri
cage)
(Spoorwegen)
(Stoelenfabr.)
(Zeemleerind.)
(Looierij)
(Gasfabr.)
(Sajetfabr.)
(Gemeente!, dienst)
(Verkeer)
(Mandenfabr.)
(Kuiperij)
(Scheepvaart)
(Boekbinderij)
(Boekdrukkerij)
(Handel)
vt
je II
« a § 2 VOORGEKOMEN BEROEPEN.
gssf
is*"
al 5
116 Boekenverhuurder.
Boelliouders.
la Boener.
111 Boenster.
116 Boer.
116
20d Boeter.
17/tï Boetseerder.
25 Boezel.
ha Bokjongen.
20/i Bolder.
Bollenmeisje.
lid Bollenwindster.
20/' Bollooper.
18c Boniswerker.
9c Boncheur.
20/ 7 Bonte goederen.
18c Bontwerker.
Srü Bontwever. '
SÜ Boodschaplooper.
Boogmaker.
lig Boogwaclvfcer.
\c Bookmaker,
la Boomdrager.
llö Boomendrager.
Boomenrooier.
56 Boomer.
56 „
13a
Boomgewassen,
17^7 Boomenomkapper.
21rt Boomkweeker.
6« Boomsluiter.
9*
dn Boomsnoeier.
16o Boomenschiller.
154 Boomversteller.
31c Boomvruchten.
2l(/ Boonensorteerster.
6» Boonenzoekster.
6« Boorden.
'lid
146
8a
20e
20e
Boorder.
, •
BEDRIJVEN Of TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOREN.
é
(Boekhandel)
(Marktwezen)
(Wasch- en sti-ykinr.)
(Stoeleufabr.)
(Landbouw)
(Veeteelt)
(Zalmvisscherfl)
(Gouid- en zilverfabr.)
(Fabricage)
(Stecndvukkerg)
(Garenspinnerij)
VOORGEKOMEN
(Sajetfabr.) .
(Handel in voedingsm
(IJzergieterij)
(Glusslijperij)
(Fabricage)
(Kleeding)
(Textiele nijverheid)
(Expeditie)
(Wapenfabr.)
(Tramwegen)
(Vrije beroepen)
(Bontweverij)
(Fabr. van linnen en
katoenen goederen)
(Houthandel)
(Klompenfabr.)
(Bontweverij)
(Fabr. van linnen en
katoenen goederen)
(Handel)
(Kuiperij)
(Boomkweekerij)
(Scheepvaart)
(Spoorwegen)
(Boomkweeker ij)
(Boschcultuur)
(Bontweverij)
(Handel)
(Cacaofubr.)
»
(Fabricage)
(Borstelmakerij)
(Klompenmakerij)
(Fabr. v. brandkasten)
(IJzergieterij)
(Brugbouw)
(Rijtuigfabr.)
20e
21/»
7c!
6rt
18a
186
196
lia
15c
36
156
156
156
20c
116
Ie
15e
7a
lBc
21/'
12e
21a
24g
15c
15c
20«
, Ga
15c
15c
20/t
6a
21a*
21a
1U
\U
15c
20c
17e
17e
la
66
6a
116
116
4c
136
BEROEPEN.
Boorder.
Boormeester.
Boorsters.
Boortechniker.
Boorw«rkman.
Bootenverhuurder.
Bootslieden.
»
Bootwerker.
*
Bordeelhouder.
Bordendraagster.
Bordenmaker.
Bordenuitzoekster.
Borden- en kommenstempelaarster.
Bordenvernisser.
Bordpapier.
Borduurster.
Borduurster.
»
Borduurwerken.
Borduurwerker.
Borstelaar.
Borstelhout.
Borstelhoutb oorder.
Borstelhoutrnaker.
Borstelmaker.
Borstels.
Borstelsorteerder.
Borstelwerk.
Bosarbeider.
Boscharbeider.
Boschwachter.
Bosohopzicliter.
Bosjesmaker.
n
Bosseerder.
Botanisten.
Boter.
Boterboeren.
Boter- en kaaskleurseL
Boterbereider.
Boterbewerker.
Boterfusten.
Boterkarner.
Boterkeurmeester.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOREN.
(Machinefabr.)
n
(Schoenfabr.)
(Petroleumniaatsch.)
(Steenkolenmijn)
(Binnenscheepvaart)
(Zeevaart)
(Binnenvaart)
(Zeevaart)
(Scheepstimmerwerf)
(Vrije beroepen)
(Aardewerkfabr.)
(Fabricage)
(Stoffenverver^)
(Kunstnij verheid)
(Kerkelijke kunst)
(Handel)
(1^8^ verheid)
(Appreteerderjj)
(Fabrikanten)
(Borstelhoutfabr.)
(Borstelfabr.)
(Suikerfabr.)
(Fabrikanten)
(Handel) .
(Glas- en spiegelfabr.)
(Handel)
(Steenfabr.)
(Houtteelt)
(Tabak- en sigarenfab.)
(Tapijtweverij)
(Kerkel. dienst)
(Vrije beroepen)
(Handel)
(Veeteelt)
(Fabricage)
(Boterfabr.)
(Margarinefabr.)
(Handel)
(Boterfabr.)
(Margarinefabr.)
12c
12a
96
10a
106
21d
21c
21a"
21c
13a
U
ld
ld
ld
ld
Ua
lc
8d
8d
20/
8d
lbd
6a
6a
6a
66
16c
66
206
Ie
206.
lc
18a-
18a
18a
17.9
15c
33c
20c
186
lik
Wc
111
20/i
lik
Ml
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
Boterkleurder.
Boterkneder.
Botermaker.
»
Botermeester.
Boteropmaker.
Boterfcrapper.
BoterscHpper.
Botersorteerder.
Boterverver.
Boterwasscher.
Boterweger.
Boterwerker.
Bottelaar.
Bottelier.
Bottensorteerder.
»
Botvisscher.
n
Boutenheetmaker.
Boutenmakersgezel.
Boutenmaker.
Boutensnijder.
Boutschieter.
Bouwkundigen.
Bouwmaterialen.
Bouwmeester.
Bouwzichtstelenmaker.
Borenmulder.
Bovensnijder.
Brandassurantie.
Braker.
Brander.
Bramer.
Brandhoutmaker.
Brankkasten.
»
Brandspuiten.
Brandspuitslangen.
Brandstoffen. •
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAAREOE
DE BEROEPEN BEHOOREN.
(Boterfabr.)
»
(Margarinefabr.)
(Boterfabr.)
(Margarinefabr.)
»
(Boterfabr.)
(Margarinefabr.)
(Boterfabr.)
(Bierfabr.)
(Huiselijke dienst)
(Chem. nyverheid)
* ii
(Riviervisscherij)
(Zeovisscherij)
(Uzerfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Uzerfabr.) '
(Jacht)
(Steenfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Bouwvak)
(Handel)
(Landbouw)
(Houtbewerking)
(Papierfabr.)
(Personeel bij maatschappijen)
(Vlasbouw)
(Oacaofabr.)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Oichoreifabr.)
(Olieslageiij)
(Loodwitfabr.)
(Vertind en geëmaill.
yzerfabr.)
(Machinefabr.)
(Houtbewerking)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
17*
17*
17*
171
17*
111
111
17*
17*
171
171
17;
17*
17o
27
ba
bd
196
19a
116
id
116
116
19c
lc
ld
ia
20a
18a
6a
14a
14a
2M
15a
17e
17n
llf
bb
bd
Ub
12a
6a
116
20d
12a
15c
20d

vin •
IX
i
VOOBGEKOJIEN BEBOEPEN.
BEDBIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DE BEBOKPEN BEHOOBEN.
VOOBGEKOMEN BEROEPEN.
BEDUIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
BE BBBOEPBN BEHOOBEN.
VOOHGEKOMEN BEROEPEN.
BEDBIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DE BEROEPEN' BEHOOBEN.
VOORGEKOMEN BEBOEPEN.
BEDBIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DE BEBOEPEN ÜEI10.0KEN.
Brandweerlieden.
Bréeuwer.
Breeuwwerk.
Breister.
Breikoker.
Breischoolhouderes.
Brei werker.
Breukbandenmaker.
Brievenbesteller.
Brievengaarder.
Blikken.
Brikkenbakker.
Brilluntslijper.
Brillantsnijder.
Brillantversteller.
Brillen.
Brillenslijper.
Brillensnijder.
Briquetten.
Brittannia-artikelen.
Brokkenmaker.
Bronolie.
Bronseur.
Bronswaren.
Brood.
Broodb akker.
Broodenlekker.
Broodslijter.
Broodsnijdster.
Broodventer.
Broijeerder.
Brouwersartikelen.
Brouwknecht.
Brouwmeester.
Brugdraaier.
Bruggaarder.
Bruggetjesm aker.
Brugkneclit.
Brugmeester.
Brugpachter.
(Gemeentel. dienst)
(Scheepsbouw)
(Fabricage)
(Stroohoedenfabr.)
(Breiinrichting)
(Tapijtweverij)
(Tricotfabr.)
(Wollen stoffenfabr.)
(Fabr. van linnen en
katoenen goederen)
(Onderwijs)
Fabr. v. koolteerprod.)
(Instrumentfabr.)
(Postwezen)
(Fabricage) •
(Vloertegelfabr.)
(Dianlantnijverheid)
(Handel)
(Instrumentfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
»
(Siukerbakkerij)
(Handel)
(Metaalwarenind.)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabrikanten)
(Handel)
(Broodfabr.)
(Suikerfabr.)
(Handel in brood)
(Cacaofabrieken)
(Handel)
(Bierf abri cage)
(Binnenvaart)
»
(Electr. gloeilampenfabr.)
(Rijks waterstaat)
(Binnenvaart)
31c
13a
Vof
7a
15c
15c
15c
15c
Vod
25
5a
12cl
21e
21e
lc
Ir
2a
2a
2a
20A
12d
12d
106
20a"
20f
176
20rf
116
116
20/
176
20c
176
17c
20c
20c
20c
17e
2 a
17o
21d
2UI
126
292
21d
21d
Brugwachter.
Brugwachter.
Brugwerker.
Bruineerder.
Bruinmaker.
Buffetchef.
Buffetjuffrouwen.
Buffetm aatschappü
personeel.
Buiger.
Buileuman,
Builenstopper.
Builenvuller.
Buitenwerker.
Buizen.
Buizenlegger.
Buizenmaker.
Bukskin.
Bukswever.
Bundelopmaker.
Bureaulisten.
Burgemeester.
Busjesveegster.
Buskruit.
Bussendrager.
Bussenmaakster.
Bussenvulster.
Buürtmeester.
Bijenhandelaar.
Bijenhouder.
Bijtsenkleurstofmaker.
Bitser.
O.
Cachetsnijder.
Caféhouder.
Calandreur.
Calcariurn,
Calfakker.
Caligraaf.
Candeerder.
Candidaat notaris.
(Spoorwegen)
(Binnenscheepvaart)
(Bouwvak)
(Gouden- en zilverfabr.)
(Metaal waren fabr.)
(Verkeer)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Meelfabriek)
(Olieslagerij)
(Tabaksfabricage)
(Bleekerij v. stukg.)
(Gasfabricage)
(Katoenspinnerij)
(Katoenenfabr.)
(Papier* en eartonbew.)
(Fabricage)
(Gasfabr.)
(Fabr. van muziek-,
instrumenten)
(Fabricage)
(Bukskinfabr.)
(Vlasind.)
(Tooneel)
(Gemeentel. dienst)
(Boterfabr.)
(Fabricage)
(Katoenspinnerij)
(Blikindustrie)
(Fabr. v. verduurzaamde
levensmidd.)
(Gemeentel. dienst)
(Handel in vee)
(Veeteelt)
(Meubelfabr.)
(Metaal ind.)
(Houtbewerking)
(Kunstnyverheid)
(Verkeer)
(Papierfabr )
(Fabrikant)
(Kunstnijverheid)
(Kandijfabr.)
(Vrije beroepen)
21a
21d
4c
Ha
116
Ie
17a
56
Vod
16a
156
15c
146
lc
16a
12c?
15c
15c
15a
31a
17/c
5c
156
116
17

XI
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
HËDHIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DIS ItËUOEPEN UEHOOREN.
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
BEDltUVEK 01' TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BËIIOOBEN.
VOOHGEKOJIEN BEROEPEN.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE HEROEPEX BBIIOOREN.
îi
3S
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
HEDMJVEN Of TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE HUROEI'EN BEHO0BEN.
Coupeuse.
Couranteudrukker.
Couranten.
Courantenventer.
Courantenverhuurder.
Cou ranten voit wei 1 .
Courier.
Courpoetser.
Courweger.
»
Courwerker.
Creosoteerder.
Custoden.
Custos.
Cylin derbeldeeder.
Cylindermaker.
Gylindervullei'.
13.
Dagwaker.
Dakdekker.
Dakpaunenbakker.
Damast.
Dambordenmaker.
Dameshandwerken.
Dameskleermaakster.
Danseres.
Dansonderwijzer.
Darmen.
Damienconserveerder.
Darmenkrabber.
Darmenwasscher.
Darmen zouter.
Decateerder.
Decorateur
Decoratieschilder. .
Deegmaler.
Déïusiechef.
Dekens.
Dekenpakkei'.
(Pnrapluiefabr.)
(Boekdrukker^)
(Handel)
(Boekhandel)
(Boekdrukken])
(Expeditie)
(Aardewerkfabr.)
(Zoutfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Vloertegelfabr.)
(Zoutfabr.)
(Draadnagel en
spijkerf'abr.)
(Wollendekensfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Houtbewerking)
(Niet in openb. dienst)
(üniv.biblioth.)
(Mnchinefabr.)
(Fnbr. van katoen)
(Machinefabr.)
(Buizenfabr.)
(ScheepsbouAv)
(Bouwvak)
(Pannenfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Houtwafenfabr.)
(Handel)
(Kleermakerij)
(Publ.. vermakelijkh.)
(Onderwijs)
(Handel)
( Vleesch warenfabr.)
(Appreteerderij)
(Fabr. van suikenv.)
(Kunstnijverheid)
(Vermicellifabr.)
(Suikerfabr. en raffln.)
(Fabricage)
(Handel)
(Wollendekensfabr.)
la
'à a
20e
20e
20e
8»
ld
17r
ld
U
17r
15e
\d
Ga
24/
29/'
12a
15c
12a
\c
13a
ia
Ie
15c
20d
6a
20f
la
24-i
25
20A
17/*
17A
17/*
17A
Vod
llb
86
llb
lic
1b
20b
15c
Dekenpluister.
Dekentrekster.
Dekenscheister.
Dekenschoonm aakster.
Dekensnijder,
Dekenstikker.
Deken sticker.
*
DekenvouAver.
Dekenvouwster.
Dekenwnsscher.
Dekenwever.
Dekenzoomster.
Dekker.
Dekkleeden.
Dekknecht.
Dekoplegger.
Dekselbevestigster.
Deksnijdster.
Deksorbeerder.
Dekzeilmaker.
Delver (gzererfcs).
Depothouder.
Desinfeoteur.
Dessinateur.
Detacteur.
Detective.
Deurwaarder.
Diamant.
Diamant Afval.
Diamantklover.
Diamantslijper.
Dianiantslijpersmolens
(verhuurders van)
Diamantsnijder.
Di atn antversteller.
Diamantwerker.
Diamantwerkersfourmturen.
Diamantzetter.
»
Dichter.
Dichtmaker.
(Wollendekensfabr.)
(Katoenf'abr,)
(Wollendekensfabr.)
(Dekensfabr.)
(Fabr. van katoen)
(Wollendekensfabr.)
(Dekensfabr.)
(Reiniging)
(Wollendekensfabr.)
(Dekenfabr.)
(Dakdekkerü)
(Asphaltfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Binnenscheepvaart)
(Sigarenfabr.J
(Blikindustrie)
(Tabaksfabr.)
(Sigarenf'abr )
(Korenmolen of' meelfabr.)
(Mijnwezen)
(Handelsbedrjij ven)
(Gem. reiniging)
(Wollenstofi'enf'abr.)
(Chemische wasselierij)
(Vrije beroepen)
(Rijksdienst)
(Gem. belasting)
(Rijksbelastingen)
(Handel)
(Diamantindustrie)
(Diamnntindustrie)
(Handen
(Diamantindustrie)
(Goudsmederij)
(Vrije beroepen)
(Raffinaderijen)
IBe
15c
15c
1b
1b
1b
15c
löc
15e
1b
Ie
15e
7/;
Aa
ha
15c
206
20/*
21d
lig
llb
lig
17
10a
20a-//
id
15c
7c
24s
29c
31rf
29A:
20«
2a
2a
2a
2«
2a
207*
2a
lia
17e
Dichtmaker.
Diensbode.
Dienstbodenverhuurder,
Dienstman.
Directeur.
Distillateur.
Distilleerder.
Doekaf'meter.
Doekenwassclier.
Dokknecht.
Dokmeester.
Dok werker.
Donkeyman.
Doodgraver.
Doodkistenmaker.
Doodinaker.
Doopgoederenverhuurder.
Doovbrander.
Doordraagster by de
verniskuip.
Doordrager van gebakken
producten.
Doorduwer.
Doorgever van cassetten.
Doorhnler.
Doornaaier.
Doozen.
Doozenmaker.
Doozenplakker.
Doozenvulster.
D oppenmaakster.
Doppenstempelaarster.
Dopper.
Dopster.
Dorscher.
Dorschmachines.
Dottenmaakster.
Draad- en houtbewerker
Draadjesafsnijdster.
Draadjesklopster.
Draadjesnieter.
(Zuivelfabriek)
(Huiselijke dienst)
(Besteedkantoren)
(Algem. dienstverrichting)
(Versch. inrichtingen)
(Kaavsenfabr.),
(Fabr. van koolteerproducten)
(Jenever- en likeurstokerij)
(Fabr. vleeschwaren)
(Bontweverij)
(Raffinnderjjen)
(Scheepsbouw)
(Gem. dokken)
(Scheepsbouw)
(Zeevaart)
(Begrafeniswezen)
(Kistonmakerij)
(Fabr. vleeschwaren)
(Handel in kleeding)
(Gasf'abr.)
(Aardewerkfabr.)
(Wollengarenfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Wasch- en strijkinrichting)
(Schoenfabr.)
(Handel)
(Papierbewerldng)
(Stijfselfâbr.)
(Capsùlenf'abr.)
n
(Lucifersfabr.)
(Wollenstoffenfabr.)
(Landbouwers)
(Fabricage)
(Touwslagerij)
(Vogelkooifabr.)
(Elect.gloeilamp.fabr.)
17*
27
21/,:
21 ƒ
5Z>
5«
17n
15c
17e
13a
13a
21*
6a
17A
20J
16a
ld
ld
156
ld
Ie
%
20e
14/'
146
17 d
llb
llb
5c
15e
18a
12a
lbf
6a
126
126
12b
Draadjess! aanster.
Draadspanner. (Teleph.)
Draadmaker.
Draadnagels.
Draadsiùjder.
Draadtrekker.
(Teleph.)
„ (zwoerder)
Draadvlechter.
Draadwerker.
Draaier.
Drager.
»
Dragist.
Draineerbuizen.
Dreiler.
Drekman.
Dresser.
Dreumelsnnder.
Drinkwater.
(handdraaier)
(Elect.gloeilamp.fabr.)
(TelepHoonaanl.)
(Katoenspinnerij)
(Sujetfabr.)
(Turfstrooiselfabr.)
(Wollengarenfabr.)
(Fabricage)
(Kaarsenfabr.)
(Goud- of zilverw.fabr.)
(Telephoonaanl.)
(Draadn agelf abr.)
(Metaalwarenfabr.)
(Goudsmederij)
(Fannenfabr.)
(Pottenbakkerij)
(Fabr. fijn aardewerk)
(Pijpenfabr )
(Glasfabr.)
(Boekdrukker^) •
(Verfstoffenfabr.)
(Meubelfabr.)
(Houtvvarenfabr.)
(Borstelfabr.)
(Rietmeubelfabr.)
(Chem. wasscherij)
(Goud- en zilverfabr.)
(Capsulenfabr.)
(Vijlenfabr.)
(Springveerenfabr.)
(Slotenfabr.)
(Blikindustrie)
(Ijzersmederij)
(Rrjwielenfabr.)
(Garenspinnerij)
(Fabr. van katoen)
(Touwslagerij)
(Boterfabr.) '
(Zuivelfabr.)
(Steenfabr.)
(Vischhandel)
(Fabr. v. suikerwerken)
(Fabricage)
(Zoildoekfabr.)
(Q etn een terein iging)
(Snjefcfabr.)
(Sterkeiàj)
(Wollenstoffenfabr.)
(Ftibr. van katoen)
(Handel)
126
126
156
156
10c
156
116
56
lia
126
116
116
Ua
lc
lc
ld
ld
Ie
3a
hd
6a
6a
66
66
7c
lia
116
116
116
116
116
11?)
12c
156
15e
lik
lik
lc
20c
176
lc
15c
id
156
15d
15c
15c
20c

XII
xnr
. VOORGEKOMEN BEROEPEN.
BEDBI.TVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DE BEHOEPEN BE1IO0REN.
VOOUGEKOMEN BEBOEPEN.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DE BEBOEPEN BEHOOREN.
VOOBGEKOMEN BEBOEPEN.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DB BEUOEPEN BEHOOREN.
VOOUGEKOMEN BEROEPEN.
IKDHIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE •
DE BEBOEPEN BEHO0REN.
Droger.
Drogerfjen.
Drogist.
Droller.
Droog- en natwerker.
Droogmaker.
Droogmaker.
Droogmaakster.
Droogmeid.
Droogscheerder.
Droogstoker.
Droogstrjjker.
Droogwerker.
Drop.
Dropwerker.
Drosbaas.
Drosler.
Drosser.
Drukinkt,
Drukwerk.
Drukker-uitgever.
Drukker.
Drukker.
»
Drukwerker.
Drukkersfournituren.
Drukker.
Drulcplatenuitgever.
Drukregelaar.
Drukzetter.
Drijfriemen.
Dubbelaarster.
Duigen.
Duigenmaker.
Duiker.
Duimenschraper.
(Linoleumfabr.)
(Papierfabr.)
(Sujetfbbr.)
(Bleekerij van stukg.)
(Handel)
(Chem. nijverheid)
(Katoenspinner^)
(Kuiperij)
(Pannenfabr.)
(Tegelfabr.)
(Veenderij)
(Wasch- en stiijkinr.)
( W ollenstotfenfa.br.)
(Steenfabr.) .
(Wollenstoffenfabr.)
(Katoen ververij)
(Fabricage) '
(Dropfabr.)
(Katoenspinnerij)
(Katoenenfabr.)
(Katoenspinnerij)
(Fabricage)
(Handel)
(Boekdrukker^)
(Photografle)
(Meubelfabr.)
(Wasdoekfabr.)
(Linoleumfabr.)
(Metaal vv. -in dustrie)
(Blikindustrie)
(M'uziekinstrumentfabr.)
(Papierfabr )
(Fubr. van behangselpapier)
(Katoenf'abr.)
(Katoendrukkerij)
(Margarinefabr.)
(Hanilal)
(Spoorwegen)
(Katoen drukkerij)
(G-asfabr )
(Fabricage)
(Nettenf'abr )
(Hnndel)
(Kuiperij)
(Opeubare werken)
(Fabr.v. vleescliwaren)
9c
Uu.
156
Ihd
20/t
ha
156
6a
Ie
la
10c
7c
15c
1c
5a
5«
166
15c
15/;
hd
20e
3a
8c
6«
9c
9c
116
12U
lia
146
15c
171
20e
21a
Ihd
16a
16a
96
lbf
20h
6a
4c
17*
Duinplukker.
Duivelaar.
n
Djjkbaas.
Dijkgraven.
Dijkopzichfcer.
Dakwerkers.
Eau de cologne.
» * »
Ebonietboorder.
Economen.
»
Eekniulder.
Eend enkooihouder.
Eester.
Eetwaren.
Eieren.
Electriciteit.
Electrische benoodigdheden.
Electrische gloeilampen
, metalen.
„ toestellen.
Elixer.
Emailverf.
Emailleerders.
Emailleerder.
Emailschilder.
Embaleur.
Emballage.
Emigratie.
Entrepotdok.
Enveloppenmaakster.
Enveloppen.
Erfhuismeester.
Ernstvuurwerker.
Ertsschepper.
• Erwtenlezer.
Essaijeur.
Essencen.
Esser- en stelmaker.
Estrikwérker.
Etalage-artikelen.
(Houtteelt)
(Katoenspinner^)
(Wollenstoffenfabr.)
(Waterschapsdienst)
«
(Openbare werken)
(Fabricage)
(Handel)
(Telephoonaanl.)
(Landbouw)
(Veehouderij)
(Leerlooierij)
(Jacht)
(Lijmfabr.)
(Tabaksfabr.)
(Handel)
»
(Fabricage)
(Handel) •
(Fabricage)
(Handel)
Fabricage)
Haudel)
Fabricage)
Handel)
Kunstnijverheid)
(Metaalindustrie)
(IJzeiïndïistiïe)
(Expeditie)
(Handel)
Oommissiepersoneel)
Personeel)
Papierfabr.)
Fabricage)
(Verkeer)
(Wapenfabr.)
Ijzerindustrie)
Grutterjjen)
Kruideniersliandel)
(Staatsdienst)
(Fabricage)
(Rij tui gfabr.)
(Pannenfabr.)
(Fabricage)
ISd
lhb
15c
32
32Ac
4c
12b
18a
186
9a
19ch
cl
.9
20c
20c
166
20/t
126
126
20/i
17»
20/t
Sc
116
116
f
20/t
31 g
h
Un
146
21&
12e
116
17a
20c
29/c
5a
136
lc
116
Etiquetteerder.
Etiquettenopplakker.
Etser.
Evangelisten.
Excelsiorplatengieter.
Expediteur.
Exporthandelaar.
Expert.
Ezeldi^ver.
Ezelinnenhouder.
Ezelverhuurder.
F.
Facteur.
Faecaliën.
Passeur.
Feestartikelen.
Figuranten.
Figurist.
Figuurteekenaar.
Filiaalhoudster,
Filtreertu achines,
Pineerzagers.
Fitter.
Fittings.
Flesschen.
Plesschenlakker.
Fleaschenpakker.
Flesschenspoeler.
Flesschen vuiler.
Fleschjesvuller,
Flesschenvuller.
Plesschenweger.
Flesscher.
Flikker.
Fluweel.
Fluvveelwever.
Porceerder.
Margarinefabr.)
Versch. ind.)
Zincographie)
Photochemigraâe)
(Kerke^ke dienst)
(Pleisterwerk)
(Expeditie)
(Handel) _
(Assurantiën)
(Vrije beroepen)
(Financiewezen)
(Handel in vee)
( » » voedingsm.)
( , „ vee)
(Scheepsbouw)
(Handel)
(Fabr. van gasornainenten)
( H an del J
(Vrije beroepen)
(Beeldhouwerij)
(Kam- en pijpenfabr.)
(Chem. wasscherij)
(Fabricage)
(Houtbewerking)
(Bontweverij)
(Fabr. v. verwarmingstoestellen)
(Kleetr, gloeilampenfabriek)
(Fabricage)
(Handel)
(Distilleerderij)
(Zwavelzuurfabr.)
(Inktfabr.)
(Distilleerder^j)
(Olieslagerij)
(ïnktfabr.)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Fabr. van melkprod.)
(Tricotfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Fluweelfabr.)
(Metaalwarenfabr.)
17/
36
36
33 ft
46
21/
20ö-7t
2Sd
24<
29/Ü
20«
13a
20a
12d
20f
24Ï
8a
6c
7c
12c?
6a
15c
12a
126
12c
Ie
20/?
ha
hd
17«
56
5a!
I7n
17«
15c
15c
20&
15c
116
Fournituren.
n
Pourages.
Franje.
Franjeknooper.
Franjemaker.
Freezer.
Fretter.
Fribbelaar.
Fruit.
Fruitdroger.
Fruitplukker.
Pundeeringmaker of
werker.
Pusten.
Pijn smid.
Fijuspinster.
Q-.
Gaarder.
Gaarkeukenhouder.
Galanterie waren.
n
Galonmaker.
Galvaniseur.
Galvaniseerder.
Ganzenvanger.
Garderobière.
Gareelmaker.
Garens.
Garenbleeker.
'Garendresser.
Garendroger,
Garenklopper.
Garenkluwster.
Garenryger.
Garenspinner.
Garenspoeler.
G aren teister.
Garentwj.jnder.
Garenuitdeelster.
Garenuitgever.
Garënverwerker.
Garenverver.
Garenwinder.
'
(Handel)
(Fabricage)
(Zijdef'abr.)
(Passementfabr.)
(Pianofabr.J
(Machinefabr.)
(Meubelfabr.)
(Fabr. van katoen)
(Handel)
(Fabr. van verduurzaamde
levensmidd.)
(Warmoezierderfl)
(Houw vak)
(Handel)
Katoenspinner^)
(Lompenhandel)
(Hotelwezen)
(Fabricage)
(Handel)
(Passementfabr.)
(Boelcdrukkel•ij)
(Lettergieterij)
(Koperslagerü)
(Fabr. v. electr. toest,
(Jacht)
(Koninkl. Huis)
(Zadelmaker^
(Handel)
(Bleekerij)
(Sterkerij)
(Katoenyerverij)
(Sajethandel)
(Sajetfabr.)
(Fabr. van katoen)
(Garenspinnerij)
(Fabr. van katoen)
(Garenspinnerij)
(Fabr. van katoen)
(Katoenf'abr.)
(Bandfabr.)
(Mattenfabr.)
20/i
206
20c
15e
15c
15e
12»
6a
15c
2Û6-
17tf
18c
Aa
20/i
116
156
20a
21(7
8e
20f
15e
3a
116
116
126
19c
27
96
206
lor?
Ihd
206
156
15c
156
15c
156
15c
15c
15c
15c
15e
66

XIV
xv
VOORGEKOMEN
BEROEPEN.
IIEDKIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEHOEI'EN BEHOOEEN.
VOORQEKOJIEN BEllOEl'EN.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAAREOE
DE ÏIEKOEI'EN IlEHOOltEN.
VOORGEKOMEN UEUOEr-EN.
BEDKIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE '
DE BEUOEFEN BEHOOItEN.
Ui*
* a g S
H**
h*
VOORGEKOMEN
BEROEPEN.
BEDUIJVEN 0F TAKKEN VAN
DIENST WAAHTOE
DE BEROEPEN BI3H00REN.
B £ 2
• d » E
« O) O A
Klassei
rnbriet
deber
ge'
Garen winder.
Garessenmaker.
Garnalenvissoher.
Gtirneerder,
Garneerstei'.
Garneerder.
Garnisseur.
Garnituren.
Gatenboorder.
Gasbuizen
Gas- en waterleidingarfcikelen.
Glas- en waterfitter.
Gasfitter.
Gasgloeilichtkousen.
Gasgloeilichtartikelen.
Gasgloeilampen.
Gasmeter.
Gasopnemer.
Gnsornaraenten.
Gasstoker.
Gasventilateur.
Gas vuiler.
Gaswerkers.
Gebreide goederen.
Gedachtenlezer.
Gedelegeerde.
Gedistilleerd.
Gcelgieter.
Geëm ail leerde goederen.
Geëmailleerd ijzer.
Geerder.
Geestelijken.
Geldersche waren.
Geldkistjesmaker.
Geldoph aalder.
Gelijkschieter.
Gemengmaker.
Gomengrijder.
Gemengzetter.
Genealogen.
Geneeskundigen.
Geneesmiddelen.
Gereedmaken
Gerstpellers.
(Cacaofabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Zeevisscherij)
( A arde werkfabr.)
(Pettenfabr.)
(Schoeufabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Handel)
(Scheepsbouw)
(Fabricage)
(Bundel)
(Bad- en zweminr.)
(Aanleg gas- en waterleiding)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabricage)
(Gasfabricage)
(Fabricage)
(Handel)
(Aardewerkfabr.)
(Zwavelzuurfabr.)
(Gasfabr.)
(Spoorwegen)
(Fabr. van gas)
(Handel)
(Vrije beroepen)
(Ned. Staatsloterij)
(Handel)
(Klokgieterjj)
(Handel)
(Fabricage)
(Bierfabr.)
Div. Icerlc. gezindten)
Handel)
[Jzerindustrie)
(Gasfabr.)
(Tabaksfabr.)
Glasfabr.)
Glas- en spiegelfabr.)
Glasfabr.)
(Vrije beroepen)
(Handel)
(Papierfabr.)
(G ruiterijen)
17e
ld
19a
ld
7o
96
ld
20b
13a
116
20d
76
ia
ba
20c/
12(2
\2d
12d
20d
ld
ba
16a
16a
21a
•16rt
20b
24«
29/,:
20c
llb
20d
llb
17o
HBa
20c
116
16»
Ie
Ie
24«
20/(
14 «
Getouwenbaas.
Getouwenrepareerder.
Getouwsteller.
Getouwwerker.
Gevangenbewaarder.
Geweerlademaker.
Geweermaker.
Gewichtendraaier.
Gewichtmaker.
Gezagvoerders.
Gezichtskundigen.
Gidsen.
Gieters.
Gietmeid,
Gietster.
Gips.
Gipsbijbrenger.
Gipsgieter.
Gipsvormer.
Gips waren.
Gipswerker.
n
Gist.
Gistbaas.
Gistinpakker.
Gistknecht.
Gistmaker.
Gistscliepper.
Gistverstrekker.
Gistwerker.
Gistzifter.
Glacier.
Gladwerker.
n
Glandermeester.
Glausgoud.
Glanseerder.
Glanser.
(Fabr. van katoen)
(Woüenstoffenfabr.)
(Passementfabr.)
(Rechtswezen)
(Fabr. van wapens)
(Metaalwarenfabr.)
I!
(Zeevaart)
(Binnenvaart)
(Vrjje beroepen)
(Expeditie)
(Glasfabr.)
(Lepelfabr.)
Metaalwarenfabr.)
Gasmeterfabr.)
Kaarsenfabr.)
(Vermicellifabr.)
(Fabricage)
(Aardewerkfabr.)
(Pleisterwerk)
Aardewerkfabr.)
Pleisterwerk)
Ornamentfabr.)
Handel)
(Aardewerkfabr.)
(Ornamentfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Branderij)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Branderij)
(Gist- en spiritusfabr )
(Gistliandel)
(Cacaofabr.)
(Meubelfabr.)
(Goudsmederij)
(Papierfabr.)
(Fabricage)
(Steenfabr.)
(Tabakspijpenfabr.)
(Kaavsenfabr )
Wasch- en strijkinr.)
Bleekerij van stukg.)
Papierfabr.)
15c
15c
15c
15e
29c
12e
12e
116
116
21c
21d
24a
21/
Ie
116
116
12d
bb
176
16
ld
46
ld
46
8e
20/'
ld
8e
17»
20c
37»
17»
17»
17»
17»
17»
17»
20c
17e
6a
lia
14a
bd
lc
ld
bb
7c
15c?
14a
Glanser.
»
Glas.
Glasblazer.
»
Glasbrandster.
Glasbrander.
Glasetser.
Glasgraveur.
Glasinbindster.
Glas in loodzetter.
Glasinpakker.
Glasmaker.
Glasperser.
Glaspoeleerder.
Glaspresser.
»
Glasschilder.
Glaswasscher.
Glassorteei'der.
Glasspoelster.
Glasuitzoekster.
Glaszoeker.
Glazeerder.
Glazeerster.
Glazenpoetser.
Glazenmaker.
Glazenwasscher.
Glazuurder.
Gloeier.
Glucose.
Gluten bakkerij.
Glycérine.
Glycerinebereider.
Godsdienstonderwijzer.
Goederenklerk.
Gom.
Gomelastiek.
Gomelastiekwaren..
Gomkrabber.
Gommeerder.
Gommer.
n
(Cartonfabr.)
(Garen spinnorg)
(Fabr. van katoen)
(Fabricage)
(Handel)
(Glnsf'abr.)
(Gloeilampenfabr.)
Glasfabr.)
Kunstnijverheid)
Glas- .en spiegelfabr.)
(Glasfabr.)
(Kunstnijverheid)
(Glasfabr.)
(Schilderwerk)
(Glasfabr.)
(Glas- en spiegelfabr.)
» n
(Glasfabr.)
(Electr. gloeilampenfnbr.)_
(Kunstnijverheid)
(Glasslijpei'ij)
(Glasfabr.)
n
(Glasfabr.)
(Biscuitfabr.)
(Pijpenfabr.)
(Electr. gloeilampenfabr.)
(Schilderwerk)
(Reiniging)
(Fabr. v. fijn aardew.)
(IJzerind.)
(Fabricage)
(Fabr. v. voedingsmidd/
(Fabricage)
(Kaarsenfabr.)
(Versch. gezindten)
(Spoorwegen)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabricage)
(Gomwasscherij)
(Cartonnagefabr.)
(Boekdrukkerij)
(Postzegeldrukkerij)
lia
156
15c
le
20a"
le
12d
le
86
le
le
8c
le
46
le
le
le
lc
le
126
86
le
le
le
le
U
176
ld
12I>
46
id
ld
116
17d
176
5 a
56
836
21a
bd
20A
20/?.
9c
bd
Ub
'ôa
36
Gomwerker.
Goochelaar.
Gorbaas.
Gordijnen.
Gotenschuurder.
Goud- en zilverwerken.
»
Goiulborduui'der.
Goudschilder.
Goudslager.
Goudsmeden.
Goudvisschen.
Gouvernante,
Gouverneur.
Graandrager,
Graanfactoren.
Graanmeter-weger.
Graanpeller.
Graanweger,
Graanwerker.
Graanwerker.
Graanzakken.
Gradeerwerlcer.
Grafmaker.
Graf kransen,
Granaatwerker.
Granen.
Granietvloeren.
Granietvloerlegger.
Gra veerplatenm aker
(galvanotype).
Graveur.
«
n
Grazers.
Greppenmaker.
Greidboer.
Griendensortebrder.
Griendwerker.
»
Griespoetser.
Grintgraver.
Grint.
Grutter.
Grutterswaren.
Gruis.
i
(Caoutchoucfabr.)
(Vi^e beroepen)
(Beetwoi'telsuilcerfab.)
(Fabricage)
(Reiniging)
Fabricage)
Handel)
Kunstnijvej'heid)
Aardewerkfabr.)
Fabr. van gouden en
zilveren werken)
(Handel)_
(Onderwas)
Fabr. van meel)
Handel)
Branderij)
(Meelftibr.)
(Handel) _
(Branderij)
Handel in graan)
Handel)
Zo^zi^de^)
Begrafeniswezen)
(Fabricage)
(Goudsmederij)
Handel)
(Fabricage)
(Bouwvak)
(Aardewerkfabr.)
(Steendiukkerij)
(Kunstnijverheid)
(Goudsmederij)
(Metaalwarenfabr.)
(Katoendrukkel•ij)
(Veehoudery)
(Veenderij)
(Veehouderij).
(Mandenmakenj)
(Houtteelt)
(Houthandel)
(Meelfabr.)
( Griu tgraverij)
(Handel}
(Gruttei'ij)
(Handel)
»
9c
24&
17c
15c
U
lia
20f
8a
ld
lia
Ua
20f
25
25
17a
20c
17 n
17a
20c
17»
20c
2 0/t
17f
21*
8e
11«
20c
lc
ie
ld
36
8a
lia
116
15a
.186
10c
186
66
18c?
20a
17a
la
20a
17a
20c
20rt

XVI
XVJl
VOORGEKOMEN BEHOEPKN.
BEDllIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAAIITOE
])E BEROEPEN BEHOOREN.
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
BEDllIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAAKEOE
DE BEROEPEN BEHOOKEN.
V0OHOEK0MBX HEIIOEI'EX.
BEDRIJVEN OJ? TAKKEN VAN
DIENST WAAIITOE
WJ HEROEFEN BEHOOUBN.
is
VOOltaiiKOJIEN BBllOEPEN.
I1EDUIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN IIEHOOKEX.
Groenten.
Q-roenten (gedroogde.)
Groentendrooger.
Groentenzouter.
Groenverver.
Grofsmeden.
Grof- of voorspinner.
Grondboorder.
Groridkruier.
Grondlader.
Grondlader.
Grondschieter
Grondspoorder.
Gronds toffenm aalder.
Grondvaarder.
Grondvuil.
Grondwerker.
G-i'ootmeesteres.
Grootwerker.
Grottenbouwer.
Grijner.
Guano.
Guide.
Guilloclieur.
Guillotsclieerder.
Guttapercha.
Gymnastiekonderwijzer
G|jlwerker.
H.
Haagmeester.
Haakjesgooier.
Haakster.
Haarbereider.
X
Haarhekelaar.
Haarkammen.
Haarkammer.
Haarlemnierolie.
(Handel)
(Fabricage)
(Fabr. van verduurzaamde
levensmidd.)
(Pakldstenfabr.)
(Sd^)
^ )
(Katoenspinnerij)
(Aannemenj)
(Steenfabr.)
(Steenfabr.)
(Papierfabr.)
(Steenfabr.)
(Handel)
(Steenfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Openbare werken)
Gasfabricage)
0^11
Gist- en spiritusfabr.)
Huis der Koningin)
(Kleermakerij)
(Pleisterwerk)
(Steendrukkenj)
(Handel)
(Zeevaart)
(Glasfabr.)
(Boekdrukker!])
(Handel)
( 0^ ^)
(Gist- en. spiritusfabr.)
(Steenfabr. en pannen)
(Zalnivissclieru) _
Wascli- en strijkinr.)
Dameshandwerk)
Tricotfabr.)
(BorstelfabiO
(Kappersvak)
(Spinnerij)
(Fabricage)
(Borstelfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
20c
lig
lig
6a
116
156
4o,
lc
lc
lc
lc
lc
14a
lc
20a
Ie
ld
4c
16a
ISrf
11 n
24s
la
46
36
20«
21c
Ie
3 a
20A
25
lln
U
196
lc
8a
15c
66
7«
156
6c
6B
5«
20/i
Haarmaker.
Haarmenger.
Haarschoomnaker.
Haarspinner.
Haarwassclaer.
Haarwater.
Haarwerker.
Haarwerken.
Haarwasscher.
Hagelgieter.
Hager.
Hakhout.
Hakker.
Hal«selsn|jder.
Handboogmaker.
Handeljongen.
Handelsagent,
Handknecht.
Handpersdruklcer.
Handperser.
Handschoenen.
n
Himdschoenenmaker.
Handschoenen-
Avasscher.
Handsnijder.
H andwagen.
Handwerkster.
Handwever.
Hardglas.
Hurdlooper.
Harenmaker.
Haringpakker.
«
Haringvissclier.
Harken.
Harkenmaker.
Harmonica-reparateur.
Harmonicaspeler.
Haspelbaas.
Haspelen
Haspelster.
Havenmeesber.
(Zadelmakerij)
(Borstelfabr.)
(Mattenfabr.)
(Borstelfabr.)
(Fabricage)
(Borstelfabr.)
(Kapperswerk)
(Handel)
(Fabv. x. kunsthaarw
(Hagelgieterü)
(Steenfabr.)
(Handel)
(Steenhouwerij)
(Klompenmakerij)
(Cartonfabr.)
(Fabr. van ivoren art
(Touwslagei'ij)
(Spoorwegen)
(Landbouw)
(Steendrukkerij)
(Fabricage)
(Handel)
(Handschoenenfabr.)
(Rtiiniging)
(Pottenbakkerij)
(Verhuurders)
(Tricotfabr.)
(Katoenfabr.)
(Handel)
(Publ. vermDlcelükh.)
(Oliefabr.)
(Visclibewerking)
(Zeevisscherü)
f)
(Fabricage)
(Houtwarenfabr.)
(Fabr. v. muziekinstr.)
(Publ. vermakeltjkk.)
(Boutweverij)
(Bandfabr.)
(Sajetfabr.)
(Katoenspinnerij)
(Wollenstoffenfabr.)
(Gemeente dienst)-
(Waterscliapsdienst)
(Binnenvaart)
96
66
66
66
66
ba
66
lu
206
la
116
lc
ia
6a
14a
Cc
\hf
21a
18c*
36
36
96
206
96
7c
Ie
216
loc
15c
20d
56
17*
19ff
19a
116
6ffl
12d
24 k
15c
15e
156
156
156
Bid
32
21 d
Havenwttchter.
n
Haverdoppen.
Heel- en verloskundige
instrumenten.
Heemraad,
Heerenartikelen.
Hemden en boorden.
Heftensnijder.
Heibaas.
Heiboendermaker.
Heipaalrijder.
Heidemaaier.
Heideontginner.
Hekelaar.
Hekelmachinebewerker
Hekelmaker.
Hekjesjongen.
Hellebaardier.
Hellingarbeider.
Helmduiker.
Helmplanter.
Helpster in de keuken.
Hengelkapper.
H eiiffstenliouder.
Hengsfcensnijder.
Hennep.
»
Hennepklopper.
Hennepmnleuaar.
Hennepbereider.
Heraldici.
Herbergier.
Hittengeleider.
Hitteni'ijder.
Hoeden.
Hoedenmakersfournituren.
Hoedenmaker.
Hoedenvervormer.
(Rijksdienst)
(Gemeente dienst)
(Handel)
(Fabricage)
(Wafcerscliapsdionst)
(Handel)
(Fabricage)
(Fabr. van timniormaiisgereedscliappuu)
(Ivoordraaierij)
(Buuwvak)
(Openbare werken)
(Heiboenderfabr.)
(Bouwvak)
(Landbouw)
(Vlnsfabr.)
(Plantenhaaiiabr.)
(Ga^•enspinnel•ij)
(Touwslager^)
(Gaïenspinnei'ij)
(Fab, v. metaalwerken)
(Papierfabr.)
(Entrepotdok)
(Sclieepsb.)
(Openbare werken)
(Waterstaat)
(Landbouw)
(Verpleging)
(Aardewerkfabr.)
(Veeteelt) _
(Beestensnijders)
(Fabricage)
(Handel)
(Zeildoekfabr.)
(Linoleumfabr.)
i Fabr., van hennep)
(Gai'enspinnerü)
(Vrije beroepen)
(Koffiehuis-waren)
(Steenfabr.)
(Fabrikanten)
(Handel)
(Hoedenfabr.)
^9 m
:il6
20//,
\2d
206
la
6c
4«
Ac
66
4«
18a
18a
lóa
15a
156
j
15a
116
14a
21Â;
13a
4c
29L
26
la"
186
186
lort
20a
15c
üc
15a
156
24s
21,'/
1«
lc
la
206
206
la
la
] [nedenwasscher.
Hoefsmeden.
Hoenderfokker.
Hoenderparkhouder.
Hoepbuiger.
Hoepels.
Hoepelmaker.
Hofbeambten.
Hofdame.
Hofmaarschalk.
Hofmeester.
Hokjesmaker.
Holvormer.
Hondendresseur.
Honden.
Hondenoppnsser.
Hondenpikeur.
Hondensoheerder.
Hondenwassuhei 1 .
Honing.
Honingzemer.
Houingzoet.
Hoogheemraad.
Hoogleeraar.
Hooi.
Honiperser. .
_ »
Hooiweger.
Hoolder.
Hoornbrander,
Hooi'ndraaier.
Hoornpresser
Hop.
Horloges.
Horlogekastenmaker.
Horlogekettingmaker.
Horlogemakers.
Horlogemakers fournituren.
Horlogemakers gereedschappen.
Horticulanus.
Horronmakei 1 .
(Reiniging)
(Smeden)
(Veeteelt)
(Hoepelmakei'ij)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabr. van hoepels)
(Huiselijke dienst)
(Vrije beroepen)
(Zeevaart)
(Binnenvaart)
(Huiselijke diensten)
(Ki'ijgswezen)
(Tapijtweverij)
(Aardewerkfabr.)
(Vrjje beroepen)
(Handel)
(Jncht)
(Veyhouderü)
(Vrije beroepen)
(Handel) •
(Bijenhouder)
(Fabricage)
( Waterschapsdi en st)
(Onderwijs)
(Handel)
(Landbouw)
(Hooihanclel)
(Gemeente)
(Klompénfabr.)
(Kam- en pijpenfabr.)
(Handel)
(Goudsmeden)
(Fabr. van horloges)
(Handel)
lo
116
186
186
6«
6 »
20/i
6rt
27
24s
24»
ülc
2ld
27
29i
15c
ld
24 s
20.9
19c
186
24s
24s
20c
186
lid
32
29/"
20Ü
18a
20c
20c
31,9
• 6«
6c
6c
6c
20c
20/i
lia
lia
12a"
(Staatsdienst)
(Fabr. van raamhorren)
20//-
20/t
29/'
6a

xvm
XIX
VOÖKGEKOïtJSN BEUOEl'EN.
1IED1M.I VEN OF ÏAKKEK VAN
WENST AVAAUTOE
DE BKBOEVBX BEHOOHEN.
VUOUÜBKOMEN BEKOEPEN.
HEDUUVEN' 01? TAKKEN VAN
DIENST WAAHE0E
DB UEHOEPEN* HEJ100UEN.
VOOItdEKOMEN BEROEPEN.
IIEDUMVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAAttTOE
DE UEHOEPEN IIBHOOREX.
iï a
UU
.2.2 o
VOOltOEKOSIBN BEUOBPEN.
1IED1UJVBN 01' TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DE NEHOBPEN BEnOOBEN.
l|ts
Hosek.
Hotelhouder.
Hotelknecht.
Houdster.
Hout.
Houtbereider.
Houtboorder.
Houtbreker.
Houtbewerker.
Houtcementdakdekker,
Houtdraaier.
Houtdrager.
Houtfactoren.
Houtfiguurzager.
Houtgraveur.
Houthakker.
»
Houtkapper.
Houtkooper.
Houtlegger.
Houtlosser.
Houtmalei'.
Houtmeter.
«
tloutpapier.
Houtplaatsnijder.
Houtrooier.
Houtscliaver.
»
Houtsjouwer.
Houtskool.
Houtsnijder.
Houtstekknecht.
Houtstofaanbrenger.
Hontteer.
Houtuitzoekster.
Houtvlotter.
Houtwaren.
»
Houtwol.
»
Houtzager.
Houwer.
Hovenier.
(Begrafeniswezen)
(Hotelwezen)
(Triootfabr.)
(Handel)
(Creosoteerders)
(Houthandel)
(Borstelfh.br.)
(Eoutliandel)
(Vogelkooifabr.)
(Bouwvak)
(Houtdraaienj)
(Ànrdewerkfabr.)
(Papiorfabr.)
(Houthandel)
(Houtbewerking)
(Steendrukkenj)
(Kunstnijverheid)
(Katoendrukkerij)
(Hoepelmnkerij)
(Boschbouw)
(Boschbouw)
(Hnuthandel)
(Openbare werken)
(Houthandel)
(Papierfabr.)
(Boschcultuur)
(Houthandel)
(Fabrikanten)
(Steendrukkerij)
(Boschbouw)
(Houtzager^)
(Papierfabr.)
(Bovstelfabr.)
(Handel)
(Fabr. van houtwaren)
(Houthandel)
(Gartonfabr.)
(Fabricage)
(Papierfabr)
(Binnenvaart)
'Fabricage)
Handel)
'Fabricage)
[Handel) _
^Houtzagerij)
(Steenkolenruyu)
(Tuinbouw)
21 i
21//
21,7
16c
20«
tic*
20»
66
20 A
öo
4a
ö«
\d
14 a
20r*
(J«
86
8e
Vod
6«
lSrf
20«
4c
20a
14«
20«
14a
36
18//
6a
14a
66
20//.
6a
20»
14a
5a
14a-
6a.
2W
6a
20/?.
6a.
10/;
18c
Huiden.
Hui den trekker.
Huidenzouter.
Huisbediende.
Huisbewaarder.
Huishoudster.
Huishoudelijke
artikelen.
Huisknecht.
Huismeester in
gestichten.
Huisohderwijzer.
Huisschilder.
Huiswever.
Huizen.
Hulpvormer.
Hulp wachter.
Hulpwever.
Hulzemnaker.
Huurkoetsier.
Huurverzekeraar.
Hypotheken.
Hijscher.
I.
lerschipper.
Impregneerster.
Inbinder.
In brengster.
Incasseerder v. gelden.
Indigo.
»
Indigomaler.
Indrngers.
Indubbelaar.
Industrieel.
Induwer.
Inibrmatiebitreaux.
Ingenieur-architect.
Ingenieur-techniker,
Ingenieur.
Ingénieur-vérificateur
Ingenieur.
Inhaler.
Inhoudsm atenmaker.
Inkruier.
(J
(Leel•looierij)
(Huiselijke dienst)
(Handel)
(Huiselijke dienst)
(Verpleging)
(Onderwijs)
(Bouwvak)
(Fabr. van katoen)
(Handel)
(Pannenfabr.)
(Spoorwegen)
(Katoenfnbr.)
(Stroohulzenfabr.)
(Stalhouderij)
(Verzekering)
(Makelaar)
(Pnpierfabr.)
(Reiniging)
(Grasgloeilichtkousenfabricage)
(Rietdekkersvak)
(Bank van leening)
(Bankier)
(Fabricage)
(Handel)
(Katnenenververij)
(GUnsfabr.)
(Vloertegelfabr.)
(Fabr. katoenengarens)
(Bouwvak)
(Scheepsbouw)
(Verkeer)
Gemeente dienst)
Steenkolenmijn)
In verschill. ind.)
(Rijksdienst)
(Waterstaat)
(Panuenfabr.)
(Instrumenti'abr.)
(Steenfabr.)
20»
0»
9«
27
27
27
27
26
25
Ah
15c
20/*
lc
21a
lóo
6/;
216
2U
a2
14a
4(2
ha
4a,
22
22
öd
20//
lörf
Ie
lc
15 h
Aa
18a.
21/c
4a.
106
29/.:
29/-
]«
12d
lc
Inkt.
O.-I. inkt.
Inktbereider.
Inlegger.
»
Inmaker.
Inpakker.
Inpasser.
Inroeper.
Inrolster,
Inrijder.
Inschepper.
Insch uiver.
Insectenpoeder.
Inslager.
Inslaanster.
Iiusteker.
»
Insteekster.
Instrumenten (geneeskundige)
Intsrumentmaker.
»
Instrumentslijper.
Instrumenten (optische)
Instrijkster.
Intendant.
Intrekker.
Invoeger.
Invochter.
Invuller.
Invulster.
Inwerker.
Inwerper.
Inwerpster.
Inzetter.
»
Inzetter van cassetten.
Inzetter.
Ivoordraaier.
Ivoren artikelen.
(Fabricage)
(Fabr. van inkt.)
(Glasfabr.)
(Steendrukkerij)
(Fabr. van verduurz.
levensmiddelen)
(Branderij)
(Fabr. van verduurz.
levensmiddelen)
(In versch. industriel!
en handelstakken)
(Katoendrukkerij)
(Turfstrooiselfabr.)
(Ktiarsenfabr.)
(Pannenfabr.)
(Steenfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Pannenfabr.)
(Steenfabr.)
»
(Papierfabr.)
(Capsulenfabr.)
(Bandul)
(Instrumentfabr.)
(Elect. toestellenfabr.)
(Instrumentfabr.)
(Handel)
(Electr. .gloeilampenfabricage)
(Kon. paleizen)
(Borstelfabr.)
(Metselwèrk)
(Stoffenverver^)
(Pottenbakkerij)
(Fabr! van katoen)
(Sajetfabr.)
(Capsulenfabr.)
»
(Steenfabr.)
(Vloertegelfabr.)-
(Aardewerkfabr.)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Fabr. van ivoren- •
artikelen)
(Fabricage)
bd
bd
bd
Ie
U
17.9
17 n
17,?
iu-
10»
bb
u1(1
lc
ba
20/t
lc
lc
lc
14a
1.16
20//.
12a!
126
\2d
20/?,
126
24»
06
ia
lo
Ie
löd
156
\\h
11/;
Ie
Ie
U
Ui
6«
J.
Jachtartikeleu.
Jachtopziener.
Jachtslachter.
Jager.
Jaloeziën.
Japanscho goederen.
Jeneverbrander.
Teneverstoker.
Jollevaarder.
Jongste.
Journalist.
Juffromv van gezelschap
Jute.
Jutewever.
Juweelen.
Juwelier.
K.
Kaai werker.
Kaarden.
Kaardenzetter.
n
Kaarsen.
s
Kaarsendrager.
Kaarsenpitten (stéarine)
Kaartenslaander.
Kaartenweger.
Kaartlegster.
Kaas.
Kaasdoek.
Kaaskleursel.
Kaastnaker.
Kaaspoetser.
Kaasschilder.
Kaasschiller.
Kaasschraapsel.
Kaasstolper.
Kaaszetter.
Kaaszouter.
Kachels.
, (fayence).
Kachelhoutjesmaker.
Kachelhoutmaker.
(Handel)
(Jacht)
n
n
(Fabricage)
(Bandel) i
(Branderij)
»
( Binnenscheepvaart)
(Zeevissehei'ij)
(Vrije beroepen)
(Huiselijke dienst)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabr. van jute)
(Handel)
(Goudsmeden)
(Binnenvaart)
(Fabricage)
(Sajetfabr.)
(Wollen garenfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Kaarsenfabr.)
(Fabricage)
(Katoenfabr.)
(Wollendekenfabr.)
(Vrjje beroepen)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Zuivelfabr.)
(Kaashandel)
(Fabr. v. boter en kaas)
(Handel)
(Zuivelbereiding)
(Kaashandel)
(Zuivelbereiding)
(Handel)
(Fabricage)
f Kachelhoutrnakerij)
(Brundstoffenliandel)
20/»
19c
19c
19c
Gtf
20/'
17»
17»
21d
19»
24»
27
15o
20h
15c
20f
lia
21d
12a
156
156
56
20a"
56
18c
loc
18c
2.4s
20«
18o
20«
17*
20ü
20c
| 17*
20»
17*
20c
17/«:
20^
lc
116
6

xx
XXI
VOOHOBKOMBK BEROEPEN.
BEDHLIVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAAKTOE
DE BEUOEPEN BEHOOHISX.
nder- 1
lartoe 1
zijn 1
5g|S
* § il
11*
VOOUGEKOMEN DBHOBPËN.
BEIMIIJVEN 01' TAKKEN .VAN
DrEKST WAAIIEOE
UE BEUOEPEN DEHOOHEX.
=ïL
«iîï
VOOHCIEKOStEN «EBOEPEN.
UEDUHVEN Oiï TAKKEN VAN
DIENST WAAKTOE
DE BEROEPEN HEHOOKEN.
lit.
s an
*Ǥ!
luassen
rabrleb
deber
VOOltGEKOJIEN HEH0EPEN.
BEDUIJVEN 01' TAKKEN VAN
DIENST WAAUTOB
DE DEHOEl'EN DEHOOHEN'.
if
% a | |
ff
Kachelsmid.
Kadersdraaier.
Kademeester.
Ksilanderbaas.
Kalanderkerel.
Kalefater.
Kalibervijler.
Kalk.
*
Kallcbereider.
Kalkblusscher.
*
Kalkbouwer.
Kalkbrander.
„
Kalklasker.
Kalkpikeur.
Kalkwerker.
Kalkzever.
Kamenier.
Kamerheeren.
Kamerjager
Kamerveger.
Kamerverhuurder.
Kamerwacht.
Kannen.
Kannnenmaker.
„
Kammeninrijgster.
Kaminennjstei'.
Kamm aakster.
Kaïnslager.
Kammenspitter.
Kammensnijder.
Kammenvijler.
Kammer.
Kanaal werker.
Kan dij.
Kandijstorter.
Kanneudrukker.
Kanuenschilder.
Kant.
n
Kanthakker.
Kantonuier.
Kantonrechter.
Kantoorbehoeften.
(Smederij)
(Lucifersfabr.)
(Gemeentelijke dienst)
(Waterschapsdienst)
(Appreteerdenj)
(Bluekerij v. stukg.)
(Scheepsbouw)
( A ar'dewerkfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Metselvak)
„
(Curtonfabr.)
(Raffinaderij)
(Metselvak)
(Fabr. van kalk)
(Raffinaderij)
(Kalkfabr.)
( Houtcementdekker)
(Cartoufabr.)
(Kalkfabr.)
(Huiselijke dienst)
(Vrije beroepen)
(Reiniging)
(Gasfabr.)
(Hotelwezen)
(Zwavelzuurfabr.)
(Handel)
(Fabr. van kammen)
(Metaal warenfubr.)
(Fabr. van katoen)
n »
II «
(Sajetfabr.)
(Fabr. van kammen)
« i
» ti
(Borstelfabr.)
(Openbare werken)
(Fabricage)
(Kandijfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Houbzagai'ij)
(Rijksdienst)
(Rechtswezen)
(Handel)
116
5c
91 ff
32
Ihd
Vod
13a
ld
16
20a.
4 a
4a
14a
17c
4a,
16
17c
16
4a
Ua
16
27
24s
.M
16a
2k/
5a
206
6c
116
15c
15e
loc
156
6c
66
66
6c
4c
17c
17c
ld
ld
15e
206
6a
29J
29c
20e
Kantoorboeken.
Kantoorlooper.
Kan trechter.
Kantschrijver.
Kantster.
Kantwerker.
„
Kanunnik.
Kapelaan.
Kapitein (stoomboot).
„
Kapok.
Knpoktrekker.
Kappennaaister.
Kiippenschelper.
Kappenstikster.
Kapper.
n
tl
„
Kapper.
Kapslüper.
Kapsngdster.
Kapversteller.
Karknecht.
Karlader.
Karnmeester.
Karpetten.
Karpetzoomer.
Karreman.
Karrenjongen.
Karrenverhuurder.
Kari'ijder.
Kartonnages.
Kartonwerker.
Kasgeleider.
Kasregisters.
Kassier.
n
Kassjouwer.
Kastelein.
Kastenmaker.
Kastenuitboorder.
Kaster.
Kastjesstopper.
(Fabricage)
(Expeditie)
(Pitkkistenfabr.)
(Bierfebr.)
(Blikindustrie)
( Kunstnijverheid)
(Fabr. van kant)
(Kerkelijke dienst)
« »
(Spoorwegen)
(Binnenvaart)
(Zeevaart)
'Krijgs wezen)
(Fabricage)
(Handel)"
(Kapokindustrie)
(Modistenvak)
(Stoelenfabr.)
(Metaalindustrie)
(Klompenfabr.)
(Stroohulzenlabr.)
(Reiniging)
(Schoenfabr.)
(IJzerind.)
(Diamantindustrie)
u
ft
(Bierfabr.)
(Pannenfabr.)
(Boter fabr.)
(Handel)
(Tapijtweverij)
fVoerniansbedi'ijf)
(Koffiebranderij)
(Verkeer)
(Verschillende ind. en
handelstakken)
(Fabricage)
(Fabr. van carton)
(Spoorwegen)
(Handel)
(Kassierdei'ij)
(Op een geldkantoor)
(Oartonfabr.)
(Koffiehuiswezen)
(Meubelfabr.)
(Papierfabr.)
(Pijpenfabr.)
(Meubelfabr.)
146
?Af
6u
17o •
116
8«
15e
33«
33«
21a
21d
21c
29«
76
206
76
7a
6a
116
6a
G6
7c
96
116
2a
2a
2a
17o
1c
17/c
20 d
15c
216
17/
216
146
14a
21a
20//.
22
22
14a
21.7
fia
14a
ld
6a
Kastrandeninslaander.
Katoen.
Katoenafval.
Katoonaf'valbewerker.
Katoenbleeker.
Katoendrukker.
'Katoenmenger.
Katoenreiniger.
Katoensterker.
Kotoenstrgkster.
Katoenuitzoeker.
Katoenverver.
KntoenvoLiwer.
Kntoenwasscher.
Katoenwever.
Katoeuzuiveraar.
Keerder.
Keetkneoht.
Kegeljongen.
Keienlegger.
Keier.
Kelderldsten.
Kei dei-knecht.
Kellnerin.
Kellner.
Kerfsnyder.
Kerkeliyke kunst.
Kerkknecht.
Kerkornamenten.
n
Kerkschilder.
Kermisreizigei'.
Keriunaker.
n
Keteibaas.
Ketelbekleeder.
Ketelbikker.
n
n
Ketelboeter.
Ketel j on geu.
Ketelmaker.
Ketel man.
Ketelmonturen.
Ketelpoetser.
(Papierwarenfabr.)
(Handel)
(Fabricage)
(Katoenspinner^)
.(Bleekerg)
(Katoendrukkerg)
(Fabr. v. schietkatoen)
(Katoenspinnerij)
ÇÇatoensberkery)
(Chem. Wasscherij)
(Fabr. van katoenengarens)
(Katoenvervenj)
(Katoenenfabr.)
(Apprebeerderij)
(Fabr. van katoen)
(Fubr. v. suhietkatoen
en nitroglycérine)
(Cai'tonfabr.)
(Bouwvak)
(Hotelwezen)
(Openbare werken)
(Gasfabr.)
(Fabrikanten)
(Wflnhandel)
(Hotelwezen)
1
(Houtbewerking)
(Fabricage)
(Kerkelijke dienst)
(Fabricage)
(Handel)
(Kunstnijverheid)
(Viije beroepen)
(Ijzerindustrie)
(Machinefabr.)
(Bra:iderij)
(Machinefabr.)
(Machiuefabr.)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Petroleumhandel)
(Koperslagery)
(Zeevaart)
(Papierfabr.)
(Machinefabr.)
(Pannenfabr.)
(Handel)
(Papierfabr.)
146
206
15c
15a
156
15a"
IBrf
5c
156
lod
le
156
Vbd
15c
15rf
15c
5c
14a
4a
210
4c
le
"6a.
20c
210
21.9
6a
Se
33c
Se
20/ 1
86
24/c
116
12a
1771
12a
12a
17w
20a"
116
21c
14a
12a
le
20/)
14r
Lvetelschoomtiaker.
Ketelslooper,
Ketelstoker.
Ketelstopper.
Ketelvuller.
Ketteler.
Kettingbereider. .. .
Kettingmaker.
Kethingscheerder.
i»
Keukenafval.
lveukenknecht.
Keukenmeid.
Keurster.
»
Keuterboer.
Keurmeester.
Kiezelgraver.
Kilbaas.
Kioslvondernemer.
KioskjufErouw.
Kinabast.
. Kinderjuifrouw.
Kindermeid.
Kippen.
Kisten.
Kisten afstrijker.
Kistenbekleeder.
Kistenbrander.
Kistenkeerder.
n
Kistenmaker.
Kistenplakker.
Kistenspykeraar.
Kistenteller.
Kistjesplakker.
Kistjesman.
Kistjesvuller.
Klaarmaker.
»
»
Klander.
Klapperdrukker.
Klapperman.
Klateersel.
Kleedenhersteller.
Kleedenniaakster.
(Cartonfabr.) .
(Handel)
(Zwavelzuurfabr.)
(Papierfabr.)
»
(Tricotfabr.)
(Sterkerij)
(Goud- en zilverfabr.)
(Fabr. van katoen)
(Katoenspinnerij)
(Fabr. van katoen)
(Handel)
(Huiselijke dienst)
n
(Wasch- en stvijkinr.)
(Stoffenververij) . •
(Landbouw)
(Ryicsdienst)
(Gemeente dienst)
(Giezelgravery) •
(Waterschapsdienst) .
(Boekhandel)
(Handel)
(Huiselijke dienst) .
(Handel) . .
(Suikerfabr.)
»
(Jeneverstokerij)
(Sigarenfabr.)
(Zuivelfabr.)
(Kistenmakerij)
(Oartonfabr.)
(Pakkistenfabr.)
(Sigarenfabr.)
(Tabaksfabr.)
(Bierhandel)
(Sigarenfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Sboelenfabr.)
(Pakkisbenfabr.)
(Wasch- en sti'ijkini\
(Boekdrukkerü)
(Vrije beroepen)
(Handel)
(Tapijtweverij)
*
14»
20a
ha
Ua
Ua
15c
lhd
Ua:
15c
156
15c
20c
27
27
7c
7c
18a
29o
31?
la
32
20e
20e
20«
27
27
20 q
20/i
17c
17c
17n
17,7
•17*
6a
Ua
6a
lig
17.9
20c
170
ld
6a
6a
7e
3a
24s
20a
15c
15e

.VOOUGEKOMEN UEUOEPEN.
BEMUJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAABTOB
BE BB110EPEN HEIIOOKEN.
i onder- 1
waartoe 1
>cn zijn |
3 a |2
•4 O £ wS
ff'
XX II
VO0BOEKOÏIBN BEIIOEI'EN.
DEDHIJVKN Of TAKKEN VAN
DIEXSÏ WAAUTOE
BE UEUOEUBN BEHOOBEN.'
UU
a g*
VOOHGEKOMEN BEROEPEN.
IIEI)BI.1VEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAABTOB
PB UEllOEPEN HEH0OBEN.
si*
sxm
VOOHGEKOMEN BEROEPEN.
DEDltUVEN 01' TAKKEN VAN
' DIENST WAAU'i'OE
DE HEK0EPEN HEHO0BEN.
Ij*,
Kleederkoker.
Kleecljösmaker.
Kleerenhandelaar.
Kleermaker.
Kleederraakersfournituren.
Kleiaanvoerder.
Kleiarbeider.
Kleigraver.
Kleikneder.
Tf leilader.
Kleimaalder.
Kleimaker.
Kleimoleuaar.
Kleinmaler.
Kleivaarder.
»
Kleiwerker.
jj
Kleiuwerker.
Klepperman.
Kleurster.
Kleurder.
Kleuvenzoeker.
Kleurmaker.
Kleurstoffen.
Kleurstoker.
Klinker.
Klinlcnagelmakër.
Klinknageldrukker.
Klinkboutenmaker.
Klokken.
»
Klokkenmaker.
Klokkenscliilder.
Klokkensch ooumakèr.
Klompen.
Klompenmaker.
Klompenverver,
Kloosterbroeder
(zonder beroep).
Kloover.
Kloosterzuster
(zonder beroep).
Klossendrager.
Klossenmaakster.
(Wasch- en strijkinr.)
(Tapijtweverij)
(Handel in kleeding)
(Kleermaker}])
(Handel)
(Steenfabr.)
(Pijpenfabr.)
(Steenfabr.)
(Pannenfabr.)
(Steenfabr.)
(Pijpenfabr.)
(Pannenfabr.)
»
(Papierfabr.)
(Steenfabr.)
(Buizenfabr.)
»
(Pannenfabr.)
(Kuipenj)
(Gemeentelijke dienst)
(Capsulenfabr.)
(Houtbew.)
(Margarinefabr.)
(Tapijtweverij)
(Katoen drukkery)
(Fabricage)
(Caramelfabr.)
(Maclnnefabr.)
(Scheepsbouw)
(Fabr. v. klinknagels)
(Fabr. van bouten)
(Handel)
(Fabricage)
(Helmhoedenfabr.)
(Kunstnijverheid)
(Fabr. van klokken)
(Handel)
(Fabr. van klompen)
n »
(Kerkelijke dienst)
(Zeevisscherij)
(Kerkelijke dienst)
(Fabr. van katoen)
(Jutefabr.)
(Fabr. van katoen)
7(!
15e
20b
la
20b
lv
ld
Ie
ld
U
\d
Ie
1c
14a
Ie
lo
1c
Ie
Qa
Sla
116
6«
171
15e
lbd
bd
176
12't
Via
llb
116
116
20//.
Ï2d
7a
86
12d
206
6»
6

XXIV
XXV
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
Koorzanger. •
Koper.
Koperdraadwerk.
Koperdraaier.
Koperforceur.
Kopergieter.
Kopergraveur.
Koperpletter.
Koperslager.
.Kopersmelter.
Kopersteker.
Kopervormer.
Koperwerkmaker.
Kopjesdrukker.
Kopjesmaker.
Koptouwhouder.
Korder (garnalen)
Koran drager.
Korenmolenaar.
Korenwerker.
Korfmaker.
Kortsnijder.
Koster.
Kostschoolhouder.
Koudslager.
Kousen.
0
Kousenweefster.
Kousjesmaker.
Kraaienkeerder.
Kraandraaier.
' Kraandrijver.
Kraanmachinist.
Kraansluiter.
Kraanzagers.
Krabber. • i
Krachtmachines.
Kraker.
Kratnerijen.
Kramers.
Krammer.
„
Krankzinnigenoppasser.
Krasmeester.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAAltTOE
DE BEROEPEN BEHOOHEN.
(Kerkelijke dienst)
(Handel)
(Koperdraaierjj)
(Fabr. van machines)
(Metaalwarenfabr.) .
(Aardewerkfabr.)
(Koperpletterij)
(Metaalwarenfabr.)
(Kopergieterij)
„
(ITzersmederg)
(Fabr. van metaalwaren)
(Aardwerkfabr.)
(Heiwerk)
(Zeevisscherij)
(Graanhandel)
(Moelfabr.)
(Graanhandel)
(Korfmakery)
(Fabr. van wollen
garens)
(Kerkelijke dienst)
(Onderwijs)
(Fabr. van voedingsmiddelen)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabr. van kousen)
(Grasgloeilichtkousenfdbr.J
(Landbouw)
(Waterleiding)
(Hydraul. inrichting)
(Spoorwegen)
(Waterleiding)
(Fabr. van houtwaren)
(Leerlooierij)
(Fabricage)
(Zwavelzuurfabr.)
(Handel) .
(Aardewerk)
„
(Verpleging)
, (Katoenspinnerij)
Ut
§ g 1J
8,8.3 u
ft»
33c
20«
20&
116
12»
116
ld
116
116
116
116
116
VOORGEKOMEN BEBOBPEN.
Krasmeester.
Krassenslijper.
Krasser.
„
Krasseur.
Krentensorteerder.
Kribwerker.
Kruiden.
Kruidenteeler.
Kruidenzoeker.
Kruidenierswaren.
Kruier.
„
„
„
Kruitwerker.
Krukkenmaker.
Krukkenzager.
Krulletjeslegster.
Krulster.
Krijt. .
Ki'ijtmaler.
Krijtmaalder.
Kuilruimer.
Kuiper.
Kuipspitter.
Kunstwol.
Kurken.
m
Kurker.
Kurkmaalder.
Kurkensnijder.
Kunstbloemen.
,
Kunstboter.
Kunstdiamant.
Kunstdraaier.
20
156 Kunsthaarwerk.
116
ld
ld
4a
19«
20e
17r«
20c
66
156
88c
25
17A
15o
206
15e
ha
18«
17 p
21/
21«
17 p
6«
9»
12«
ba
20/'
20fl-7i
ld
8e
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
BE BEltOEr-EN BEH0OREN.
(Sajetfabr.)
(Katoellspinnerij)
(Sajetfabr.)
(Dekeustikkerij)
(Katoenspinnerij)
(Sajetfabr.)
(Jutefabr.)
(Machinefabr.)
(Brood bakkerij)
(Openbare werken)
(Handel)
(Tuinbouw)
(Vrije beroepen)
(Handel)
(Steenfabr.)
(Kolenmijn)
(Katoenspinnerij)
(Katoenfabr.)
(Zuivelfubr.)
(Spoorwegen)
(Expeditie)
(Buskruitfabr.)
(Fabr. v. houtwaren)
(Eleetr. gloeilampenfabriek)
(Vermicollifabr.)
(Fabricage)
(Hnndel)
(Fabr. van krijt)
(Olie- en stopverfnmkei'ij)
(Reiniging)
(Kuiperü)
(Pannenfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Distilleerder^)
(Linoleumfabr.)
(Fabr. van kurk)
(Fabricnge)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
n
(Kammen- en pjjpenfabr.)
(Fabricage)
«s |S
Bg«
156
156
156
76
156
156
15c
12a
176
4c
206,
lSe
24m
20c
lo
106
156
15c
17k
21a
2,lf
5 c
Ga
Ga
126
176
16
20d
16
56
4 ei
Ga
U
15e
66
20/ï
17 n
9c
66
8a
206
171
20c
20/ 1
6c
7rt
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
Kunsthaarwerk.
Kunsthandelaar.
Kunstlakker.
Kunstmest.
Kunstryder.
Kunstschilder.
Kunstschildersbenoodigdheden.
Kunststeen.
Kunsttanden.
Kunsttandzetter.
Kunstwijn.
Kunst^s.
Kwakzalver (in kruiden)
Kwartiermeester.
Kwastenmaker.
Kwastjesmaakster.
Kweersjjder.
L.
Laadknecht.
Laarzenstikster.
Labelmaakster.
Lader.
Ladingmeester.
Lak.
Laken.
Lakenpluister.
Lakenscheerster.
Lakenverver.
Lakenwever.
Lakker.
Lakmoes.
Lakstoker.
„
Lakvormer.
Lakwerk.
Lampen,
»
BEDRIJVEN 01' TAKKEN VAX
DIENST WAAKTOE
DE UEHOErEK BBHOOREN'.
(Fabricage)
(Boekhandel)
(Kunstnijverheid)
(Fabricage)
(Handel)
(Vrije beroepen)
„
(Handel)
(Fabricage)
(Fabr. v. kunsttanden)
(Fabricage)
(Vrije beroepen)
(Zeevaart)
(Borstelfabr.)
( fassempntfabr.)
(Kartonfabr.)
(Meelfabr.)
(Schoenenfabr.)
(Boekdrukkery)
(Binnenvaart)
(Zeevaart)
(Spoorwegen)
(Binnenvaart)
(Zeevaart)
(Fabricage)
„
(Handel)
(Appreteerdei'ij)
„ (Wolyerverü)
(Fabr.v. wollen stoffen)
(Liuoleumfabr.)
(Fabr. v. ijzerenmeubels)
(Fabrikanten)
(Lakfebr.)
(Olie- en stopverfmakerfl)
(Blikindustrie)
(Lakfabr.) '
(Fabricage)
„
(Handel)
. r 5 «
20e
S6M
20a
24/c
24/'
20e
lo
12d
\2d
17 m
17 o
24s
21c
66
15e
14b
17a
.96
3a
21d
21c
21n
21d
21c
56
15c
206
15ii
15rf
lbd
15c
9e
116
5d
56
56
116
56
6«
12c?
20d
VOOHÖEKOMEN BEROEPEN.
Lampengipster.
Lampenist.
Lampenkapdrukker.
Lampenkatoen.
Lampenpakster.
Lampen poetster.
Lampenrozenmaker.
Lampenmatteerster.
Landbouwer.
Landbouwgereedschappen.
Landbouwkundige.
n
Landbouwleeraar.
Landbouwproducten.
Landbouwwerktuigen.
n
Landmeter.
Lantaarnopsteker.
Lattendroger.
Lattenlegger.
Lattenzager.
n
Lebber.
Lector.
Leder.
Lederconserveerittgsartikelen.
Lederwaren.
*
Leedaanzegger.
Leem.
Leembeslager.
Leemdelver.
Leemgraver.
Leemkruier.
Leemvormer.
Leemzand.
Leeraren (privaat).
n
•
BEDKIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEBOEPEN•BEHOOBEN.
(Electrische gloei-.
lampenfabr.)
(Spoorwegen)
(Zeevaart)
(Steendrukkerij)
(Fabricage)
(Handel)
(Electrische gloeilampenfabr.)
„
(Fabr. v. papierwaren)
(Electrische gloeilampenfabr.)
(Landbouw)
(Handel)
(Aardappelmeelfabr.)
(Vrije beroepen)
(Staatsdienst)
(Handel)
(Fabricage)
(Verhuurders)
(Rijksdienst)
(Particulier)
(G-asfabricage)
(Gemeente dienst)
(Houtzagerij)
(Tiirfstrooiselfabr.)
(Houthandel)
„
(Vleeschhouwerij)
(Rijksuniversiteit)
(Handel)
„
(Fabricage)
(Handel)
(Begrafeniswezen)
(Handel)
(Steenfabr.)
m
(Ijzerindustrie)
(Handel)
(Onderwijs)
(Bijzondere school)
(Staatsonderwijs)
(Gemeente onderwijs)
1
126
21a
21c
36
15c
20d
126
126
146
126
18a
20/j
17 d
24m
29f
20c
12a
20/i.
29/c
24e
16a
81?
6a
10c
10a
20a
17 h
29/'
20a
2 O/i
9b
20/i
21»
20a
lc
lc
lc
lc
116
20a
25
25
29f
81e

XXVI
XXVII
VOOHGEKOMBK
BEltOEPEN.
HEMtUVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAAUTOE
1»E BEROEPEN BEHOOHEN.
e
CL V
« af E
sist
ai*
V00KGEKOMEN
BEKOEPEN.
BEDKIJVEtf OF TAKKEN VAN
DIENST WAAREOE
DE BEUOEPEK I1EH00KEN.
ft 'Al
lij
VOOKGEIÎOMEN BEBOEPE.V.
BEDRIJ VEN OF TAKKEN VAX
DIENST WAAHTOE
DE IIBBOEPEN I1BHOOREX.
I
BEDBIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOREN.
Leerenraaker.
Leergraveur.
• Leerhouwer.
Leerlakker.
Leerkleurder.
Leerlooier.
Leei-sn^der.
Leeruitsnyder.
Leertouwer.
Leerverwerkster.
Leerwasscher.
Legger.
Legster.
Leien.
Leidekker.
Leidsels.
Leidselmaker.
Leihalcen.
Lepelmaker.
Leesten.
Leestklaar schoenwei;k
Lesjuffrouw.
Leltergieter.
Letterkundige.
Lettel-zetter.
Letterwerksteiv
Leurder.
Lever.
Levertraan.
»
Lichtdrukker.
Lichtwachter.
w
n
Liedjes.
Liedjeszanger.
Lierenmaker.
Liergast.
Lierstoker.
. Lift werker.
Likker.
Likdoo^^der.
liikmaker.
Likeuren.
n
Likeurstoker.
Limonade.
(Gasmeterfabr )
(Kunstnijverheid)
(Briquettenfabr.)
(Zadelmakerij)
(Schoeumakerij)
(Leerlooierij).
(Leerlooierij)
(Schoenmakerij)
(Leerlooierij)
(Schoenfabr.)
(Leerlooierij)
(Papierfabr.)
(Staniolfabr.)
(Handel)
(Bouwvak)
(Handel)
(Toiiwslagerij)
(Fabricage)
(Goud- en zilverfabr )
(Fabricage)
(Handel in naaimachines)
(Lettergieterij)
(Vrije beroepen)
(Boekdrukkenj)
(Wasch- en stnjkinr.)
(Handel)
n
(Fabricage)
(Handel) _
(Machinefabr.)
(Zeevaart)
(Binnenvaart)
(Loodswezen)
(Handel)
(Vrije beroepen)
(Machinefabr.)
(Zeevaart)
(Jutefabr )
(Electr. gloeilampenfabriek)
(Vrije beroepen)
(Papierfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Likeurstokerij)
(Fabricage)
12rf
8c
106
96
96
9a
96
9re
96
Va,
Ua
116
20e
ia
20h
lbf
Ub
Ua
Ga
96
20A
116
2if
8a
7c
20«-/
20c
56
20c
12a
21e
21rf
29»/
20e
2ih
12a
21c
21c
15c
.126
24.?
14a
17«
20c
17n
17»
Linieerder.
Linnen.
n
Linnenmeid.
Linnenmeisje.
*
Linnenperser,
Linnenstrijkster.
Linnenwasscher.
Linnenwever.
Linoleum.
Linotype-operateur.
Liquidateur.
Liquidatiekas.
Lint.
n
Lintaftrekster.
Lintendrukster.
Lintopmaakster.
Lintwerker.
»
Lintwever.
Lintzager.
Lithograaf-
»
Lithographische steen.
Locomotief'poetser.
Logementhouder.
Loggieter.
Lokalen.
Lompen.
Lompendraaister.
Loinpengaarder.
Lompenkapper.
Lompenkoker.
Lompenpomper.
Loinpenscheerster.
Lompenschourster.
Lompen snij der.
Lompensorteerder.
n
Lompenwasscher.
Lood.
Loodaanbrengster.
Loodbrander.
Looddraaiei'.
Loodgieter.
»
(Boekbinder}])
(Fabi'icage)
(Handel)
(Huiselijke dienst)
(Wasch- en strgkinr.)
(Hotelwezen)
(Katoenfubr.)
(Confectievak)
(Bleekerij van stukg.)
(Fabr. van linnen)
(Fabricage)
(Boekdrukkenj)
(Vrije beroepen)
(Personeel)
(Fabricage)
(Handel)
(Bandfabr.)
(Pettenf'abr.)
(Band fabr.)
( Passementf abr.)
(Lintfabr.)
n
(Bandfabr.)
(Meubelfahr.)
(Steen drukkerg)
(Metaalwarenfabr.)
(Handel)
(Spoorwegen)
(Hotelwezen)
(Kaarsenfabr.)
(Verhuren)
(Handel)
(Papierfabr.)
(Lompenhandel)
(Pnpierfabr.)
n
(Lompenhandel)
(Papierfabr.)
• »
»
(Fabr. v. poetskatoen)
(Papierfabr.)
(Handel)
(Capsulenfabr.)
(Zwavelzuurfabr.)
(Schildervak)
(Glasfabr.)
(Bouwvak)
146
15c
20b
27
7c
21f/
15Ü
la
16e*
15c
9c
'èn
24.s
22
15e
20è
180
la
15e
lue
loe
lóe
15e
6«
146
116
20A
21 o
21//
bl>
21?
20a
Ma
. 20«
14fl
14a
20«
14a
14rt
14«
14a
156'
14a
20a
116
ha
46
Ie
4«
Loodgieter.
Loodpletter.
Loodpunter.
Loodsrnelter.
Loodsnijder.
Loodsen.
Loodwitwerker.
Loodwit.
Loog.
ft
Loopwachter.
Los maakster.
Losser.
Lotenverkooper.
Loterijbriefjes.
Luchtballons.
Lucifers.
n
Luxe-artikelen.
Lijm.
Lijmdrager.
Lijmer.
Lijm gieter.
Lijmkoker.
Lijmmaker.
Lijmzieder.
Lijnkoeken.
Lijnkoekenbreker.
Lijnlooper.
Lijn veger.
Ljjnwachter.
Lijnwerker.
Lijsten.
Ljjstensnijder. '
M.
Maalder.
Maatopnemer.
(Loodpletterij)
(Loodgieterij)
(Loodpletterij)
(Loodgieter^)
(Binnenvaart)
(Fabr. van loodwit)
(Fabricage)
(Handel)
(Spoorwegen)
(Papierfabr.)
(Binnenvaart)
(Zeevaart)
(Particuliere)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Lijmfabr.)
(Papierfabr.)
(Snjetfabr.)
(Appreteerderij)
(Ljjmfabr.)
(Papierfabr.)
(Uzerindustrie)
(Fabr. van lijm)
(Veenderij)
(Fabr. van olie)
(Handel) _
(Meelfabricage)
(Spoorwegen)
(Tramwegen)
(Telegrafie)
(Spoorwegen)
(Tramwegen)
(Telegraaf)
(Fabricage)
(Fabr. van lijsten)
(Pannenfabr.)
(Cartonfabr.)
(Wolwasscherjj)
(Cichoreifabr.)
(Zeevaart)
UB
11/;
116
116
116
2 ld
bd
bd
56
20a
2 la
14a
21a"
21e
20//,
>0h
20/'
20«
' 8c
bd
20A
bd
•Ua
156
bd
lia
Ub
bd
56
20c
lia
2\a
21a
21e
21a
2 la
21e
6a
6a
lc
14a
16a
Uf
21c
Macbinebaas,
Machine-ban kwerker.
Machinebehoeften.
Machinedrijver.
Machinehersteller.
Machinëmodelmaker.
Mach in eoppasser.
Machinist.
Machinepoeder.
Muchinepoetser.
Mauhinesmeerder.
Machinestikster.
Machineverhuurder.
Machine voerder.
Machinewerker.
Machinewever.
Maohineriën.
Magazijnknecht.
Magazü nmeester.
Magnesietmaler.
Magnetiseur.
Maïs koeken.
Makelaar.
Maler.
Maltose.
Manager.
Mandenmaker.
Mandenwerk.
Mangelaarster.
Maugellieden.
Mangelmakers.
Mangelster.
Mangel vrouw.
Manicure.
Mantels.
Manufacturen..
Marechaussee.
Margarine.
Margarineweger.
Marketentster.
Marktgaarder.
(Pannenfabr.)
(Machinefabr.)
(Handel)
(Diamantslijperij)
(Katoenweverij)
(Scheepsbouw) .
(Katoenspinnerij)
(In versch. bedrijven)
(Fabricage)
(Katoenspinnerij)
(Pettenfabr.)
(Handel in machines)
(Papierfabr.)
(Steenfabr.)
(Katoenfabr.)
(Handel)
(In versch. bedrijven)
(Leilerl'abr.)
(Vrije beroepen)
(Handel)
(Handel)
(Effecten vak)
(Verfstoffenfabr.)
(Aarclappelmeelfabr.)
(Ohocoladefabr.)
(Fabricage)
(Liuoleumfabr.)
(Mandenfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
("Wasch- en strijkinrichting)
(Reiniging)
(Fabr. van houtwaren)
(Chem. wasscherij)
(Triçotfabr.)
(Vrije beroepen)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Staatsdienst)
(Fabricage)
(Handel)
(Margarinefabr.)
(Krijgswezen)
(Marktwezen)
lc
12«
20/t
2a
15c
13a
156
bd
156
156
7«
20/i
14a
Ie
15c
20/?
20c
20ffl-/»
22
bd
lid
17e
17o
9c
66
66.
20c?
7c
lc.
6a
7c
loc
24s
7a
206
15c
206
29*
111
20c
111
2U
21/i

XXVIU
XXIX
VOORGEKOMEN BEHOEPEN.
Marktmeester.
Marmerpolijster.
Màrmorschilder.
Mnrmerslüper.
Marmerwaren.
Marsemaker.
Marskramer.
Masseur.
Mastenmaker.
ff
Materiaalopwikkelster.
Matten.
Matten (rieten).
Mattendroger.
Mattenmaker.
Mattenvlechter.
Matter.
Matrassenmaker. ,
Matrozen.
Matnjzeninaker.
Mazer.
Meclianicien.
Meekrap.
Meekrapdrager.
Meel.
• fl
Meelaanslaander.
Meeldrager.
Meeldrooger.
Meelgraver.
Meelknecht.
Meelmolenaar.
Meelschipper.
Meelsclnüver.
Meelspitter.
Meelstouwer.
Meeltrekker.
Meelweger. .
MalijjieiK.
Melk (gepasteuriseerde'
KEBKI.IVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DE BEROEPEN BEHOOREN.
(Marktwezen)
(Steenhouwerij)
(Kunststeenfdbr.)
(Steenhouwerij)
(Fabricage)
(Aardewerkfabr.)
(Handel in verschill.
waren)
(Vrije beroepen)
(Blok- en mastmakenj)
(Fabr. van wapens)
(Electr. gloeilampenfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabricage)
(Mattenfabr.)
T
tl
(Stoelenfabr,)
(Fabr. van bedden en
matrassen)
(Zeevaart)
(Binnenvaart)
(Krijgswezen)
(Metaalwarenfabr.)
(Mach. breierü)
(Tricotfabr.)
(Wollenstoffenfabr )
(Werktuigfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Meekrapfabr.)
(Handel)
(Fabricage)
iGist- en spiritusfabr.
(Aardappelmeelfabr.)
(Oliefabr,)
(Fabr. van meel)
(Binnenvaart)
(Aardappelmeelfabr.)
*
(Rijstpellery)
(Aardappelmeelfabr.)
(Handel)
(Fabrikanten) •
0 * il
||l ü
Mg*
21/?
4«
Ie
4 a
ia
ld.
20h
2is
13a
12e
126
66
20cü
66
66
66
66
ürt
76
21c
21d
29*
116
15c
15c
15c
12c/
bd
20a
bd
20e
17«
Un
lld
lld
lld
bb
U a
21d
lld
lld
lld
U a
lld
2(V
VOOKOEKOMEN BEUOE.rEN,
•,
Melkbereider.
Melkboeren.
Melkbussenrondbrenger
Melkcontroleur.
Melkdraagster.
Melkenuneraandrager. .
Melkgieter.
Melkknecht.
Melkmeiden.
Melkmeter.
Melkontroomer.
Melkontvanger.
Melkproducten.
Melkrijder.
„
Melkslijter.
Melksuiker.
Melktapper.
Melkvaarder.
Melkverkoeler.
„
Melkweger.
Menger, •
»
Mergelblokbreker.
Merlister.
Messen.
Messemimker.
Messen vjjler.
Mesting.
Meststoffen.
Metaalbewerker.
Metaaldraaier.
Metaaldrukker.
Metaalgraveerder.
Metaalgieter.
Metnalschaver. •
Metaalsmelter.
Metaal slijper.
Metaal vorgultler.
HEDUUVEN OF TAKKEN VAK
DIENST WAARTOE
DE IIEHOEPEN IIEllOOUEN.
(Zuivelfabr.)
(Handel in melk)
(Veehouderij)
(Zuivelfabr.)
(Margarinefabr.)
(Zuivelfabr.)
(Veehouder^)
(Zuivelfabr.)
M
tl
n
(Fabricage)
(Zuivelfabr.)
(Expeditie)
(Handel in voedingsmiddelen)
(Fabricage)
(Zuivelfabr.)
(Veehouderjj)
(Zuivelfabr.)
„
(Margarinefabr.)
(Zeeppoederfabr.)
(Guanofabr.)
(Linoleumfabr.)
(Broodbakkerij)
(Vemiioellifabr.)
(Gravei'ij v. zand enz.)
(Capsulenfabr.)
(Fabrikanten)
(Handel)
(Messenfabr.)
(Raffinaderijen)
(Handel)
(Metaalwarenfabr.)
(Machinefabr.)
(Blikindustrie).
(Glas- en spiegelfabr.)
(Wapenfabr.) •
(Machinefabr.)
('s Rijles munt)
(Metaalwarenfabr.)
9
'H
il M "
s a
" s ïi
O* ïf
tn * S
w
üh
lik
20c
186
17/c
Uk
UI
Uk
lik
Uk
186
Uk
Uk
Uk
lik
Uk
Uk
21/
20c
17/c
Uk
186
Uk
Uk
Uk
UI
bb
bd
9c
176
176
la
116
12d
20d
116
17c
20c
20a
116
12a
116
Ie
12«
12a
29/c
116
116
116
VOOKÖEKOMEN BEROEPEN.
Mefcaalvemikkelaars.
Metaalwaren.
9
ff
Metaalwerker.
Meetster.
Meter.
n
Metermaker.
Mefceropnemer.
Metersohilder.
Meter vuiler.
Meter-weger.
Metselaar.
Metsel steen.
Meubels.
Meubelen (rieten)
» « -
Meubelmaker.
Meubelmakersfournituren.
Meubelstoffeerder.
Meubelstoffen.
Middelknecht.
Mikker.
Mikmaker.
Militairen.
Militiecommissaris.
Min (voedster).
Mineralewateren.
Missionnris voor zeelieden.
Mistboer.
Modderjongen.
Modderlcruier.
Moddermaker.
Moddervlotter.
Modeartikelen.
Modelleur.
ti
Modelmaker.
BEMHJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
VS BEKOJ5PEN BEHO0BEN.
(Fabr. van electrische
toestellen)
(Handel)
(Fabricage)
(Fabr. v. Metaalwaren)
(Bontweverij)
(Katoenververij)
(Ballastmaatschappijen)
(Gasmoterfabr.)
(Gasfabr.)
(Gasmeterfabr.)
(Gasfabr.)
(Gfismeterfabr.) •
(Graanhandel)
(Bouwvak)
(Steenkolenmijn)
(Fabricage)
(Handel)'
(Fabricage)
(Handel i
(Fabricage)
(Handel)
(Fabr. van meubels)
(Handel)
(Meubelmakerij)
(Handel)
(Oliefabr.)
(Katoenspinnerij)
»
(Krijgsdienst)
(Verpleging)
(Fabricage)
(Handel)
(Vrije verzorging godsdienstige
behoefte)
(Handel in grondstoffen)
(Oliefabr.)
(Steenfabr.) • •
(Openbare werken)
(Handel)-
( Pannenf abr.)
(Pleisterwerk) •
(Plateelbakkeiij)
(Aardewerkfabr;)
(Houtbewerking)
II».
S Ol 2f
H*
12b
20d
20//.
116
116
15c
löt*.
21c
12rf
16a
12d
16a
12d
20c
4a
106
lc
20«
(3 a
20d
66
20d
" 6a
•20rf
6a
20rf
56
156
156
29/
29-/
26
17///
20c
24*'
20a
56
lc
lc
4c
206
lc
••• 4 6
ïd
• ld
6a
YOOUGEKOMEN BEROEPEN.
Modelmaker,
Modelschilder.
Modisten.
Moerenmaker.
Moertapper.
Moezers.
Moffenstoker.
Molenaar.
Molenaar van verf hout.-
, (schors)
ff
ff
»
Molenbaas.
ti
Molenboender.
Molend ekker.
Molendraaier.
Molenjongen.
Molenmakers.
Molensteenen.
Molensteenscherpers.
Molenstellers.
Mollenvangers.
Monoleïne.
Monsterbediende.
Monsterzaalbediende.
Monsterstekér.
Monstertrekker.
Monteerder.
«
. Monteur.
ti
«
Monteur-blazer. •
Montuurmaker.
Morgenwekster.
Mosselen.
BEmiIJVEN OF TAKKEN VAK
DIENST WAARTOE
DE BEUOEFEN BEHOOBEN.
(Stoelenfabr.)
(Aardewerkfabr,)
(Kleedingindustrie)
(IJzerfabr.)
(Cichoreifabr.)
(Aardewerkfabr,)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Verfstoffenfabr.)
(Houtbewei'king)
(Léderfabr.)
(Papierfabr.)
(Meelfabr.) _ •
(Gist- en spiritusfabr.)
(Cacaofabr.)
(Fabr. van veevoeder)
(Openb. werken)
(BaggcrwBrk)
(.Wollenstoffenfabr.)
(Dekkers) •
(Diamantslijperij)
(Zeeppoederfabr.)
(Bouwvak)
(Fabricage)
:
(Steenhouwerij)
CMoleninakei'ü)
(Landbouw)
(Fabricage)-
(Tabakshandel)
ff
(Suikerhandel)
(Papierhandel)
(Fabr. van kerkorrianienten)
(Cucaofabr.)
(Lijmfabr.)
" (Hoeden- en militaire
equipementst.fabr.)
(Goud- en zilverfabr/
(Byouteriewerk)
(Metaalwarenfabr.) •
(Machinefabr.)
(Fabr. van electrische
• toestellen)
(Rijwielenfabr.)
(Metaalwarenfabr.)
(Pavapluiefabr.)
(Verkeer) •
(Handel)
§ a fi
BS Jj qj
e* S 2 «0
Si«"
6tt
ld
la
116
116
IV ld
Ie
bd
6«'
9a
Ua
Ua
lln
Ue
U s
ie
U
15c
ia
2a
bb
.ia
lc
•• ia
ia
•18o
5a
20c
20c
20c
20e
Se
17e
bd
la
Ua
Ua
116
•12«
126
12e
•116
• 7a
21/c
20e-

XXX
XXXI
VOOBOEKOMEN BEROEPEN.
Mosselvisscher.
Mosterd.
Moulendrtiger.
Mouleur.
n
Mouleurder.
Mounierwerker.
Mout.
Mouter.
»
Moutkruier.
Moutmolenaar.
Mozaïk.
Muilenmaker.
Muizenvallen.
Muizenvallerimaker.
»
Muilkorvenmaker.
Mulder.
Mutsen. • •
Mutsenmaakster.
Mutsenplooier.
Mutsenwaschster.
Muurtegelmaker.
Muziekhandelaars.
Muziekinstrumenten.
Muziekmeester.
Muzikanten.
Muziekonderwijzers.
Mijnwerkers.
Mijnhout.
Mijnbout.
Naaimachines
Naaister (gordijnenvak]
n
i
ïl
. II
n
BEOBtJVËN OP TA'KKEN VAN
DIENST WAARTOE
DB BEROEPEN ISEHOOKEN,
(Zeevisscherij)
(Fabricage)
(Handel)' '
(Aardwerkfabr.)
n
(Stukadoor)
(Lijstenfabr.)
(Openbare werken)
( Handel)
(Gist- en spiiïtusfabr.)
(Branderij)
(Bierfabr.)_
(Gist- en spiritusfabr )
(Bierfabr.)
(Handel)
(Schoenmaker jj)
(Bundel)
(Houtbewerking)
(IJzerwarenfabr.)
(Draadvlechter;j)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Fabricage)
(Mutsenfabr.)
" •
(Waschinricliting)
(Aardwerkfabr.)
(Boek- en kunsthandel)
(Fabricage)
' (Handel)^
(Onderwas)
(Vrjje beroepen)
(Onderwijs)
(Mijnwezen)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabrikanten)
(Handel)
(Behanger;])
(Naai machinestikster)
(Gasgloeilichfckousenfabr.)
( Rytuigbekleedster)
(Costumenfabr.)
(Mantelfabr.) _
(Delcenstikkerij)
(Tricotfabr.)
iï 9
fï*
8 d |l
P> Ci U «S
II JU
il-
19«
17g
20e
U
U
46
6a
4c
20c
17»
17»
17o
1771
17o
20a 1
06
20d
6«
116
116
17»
la
la
In
la
U
206
12d
20/ 1
25
24g
25
106
lSd
20»
12»
20/t
46
la
5«
136
la
la
76
15c
VOOnOBKOMEN. BEUOErEN.
*
Naaister.
»
Naaijufl'rouw.
Naalden.
»
Nachtblokmaalder.
Nachtpottenmaker.
Nachtstoker.
Nachtwaker.
Nachtwachten (part.).
N agelgieter.
Nagelheeter.
Nageljongen.
»
Nagelklinker.
Nagelpieper.
Nayeluitzoekster.
Nagelvertinner.
Nagels.
Nakijkster.
Nakijker.
Naschrijver.
Naslager.
Nastoomer.
Natmaker.
Natwerker.
Natmaker.
Naturaliën.
Neerslaander.
Nestvischjes.
Nestel aan zetster.
Netten.
Nettenboefcer.
Nettenbreier.
Nettendroogers.
Nettenmaker.
Nettentàander.
Neurenbergerwaren.
Nieren.
Nieuw zilver.
Nikkelwaren.
Noodiger ter begrafenis.
Nopper.
JIEDHIJVEN Of TAKKEN VAN
DIENST WAAHTOE
DE BEUOEPEN BEHOOBEN.
(Bleekei'ü van stukg.)
(Sterkerij)
( Vischnettenfabr.)
(Onderwijs)
(Fabricage)
(Handel)
(Olie- en stopverfiabr.)
(Anrdewerkfabr.)
(Versch. bedreven)
(Vrije beroepen)
(Fabr. v. draadnagels)
(Scheepsbouw)
(IJzerindustrie)
(Machinef'abr.)
(Scheepsbouw)
(Machinfifabr.)
(Draadnagel- en
spijkeri'abr.)
»
(Fabricage)
(Tricotfabr.)
(Kammen- en pypenfebr.)
(Laden en lossen ' van
schepen)
(Oliefnbr.)
(Fobr. van verduurz.
levensmiddelen)
(Steenfabr.)
(ICuiper;j)
(Bleekerij v. stukg.)
(Handel)
(Steenfabr.)
(Handel)
(Veterfabr.)
(Fnbricnge)
(Vischnettenfabr.)
*
(Zeevisscherjj)
(Vischnettenfabr.)
(Handel)
»
(B egrafeniswezen)
(Sajetfabr.)
* 5 SI
af*
16rf
16rf
15/'
31e
116
206
56
lel
2is
11')
18a
116
12a
18a
• 18a
12a
116
116
116
15c
6c
21c
56
17,ry
. U
6«
15(2
20A
lc
20c
15e
15/'
15/
\bf
19««
15/'
W
20/
2Oo
20/
20rf
21»
156
VOOKGEKOJtEN BEROEPEK.
Nopper.
Nortonputmaker.
Noriionpljpmaker.
Notarissen.
Noten maler.
Nootmuscaat.
Notenschrijver.
Notensnijder.
O.
Observatoren.
Oerbreker.
Oerdelver.
Oen-gder.
Oesterputhouder.
Oester.
Officier.
Officierstafelhouder.
Officier van Justitie.
Olie.
„ (en loog^
„ (eetbare).
» (lamp).
„ (andere).-
Oliebewerker.
Oliebollenbakker.
Öliedrager.
Oliefitter.
Olie en loogmaker.
Olieman.
Oliepersers.
Olieslager.
Oliè'r van kleikoeken.
Omlooper.
Omroeper.
Orawerker.
n
Omzetter.
Ondersi^der.
Onderwijzer.
Ontvanger venduhuis.
BEDMJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DE BEBOEPEN BEHOOBEN.
(Wollenstoffenfabr.)
(Openbare werken)
(Metaalindustrie)
(Staatsdienst)
(Oliefabr.)
(Handel)
(Muztekinstrumentfab.)
(Knoopenfabr.)
(Vrije beroepen)
(Uzerertsdelvei'ij)
(Zeevisscherij)
, (Handel)
j (Suikei'bakkerjj)
(Stoomv. Maatschappij)
(Verkeer)
(Rechtswezen)
(Fabrikanten)
(Handel)
(Linoleumfabr.)
(Fabr. van voedingsm.)
(Cartonfabr.)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Oliefabr.)
(Loogfabr.)
( Zuivelfabr.)
(Bierfabr )
(Zeevaart)
(Fabr. van olie)
(Pannenfabr.)
(Sajetfabr.)
(Zeevisscherij)
(Verkeer)
(Fabr. van sajet)
« »
(Steenfabr.)
(Pnpierfabr.)
(Bijzonder onderwijs)
(Openbaar onderwijs)
n '
(Marktwezen)
ii
15c
4c
116
29e
56
20c
6e
2-im
10a
10a
10a
19»
20c
176
21c
21.7
29c
56
20a
•20

XXXTt
xxxni
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
Oppasser.
„ (in gestichten)
•„ (in een openb.
tuin) '
Oppender.
Opperman.
•n
Opplakster.
»
Opklampei's.
Opkruier.
Oproeper.
Oproller.
Oprflder.
»
Opschepper.
Opsnijder.
Opspanster.
Opsteker.
Optasser.
-Optrekker.
• •
Opruimer.
Op veger.
Opvouwer.
»
Opwindster.
Opwrijver.
Opzakker.
Opzetster.
Opzetter van dieren.
Opzetter.
Opzichters.
Ordinarishouder.
Organist.
»
Orgeldraaier.
Orgels.
Orgeltrapper.
»
Ornamenten.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST. WAARTOE
DE BEROEPEN BBHOOREN.
(Huiselyke diensten)
(Verpleging)
(Verkeer)
(Schoenfabr.)
(Metselvak)
(Katoenspinnerij)
(Aardewerkfabr.)
(Bleekerij van stukg.)
(Pakkistenfabr.)
(Pannenfabr.)
(Bij een notaris)
(Wasch- en strijkinr.)
(Tramwegen)
(Spoorwegen)
(Steenkolenmijn)
(Steenfabr.)
(Parapluiefabr.)
(Steenfabr.)
(Tegelfabr.)
(Katoenspinnerij)
(Ktttoenfabr.)
(Steenfabr.)
(Papierfabr.)
(Fabr. van metaalw.)
(Ijzerindustrie)
(Vijlenkapperij)
(Lettergieterij)
(Katoenspinnerij)
(Fabr. van katoen)
(Zeevisscherij)
i Sajetfabr.)
(Steenhouwerij)
(Meelfabr.)
(Capsulenfabr.)
(Kunstnijverheid)
(Steenfabr.) _
(Electr. gloeilampenfabr.)
(Katoenspinnerij)
(Versch. bedrijven)
(Hotelwezen)
(Vrije beroepen)
(Kerkelijke dienst)
(Vrije beroepen)
(Handel)
(Vrije beroepen)
(Kerkelijke dienst)
(Fabricage)
27
26
21.f/
96
4M
w
16d
Ga
lc
21/Ï
7e
21a
21a
106
Ie
la
Ie'
ld
156
1 Solo
14»
116
116
116
116
156
15c
19»
154
Aa
17»
116
Sc
lc
126
156
Ug
33e
24/:
20/'
24s
33c
8«
VO0R&EKOÎIBN BEROEPEN.
Ornamenten bouwk.
n militaire.
• » ' »
Ornamentgieter.
Or.namentmaker.
Ornamentsnijder.
n
Oudheden.
Oudste.
Ovenist.
n
Ovenkruier.
Ovenmaker.
Ovenman.
Ovenpoetser.
Ovenstoker.
»
Ovenveger.
Ovenwerker.
„ aanbrenger.
„ bijdrager.
„ incasseerder.
„ inzetter.
B zandzifter.
„ ' uitcasseerder
„ uitpakker.
Overgooier,
Overhaler.
Overhaalster.
O verjager.
Overloopster.
Overslaanster.
Overslager.
Overspanster.
Overste (klooster).
Oververguldster.
Overwegwachter.
Paarden (doode).
Paardendrijver.
Paardenfokker.
Paardenknecht.
HEDllIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROKPEN BBHOOBBN.
(Fabricage)
(Handel) .
(Fabr. v. fijn aardew.)
(IJzei'gieterü)
(Fabr. v. papierstuck)
(Fabr, van aardewerk)
(Kunstnijverheid)
(Bouwvak)
(Meubelfabr.)
(Handel)
(Zeevisscherij)
(Blikindustrie)
(Broodbakkei'ijen)
(Steenfabr,)
(Aardewerkfabr.)
(Zwavelzuurfabr.)
( A ardewerkfn.br. )
(Steenfabr.)
(Aardewerkfabr.)
i»
(Vloertegelfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Zink&br.)
(Zeeppoederfabr.)
(Scboenfabr.)
(Katoendrukkerjj)
(Sajetfabr.)
(Appreteerderü)
(Katoenspinnerij)
(Sajetfabr.)
(Pannenfabr.)
(Parapluiefabr.) .
(Kerkelijke dienst)
(Aardewerkfabr.)
(Spoorwegen)
(Handel)
(Steenkolenmijn)
(Veeteelt)
(Versch. industriën)
Sa
la
20b
ld
Ub
146
ld
•8c
ib
Qn
20f
lf
116
176
lc
ld
5«
•ld
lc
ld
ld
lc
ld
ld
ld
ld
ld
ld
ld
Ub
56
96
15d
156
156
156
lc
la
33c
ld
21a
20a
106
186
VOOUQEKOMEN
BEROEPEN.
Paard enscheerder.
Paardenslachter.
Paardenverkooper.
Paardenwerker.
Paardenvoeder.
Paardgeleider.
Paarlemoer.
. Pakhuislcnecht.
Pakhuismeester.
Pakkenaansteker.
Pakkendrager.
Pakkenweger.
Pakkenvormev.
Pakker of pakknecht.
Pakking.
Pakkisten.
Pakjesdichtmaker.
Pakjesuitzoeker.
Pakmatten.
Pakmeester.
Pakzetter.
Palensleeper.
Palfrenier.
Paling (gerookte)
Palmster.
Panafsnijder.
Panbakkersbaas.
Pandjeshuishouder.
Panneerder.
Pannen.
Pannenbakker.
Pannendrager.
Pannenknecht.
Pannenmaker
Pannenreiniger.
Pannenrijder.
Panovenbaas.
Pantoffels.
Panvorrner.
Panwerker.
Panzetter.
Papier.
„ < (oud)
Papierafnemer.
Papierbleeker.
Papierdroger.
BEDRIJVEN 01? TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DB BEROEPEN BEHOOREN.
(Tramwegen)
(Fabr. v. voediiigsm.)
(Handel)
(Bouwvak)
(Handel)
(Steenfabr.)
(Handel)
(Verschill. bedrijven)
(Cartonfnbr.)
(Expeditie)
(Turfstrooiselfabr.)
„
(Verschill. bedrijven)
(Fabricage)
»
(Zeeppoederfabr.)
(Wasch- en strijkinr.)
(Handel)
(Fabr. van katoen)
(Bandfabr.)
(Steenfabr.)
(Bouwvak)
(Huiselijke dienst)
(Handel)
(Touwslagerij)
(Panneufabr.)
„
(Bankwezen)
(Émailleerfabr.)
(Fabricage)
(Pannenfabr.)
(Kandijfabr.)
(Pannenfabr.)
(Hotelwezen)
(Pannenfabr.)
n
(Fabricage)
(Pannenfabr.)
,,
(Zoutfabr.)
(Pannenfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
„
(Cartonfabr.)
(Papierfabr )
(Cartonfabr.)
21a
17/*
20(/
4 «
20c
lc
2 Oh
Ua
21 f
10c
10c
ISc
6a
56
7c
20h
15c
15e
lc
4a
27
20c
Vof
lc
lc
22
116
lc
lc
lc
17c
lc
2lcj
lc
lc
96
lc
lc
17)'
lc
14a
20e
20a
14a
14a
14a
VOOBQEKOMEN
BEROEPEN.
Papierkeerer.
Papierkleurder.
Papierklever.
Papierlader.
Papierkoker.
Papiermaker.
n
Papiermaler.
Papierondersteker.
Papierpakker.
Papierpletter.
Papierschepper.
Papiersnijder.
n
Papierstuck.
Pa|)ieruitneernster.
Pnpieruitzoelcer.
Papiervochter.
Papiervervoerder.
Papierwalser.
Papierwaren.
Papper.
Papster.
Papkoker.
1!
n
Papmaker..
Paproerder.
Papwasscber.
Parapluies.
»
Parapluieniaker.
Parasols.
Parelzetter.
Parfumeriën.
»
Parketvloeren (houten)
Parkwachter.
Passementeriën.
Passepartoutmaker.
Passementwerker.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAAHT0E
DE BEROEPEN BEH0OREN.
(Cartonfabr.)
(Papierfabr.)
(Cartonfabr.)
(Papierfabr.)
„
(Gartonfabr.)
(Papierfabr.)
(Cartonfabr.)
„
(Papierfabr.)
„
(Cartonfabr.)
(Papierfabr.)
(Cartonfabr. )
(Stijfselfabr.)
(Fabricage)
(Boekdrukker^)
(Papierfabr.)
n
„
(Fabricage)
(Handel)
(Wasch- en strijkinr.)
(Electr. gloeilampenfabr.)
(Bontweverij)
(Bleekerij van stukg.)
(Appreteerdei'ij)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Papierfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Parapluiefabr.)
(Fabricage)
(Goud- en zilverfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabricage)
„
(Boschbouw)
(Gemeen teplautsoen)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabr. v. papierwaren)
(Meubelfabr.)
ttîi
ÏW
Ua
Ua
Ua
Ua
14a
14a
14 a
14a
14a
14a
14a
14 a
14a
14a
14a
17d
146
3a
14a
l

XXXIV
xxxv
VOORGEKOMEN BEROEPEN,
Passementwerker.
Pasteibakker.
Pastelleur.
Pasteuriseur.
Pastoor.
Patronen (kruit)
„ (modellen)
Patronensnijdster.
Patronen (papieren).
Patroonteekenaar.
Pavilloermchipper.
Pedellen.
„
Pekjongen.
Pekker.
Pellen.
Peller.
Pelraolenaar.
Pelterijen.
Pennen.
Penuingkundige.
Pens.
Penseelen.
Penseelschryver.
Pensionhouders.
Pepermunt.
n
Perforeerder.
Perkament.
Perronmeisje.
Persdoekreinigster.
Persenlosser.
Perser.
B
n
»
ti
n
n
ti
u
n
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEKOEPEN BEHOOREN.
(Passementfabr.)
(Koekbakkerij)
(Fabr. v. suikerwerk)
(Zuivelfabr.)
(Kerkel. gezindte)
(Fabricage)
(Fabr. v. papierwaren)
(Aardewerkfabr.)
(Handel) •
(Fabr. van katoen)
(Binnenvaart)
(Vrfle beroepen)
(Onderwp)
(Gemeentel. dienst)
(Scheepsbouw)
(Stroohulzenfabr.)
(Fabricage)
(Rjjstpellerjj)
„
(Fabricage)
(Hauclel)
(Fabricage)
(Vrije beroepen)
(Handel)
(Fabricage")
(Kunstnijverheid)
(Hotelwezen)
(Fabricage)
(Handel)
(Boekbinder^)
(Fabricage)
(Zwemsehool)
(Aarrlwerkfabr.)
(Raffenaderijen)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Steenfabr.)
(Stroohulzenfabr.)
(Olie- en stopverfrnakerij)
(Kaarsenfabr.)
(Blikindustrie)
(Papierfabr.)
(Tricotfabr.)
(Bleekerjj van stukg.)
(Wolververij)
(Vermicellie fabr.)
(Stfifeelfa.br.)
(Cacaofabr.)
(Gist- en spiritusfabr.)
i onder- II
waartoe 1
en zyn II
:ht. ||
"sll
ijr
15e
176
176
17*
33a
bc
146
ld
206
16c
21d
2Ü
2U
31e
13a
66
15c
17«
17a
la
206
Ga
2U
20c
66
86
210
176
20e
146
9a
25
ld
lic
ulc
66
56
56
116
14a
15c
15o5
Ibd
176
lid
17e
17n
VOOHOEKOMEN BEROEPEN.
Persknecht.
Petten.
Pettenmaker,
Petkleppenmaker.
Petroleum.
Petroleumtoestellen.
Petroleumtonnen.
Pho'tograaf.
Photografie-preparaten.
Phyïopathologisch
assistent.
Pianisten.
Piano's.
Pianokastenmaker.
Pianostemmer.
Piano verhuu i'der.
Pikeur (harddraverjj).
Pikeur.
Pikster.
Pikker.
Pikwerker.
„
Pinneknipper.
Pinnenmaker.
Pittenmaakster.
Plaatdrukker.
»
Plaatsbaas.
Plaatsman.
Plaatsmid.
Plaatsnüder.
„
Plaatwerken.
Plaatwerker.
n
Plaatswerker.
n
*
Plakjongen.
Plakker.
ti
ti
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOUEN'.
(Kaarsenfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Pettenfabr.)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Fhotografie)
(Fabricage)
(Handel)
(Laboratorium)
(Vrije beroepen)
(Handel)
(Fabr. muziekinstr.)
tt
(Handel)
(Vrije beroepen)
(Ohderwgs)
(Pflpenfabr.)
(Stroohulzenfabr.)
(Fabr. v. koolteerprod.)
(Turffabr.)
(Electr. gloeilampenfabr.)
(Ho utwarenfabr. )
(Kaarsenfabr.)
(Katoendrukkerij)
(Steendrukkerjj)
(Zeevisscherjj)
(Gasfabr.)
(Rjjtuigfabr.)
(Fabr. van katoen)
(Linoleumfabr.)
(Oapsulenfabr.)
(Handel)
(IJzerindustrie)
(Scheepsbouw)
(Gasfabr.)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Fabr. van katoen)
(Glasfabr.)
(Bleekerjj van stukg.)
(Behangerij)
(Boekdrukkerjj)
(Pleisterwerk)
(Zeepfabr.)
(Zeeppoederfabr.)
n
i onder- 1
waartoe 1
en zijn 1
rubrieki
deber
gel
Klassen!-i!J
56
la
206
7a
7a
20a*
12d
20/Ï
3c
ha
20/"
24 m
24c/
20'f
12d
12d
20/
24/

XXXVI
XXXVII
VOORGEKOMEN BEROEPEN. •
Polychromeur.
9
Polijster.
9
9
9
9
9
9
9
9
9
Pompenboorder.
Pompenknecht.
Pompennmker.
Pomper.
»
9
9
Pompster.
Pontwachter.
Poolmeisje.
Pootmeester.
Poppenkasthouder.
Poppenmaker.
Porcelemdrukker.
Porceleinschilder.
Porceleinnmker.
Porceleinslijper.
Porceleinvormer.
Porceleinwerk.
Portretteekenaar.
Posticheur.
Postpapier.
Postrijder.
Postschipper.
Poststempels.
Postzegels.
Potjougen.
Potkoker.
Potster.
Potten en pannen.
Pottenbakker.
»
Pottenjongen.
Pottenmaker.
Pottenman.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DE BEBOEPEN BEHOOKEN.
(Steendrukkerij)
Schildervak)
Aardewerkfabr.)
Glas- en spiegelfabr.)
Borstelfabr.)
(PÜpenfabr.)
'Goudsmederij)
Jjoodpletterij)
^Metaalwarenfabr.)
IJzerindustrie)
(Blikindustrie)
(Muziekinstrum.fabr.)
(Bouwvak)
(Steenkolenmijn)
(Bouwvak)
(Oliefabr.)
(Machinefabr.)
(Branderij)
(Gist- en spiiïtusfabr.)
(Elect.gloeilamp.fabr.)
(Rijksdienst)
(Tapijtweverij)
(Houtteelt)
r Vrjje beroepen)
Stroohulzenfabr.)
Tabaksfabr.)
Aardewerkfabr.)
Kunstnijverheid)
iTegelfabr.)
Aardewerkfabr.)
(Handel)
(Vrije beroepen)
(Kapperij)
(Handel)
(Posterijen)
»
(Fabricage)
(Handel)
(Diaimintslijperij)
(Rijstpelkrjj)
(Electr. gloeilampenfabr.)
(Handel)
(Pottenbakkerij)
(Fabr. v. fijn aardewerk)
(Zwavelzuurfabr.)
(Aardewerkfabr.)
9
IK
_ S Q .3
Klassen
rabrieln
de ber
1 gel
86
46
ld
Ie
66
6c_
lia
116
116
116
116
12d
ia
106
ia
56
12a
Yin
11 n
126
29/
15c
18a"
2ik
66
17'q
ld
86
ld
ld
ld
20/"
24/'
7c
20e
21e
2\e
8c
20A
2a
• 17a
126
20a 1
lc
\d
ha
H
ld
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
Pottenman.
Pottenvuller.
Pottenvvasscher.
Potgieter.
Praktizijn.
Prattenweefsel.
rrediker leger des Heils.
Prediker (rondtrekkend)
Prepömtear v. vlinders.
Préparateur (zoologie).
Praeparator (natuurlijke
historie)
Prenten
Prentendrukker.
Prentensnijdster.
Presbaas.
Presidenten (rechtscoU.)
Presser.
Priester.
Prikster.
Privaat docent.
Privaathoudster.
Probeerder.
Procureur.
Procureur-Generaal.
Proefbakker.
Professeur de billard.
Profielmaker.
Prosector.
Provisor.
Provoostgeweldige.
Publieke vrouw.
Pudding.
Puddingpakker.
Puddingpoeder.
Puin in elkaardraaier.
Puinstorter.
Putschepper.
Pijpen (meerschuimen)
Pijpen.
Pijpenafzetter.
Pijpendoppen.
Pijpendrager.
Pijpen inpakster.
Pijpeumaker.
Pijpenklopper.
PÜpenopsteekster.
PÜpenpakker.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BËHOOREN.
(Glasfabr.)
9
(Kandyfabr.)
(Plateelbakkery)
(Vrjje beroepen)
(Fabricage)
(Vrije beroepen)
9 »
9 9
9 9
9 9
(Handel)
(Aardewerkfabr.)
«
(Steenfabr.)
(Rechtswezen)
(IJzerindustrie)
(Kerkelijke gezindte)
(Triootfabr.)
(Onderwijs)
(Verkeer)
(Gasmeterfabr.)
(Vrije beroepen)
(Rechtswezen.)
(Meelfabr.)
(Vrüe beroepen)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Vi^e beroepen)
(Apotheek)
(Krijgswezen)
(Vi^'e beroepen)
(Fabricage)
(Stflfselfobr.)
(Fabricage)
(Diamantvak)
(Aardewerkfabr.)
(Reiniging)
(Fabricage)
(Handel) _
(Katoenspinnerij)
(Handel)
(Bontweverij)
(Fabr. van katoen) •
(PÜpenfabr.)
9
(Glas- en spiegelfabr.)
(Bontweverü)
(Tabakspjjpenfabr.)
onder- 1
waartoe 1
m zgn
ht. 1
|
UU 8
al*
Ie
U
lic
ld
2is
15c
24»'
24r-
24L
24-Mi
24/
20e
ld
ld
lc
29c;
116
33a
15c
29/'
21*
12a"
2id
29c
Ha
2is
lc
2im
ha
29i
24s
176
lid
lid
2a
ld
id
6c
20e
156
20c
15c
15c
ld
"6c
Ie
15c
ld
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
Pjjpenpakster.
PÜpenrondbrenger.
PÜpensorteerder.
Pijpensteller.
Pijpenti'emmer.
PÜpenververij.
Raadsheeren.
Raamhorren.
Raamzager.
Raapolie.
Rabijnenzoeker.
Raddraaier.
Raderenmaker.
Radmaker.
Raggelaar.
Randenmaakster.
Rangeerder.
Rateljongen.
Rechter.
Rechtlegster.
Reóhtnmker.
Reclamemaatschappij.
Reclamezaken.
Rector.
»
9
9
*
Redacteur.
Reeder.
9
»
Reemaker.
Reepmaker.
9
1)
Reepschieter.
Reisartikelen.
»
Reisbureau.
Rekenaar.
Rekster.
Releveur.
Religieuse (zonder ber.)
Religieuse artikelen.
Remmer.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEH00BEN.
(Sajetfabr.)
(Fabr. van katoen)
» V
II
(PÜpenfabr.)
(Katoendrukkerij)
(RechtscoU.)
Fabricage)
Houthandel)
Handel)
Wollenstoffenfabr.)
(Touwslagerü)
(Rjjwielfabr.)
(Machinefabr.)
(Bouwvak)
(Blikindustrie)
(Spoorwegen)
(Reiniging)
Rechtscoll.)
Pannenfabr.)
Katoendrukkerij)
Personeel)
(Handel)
(Gesticht tot verpl.)
(Onderwas)
9
9
(Kerkelijke' dienst)
(Wetensoli. bladen)
(Zeevisscherij)
(Zeevaart)
(Binnenvaart)
(Stoelenfabr.)
(Hoepelfabr.)
(Scheepsbouw)
(Touwslagerij)
(Zeevisscherij)
(Fabricage)
(Handel)
(Personeel)
(Sterrenwacht)
(Wasch- en strijkinr.]
Glasfabr.)
Kerkel. dienst)
Handel)
Spoorwegen)
ft
S a * J
Si*
156
15c
15c
15c
ld
15d
29c
6«
20a
20c
15c
15/'
12c
12a
4a
116
21a
id
29c
lc
15a*
21/,:
20A
26
25
29
31
33a
24»
19a
21c
21rf
6a
6 a
18«
15/'
19a
96
20/?.
21/c
24w
7c
Ie
33c
20f
21a
VOORGEKOMEN BBBOEPEN.
Rentmeester.
n
Reper.
Reporter.
Restaurateur.
Retitradeoppasseres.
Retoucheur.
9
Revisiesmid.
Ridderorden.
Riemenmaker.
9
n
Riemenrepareerder.
Eiemensmeercler.
Rieinenversteller.
Riemopzichter
Riet.
Riotboer.
Rietdekker.
Rietdrijver.
Riethakker.
Rietmaker.
9
Rietsnijder.
Rietwerker.
Ringaanzetter.
Ringopzetter.
Ringspinster.
Ringster.
Ripelaai'.
Roeier.
n
»
Roerganger.
Roggebrood.
Roggemolenaar,
Rokkenstreep.
Roldrukker;
Rollennmler.
Roller.
Rolverver.
Rompmaker.
Rompensoldeerder.
Rondventer.
1
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOREN.
(Landbouw)
(Vrjje beroepen)
(Kerkel. dienst)
(Vlasbewerking)
(Vrije beroepen)
(Hotelwezen)
(Spoorwegen)
Kunstlichtdrukkerij)
(Photografie)
(Tramwezen)
(Fabricage)
(Margarinefabr.)
(Wollendekenfabr.)
(Schoenfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Katoenfabr.)
(Machinefabr.)
(Gartonfabr.)
(Handel)
(Houtteelt)
(Dakdekkerü)
9
(Houtteelt)
(Rietmattenfabr.)
(Fabr. van katoen)
(Bontweverij)
(Rietmattenfabr.)
(Elect. gloeilamp .fabr.]
9 9
(Katoenspinner^)
(Schoenfabr.)
(Sigarenfabr.)
(Vlasindustrie)
(Vleeschhouwerij)
(Graanhandel)
(Belastingwezen)
(Binnenscheepv.)
Fabricage)
Meelfabr.)
Fabricage)
Katoendrukkerij)
(Katoenspinnerij)
(Tabakspijpenfabr.)
(Katoendrukkerij)
(Zuivelfabr.)
»
(Handel)
s g M »
_. S 5 JS
Klassen
rnbriefc
deber'
gel
18a
24p
33o
15a
2'in
2.V
21a
.36
3c
21a
8c
17/
15a"
96
ld
15c
12a
14a
20a
18aia
46
18rf
66
15c
15c
66
66
126
126
156
96
17?
15a
17A
20c
29/i!
21d
21d
176
17a
16e
lhd
156
ld
lhd
lik
lik
20A

VOORGEKOMEN BEROEPEN.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOBEN.
XXXVIII
' VOORGEKOMEN BEROEPEN.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DE BEROEPEN BEHOOREN.
=
W
-
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BBHOOEEN,
fff,
îîW
XXXIX
VOOBÖEKOMEN BEROEPEN.
BEDHIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DE BEROEPEN BEHO0BEN.
* S f!
Ronsel aar.
Rooclvervei',
Roonrvveger,
Roosjesslijper.
Roosjessnijder.
Roosjesversteller.
Roostersclioomnaakstei'l
Ropenmalrer.
Rottingvlechter.
Rôtisseur.
Rotswerker.
Rouwer.
Rouwgoed verhuurder
Ruilobuiter.
Ruimer.
Run.
Runder afval.
Ruwer.
Rijger (kam).
Rijknecht.
Rijschoolhouder.
Rijst.
Rijstpeller.
R O k
Rijtuigell.
»
Rijtuigbekleeder.
Rijtlligmaat.schappij.
Rijtuigscllilder.
Rijtnigschoollmaker.
Rijtuigsrneden.
Rijtuigverhuurder.
ROlbd
Rijwielen.
Rijwielreparateur.
Rijwielensteller.
S.
Sagomaker.
Sajet.
(Papierfabr.)
(Roodvel•verij)
(Margarinefabr.)
(üianiantindustrie)
(G-las- en spiegelfabr.)
(Fabr. van matten)
(Vlechtwerk)
(Hotelwezen)
(Steenhouwerij)
(Wollendekenfabr.)
(Handel)
»
(Zeevaart) .
(Fabricage)
(Handel)
(Fabr. van katoen)
(Appreteerderij)
(Katoen ververij)
(Fabr. van katoen)
(Diverse bednjven)
(Paardenhandel)
(Huiselijke diensten,)
(Onderwijs)
(Fabricage)
'Handel)
Peilerren)
Openbare werken)
(Houtbewerking)
(Fabricage)
(Handel)
(Rijtuigfabr.)
(Personeel)
(Fabr. v. rijtuigen)
(Spoorwegen)
(Rijtuigfabr.)
(Stalhouderij)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Rjjwielfabr.)
(Aardappelmeelfabr.)
(Fabricage)
17Z
2a
2a
2a
Ie
6b
4c
15c
206
204
21c
6a
15c
15d!
15a"
15c
%
27
25
17a
20c
17a
4c
6a
13b
20h
13b
21b
lSb
12a
136
216
9c
20/(
12c
20h
12c
12c
17a"
•loi
Sajet.
Sajethouder.
Sajetspoeler.
Sajetwerker.
Saletbollen.
Salmoniak-distillateur.
Salmoniak,
Salonwerker.
Sapvveger.
Sasbaas.
Sasraeester.
Satineerder.
Scarteur.
Schaalknecht.
Schaalnian.
Schaapherder.
Schaarbediener.
Schaatsen.
n
Schaatsenmaker.
Schabul.
Schachten.
Schaftenm aker,
Schafthuisliouder.
Schalmei 1 .
Schapenhouder.
Schapper.
Scharen.
Scharenslijpel < .
Schatter.
Schaver.
Scheepsaannemer.
Scheepsbevrachter.
Scheepscontroleur.
«
Scheepmaker.
Scheepsbehoeften.
„ beschieter.
(Handel)
(Sajetfabr.)
(Handel)
(Gasfabr.)
(Fabricage)
(Passementfabr.)
(Raffinaderijen)
(Waterschapsdienst)
(Papierfabr.)
(Cartonfabr.)
(Houthan del)
(Spoorwegen)
(Broodbaklcerjj)
(Veehouderij)
(Koperpletterü)
(Fabricage)
»
(Fabr. van schaatsen)
(Steenfabr.)
(Fabricage)
(Schoenfabr.)
(Hotelwezen)
(Schoenfabr.)
(Veehouderij)
(Steenkolenmijn)
(Handel)
(Fabr. van instr.)
(Marktwezen)
(Rijksbelastingen)
(Gemeentebelastingen)
(Pannenfiibr.)
(Drijfriem enfabr.)
(Blikindustrie)
(Maclnnefabr.)
(Houtliandel)
(Spoorwegen)
(Zeevaart)
(Binnenscheepvaart)
(Postdienst)
(Expeditie)
(Zeevaart)
(Binnenscheepvaart)
(Scheepsbouw)
(Handel)
(Scheepsbouw)
205
156
156
156
20c
16a
ba
15e
17c
32
32
lid.
21a
176
186
116
116
6a
116
lc
96
' 96
96
186
106
20d
12d
21ïe
297c
Sld
lc
96
116
12a
20n
21c
21c
21e
2\f
2tc
21d
13a
20c
13»
Scheepsbescliuitbakker.
Scheepsdiepgangmeter.
Sclieepsjager.
Scheepslichter.
»
Scheepslosser.
Scheepsmakelaar.
»
Scheepsmeter.
Scheepsrapporteur.
Scheepsschilder.
Scheepsslooper.
»
Scheepstakelaar.
Scheepsvictualiën.
Scheerder.
»
n
n
n
n
n
Scheerdersbaas.
Scheermaker.
Scheikundige.
Schelpen.
Sclielpenvisscher.
Schepper.
Schepwaren.
Schervenbrander.
Schervenzoekster.
Scheurder.
»
Schietster.
Schieter.
Schietjesdraaier.
Schietjesboorder.
Schietkatoen.
Schtfter.
»
n
Schilder.
Schilderden.
Schilderijen
(restaurateur)
Schillenophaalder.
(Broodfabr.)
(Rijksdienst)
(Binnenscheép vaart)
(Zeevaart)
(Binnenscheepvaart)
(Zandgraver^ )
(Zeevaart)
(Binnenscheepv.)
(Raffinaderij)
(Sleepdienst)
(Scheepsbouw)
n
'
(Handel)
(Scheepsbouw)
(Handel)
(Katoenspinnerij)
(Tapijtwevery)
(Fabr. van katoen)
(Zeildoekfabr.)
(Tricotfabr.)
(Bandfabr.)
(Lintfabr.)
(Katoenfabr.)
(Tapijtweverij)
(Verschill. industriën)
(Handel)
(Zeevisscherij)
(Guanofabr.)
(Briquettenfabr.)
(Handel)
(Glasfabr.)
ff
(Voddenhandel)
(Speldenfabr.)
(Papierfabr.)
(Zeevisscherij)
(Houtwarenfabr.)
V
(Fabricage)
(Dr|jfi'iemenfabr.)
(Schoenfabr.)
(Guanofabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Tegelfabr.)
(Bouwvak)
(Handel)
(Kunstnijverheid)
(Handel)
176
29o
21rf
21c
21rf
\d
aio
21a"
17c
21d
13a
13a
20a
13«
20c
156
15c
15c
15c
15c
15e
15e
15c
" 15c
20«
19a
üd
106
20/Ï
Ie
Ie
20a
116
14a
19a
6a
6a
5c
96
96
bd
ld
ld
46
20f
86
20e
Schillen.
Schipper.
n
1)
n
*
Schoenen.
»
Schoenlapper.
Schoenmaker.
Schoenpoetser.
Schoenmakers-foumituren.
Schoensmeer.
»
Schommelaar.
Schoolopziener.
Schoonmaakbenoodigdheden.
Schoonmaker.
n
Schoonmaakster.
Sclloonslijper.
Sclioonwasscher.
Schoorsteenmantels.
»
Schoorsteenveger.
Schoppen.
»
Schors.
Schotellosser.
Schotelmaker.
Schout.
Schouwburginspecteur.
Schouwman.
Schraper.
Schrobbelaar.
Schroevendraaier.
Schrooier.
Schrijnwerker.
n
il
«
il
)!
»
Schrijfbehoeften.
Schrijfpennen.
Schrüver.
(Handel)
(Scheepsbouw)
(Oestercultuur)
(Spoorwegen)
(Zeevaart)
(Binnenscheepv.)
(Fabricage)
(Handel)
(Schoenfabr.)
»
(Reiniging)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Wasch- en strykinr.)
(Onderwijs)
(Handel)
(Gist- en spuïtusfabr.)
(Boterfabr.)
(Huiselijke dienst) •
(Vlasindusfcrie)
(Glasslupery)
(Fabricage)
(Handel)
(Reiniging)
(Fabricage)
n
(Handel)
(Aardewerkfabr.)
(Waterschapsdienst)
(Publ. vermakelijkh.)
(Binnenscheepvaart)
(Snuiffabr.)
(Wollengarenfabr.)
(Dianlalltslijpel'ij)
(Schoenfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Yloertegelfabr.)
(Bouwvak)
(Meubelmakerij)
(Borstelfabr.) 4>
(Steenkolenmijn)
(Papierfabr )
(Handel)
(Yi^'e beroepen)
20c
13«
19a
21Ö
21c
21d
96
206
96
96
7c
206
5ö
206
7c
29

XLI
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
Schnjver.
Schuimer.
Schuitenjager.
Schuitenschrobster.
Schuitenverh uurder.
Schuitenvoerder.
Schulper.
Scliuurder.
„ „
«f
„ „
Schuurgoed.
Scliuurknecht.
„
Schuurwerker.
Schijvendraaier.
Schoveuschum'cler.
Scutcheruian.
Secretaris.
„
Seingeefster.
Seinwachter.
Selfactingsteller.
Severijnjongen.
Sicareur.
Sirenmaker,
Sigaren.
n
Sigarendraaister.
Sigarenmaker.
Sigarenpinner.
Si garen kisten.
Sigarenpypen.
Sigaretten.
Signalementscliilder.
Singelband.
Sintelryder.
Siroop.
Stroopbereider.
Sjouwerlieden.
Slaapsteêhouder.
Slagei'.
Slagersbenoodigdheclen
Slangenmaker.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOREN.
(Brieven en requesten)
(Raffinaderijen )
(Binnenscheepvaart)
(Scheepsbouw)
(Binnenvaart)
(Houtzagerij)
(Vloertegelfabr.)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Steenhouwerij)
(Lijstenfabr.)
(Borstelfabr.)
(Schoenfabr.)
(Fabr. van rijwielen)
( Gasmeterfabr.)
(Handel)
(Papierfabr.)
(Zeevisscherij)
(Papierfabr.)
(Diamantslijperij)
„
(Katoenspinnerij)
(Gemeente dienst.)
(Particuliere)
( Verschillende Instell.)
(Spoorwegfin)
„
(Wollengarenfabr.)
(Scheepsbouw)
(Tabaksfabr.)
(Toinvslagerij)
(Fabricage)
(Handelt
(Sigarenfabr.)
„
(Fabricage)
(Handel)
(Fabricage)
(Spoorwegen)
(Fabricage)
(Cartonfabr.)
(Fabricage)
(Siroopfabr.)
(Expeditie)
(Hotelwezen)
( Vleeschbe werking)
(Handol)
(Brandspuitenfabr.)
sjJU
lic
2\d
13a
21d
21d
6a
lc
Ie
ia
6a-
66
96
12c
12d
20d
14a
19a
14a
2a
2a
156
81a
24p
21a
21a
156
13a
172
lof
20c
172
17 2
172
6»
20c
172
21a
15c
14a
lid
Ud
2\f
11'h
20A
12a
VOOIiGEKOMEN BEROEPEN.
Slakkenschepper.
Sleepdiensfcon den i emer.
Sleeper.
*
Slemper.
Slikker.
Slikloods.
Slikwerper.
„
Slipper..
Sloeproeier.
Sloepwaker.
Slooper vari gebouwen.
Slotenmaker,
Slöydnrtikelen.
Sluisknecht.
„
Sluismeester.
Sluispachter.
Sluiswachter.
„
n
Slijper.
n
n
n
n
„
Slijpersbaas.
Smeden.
Smeer.
Smeerartikelen.
Smeerbaas.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN*
DIENST WAAUTOE
DE BEROEI'EN BEHOOREN.
(IJzerindustrie)
(Expeditie)
(Kaarsenfabr.)
(Bierfabr.)
(Lompenhandel)
(Vervoer Ie land)
(Mijnwezen)
(Aardappelmeelfabr.)
(Graanhandel)
(Binnenvaart)
(Pannenfabr.)
(Steenfabr.)
(Glasfabr.)
(Rijksdienst)
(Gemeentedienst)
(Zeevisscherij)
(Handel)
( Smederij)
(Handel)
(Zeevaart)
(Binnenvaart)
(Zeevaart)
(Binnenvaart)
n
(Scheepsbouw)
(Zeevaart)
(Binnenvaart)
(Waterschap)
(Aardewerkfabr.)
(Glasfabr.)
(Steendrukkeiij)
(Borstelfabr.)
(Pijpenfabr.)
(Hoeden- en militaire
équipera entst.fabr.)
(Speldenfabr.)
(IJzerindustrie)
(Goud- en zilverfabr.)
(Machinefabr.)
(Rijwielfabr.)
(Vlasindustrie)
(Katoenspinnerij)
(Fabr. van katoen)
(Mosterdfabr.)
(Diamantslijperij)
(IJzersmedery)
(Fabricage)
(Handel)
(Wasch- en strijkinr.)
M Sr

XLII
XIilII
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
Spitter.
II
Sputter.
Spoelbaas.
Spoelengever.
Spoelenmaker.
»
Spoeler.
»
*
ff
tl
ff
Spoelersbaas.
Spoeljongen.
Spoelmeesfcer.
Spoeling.
Spoelingdroger.
Spoelingschipper.
Spoelingtapper.
Sponsen.
Sponsennaaister.
Sponsenknipster.
Sponsen waschster.
Spoorl egger.
»
Spoorlichter.
Spoorremmer.
Spoomjder.
Spoorwachter.
Spoorwegai'beider.
Sportensnjjder.
Spreeuw.
Sprengenwerker.
Sprenger.
Sprenkelaar.
Springveeren.
Springveerendraaier.
Spi'itser.
Spuier.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DB BEROEPEN BEHOOHEN.
(Steenfabr.)
(Waterleiding)
(Boschbouw)
Zeemloerindustrie)
Bontwevery)
Pabr. van katoen)
(Fabr. v. houtwaren)
(Machinefabr.)
(Vischnettenfabr )
(Steenfabr.)
Oliefabr.)
Wasch- en strijkiur.)
Wolleugarenfabr.)
Katoenspinnerij)
(Tricotfabr.)
(Pabr. van katoen)
(Bontweverij)
(Tapijtweverij)
(Roodververij)
Bandfabr.)
Passementfabr.)
Bievfubr.)
Pabr. van katoen)
(Tapijtweverij)
Zuivelfabr.)
Handel)
Gist- en spiritusfabr.)
Landbouw)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Handel)
(Sponshandel)
»
(Spoorwegen)
(Bruggenbouw)
(Tramwegen)
(Aardewerkfabr.)
(Steenfabr.)
(Spoorwegen)
»
Stoelenfabr.)
Veemwezen)
Waterstaat)
Jutefabr )
Bleekerij van stukg.)
Fabricage)
Fabr. v. springveeren)
CapsulenfabrJ
Waterleiding)
ihi
list
11*
lc
lip
mi
9a
15c
15c
6«
12«
\hf
lc
56
lc
156
156
15c
15c
15c
15c
Vod
ibe
15e
17o
15c
15c
lik
20c
17»
18

XhlV
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
Stoffeerder.
Stoffeerster.
Stoffendrager.
Stoffenmenger.
Stoffenverver,
Stoffer.
Stoftnaker.
Stofmaler.
»
Stofwasscher.
Stoker.
Stokvischbeuker.
Stolvisscher.
Stoofwerker.
Stoom- en andere werktuigen.
Stobingaskoffiebranders
Stroomgeleidingbekleeder.
Stoomwerktuigen.
Stoomer.
Stoomboot (personeel).
Stoppelaarster.
Stopster.
S top verf.
Stopverfmaker.
Stoppenslijper.
Stooter.
Storter.
Storingzoeker.
Sto venin aker.
Stovenzetster.
Straatlegger.
Straatmaker.
Straatmuzikanten.
Straatveger.
Straatventer.
Straatwieder.
Strandjutter.
Strandvoogd.
Strandwerker,
Stremster.
Strenglospluizer.
Strengen m aakster.
Strengenopklossemnaker
Strilckenmaakster.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOBEN,
(Behanger^)
(Dekenstikkerü)
(Kunstmeststoffenfab.)
(Chem. ververij)
(Katoenfabr.)
(Papierfabr.)
(Cartonfabr.)
(Papierfabr.)
(En vei'soh. bedrijven)
(Vischbewerking)
(Riviervisscherg)
(St^fselfabr.)
(Fabi'icage)
(Suikerfabr.)
(Handel)
(Pettenfabr.)
Zeevaart)
Binnenvaart)
Borstelfabr )
Wollenstoffenfabr.)
Kleedingindustrie)
Fabricage)
(Olie- en stopverfmakerii)
Glasfabr.)
Leerlooierij)
Rjjstpellerij)
Thelephoonaauleg)
Fabr. v. houtwaren)
Kerk dienst)
(Openbare werken)
(Publ. yerrnakelijkli.)
(Reiniging)
(Handel)
(Reiniging)
(Verkeer)
(Gemeente dienst)
(Openbare werken)
(Pjjpenfabr.)
(Katoenververij)
(Fabr. v. kaarsenpitten)
(Visohnettenfabr.)
(Schoenfabr.)
46
1b
bd
bd
7c
15c
Ua
Ua
Ua
Ua
Ui
196
lid
12a
12a
17c
20h
la
21e
21d
66
15c
la
bd
ód
\e
9fl
lia
12/;
6a
33c
4c
4e
24/

XIJVI
lis
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DB BEROEPEN BEHOOEEN.
VOO II BEKOMEN UEBOEPEN.
BEDBIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAAUTOE
DB BEKOEPEN BEHO0BEN.
VOOHGEICOMEN BEROEPEN.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN-
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEH0OKEN,
%
H § S A
%M g?
VOOROEKOMEN BEROEPEN.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEFIOOKEN.
ir
Teekenaar.
Teekenbehoeften.
Teen.
Teenbosser.
Teenscliiller.
Teensnjjder.
Teenwerker.
Teenensnjjder.
Teenenschiller.
Teenen te waterbrenger
Teenenuitschieter.
Teer.
n
Teerder.
Tegelbrander.
Tegeldrager.
Tegelperser.
Tegelpoetser.
Tegelvoriner.
»
Tegel vuiler.
Tegels.
Tegenhouder.
Tekker.
Telegraaflijnhersteller.
Telegraafwachter.
Telegrafist.
Telegrambesteller.
Telegramm enbureau -
houder.
Teleplioonbeambte.
Telephonist.
Telephoönaanlegeer.
Teller.
Teister.
Terpaarde.
Terpentijn.
Terracotta-artikelen.
Terreinarbeider.
Terreinwerker.
Thee.
Theebladen.
»
Theemeleerder.
Thesaurier.
Tichelbaas.
Tichelaar.
(Yrjje beroepen)
(Handel) .
(Hoûtteelt)
n
(Stroobewerking)
(Teenenhandel)
(Fabricage)
(Handel)
(Cichoreifabr.)
(Vloertegelfabr.)
»
(Ceraentsteenfabr.)
(Glasfabr.)
(Vloertegelfabr.)
(Tegelfabr.)
(Vloertegelfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
( Scheepsbouw)
(Cacaofabr.)
(Telegraafaanleg)
(Spoorwegen)
(Telegrafie)
(Brandweer)
(Telegrafie)
(Téléphonie)
»
(Telephoonaanleg)
(Papierfabr.)
(Wasch- en strykinr.)
(Handel)
»
(Fabricage)
(Zwavelzuurfabr.)
(Gasfabr.)
( Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Kruideniersvak)
(Spoorwegen)
(Steenfabr.)
Uf
20e
20a
\U
\U
\UQb
20a
20a
20a
20a
ba
20a
llf
Ulc
lc
'U
Ie
ld
lc
lc-d
20d
13a
17e
12b
21a
21e
21e
21c
21e
21e
126
14a
7c
20a
la
5»
I6o
20c
llb
20d
20c
21a
lc
lc
Tiendschatter,
Timmerlieden.
Timmermansgereedschappen.
Tin."
Tindraaier.
Tingieter.
»
Tinmouteur.
Tinpletter.
Tinsorteerster.
Tinwerker,
Toetster.
Toger (lijndrijver)
Toger.
Toiletartikelen.
Tolbazen.
Tolgaarder.
Tolk.
Tolknecht,
Tonneulegger.
Tonnenruan.
Tonhenspoeler.
Tonnenwerker.
Tooneelknecht.
Tooneel-machinisten.
Tooneelspeler.
Toonkunstenaar.
Toonzetter.
Topper.
Torenuurwerken.
Torenwachter,
Toraster.
Toi'pedisten.
Torpedomaker.
Touw.
Touwafslager.
Touwbaas..
»
Touwer.
«
Touwmaker.
Touwpluizer.
Touwslager.
«
Touwspinner.
Touwsplitser.
(Kroondoniein)
(Bouwvak)
(Handel)
(Fabricage)
fHandel)
(Metaalwarenind.)
»
(Tingieterjj)
(Metaahvarenind.)
(Tinpletterü)
(Loodplettery)
(Metaalwarenfabr.)
(Capsulenfabr.)
(Veenderijen)
(Binnenscheepvaart)
(Handel)
(Verkeer)
(Vrye beroepen)
(Vervoerwezen)
(Loods wezen)
(Reiniging)
(Bierfabr.)
(Margarinefabr.)
(Tooneel)
(Vrije beroepen)
(Orgelfabr.)
(Wasch- en strykinr.)
(Fabricage)
(Gemeente dienst)
(Stoffenverver^)
(Krijgswezen)
(Fabr. van wapens)
(Fabricage)
(Handel)
(Touw slagerij)
(Zeildoekfabr.)
(Bontweyerij)
(Leerlooierij)
(Dryfriemenfabr.)
(Mattenfabr.)
(Fabr. v. br eeuw werk)
(Touwslagerij)
(Zeevisschery)
(Touwslagery)
(Cocosmatweverij)
ia
20A
11*
20a
116
116
116
116
116
116
116
10c
2\d
206
216
216
24o
216
29w
Ad
I7ó
Ml
2ii
2U
\2d
7c
12c?
316
7c
29*
122
15/'
20h
\hf
15c
15c
9a
96
66
15/'
w
19a
lof
66
Touwwerk.
Traan.
n
Traankooker.
Traanstoker.
Traceur.
Tradewerkster.
Trainer.
Tramrijtuigen.
Tramkaavtjes.
Translateur.
Transporteur.
Trappenmaker.
Trapper.
Tras.
jt
Treinpoetser.
Trekker,
*
n
Trekwerker.
Trembaas.
Tremster.
Tremmer.
Tren/er.
Trepmnn.
Triangelmaakster.
. Triangelkapster.
Triangelafklopster.
Tricot
Truster.
Trommeler.
Trosseerder.
Ti-ÖP-
Ti'gpdrukker.
Tuigen.
Tuinarchitect.
Tuinbouwschoolhouder
Tuiningmaker.
Tuinman.
»
Tuinspeciën.
Tuinzaden.
Tulle.
Turbineur.
Turbinewerker.
•Turf.
Turf aanvoerder.
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
jOliefabr.)
(Zeevisschei'ü)
(Macbinefabr.)
(Capsulenfabr.)
(Vrije beroepen)
(Fabricage)
(Handel)
(Vrye beroepen)
(Expeditie)
(Tirmnervak)
(Boekdrukker^)
(Fabricage)
(Handel)
(Spoorwegen)
(Borstelfabr.)
(Goudenkettingfabr.)
(IJzerindustrie)
(Fabr. v. Suikerw.)
(Margarinefabr.)
(Tabalcsp^penfabr.)
(Cartonfabr.)
(Kappersvak)
(Vleeschhandel)
(Aardewerkfabr.)
n
»
(Fabricage)
(Handel)
(Trypfabr.)
(Oliefabr.)
(Sajetfabr.)
(Fabricage)
(Fabr. van trijp)
(Handel)
(Tuinbouw)
(Onderwijs)
( Waterschapsdienst)
(Tuinbouw)
(Huiselijke dienst)
(Handel)
«
(Raffinaderij)
(Styfselfabr.)
(Handel)
(Glasfabr.)
20A
56
20A
bb
19a
12a
116
24s
18*
20A
24o
2ïf
3a
16
20a
21a
"66
lia
116
176
111
H
•14a
7c
20c
ld
ld
ld
16c
206
lbo
5b
156
15c
15c
20/i
18c
25
32
18c
27
20a
20/i
20Ô
17c
17 d
20d
Ie
Turf drager.
Turfdroogmaler.
Turfgraver.
Turfkruier.
»
Turflader.
Turfmaker.
Turfmeter.
»
Turfopmaker.
Turfscbipper. '
Turfsteker.
Turfstrooisel.
Turfteller.
»
Turftouner.
Turftrekker.
Turfvezel.
Turfvlotter.
Tweerneiv
»
»
Twitter.
Tw|jg.
Twijner.
Twynder.
»
n
Tijdschry'ver.
Tijman.
Typewriters.
„ (reparateur)
Typografen.
XJ.
Uitdi'ager.
»
H
»
Uitdrukker.
Uitgever.
Uitgloeier.
(Veendery)
(Turfhandel)
(Veenderij)
(Cartonfabr.)
(Veenderij)
»
(Turfhandel)
(Waterschapsdienst).
(Veendery)
(Binnenvaart)
(Veenderij)
(Fabricage)
(Handel)
(Steenfabr.)
(Pannenfabr.)
(Turfstrooiselfabr.)
(Turfhandel)
(Veendery)
(Fabricage),
(Glasfabr.)
(Tapijtweverij)
(Katoenspinnerij)
(Sajetfabr.) _
(Touwslager^')
(Handel)
(Sajetfabr,)-
(Wollengarensfabr.)
(Katoenspinner^')
(Zeildoekfabr.)
(Macliinefabr.)
(Binnenscheepvaart)
(Handel)
(Boekdrukkei'ij)
(Aardewerkfabr.)
»
(Handel)
(Steenfabr.)
(Broodbakkerü)
(Kammen- en püpenfabr.)
(Bro.odbakkenjen)
(Handel) _
(G lasgloeilichtköusenfabr.)
10c
20a
10c
10c
10c
14a
10c'
10c
20a"
'62
10c
20d
10c
10c
20A
lc
lc
10c
2(M
10c
15a
Ie
15c
156
156
16f
20«
156
156
156
15c
12a
2\d
20A
20/i
Sa
ld
• ld
• 20A
lc
ïii
6c
176
20e
5a

XliVIII
XLIX
VOORGEKOMEN BEEOEPEN.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEltOEPEN BEHOOBEN.
VOOHGEKOMEN BEROEPEN.
BEDllIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAAUTOE
DE BEROEPEN BEUOOBEN.
VOORSEKOMEN BEHOEPEN.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOREN.
VOOltGEKOMEN BEROEPEN.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOREN.
TJithaler.
Uitkruier.
uitlegger.
Uitnemer.
Uitplukster.
Uitpbetster.
Uitroeper.
Uitruimer.
Uitschieter.
Uitslooter.
Uitsnijder.
Uitscïnetsttsr.
Uitstootster.
'Uittelster.
Difctrelcker.
Uitveiler.
Uitzetter.
üitzoeker.
Uurwerken.
V.
Vaatwerk.
Vaatwerkuitstoomer.
Varensgezel.
Varkens.
Varkensbeerenhouder.
Varkensblazen.
Varkenshaar.
Varkensringer.
Varkensslager.
Varkenshaarschoonmakei')
Vaten.
Vatenroller.
(Pannenfabr.)
(Steenfabr.)
(Sigarenfabr.)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Fabr. van katoen)
(Schoenfabr.)
(Marktwezen)
(Klompenmakerij)
(Wasch- en stnjkinr.)
(Reiniging)
(Schoenfabr.)
(VleeschllOuwerij)
(Kaashandel)
(Pijpenfabr.)
(Bon twe verg)
(Wasch- en strykinr.)
(Steenfabr.)
(Marktwezen)
(Vloertegelfabr.)
(Pannenfabr.)
(Grondwerk)
(Capsulenfabr.)
(Gomfabr )
(Kammen enpijpenfabr.)
(Vrouwenconfectie)
(Wasch- en strykinr.)
(Capsulenfabr.)
(Loodpletterij)
(Boonenhandel)
(Fabricage)
(Handel)'
(Handel)
(Margarinefabr.)
(Zuivelfabriek)
(Zeevaart)
(Binnenscheepvaart)
(Handel)
(Veehouderij)
(Handel)
»
(Veehouderij)
(Vleeschbewerking)
(Borstelfabr.)
(Handel)
(Bierfabr.)
lc
Ie
17 2
Ie
15c
96
21h
6a
lc
id
96
11 h
20e
ld
15c
lc
lc
21A
Ie
lc
4c
116
hd
6c
la
Ie
116
116
20c
12d
20//.
20/i
m
17 As
21c
214
20(7
186
20a
20a
186
\lh
66
20A
Ho
Vatenspoeler.
n
Vatentransporteerder.
Vatenwasscher.
Vee.
Veeartsen.
Veedrijver.
Veefokker.
Veehoeder.
Veehouder.
Veeknecht.
Veemhouder.
Veenarbeider.
Veenman.
Veeren.
Veerenzuiveraar.
Veerenbereider.
Veerenstoomer.
Veerpachter,
Veerman.
Veerpontwaarnemer.
Veerschipper.
Veevoeder.
»
Veger.
Veldarbeider.
Veld vruchten.
Vellen.
Vellenblooter.
Vellen sorteerder.
Vellenspoeler.
Veldwachter.
Vendnknecht.
Vendumeester.
Vensterglas.
Ventilatie-inrichtingen.
Verbandartikelen.
Verbandstoffen.
Verbandmeester.
Verdamper.
Verdeeler.
Verdeelmeester.
Verdeelstoeler.
Verduurz. levensmidd.
(Zuivelfabr.)
(Bierfabr.)
(Branderij)
(Bierfabr.)
(Handel)
(Vr;je beroepen)
(Veehouderij)
(Veehouclel•ij)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Verkeer)
(Veendei'ü)
(Honcîel) .
(Beddenfabr.)
(Binnenscheepvaart)
n
(Waterschapsdienst)
(Zeevisscherü)
(Spoorwegen)
(Stoombootreederij)
(Fabricage)
(Handel)
(Jutefabr.)
(Tuinbouw)
(Handel)
(vVolwasscherij)
(Zeemleerindustrie)
(Papierfabr.)
(Bescherm, vari dieren)
(Rijles)
(Gemeente)
(Marktwezen)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Heelkunde)
(Raffinaderij)
(Katoenspinuerjj)
(G-emeentefhantien)
(Katoenspinner^)
(Fabricage)
(Handel)
17*
I7o
17n
17o
24e
186
186
186
17n
21/c
10c
10c
206
• 76
76
lb
32
21o
2 lof
17»
20c
15c
18c
20c
20«
9a
14a
24s
29c/
316
21//.
116
15e
20//
17c
156
156
170
20e
Verelithe.
Verensmid.
Verfbereider.
Verfhoutmaler.
Verfmaker.
Verfmaakster.
Verfmaler.
Verfmeester.
Verf oliën.
Verfstoffen.
Verf waren.
Verfwrjj ver.
Verguld er.
Vergukbverk.
Verlegster.
Verlooder.
Verloskundige.
Verhuizingen (ondern.)
Verhuurkantoorhouder.
Vérificateur.
Verkoophuishouder.
Verlakker.
Vermicelli.
Vernikkelaar.
Vernis.
Vernisgeefster.
Vernisgevèr.
Vernismaler.
Vernisstoker.
Verniswerker.
Vernisser.
Verpakker.
(Fabricage)
(Spoorwegen)
(Aardewerkfabr.)
(Katoenververij)
(Verstoffenfabr.)
(Capsulenfabr.)
(Verfstoffenfabr.)
(Aardewerkfabr,)
(Ohem. wasscherij)
(Katoenververij)
(Onderwas)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Boekdrukker^)
(Aardewerkfabr.)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Fabr. van spiegels)
(Kunstnijverheid)
(Machinefabr.)
(Boekbindery)
(Handel)
(Papierfabr.)
(Glas in loodzetterjj)
(Vrije beroepen)
(Expeditie)
(Verkeer)
(Boekdrukkerij)
(Marktwezen)
(Hoeden- en militaire
équipements!;.fabr )
(Schilderwerk)
(Blikindustrie)
(Fabricage)
(Metaalwarenfabr.)
(Fabricage)
(Vloertegelfabr.)
(Aardewerkfabr.)
»
(Fabr. van vernis)
(Aardewerkfabr.)
»
(Steendrukkerij)
(Schilderwerk) .
(Fabr. van rieten
meubelen)
(Verschill. industiïën)
lc
21a
UI
15rf
hd
11/j
hd
ld
7c
Vod
310
20a
20h
hd
20/t
20/t
3«
ld
Ie
Ie
86
12a
14ft
'20f
14a
46
24»
21/
21Jb
la
8b
in
.176
116
56
lc
U
ld
hb
U
ld
36
86
66
Verpleger,
Verschieter.
Versl
ever.
Verstelnaaister.
Verstekker.
»
Vertinner.
Vervener.
Verver.
Verf ster.
Vervoerder.
Verwarmingstoestellen.
Verzilveraar.
Vestenmaakster.
Vet.
Vetafdoener.
Vetafmaker.
Vetopmaker.
Vetsmelter. •
Vetsteker.
Vetwaren.
Veterwerkster.
Vezelkruier.
Vezelzoeker.
Vicaiis-generaal.
Vice-president.
Vice-voorlezer.
Victualiën.
Viltwaren.
Violist.
Visch.
Vischafslager.
Vischdroger.
Vischhakenmaakster.
Vischuitlegger.
(Verpleging)
(Papierfabr.)
(Brandenj)
(Vrge beroepen)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Kleedingind.)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Lystenniakerij)
(Fabr. van geè'm. ijzer)
(Fabr. van turf)
(Kaarsenfabr.)
(Kastenmaker}])
(Oliefabr.)
(Fabr. van ijzeren
meubelen)
(Fabr. van geëni. ijzer)
(Papierfabr.)
(Bontweverij)
(Katoenververij)
(Wolververij)
( Capsulenfabr.)
(Aardewerkfabr.)
(Fabricage)
(G-las- en spiegelfabr.)
(Kleermakerij)
(Handel)
(Fabr. v. vleeschwaren)
(Kaarsenfabr.)
(Fabr. v.vleeschwaren)
(Margarinefabr.)
(Handel)
(Bandfabr.)
(Aardappelmeelfabr.)
(Kerkelijke dienst)
(Rechtswezen)
(Kerkelijke dienst)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Vrije beroepen)
(Handel)
(Marktwezen)
(Vischbewerking)
(Metaalbewerking)
(Marktwezen)
26
14»
17n
24»
lln
la
Ie
6«
116
10c
56
6a
56
116
116
14a
15c
\bd
lBd
116
ld
12a
Ie
la
20«
17 A
17A
17A
56
17//
17*.
111
20h
15e
17d
lid
33a
29c
336
•20c
15e
206
ff
20c
21A
17»
116
.2 IA

VOORGEKOMEN BEROEPEN'.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DB BEEOEPEN BEHOOREN.
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIESST WAAIITOB
DE BEROEPEN BEHOOREN.
VOORQEKOMEN BEROEPEN.
KEDBIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOItEN.
ïjljl
II"
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAAIITOB
DE BEROEPEN BEHOOREN.
fff,
* g 11
II"
Vischloodgieter.
Vischnetten.
Vischroqker.
Vischschoonra aalcster.
Vischsnijdstel'.
Vischtuigmaker.
Vischzouter.
Visscherij-artikelen.
Visscher (zee).
„ (rivier).
Visiteur.
Vitrage.
Vlaggedoek.
Vlaggedoek.
Vlaggenmaker.
Vlaggenverhuurder.
Vlas.
»
Vlasafval.
Vlasboeren.
Vlaspakker.
Vlasschooner.
Vlaswerkster.
Vleohter.
Vlechtraeester.
Vleesch..
Vleeschafval,
Vleeschhouwer.
Vleeschrooker.
Vleeschwnren.
Vleeschzouter.
Vleescher.
Vlekkenreiniger.
Vletter.
Vletterman.
Vloeibaas.
Vloerder.
Vloerganger.
Vloerlegger.
Vlokkenmaalder.
Vlotten
Vlouwvisscher.
Voddenraper.
Voddenzoeker.
Voederkneoht.
(Vischhakenfabr.)
(Fabricage)
(Vischbewerking)
(Touwslagerjj)
(Vischbewerking)
(Handel)
(Zeevisscherij)
(Riviervisscherjj)
(Rijksdienst)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Vlaggedoekfabr.)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
x
(Landbouw)
Vlasindustrie.
(Stroohulzenfabr.)
(Bandfabr.)
(Handel)
»
(Vleeschbewerking)
»
(Fabricage)
(Vleeschbewerking)
(Leerlooierjj)
(Chemische wascherjj)
(Steenfabr.)
(Zeevaart)
(Binnenscheepvaart)
(Papierfabr.)
(Distilleerder^)
(Landbouw)
(Bouwvak)
(Pannenfabr.)
•(Bouwvak)
(Handel wollenstoffenafval)
(Houtzagerjj)
(Zeevisscherij)
(Handel)
n
(Veehouderij)
116
lbf
m
lli
lbf
m
20//,
19a
196
29/c
20d
15c
20d
15c
20d
15a
20a
20«
18a
15a
15a
66
15e
20c
20/t
17/J
17/t
17/?
17/*
9a
7c
lc
21e
21d
14a
17n
18a
4a
lc
46
20h
b'a
19a
20/j
20/t
18Ô
Voedster (minnen).
Voeger.
Voerder.
Voerman.
Voerwerker.
Vogelkooien.
Vogelkooimaker.
Vogelkweeker.
Vogelvanger.
Vogels.
Voïster.
Volder.
Volksgaarkeulcenhouder
Volkskoffiehuishouder.
Volkskosthuishouder.
Voorblazer.
Voordraaier.
Voorhouden
Voorlezer.
Voorman.
Voorperswerker.
Voorproever.
Voorslager.
Voorwerker.
Voovzichter.
Voorzanger,
Voorsten.
Vormaarde.
Vormdooper.
Vormenschapper.
Vormer.
(Verpleging)
(Metselvak)
(Electr. gloeilampenfabr.)
(Vervoerwezen)
(Landbouw)
(Handel)
(Fabr. v. jjzerwaren)
(Veehouder}])
(Jacht)
(Handel)
(Appreteerdenj)
(Vlaggedoekfabr.)
(Wollendekensfabr.)
(Hotelwezen)
(Glasfabr.)
(Tytrb
p y )
(Scheepsbouw)
(Kerkelgke dienst)
(Kaarsenfabr.)
(Oliefabr.)
(Distilleerderij)
(Stnedery)
(Draadn.spijkerfabr.)
(Machiuefabr.)
(Scheepsbouw)
(Gasfabr.)
(Spoorwegen)
(Oliefabr.)
(Klompenmaker^ )
(IJzergietery)
(Sajetfabr.)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Bosclicultuur)
(Spoorwegen)
(Schoenfabr.)
(Kerkelijke dienst)
(Blikindustrie)
(Handel)
(Pannenfabr.)
(Steenfabr.)
X
(Pannenfabr.)
(Glasfabr.)
(Kaarsenfabr.)
(IJzergieterij)
(Oapsulenfabr.)
26
ia
124
21&
18a
20d
Ub
18b
19c
15c
15c
g
21g
21g
U
15c
13a
hb
5b
17n
Ub
12a
13a
16a
21a
hb
6a
17n
18d
21a
%
336
20a
lc
lc
'ie
lc
Ie
6b
Ub
Ub
Vormer.
Vormgieter.
Vormhoader.
Vorrakweeker.
Vormlediger.
Vormlosser.
Vormmaker.
»
Vormneerlegger.
Vormpoetser.
Vormschoonmaker.
Vormsteker.
Vormwasscher.
Vormwerker.
Vormzand.
Vormersbaas.
Vouwbaas.
Vouwer,
Vouwstor.
»
Vrachtrijder.
Vi'achtschipper.
Vrachtvaarder.
Vroedvrouwen.
Vruchten.
Vruchtenmoes.
Vruchtensappen.
Visboeren.
Vrijman.
Vuilvisscher.
Vuilnisophaler.
Vuilnisvaarder.
Vuiler.
»
»
X
tl
Vulder.
Vuurmakers.
»
Vuursfceen.
Vuurstoker.
»
(Cartonnagefabr.)
(Oacaofabr.)
(Kaarsenfabr.)
Glasfabr.)
Houtteelt)
Oacaofabr.)
(Pannenfabr.)-
(Aardwerkfabr.)
(Pijpenfabr.)
(Steenfabr.)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Glasfabr.)
»
(Steenfabr.)
(Tabaksfabr.)
(Handel)
(IJzergieterü)
(Zeildoekfabr.)
(Capsulenfabr.) .
(Boekbinderij)
(Mantelfabr.)
(Wasch- en strykinr.)
(Zeildoekfabr.)
(Expeditie)
(Binnenvaart)
(Expeditie)
(Vnje beroepen)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Landbouw)
(Graanhandel)
(Reiniging)
(Landbouw)
n
(Dropfabr.)
(Lucifersfabr;)
(Inktfabr.)
(Meubelfabr.)
(Oartonfabr.)
(Siroopfabr.)
(Mineraalwaterfabr.)
(A-ppreteerdery)
(Fabricage)
(Handel)
n
(Aardewerkfabr.)
(Cartonfabr.)
14&
17e
hb
Ie
Wd
17e
lc
ld
ld
U
U
Ie
Ie
\c
17 2
20a
116
15c
11&
146
la
lc
15c
•21/'
21d
2\f
246
20c
17,9
Hm
20c
18a
20c
id
18a
18a
5a
5c
5d
6a
Ua
lid
Hm
lhd
ho
20d
20A
ld
14a
Vnurtorenwachter.
Vuurvaste artikelen.
Vuurwapenen.
Vuurwerker.
Vuurwerkmaker.
Vjjlenharder.
V^jlBnlcapper.
Vijlenmaker.
w.
Waagdrager.
Waagmeester.
»
Waarzegger.
Wafelbakker.
Wagenaar,
Wagenknecht.
Wagenlader.
Wngeniichter.
Wagenmaker.
Wagenschilder.
Wagensmeer.
»
Wagenverhuurder.
Wagenvuller.
Wagenwasscher.
Wagens,
Wagentjestrekker.
Walbaas.
Waldieper.
Walgeldenpachter.
Walkapitein.
Walker.
Waller.
Walknecht.
Walser.
%
X
n
»
»
Walknecht.
Wannenmaker.
Wannen.
Wanner.
Wapens.
(Zeevisscherij)
(Handel)
»
(Uzersmederij)
(Vuurwerkfabr.)
(Vijlennlakerij)
X
X
(Veemhouderij)
(Papierfabr.)
(Marktwezen)
(Vrije beroepen)
(Fabr. van voedingsm.)
(Landbouw)
(Verschill. industriën)
(Steenkolenmijn)
(Spoorwegen)
(Fabr. van wagens)
(Gemeentereiniging)
(Fabricage)
(Handel)
(Vervoerwezen)
(Pannenfabr.)
(Omiusbus-Mji.)
(Fabricage) .
(Handel)
(Pannenfabr.)
(Zeevisscherjj)
(Openbare werken) .
(Binnenscheepvaart)
(Expeditie)
(Wollenstoffenfabr.)
(Pannenfabr.)
(Zeevaart)
(Staniolfabr.)
(Metaalwarenind.)
(Papierfabr.)
(Wollendekensfabr.)
(Cacaofabr.)
(Margarinefabr.)
(Capsulenfabr.)
(Fabr. van houtwaren)
(Handel)
(Rijstpellerjj)
(Fabricage)
19a
20a 1
2Qh
Ub
hc
Ub
Ub
Ub
211c
14a
21/i
24s
176
18a
10&
21a
186
id
hb
2 Oh
21b
lc
21b
136
20A
lc
19a
4c
21d
21/'
15c
lc
21c
116
116
Ua
15c
17e
171
116
6a
20/t
17a
12e

VOORGEKOMEN BEROEPEN.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOREN,
ij a
llrj
M
SafÜ
S* 'S
Hffl Cfl
S'il 8>
si 5
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
BEDRIJVEN OP TAKKEN' VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOREN.
Ik
? M w 'S
s! ju $ oo
1A«
H S
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOREN.
•
t onder- 1
waartoe I
en zijn 1
:nt.. 1
Jïr
LUI
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
1
DEDRIJVEN OF TAK1CEN VAN
DIENST WAARTOE
DE BEROEPEN BEHOOREN.
tl!*
»g,||
1 > I
Wapenpoetser.
Was.
Wasbleeker.
Waschartikelen.
Waschbaas.
Waschbleeker.
Waschbordenmaker.
Wasdoek.
Wasscher.
»
*
Waschhuishouder.
Wasclikornmenmaker.
Waschlieden.
Wasclirekster.
Waschverzender.
Waschvrouw. •
Wateiboer.
Waterdrager.
Wateremmermaker.
Water en vuurverkooper.
Waterfltter.
Watergraaf.
Waterkantoorpersoneel
Waterklerk.
Waterleidingondern.
Waterman.
Watemiolenaar.
Waterbeproever.
Waterschuimer.
Watertapper.
Waterwaarnemer. •
Waterijker.
Watten.
Wattenlegger..
Wattenmaker.
Waxinelicht.
Weefmeester.
Weefstoeler.
Weenermeid.
Weesmoeder.
Wees vader.
Wegbrengster.
Weger.
(Wapenfabr.)
(Handel)
(Fabr. van was)
(Handel)
(Wasclï- en strykinr.)
(Reiuiging)
(Fabr. van houtwaren)
(Fricage)
(Handel)
(Steenfabr.)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Zeemleerindustrie)
(Wolwassclierjj)
(Sajetfabr.)
(Reiniging)
(Aardewerkfabr.)
(Waschinrichting)
(Expeditie)
(Fabr. van zuivelprod )
(Pannenfabr.)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Glasfabr.)
(Zinkbewerkhig)
(Handel)
(Bad- en zweminr.)
(Waterschapsdienst)
(Openbare werken)
(Zeevaart)
(Drinkwatervoorz.)
(Zeevaart)
(Waterschapsdienst)
(Waterleiding-expl.)
(Reiniging) _
(Gemeentedienst)
(Rijkswaterstaat)
(Gemeentedienst)
(Fabricage)
(Fabr. van watten)
(Dekenstikkei'ij)
(Fabricage)
(Wollenstoffenfabr.)
» i
(Kaarsenfabr.)
(Verpleging)
n
(A ardewerkfabr.)
(Verschill. industriën)
12e
20a
56
206
7c
7c
6a
9c
20a*
lc
Ie
9a
15a
156
7c
ld
lc
7e
21/ 7
17/r:
lc
Ie
Ie
116
20/*
7c
32
4c
21c
17p
21c
32
17»
U
31 r/
291
31

! i.i
LIV
VOOBGEKOMEN BEBOEPEN.
BEDRIJVEN OP TAKKEN VAN
DIENST WAÀBTOE
DE BEIIOEPEN BEHOOBEN.
VOOHGEKOMEN BEBOEPEN.
BEDBIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAAUTOB
DE BEROEPEN UEHO0EEN.
VOORGEKOMEN BEBOEPEN.
BEDRIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAARTOE •
DE BEROEPEN BBHOOREN.
VOORGEKOMEN BEROEPEN.
BEDBIJVEN OF TAKKEN VAN
DIENST WAABTOE
DE BEB0EFEN BEH00BEN.
Mi
Zalf.
Zalfbereider.
Zalfpotjesmaker,
Zangeres.
Zalmdrijver.
Zalmvisscher.
Zagenscherper.
Zagensteller.
Zagenvijler.
Zager.
Zand. •
Zandman.
Zandblazer.
Zancldroger,
Zandkruier.
»
Zandrflder.
Zandscliipper,
Zaudstrooister.
Zandtrekker.
»
Zanduitzever.
Zandvormer.
Zandwasscher.
Zandwerker.
»
Zandzifter.
Zandzuiger.
Zander.
»
Zeegras.
Zeegrasperser.
Zeemanshuisliouder.
Zeemleder.
Zeemleeropmaker.
Zeemtouwer.
Zeep.
n
Zeepmaker.
Zeepsclieepper.
Zeepsnijder.
Zeepstoker.
Zeepwerker.
Zeepzieder.
Zeevisscher.
Zeevolkverhuurder.
Zeewier.
(Handel)
'Chera. nijverheid)
Aardewerkfabr.)
Vr}ie beroepen)
Riviervisschei'ij)
[Houtzagerij)
[Fabr. van vijlen)'
(Helmhoedenfabr.)
(Handel) _
(Handel in zand)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Steenfabr.)
(Zandgraver}])
(Steenfabr.)
(Pannenfabr)
(Binnenvaart)
(Pannenfabr.)
(Openbare reiniging)
(Handel in rivierzand)
(Ijzerindustrie)
(Steenfabr.)
( Pannenfabr.)
(Machinefabr.)
(Zandgraver}]")
(Pannenfabr.)
(Openbare werken)
(Pottenbakker}])
(Steenfabr.)
(Handel)
„
(Zeevaart)
(Fabricage)
(Zeemleerfabr.)
»•
(Fabricage)
(Handel)
(Inktfabr.)
(Zeepfabr.)
H
»
(Zeeppoederfabr.)
(Zeepfabr.)
(Zeevisscher}])
(Zeevaart)
(Handel)
20/t
5a
ld
2ig
196
196
6a
6a
116
7a
20a
20d
Ie
lc
la
lc
lc
21d
lc
id
20a
116
Ie
lc
12a
1er
i„
ICT
lc
lc
4c
lc
lc
20a
20a
21c
9a
9a
9a
56
206
5d
56
56
56
56
56
19a
21c
20a
Zegenbaas.
Zegels,
Zeildoek.
»
Zeildoekwever.
Zeilenroller.
Zeilmaker.
Zeilmakersartikelen.
Zeefzuiveraar.
Zendelingen.
Zenger.
„
Zetter.
Zettelbaas.
Zetteler.
»
Zetter.
Zeven.
Zevenmaker,
Zever.
Ziedhuisknecht.
„
Ziekenoppasser.
Zifter.
. (gist)
Zilverdrijver.
Zilversmelter.
Zilversmeden.
Zilversm idsfournituren
Zilverstamper.
Zilverwerken.
Zink.
Zinkinlegster.
Zinketser.
Zinkwerker.
a
n
Zinkwit.
Zoetwerker.
Zolderknecht.
Zoldei'werker.
Zoöloog.
Zoomster.
(Zalmvisschery)
(Handel)
(Fabricage)
(Handel)
(Zeildoekfabr.)
(Linoleumfabr.)
(ScheepsbouAv)
(Handel)
(Aardappelmeelfabr.)
(Vrp beroepen)
(Kerkel. diensten)
(Wasch- en strykinr.)
(Bleekerg van stukg.)
(Pannenfabr.)
(Glasfabr.)
(Katoenspinnery)
(Bontweverij)
»
(Fabr. van katoen)
(Efjlcsdienst)
(Handel)
(Fabr. van houtwaren)
(Gomfabr.)
(Zeildoekweverij)
(Zoutbewerking)
(Buiten gest. verpl.)
(in gest. verpleging)
(Inktfabr.)
(Gist- en spiritusfabr.)
(Fabr. kerkornamenten)
(Goud- en zilverfabr.)
(Handel)
(Goud- en zilverfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Papierfabr.)
(Boekdrukker^)
(Aardewerkfabr.)
(Loodgieter^)
(Fabr. van zinkwaren)
(Fabricage)
(Cacaofabr.)
(Oliefabr.) §
(Waschinrichting)
(Graanhandel)
(Vr^je beroepen)
(Katoendrukkerij)
196
20e
15c
20A
15c
9e
13a
20/i
lid
24r
336
Ie
lbd
lo
U
156
15c
15c
15c
29/c
20A
6«
hd
15c
11 r
26
26
bd
17»
8c
11a
lia
20/'
lia
11a
116
20a
14a
3»
U
ia
116
bd
He
56
7c
20c
24»»
15d
Zout.
Zoutexploitant.
Zoutdrager.
»
Zouter.
Zouter van ansjovis.
Zoutsmelter.
Zoutstoker.
Zoutzieder.
Zuidvruchten.
Zuivelbereid. artikelen.
Zuivelconsulent.
Zuivelmoer.
Zuiveraar.
Zuiveraar v. drinkwater
Zuivermaker.
Zmir.
Zuurgebouwarbeider.
Zuurperser.
(Handel)
(Zoutbewerking)
(Zoutfabr.)
(Zeevisscherfl)
(Margarinefabr.)
(Zeevisschery)
(Zoutfabr.)
(Handel)
»
Vrije beroepen)
Veeteelt)
Openbare reiniging)
(Drinkwater-expl.)
(Glas- en spiegelfabr.)
(Handel)
(Fabr. v. schietkatoen)
(Zwavelzuurfabr.)
20c
17r
17f
171
19a
17r
17r
20e
20/t
24.4
186
id
lip
U
20c
5c
ha
Zwaaier.
Zwanenhouder.
Zwarter.
Zwartsel.
Zwartverver.
»
Zwavelzuur.
Zwavelstokken.
Zweepmaker.
Zweminrichtinghoudnv.
Zwemmeester.
Zwemvestenmaker.
Zwikker.
Zwingelaar.
Zwoerder.
Zyde.
Zijdegaaswever.
(Houthandel)
(Veeteelt)
(Schoenfabr.)
(Handel)
(Wollenstoffenfabr.)
(Sajetfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Zadelmaker^)
(Reiniging)
Onderwas)
Kleedingindnstrie)
Schoenfabr.)
Vlasfabr.)
(Draadnagelfabr.)
(Fabricage)
(Handel)
(Fabr. van z^de)
20a
186
96
20«
lhd
156
5a
5c
20a!
96
7c
25
7a
96
15a
116
15e
206
15c

BIJLAGE
II.
Systematische indeeling der beroepen bij de bewerking van de
8 8te algemeene tienjaarlijksche volkstelling gevolgd. ')
I. Fabr. van aardewerk,
slas. kalk en steen.'
a. Qraven van zand, kiezel,
klei en mergel.
Blokbrekers.
Grintgr avers.
Kiezelgravers.
Mergelblokbrekers.
Steenbrekers.
Steenkloppers.
. Zandkruiers.
Zandwasschers.
Zandwerkers.
b. Fabr. van cement, gips,
kalk, tras enz.
Fabr. van gips.
„ , kalk.
Kalkbranders.
Kalklaskers.
Kalkssevers.
Fabr. van krijt.
Krijtmalei's.
Fabr. van teekenkriji;.
, tras.
„ „ cement.
c. Fabr. van steenen dakpannen,
draineerkmen
en ander grof aardewerk
(inel. steenen parketol,).
Fabr. van blikken.
„ „ metselsteen.
„ „ molensteenen.
» » steen.
Aardladers.
Aardni akers.
Af dragers.
Afknippers.
Afladers.
Aflossers.'
Afslagers.
Af stekers.
Afstrflkers.
Baggeraai's.
Bakkenschrappers.
Bakkensoppers.
Bakkenspoelsters.
Baki^ders.
Bladenopbrengers.
Bosarbeiders.
Bouwkundigen.
Draagsters.
Droogstokers.
Glanseerders.
Grondladers.
Gronclrjiders.
Grondkruiers.
Grondschi eters.
Grondspoorders.
Grondvaarders.
Grondwerkers.
Haagmeesters.
Hagers.
Hittengeleiders.
Hittenryders.
Inkmiers.
Inschuivers.
Inslaansters.
In stekers. .
Inzetters.
Karrijders.
Kleiaanvoerders.
Kleigravers of delvers.
Kleiladers.
Kleivaarders.
Kruiers.
Leembeslagers.
Leemdelvers.
Leemgravers.
Lcemkruiers.
Modderkruiers.
Moddermakers.
Machinewerkers.
Machinepoetsers.
Natmakers.
Neerslaanders.
Omzettei's.
Opleggers.
Opsnijdei's.
Opstekers.
Optassers.
Opzetters.
Opzichters.
Ovenkruiers.
Ovenstokers.
• Paavdenoppassers.
Paardengeleiders.
Pakzetters.
Persers.
Presbazen.
Schabuls. -
Schippers.
Slikwerpers.
Snjjders.
Soi'teerders.
Spitters.
Spoelers.
Spoorrgders.
Stapelsters.
Steenbazen.
Steendragers.
Steenmakers.
Steenmengers.
Steenovenbazen.
Strijkers.
Tichelaars.
Turftellers.
Uitdraagsters.
Uitkruiers.
Uittrekkers.
Vletters.
Vormenschrappers.
Vormers
Vormneerleggers.
Vormwasscher s.
Wasschers.
Zanders,
Zanddragers.
Zandkruiers.
Zandvormers.
Fabr. van pannen.
Bakkenmakers.
Bladslagers.
Bladstrjjkers.
Dakpanmakers.
Draaiers.
Estrikwerkers.
Hulpvormers.
Kleikneders.
Kleimakers.
Kuipspitters.
Oliër van kleikoeken.
Opkruiers.
Panafsnijders.
Panbakkersbazen.
Pannendragers.
Pannenbakkers.
Pannenmakers.
Pannenruders.
Panovenbazen,
Panvormers.
Panzetters.
Schavers.
Uithalers.
Vloergangers.
W'allers
Waterboeren.
Zandvormers.
Fabr. van pannen en tegels
vereenigd.
Aardvoerdérs.
Droogmakers.
Inhalers en malers.
Inrijders.
Inscheppers.
Inslagers.
Karladers.
Ketelmannen.
Kleimolenaars.
Kleiwerkers.
Machinebazen.
') Behalve de _ onder elke industrie genoemde beroepen komen in de meeste bedrijven nog voor a. technisch
personeel^ d.z. ingenieurs, technologen, scheikundigen, opzichters en dergeljjken. &. personeel in algemeenen dienst,
o. machinisten en stokers, d, voerlieden, schippers en p'ersoneel voor de expeditie, e. magazjjnpersoneel, ĥ kantoorpersoneel
en ff, beroepen die met de eigenhjke industrie geen verband houden en die in de uitkomsten der beroepstelling
bij elk bedrijf niV.onder1jjl£ zjjn genoemd.

Maalders.
Modeleurs.
Overslagers.
Panwerkers.
Rechtlegsters.
Slikwerpers.
Stalknechts.
Steenkeerders
Steenkloppers.
Steenrechters.
Sfceenstippers.
Stekers.
Teekenaars.
Tegelbranders.
Tegelvullers.
Tichelbazen.
Turftellers.
Uitzetters.
Yloergaugers.
Vormendoopers.
Vormers.
Vormlossers.
Wagentjestrekkers.
Wagenvullers.
Waterboeren.
Zandrijders.
Zandstrooisters.
Z andwerkers.
Zandzifsters.
Zetters.
Fabr. van vloertegels.
Aangevers.
Aardbewerkers.
Àardmengers.
Aardpersers.
Afldoppers.
Bankwerkers.
Brikkenbakkers.
Oassetteninzetters.
Courwerkers.
Droograakers.
Indragers.
Inzetters.
Opdragers.
Ovenwerkers.
Poleerders.
Polisseurs.
Schrijnwerkers.
Schuurders.
Sorteerders.
Steenborstelaars.
Steenhouwers.
Tegelvormers.
Tegeldragers.
Uitzetters.
Vernisgeefsters.
Fabr. van buizen.
! Oilindervullers.
Kleivaarders.
j Kleiwerkers.
J Kleipakkers.
j Fabr. van draineerbuizen.
, „ grof aardewerk.
Bloem pottenm akers.
Draaiers.
Fabr. van Fayencekachels.
Handsnyders.
Invullers.
Pottenbakkers.
Zanders.
Fabr. van parketvloeren.
„ , granietvloercn.
„ „ cementsteen.
Oementsteenwerkers.
Tegelpersers.
Fabr. van kunststeen.
Marmerschilders.
Fabr. van ijzercement.
Oem entgieters,
IJzervlecliters.
Fabr. van verelithe.
d. Fabr. van fijn aardewerk
en porselein.
Fabr. van porcelein enz.
Aangevers.
Aarddragers.
Aardladers.
Aardkloppers.
Aardkneders.
Aardmalers.
Aardmengers.
Aardpersers.
Af dragers.
Afwaschters.
Af draaiers.
Afldopsters.
Afveegsters.
Bakafdraaiers.
Bakkenmakers.
Babkenvormers.
Bakkenvullers.
Bijdragers.
Biscuitdraagsters.
Biscuitschilders.
Bordenstempelaars.
Bordendraagsters.
Bordenmakers.
Bordenvernissers.
Bordenuitzoeksters.
Boutenmakers.
Casettenbinders.
Cassettenm akers.
Cassettenpoetsers.
Collebonspersers.
Courpoetsers.
Oourwerkers.
Courwegers,
Doordraagsters.
Drukkers.
Doorgevers.
Draaiers.
Garessenmakers.
Garneerders.
Garnisseurs.
Gipsbybrengers.
Gipsvormers.
Gipswei'lcers.
Glazuurders.
Graveerplatenmakers.
Grondschilders.
Grondwerkers.
Hengelkappers.
Holvormers.
Houfcdragers.
Inpnkkers.
Inzetters (v. cassetten)
Kalibervylers.
Kann endrukkers.
Kaunenschilders.
Klaarm akers.
Koekvormers.
Kolenbij vaai'ders.
Kolendragers.
Kolenlossers.
Komrnenmakers.
Kopergraveurs.
Kopjesdrukkers.
Kopjesmakers.
Marsemakers.
Modelmakers.
Modelschilders.
Moffenstoker.
Moulendragers.
Mouleurs.
Muurtegelmakers.
Nachtpottenmakers.
Opdragers.
Opplaksters.
Ovenmakers.
Ovenpoetsers.
Ovenstokers.
Ovenvegers.
Ovenwerkers.
Ovenwerker bydragers.
, incasseerder,
. inzetter.
Ovenwerker uitpakker.
„ uitcasseerder.
, zaïidziftster.
Oververguldsters.
Patronensnyders.
Persdoekreinigsters.
Plankendr aagsters.
Platwerkers.
Plavuisenmakers.
Poetsvrouwen.
Polysters.
Porceleindrulckers.
Porceleinsljjpers.
Porceleinvormers.
Pottenbakkers.
Pottenmakers.
Pottenniannen.
Prentendrukkers.
Prentensnyders.
Puinstorters.
Riemenrepareerders.
Scheepslossers.
Schilders.
Schotellossers.
Schotelmakers.
Slypers.
Spoori'emmers.
Staalgraveurs.
Steenkappers.
Stroolossers.
Tri angelaf kloppers.
Triangelkapsters.
Tellers (aardewerk).
Triangelmakers.
uitdragers.
Uitdragers, (in droogkamers).
Verfbereiders.
Verfmalers.
Vergulders.
Vernisgeefsters.
Vernismalers.
Vernissers.
Ver nis werkers.
Vervoerders.
Vormers.
Vuurstokers.
Waschkornrnemnakers.
Wegbrengsters.
Wegers (aardewerk).
Zaklcenwegers.
Zalfpottenmakers,
Fabr. van terracottaartikelen.
Modelmakers.
Plateelbakkers.
Potgieters.
Fabr. van tegels.
Aanschuivers.
Opstekers.
Porceleinraakers.
Schilders.
Snyders.
Steenschilders.
Tegelvormers.
Fabr. van tabakspypen.
Draaiers.
Glanssters.
Gltizeersters.
Easters.
Kleiarbeiders.
Kleimaalders.
Piksters.
PÜpenniakers.
P^peupaldcers.
Pijpentremmers.
Rollers,
Snolsters.
Sorteerders.
Stremstfirs.
Tremsters.
Uitschietsters.
Vormmakers.
Krammers van aardewerk.
Ornam entgieters.
Ornamentmakers.
e. Fabr. van glas englamen
7 • J 7
•ononoerpen, hnstal en
spiegels,
Fabr. van glas, flesschenen
spiegels.
Aanheffers.
Aanvangers.
Aanzetters.
Af dragers,
Aschbranders.
Aschdragers.
Aschzifters.
Boncheurs.
Borstelsorteerders.
Buigers.
Oaneurs.
Draaiers.
Flesschenmakers.
Flesschensorteerders.
Gemengmakers.
Gernengrjjders.
Gcmengzettevs.
Gieters.
Glasblazers.
Glasbranders.
Glasetsers,
Glasgraveurs.
Glasinbindsters.
Glasinpakkers.
Glasmakers.
Glaspersers.
Glaspoeleerders.
Glaspressers.
Glassorteerders,
Glasspoelsters.
Glasuitzoeksters.
Glaswasschers.
Glaszoekers.
Guillocheurs.
Houtzagers,
Iudragers.
Inleggers.
Inzetters.
Keiers.
Kluitschrappers.
Koekvormers.
Mandenmakers,
Metaalgraveerders.
Molenaars.
Opdragers.
Opdrjjvers.
Pakkers.
Persers.
Pypenkloppers.
Plaatswerkers.
Platmakers.
Plegers.
Polgsters.
Potten vullers.
Pottenmannen.
Profielmakers.
Releveurs.
Roosterschoonmakers.
Scher venbranders.
Schervenzoeksters.
Schoonwasschers.
Schuurders.
Sjouwers.
Slippers,
Slypers.
Snyders.
Souffleurs.
Spiegelglasmakers,
Spiegelmakers.
Spiegelvergulders.
Steenvormers.
Stellers.
Stoppensljjpers.
Tegelpoetsers.
Turfaanvoerders.
Turfvlotters,
Uitnemers.
Vergulders.
Verstekkers.
Verzilveraars.
Voorblazers.
Vormers.
Vormhouders.
Vonnpoetsers.
Vormschoonmakers.
Vorrastekers.
Wasschers.
Waterboeren.
Waterdragers.
Zaudblazers.
Zetters,
Zuivermakers.
TT T"i 1 •
II. Bewerking van
diamant en andere
edelsteenen en gesteenten
OtiWvll VVlli
a. Bewerking van diamant.
Di amantklovers.
Diamantslypers.
Brillantslypers.
Brillantsnijders.
Brillantverstellers.
Diamantslypers.
Diamantverstellers.
Diamantwerkers.
Diamantzetters.
Kapslypers.
Kapsnijdstei's.
Kapverstellers.
Molendraaiers.
Pleldcensl^pers.
Potjongens.
Puin in elkaardraaiers.
Roosjesslijpers,
Roosjessnijders.
Roosjesverstellers.
Schroevendraaiers.
Schyvendraaiers.
Slypersbaas.
Sorteerders.
Steenzetters.
Diamantsnydery.
Schyveriscliuurders.
Verhuurders van
diamantslijpersmolens.
III. Boek- en steendrukkerij,drukken
van hout-, koperen
staalgravures en
photographie.
a. Boekdrukker^ (inclusief
correctors), 'ook gemeentelijke
en landsdrukkerij.
Boekdrukkers (ook gemeentelyke
en landsdr.)
Afdekkers.
Correctors.
Courantendrukkers.
Couranten vouwers.
Draaiers.
Electro-stereotypers.
Galvaniseurs.
Gommers.
Guillotscheerders.
Klapperdrukkers.
Kruiers.
Labelmaaksters,
Lampenkapdrulckers.
Letterzetters.
Lynotype-operateurs.
Operateurs.
Papieruitneemsters.
Perforeerders.
Photografen.
Plaksters.
Pletters.
Smoutwerkers.
Smoutzetters.
Stereotypers.
Trappers.
Typografen.
Verfwryvers.
Zinketsers.
b. Steendrukkervj en het
drukken van hout-,
koper- en staalgravures.
Graveurs.
Houtgraveurs.
Houtplaatsny'ders.
Plaatdrukkers.
Bokjongens.
Gry'ners.
Handpersers.
Inleggers.
Lampenkapdrukkers.
Photolithografen.

IV
'V
Plaatdrukkers
Platenkleurders.
Polychromeurs.
Slapers.
Snelpersdraaiers,
Steenslypers.
Teekenaars.
Vemissers.
Steendrukkers.
Aftrekkers.
Etsers (zincogr.)..
Etsers (photochem.).
Gommers
Handpersdrukkers.
Eetoucheurs.
•b. Photographie.
Photografen.
Drukkers.
Retoucheurs.
IV. Bouwbedrijven,
openbare werken,
reiniging.
a. Bouwen van huizen en
fabrieken (^inclusief aanleg
van gas- en waterleiding
en centrale verwarming,
steenhouwen
en mar mei-bewerking,
architecten, teekenaars
en opzichters.
Huizenbouw.
Architecten.
Bouwkundigen.
Bouwk. teeken aars.
Ingenieur-architect.
Opzichters.
Aannemers.
Heibazen.
Heipaalrijders.
Keetknechts.
Koptouwhouders.
Paardenwerkers,
Palensleepers.
Roggelaars.
Vrachtrijders.
Fundeeringrnakers of
-werkers.
Grondboorders.
Metselaars.
Invoegers.
Kalkböuwers.
Kalkblusschers.
Kalkbereiders.
Opperlieden.
Pleegsmannen.
Steendragers.
Steenzetters.
Steigermakers.
Stellingmakers.
Voegers.
Steenhouwers en fabr. van
marmer war en.
Hakkers.
Marmerpoljjsters.
Marmersljjpers.
Molensteen scherpers.
Opwryvers.
Rotswerkers.
Polisseurs.
Schuurders.
Schoorteenmantelfabr.
Steenbakkers.
Steenkloppers.
Steenscherpers.
Steenzagers.
Timmerlieden.
Loodgieters.
Voormannen.
Zinkwerkers,
jers van gas- en
waterleiding.
Bankwerkers.
Gasfitter s.
Kraansluiters.
Pompenboorders.
Pompenmakers.
Dekkers.
Dakdekkers.
Dekkers.
Dakbinders.
Inbinders.
Leidekkers.
Molendekkers.
Rietdekkers.
Stroodekkers.
Houtcementdekkers.
Asphalteurs.
Asphaltdekkers.
Kalkpikeurs.
Molenmakers.
Molenstellers.
b. Afwerken van huizen.
Pleisteraars.
Excelciorplatengieters.
Gipsgieters,
Gipsvormers.
Grottenbouwers.
Modelleurs.
Mouleurs.
Ornamentsn|jders.
Plakkers.
Pleisteraars.
Rietdrijvers.
Stuoadoors.
Vloerleggers (mozaïk).
Witters.
Schilders.
Huisschilders.
Glazenmakers.
Glas in loqdzetters.
Looddraaiers.
Polychromeurs.
Verlooders.
Behangers.
Naaisters.
Plukjongens.
Stoffeerders.
c. Overige bouwwerken niet
huizenbouw betreffende.
Adviseurs.
Beambten (publ.werken).
Controleurs.
Directeuren.
Dijkopzichters.
Opzichters.
Personeel (waterkan
toor Amsterd.).
Teekenaars.
Aannemers.
Aardwerkers. •
Betonwerkers.
Granietvloerleggers.
Grondwerkers.
Houtleggers.
Kanaalbewerkers.
Moddervlotters.
Mounier werk ers.
Nortonputmakers.
Ploegbazen.
Polder werkers.
Strandwerkers.
Uitzetters (grondwerk.)
Waldekkers.
Welpypboorders.
Duikers en helmduikers.
Dijkwerkers.
Keienleggers.
Krttnverkers.
R^js werkers.
Steenen rjjswerkers.
Steenleggers.
Steenzetters.
Baggerlieden.
Bakschippers.
Molenbaas.
Ploegbazen.
Zandzuigers.
Straatmakers.
Ploegbazen.
Straatleggers.
Wegwerkers.
Brugbouw.
Brugwerkers.
Boorders.
Spoorleggers.
d. Beiniginy van bouwwerken,
tcegen en straten.
Glazenwasschers.
Schoorsteenvegers.
Zuiveraars van gebouwen.
Openbare reiniging.
Aschkar lieden.
Baggerlieden.
Baggermolenaars.
Commandeurs.
Desinfecteurs.
Drekmannen.
Gotenschuurders.
Ierschippers.
Kamerjagers.
Kolkruimers.
Kuilruimers.
Ontsmetters.
Putscheppers.
Rateljongens.
Staalbaas.
Staalknechts.
Stalknechts.
Straatvegers.
Straatwieders.
Tonnenmannen.
Uitstooters.
Vuilvisschers.
Water schuimers.
Zandtrekkers.
V. Chemische nijverheid.
a. Chemische nijverheid
(incl. apotheker).
Apothekers.
Provisors.
Fabr. van drop.
Drop werkers.
Vullers.
Zalfbereiders.
Ohemisten.
Drogisten.
Fabr. van asphalt.
Dekkers.
Kokers.
Fabr. van chemicaliën.
Beenderenstampers.
Bottensorteerders.
Fabr. van aether.
. „ ammoniak.
„ „ bloedloogzout.
„ , calcarium.
. „ chinine.
. „ - essencen.
H „ glycérine.
r „ houtteer. '
„ „ insectenpoeder.
„ „ koolfceerproducten.
a „ monoleïne.
„ „ poetsmiddelen.
., „ salmoniak,
„ „ salpeter.
n „ schoensmeer.
Breiwerkers.
Distillateurs.
Pekwerkers.
Afdampers.
Fabr. van soda.
. „ teer en pek.
„ . zwavelzuur.
Kneedsters.
Zuurpersers.
Flesschenpakkers.
Kamerwachts.
Ketelstokers.
Krakers.
Loodbranders.
0 venmannen.
Pottenjongens.
Terreinarbeiders.
Fabr. van eau de cologne.
Cartonsnijders.
Etiquettenplakkers.
Striksters
Fabr. van parfumeriën.
Fabr. van haarwater.
Fabr. van haarlemmerolie.
Fabr. v. photografleprepar.
Fabr v. gasgloeiliclitkousen
Impregneersters.
Kousenmakers.
Naaisters.
Uitgloeiers.
Fabr. van verbandstoffen.
b. Fabricage van kaarsen,
olie, vernis, vet, zeep.
Fabr. van kaarsen.
Afbreeksters.
Arb. % rageerkamers.
Arb. '/d koekenkamer.
Bleekers.
Distillateurs.
Draadsnyders.
Etiquettenplaksters.
Gietmeiden.
Glansters.
Glycerinbereiders.
Hulpdistillateurs.
Inrolsters.
Inpaksters.
Kaarsendragers.
Klossenwindsters.
Koekennmkers.
Looggieters.
Ontvetters.
Persknechts.
Persers.
Pittenmaaksters.
Plakkers.
Pletsters.
Sjomvers.
Sleepers.
Sngdsters.
Stempelroeiden.
Stofselkooksiers.
Vetsmelters.
Ververs.
Vorengieters.
Vormers.
Wasbleekers.
Weenermeiden.
Wrijfsters.
Fabr. van olie.
Blokmakers.
Harenmakers.
Koekrgders.
Lijnkoekmakers.
Meelkneehts.
Middelknechts.
Modderjongens.
Notenmalers.
Oliefitters.
Plotters.
Pompers.
Spoelders.
Steenmalers.
Steenknechts.
Traankokers.
Trommelaars.
Ververs.
Voorperswerkers.
Voorwerkers.
Wagenknechts.
Wegers.
Zolderknechts.
Olieslagers.
Arnanuensis..
Branders,
Builenstoppers.
Flesschen vullers.
Koekenslagers.
Koekenbrekers.
Koekendragers.
Koekenbakkers. .
Koeknmkers.
Koekjongens.
Koekpersérs.
Koeksnyders.
Koektrekkers,
Koekzngers.
Oliepersers.
Olieslagers
Fabr. van beenolie.
B , traan en levertraan.
Fabr. van vernis.
Vernisstokers.
Fabr. van lak.
Kokers
Lakstokers.
Lakvormers.
Fabr. van smeer en wagensmeer.
Fabr. van zeep.
Etiquettenplakkers.
Inpakkers.
Plakkers.
Zeepscheppers.
Zeepzieders.
Zeepsiiyders.
Zeepstokers.
Fabr. van zeeppoeder.
Inpakkers.
Mengers.
Molenjongens.
Overgooiers.
Pakjes dichtmakers.
Pakjesmakers.
Plakkers.
Zakjesplakkers.
Zeepwerkers.
Pabr. van loog.
Olie- en loogmakors.
?abr. van waxinelicht.
Inpaksters.
c. Fabricage van entplofbare
stoffen, lucifers,
vutirmakers.
?abr. van buskruit.
Kruitwerkers.
Tabr. van schietkatoen.
Katoenmengers.
Katoenzuiveraars.
?abr. van patronen.
„ K lucifers.
Doppers.
Kadersdraaiers.
Vullers.
Fabr, van zwavelstokken.
„ „ vuurmakers.
Vuurwerkmakers.
d. Fabricage van verfstoffen,
kunstmest en
lijm.
Fabr. van beenzwart.
Beenbranders.
Beenstampers.
Bofctensorteerders.
Fabr. van blauwsel.
Blauwselzevers.
Fabr. van indigo. •
„ loodwit.
Branders.
Loodwitwerkers.
Fabr. van stopverf.
, O.-I. inkt.
„ „ verfstoffen.
Afwegers.
Bijtskleurstofmakers.
Draaiers.
Iupakkers.
Malers.
Meekrapdragers.
Molenaars.
Verfmakers.
Verfmalers.
Fabr. van olie en stopverf
vereenigd.
Blokmakers.
Harenmakers.
Krgtmalers.
Lakstokers.
Nachtblokmakers.

vr
VII
Naslagers.
Persers.
Pietjongens. •
Stopverfm akers.
Fabr. van meekrap.
x , lakmoes.
, , zinkwit.
Fabr. van kleurstoffen.
. „ drukinkt.
, „ inkt.
Flesschenspoelers.
Flesschenvullers.
Inktbereiders.
Inpakkers.
Vuiler potlooddoosjes.
Zeepmakers.
Zifters.
Fabr. van gom.
Gonikrabbers.
Uitzoeksters.
Zevers.
Fabr. van lijm.
Eesters. '
Lijmdragers.
Lijmgieters.
Lymzieders.
Fabr. van machinepoeder.
» „ kunstmest.
„ „ superphosphaten
» » guano.
Mengers.
Schifters.
Scheppers
Smelters.
Stoffenmengers.
Stoffendragers.
Zakkensluiters.
Zakkenvullers.
Zakkendragers.
VI. Hout-, kurk-,
stroobewerking,
snij- en draaiwerk
van verschillende
stoffen.
b. Houtbewerking (exclusief
timmerlieden).
Beeldhouwers.
Biljardm akers.
Fabr. van borstelhout.
Borstelhoutboorders.
Borstelhoutm akers.
Houtdraaiers.
Fabr. van houtwaren..
Bouwzichtstelenmakers.
Ciseleurs.
Dambordmakers.
Draaiers.
Hoxitsitijders.
Harkenmakers.
Kleurdei's.
Kraanzagers.
Fabr. van houten parketvloeren.
Fabr. van krakken.
Krukkenzagers.
Mangelmakers.
Pinnemnakers.
Fabr. van sohietjes.
Schietjesboorders. •
Sohietjesdraaiers.
Schoppenmakers.
Spoelenmakers.
Stovenmakers.
Wannenmakers.
Waschbordeuniakers.
We verskamm enm akers.
Wringenmakers.
Fabr. vanjalouziën.
„ . leesten.
„ „ ^sten.
Beeldhouwers.
Fretters.
Lijsfconnmkers.
LUBiens!^^^
Mouleurs.
Passepartoutmakers.
Schuurders.
Verstekkers.
Fabr. van meubels.
Afwerkers.
Àntieksnijders.
Beeldhouwers.
Behangers.
Draaiers.
Drukkers. •
Gladwerkers.
Kastenmakers.
Kastenstoppers.
Kerfsnüders.
Lintzagers.
Meubelmakers.
Meubelstoffeerders.
Ornamentsnijders.
Passement werkers.
Politoerders.
Schilders.
Schrijnwerkers.
Stijlwerkers..
Tafelmakers.
Vergulders.
Ververs.
Vullers.
Fabr. van raarnhorren.
, , mattenstoelen.
, „ stoelen.
Blokwerkers.
Boensters.
Kappenschelpers.
Klaarmakers,
Matters.
Modelmakers.
Opmakers.
Beemakers.
Snijders.
Sportensnijders.
Stoelen draaiers.
Stoelenstekers.
Fabr. van run.
Schorsmolenaars.
Fabr. van sigarenkisten.
Planken dragers.
Sigarenlcistenniakers.
Fabr. van speelgoed.
Houten mandenbodemmakers.
Houtbereiders.
Fabr. van klompen.
Afschrappers.
Af'werkers.
Betrekkers.
Boomenrooiers.
Boorders.
Hakkers.
Hoolders.
Klompenververs.
Uitruimers.
Voorwerkers.
Brandhoutmakers.
Doodkistenmakers.
Kachelhoufcnakers.
Kistenmakers.
Groenververs.
Kantrecliters.
Kelderkistmakers.
Kistenspijkeraars.
Klaarmakers.
Opklampers.
Pakkistmakers.
Spijkermannen.
Koffermakers.
Kuipers.
Bodemzagers.
Boomenomkappers.
Droog- en natwerkers.
Duigenmakers.
Kleinwerkers,
Zaagjongena.
Fabr. van hoepels.
Bandenschrappers.
Bandsnijders.
Hoepelbuigers.
Hoepelmakers.
Houthakkers.
Reepniakers.
Modelmakers.
Fabr. van houtwol.
Houtzagers.
Beitelslijpers.
Cirkelzagers.
Fineerzagers.
Ho utfiguurz agers.
Houtschavers.
. Kanthakkers.
Kolendragers.
Lattendrogers.
Plankendragers.
Plankendrogers.
Plankenzagers.
Schulpers.
Strijkers.
Vlotters.
Zagenscherpers.
Zagenstellers.
Witwerkers.
Fabr. van vogelkooien-
Bamboesbewerkers.
Draadbewerkers..
Muizenvalmakers.
Rijswerkers.
Fabr. van lakwerlc.
„ , timmermansgereedschappen.
Heftensnijders.
Zevenmakers.
b. Kurk-, stroo-, borstelen
vlechtwerk.
Fabricage van bezems en
boenders.
Bezembinders.
Bezemmakers.
Heiboendermakers.
Fabr. van borstels.
Bandzagers.
Bankwerkers.
Binders.
Boorders.
Borstelmakers.
Cirkelzagers.
Draaiers.
Haarbereiders.
Haarkaramers.
Haarmengers.
Haarschoonmakers.
Haarwasschers.
Haarwerkers.
Houtboorders.
Houtsjouwers.
Inpakkers.
Intrnkkers.
Kammers
Knippers.
Kwastenmakers.
Penseelmakers.
Poetsers.
Politoerders.
Polijsters.
Schuurders.
Slijpers.
Stoppel aarsters.
Trekkers.
Varkenshaarschoonmakers.
Ververs.
Fabr. van kurken.
Kurkensnijders.
Sorteerders,
Fabr. van mandenwerlr.
Bodemmakers.
Griendensorteerders.
Korf ui akers.
Mandenmakers.
Snoeiers.
Teen werkers.
Fabr. van matten. •
Garenwinders.
Haarspinners.
Mattendrogers.
Mattenmakers.
Mattenvlechters.
Ropenmakers.
Strikkers.
Touwm akers.
Touwsplitsers.
Fabr. vo.n rieten matten.
Rietmakers.
Rietsnijders.
Riet werkers.
Rotting vlechters.
Fabr. van rieten meubelen.
Draaiers.
Stoelenlaksters.
Vernissers.
Stoelenniatters.
Fabr. van stroowaren.
Fabr. van stroohulzen.
Bindsters.
Hulzenm akers.
Kappers.
Knippers.
Knoopsters.
Pekkers.
Persers.
Poppenmakers.
Stikkers.
Vlechters.
Werklieden i. d. Blindeninrichtingen.
c. Snij- en draaiwerk van
andere stoffen dan hout
en metalen.
Baleinsnijders.
Fabr. van kammen en
pijpen.
. Doozenplakkers.
Figuurteekenaars.
Hoornbranders.
Hoorndraaiers.
Hoornpressers.
• Inpakkers.
Kammenmakers.
Kammensnijders. '
Kammenspitters.
Kammenvijlers.
Kunstdraaiers.
Platensorteerders.
Polijsters.^
Tandensnyders.
Uitdrukkers.
Uitzoekers.
Fabr. van meerschuimen
pijpen.
Pijpenm akers.
Slijpers.
Sorteerders.
Fabr. van ivoren artikelen.
Ivoordraaiers.
Heftensnijders.
Handboogmakers.
Fabr. van knoopen.
Knoopenbranders.
Knoopenmakers.
Knoopenopnaaisters.
Notensnijders.
Steenmolenaars.
Spinpijpenmakers.
Zagers van verschillende
stoffen.
VII. Kleeding en
reiniging.
a. Vervaardiging vanJeleeding
(inclusief haarbewerkers),
wandelstokken
en parasols.
Kleermakers.
Coupeurs.
Grootwerkers.
Plisseurs.
Staalmaaksters.
Vestenmakers.
Fabr. van pelterflen.
Bontwerkers.
Costumiers, maken van
costumes,
Coupeuses.
Dameskleermakers.
Knipsters,
Plisseerders.
Striksters.
Uitzoekers,
Fabr. van mantels.
Knippers.
Naaisters.
Speldsters.
Stempelaars.
Vouwsters.
Fabr. van corsetten.
Baleinenmaaksters.
Corsettenraakers.
Oogjesmakers.
Zwemvestenmakers.
Fabr. v. hemden enboorden.
Strijksters.
Fabr. van hoeden en petten
Garneersters.
Hoedenmakers.
Hoedenvervormers.
Lintendruksters.
Machinestiksters.
Petkleppenmakers.
Pettenmakers. ,
Stoomers.
Fabr. van kunsthaarwerk
Haarbereiders.
Haarwasschers.
Haarwerkers.
Fabr. van mutsen.
Mutsenmaaksters.
Mutsenplooiers.
Fabr. van stroohoeden.
Breisters.
Modisten.
Naaimachinestikkers.
Naaisters.
Stopsters.
Verstelnaaisters.
Fabr. van militaire hoeden,
equipementstukken enz.
Klokkenmakers.
Ver! akkers.
Zagers.
Fabr. van parapluies en
parasols.
Aani'ügers.
Coupeuses.
Knipsteis.
Montuurmakers. '
Opspansters.
Overspansters.
Stellenmakers. t
Stikkers,
b. Vervaardiging van bedden,
matrassen, gestikte
dekens enz.
Fabr. van bedden en
matrassen.
Bedden makers.
Matrassenmakers.
Veerenstoomers.
Fabr. van dekens.
Dekenschoonmakers.
Dekensnijders.
Dekenstikkers.
Dekenvouwster.
Dekenzoomsters.
Krassers.
Naaisters.
Oplegsters.
Stoffeersters.
Wattenmakers.
Fabr. van bedveeren.
Sorteerders.
Veerenbereiders.
Zuiveraars' van veeren.
Fabr. van kapok.
Aanlangsters.
Kapoktrekkers.
c. Reiniging (inclusief chemische
toattscherijj,
barbiers, badhoudevs,
bleekervj en ververij (voor
zooveel niet tot de textiele
nijverheid behoorende).
Bad- en zweminricbiingen.

VIII ,
Badhouders.
Badknechts.
Badkoetshouders.
Badmeesters.
Badvrouwen.
Directeuren.
Gas- en •waterfitters.
Barbiers.
Kappers.
Frenzers.
Posticheurs.
Chemische wasschenj en
ververij.
Borcluursters.
Detacheurs.
Draaiers.
Filiaalhoudsters.
Hau ds choen wasschers.
Hoedenwasschersl
Invochters.
Katoenstrgksfcers.
Keursters.
Mangelsters.
Naaisters.
Spanners.
Stoffenververs.
Strijksters.
Tornsters.
Verfmeesters.
Vlekkenreinigers. "
Deken wasschers.
Wasch- en strijkinrichtingen
en waschbleekerijen.
Afneemsters.
Afrolsters.
Bestellers.
Boeners.
Doorhalers.
Drooffmeiden.
Glansters.
Haaksters.
Inpakkers.
Keui'stevs.
Klanders.
Kleerkokers.
Kleermakers.
Letterwerksters..
Linnenmeisjes.
Mangelaarsters.
Opdoensters.
Ophangsters.
Oprollers.
Pakjesuitzoekers.
Paksters.
Pappers.
Platstrjjksters.
Reksters.
Schommelaars,
Smeevbazen.
Sorteersters.
Spoelers.
Stampers,
Stflfsters.
Teloters.
Toppers.
Uitschieters.
Uitzoeksters..
Verpakkers.
Vouwsters.
'Wasclibazen.
Waschbleekers.
Waschhuishouders.
Waschlieden.
Waschreksters.
Werksters.
Wringers.
Zengers,
Zolderknechts.
Zoldermeisjes.
Mangellieden.
Schoenpoetsers.
Mutsenwasschprs.
Strjjksters.
Tapütkloppers en tapijtreinigers.
VIII. Kunstnijverheid.
a. Beeldhouicers (exclusief
artisten m de beeldhouwers
die tot de groep
Vla behooren).
Beeldhouwers.
Figurist.
Beeldhouwers (kerk.kunst)
Fabr. van bouwkundige
ornamenten.
Fabr. van ornamenten.
b. Schilderwerk (exclusief
calligraphen).
Caligraaf.
Decoratieschilders.
Decoratieschilders
tooneel.
Kerksehilders.
Klokkenschilders.
Penseelschrjjvers.
b/h
GJasbranders en schilders.
Glas in loodzetters.
Plateelschilders.
Porceleinschilders."
Restaurateurs van schilderijen.
Verlakkers,
Kunstlakkers.
Vernissers.
Vergulders.
Beeldhouwer polychromeui's.
c. Graveurs en metalen
ornamentwcrh {exclusief
gasor namenten).
Oachetsnüders.
Oiseleurs ornamenten.
Zilverdrijvers.
Zilversmeden.
Emailleerders.
Fabr. van ridderorden.
Graveurs.
Glasgraveurs.
Graveurs (typographie).
Houtgraveurs.
Leergraveurs.
Ornamentm akers.
Rjjkspoststempelfabr.
Stempelniaker.
d. Naald werk en kunstbloemen
(inclusief militaire
ornamentm (ooor zoover
niet tot de textiele nijverheid
behoorende).
Fabr. van kunstbloemen.
Fabr. van dameskunsthandwevk.
Borduursters.
Borcluursters (.kerk. k.).
Borduurwerkers,
Battiksters.
Goudborduursters.
Haaksters.
Kantwerksters.
Fabr. van kunsthaarwerk.
Vernissers.
e. Overige kunstnijverheid.
Fab. van kerkornamenten.
Monfceerders.
Plaksters.
Kerkelijke kunst.
Beeldengieters.
Gipsvormers.
Gipswerkers.
Reparateurs van antiqui-»
teiten.
Aardewerkkramniers.
Fabr. vau galanteriën.
„ , luxe-artikelen.
„ , surprises.
„ „ grafkranzen.
Opzetters van vogels,.
Opzetters van dieren.
IX. Leder, wasdoek
en caoutchouc.
a. Fabricage van leder (inclusief
perkament) en
Al 4t/l A At ^1'l't Jth i-J il ii # 4| j>/ «4 É
verveu van letter.
Vellenblooters.
Fabr. van leder.
Blooters.
Eekmulders.
Ploutentrekkei's.
Krabbers.
Leerlooiers.
Leersnyders.
Leertouvvers.
Leerwasschers.
Magnssietmalers.
Molenaars.
OjitvJeeschers.
Pakhiüsknechts.
Stadsvillers.
Stanzers.
Stooters.
Touwers.
Vleeschers.
Huidenzouters.
Fabr. van zeemleder.
Blooters.
Splittevs.
Vellensorteerders.
Wassehers.
Werkmani/d ledermolen.
Zeemledermakers.
Zeemlederopmakers.
Zeemtouwers.
b. Fabricage van lederen
•voorwerpen (incl. schoenen
en handschoenen).
Fabr. van Schoenen.
Afnmaksters.
Afwerkers.
Boorsters.
Doornaaiers.
Doozenmakers.
' Garneerders.
Kappers
Knipsters.
Knoopenzetsters.
Laarzenstiltsters.
Leestklaar schoemverkm
akers.
Lederkleurders.
Lederuitsnijders.
Lederverwerksters.
Muilenmakers.
Oppenners.
Overhalers.
Pakknechts.
Pantoffelmakers.
Plakkers.
Poetsters.
Riemenmakers,
Ringsters.
Schafteumakers.
Schalmers.
Schifters.
Schoenlappers.
Schoenmakers.
Schrooiers.
Snijders.
Stanzers.
Stiksters.
Strikkenmakers,
Uitpoetsers.
Oitsnyders.
Voorzien ters.
Zwarters.
Zwikkers.
Fabr. van lederwaren.
„ B reisartikelen.
„ , drijfriemen.
Drijfriemenmakers.
Schavers.
Schifters.
Snijders.
Touwers.
Fabr. van blaasbalgen.
„ „ handschoenen.
Zadelmakerij.
Gareelmakers.
Haarmakers.
Leerlakkers.
Stikkers.
Zadelmakers.
Zweepmakers.
c. Fabricage van toasdoek
en caoutchouc.
?abr. van caoutchouc.
Gomwerkers.
Smelters.
Stempehnakers.
Fabr. van rüwielbanden.
„ „ wasdoek.
Drukkers.
Fabr. van linoleum.
Bloemdrukkers.
Drogers.
Drukkers.
Hennepkloppers.
Kurkmaalders.
Managers.
Mengers.
Oliebewerkers.
Plaatsnyders.
Pluizers.
Zeilenrollers.
X. Oer, steenkolen,
turf
a. Oergraoerij.
Delvers van pererts.
Oerbrekers.
Oerdelvers.
Oerrijdars.
Directeuren van tinmaatschappijen.
Directeuren van petroleummaatschappijen.
Boortechnikers.
b. Steenkolen (mijnwerk
en fabricage).
Expl. van steenkolenmijnen.
Aanslagers.
Arbeiders.
Directeuren.
Houwers.
Kólenschippers.
Kolenwerkers,
Kruiers.
Mijnwerkers.
Opscheppers.
Schappers.
Slepers.
Stokers.
Wagenladers.
Kolenbranders.
Pabr. van briquetten.
Baanwerkers.
Bedi^fvoerders.
Boorwerkmannen.
Bouwkappers.
Houtzagers.
Kolenaftrekkers.
Koolkappers.
KoolslBpers.
Leerhouwers.
Paardendrijvers.
Pompenknechts.
Scheppers.
Steigermakevs.
Wagenladers.
c. Turf en veenderij (graven
en beioerken).
Verveners.
Baggerlieden.
Droogmaaksters.
Greppelmakers.
Lijndrijvers.
Togers.
Turfdrageis.
Turfdroogmalers.
Turfgravei^s.
Turfkruiers.
Turfladers.
Turf makers.
Turfopmakers.
Turfstekers.
Türftrekkers.
Veenarbeiders.
Veenmannen.
Fabr. van turfstrooisel en
pluisel.
Draadmakers.
Inwevpers.
Lattenleggers.
Lattenzagers.
Pakkenvormers.
Pakkenwegers.
Pikwerkers.
Stakenmakei's.
Turftellers.
XI. Bewerking van
metalen.
a. Edele metalen en munten
Fabr. van gouden en zilveren
werken.
'
Affineerders.
Boetseerders.
Bruineerders.
Cantelleurs.
Oiseleurs.
Dradtrekkers.
Draadwerkers.
Draaaiers.
Gladwerkers.
Goudslagers.
Goudsmeden.
Graveurs.
Granaatwerkers.
Hoiiogekastmakers.
Horlogekettingmakei-s.
Kettingmakers.
Lepelmakers.
Monteurs.
Oorijzermakers.
Pletters.
Poetsers.
Polijsters.
Reperateurs.
Slypers.
Staalgraveurs.
Stempelgraveui'S.
Stempelsnijders.
Treksters.
Zilversmelters.
Zilversfcampers.
ByouterieAverkers.
Monteurs.
Diamant en parelzetters.
Juweliers.
Teekenaars.
b. Niet edele metalen, voor
jsoover niet tot groep JLII
en XIIIbehoorende (incl.
lettergieters en vervaardiging
van timmermansgereedschappen).
Fabr. van capsulen.
Afneemsters.
Bandenvouwers..
Bankjongens.
Bladzoekers.
Capsulenbewerkers.
Oapsulenmaaksters.
Döppenmakers.
Doppenstempelaars.
Draaiers.
Handlangers.
Insteeksters.
Inwerpers.

Kleursters.
Loodaaubrengers.
Merksters.
Onderbazen.
Opzetsters.
Plaatsnjjders,
Pletsters.
Poetsters.
Politoersters.
Smelters.
Snijders.
Sorteerders.
Spritsers.
Stanioolwerkers.
Stempelaars.
Tinpletters.
Toetsers.
Tradewerkstoi's.
Uitzetters.
Uitzoekers.
Verfmaaksters.
Verfsters.
Vonusters.
Vouwers.
Walknechts.
Fabr. van blikwaren.
Bandenmakers.
Blikslagers.
Bussenmakers.
Deksêlbe vesfcigers.
Draaiers,
Drukkers.
In s trumentm akers.
Kantsters. •
Knipsters.
Lakstokers.
Metaaldrukkers.
Metaalskjpers.
Opzichters.
Ovenisten.
Paksters.
Persers.
Poetsers.
Polgsters.
Schavers.
Schilders.
Sorteerders.
Stampers.
Verlakkers.
Yoorsten.
Fabr. v. ijzer en ijzerdraad.
Blikslagers.
• Boutenrnakers.
Branders in email.
Emailleurs.
Emailschilders.
Ertsscheppers.
G-loeiers.
Inpakkers.
Kappers.
Kernmakers.
Ketelmakers.
Kogelsmeden.
Kopervormers.
Leemvormers.
Ljjimnakers.
Moerenmakers.
Moertappers.
Nageljongéns.
Opdragers.
Optrekkers.
Pakket m akers.
Plaatwerkers.
Poetsers.
Polgsters.
Pressers.
Schilders.
Sjouwerlieden.
Slakkenscheppers.
Slapers.
Soldeerders.
Sorteerders.
Speciemakers.
Teekenaars.
Trekkers.
Yormersbazen.
Ijzersmelters.
IJzersnijders.
IJzervverkers.
Zanduitzevers.
Fabr. van klinknagels.
Künknageldrukkers.
Klinknagelmakers.
IJzerafsnyders.
Fabr. van draadnagels en
spijkers.
Blauwmakers.
Courwerkers.
Draadtrekkers.
Nagelgieters.
Nageluitzoekers.
Nagelverfcinners.
Pakkers.
Spijkermakers.
Spijkersorteerders.
Spijkervangers.
Stiftenmakers.
Tamboers.
Voorslagers.
"Wegers.
IJzerknippers.
Zwoerders.
Fabr. van alliminiumwaren.
„ „ brandkasten.
Boorders.
Schilders.
Fabr. van kachels.
Smeden.
Fabr. van metaalwaren.
Bankwerkers.
Bekleed ers.
Blikkeurders.
Blikslagers.
Bliksn|jders.
Blokkenleggers.
Branders.
Bronseurs.
Bruinmakers.
Ciseleurs.
Draadvlechters.
Drukkers.
Eraailleerders.
Forceerders.
F|jnsmeden.
Galvaniseurs.
G e\vi chtendraaiers.
Ge wichtenm akers.
Gieters.
Graveurs.
Kappenstriksters.
'Ketelboeters.
Kopergieters.
Koperslagers.
Loodgieters.
Matrijzenm akers.
Metaalbewerkers.
Metaalslijpers.
Metaalsnijders.
Monteurs.
Opdragers.
Opmakers.
Optrekkers.
Panneerders.
Plakkers.
Polsers.
Poljjsters.
Smeden.
Springveerdraaiers.
Stempelmakers.
Tindraaiers.
Tingieters.
Tinmonteurs.
Tin werkers.
Verlakkers.
Vernikkelaars.
Walsers.
Fabr. van metalen kammen.
„ „ metalen knoopen.
Fabr. van leihaken.
„ , harken.
„ „ boaten.
Boutenkee tmakers.
Boutensngders.
Klinkboutenmakers.
Fabr. van schoppen.
„ „ naalden.
„ „ spelden.
77 77 JT »»»»••
Scheurders.
Slijpers.
Fabr. van schaatsen.
„ „ Ijzeren
meubelen.
Bankwerkers.
Lakkers
Ververs.
Vuurwerkers.
Ijzerpoetsers.
Fabr. van staalwaren.
„ „ staaldraad.
„ „ taillebaleinen.
n » «ink. .
Afwasschers.
Afwegers.
Beeldengieters.
Bomwerkers.
Boorders.
Branders.
B|jtsers.
Ornamentgieters.
Oven «vei'kers.
Pletters.
Smelters.
Voorwerkers.
Vormers.
Vormersbazen.
Wateremmermakers.
Zinkwerkers.
Hagelgieters.
IJzergieters.
IJzervoerders.
Smeden.
Draaiers.
Hoefsmeden.
Slotenmakers.
Voorslagers.
Koper- en metaalgieters.
Geelgieters.
Kopergieters.
Koperstekers,
Politoerders.
Smeden.
Koperpletterg.
Schaarbedieners.
Spijkermakers.
Lettergieters.
Galvaniseurs.
Opruimers.
Loodpletters.
Loodgieters
Loodsmelters.
Polijsters.
Tinsorfceerders.
Uitzoeksters.
Loodgieter^.
Loodgieters.
Loodpletters.
Loodpunters.
Loodsn|jders.
Koper draaierij.
Koperslagers.
Koperslijpers.
Metaalschavers.
Metaalslijpers.
DraadvlechterSi
Fabr. van springveeren.
Draaiers.
Nortonpüpmakers.
Tingieters.
Vischhakenmakers.
Vischloodgieters.
Vogelkooimakers.
Vijlenmakers.
Draaiers,
Optrekkers.
V|jlenkappers.
Vjjlenharders.
Zagenv|jlers.
Fabr.van geëmailleerdyzer
Bankwerkers.
Blikslagers.
Branders.
Bjjtsers.
Knippers.
Smeden.
Smelters.
Vertinners.
Ververs.
XII. Fabr. van stoom
en andere werk
tuigen.
a. Fabricage van stoom- en
andere werktuigen (a

XII
XIII
d. Instrumenten (inclusief
piano's, verlichtingsornamenten,
chirurgische
instrumenten,
kunstgebitten).
Fabr. van lampen.
Afsmelters.
B|jtsers.
Fabr. van gasgloeilampen.
Glasblazers.
Fabr. van muziekinstrumenten.
Buizenmakers.
Drukkers.
Freezers.
Meubelmakers.
Notenschr|jvers.
Pianokastmakers.
Plakkers.
Poetsters.
Politoerders.
Folgsters.
Toonzetters.
Fabr. van balansen en
basculen.
Balansenmakers.
Balansenscherpers.
Fabr. van gasornamenten.
Fasseui's.
Fabr. van klokken.
„ ,, torenuurwerken.
„ „ uurwerken.
„ „ chronometers.
Horlogemakers.
Fabr. van. heel- en verloskundige
instrumenten.
Fabr. van messen.
Werktuigkundigen.
Breukbandenmakers.
Fabr. van brillen.
Brillenst|jpers.
Brillensnjjders.
Fabr. van filtreermachines.
„ „ gasmeters.
Blikslagers.
Gieters.
Horlogemakers.
Leerenmakers.
Metaaldraaiers.
Metermakers.
Meterschilders.
Metervullers.
Probeerders.
Reparateurs.
Schuurden.
Zakkenmakers.
Inhoudsmatenmakers.
Fabr. van koffiemolens.
Koffiemolenscherpers.
Fabr. van snijboonenmolens.
Fabr. van kunsttanden.
Kunsttandenzetters.
Fabr. van instrumenten.
Instrumentslypers.
Metaaldraaiers.
Metaalschavers.
Metaalsl|jpers. '
Ijzerdraaiers.
Pianostemmers.
Scharensl|jpers.
e. Oorlogsmaterieel en toapens
(incl. werkplaatsen
van lager en marine).
Fabr. van wapens enz.
Geweermakers.
Geweerlademakers.
Matenro akers.
Metaaldraaiers.
Metaalgieters.
Metaalschavers.
Stokers.
Wapenpoetsers.
IJzerdraaiers.
Ijzergieters.
Zandvonners.
Boogmakers.
Ernstvuurwerkmakers.
Commandeurs.
Torpedomakers.
XIII. Scheepsbouw en
rijtuigfabricage.
a. Scheepsbouw (inclusief
inarine~inrichtinqen).
Aaukouwers.
Bankwerkers.
Bewaarders.
Blokmakers.
Bootwerkers.
Breewers.
Commandeurs.
Conserveerders,
Directeuren van droogdokken.
Dolrknechts.
Dokwerkers.
Gatenboorders.
Hellingarbeiders.
Houtzagers.
Induwers.
Kalefaters.
Ketelmakers.
Klinkers.
Kopergieters.
Koperslagers.
Loodgieters.
Machinemodelmakers.
Mastenmakers.
Metaaldraaiers.
Metaalschavers.
Nageljongens.
Nagelkeepers.
Nagelklinkers.
Pekjongens.
Plaatwerkers.
Platenzetters.
Poffers.
Reepmakers.
Scheepmakers.
Scheepsbescliieters.
Scheepsschilders.
Scheepssloopers.
Scheepstakeiaars.
Schuitenschrobsters.
Severijnjongens.
Sluiswachters.
Smeden.
Teekenaars.
Tegenhouders.
Timmerlieden.
Werktuigmakèrs.
Werktuigpoetsers.
Voorhouders.
Voorslagers.
Yuurwerkers.
IJzerbouwers.
IJzermakers.
Ijzerwerkers.
IJzerzagers.
Zeilmakers.
b. Vervaardiging van rijtuigen,
wagewij spooren
tramwagens.
Fabr. van rijtuigen.
Bekleeders.
Boorders.
Chauffeurs.
Esser-stelmakers.
Houtzagers.
. Metaaldraaiers.
Naaisters.
Plaatsmeden.
Politoerders.
Schilders.
Smeden.
Stiksters.
Vuurwerkers.
Zadelmakers.
R|jtuigbekleeders.
Bekleedsters.
Stoffeerders.
c. Fabr. van tram- en
spoorwegrijtuigen.
Fabr. van wagens.
. Bankwerkers.
' Draaiers.
Metaaldraaiers.
Metaalschavers.
Stelmakers.
Voorslagers.
Vuurwerkers.
IJzerdraaiers.
Fabr. van wielen.
Wielenmerkers.
XVI. Fabricage van
papier.
a. Vervaardiging van papier,
carton en papierhalfstot
(excl, perkament)
Afsn|jders.
Aftelsters.
Afwikkelaars.
Bovenmulders.
Bovensn|jders.
Calandreurs,
Drogers.
Drukkers.
Enveloppenmakers.
Gereedmakers.
Glandermeesters.
Glanzers.
Grondstoffenmalers.
Handlangers.
Hekjesjongens.
Houtdragers.
Houtmalers.
Houtschavers.
Houtuitzoekers.
Hijschers.
Inpakkers.
Instekers.
Kastenuitboorders..
Keteljongens..
Ketelpoetsers.
Ketelstoppers.
Ketelvullers.
Kleinmalers.
Kluwensters.
Kniepen stekers.
Koelendragers.
Koesters.
Koldermeesters.
Koldermulders.
Kolderwerkers.
Leggers,
Likmakers.
Lompendraaisters.
Lompenkappers.
Lompenkokers.
Lompenscheerders.
Lompenscheursters.
Lonipensn|jders.
Lompensorteerders.
Lompenwasschers.
Losmaaksters.
Lijmers.
Lgiiikokers.
Molenaars,
Ondersnijders.
Ophangers.
Optassers,
. Pakkers.
Papierbleekers.
Papierkleurders.
Papierkokers.
Papiermakers.
Papiermalers.
Papierpletters.
Papiersclieppers.
Papiersnijders.
Papieruitzoekers.
Papiervervoerders.
Papiervochters.
Papienvalsers.
Papmakers,
Paproerders.
Papwasschers.
Persers.
Ronselaars.
Satineerders.
Scheikundigen.
Schietsters.
Schuurkneclits.
Schuurwerkers.
Snippersorteerders.
Sorteerders.
Stofaanbrengers.
Stofbleekers.
Stofmalers.
Stof makers.
Stofwasschers.
Stokers,
Tellers.
Vellenspoelers.
Verlegsters.
Verschieters.
Vervei's.
Vletterlieden.
Waagmeesters,
Walsers.
Wegers.
Zaalmeesters.
Zakkenplal

XIV
XV
Inwerkers.
Kamslagers.
Kaardenzetters.
Klossenopzetters.
Kluwenwindsters.
Knottemnakers.
Krasmeesters.
Krassenslgpers.
Krassers,
Lijmers.
Noppers.
Omloopers.
Omwerkers.
Oplegsters.
Opmakers.
Opwindsters.
Overjagers.
Overslaansters,
PÜpenpaksters,
Sajethouders.
Sajetspoelers.
Sajetwerkers.
Sorteerders.
Strubers.
Trosseerders.
Tweerners.
Twjjners.
Voorwerkers.
Wasschers.
Winders.
Wolrekkers.
Woldoorloopsters.
Wolscheiders.
Wolkaramers.
Worpsters.
Wrongers.
Zwartververs.
Fabr. van katoenen garens.
Aanlappers.
Aanlasschers.
Aarilegsters.
Aanmaaksters.
Afzetters.
Bleekers.
Buitenwerkers.
Bussendragers.
Copsdragers.
Copspakkers. .
Draadmakers.
Drollers.
Drosbazen.
Drossers.
Duivelaars.
Etiquetplakkers.
Fjjnspinsters.
Grof- of vóórspinners.
Haspelsters.
Indubbelaars.
Inpakkers.
Katoenafvalbewerkers.
Katoenreinigers.
Katoenuitzoekers.
Kettingscheerders.
Krasmeesters.
Krassenslijpers.
Krassers.
Kruiers.
Mikkers
Mikmakers.
Opstekers.
Opvegers.
Opzetters.
Overloopers.
Pakkers.
Pluizers.
Poetsers.
Polsters,
Pjjpenafzetters,
Ringspinsters.
liollenmalers.
Scheerders,
Scutchermannen.
Sjouwers.
Slijpers.
Smeerders.
Snorders.
Spinners.
Spoelsters.
Strippers.
Tweerners.
Twjjnders
Verdeelers.
Verdeelstoelers.
Verpakkers.
Wegers,
Witters.
Zetsters.
Fabr. van garens zonder
nadere aanduiding.
Afmaaksters.
Beukers.
Bolders.
Bollenmeisjes.
Draaiers.
Gareuspinners. .
Garenstelsters.
Glanzérs.
Haarhekelaars.
Hekelaars.
Hennep- en vlasbereiders.
Spinners.
Fabr. van wollengarens.
Doorduwérs.
Draadmakers.
Duivelaars.
Haspelsters.
Kaardenzetters.
Kortsngders.
Pluisters.
Schrobbelaars.
Selfactingsfcellers.
Smouters..
Sorteerders.
Spinners.
Spoelers.
Trosseerders.
Twjjnders.
Fabr. van jutte garens.
„ „ linnen garens.
o. Weven en breien (ïncl.
fabr. van loollen dekens).
Fabr. van wollenstoffen.
Aanknooper.
Breisters.
Dessinateurs,
Dopsters.
Dressers.
Droogscheerders.
Getouwstellers.
Kettinglgmers.
Kramslagers.
Lakenwevers.
Maasters.
Molenboenders.
Noppers.
Rat>ijnenzoekers.
Smeden.
Stopsters.
Stukken draaiers,
Stukkenkeurster.
Stukkenmeters.
Stukkennummeraars.
Stukkenstopsters.
Walkers.
Weefmeesters.
Weefstoelstellers.
Wensters.
Wevers.
Wolkrassers.
Fabr. van laken.
„ „ bukskin.
Buks wever.
Fabr. van kunstw.ol.
» , vlaggedoek.
Aanmaaksters.
Vlaggenmakers.
Volders.
Fabr. van tricot.
Aannaaisters.
Afwerksters.
Breisters.
Doozenmaaksters.
Flikkers.
Haaksters,
Handwerksters.
Houdsters,
Kettelers.
Knipsters.
Maasters.
Mangelvrouwen.
Naaisters.
Nakjjksters.
Paksters.
Persters.
Plaksters.
Priksters.
Scheersters.
Spinsters,
Spoelers.
Strijksters.
Weefsters.
Fabr. van kousen.
Kousenweefsters.
Breisters.
Afwerksters.
Mazers.
Fabr. van wollendekens.
Aanwasschers.
Oourwerkei'S.
Dekenpakkers.
Dekenpluisters.
Dekenscheisters.
Dekenstrijkers,
Dekenvouwers,
Dekeuwevers.
Kaartenwegers.
Opmakers.
Rieraenmakers.
Rouwers.
Volders.
Walsers.
Woldraagsters*
Woloplegsters.
Fabr. van zeildoek.
Bleekers.
. Dekkleedenmakers.
Dreilers.
Hennepkloppers.
Scheerders.
Sterkers.
Touwbazen.
Twijnders.
Vouwbazen.
Vouwsters.
Zeildoekwevers.
Ziedhuisknechts.
Fabr. van linnen.
„ „ damast.
Handlangers.
Omwerkers.
Pakmeesters.
Smeerbazen.
Smeerders.
Stikkers.
Fabr. van katoen.
Aandraaiers.
Aandraaiersbazen.
Aangevers.
Aanhakers.
Aanknoopers.
Aanlappers.
Afzetters.
Assensmeerders.
Baaimakers.
Binten werkers,
Boomendragers.
Boomers.
Cylindermakers.
Dekenstrijkers.
Dekentreksters.
Draaiers.
Dreumelsnyders.
Droslers. -
Drukkers.
Fribbelaars. .
Garenr|jgers.
Garenspoelers.
Garentwjjnders.
Garenuitdeelsters.
Gavenuitgevers.
Garen verwerkers.
Getouwbazen.
Getouwrepareurs.
Glanzérs.
Handwevers.
Huiswevers.
Hulpwevers.
Juttewevers.
Kaartenslaanders.
Kanimaaksters.
Kfimmeninrijgsters.
Kammenrysters.
Katoenopvouwers.
Katoenwevers.
Kettingmakers.
Kettingscheerders.
' Klossendragers.
Klossenmaaksters,
Klossenopzetsters.
Klossenspoelers.
Kruiers.
Linnenpersers.
Linnenwevers.
Machineherstellers.
Machinewevers.
Oogjesmakers.
Opstekers.
Opvouwers,
Patroonmakers.
Plaatswerkers.
Pluisters.
PÜpinpaksters.
PÜprondbrengers.
Pypensorteerders.
Pïjpenstellers.
Riemensmeerders.
Rietmakers.
Ruwers.
Rygers.
Scheerders.
Slijpers.
Smeerders.
Spoelengevers.
Spoelers.
Spoelersbazen.
Stalenknippers.
Stalenmakers.
Stangensmeerders.
Stempelaars.
Stiksters,
Stoffers.
Strengenmaakster.
Strippers.
Stukaannaaiers.
Stukjeskeurders.
Stukkendoordraaiers.
Sbukkenmakers.
Stukkenmeters.
Stukkenoprollers.
Stukkenpakkers.
Sfcukopmakers.
Stukwerkers.
Stukzengers.
Stijvers.
Uitpluksters.
Wevers.
Wieldraaiers.
Zaltdoeksmjdsters.
Zettelersters.
Fabr. vanbehangerslinnen.
„ » gordijnen.
„ „ kaasdoek.
, „ bonte goedereu.
Appretuurkokers.
Bontwevers.
Boomdragers.
Boomers.
Boomversfcellers.
Doekafmeters.
Fitters.
Haspelbazen.
Klossensnüders.
Klossenspoelers.
Meetsters.
Papkokers.
Pijpeiidragers.
Pijpenopsteeksters.
Rietmakers,
Smeerders.
Spoelers.
Spoelbazen.
Stalenknipsters.
Sterkers.
Sterkersbazen.
Touwbazen.
TJitstootsters.
Ververs.
Weversbazen.
Zettelbazen,
Zettelstellers.
Fabr. van boczel.
„ manufacturen.
„ B rokkenstrèep.
„ „ fluweel.
Fluweelwevers.
Fabr. van trijjp.
Trilsters.
Trijpdrukkers.
Fabr. van jute.
Batsers.
Klossendragers.
Krassers.
Liftwerkers.
Sprengers.
Vegers.
Wegers.
Wevers.
Zakkeninpakkers.
Zakkenintèlters.
Fabr. van pellen.
„ „ prattenweefsel.
, r singelband.
Zakkennaaisiers.
Fabr. van stearinekaarsenpitten;
Fabr. van lampenkatoen.
• „ „ poetskatoen.
„ » tapijten.
Bossesmakers.
Breisters.
Calfakkers.,
:
Herstellers.
. Hokjesmakers.
Karpetzoomers.
Kleedenherstellers.
Kleedenmaaksters.
Kleedjesmakers.
Kleurenzoekers. .
Klosjesspoelers,
Knipsters.
Knoopsters,
Poolmeisjes.
Scheerders.
Scheermakers.
Spinsters.
Spoelers.
Spoeljongens.
Stellers.
Tweerners.
Voordraaiers.
Wevers.
Windsters.
Wolsnijders.
Wolsorteerders.
Wolwe.rkers.
Fabr. van zijde.
Zijdegaaswevers.
d. Appreteeren, bleeken,
drukken, xtuk- en garenverven.
Katoendrukkerij.
Achterwerkers..
Afmeetsters.
Drukkers.
Drukplatenuitgevers.
Graveurs.
Inpassers. -
Invulsters;
Katoendrukkers.
Kleur makers.
Knippers.
Openhoudsters.
Ophangers..
Opmakers.
Overhaalsters.
Plaatdrukkers.
Plaatsnijders.
Poetsmeiden.
Pijpenververjj.
Rechtmakers.
Roldrukkers.
Rolververs.
Strijkers.
Stukkendragers.

XVI
XVII
Stukkenwerksters.
Zoomsters.
Bleekerij van stukgoederen.
Aankaaksters.
Aanslaanders.
Afknipsters.
Appreteerders.
Appretuurkokers.
Bielers.
Binnenwerkers.
Bleekers.
Buitenwerkers.
Drogers.
Etiquetplaksters.
Garenbleekers.
Glansters.
Inpakkers. ,
Kalanders.
Katoenbleekers.
Kistenm akers.
Kokers.
Linnenwasschers.
Naaisters.
Natmakers.
Opniaakkamerbazen.
Opmakers.
Opplaksters.
Pakkers.
Papkokers.
Persers.
Plaatswerkers.
Sprenkelaai'S.
Stukaanlangers.
Stukkenafsnjjders.
Stukken vouwers.
Stukopmakers.
Stukpakkers.
Stukstempelaars.
Zengers.
ïtoodververij. .
Roodververs.
Spoelsters.
Katoenververy en blauwververg.
Blauwververs.
Droogwerkers.
Garendrogers.
Katoenververs.
Meters.
Ruimers.
Strenglospluizers.
Stukververs.
Verfhoutmalers.
Ververs.
Verver^ van wol en wollen
stoffen.
Basters.
Lakenververs.
Ververs.
Wolhakers.
Wolververs.
Zwartververs.
Appreteerderij.
Appreteerders.
Bedieners droogmolens.
Borstelaars.
Carboniseurs.
Decateerders.
Drogers.
Droogsti'gkers.
Glanzers.
Indigomalers.
Inpakkers.
Kalanderbazen.
Katoenwasscliers.
Lakenpluisters.
Lakenscheerders.
Lgiuers.,
Opdoensters.
Opmakers.
O ver jagers
Pakkers.
Papkokers.
Persers.
Ruwers.
Stalenknippers
Sfcalenopplakkers.
Stukkeubereidsters.
Stukkenborstelaars.
Stukkenbronsters.
Stukkeu diohtster.
Stukkendragers.
Stukkenkeurders.
Stukkenlijraers.
Stukkenophangers.
Stukkenplooiers.
Stukkenvolders.
Stukkenvouwsters. •
Stukkenzuiveraars.
Volsters.
Vulsters.
Wollenstoffenwassckers.
Sterkerg.
Arbeiders a/d trommel.
Breikokers.
Dressers.
Garendressers.
Katoensterkers.
•Kettingbereiders.
Naaisters.
Sterkers.
Sterkmeesters.
e. Band-, kant-, koord-,
passement- en wattenfabricage.
Fabr. van band.
Aftrekkers.
Bandwevers.
Bindsters.
Garenververs.
Haspelers.
Lintaffcreksters,
Lintop ma aks ters.
Lintwevers.
Pakmeesters.
Scheerders.
Spoelers.
Veterwerksters.
Vlechtmeesters.
Vleohtsters.
Fabr. van lint.
Lintwevers.
Lintwerkers.
Scheerders.
Fabr. van veters.
Nestelaanzetters.
Fabr. van franje.
Franjeknoopers.
Fabr. van passementeriën.
Franjemakers.
Galonmakers.
Getouwwerkers.
Knoopenmaaksters.
Koorddraaiers.
Kwastmaaksters.
Lintwerkers.
Oplegsters.
Passementwerkers.
Salonwerkers.
Spinsters.
Spoelsters.
Wevers.
Fabr. van kapok en watten.
Waterleggers.
Fabr. van koord.
„ „ viltwaren.
, „ kant.
Kant werkers.
Fabr. van vei'bandartikelen.
f. Touwslager ij.
Fabr. van touw.
Baanders.
•Baanderjongens.
< Baanderskneckts.
Baanspinners.
Bankwerkers.
Beukenbastbewerkers.
Dotteunmaksters.
Draaiers.
Draaijongens.
Plandeljongens.
Hekelaars.
Koordenwevers.
Koordslaanders.
Leidselmakers.
Palmsters.
Reepmakers.
Raddraaiers.
Sirenniakers.
Spinners.
Spoelmakers.
Staal werkers.
Strikkers.
Twitsters.
Touwslagers.
Touwafslagers.
Touwspinners.
Wieldraaiers.
IJzerdraaiers.
Fabr. van breeuwwerk.
Touwpluizers.
Fabr. van netten.
Afvvindsters.
Dubbelaarsters.
Knoopsters.
Machinewerksters.
Naaisters.
Nettenboeters.
Nettenbreiers.
Nettenmakers.
Nettentaanders.
Opdraaiers.
Strengen op klossenmakers.
XVI. Gasfabricage.
a. Fabricage van gas.
Fabr. van gas.
Blusschers.
Buitenwerkers.
Buizenleggers.
Cokeskandelaars.
Doorbranders.
Drukregelaars.
Drukzetters.
Fabrieksbazen.
Gasopnemers.
Gasstokers.
Gasventilateurs.
Gaswerkers.
Geldophalers.
Grondwerkers.
' Karaervegers.
Kuipers.
Lantaarnopstekers.
Meteropnemers.
Metervullers.
Plaatsmannen.
Plaatwerkers.
Poetsers.
Salmoniakdistillateurs.
Syphonpompers.
Teekenaars.
Treinwerkers.
Voorslagers.
b. Fabricage van électriciteit.
Fabï. van Electiïciteit.
Accumulatorenwachters
Fabrikanten van electriciteit.
Spanningregelaars.
XVII. Fabricage van
voedings- en
genotmiddelen.
a. Grutter ijen- en meelmolens.
Fabrikanten van rijst.
Gerstpellers.
Meeltrekkers.
Pellers.
Pelmoienaars.
Personeel in pelleryen.
Potkokers.
Rfjstpellers.
Sorteerders.
Storters.
Wanners.
Wegers.
Fabr. van meel (incl.
molenaars).
Bielers van molensteenen,
Bankwerkers.
Builenmannen.
Dekzeil- en zakkenmakers.
Graandragers.
Graanpellers.
Griespoetsers.
Laadkneckts.
Lgnkoekbrekers.
Molenaars.
Molenaars van veevoeder.
Meesterproefbakkers.
Naaisters.
Opzakkers.
Roggemolen aars.
Stampers.
Tarwepoetsers.
Zakkenlapsters.
Grutters.
Veevoedermakers.
Erwtenlezers.
b. Bakkerijen (brood-, banket-,
suiker-) incl. vervaardiging
van oinvels.
Militaire bakkerijen.
Administrateurs.
Bakkers.
Controleurs. .
Meelmolenaars,
Balletjesmakers.
Ballenkoker (fabr. van
ballelaars).
Brokkenmakers.
i~ tejcen oakkers.
Kleurstokers.
Bignetsbakkers,
Oliebollenbakkers.
Poffertjesbtikkers.
Wafelbakkers. .
IJzerkoekjesbakkers.
Beschuitbakkers.
Broodbakkers. ,
Krenteusorteerders.
:
Mengers.
Ovenisten.
Paaschbroodbakkers.
Roggebroodb akkers.
Schaalmannen.
Stoetbakkers.
Stokers.
TJitdraagsters.
Uitgevers.
Glutenbakkeryen.
Scheepsbeschuitbakkers.
Koek- en banketbakkers.
Confiseurs.
Fabr. van koek.
Koekbakkers.
Pasteibakkers.
Bussenschuursters.
Baksters.
Fabr. van pudding.
, „ ouwels.
Biscuitfabricage
Baksters.
Glaceerders.
Plaksters.
Suikerspuiters.
Verpaksters.
Fabr. van Vermicelli.
: Deegmalers.
Gietsters.
Inpakkers.
Krulstei's.
Mengers.
Persers.
Plooisters.
Fabr. van suikerwerken.
. Bestandeelbereiders.
Decorateurs.
Drogisten.
Officieren.
Pastelleurs.
Suikerbakkers.
Suikerballenkokers.
Suikerwei'kbakkers.
Trekwerkers.
Fabr. van pepermunt.
Koks en kooksters.
c. Beetwortelsuikerfabrieken
en suikerraffinaderijen.
Fabr. van beetwortelsuiker.
Bakkenruimers.
Borstelmakers.
Broodenlekkers.
Carbonateurs.
Commissionairs.
Defusiechefs.
Gorbazen.
Kisten afstrijkers.
Knippers.
Kistenbekleeders.
Magazijnmeesters.
Smeerders.
Stokers.
Stoómgeleidingbekleeders.
Strooptappers.
Stroopkokers.
Suikerkokers.
Tareerders.
Teekenaars.
Werkman by de tremmers.
Suikerraffinadeurs.
Bassindragers.
Beenzwartbranders.
Dichtrnakers.
Doekenwasschers.
Kalkbïusschers.
Kalkbranders.
Kolenwegers.
Messenvjjlers.
Persenlossers.
Sapwegers.
Scneepsmeters.
Schuimers.
Suikerwegers.
Turbineurs.
Verdampers.
Fabr. van kandg.
Candeerders.
Kaiulijstorters.
Kokers.
Naaisters.
Pannenknechts..
Pottenwasschers.
Weegsters.
d. Aardappelmeel-, stroopen
stijfselfabricage,
Fabr. van Aardappelmeel.
Beenkweekèrs.
Bloembakkers.
Builers.
Oentrifugisten.
Controleurs.
Landbouwkundigen.
Malers.
Meeldragers.
Meeldrogers.
Meelschuivers.
Meel'spitters.
Meelstauwers.
MeelwegRrs.
Sagomakers.
Schippers.
Stampers.
Vezelkruiers.
Vezelzoekers.
Zeefmakers.
Zeefzuiveraars.
Fabr. van aardappelsiroop
„ M glucose.
Caramelbranders.
Fabr. van honingzoet.

xnn
XIX
Siroopfabricage.
Appeldragei's.
Beenzwartbranders.
Bereiders.
. Inpakkers.
Kokers.
Kookapparateurs.
Stokers.
Yullers.
Fabr. van stijfsel.
Oehverkevs.
Doozenvulsters.
Papiersnijders.
Persers.
Puddingpakkers.
Stroowerkers.
Turbinewerkers.
Wegers.
Fabr. van puddingpoeder,
e. Cacao- en chocoladefabrieften.
Fabr. van cacao.
Bakkers.
Boonensorteerders.
Boonenzoeksters.
Branders
Broyeerders.
Chocolademakers.
Garemvinders.
Glaciers.
Malers.
Molenaars.
Monteerders.
Pakkers.
Persers.
Tekkers.
Vormers.
Vormenledigers.
Walsers.
Zoetwerkers.
Fabr. van chocolade.
f. Koffie (bnverking van)
cichorei, koffiestroop.
Fabr. van cicliorei.
Branders.
Maalders.
Moe/.ers.
Pakkers.
Plaksters.
Teerders.
Zakjesvouwers.
Koffiepellers.
Koffiesorteerders.
Koffiebranders.
Koffleverleesters.
g. Verduurzaamde levensmiddelen.
Fabr. van appelgelei.
Kokers.
Fabr. van vruchtenmoes.
„ ,, verduurzaamde
levensmiddelen.
Blikkenmeiden.
Bloemkoolzouters.
Bussenmakers.
Bussenvulsters.
Fruitdrogers.
Groentendrogers.
Groentenzouters.
Inleggers.
Inmakers.
Koks.
Kooksters.
Koolschavers.
Nastoomers.
Soldeerders.
Suikerspuiters.
Wortelschillers.
Fabr. van gedroogde
groenten.
Fabr. van snippers.
„ „ comestibles.
Augurkenzouters.
Fabr. van mosterd.
Slapers.
Specerijennlolenaars.
h. Vleeschhoincerij en
vleeschbeioerkwg.
Fabr. van vleeschwaren.
Doodmakers.
Duimenschrapers.
Distelleerders.
Darmenconserveerders.
Darmenkrabbers.
Darnienwasschers.
Darmenzouters.
Lebbers.
Spekzouters.
Vettifdoenders.
Vetopmakers.
Vetafinakers.
Vetsnielters.
Vleeschzouters.
Worstraakers.
Paardenslachters.
Koudslagers.
Poeliers.
Vleeschhouwers.
Beenhakkers.
Spekslagers.
Stempelaars.
Uitsnijders.
Vleeschrookeïs.
Spela'ookers.
i V'latihhptiW'rhitift
X. t t'Ol» IVVlrliWI Willij .
TT • 11
liarmgpakkers.
btokviscnbeukers.
TT*
Vischdrogers.
1 1
v iscnioojcars
Vischsnjjders.
Vischzouters.
Yischschoonmakers.
k. Fabriekmatige zuivelbereiding
en fabricage
van melkproducten.
Fabr. van boter.
Afwegers.
Boter bereiders.
Boterkarners.
Boterkleurders.
Boterkneders.
Botermakers.
Boterrneesters.
Boterschippers.
Botersorteerders.
Boterwerkers.
Draaiers.
Poetsers.
Schoonmakers.
Boter- en kaasfabricage.
Bussenmakers.
Büssenonderzoekers.
Bussenveegsters.
Centrifugisten.
Dichtmakers.
Distilleermeesters.
Draaiers.
Kaasmakers.
Kaaszouters.
Karnmeesters.
Kaasschillers.
Kaasstolpers.
Kistenkeerders.
Letterzetters.
Melkbereiders.
Melkbussenrondbrengers.
Melkconti'oleurs,
Melkerameraandragers.
Melkgieters.
Melkverkoelers.
Melkknechts.
Melkmeters.
Melkontroomers.
Melkontvangers.
Melkrijders.
Melktappers.
Melkvaarders.
Olieniaunen.
Ontruiiners.
Pasteuriseurs.
Rompensoldeerders.
Rompmakers.
Spoelrneesters.
Sterilisoerders.
Vatenspoelers.
Weipompers.
Fabr. van melkproducten
Btiquetplakkers.
Flesschers.
Fabr. vangepasteuriseei'de
melk.
Melkmeters.
Fabr. van ra eiksuiker,
Melkwegers.
Waschvrouwen.
Fabr. vau boter- en kaaskleursel.
Fabr. van hulpmiddelen
voor de zuivelbereiding.
Fabr. van strenisel.
Melkimïchtingen (personeel
in).
1. Margarinefabricage.
Fabr. van margarine en
kunstboter.
Bekleeders der verpakkingen
Boterbewerkers.
Boterkeurmeesters.
Botermakers.
Botertrappers.
Boterwasschers.
Boterververs.
Boterwegers.
Drukwerkers.
Btipuetteerders.
Kleurders.
Kneders.
Margarinewegers.
Melkdragers.
Melkwegers.
Pakknechts.
Riemenmakers.
Boomwegers.
Snjjders.
Stokers.
Stukjeswerksters.
Tonnenwerkers.
Trembazen.
Vaatwerkuitstoomers.
Vetsmelters.
Vetstekers.
Walsers.
Zakkenuaaisters.
Zouters.
m. Vruchtensappen, mineraalwater.
Fabr. van vruchtensappen.
B „ kunstwiju.
„ „ minerale wateren.
Vullers.
Fabr. van limonade.
n. Jenever- en likeur stokerijen.
Fabr, van alcohol.
Branders.
Gistbazen.
Gistknecht.
Graanmeterwegers.
Graanwerkers.
Inleggers.
Jeneverbranders.
Jeneverstokei's.
Ketelbazeu.
Mouters.
Onderknechts.
Pompers.
Stellingknechts.
. Stukkenrollers.
Vatentransporteerders.
Verschieters.
Zakkendragers.
Zakkenmakers.
Jeneverstokers.
Kistenbranders.
Distillateurs.
Flesschenspoelers.
Flesschenlakkers.
Kokers.
ÏCurkers.
Pakkers.
Stokers.
Tapbankwerkers.
Vlettermannen.
Voorproeven
Fabr. van gist.
„ , elixer.
, „ likeuren.
Likeurstokers.
Inpakkers.
Fabr. van Gist en spiritus..
Afwegers.
Analyseurs.
Appreteerders.
Balcboeners.
BanlïAverkers.
Beslagkokers.
Branders.
Flesschenvullers.
Flesschenwegers.
Grondwerkers.
Gistinpakkers.
Gistscheppers.
Gistmakers.
Gistwerkers.
Gy'lwerkers.
Meelaanslaanders.
Molenaars.
Mouters.
Moutkruiers.
Mulders.
Oliedragers.
Pakkers.
Papkokers.
Persers.
Plaatwerkers.
Poetsers.
Pompers.
Schoonmakers.
Sjouwers.
Spiritusbewerkers.
Spoelingdragers.
Spoelingtappers.
Tappers.
Veeknechts.
Versnijders.
Voorwerkers.
Zakkennaaiers.
Zifters.
Fabr. van spiritus.
o. Brouwerij^ azijmnakerij
ijsbereiding.
Fabr. van bier.
!
Bierbrouwers.
Brouwmeesters.
Bierrijders.
Biervleiers.
Bottelaars.
Brouwknechts.
Controleurs.
. Geerders.
Mouters.
Moutmolenaars.
Oliemannen.
Sleepers.
Spoelers.
Tappers
Tonnenspoelers.
Vatenrollers.
Vatenspoelers.
Vatenwasschers.
IJstrekkers.
Fabr. van azijn.
Az^makers.
Fabr. van Maltose.
» , kustijs.
p. Drinkwaterexploitatie.
Expl. van waterleidingen.
Aardwerkers.
Directeuren.
Filterbazen.
Kraandraaiers.
Kraansluiters.
Spitters.
Spuiers.
w aterbeproevei s.
q. Tabakbewerking.
Fabr. van tabak.
Builenvullers.
Deksnijdsters
Eesters.
Gelijkschieters.
Kistjesplakkers.
Pakkers.
Plaksters.
Poppenmakers.
Siccareurs.
Sorteerders.
Spinners.
Stroppenmerksters.
Tabakkervers.
Tabaksorteerders.
Tabakwerksters.
Vormwèrkers.
Wikkelraakers.
Fabr. van sigaren.
Aftrekkers.
Blokpersers,
Bosjesmakers.
Dekopleggers
Deksorteerclers.
Kistenvullers.
Kistenkeerders.
Kisten tellers.
Plakkers.
Ringsters.
Sigarendraaiers.
Sigarenmakers.
Sigarenpinners.
Spijkerjongens.
Strippers.
Tabakopenhalers.
Tabakuitdeelers.
Uitleggers.
Fabr. van sigaretten.
„ „ snuif.
Carottentrelckers.
Paksters.
Schrapers.
. Snuifmakers.
r. Zoutbeiocrking.
Fabr. van zout.
Directeuren.
Courwegers.
Counverkers.
Gradeerwerkers.
Mandenmakers.
Panwerkers.
Zoutzieders.
Zakkennaaisters.
Zoutdragers.
Zakkendragers.
Ziedhuisknechts.
Zoutsmelters.
Zoutstokers.
•
s. Fabr. van veevoeder.
XVIII. Landbouwbedrijven.
a. Land' of akkerbouw.
Landbouwers.

XXI
Aardappelboeren.
Afzanders.
Akkerknechts.
Boeren.
Bouwmeesters.
Bietenwegers.
Dienstknechten.
Dorschers.
Economen.
Fairbankwegers.
Handknechts.
Heidemaaiers'.
Heideontginners.
Helmplanters.
Hooipersers.
Keuterboeren.
Kraaienkeerders.
Dorsohmachineleiders.
Planters.
Ploegers.
Ploegdrijvers.
Rentmeesters.
Rijknechts.
Spoelingschippers.
Stalknechts.
Stoomdorschers.
Stroopersers.
Struikenrooiers.
Voerwerkers.
Vuilnisophalers.
Vuilnisvaarders.
Wagenaars.
Zaakwaarnemers.
Birecteur cultuuraaatschappijen.
Directeur Mij. heideontginning.
_
Planters. Indië.
Tabaksplanters..
Vlasboeren,
Visboeren Mij. van Weldadigheid.
Mollenvangers.
b. Veeteelt (incl. alle dieren,
paardenfokkerij, vogelteelt
enz., cm» viscnteélt).
Veehoudery. . •
Boeren.
Economen.
Grazers.
Greidboeren.
Melkmeiden.
Stalknechts.
Stierenliouders.
Stoepmeiden.
Varkensberenhouders.
Varkensringers.
Veehoeders.
Voederknechts.
Weidsters.
Veefbkkers.
Zetmeiers.
Veehoederij.
Koeherders.
Koewachters.
Koejongens.
Veedryvers.
Hengstenhouders.
Paardenfokkers.
Schapenhouders.
Schaapherders.
Pluimgraven.
Pluimbazen.
Hoenderfokkers.
Hoenderparkhouders.
Vogelkweekers.
Bijenhouders.
Ymkers.
Honingzemers.
Boterboeren.
Melkboeren.
Melk vaar ders.
Zuivelmoeren.
Bewaardsmannen.
Hengstensnyders.
Hondenpikeurs.
Zwanenhouders.
c. Tuinbouw, warmoezerij.
ooft- en bloemkweekery
(incl. bollenoultuvr).
Bloemisten.
Bloemenbindsters.
Hoveniers.
Kruidenteelers.
Plantenkweelcers.
Parkwachters.
Tuinarchitect.
Zaadtelers.
Bloembollenkweekers.
Champigiionkweekers.
Plantsoenwerkers.
Warmoeziers.
Baggerlieden.
Fruitplukkers.
Tuinlieden.
Tibndboereti.
Veldarbeiders.
Wiedsters.
d. Hontteelt (incl, boschbouw
en bosehojmchters),
Boomkweekers.
Arbeiders.
Boomkweekers.
Boomsnoeiers.
Boonischillers.
Boschopzichters.
Bosclrwacbiers.
Griendwerkers.
Houthakkers.
Houtmeters.
Houtkappers.
Hout- en boomrooiers.
Rietboeren.
Riethakkers.
Rietbouwers.
Vormkweekers.
Boscharbeiders.
Duinplukkers,
. Pootmeesters.
Griendwerkers.
Bandsnyders.
Teenbosschers.
Teenschillers.
Teensnijders.
Tiendschatters.
Ambtenaren en beambten
kroondomein.
Teekenaars.
Voorwerkers.
XIX. Visscherij en
jacht.
a. Zeevisscherij.
Zeevisschers.
Afhouwers.
Ankervisschers.
Beugvisschers.
Botvisschers.-
Q-arnalenvisschers.
Haringpakkers.
Jongsten.
Kloovers.
Korders.
Nettenbreiers.
Nettenboetsers.
Nefctentaanders.
Omroepers.
Opvouwers.
Oudsten.
Plaatsbazen.
Reeders.
Reepschieters.
Schieters.
Schuurknechts.
Sloepwakers.
Speeljongeiis.
Spieringvisschers.
Traanstokers.
Veermannen.
, Vischhoek- en sirenen-
. makers.
Vlouwvisschers.
Vuurtorenwachtei's.
Walbazen.
Zoutdragers.
Zouters.
Haringvisschers.
Oesterputhouders.
Schelpen visschers.
Wiervisschers.
Nettendrogers.
b. Vmrherij in de binnenwateren.
Mosselvisscliers.
Riviervisschers. '
Alikruiken visschers.
Haakjesgooiers.
Steekvisschers.
Stolvisschers.
Zalmvisschers.
Zalmdrijvers.
Zegenbazen.
c. Jacht.
Boutschieters.
Eendenkooihouders.
Ganzenvangers.
Hondenoppassers.
Kooimannen.
Kooikers.
Jachtopzieners.
Jagers.
Jachtslachters.
Vogelvangers.
XX. Warenhandel.'J
a. Handel in grondstoffen.
Handel in asphalt.
„ „ antistone.
, , aardappelen
, , albast.
, asch,
, „ afbraak.
„ „ beetwortels.
„ „ bezemrys.
, » biezen.
„ » bindrotting.
„ „ blauwsel.
, „ bleekersartikelen.
• „ , blik-
, , bouwraatrialen.
, » brouwersartikelen.
„ „ caoutchouc.
„ „ cement.
„ „ chinabast.
, , diamant.
„ „ diamantafval.
„ , doode paarden.
, , electrisehe
metalen.
„ „ faecaliën.
„ „ gruis.
» » grint.
« » gruis.
, » guano.
„ „ hennep.
„ » hout.
Aangevers.
Afgevers.
33oomrooiers.
Griendwerkers.
Houtbereiders.
Houtbrekers.
Houtstekknechts.
Houtlossers.
Houtmeters.
Kraanzagers.
Lattenzagers.
Plankendragers.
Raamzagers. •
Scarteurs.
Schavers.
Spykerzoekers.
Stapelaars,
Vlotters.
Werf knechts.
Zwaaiers.
Handel in huiden.
„ „ kaaskleursel.
* „ kaasschraapsel.
. » kalk.
Kalkblusschers.
Handel in klateersel.
„ „ koolzuur.
» , koper.
B „ konynenenvellen.
„ „ kunstmest.
„ „ leemzand.
, „ leder.
a , lompen.
Afsnyders.
Gaarders.
Lompenpompers.
Opkoopers.
Sleepers.
Sorteerders.
Handel in lood.
, » meekrap.
„ „ meststoffen.
„ » metselsteen.
„ , mist.
Handel in my'nhoui
Opmeters.
Handel in olie en loog.
„ „ oud papier.
» „ riet.
„ „ rivierzand.
Zandtrelïkevs.
Handel in sachaiïne.
, „ schelpen.
, , schors.
„ s spaanders.
„ „ spaitenstroken
„ „ steen.
„ , steenkolen.
Steenkooldragers.
Zakkenstoppers.
Handel in stroo.
„ » suikerbieten.
, „ _ teenen.
Teenschillers.'
Teenuitschieters.
Teensnyders.
Teen te waterbrengers.
ïandel in teer.
„ „ terpaarde.
a . terpentijn.
. » tin.
n » tras.
„ „ tuinspeciën.
» » twyg.
„ „ varkensblazen.
„ n varkenshaar.
» vellen.
» „ verf oliën.
„ n verfstoffen.
o n vet.
, « vischlym.
r, r, Vlas.
« , vodden.
Scheurders.
Handel in vormaarde.
B „ vormzand.
n n was.
* * wol.
, . wjjnsteen.
K r, ijzeroer.
» , ijzer en staal.
„ B yzerdraad.
n n zaad.
Zakophouders.
Handel in zand.
„ , zeegras.
Zeegraspersers.
Handel in zeewier.
„ „ zink.
„ „ zwartsel.
Agenten.
Commissionnairs.
Depothouders.
Directeur van bazaltmaatschappij.
Kramers.
Magazijnmeesters.
Magazijnknechts.
Reizigers.
Scheepsloopers.
Sloopers van ketels.
„ » gebouwen.
Steenenbikkers.
Steenenhakkers.
Turfdragers.
Turftoorsters.
Winkelbedienden.
Winkelknechts.
b. Handel in voorwerpen
van kleeding.
Handel in voorwerpen van
kleeding.
Handel in baleinen.
„ „ borstels.
, „ borstelwerk.
„ „ confection.
„ „' dekens.
, „ dékkleeden.
„ „ fluweel.
„• „ fournituren.
(hoedenmakers).
(kleermakers).
(schoenmakers).
, garens.
„ » garen en band.
t „ garnituren.
„ , gebreide
góéderen.
„ „ haarwerk.
„
,
, „ handschoenen,
» heerenartikelen
„
»
„ hoeden.
„ kant.
„ „ kapok.
„ „ katoen.
„ „ kleeren.
„ „ klompen.
„ „ knoopen.
, „ kousen.
» ü kunstbloemen.
, „ laken.
„ „ linnen.
» lint.
„
,
„ manufacturen.
„ mantels.
„ „ • militaire
ornamenten.
„
„
, modeartikelen.
„ passemehteriën
„ „ papierenpatronen.
,,
„
„ pelterijen.
„ petten.
• . .. sajet.
Garenkloppers.
Handel in schoenen.
Stiksters.
Handel in sponsen.
Knipsters.
Naaisters.
i) De aan het slot van elke onderrubriek voorkomende heroepen_ als agenten, commissionnairs, depothouders,
kramers, magazjjnpersoneel, makelaars, reizigers,. winkelbedienden en winkelknechts, komen in de meeste handels-
iedrüven voor. Zj) zijn daarom slechts éénmaal bü elke onderrubriek vermeld.

XXII
xxtti
Waschsfcers. . .
Handel in geweven stoifen.
„ , stroohoeden.
, „ stijfsel.
„ „ toiletartikelen.
„ „ tricot.
» » tulle.
» „ veeren.
, „ viltwaren.
» „ zeep.
» » zijde.
„ ., waschartikelen.
Agenten.
Beddenverhuurders,
Commissionairs.
Costurnesverliuurders.
Depothouders.
Doopgoed verhuurders,
Kleermakers.
Kramers.
Magazijnmeesters.
Makelaars.
Reizigers.
Bouwgoedverhuurders.
Winkelbedienden.
Winkelknechts. .
c. Handel in voorwerpen
van voeding en genot.
Handel in aardappelen.
„ aardappelmeel.
„ „ alcohol.
, , augurken.
„ azijn.
„ „ bakkerswaren.
• „ „ bakketbakkersbenoodigdheden.
Handel in beschuit.
Verpakkers.
Handel in bier.
Kistjesman.
Sorteerders.
Handel in bitter.
„ „ boomen.
„ „ boter.
„ , boterkoek.
„ » brood.
Broodslijters.
Broodsnijders.
Handel in cacao.
„ , cicliorei.
„ , chocolade.
,„ „ comestibles.
„ , drinkwater.
„ „ eetwaren.
Handel in eieren.
» „ erwten.
Uitzoekers.
Sorteerders.
Handel in fou rages.
Stroobinders.
Handel in fruit.
„ • , granen.
Bestellers,
Controleurs.
Meters.
Ophouders.
Opzichters.
Boeiers,
Stikkers.
Schuitenjagers
Vrijmannen.
Wegers,
Werkers.
Zaaddragers.
Zakkennaaisters.
Zolderwerkers.
Handel in gedistilleerd.
, „ geldersche
waren.
- ,« gist.
Gistzifters.
Handel in groenten.
„ „ grutterswaren.
, „ honing.
, „ hooi.
Pakkers.
Persers.
Wegers.
Handel in hop.
„ „ kaas.
Poetsers.
Schilders.
Snijders.
Zetters.
Handel in koek.
» » koffie.
, „ koloniale
waren.
, , koren.
Korendragers.
Korenwerkers.
Handel in kruidenierswaren.
Erwtenlezers.
Koffiebranders.
Theemeleerders
Zakkenplakkers.
Handel in kunstboter.
„ „ landbouwproducten.
Handel in lever.
„ „ levertraan.
„
,
„ likeur,
, lijnkoeken.
„
,
„ margarine.
„ maïskoeken.
» • meel.
„ „ mesting
„ „ minerale
wateren.
„ „ mosselen.
„ „ most.
„ „ mosterd.
„ „ nieren.
„ „ nootmuskaat.
„ oesters.
» % olie.
„ „ paardenvoer.
„
»
» paling (ger.).
» pens.
„ „ pepermunt.
„
„
. pijpen.
, pijpendoppen.
» •. njst.
„ , scheepsbehoeften.
„ „ scheepsvictualiën.
„ „ schillen.
Schillenophaalsters.
Handel in sigaren.
„ „ snoepgoed.
»
„
• snuif.
„ specerijen.
• »
»• spek.
„ „ spoeling,
„ „ sterken drank.
» „ suiker.
Monsterstekers.
Handel in tabak.
Monsterbedienden.
Handel in tabakspijpen.
» » thee.
Paksters,
Handel in veevoeder.
, » veldvruchten.
, „ verduurzaamde
levensmiddelen.
Handel in vietualiën.
, „ visch.
Drogers.
Handel in' vleesch.
Trepman.
Handel in vruchten.
„ „ vruchtensappen.
Handel in wjjn.
Aftapsters.
Kelderknechts.
W^nstekers.
Handel in ijs.
» , zout.
, , zuidvruchten.
„ » zuur.
Agenten.
Bierbottelaren.
Broodventers.
Commissionnairs,
Controleurs.
Exporthandelaars.
Depothouders.
Directeuren melkinrichtingen.
Directeuren tabaks-mU.
Ezelinnenhouders.
Flesschenspoelers.
Kramers.
Magazijnknechts.
Makelaars.
Reizigers.
Rijknechts.
Slijters.
Afmeters.
Stekers.
Winkelbedienden.
Winkelknechts.
d. Handel in voorwerpen
van woning.
Handel in aardewerk.
„ „ badtoestellen.
„ » bedden.
„ „ bedveeren.
» „ behangselartikelen.
» , behangselpapier.
» B bezems.
B „ blikwaren.
, , boeken.
, , brandkasten.
, „ brandstoffen.
Kachelhoutmakers.
Handel in briquetten.
H „ bronolie.
,
«
„ cokes.
„ damast.
H ff. dekens.
« , electrische
schellen.
, „ gasornamenten
Handel in gasgloeilichtartikelen.
» « glas.
Glasglaveurs.
Handel in geëmailleerde
goederen.
„ , hakhout,
, , hardglas,
, , houtwaren.
, , huishoudelijke
artikelen.
, , kaarsen.
, „ kachels.
„ , karpetben.
„ klokken.
. kooktoestellen.
, , lampen.
, . lampenkatoen.
, , lucifers.
, . manden werk.
, matten.
, metaalwerken.
, , meubels.
„ , meubelstpffeu.
', ruozaïk.
, muizenvallen.
„ nikkelwaren.
, , petroleum.
, , planten.
, , plumeaux.
, „ poetsgoed.
, , potten en
pannen.
, , rieten meubels.
. scharen.
„ , schoonniaakbenoodigdheden.
, „ schoorsteenmantels.
, , schuurgoed.
, . soda.
„ spiegels.
„ spiegelglas.
, „ steenkolen.
„ - „ stoelen.
, , tafelkleeden,
„ , tapeten.
, „ tegels,
„ , theebladen.
» » ^rf. •
Turfmeters.
Turfdragers.
Turfschippers.
Handel in vensterglas.
a „ vitrage.
» „ vlaggedoek.
Handel in vogelkooien.
« , vuurmakers.
, , vuurvaste
artikelen.
, „ waschdoek.
« « ijzerwaren.
Verlakkers.
Handel in zwavelstokken.
Agenten.
Commissionnairs.
Depothouders.
Exporthandelaars.
Kramers.
Magazijnknechts.
Makelaars.
Reizigers.
Verhuurders van vlaggedoek.
Venters.
Winkelbedienden.
Winkelkechts.
e. Handel in papier-, boeken
kunstwerken (incl.
dagbladen).
Handel in almanakken.
, „ boeken.
Antiquairs.
Bestellers.
Correctors.
Handel in doozen.
„ „ drukkersfournituren.
„ »• drukwerk.
Kunsthandelaars.
Handel in kunstschildersbenoodigdheden.
Handel in leien.
„ „ liedjes.
, , lithografische
steen.
, , muziek.
„ » papierwaren.
„ papier.
Monstertrekkers.
Handel in papierenzakken.
Zakkenplakkers.
Handel in plaatwerken.
» , postpapier.
,
„
„ prenten.
, schrijfbehoeften.
, , schrijfpennen.
„ , stereosco opartikelen.
Handel in teekenbehoeften.
, , zegels.
Agenten.
Advertentieplaatsers.
Boekenverhuurders.
Boekhouders.
Courantenverhuurders.
Colporteurs.
Commissionnairs.
Oourantenventers.
Directeuren dagbladkioskenrnaatsch
appyen.
Exporthandelaars
Kramers.
Kioskjuffrouwen
Lithographische metaalbewerking.
Magazgnpersoneel.
Makelaars.
Uitgevers.
Winkelbedienden.
Winkelkechts.
f. Handel in Itixearlikelen.
Handel in aardewerk flju.
„ ,, aluminiumwaren.
„ , antiquiteiten.
« » beelden.
„ „ bloemen.
, , bloembollen.
, , borduurwerken
„ , brittaniaartikelen.
, , bronswaren.
, » Christophe,
goud en zilver.
, „ dameshnndwerken.
, „ eau de cologne
, , féestartikelen.
„ , galanteriewaren.
» , gipswareu.
, „ goudvisschen.
, » japansche
goederen.
, ' „ juweelen.
, „ kerkornamenten.
a , lrramerijen.
a , kunstdiamant
„ , luch'tballous.
landel in muziekinstrumenten.
» » Neurenburgerwaren.
, „ nieuwzilver.
„ , ' oostersche
artikelen.
, ff orgels.
„ ,. parfumerien.
„ photografieartikelen.
, , piano's.
» » porseleinwerk.
„ » religieuse
»
artikelen.
„ rijtuigen.
, schilderijen.
,
„
« speelgoed.
» verguldwerk.
, ff zilversmitsfournituren.
Agenten.
Dommissionnairs.
Depothouders.
Kramers.
Magazijnpersoueel.
Makelaars.
Pianostemmers.
Reizigers.
Verhuurders van piano's
Winkelbedienden.
Winkelknechts.
g. Handel in levend ven en
gevogelte,.
Handel in bijen.
, „ honden.
„ , kippen.
, .ff konijnen.
, , paarden.
Rijknechts.
Stalknechts.
Handel in pluimgedierten
„ ff varkens.
» » vee.
Drijvers.
Handel in vogels.
, ,, . wild.
Agenten.
Commissionnairs.
Depothandelaars.
Ezelverhuurders.
Ezoldrijvers.
Kramers.
Magazijnknechts.

XXIV
XXV
Makelaars.
Reizigers.
Winkelbedienden.
Winkelknechts.
h. Handel in andere waren.
Handel in allerlei waren.
„ , Amerikaansche
artikelen.
Handel in apothekersbenoodigheden.
„ „ asbest artikelen
, „ automaten. >
„ „ balen en zakken
„ „ balsem.
. „ „ bloedzuigers.
„ „ boomgewassen.
„ „ boterf'usten.
„ „ brillen.
„ , caontchoucartikelen.
„ , chemicaliën.
„ , darmen.
„ , dekkleeden.
» » drogeren.
„ „ duigen.
„ „ electrische benoodigdhed&n.
» „ toestellen.
„ „ emballage.
„ , flesschen.
„ „ fournituren.
„ , fournituren
(diamantwerkers).
Handel in fournituren
(horlogemakers).
Handel in fournituren
(meubelmakers).
Handel in fournituren
(zadelmakers).
Handel in fusten.
„ , geneesmiddelen.
„ „ gereedschappen
(horlogemakers).
Handel in gereedschappen
(landbouw).
Handel in gereedschappen
(timmermans).
Handel in gom.
„ „ gomelastiek.
„ „ graanzakken.
„ „ gutta percha.
„ „ haverdoppen.
„ „ hoepels.
„ „ horloges.
„ „ houtskool.
Handel in houtwol.
„ „ huizen.
» » indigo.
„ „ insectenpoeder.
„ „ instrumenten
(geneeskundige).
Handel in instrumenten
(heel- en verlosk.).
Handel in instrumenten
(optische).
Handel in jachtartikelen.
» n jute.
„ „ kisten.
„ » koffiehuisbenoodigdheden.
„ , kruiden.
» „ kurken.
„ „ lederconserveeringsartikelen.
, ,, lederwaren.
, „ leidsels.
„ „ lithographische
steen.
„ . loterijbriefjes.
«

XXVI
XXVII
Ondernemers stoombootdienst.
Opzichters.
Reeders.
Scheepsvolk
Aardappelschillers.
Boeierknechts.
Bootslierlen.
Beurtschippers.
Conducteurs.
Dekknechts.
Gezagvoerders.
Houtvlotters.
Hofmeesters.
Jollevaarders.
Koks.
Meelschippers.
Matrozen.
Onderhofmeesfcers.
Pachters van een veer.
Pavilloen schippers.
Roergangers.
Roeiers.
Sohouwnmnnen.
Stuurlieden.
Schuitenvoerders.
Schippers.
Schilders.
Togers. •
Vrachtschippers.
Vletterlieden.
Veerlieden.
Vurensgezellen.
Veerschippers,
Wakers.
Zandschippers.
Brug- en sluispersoneol.
Boomsluiters.
Brugdi'aaiers.
Bruggaarders.
Brugmeesters.
BRUgpaohters.
Brugwachters,
Lichtwachters.
Loodsen.
Slikloods.
Sluisknechts.
Sluismeesters.
Sluispachters.
Sluiswachters,
Personeel voor lading en
lossing.
Bootverhuurders.
Bootwerkers.
Bestellers.
Havenmeesters.
Kaaimeesters.
Laders en 'lossers.
Ladingmeesters.
Magazijnmeesters.
Pachters vanwnlgelden.
Schuitenverhuurders.
Scheepsbevrachters.
ScheepseontroJeurs.
Scheepsjagers.
Scheepslichters.
Scheepsmakelaars.
Scheepsrapporteurs.
Schuitenjagers.
Tymannen.
e. Posterij, télégraphie en
téléphonie.
Posterjjeu.
Aannemers.
Assistenten.
Brievenbestellers.
Bi'ievengaarders.
Commiezen.
Conducteurs.
Directeuren.
Postambtenaren.
Postbeambten.
Postboden.
Postorders.
Postschippers.
Scheepsbevruchters
(postdienst).
Télégraphie.
Ingenieurs.
. Lijnwachters.
Lijnwerkers,
Opzichters.
Telegrafisten.
Telegrambestellers.
Telephoon.
Teleplioonbeambten.
Telephonisten.
f. Expeditie, bevrachters,
bestellers, sjouwerlieden
enz.
Aannemers van verhuizingen.
Agenten van een stoombootonderneming.
Bestelhuishouders.
Bestelkantoorhouders.
Bestellers.
Overige beroepen.
Boden.
Boodschappers.
Cargadoors.
Commissionairs (gidsen).
Confooiloopers.
Couriers.
Dienstlieden.
Directeuren dienstverrichting.
Directeuren expeditiekantoi'en.
Emballeurs.
Expediteurs.
Gidsen.
Hoofdagenten, (stoomboot).
Kantoorloopers.
Kruiers.
Loopknechis.
Melkrjjders.
Ondernemers sleepdienst.
Pakhuisknechts.
Pakhuismeesters.
Pakkendragers.
Parapluiebüwaarders.
Personeel maatschappijen
tot exploitatie
van veestallen.
Scheepsbevrachters.
Schilders (goederenvervoer).
Schuitenvoerders.
Sjouwerlieden.
Stadskorendragers.
Transporteurs van
piano's.
Vrachtrijders.
Vrachtvaarders.
Walkapiteins.
Waschverzenders.
Wisselfficteurs (bestelgoederen-bureaux).
g. Logement- m koffiehuishouderij,
tapperij ens.
Hotelhouders.
Logementhouders.
Banketbakkers.
Conducteurs.
Chasseurs.
Hotelknechts.
Linnenmeisjes.
Meubelmakers.
Omnibuskoetsiers.
Pannenreinigers.
Portiers.
Rôtisseurs.
Tolken.
Restaurateurs.
Castrolleurs.
Bierhuishouders.
Oaféhouders.
Herbergiers. ,
Kofflehuishouflers.
Tappers.
Kasteleins.
Buflbtchefs.
Buffetjuffrouwen.
Kelners.
Comraensalenhouders.
Gaarkeukenliouders.
Kamerverhuurders.
Pensioniiouders.
Slaapsteéhouders.
Oppassers.
Houders van schafthuizen.
Directeuren doorgaugshuizen
voor vrouwen.
Directeuren tehuizen voor
militairen.
Huisvaders.
Directeuren volksgaarkeukens.
Directeuren koffiehuizen.
„ kosthuizen.
Overige beroepen.
Biljardjongens.
Bódegahouders.
Cantinehouders in het
diamantvak.
Houders öfficierstafels.
Inspecteurs.
Kegeljongens.
Oppassers openb. tuinen
Ordinarishouders.
Pachters (buffetten).
Tafelhouders.
Verkoopers van gezette
koffie.
Verhuurders lokalen.
.„ zalen voor
partijen.
Wijnhuishouders.
ii. Mcivictwazen.
Af hangers.
Afslagers.
Bewaarders.
Boekhouders.
Commissarissen vischafslag.
Houders van een verkooplokaal.
Knapin aan de vischmarkt.
Marktgaarders.
Marktmeesters.
Ondernemers openbare
verkoop.
Ontvangers.
Opbreugsters vischmarkt.
Opdraagsters.
Oproepers bg een
notaris.
Pachters marktgeld.
Stalknechts bij eene
maatschappij tot stalling
van vee.
Tafelknechts publieke
vurkooping.
Uitroepers bg openbare
verkooping.
Uitveilers bg een notaris.
Vendumeesters.
Vemluknechts.
Vischafslagers.
Vischuitleggers.
Waagmeesters. .
Wegers.
i. Begrafmiiswezm.
Aansprekers.
Bediennars begrafenissen
Bewaarders begraafplaatsen.
Directeuren begrafenisniaatschappgen.
Doodgravers.
Grufmakers.
lïosik (dragers bij
Israëlitische begrafenissen.
Leedaanzeggers.
Noodigers ter begrafenis.
Groef Bidders.
k. Andere bedrijoen.
Omroepers.
Bewaarders van cabinetsd'aisance.
Dienstboden verhuurders
Directeuren informatiebureaux.
Directeuren publicatiebureaux.
Taxateurs.
Veemhouders.
Overige beroepen.
Aanplakkers.
Bewaarders.
Directeuren entrepotdok.
Directeuren reclame-
• maatschappijen.
Directeuren verhuurkantoren.
Erfhuismeesters.
Hellebaardiers
entrepotdok.
Houders informatiebureaux.
Houders verhuurkantoren
dienstboden.
Klerken vrg entrepôt.
Porsters.
Personeel bureaux
octrooien.
Personeel (reisbureaux).
Privnathouders.
Schatters roerende
goederen.
Spreeuwen.
Strandjutters.
Waagdragers.
Wakers (entrepotdok).
Handelsinriclitingen.
Kraandrijvers.
Machinisten.
Stokers.
XXTI. Crediet- en
bankwezen.
Bankinstellingen.
Adviseurs.
Agenten.
Commissarissen.
Directeuren.
Credietinstellingeh.
Agenten.
Commissarissen.
Directeuren.
Kantoorloopers.
Incasseerders.
Wisselloopers.
Kassierdeiij.
Kassiers opgeldkantoren
Effectenhandelaars.
Stenograaf.
Hypotheekbanken.
Commissarissen.
Divecteuren
Makelaars.
Spaarbankhouders.
Personeel.
Spaarbankbode.
Beleenbankinstellingen.
Beleenbankhouders.
Crontroleurs.
Directeuren.
Inbrengsters.
Pandjeshuishouders.
Liquidatiekfispersoneel.
XXIII. Verzekeringswezen.
a. Levens- en ongelukken-
Mrsékering. .
Assuradeurs.
Agenten.
Controleurs.
Directeuren levensverzekeringen.
Inspecteurs.
Wiskundigen.
b. Zieken- en begrafenisfondsen.
Assuradeurs.
Agenten.
Busbode.
Controleurs.
Directeuren.
Inspecteurs.
Kosters.
c. Jirandctssurantie.
Assuradeurs.
Agenten.
Controleurs. •
Directeuren.
Inspecteurs.
d. Andere verzekeringen.
Assuradeurs.
Agenten.
Controleurs.
Correspondenten. •
Directeuren.
Experts.
Inspecteurs.
Makelaars.
XXIV. Vrije beroepen.
a. Genees-, heel- en verloskundigen
(inol. tandartsen
en tandnieesters).
Grezichtkundigen.
Tandmeesters.
Verloskundigen.
b. Vroedvrouwen.
c. Veeartsen.
d. Advocaten en procureurs.
e. Ingenieurs en landmeters
(voor zoover niet tot de
groep XXIX behoor ende)
Agronoom.
Ingenieurs.
Landmeters.
Technologen.
f. Beeldhouwers, kunstschilders,
portretteekenaars,
tacd- en letterkundigen.
Beeldhouwers.
Dichters.
Kunstschilders.
Letterkundigen.
Portretteekenaars.
Teekenaars.
g. Toonkunstenaars, componisten
, muzikanten,
concertzangers, organisten.
Toonkunstenaars.
Componisten.
Concertzangers.
Directeuren van zangyereenigingen.
Muzikanten.
Operazagers.
Organisten.
Pianisten.
Toonkunstenaars.

XXVIII.
XXIX
Violisten.
Zangers.
h. Tooneelspelers, operazangers.
Tooneelspelers.
Administrateurs.
i. Overige personen aan het
tooneel verbonden (inclusief
balletdanseressen,
bureaiüisten).
Beambten (schouwb.)
Bureaulisten „
Controleurs.
Danseressen.
Figuranten.
Inspecteurs,
Souffleurs.
Suppoosten.
Tooneelknechten.
Tooneelmachinisten.
Verhuurders van
artisten.
k. Andere beroepen tot de
publieke vermakelijkheden
behoorende (ind.
kermisreizigers en circuspcrsoneél).
Acrobaten.
Berenleiders.
-Carousselh ouders.
Chanteurs.
Controleurs openbare
vermakelijkheden.
Goochelaars.
Hardloopers.
Harm onicaspelers,
Kermisreizigers.
Kunstrijders.
Liedjeszangers.
Orgeldraaiers.
Pikeurs.
Poppenkasthouders.
Portiers sportterrein.
Straatmuzikanten.
1. Archieven, bibliotheken,
leesinrichtingen en
andere inrichtingen in
het belang van wetenschap
en kunst.
Archivarissen.
Beambten bibliotb.
Bibliothecarissen.
Boden Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen.
Conservatoren.
Custoden.
Directeuren leesinrichtingen.
Pedellen.
Penningkundigen.
Praeparators museum
natuurlijke historie.
Préparateurs van
vlinders.
Rekenaars sterrenwacht.
m. Schei-, wis-, natuur-,
dier-enplantkwiuligen,
niet tot een der andere
groepen behoorende.
Bacteorologen.
Botanisten,
Directeuren van diergaarden.
Directeuren Indische
genootschappen.
Essayeurs.
Essayeurs (handels).
Kruidenzoekers.
Landbouwkundigen.
Observatoren.
Praeparateurs.
Prosectors,
Scheikundigen.
Wiskundigen.
Zoölogen.
n. Journalisten, reporters.
Hoofdredacteurs.
Journalisten.
Redacteurs.
Reporters.
Verslaggevers.
o. Tolken, translateurs.
p. Administrateurs, rentmeesters,
correspondenten,
secretarissen. •
Accountants.
Administrateurs.
Candidaat-notarissen.
Correspondenten.
Directeuren expl. vaste
goederen.
Opzichters magazijn
't Loo.
Rentmeesters.
Secretarissen.
q. Stenografen, boekhouders,
schrijvers, copiisten.
Afschryvers.
Beëedigde griffieklerken.
Boekhouders.
Oopiïsten.
Kantoorbedienden.
Klerken.
Schrijvers.
Schrijvers van requesten.
Stenografen.
r. Vrije verzorging van
godsdienstige behoeften,
(godsdienstonderwijzers,
evangelisten, zendelingen,
voor zoover
niet tot XXV en
XXXIII behoorend).
Agent Nederl. Zendingsvereeniging.
Missionarissen.
Predikers.
Predikers Leger des
Heus.
Zendelingen.
Reizend agent van de
vereeniging voor voorbereidend
universitair
onderwjjs op geref.
grondslag.
s. Overige niet te rangschikken
beroepen.
Amanuensis.
Assistent heilgyinnastiek.
Beambten diergaarden.
Bedienden tandartsen.
Bewaarders by deurwaarders.
Boden leesmuseums.
Boden orkestvereenigingen.
Bordeelhouders.
Concierges volkskofntshuizeu.
Detectives,
Experts.
Gedachtenlezers.
Genealogen.
Grootmeesteres huis der
Koningin.
Heraldici.
Hofdames.
Hofmaarschalk.
Hondendresseurs.
Hondenscheerders.
Hondemvasschers.
Intendant koninklijke
paleizen.
Kaartlegsters.
Kamerheeren,
Kloppers.
Kwakzalvers.
Likdoornsnijders.
Liquidateurs.
Magnetiseurs.
Masseurs.
Nachtwaclits.
Opzichters diergaarden.
Opzichters ltiwntennisclubs.
Practizijns.
Orgeltrappers.
Professeurs de billard.
Publieke vrouwen.
Solliciteurs.
Teekenaarsters.
Trainers.
Veldwachters.
Waarzeggers.
Wakers.
Wielrenners.
Zaakwaarnemers.
Zuivelconsulenten.
XXV. Onderwijs.
Blindenonderwijzers.
Breischoolhouderessen.
Bewaarschoolhouderessen.
Directeuren ambaohtsscholen.
Directeuren kookscholen
Directeuren rijscholen.
Dansonderwijzers.
Gyninastiekonderwijzers.
Gouvernantes.
Gouverneurs.
Huisondenvijzers.
Huishoudsters.
Kostschoolhouders.
Leeraren (privaat).
Leeraren byzondere school.
Muziekonderwijzers.
Onderwyzers stenografie.
Onderwijzeressen costuumknippen.
Onderwyzeressen,
byzondere scholen.
Perronineisjes zwemscholen.
Pikeurs.
Rectoren.
Surveillantfin.
Onderwyzers tuinbouwscholen.
Zwemm eestei's.
XXVI. Verpleging en
verzorging van
armen enz.
Architecten godshuizen.
Administrateurs godshuizen.
Bakers.
Binnenvaders oude
mannen en vrouwen.
Biunenmoeders.
Biunenvaders werlrinricb
tingen.
Binnenmoederswerkinrichtingen.
Directeuren.
Huismoeders in gestichten.
Helpsters.
Koks (gasthuizen).
Krankzinnigenoppassers.
Minnen (voedsters).
Oppassers.
Ontvangers godshuizen.
Portiersters.
Rectoren (weeshuis).
Suppoosten.
Voedsters.
Verplegers van verlaten
kinderen.
Ziekenoppassers.
XXVII. Huiselijke
diensten.
Huisbedienden.
Boden en huisdienst.
Botteliers.
Concierge.
Dienstbode.
Garderobieres.
Hofbeambten.
Hofmeesters.
Huisbedienden.
Huishouders.
Huisknechts.
Juffrouw van gezelschap.
Kameniers.
Keukenknechts.
Keukenmeiden.
Kinderjuffrouwen.
Kindermeiden.
' Linnenmeiden.
Nachtwakers (particulier).
Oppassers.
Portiers (huisdienst).
Schoonmaaksters.
Tafelbedienden.
Tuinlieden.
Werkmeiden.
Werksters.
Stalbedienden.
Koetsiers.
Palfreniers.
Rijknechts.
Stalbedienden.
Bewaarders van goederen.
Huisbewaarders.
XXVIII. Losse werklieden.
XXIX. In dienst van
den Staat (exclusief
posterij, télégraphie,
téléphonie, landsdrukkerij
en andere
nijverheidsbedr.).
a. Algemeen bestuur
(departementen enz.).
Ministrieele ambtenaren
en dergelijke.
b. Diplomatie en consula
afwezen.
Consulaire agenten.
Consuls.
Gezanten.
Gezantschapssecretarissen.
VicR-consuls.
c. Itechtsivezen.
Auditeur-militair.
Bode rechtscollege.
Concierge paleis van
Justitie.
Deurwaarders.
Directeuren gevangenissen.
Gevangenbewaarders.
Hoofdbewaarders.
Kantonrechters.
Magazijnknechts gevangenissen.
Officieren van Justitie.
Onderwyzer gevangenis
Presidenten (rechtscollegieën.
Procureurs generaal.
Raadsheeren rechtscollegieën.
Rechters.
Vice-presidenten rechtscolleges.
d. Politieioezen.
Commissarissen Rijkspolitie.
Inspecteurs rijkspolitie.
Kapiteins rijkspolitie.
Veldwachters.
e. Notarissen.
f. Onderwijs (onderwijzend
personeel).
Bediende (pathologisch
anatomisch laboratorium.
Concierge rijlts H. B. S.
Conservators phys. laboratorium.
Concervotor rijksherbarium.
Custos.
Directeuren (H. B. S.).
Hoogleeraren.
Hortulanus.
Instrumentmakers.
Lector rjjks-univers'iteit.
Leeraren.
Onderwijzers.
Pedellen.
Privaat docenten.
Rjjkslandbouw leeraren.
g. Toezicht op het onderwijs,
Schooltoezicht.
Arrondissementsschoolopzieners.
Distriksschoolopzieners,
h. Sanitaire politie, toezicht
op fabrieksarbeid
en het stoomicezen.
Adjunct inspecteurs van
den arbeid.
Amunuentis geneeskundig
staatstoezicht.
Inspecteurs (arboicl).
Inspecteurs (boterwet).
Inspecteurs (spoorwegen).
Keurmeesters van vee.
Opzichters stoomwezen.
i. Krijgswezen (ind. militaire
geneen- en veeartsenijkundige
dienst,
excl. werkplaatsen van
leger of marine).
Adjudant onderofficieren
Administrateurs garni- •
zoenskleeding.
Administrateurs mili-
' taire hospitaal.
Adrainistrateuru nachtlegermagazyn.
Ambtenaren topographische
inrichting.
Bottelier juajoor K. N.
Marine.
Brigadiers.
Brigadiers (maréch.)
Conducteurs artillerie.
Conserveerders,
Facteurs magazyn van
Meeding.
Fortwachters.
Fouriers.
Geëmployeerden militairen
hospitalen.
Generaals.

XXX
XXXI
Hofmeesters.
Hospitaalsoldaten.
Kapiteins.
Kapitein adjudanten.
Knechts (fourage
nmgazpen).
Koks K. N. Marine.
Kolonels.
Korporaals.
Luitenantkolonels.
lo Luitenant adjudant..
Ie Luitenants,
2e Luitenants,
Machinisten (torpedodienst).
Mn gaz y nmeesters.
Majoors.
Marechaussees.
Mariniers.
Marketentsters.
Matrozen (lu\jjgswezen).
Militaire apothekers.
„ paarden artsen..
„ schrijvers.
„ wachters. ,
„ commissarissen
Officieren landmacht.
„ gezondheid.
„ zeemacht..
Oppassers nachtlegermagazijn.
Opperschippers(torpedo)
Opperwachtmeesters.
Opzichters (genie).
Personeel magazijn van'
geneesmiddelen.
Provinciale adjudanten.
Provoost geAveldige.
Ritmeesters.
Schrijvers (militaire
spoorwegen.)
Schepelingen zeemacht.
Sergeants,
, hofmeesters.
, majoors.
„ torpedisten.
Soldaten.,
Staf muzikant.
Stokers.
Stuurlieden.
Teekenaar by de stelling-commandant.
Torpedisten.
Wachtmeesters.
Ziekenoppassers K. N.
Marine.
k. Finantiewesen (rekenkamer,
belastingen,
kadaster, muntwezen).
Adj. inspecteurs directe
belastingen.
Aspirant muntgezel.
Bankwerkers (Rijksmunt).
Bewaarders.
Collecteurs staatslotery.
Concierge (der belastingen).
Concierge (hypotheek
en kadaster}.
Controleurs directe belastingen.
. Controleurs waarborg,
gouden en zilveren
werken.
Deurwaardei's Rijksbelastingen.
Directeur Rjjkspensioenfonds.
Essayeurs.
Expert (invoerrechten).
Gedelegeerden (Ned.
Staatsloterij).
Ingenieurs (vérificateurs)
Instrumentmaker Rijksmunt.
Konnniezen (belastingen)
Landmeters,
Lid en secretai'is van de
Raad van beroep der
directe belastingen.
Metaalsmelters rijksmunt.
Ontvangers (belastingen).
Ontvangers (kanaalgelden).
Opzieners (visscherjj).
Personeel agentschap
van het ministerie
van Financiën en
directie grootboeken
der Ned schuld.
Roeiers belastingen,
Rijksbetaalmeesters.
Scheikundigen bjj het
Rgkssuikerlaboratoriutn.
Sloeproeiers (inklaringsdienst).
Smeden (Rijksmunt).
Stempelsmjders (Rijksmunt).
Surnuraerairs • directe
belastingen.
Teekenaars (kadasters).
Visiteurs.
Wegers.
IJkers,
Zetters belastingen.
1. Waterstaat (excl. tolbazen,
duiswachters enz.
tot groep XXIb en d
behoorende).
Brugknechts rijkswaterstaat.
Dekknechts (waterstaat)
Dijkwachters.
Helmduikers.
Ingenieurs.
Kantonniers.
Opzichters.
Opzichters landsgebouwen.
Pontwachters.
Sprengenwerkers (rjjkswaterleiding).
Water waarn emers.
Wegwerkers.
in. Loods-, haven- en bakenwezen.
Commissarissen der
loodsen.
Httvenwacbters.
Lichtwachters.
Loodsen.
Rijksbakenmeesters.
Stuurlieden lichtschip.
Tonnenleggers.
n. Koloniale ambtenaren
(met verlof in Nederland).
o. Andere ambten of bedieningen.
Amanuensis rjjkslandbou
wproefstation.
Ambtenaren Nederl.
Mettray.
Assistenten (Rykslandb
o u wproefstation),
Commiezen Chartermeester.
Commissie van keuring
van het departement
van Koloniën.
Concierge Rijksarchief.
, Rijkskoepokinenting.
Zaalknechts (militieraden).
XXX. In dienst van
provincies.
Commissarissen der
Koningin.
Commiezen (griffie).
Concierge „
Griffieambtenaren.
Leden Gedeputeerde
Staten.
Letterkundigen der staten
van Friesland.
Wegwachters.
IJkers voor de provincie.
In dienst van een vreemden
staat.
Detectives.
Loodsen.
Kantonniers.
Opzichters.
Wegkenners.
XXXI. In dienst van
een gemeente (excl.
gasfabrieken, dienst
der openbare werken
en andere nijverheidsbedrijven).
a. Gemeente-secretari&n
(incl. burgemeesters).
Ambtenaren ter secretarie.
Adj.-controleur bevolkingsbureau.
Bevolkingsagenten.
Burgemeesters.
Commies-archivaris.
Concierges Gemeentehuis.
Gemeenteboden.
Gemeentesecretarissen.
Hoofdcommiezen ter
secretarie.
Klepperlieden.
Secretarie-ambtenaren.
Wethouders.
b. Politie.
Agenten van politie.
Commissarissen.
Inspecteurs.
„ bouwpolitie.
Havenwachters.
Nachtwakers.
Parkwachters.
Plantsoenwachters.
Torenwachters.
Veldwachters.
c. Brandweer.
Boden (brandweer).
Brandweercommandants
Brandweerlieden.
Bran dweermagazijnmeesters.
Telegraflsten brandweer.
Torenwachters.
d. Financiën en belastingen.
Deurwaarders.
Dokmeesters.
Havenmeesters.
Sloeproeiers.
Gemeenteontvangers.
Verdeelmeesters.
e. Onderwijs (onderwijzend
personeel).
Bewaarschoolhouderessen.
Concierges (school).
Leeaaren.
Naaijuffrouwen.
Onderwijzers openbaar
onderwijs.
Pedellen.
Professoren.
Rectoren gymnasium.
Aanplakkers.
Abatoirpersoneel.
Afslagers.
Armbezoekers.
Armmeesters.
Armvoogden.
Beambten.
g, Andere ambten of bedieningen
(oxcl. marktwezen).
Beursconcierge.
Beursknechts.
Biljetteermeesters.
Boden schutterij.
Boekhouders, burgerlijk
armbestuur.
Buurtmeesters. •
Collecteurs gemeentegasfabriek
en waterleiding.
Commiezen burgerlijk
armbestuur.
Concierges gemeentearchief.
Concierges schutterij.
Diretecteuren gemeentegasfabriek
en waterleiding.
Directeuren (vaccinatie).
Emigratie-commissarissen.
Gemeenteopziuhters bewaarpl.
petroleum.
Hooi wegers.
Kademeesters..
Keurmeesters schutterij.
» » vee.
„ „ visch.
• „ , zeegras.
Klerken gas- en waterleiding.
Lantaarnopstekers.
Plantsoenopzichters.
Magazijnknechts
schutterij.
Strandvoogden.
Suppoorten museums.
Verfmeesters nyverheidschool.
Watertapper gemeentewaterverschaffing.
Waterijkers.
Werklieden abattoirs.
Wijkboden.
Wylcmeesters.
XXXII. In dienst van
een waterschap.
Bewaarders.
Dijkbazen.
Dijkgraven.
Dakwerkers.
Fabriekopzichters.
Havenmeesters.
Heemraden.
Hoogheemraden. .
Kademeesters.
Kilbazen.
Molenmakers.
Ontvangers van drijfgelden.
Opzichters.
Polderboden.
Poldermeesters.
Polderschutters.
Polderveldwachters.
Sasbazen.
Sasmeesters.
Schouten van een waterschap.
Sluiswachters.
Steenzetters.
Stokers.
Tuiningmakers.
Turfmeters.
Veei'lieden.
Watergraven.
Watermolenaars.
Wegwerkers.
XXXIII. In dienst van
een kerkgenootschap
of kerkelijke
gezindte.
a. Bedienaren van den
godsdienst.
Aartsbisschoppen.
Bisschoppen.
Geestelijken (prot.).
• (kath.).
Geestel^ke (Israël.).
„ (and. gezindten)
Evangelisten.
Kannuneken.
Kapelaans.
Pastoors.
Priesters.
Rectoren,
Vicaris-generaal
(bisdom).
b. Godsdienstonderwijzers
en andere daarmede in
rang gelijk te stellen
betrekkingen.
Godsdienstonderwijzers
(prot.).
Godsdienstleraar
(gymnasium).
Godsdienstonderwijzers
(kath.).
Godsdienstonderwijzers
(Israël.).
Godsdienstonderwijzers
(and. gezindten);
Voorlegers (Israël.).
Vicevoorlegers (Israël.).
Voorzangers (prot.).
Voorzangers (Israël.).
Wetschrijvers (Israël.).
Zendelingen.
c. Andere ambten of bedieningen.
Balkentreders.
Bewaarders bibliotheek.
Blaasbalgtreders.
Basseerders.
Directeuren zendelingen
huizen.
Kerkknechten.
Klokkenluiders.
Kloosterbroeders.
Kloosterzusters.
Kosters.
Ontvangers.
Ordebroeders.
Ordezusters.
Organisten.
Orgeltrappers.
Religieuses.
Rentmeesters kerkgoederen.
Secretarissen kerkelijke
administratie.
Stempelaars van vleesch.
Stoelenzetters.
Stovenzetters.
Suppoosten.
XXXIV. Gepensionneerden.
XXXV. Beroep onbekend.
XXXVI. Zonder beroep.

BIJLAGE
III.
Lijst van beroepen en combinatiën van beroepen die in de uitkomsten
der beroepstelling veelal onder verkorte benamingen
afzonderlijk zijn vermeld.
I. Fabricage van aardewerk, glas, kalk
en steenen.
a. Graven van zand, kiezel, klei, mergel.
Grint- w. o. kiezelgravers.
Zandwasschers.
Zandwerkers, zandkruiers, mergelblokbrekers en
mergelgravers.
b. Fabricage van cement, gips, kalk, tras, ens.
Fabrikanten van gips.
„ „ kalk, w. o kallcbranclers.
, „ tras en cement.
„ „ kr^jt enteékenkrjjt(ookkr:jjfcinalers).
c. Fabrikanten oan steenen, dakpannen, draineerbuisen
en ander grof aardewerk (incl. steenen
parketvloeren.
Fabricage van steen (incl. steenbakkers).
„ „ pannen (incl. pannenbakkers en teg'elbakkerjj
als dit met pannenbakkerjj
is vereenigd).
„ „ buizen (ook draineerbuizen).
„ „ grof aardewerk (potten- en kachelbakkers).
, „ steenen parketvloeren en granietvloeren.
,, „ cement- en kunststeen.
„ „ ijzercement (stelsel Mounier).
d. Fabricage oan fijn aardewerk en porcelein.
Fabrikanten van porcelein en ander fijn aardewerk.
Plateelbakkers en tegelbakkers (niet in pannenbakkel•ijen).
Glazuurders.
Fabrikanten van terracotta-artikelen.
« „ tabaksprjpen.
Krammers van aardewerk en porcelein.
S
J
alleen - Limburg (anderen in 40).
. e. Fabricage van glas, kristal, spiegels.
Fabrikanten van glas (incl. spiegelglas).
Glasblazers.
Glasslypers.
Glasgraveurs.
Fabrikanten van spiegels.
„ „ . flesschen.
Glasblazers in flesschenfabrieken.
Pottenmakers in glasfabrieken.
II. Bewerking van diamant en andere edélsteenen
en gesteenten.
a. Diamantbewerking.
Diamantklovers.
Diamantsnjjders.
Diamant-, roosjes- en kapsljjpers, diamantwerkers
(incl. verstellers ook potjongens en zetters als
dezen in diamants!jjperjjen voorkomen (zie ook lia).
Schijvenschuurders.
Verhuurders van diamantslypersmolens.
b. Bewerking van andere edelsteenen.
III. Boek- en steendrukkerij, drukken van
hout-, koper- en staalgravure
en photographie.
a. Boekdnückerijy ook gemeentelijke en landsdrukkerij.
Boekdrukkers (incl. courantendrukkers, draaiers
snelpersdrukkers, pletters, lampenkapdrukkers).
Correctoren.
Letterzetters, linotypers (machinezetters), smoutzetters.
Typografen.
Stereotypers.
Zinketsers.
b. Plaat- en steendrukkerij en het drukken van
. hout-, koper- en staalgravure.
Technologen.
Graveurs, houtgraveurs, houtplaatsn|jders.
Plaatdrukkers.
Platenkleuren.

II
III
Steendrukkers, litliografen, photolithografen en
postzegeldrukkers.
Etsers (zincographie, photochemigraphie).
c. Photographie.
Photografen (incl. drukkers van photograflën).
Betoucheui's en schilders.
IV. Bouwbedrijven, openbare werken,
reiniging.
a. Huizenbouw.
Tech. personeel: architecten, bouwkundigen, teekenaars,
ingenieurs en opzichters.
Aannemers.
Fundeeringmakers en -werkers, grondboorders.
Heibazen (incl. heipalenrijdel•s en koptouwhouders). 1
Metselaars en voegers.
Opperlieden, kalkbouwers, kalkblusscliers, kalkbereiders,
steendvagers, steenzetters, steigerrnakers
en stellingmakers.
Steenhouwers, -polijsters, -schuurders, fabr. van
marmerwaren, marmerslgpers en -polpters, molehsteenfabricage
en molensteenscherpers (zie voor
deze laatsten ook 17a).
Steenenbikkers.
Timmerlieden, trappenmakers, vloerleggers en
vloerders.
Loodgieters en zinkwerkers, niet voorkomende in
loodpletterjjen, looden buizenmakerpn en zinkgieterjjen.
Aanleggers van gas- en waterleiding, kraansluiters,
gasfitters, pompenmakers.
Dekkers (pannen, lei, riet, stroo).
Houtcement-dakdekkers.
Molenmakers en molenstellers.
b. Afwerken van huizen.
Pleisteraars, gipsgieters en -vormers, beeldengieters,
fabrikanten van gips waren, ornamentgieters en
ornamentmakers (zie ook ld), stucadoors, rietdravers,
witters, mouleurs en grotmakers.
Huisschilders, polychromeurs, glazenmakers, glas in
loodzetters.
Behangers en stoffeerders, plakjongens, naaisters in
liet gordjjnenvak.
c. Overige bouwwerken, geen huisenbouw.
Techn. personeel: ingenieurs, teekenaars en opzichters.
Aannemers.
Heibazen.
Aardwerkers, grondwerkers, kanaalwerkers, polderwerkers
en' strandwerkers,
Dakwerkers.
Kribwerkers, rpwerkers, steenleggers en keienkloppers.
Duikers en helmduikers.
Zandkruiers,
Baggerlieden en baggermolenaars, molenbazen.
Bakschippers.
Ploegbazen (by verschillende vakken).
Straatmakers, keienleggers, steenzetters.
Wegwerkers.
Brugwerkers, spoprleggers (brugbouw), boorders
(brugbouw).
d. Reiniging voor bouwwerken, wegen en straten.
Baggerlieden
Baggerinolenbazen
waldiepers, wel te . onderscheiden
van die by openbare
werken.
Glazenwasschers.
Schoorsteenvegers.
Zuiveraars en ontsmetters van gehouwen.
Openbare reiniging (incl. aschkarlieden, straatvegers
en straatwieders).
V. Chemische nijverheid, enz.
a. Chemische nijverheid.
Apothekers, provisors, fabrikanten van drop en zalf.
Chemisten.
Drogisten.
Fabrikanten van chemicaliën (aether, ammoniak,
chinine, glycérine, houtteer, salmoniak, soda,
poetsmiddelen. insectenpoeder, zwavelzuur, essences,
koolteerproducten, schoensmeer, salpeter, koolzuur.
Fabricage van eau de cologne en reukwateren.
, „ haarwater.
, „ photografiepreparaten.
„ gasgloeilichtkousjes.
r
b.. Fabricage van kaarsen, olie, vernis, vet, zeep.
Fabrikanten van kaarsen (incl. Meekers van. was).
n „ olie (incl. koeken).
„ traan.
„ vernis.
„ lak.
, smeer en wagensmeer.
. zeep.
« loog.
c. Fabricage van ontplofbare stoffen, lucifers, enz.
Fabricage van buskruit, schietkatoen en katoenmengers,
ernstvuurwerkers.
„
„
„
„
patronen (kruit).
lucifers en zwafelstokken.
»
„
,
,
vuurmakers.
kunstvuurw.erk.
d. Fabricage van oerf stoffen, kunstmest, lijm.
Fabricage van beenzwart, bottensorteerders, beenbranders
en -stampers.
blauwsel.
indigo.
loodwit. ;
„ „ verfstoffen (incl. stopverf en oostindische
inkt).
, , meekrap.
„ „. lakmoes.
„ „ zinkwit.
„ » kleurstoffen.
„ » drukinkt
» » inkt.
» » gom.
lijm. _
„ „ machinepoeder.
, „ kunstmest (incl. superphosphaten en
guano).
VI. Hout-, kurk-, stroobewerking, snij- en
draaiwerk van verschillende stoffen.
a. Houtbewerking (excl. timmerlieden in de
bouwwerken).
Beeldhouwers, houtsnijders en houtornamehtmakers.
Biljartmakers.
Borstelhoutniakers en -boorders.
Houtdraaiers.
Fabricage van houtwaren, stoven, spoelen, harken,
schoppen, waschborden, stelen voor harken,
schoppen; weverskammen, schietjès, krukken,
houten parketvloeren, pennen (incl. vleesch- en
worstpennen), mangels, spinwielen.
Fabricage van jaloezieën.
„ „ leesten.
, , lysten (incl. lystensngders, verstekkers)
„ , meubels, raamhorren (incl. houtfiguurzagers).
„ „ stoelen,
» » run (incl. run- en schorsmalers).
„ ,' sigarenkisten.
„ „ speelgoed, ook reparatie.
Houten-boomenmakers in manden.
Met confectie wordt hier niet bedoeld het maken van ondergoederen.
Houtbereiders (creosoteering).
Klompenmakers, boorders, kappers, hoolders."
Kachelhoutjes- en. brandhoutmakers.
Doodkistenmakers.
Kistenmakers (incl. pakkistentnakers en groenververs.
Koffermakers.
Kuipers en duigenmakers,
Fabricage van hoepels (incl. bandenschrappers resp.
makers en snijders).
Modelmakers.
Houtzagers, schavers en zagenstellers, fineer- en
lintzagers, fabrikanten van- houtwol, zagenvylers.
Witwerkers.
Vogelkooimakers.
Muizenvallenmakers.
Rgswerkers.
Lakwerkers (hout).
Fabricage van timmermansgereedschappen (incl.
heftensnijders, zevenmakers) en fabricage van
schaatsen (behalve in de gemeente Groningen).
b. Kurk-, stroo-, borstelwerk, enz'.
Bezem- en boendermakers ook binders.
Borstel-, penseelen- en kwastenmakers.
Fabricage van kurken (kurksnyders).
, „ mandenwerk.
a , matten (incl. vlechters).
„ , rieten matten.
Rottingvlechters en bamboeswerkers.
Fabricage van rieten meubelen.
Stoelemnatters.
Fabricage van stroowaren (incl. stroohulzen).
Werklieden in blindeninrichtingen.
c. Snijden enz. van andere stoffen dan hout
en metalen.
Baleinsnijders.
Fabrikanten van kammen, wandelstokken, pypen,
ook meerschuim.
, » ivoren artikelen.
Heftensnijders.
Draaiers van verschillende stoffen, kunstdraaiers en
handboogmakers.
Fabrikanten van knoopen (metalen knoopen onder 1 lb)
Fabricage van spinpgpen. ;
Zagers van verschillende stoffen.
VII. Kleeding en reiniging.
. a. Vervaardging van kleeding enz.
Kleedermakers en heeren-confectie-fabricage !),
coupeurs..

IV
Bontwerkers en fabricage van pelterijen.
Costumenmaaksters, dameskleedermakers, fabricage
van damesconfectie ').
Naaisters, machinestiksters, stopsters, plisseerders.
Fabricage van mantels.
„ „ corsetten.
„ „ zwemvesten.
„ „ hemden en boorden en andere ondergoederen
(confectie).
, „ hoeden en petten, hoedenvervormers.
. „ mutsen.
, „ stroohoeden.
Modisten.
Fabricage van kunstliaarwerk, haai'werkers en
-wasschers.
„ „ helnihoeden en militaire eqnipementen
en ornamenten.
„ „ parapluien..
b. Vervaardiging van bedden, matrassen, gestilde
dekens.
Fabricage van bedden en matrassen.
„ „ dekens, dekenstiksters.
„ , bedveeren en kapok.
c. Reiniging.
Bad- en zweminrichtingen, badhouders en badkoetsenliouders.
Barbiers, scheerders en kappers.
Chemische wasscherijen (ind. handschoenenwasschers
en stoffenververs) en personeel in filialen daarvan.
Deken wasschers.
Waschinrichtingen, waschlieden en ivasckbleekers.
Mangellieden.
Schoenpoetsers.
Strijksters, mutsenwasscliers, -plooisters en plisseerders.
Tapijtkloppers en -reinigers.
VIII. Kunstnijverheid.
a. Beeldhouwers (excl, artisten en houtbeeldhouwers.
Beeldhouwers.
Fabricage van ornamenten.
b. Schilderwerk.
Caligrafen.
Decoratieschilders, kerkschilders en klokkenschilders.
Giasbranders en glasschilders.
/ Voor zoover z}j niet in porcelein-
Pntnplsmliil.lAro \ fabrieken iMaastricht en 'a-Graven-
P^vn^loi^o^liiUuvc ) hn * e ) en tegelfabrieken (Delft, Gouda,
Porcelemschüders utl. e?htj I ms terdanr, Makkum en
\ Hnrlingen) werkzaam a}jn.
Restaurateurs van schilderijen.
Verlaklrers en vernissers.
Vergulders.
Beeldhouwers-polychromeurs.
c. Graveurs en metalen ornamentwerk.
Cachetsngders en ciceleurs van metalen ornamenten.
Emailleerders (gouden en zilveren werken), fabrikanten
van ridderorden.
Graveurs in hout en metaal (zie ook 11«).
Glasgraveurs.
d. Bloemenvervaar.diging en fijn naaldiverk.
Bloememnaaksters en fabricage van kunstbloemen.
Borduurwerkers en vervaardiging van dameskunsthandwerken.
Kantwerksters,
e. Overige kunstnijverheid.
Fabricage van kerkornamenten.
Reparateurs van antiquiteiten.
Fabricage van galanterieën en luxe-artikelen.
„ „ grafkransen.
Opzetters van vogels en dieren.
IX. Leder, wasdoek, caoutchouc.
a. Leder.
] ) Met confectie wordt hier niet bedoeld het maken van ondergoederen. •
Vellenblooters, vilders.
Huidenzouters.
Fabricage van leder en perkament, ook verven,
leerlooiers en touwers.
„ „ zeemleder.
b. Fabricage van lederen voorwerpen.
Fabricage van schoenen, pantoffels en schachten,
(incl. reparateurs).
„ drijfriemen en riemen.
„ blaasbalgen.
, lederwai'en (incl. reisartikelen).
, handschoenen.
Zadelmakers en zweepmakers.
c. Fabricage van tvasdoek en eaoutchouc.
Fabricage van eaoutchouc.
„ „ caoutchoucwaren en gomelastiek- •
waren.
„ „ caoutchouc-stempels.
„ ïijwielbanden.
„ „ wasdoek.
» „ linoleum.
X. Oer, steenkolen, turf.
a. Oergraverij en delven van metalen.
Directeuren Exploratie-maatschappijen.
Delvers van ijzererts.
Tinmijn-exploitatie.
Opzichters ijzererts-ontginning.
Directeuren petroleum-maatschappijen (iucl. boortechnici).
b. Steenkolen,
Kolenwerkers (aan de mijnen, dus niet die, welke
tot den handel behooren).
Mynwerkers (steenkolen).
Kolenbranders.
Fabricage van briquetten.
c. Turf en veenderij, graven en bewerken.
Verveners, grappenmakers.
Fabrikanten van turfstrooisel.
XI. Bewerking van metalen.
a. Mdele metalen,
Fabrikanten van gouden en zilveren werken (incl.
goud- en zilversmeden en draadtrekkers).
Goud- en zilvergraveurs.
Byouterie-werkers.
Diamant- en parelzetters, juweliers (geen groothandelaars
in diamant).
b. Niet edele metalen.
Fabrikanten van capsulen (incl. tinpletters en fabr.
van staniol).
Blikslagers en fabrikanten van blik waren.
Fabricage van ijzer en ijzerdraad.
„ klinknagels en draadnagels.
» alluminiumwaren.
brandkasten,
kachels.
Fabricage van metaalwaren, koperwaren, knoopen
(metalen ), kammen en leihaken, w. o.
metaalwerkers, koperslagers, bruineerders,
branders, emailleerders,
vertinners.
„ „ harken-, hekel- en schoppenmakers.
, „ bouten en moeren.
B , „ ijzeren molenroeden.
„ „ naalden.
» „ spelden.
„ „ schaatsen (alleen in Groningen.
Zie 6a).
•„ „ ijzer en staal waren (incl. taillebaleiuen)
„ , zink en zinkwaren.
IJzergieters, ornament- en beeldengieters, zandvormers.
Hagelgieters.
Smeden en slotenmakers, hoefsmeden.
Koper- en metaalgieters en -smelters.
Lettergieters, steriotypeurs.
Loodgieters en -smelters (alleen in loodpletterijen).
Loodpletters, punters en snijders.
Koper- en meïaaldraaiers en schavers.
Koper- en metaalslypers, polijsters, vernikkelaars,
galvaniseerders, vergulders.
Draadvlechters (incl. muilkorvenmakers).
Fabricage van spiïngveeren,
n t buizen ook nortonpüpen.
Tingieters.
Fabricage van vischtuig.
Vogelkooimakers (zie ook 6a).
Vijlenmakers, kappers, harders.
Fabricage van • geëmailleerd ijzer.
XXII. Vervaardiging van stoom en andere
werktuigen, instrumenten.
a. Machines,
Fabricage van stoom- en andere werktuigen, waaronder
kaarden, spoelen en pompen.
„ „ brandspuiten en brandspuitslangen.
n „ landbouwwerktuigen.
„ „ naaimachines ook reparateurs.
„ „ verwarmingstoestellen.
Bankwerkers.
Ketelmakers, bikkers, nageljongens, nagelpiepers,
klinkers, aan- en voorhouders.
Smeden, voorslagers, vuurwerkers.
IJzer- en metaal-, ook koperdraaiers, koperforceurs,
freezers en schavers.
IJzer- en metaalgieters, bramers, kernmakevs,
krasseurs.
Metaalsljjpers, -polijsters en -vernikkelaars.

vi
VII
Monteurs.
Machinemodelmakers.
b. Electrotechniélc en vervaardiging van électrisehe
toestellen.
Fabricage van electiïsche toestellen (incl. werkplaatsen
van 's Rijkstelegraaf).
Telegraaf- en telephoonaanleggers.
Galvaniseerders, metaalvernikkelaars en metaalslijpers.
IJzer- en metaaldraaiers en -schavers.
Monteurs.
c. Fabricage en herstellen van rijwielen.
Fabricage van rjjwielea en fittings (incl. herstellers).
Bankwerkers.
Metaaldraaiers en -schavers.
. Monteurs.
Bandenmakers. (Zie ook 9c).
Chauffeurs meckanicien.
d. Fabricage van instrumenten (incl. piano's,
verlichtingsaHikelen, chirurgische instrumenten,
kunstgebitten).
Fabricage van lampen (incl. gasgloeilichtlampen).
„ „ muziekinstrumenten.
„ „ balansen en basculen.
„ „ gasornamenten.
„ » Hokken, torenuurwerken en uurwerken.
„ „ chronometers en horloges.
„ „ heel- en verloskundige instrumenten,
messen en scharen ; incl. •werktuigkundigen,
mécaniciens en brillenmakers.
„ . „ andere instrumenten, filtreermachines,
koffiemolens, gasmeters, enz.
» „ kunstgebitten.
IJzer- en metaaldraaiers.
Fabricage van inhoudsmaten.
•Pianostemmers.
Scharensljjpei's.
IJzergieters (voor zoover niet bij llö).
Blikslagers.
e. Fabricage van oorlogsmaterieel en wapens.
Fabricage van wapens ook wapensmeden.
„ „ geschut.
Geweermakers.
Torpedomakers.
IJzer- en metaaldraaiers en -schavers.
IJzergieters, zandvormers en metaalgieters. .
Ernstvuunverkers met fabricage van patronen (voor
zoover deze in geweer-, geschut- of wapenfabrieken
voorkomen)»
Boogmakers.
XIII. Scheepsbouw, vervaardiging van
rijtuigen.
a. Scheepsbouw (incl. marine-inrichtingen).
Scheepmakers, ijzerwerkers, hellingarbeiders, platenaandraaiers,
sevenjirjongens, scheepstimmerlieden,
breeuwers, gatenboorders.
Scheepsschilders.
Scheepsbeschieters (meubelmakers).
Blok- en mastenmakers.
Oonserveerders.
Scheepstakelaars.
Scheepssloopers.
Zeilmakers.
Droogdok-personeel.
Bankwerkers en metaalbewerkers, werktuigmakers.
Ketelmakers, klinkers, nageljongens, tegeuhouders,
aan- en voorhouders, induwers.
Metaaldraaiers en schavers.
Reepmakers en touwslagers (voor zoover op scheepswerven
voorkomende). (Zie ook 15/).
Vuurwerkers.
Machine modelmakers (zie ook 12a).
Koperslagers.
Kopergieters.
b. Vervaardiging oan rijtuigen en wagens.
Fabricage van tram- en spoorweg-rijtuigen.
„ , rijtuigen (incl. kinderwagens).
, „ wagens (incl. radmakers).
„ , wielen en raderen, wielenmerkers,
Rijtuigsmeden en voorslagers.
Rijtuigschilders.
Rijtuigbekleeders, zadelmakers en gareelmakers.
Metaaldraaiers en schavers. ;
Bankwerkers en boorders.
XIV. Papier.
a. Vervaardiging van papier, karton en papier
half stof (eoocl. perkament).
Fabricage van papier.
, , karton en papier halfstof.
„ , enveloppen en zakken.
Lompensorteerders, kappers, snijders en scheerders.
b. Papier- en kartonbewerking (incl. boekbinders,
perforeerders en linieerders).
Boekbinders, linieerders en perforeerders, vergulders,
vouwers, fabricage van passepartouts en kantoorboeken.
Fabricage van asphaltpapier.
„ „ papier-stuck.
„ „ behangselpapier, behangseldrukkers.
„ „ couverten.
„ „ cartonnages, doozèn, surprises, enz.
» „ albums.
a „ papierwaren, (incl. patronen (modellen),
voor zoover, deze niet bfl de kleedingfabricage
voorkomen).
Zakkenplakkers en -rijgers,
XV. Textiele nijverheid.
a. Gereedmaken van vezelstoffen voor de spinnerij.
Fabricage van vlas.
Vlasbrakers, zwingelaars, hekelaars.
Fabricage van hennep.
Hennepmolenatvrs, hekelaars.
Fabricage van plantenhaar.
Wolbereiders (incl. wolwasschers).
b. Hekelen en spinnen.
Fabricage van sajet (spinnen).
a
a
a katoenen garens.
, garens (zonder nadere aanduiding).
„
„
, wollen garens.
» jutte garens.
c. Weven en breien {incl. fabricage van wollen
dekens).
Fabricage van wol en wollen stoffen, laken en
bukskin, vlaggedoek.
„ „ tricot en kousen incl. breierjj.
„
„
„ wolleudekens.
„ zeildoek.
„
„
„ linnen en linnen-damast.
„ katoen (incl. gordijnen, manufacturen,
kaasdoek en pakking).
B
„
n bont en katoen-damast.
• » fluweel en trjjp (incl. trijpdrukkerij)..
„ , jute (incl. zakkenmakerij).
, r, lampenkatoen, lampepitten en
kaarsepitten.
fl » tapyten.
a „ zijde.
. d. Appreteermi, bleeken, drukken, stuk- en
garenverven.
Katoendrukkerij
Bleekei'ij van stukgoederen.
Roodvervei'ü. '
Katoenververij, blamwerverij.
Ververij van wol en wollen stoffen.
Appreteerderjj.
e. Band-, kant-, koord-, passement- en wattenfabricage.
Fabricage van band en lint.
„ , franje en passementeviën.
» a kapok.
a
a
, watten.
, koord,
a a vilt e n viltwaren.
a
a
, kant.
a verbandartikeleu.
f. Touwslagerij,
Fabricage van touw en breeuwwerk.
Hekelaars.
Fabricage van vischnetten en andere netten, ook zijden.
Nettentaanderij.
XVI. Fabricage van gas en electriciteit.
a. Fabricage van gas,
Fabricage van gas.
Gasstokers.
Fabricage van zwavelzure amraonia en salmoniak.
b. Fabricage van electriciteit. .
Electrische centrale.
XVII. Bereiding van voedings- en
genotmiddelen.
a. Grutterijen en meehnolens
Pelleryen, ryst, gersfc, enz. .
Molenaars (koren-) en fabrieken van meel, molen
steenscheppers.
Grutters.
Erwtenlezers.
b. Bakkerijen.
Personeel in militaire bakkerijen.

vin
rx
Balletjestnakers.
Beignets- enz. bakkers.
Brood- en beschuit- ook scheepsbescliuit- en glutenbakkers,
fabricage van brood.
Koek- en banketbakkers, confiseurs.
Fabricage van koek. pudding en ouwels.
, „ biscuit,
„ , verraicelli.
„ „ suikerwerken en pepermunt.
Koks en kooksters.
c. Beetwortelsuikerfabrieken en suikerraffinaderijen.
Fabricage van beetwortelsuiker.
Suikerraffinadeurs en fabricage van kandjj.
d. Aardappelmeel-, stroop- en sUjfsélfabricage,
Fabricage van aardappelmeel.
„ » aardappelstroop, glucose en honigzoet.
, , stroop.
„ „ stijfsel.
» „ puddingpoeders.
e. Cacao- en choooladefabricage.
Fabricage van cacao.
„ , chocolade.
f. Bewerking van koffie, cichorei en hoffiestroop.
Fabricage van cichorei, carramel, koffiestroop en
peekofBe.
Koffleverlezers.
Koffiebranders.
g. Verduurzaamde levensmiddelen.
Fabricage van appelgelei, appelstroop en jams.
* „ verduurzaamde levensmiddelen (inol.
gedroogde groenten, snippers, comestibles)
en augurkenzouters.
» _ „ mosterd.
Specereimolenaars.
h. Vleeschhomoerij en vleeschbewerking
Fabricage van vleescliwaren, darmenconserveerders
. en -zouters, lebbers, vetsmelters.
Paardenslachters.
Koudslagers.
Poeliers.
Varkensslagers, spekslagers, vleeschkouwers.
Spek- en vleeschrookers en zouters.
i. Vischbewerking.
Vischrookers, -drogers en -zouters.
Vischschoonmaaksters.
Haringpakkers.
Stokvischbeukers.
k. Fabriekmatige zxiivelbereiding*
Fabricage van boter.
„ , kaas.
, , boter en kaas.
, , hulpmiddelen voor de zuivelbereiding.
Melkinrichtingen en fabricage van melkproducten
(incl. gepasteuriseerde en gesteriliseerde melk).
1. Margarinefabricage.
Fabricage van margarine- en kunstboter.
m. Fabricage van vruchtensappen, mineraalwater.
Fabricage van vruchtensappen, kunstwijn en
bessenwyn.
8 „ minerale wateren, limonades.
n. Jenever- en likeur stoker ij.
Fabricage van alcohol.
Mouters en moutmolenaars (in Schiedam, elders
onder bierbrouwerij).
Branders en fabricage van moutwyn.
Distillateurs.
Fabricage van gist.
„ , elixer.
, , likeuren.
„ „ gist en spiritus.
o. Brouwerij, azijnmakerij.
Fabricage van bier.
, , azijn.
, „ maltose.
„ „ kunstijs.
p. Brinkwater-exploitatie.
Personeel bij waterleidingexploitatie-niaatschappjjen.
, , inrichtingen tot zuivering van drinkwater.
q. Tabaksbewerking.
Fabricage van tabak (incl. tabakskerver^j).
, „ sigaren en sigaretten.
. . snuif.
r. Houtbewerking.'
Directeuren van zoutexploitatie-rnaatschappyen.
Zoutzieders en gradeerwerkers.
s. Fabricage van veevoeder,.
Fabricage van veevoeder (voor zoover niet voorkomende
in olieslagerijen).
XVIII. Landbouwbedrijven.
a. Land- of' akkerbouw.
Boeren, aardappelboeren, dorschers, economen, hooipersers,
heidemaaiers, landbouwers, veldarbeiders,
ploegers, ploegdrijvers, planters, rijknechts in
den landbouw, voerlieden in den landbouw =
landbouwers.
Gemeentelijke veldarbeiders.
Bouwmeesters.
Directeuren cultuur-maatschappijen.
„ maatschappij van heide-ontginning.
Planters in Indië.
Tabaksplanters (verbouwers). .
Vlasboeren.
Mollenvangers.
b. Veeteelt.
Veehouders, vetweiders, boeren (veeteelt), economen
(veeteelt), grazers, koemelkers, melkmeiden, veeknechts
= veehouders.
Veefokkers.
Koeherders, koewachters, koejongens, veedrijvers =.
veehoeders.
Hengstenhouders.
Paardenfokkers.
Schapenhouders.
Schaapherders.
Pluimgraven.
Hoenderfokkers (incl. hoenderparkhouders).
Vogelkweekers.
Bijenhouaers.
Boterboeren.
Mellcboeren (niet melkslrjters).
Bewaardslieden.
Castreerders, hengstensnijders, veesnijders = beestensnyders.
c. Tuinbouw, warmoezerij, ooft- en bloemkweélcerij
{incl. bollencultuur).
Tuinlieden, warmoeziers, veldarbeiders (tuinbouw) =
tuinlieden.
Bloemisten, hoveniers, kruidenteelers, plantenkweekers,
zaadteelers = bloemisten.
Bloerabollenkweekers.
Ohampignonkweekers.
Plantsoenwerkers (gemeentelijke).
d. Routteelt (incl. boschbouw en boschopssichters).
Boomkweekers.
Arbeiders in de boschcultuur (gemeentelijke).
Boomsnoeiers (incl, boomrooiers, houthakkers, houtkappers,
houtrooiers).
Boscharbeiders.
Boschopzichters, boschwachters (particulieren).
Duinplukkers.
Pootmeesters (gemeentelijlce).
Griendwerkers.
Opzichters (Staatsdomein).
Tiendschatters (Kroondomein).
Teekenaars (domeinen).
Voorwerkers (boschcultuur).
XIX. Visscherij (incl. Vischkweekerij)
en Jacht.
ix. Zeevisscherij.
Zeevisschers.
Haringvisschers.
Oesterputhouders.
Schelpenvisschers.
Wiervissohers.
Nettendrogers.
b. Visscherij in de Innnenwaieren.
Visschers. •
Zalmdrijvers.
Zalmvisschers.
c. Jacht.
Jachtopzieners.
Jagers.
Vogelvangers.
Eendenkooihouders (incl. ganzenvangers, kooilieden,
kooikers).
XX. Warenhandel (incl. tusschenhandel,
commissiehandel,, makelaardij en verdere
hulpbedrijyen van den handel).
a. Handel in grondstoffen.
Kooplieden, winkeliers.

XI
Depôthouders.
Makelaars.
Commissionnairs.
Agenten.
Reizigers.
Kramers en venters.
Kantoorpersoneel.
Magazijnpersoneel.
Verhuurders van verschillende artikelen (met namen
te noemen).
Overige beroepen (met namen te noemen)/ bijv.
sloopers van schepen en huizen, turfdragers ën
turftonsters.
b. Handel in voorwerpen van kleeding.
Indeeling als bij 20o.
c. Handel in voorwerpen van voeding en genot.
Indeeling als bij 20 « (bij overige beroepen bjjv. :
bierbottelaars, broodventers, directeuren van inellcinricktingen
(voor zoover niet tot XVII behoorende),
directeuren van tabaknmatsclnippijen,
melkslijters, ezelinnenhouders, enz.
d. Handel in voorwerpen van woning.
Indeeling ais bij 20 a.
e. Papier-, hoek- en kunsthandel {inch dagbladen).
Indeeling als bij 20 a. (Overige beroepen bijv, :
advertentieplaatsers, colporteurs, uitgevers, directeuren
van dagbladen, directeuren van kioskmaatschappijen).
f. Handel in htxe-artikelen.
Indeeling als bij 20a.
g. Handel in levend vee en gevogelte.
Indeeling als bij 20 a.
h. Handel in andere waren.
Indeeling als bjj 20 a. (Bij de overige beroepen,
bijv. : chefs van Ned.-Ind. handelsfirma's, directeuren
van handelmaatschappijen of handelsvereenigingen).
XXL Verkeerswezen.
a. Spoor en tram. (Spoor- en tramwezen
afzonderlijk).
A. Bij de hoofdadministratie,
Chefs' van verschillende diensben, inspecteurs en
ingenieurs.
Directeuren en comruissavissen, chefs, inspecteurs
(geneeskundigen), ingenieurs, controleurs.
Bureaupersoneerl.
Beambten, ambtenaren
surnumerairs.
aanleg en toezicht,
Boden, loopjongens enz.
B. Op de lijnen.
Inspecteurs en ingenieurs.
Personeel op de bureaux van inspecteurs en
ingenieurs.
Beambten en ambtenaren aanleg en toezicht.
Station spersoneel.
w. o. Aanteekenaars-wegers, arbeiders-telegraflst,
goederen klerken, haltechefs, kruiers, ladingmeesters,
lanrpenisten, portiers, rangeerders,
stalbazen, stalknechts, stationschefs, steenkolendragers,
seinarbeiders, stationswachters,
treinpoetsers, wachters, wagenlichters, wegers.
Treinpersoneel.
Conducteurs, locomotievenpoetsers, nachtstokers,
remmers, waarnemers veerpont.
Machinisten.
Stokers.
Wegpersoneel.
Baanwachters en wachteressen, boomsluiters,
blokwachters, baanwerkers, hulpwachters, lijnloopers,
lijnwérkers, loopwacliters, ploegwerkers,
opzichters, ploegbazen, spoorwegarbeiders,
spoonvachters, spoorleggers, wegwerkers, wisselwachters.
Personeel in de magazijnen.
Personeel in de werkplaatsen.
Bankwerkers.
Opzichters.
Rijtuigsmeden.
Rijtuigschilders.
Rijtuigbekleeders.
Treinsmeden.
Zadelmakers.
b. Andere vervoermiddelen te land (incl. tol'
bazen).
Tolpersoneel.
Tolbazen, tolgaarders, tolbeambten, tolknechts,
boomsluiters.
Diligences, omnibussen en paard en trams.
Ondernemers omnibusdienst.
„ paardentrams.
Commissarissen diligences.
Conducteurs diligences, koetsiers.
Stalbazen, stalknechts.
Wagenmakers.
Koetsiers en rijtuigverhuurders.
Directeuren rijtuigmaatschappijen.
Huurkoetsiers, — van stationneerende rijtuigen.
Rijtuigverhuurders, stalhouders.
Stalbazen en stalknechts.
Wagenverhuurders en voerlieden
Karren ver huurders, wagenvei'huurders.
Voerlieden, karrelieden, sleepers.
c. Zeevaart.
Directeuren en kantoorpersoneel.
Reeders..
Ondernemers stoombootdiensten
Directeuren stoombootondernemingen.
Commissarissen stoombooten.
Inspecteurs stoombootmaatschappijen.
Boekhouders reederijen, terreinchefs, magazijnmeesters.
Scheepsvolk
Gezagvoerders groote vaart.
Officieren stoomvaartmaatschappijen.
Stuurlieden.
Machinisten. .
Stokers.
Bootslieden.
Kwartiermeesters zeevaart.
Hofmeesters.
Matrozen.
Conducteurs, koks, schippers.
Opzichters stoombooten.
Wakers van schepen en booten.
Loods- en seinwezen (incl. .sluispersoneel).
Loodsen (partie.)
Licht wachters.
Sluismeesters, sluisknechts, sluiswachters,
Hulpbedrijven van de zeevaart.
Ankerzetters.
Ballastschikkers.
Bootwerkers.
Directeuren ballastnmatschappijen.
Seheepscontroleurs.
Aanneming klaringsdienst, bootenverhuurders,
zeemanshuizen, laders en lossers, ladingmeesters,
meters (ballastmaatschappijen), scheepsbevrachters,
scheepslichters, scheepsmakelaars,
stuwers, walbazen, walkneohts, verhuurders
van zeevolk = Personeel voor lading en
lossing.
d. Binnenscheepvaart {incl. sluis- en brugwachters),
Directeuren en kantoorpersoneel.
. Ondernemers stoombootdienst.
„ sleepdienst.
Commissarissen van stoombootondernemingen.
„ „ beurtveren.
Boekhouders, inspecteurs stoombootmaatijeu,
reeders, terreinchefs stoombooten = overig
personeel.
Scheepsvolk.
Gezagvoerders kleine vaart.
Schippers, beurtschippers, vrachtschippers, zandschippers.
Stuurlieden.
Hofmeesters.
Onderhofmeesters.
Matrozen.
Voerlieden.
Houtvlotters.
Wakers (schepen en booten).
Brug- en sluispersoneel.
Brugmeesters.
Brugdraaiers, brugpachters, bruggaardérs, brugwachters,
lichtwachters, sluismeesters, sluisknechts,
sluispachters, sluiswachters, slikloods
= overig brug- en sluispersoneel.
Boomsluiters.
Hulpbedi'ijven van de scheepvaart in de binnenwateren.
Bootfaiiverhuurders.
Schuitenverhuurders.
Scheepsbevrachters, schee.pslichters.
Seheepscontroleurs.
. Scheepsmakelaars.
Havenmeesters.
Scheepsjhgers, schuiten jagers.
Laders en lossers, ladingmeesters, walbazen, walknechts
= personeel voor lading en lossing.
e. Posterij, télégraphie en téléphonie.
Posterijen.
Postambtenaren en beambten.

4
xtt
XIII
Aannemers postdienst.
Brievenbestellers.
Télégraphie.
Telegraafambtenaren en beambten.
Ingenieurs (télégraphie).
Telephoon.
Telephoonbeambten.
f. Expeditie,
lieden, «»£
Bestelhuishouders.
Couriers en gidsen.
Bmbaleurs.
Expediteurs.
Kruiers.
Pakhuisknechts.
Pakkendragers.
Parapluiebewaarders.
Scheepsbevrachters.
Sjouwerlieden.
Loopknechts.
Overige beroepen.
bevrachters, bestellers, sjouwer-
g. Logement- en koffiehuishouder ij, tapperij enz.
Hotelhouders en logementhouders.
Restaurateurs.
Bierhuishouders, cafóhouders en koffiehuishouders.
Herbergiers en tappers.
Buffetchefs.
Buffetjuffrouweii.
Kelners.
Comraensalenhouders.
Kam er verhuurders.
Pensionliouders.
Slaapsteekouders.
Gaar keukenh ouders.
Houders van schafthuizen.
Directeuren doorgangshuizen voor vrouwen.
„ te huis voor militairen.
„ volksgaarkeukens.
» volkskoffiehuizen.
„ volkskosthuizen.
„ zeemanshuizen.
Kegeljongens.
Overige beroepen.
h. Marktwezen.
Marktgaarders.
Ontvangers ventluhuizen.
Vendumeesters.
Venduknechts.
Afslagers.
Overige beroepen.
i. Begrafenisioezen,
Directeuren begrafenismaatschappyen.
Aansprekers en bedienaars van begrafenissen.
Opzichters begraafplaatsen.
Bewaarders begraafplaatsen.
Doodgravers.
k. Andere bedrijven.
Omroepers.
Bewaarders cabinets d'aisance.
Dienstbodenverhuurders, besteedkantoren.
Directeuren informatiebureaux.
„ publicatiemaatschappijen,
Porders.
Taxateurs.
Veemhouders.
Overige beroepen.
1. Handelsinriehtingen.
XXII. Crediet- en bankwezen (incl. gelden
effectenhandel).
Bankiers.
Secretarissen (bankinstellingen).
Commissarissen „
Directeuren bankvereenigingen.
„ credietvereenigingen.
Kassiers (op geldkautoren en kassierdeiij).
Agenten en vertegenwoordigers van bankinstellingen
(incl. Ned. Bank).
Agenten van credietvereenigingen.
Handelaars, in effecten.
Procuratiehouders (bij commissionnaivs in effecten).
Geldwisselaars.
Kantoorloopers bij bankiers.
Beleenbankhouders incl. personeel en schatters
(ook gemeentelijke).
Directeuren banken van leening',
» hypotheekbanken.
XXIII. Verzekeringswezen.
a; Leoens- en ongeluhkemei'sehennyen.
Assuradeurs.
Directeuren.
Inspecteurs.
Controleurs.
Commissionnairs.
Makelaars.
Agenten.
b. Ziehen- en begrafenisvereenigingen.
Indeeling als hjj 28a. (Zieken- en begrafenisvereenigingen
elk afzonderlijk.)
c. Brandassurantie.
Indeeling als bij 2üa.
d. Andere verzekeringen.
Indeeling als bij 23a.
XXIV. Vrije beroepen.
a, Genees-, heel- en verloskundigen (incl. tandartsen
en tandmeesters).
b. Vroedvrouwen.
0, Veeartsen.
d. Advocaten en procureurs.
e. Ingenieurs en landmeters (voor zoover niet tot
de groep XXIX behoorende).
f. Beeldhouwers, kunstschilders, portretteekenaars,
taal- en letterkundigen.
(/, Toonkunstenaars. componisten, muzikanten, concertzangers,
organisten.
h. Tooneelspelers, operazangers.
1. Overige personen aan het tooneel verbonden
(incl. balletdanseressen, bureaulisten).
k. Andere beroepen tot de publieke vermakelijkheden
behoorende (incl. kertnisreizigers en circuspersoneel).
l, Archieven, bibliotheken, leesinrichtingen en
andere inrichtingen in het belang van wetenschap
en kunst.
•m. Schei-, wis-, natuur-, dier- en plantkundigen,
niet tot een der andere groepen behoorende.
n. Journalisten, reporters.
o. Tolken, translateurs.
p. Administrateurs, rentmeesters, correspondenten,
secretarissen.
g. Stenografen, boekhouders, schrijvers, copiïsten.
•/'. Vrjje verzorging van godsdienstige behoeften
(godsdienstonderwijzers, evangelisten, zendelingen
voor zoover niet tot XXV en XXXIII behoorend).
s. Andere beroepen niet onder een der vorige te
rangschikken.
XXV. Onderwijs (excl. openbaar en
godsdienstonderwijs).
Directeuren van ambachtsscholen.
„ ,, kostscholen.
„ „ rijscholen.
Pikeurs.
Bewaarschoolhouderessen.
Breischoolhouderessen.
Leeraren (bijzondere school), onderwijzers (biaschoppel.
instituut), idem zonder betrekking =
onderwijzers.
Surveillanten bjj het onderwjjs.
Huisonderwijzers, leeraren (privaat).
Gouverneurs (resp. gouvernantes).
Gym nastiekonderwijzors.
Muziekonderwgzers.
Dansonderwijzers.
Blindenonderwijzers.
•
Kookschoolhouderessen.
Zwemmeesters.
XXVI. Verpleging of verzorging van armen,
ouden, kraamvrouwen, zieken, gebrekkigen,
invaliden, krankzinnigen (incl. rijksen
gemeente-inrichtingen.
Directeuren van gestichten of inrichtingen tot verpleging
enz.
Directeuren toevluchtsoord voor behoeftigen.
Rectoren (weeshuizen, en lief'degestichten).
Administrateurs van godshuizen.
Armvaders.
Binnenvaders (oude mannen-, vrouwen- en weeshuizen).
Binnenmoeders, id. id.
Binnenvaders (werkinrichtingen).
Binnenmoeders , „
Huismeesters gestichten tot verzorging of verpleging.
Ontvangers en klerken (hospitalen en godshuizen).
Suppoosten, oppassers en verplegers in gestichten.
Verplegers buiten gestichten.
Krankzinnigen-oppassers in gestichten.
n „ buiten gestichten.
Helpsters in de keuken, naaisters, koks, werksters
in de boerderij, portiers.
Bakers.
Voedsters (minnen).
Overige beroepen.
XXVII. Huiselijke diensten (huis- en
stalbedienden e. d.).
Bewaarders van goederen en huisbewaarders.
Dienstboden == Binnenmeiden, huisbedienden,
botteliers, concierges,, dienstboden, hofmeesters,
huishoudsters, huisknechts. keukenmeiden, kinderjuffrouwen,
kindermeiden, juffrouwen van gezelschap,
linnemneiden, oppassers, portiers, schoonmaaksters,
werkmeiden, werksters, kameniers.
Stalbedienden = Koetsiers, palfreniers.

XIV
XXVIII. Losse werklieden en anderen niet
in een bepaald beroep arbeidenden.
XXIX. In dienst van den Staat (excl.
posterij, télégraphie, téléphonie, landsdrukkerij
e. a. nijverheidsbedrijven).
a. Algemeen bestuur (departementen enz.).
b. Diplomatie en consulaatwezen,
t'. Rechtswezen.
1. Rechterlijke macht.
2. Gevangeniswezen
d. Politiewezen.
e. Notarissen.
/. On derwgs (onderwijzend personeel).
g, Toezicht op het onderwijs.
lu Sanitaire politie, toezicht op fabrieksarbeid en
het stoomwezen.
i. Krjjgswezen (inch militaire genees- en veeartseuijkundige
dienst, excl. werkplaatsen van
leger of'marine).
k. Financiewezen (rekenkamer, belastingen, kadaster,
muntwezen).
I. Waterstaat (excl. tolbazen, sluiswachters enz.,
tot groep XXI b en A behoorende).
m, Loods-, haven- en bakenwezen.
II. Koloniale ambtenaren (met verlof'in Nederland).
o. Andere ambten of bedieningen.
p. Ambtenaren in dienst van eenen vreemden staat.
XXX. In dienst van eene provincie.
a. Provinciale giïfliën (incl, Commissarissen der
Koningin).
b. Waterstaat (excl. tolbazen, sluiswachters enz.,
tot groep XXIb en d behoorende).
c. Andere ambten of bedieningen.
XXXI. In' dienst van eene gemeente (excl.
gasfabrieken, dienst der openbare werken,
en andere nijverheidsbedrijven).
et. Gemeente-secretarieën (incl. burgemeesters).
h. Politie.
e. Brandweer.
d. Financiën en belastingen.
e. Onderwijs (onderwijzend personeel).
f. Toezicht op het onderwas.
ff. Andere ambten of bedieningen (excl. marktwezen).
XXXII. In dienst van een waterschap.'
Machinisten,
Stokers.
Overige beroepen.
XXXIII. In dienst van een kerkgenootschap
of kerkelijke gezindte.
a. Bedienaren van den godsdienst.
Aartsbisschoppen en bisschoppen.
Geestel^ken en evangelisten (Protestant.),
(Katholiek).
, (Israëliet)'.
, (Andere gezindten).
(Onder geestelijken vallen dekenen, kanunniken,
pastoors, kapelaans, priesters, rectoren van hulpkerlcen
en vicarissen).
b. Godsdienstonder wijzurs.
Godsdienstonderwijzers (Protestant).
(Katholiek).
„ • (Israëliet).
, . (Andere gezindten).
Voorlezers en vice-voorlezers (Israëliet).
Voorzangers (Protestant).
Wetschrjjvers (Israëliet).
Zendelingen.
c. Andere ambten.
Protestant.
Katholiek.
Israëliet.
Andere gezindten.
XXXLV. Gepensionneerden (uit openbare,,
kerkelijke of particuliere kassen).
XXXV. Beroep onbekend.
XXXVI. Zonder beroep.
AANHANGSEL.
Oppervlakte van iedere gemeente volgens de opgave van het Departement van
Financiën 1 ) en de voor iedere gemeente berekende dichtheid der bevolking.
GEMEENTEN.
Noordbrabant.
Aalst
Aarle-Rixtel . ..
Alem, ca. . . .
Almkerlt. ....
Alphen, ca. . .
Andel, ca. . . .
Asten
Baard wijk. . . .
Baarle-Nassau .
Bakel, ca. . . .
Beek en Donk .
Beers ......
Bergen-op-Zootn
Bergeyk. ....
Berghem ....
Berkel. .....
Berlicum ....
Besoijen. ....
Best
Beugen, ca. . •
Bladel. ca. . . .
Boekei
Bokhoven ....
Borkel, ca.. . .
Boxmeer
Boxtel
Breda
Budel
Capelle
Chaam
Cromvoort. . . .
Cuyck, ca. . . .
Deurne, ca. . .
Beursen, ca. . .
Oppervlakte
in H.A.
921,61
1 454,53
2 652,—
3 042,37
5 660,01
683,97
6 963,25
910,33
7 511,04
7 587,60
1 676,46
1157,84
5 141,38
5 228,81
1 376,56
2 080,52
2 478,15
782,58
3 611,54
8 475,18
3 315,92
3 430,48
322,69
2 469,48
1173,02
5 132,40
306,44
4 015,54
2 006,24
2 986,74
1 424,18
1 804,42
10 310,82
561,01
Dichtheid
der
bevolking
per D K.M.
66,73
109,66
49,06
105,06
30,80
13,48
50,28
176,59
29,17
21.84
106,89
68,31
26,59
86,97
146,55
66,17
109,56
204,60
69.05
46,94
42,46
71,02
73,38
21,87
204.35
131,39
8 528,10
69,73
127,17
43,39
35,11
154,82
62,64
68,98
GEMEENTEN.
Dieden, ca.. . .
Diessen
Dinteloord, ca..
Dinther .....
Dommelen . . .
Dongen
Drongelen, ca..
Drunen
Duizel, ca. . . .
Dungen (den). .
Dussèn, ca. . .
Eersel
Eindhoven .'. .
Empe], ca.. . .
Engelen
Erp
Esch
Escharen ....
Etten en Leur .
Fijnaart, ca. . .
Gassel
Geertvuidenberg.
Geffen
Geldrop
Gemert
Gestel, ca. . . .
Giessen
Gilse, ca ....
Ginneken, ca. .
Goirle
Grave
's Gravenmoer. .
Haaren
Halsteren ....
Haps
Hedikbuizen. . ,
Oppervlakte
in H.A.
834,37
2 937,62
5 988,11
1 862,27
758,56
2 450.83
;4
2 851,67
1 350,22
1 034,35
3 660,26
2 242,90
78,97
1 4.60,99
727,85
3 555,70
443,17
2 013.88
6 023,29
4 540,04
1 057,02
535,86
1 403,90
847,58
5 654,72
656,77
573,67
7 153,72
5 741,06
2 543,73
404,78
513,88
2 388,77
3 519,49
1 520,65
930,33
Dichtheid
dei^
bevolking
per D K.M.
58,87
31,59
52,20
88,72
45,35
239,70
65,49
101,51
40,73
128,82
82,13
45.03
6 242,88
39,90
63,46
64,51
111,74
50,55
110,59
74,23
54,59
373,88
104,42
297,55
77,58
459,37
82,76
49,82
100,10
99,96
602,47
252,53
74,75
93,83
63,71
124,19
GEMEENTEN.
Heesbeen, ca. .
Heesch
Heeswjjk ....
Heeze ......
Helmond ....
Helvoirt
Herpen
Herpt ......
's Hertogenbosch
Heusden
Hilvarenbeelc . .
Hoeven .....
Hooge en Lage
Mierde ....
Hooge en Lage
Zwaluwe . . .
Hoogeloon,
Huibergen.
Huisseling,
ca.
ca.
Klundei't . . .
Leende ....
Liempde. . . .
Lierop
Lieshout. . . ,
Linden
Lith ......
Lithoijen ...
Loon op Zand
Luijksgestel. .
Maarheeze . .
Maashees, ca.
Made, ca. . .
Meeuwen ...
Mègen, ca. . .
Michielsgestel St
Mierlo.
Oppervlakte
in H.A.
1 620,99
2 637,04
1528,44
3 882,26
1 458,90
2 654,89
1 770,54
999,76
1 775,32
107,92
6 805,26
3 101,74
4 705,38
4 897,56
4 018,41
1 060,50
785,19
4 592,97
4 634,49
1 919,88
2 307,61
2 531,23
1 023,40
1 080,84
1 055,22
5 214,97
2 244,32
1 654,45
3 068,91
6 892,85
1 287,13
1 634,63
2 227,53
3 460,66
Dichtheid ,
der
bevolking
per • K.M-.
62,55
82,40
75,79
46,70
783,82
60.60
89,78
48,30
719,27
752,78
36,16
83,82
26,95
86,67
36,71
78,32
77,83
82,76
27,06
7.3,65
36,40
51,12'
48,78
119,15
59,81
146,98
38,05
32,76
42,39
54,23
60,76
106,73
166,70
75,10
l ) Zie bladzijde 50.

ui
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per D K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per D K-M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der <
bevolking
per • K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per D K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der (
bevolking
per • K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.À.
Dichtheid
tier
bevolking
per O KM.
Mill, ca
Moergestel . . .
Nieuw-Ku^k, ca.
Nieuw-Vossemeer
Nistelrode . . ,
Nuland
Nunen, ca.. . .
Oedenrode St. ,
Oeffeit
Oerle
Ogen, ca
Oirschot
Oisterwijk. . . .
Oostelbeers, ca.
Oosterhout . . .
Oploo, ca. . . .
Oss
Ossendrecht. . .
Oudenbosch . . .
Oud- en Nieuw-
Gastel
Oudheusden. . .
Prinoenhage. . .
Putte
Raamsdonk . . .
Ravenstein . . .
Reek
Reusel
Riethoven ....
Roosendaal, ca.
Rosmalen ....
Rucphen, ca.. .
Rijsbergen. . . .
Ry^^
Snimbeek ....
Schajjk
Schande! ....
Soerendonk, c.a.
Someren
Son, c.a
Sprang
Standdaarbuiten.
Steenbergen, c.a.
Stiphout
Stratum . . . .-,
Stri-jp
Terheyden. . . .
Teteringen ...
Tilburg
Tonselre ....
Uden
4 008,76
2 798,41
• 410,54
1 763,76
3 229,45
1621,18
3 430,98
6 827,46
944.59
1 709,89
1 385,93
6 028,36
2112,76
4159,12
7 305,05
3 819,26
2 905,12
2 992,79
1 168,65
3 311,43
1 046,52
6 644,92
1 845,30
2 285,03
30,46
1 282,94
3 131,93
1706,97
5 716,99
3 533,23
5 829.89
3 700,53-
420,52
3 124,38
3 008,06
4 710,21
3 341,86
5 993,83
3 342,44
436,09
1 338,42
9 591,98
1 127,74
806,72
938,42
2 602,36
2 337,17
7 950,83
1019,76
6 275,52
60,54
49,71
329,44
71.03
67,33
68,54
70,0+
65,05
108,78
34,91
59,67
65,03
155,75
22,84
158,04
46,50
266,88
85.97
425,41
133,28
83,48
134,46
64.98
243,63
3 013,33
67.50
40J42
31,05
239,99
97,28
76,93
40,64
131,12
48,37
50,60
117,60
28,79
50,27
46,16
437,16
124,74
78,58
55,07
501,66
236,67
129,17
158,37
510,98
117,58
93,04
Udenhout ....
Valkenswaard. .
Veen
Veghel
Veldhoven, ca..
Velp .
Vessum. ca, . .
Vierlingsbeek . .
Vlierden
Vlijmen
Vr^'hoeve-Capelle
Vught
Waalre
Waalwijk ...
Wanroy
Waspik
De Werken, c.a.
Werkendam. . .
Westerhoven . .
Willemstad . . .
Woensdrecht . .
Woensel ....
Woudrichem . .
Wouw
Wijk, ca , . .
Zeeland
Zeelst
Zesgehuchten . .
Zevenbergen . .
Zundert
De Provincie . .
Gelderland,
Aalten. . . . .
Ammerzoden . ,
Augerló
Apeldoorn. . . ,
Appeltern . . . ,
Arnhem
Balgoy
Bnrneveld . . . ,
Batenburg . . ,
Beesd
Bemmel
Bergh
Bergharen . . .
Beuningen . . ,
Beusichem . . .
Borculo
2 686,49
2 052,98
736,52
4 155,65
1 347,67
743,93
4 822,25
3 040,62
1 933,30
1 534,69
182,51
2 837,41
1 409,68
682,27
2 704,95
2 000,36
2 279,43
3 853,31
1 082,04
3 144,—
6 799.01
2 941,09
745,35
5 150,23
1 318,40
8 247,12
1 308,29
1 534,03
4 910,42
8 910,12
512 387,27
8 276,23
1 340,82
3 284,17
34 125,43
3 307,28
6 807,72
642,44
15 962,21
736,58
3 472,49
4 251,06
7 514,02
2 108,07
2 070,81
1 588,85
5 421,14
I
96,95
113,83
131,34
138,86
101,73
82,53
23.21
44,85
29.95
224.10
283,61
196.44
67,82
722.43
38,82
157,80
126,24
79,73
51,11
67,84
46,24
207,75
291,54
78,19
161,84
58,30
92,03
66,30
143,93
48,89
108,09
89,73
174,05
65,65
75,49
93,35
834,49
71,18
49,15
77,61
69,18
135,33
91,30
71,87
112,80
108,43
76,73
Brakel
Brummen . . .
Buren
Buurmalsen . .
Culemborg . .
Deil
Didam
Dinxperlo. . .
Dodewaard . .
Doesburg . . .
Doetichem (Ambt)
(Stad)
Doomspijk . , .
Doorwerth . . .
Dreume]
Driel
Druten
Duiven
Bchteld
Ede
Bibergen ....
Elburg
Eist
Epe
Ermelo
Est en Opjjnen.
Ewjjk ......
Gatneren ....
Gelder m alsen . .
Gendringen . . .
Gendt ......
Gorssel
Groenlo
Groesbeek. . . .
Haaf ten
Harderwij]c . . .
Hattem
Hede.1
Heerde
Heerewaarden .
Hemmen ....
Hengelo
Herwen en Aerdt
Herwenen. . . .
Heteren
Heumen
Hoevelaken . . .
Horssen
Huissen . .
Hummelo ....
Hurwenen. . . .
1 306,62
8 472,51
1 991,61
2 114,19
2 862,61
2 988,90
3 512,06
1 354,95
1 862,94
369,57
4 663,44
368,28
7 937,75
1677,19
1 970,22
2 772,29
3 005,08
3 505,09
2 836,83
3» 100,39
11720,51
869,51
5 620,31
15 697,24
20 920,72
720,83
2 687,37
1 257,23
1 862,23
6 494,15
1574.75
9 096/73
934,32
4 550,68
2 208,99
3 350,39
1 307,—
1 175.1.2
8 057,44
906,59
262,88
4 940,68
3 347,55
2 398,45
3 398,68
2 146,37
726,39
1184,93
2 102,91
4 735,65
663,23
111,71
86,20
95,18
89,50
289,21
78,25
118,54
193,87
103,44
1 200,54
98,61
1 064,40
42,98
27,13
111,07
120,27
151,71
82,19
90,98
45,91
44,13
305,98
111,81
52,82
35,46
152,70
79,94
147,73
175,35
101,80
171,81
54,17
292,93
129,58
107,20
218,72
241,93
150,30
72,41
105,95
81,37
70,43
114,01
76,44
96,23
73,16
140,91
70,13
217,78
65,65
90,20
IJzendoorn . . .
Kerkwjjk ....
Kesteren
Laren
Lichtenvoorde. .
Lienden.....
Lochem
Maurik
Millingea ....
Nederhemert . .
Neede
Njjkerk
N^megen ....
Oldenbroek . . .
Ophemerfc....
Overasselt. . . .
Pannerden. . .. .
Poederojjen . . .
Putten
Renkum.
Rheden
Rossum
Ro'zendaal. . . .
Ruurlo
Scherpenzeel . .
Steenderen -, . .
Tiel .......
Ubbergen ....
Valburg
Varik
Voorst.
Vordeu
Vuren ;
Waardenburg. .
"Wadenoijen. . .
Wageningen . .
Wamel
Warnsveld . . .
Wehl
Westervoort . .
Wijchen
Winterswijk. . .
Wisch... ...
Zaltbommel, . .
Zelhem
Zeven aar , . . .
Zoelen.......
Zuilichem....
Zutphen. . . . .
De Provincie . .
664,16
1 345,25
1 712,92
10 858,37
7 350,23
3 936.05
2 131,95
3 967,53
1 066,56
800,89
4 593,70
6 381,97
4 304,59
9 197,87
1 811,42
2 249,61
1126,76
1 627,20
8 447,91
3 083,46
8 888,80
863,03
2 831,46
6 504,66
1 253,84
5 004,80
1217,29
3 534,64
5 066,34
1 271,49
12 582,20
5 732,79
3 024,04
1 853,89
1 419,48
3 193,24
3 049,43
3 836,40
2 348.26
764,26
3 529,98
13 774,18
7 246,55
1 296,44
8 106,26
2 769,27
2 763,13
748,19
1 236,19
508 970,50
90,96
76,21
181,90
34.97
5,944
108,61
189,07
100,15
275,35
109,36
79,32
127,30
993,17
62,70
68,58
82,36
93,35
64,78
64,93
267,11
177,91
152,H
15,65
42,26
108,05
65,25
886,44
104,61
111,75
92,68
80,17
52,54
54,53
68,01
113,95
282,71
167,69
68,67
97,66
238,22
115,70
79,24
98,95
307,48
48,43
157,49
83,82
126,60
1 488,75
111,31
Zuidholland.
Aar (Ter). . . .
Aarlanderveen .
Abbenbroek. . .
Alblas (Oud) ! .
Alblasserdam . .
Alkemade....
Alphen
Ameide
Ammei'stol . . .
Arkel
Asperen
Barendrecht. . .
Barwoutswaarder
Beyerland(Nieuw)
. (Oud).
» , (Zuid).
Benthuizen . . .
Bergambacht . .
Bergschenhoek .
Berkel
Berkenwoude . .
Bleiswjjk ....
Bleskensgraaf. .
Bodegraven...
Bommel (den). .
Boskoop. ... ;
Braudwjjk. • . .
Brielle
Oapelle a/d IJssel
Delft
Dirksland ....
Dordrecht. . . .
Dubbeldam ...
Everdingen . . .
Geervliet ....
Giessendam . . .
Giessen-Nieuwkerk
Goedereede ....
Gorinchem ...
Gouda
Gouderak ....
Goudriaan. . . .
Goudswaard. . .
's Gravendeel . .
's Gravenhage. .
's Gt-ravenzande .
Groot-Ammers .
Haastrecht . . .
1942,36
2 259,28
920,61
1 359,56
951,30
2 621,52
2 306,46
520,45
73,06
814,59
326,10
2 157,43
382,53
1 409,48
1 759,65
3 380,58
1225,96
2 877,00
1 532,52
1 956,45
1-131,79
2159,19
1 250,78
2 558,47
2 133,51
826,91
1111,35
232,99
1 553,40
539,49
1446,67
708,38
6 479,48
1 084,37
2 419,54
1871,10
786,32
701,65
1241,59
867,02
1082,60
791,64
2 483,69
2114,12
2 764,11
4 332,63
1 532,64
1 700,54
127,78
156,51
71,25
86,72
556,52
167,73
204,21
288,60
1 695,86
105,57
480,53
147,68
208.61
112,45
302,22
60,79
52,61
105,88
77,52
93,74
53,64
72,58
77,95
166,66
75,56
527,75
76,66
1 786,36
, 265,48
5 855,35
152,42
5 418,84
91,74
109,38
45,29
203,68
104,92
165,32
954,82
2 547,23
167,93
75,16
49,28
181,68
7 453,47
131,88
98,26
1
Hagestein....
Hardinxyeld. . .
Hazerswoude . .
Heenvliet ....
Heerjansdam . .
Hei- en Boeicpp
Heinenoord . . .
Hekelingen ...
Hekendorp ...
Hellevoetsluis. .
Heivoet (Nieuw)
Hendrik-Ido-
Ambacht...
Herkingen. . . .
Heukelum....
Hillegersberg . .
Hillegom .,. . .
Hof van Delft .
Hoogblokland. .
Hoogvliet....
Hoornaar ....
IJsselmonde. . .
Katwgk
Kedichera ....
Kethel, ca.. . .
Klaaswaal. . . .
Roudekerk ...
Krimpen a/d Lek.
„ „ IJssel
Langerak ....
Lange-Ruige-
Weide ....
Leerbroek....
Leerdam
Leiden
Leiderdorp ...
Leimuiden. . . .
Lekkerkerk .
Lekkerland
(Nieuw)
Lexmond ....
Lier (de) ....
Lisse. ......
Loosduinen ...
Maasdam ....
Maasland . . . .
Maassluis ....
Meerkerk ....
Melissant ....
Middelharhis . .
Mijnsheerenland.
1070,48
1161,82
3 470,36
1 260,53
634,74
931,40
1727,48
968,16
842,94
98,49
1 267,44
1 202,96
544,96
553,40
1 848,65
1 327,70
2 184,18
766,32
764,23
544,67
1 052,99
1175,22
995,90
1 207,75
1 432,17
.1017,27
789,59
804,76
1145,25
1 039,56
113,7,28
1 761,92
527,12
1 824,81
1 446,15
2 378,23
1 254,92
2 245,24
908,45
1 582,37
. 3 089,72
784,94
4 304,02
221,87
1 521,07
1 982,58
2 036,55
1 733 85
.87,53
443,71
98,87
103,45
209,22
67,96
106,86
92,82
78,8?
4 364,91.
182,09
251,88
132,65
' 279,54
334,41
403,78
170,64
98,66
134,27
104,83
354,23
696,38
92,38
117,16
112,83
142,05
806,86
339,35
82,69
• 58,10
67,36
286,17
10179,28
146,51
106,21
149,57
230,05;
74,96;
14$
60^29
516*47
102,03
79,29
204,56
82,59

I
iv-
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per D K.M,
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per D K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid.
der
bevolking
perO KM.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per • K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H,A.
Dichtheid
der
bevolking
per Q K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.:
Dichtheid
der
bevolking
per D K.M.
Moercapelle. . ;
Molenaarsgraaf.
Monster
Moordrecht . . .
Naaldwijk. . . .
Nieuwenhoorn .
Nieuwerkerk a/d
IJssel ....
Nieuwkoop . . ;
Nieuwland . . .
Nieuwpoort. . .
Nieuwveen . . .
Noordeloos . . .
Noordwjjk. . . .
Noord wgkerhout
Nootdorp ....
Numansdorp . .
Oegstgeesb . . .
Ooltgensplaat. .
Oostvoorne . . .
Ottoland
Oucldorp
Oudenhoorn. . .
Ouderkerk a,'d
IJssel
Oudewater . . .
Oudshoorn ...
Overschie ....
Papekop
Papendrechfc. . .
Pernis
Peursum. ....
Piershil
Pijnacker ....
Poorfcugaal ...
Puttershoek. . .
Reeuwijk ....
Rhoon
Ridderkerk . . .
Rietveld
Rynsaterwoude .
Rijnsburg ....
Rijswijk
Rockanje . . . .
Rotterdam. . . .
Rozenburg. . . .
Sàssenheim . . .
Schelluinen . . .
Schiebroek . . .
Schiedam ....
Schipluiden . . .
728,24
748,76
1 526,31
1-476,01
3 033,48
1 841,77
1897,11
3 491,29
989,33
57,51
849,07
1 528,88
3 558,—
2 306,08
791,60
4 703>66.
1 568,84
2 429,12
2 568,84
851,49
3 034 62
845,52
1 794,07
141,57
1 469,51
1 888,17
698,08
1 008,61
1 373,48
635,42
1136,93
2 077,53
1377.71
562,74
3 198,03
1 820,88
2 481,77
682,75
925,36
357,03
2 046,39
3 095,26
5 353,59
3 983,32
651,31
301,18
612,83
1 148,74
1 424,87
83,10
75,73
318,15
143,70
166,41
91,00
129,88
74,89
55,09
1312,82
146,87
72,60
145,28
90,41
93,35
69,97
198 17
105,47
72,91
77,51
93,42
109,64
166,27
1 880,34
167,94
227,73
49,42
339,28
213,62
61.06
73,88
88,75
79,69
334,83
86,24
91,60
337,57
93,15
65,70
688,70
162,58
64,55
5 949,41
49,23
300,47
127,85
. 84,20
2 361,37
79,94
Schoonhoven .
Schoonrewoerd
Sliedrecht. . .
Spijkenisse
Stad aan
't Haringvliet
Stelleridam , . .
Stolwjjk
Stompwijk. . . .
Streefkerk . . .
Strjjen
Tienhoven. . . .
Tonge (Nieuwe)
(Oude). .
Valkenburg. . .
Veur
Vi tuien
Vierpolder. . . .
Vlaardingen. . .
Vlaardinger-i
Ambacht
Vlist
Voorburg ....
Voorhout ....
Voorschoten. . .
Vrijenban ....
Waarder ....
Waddinxveen . .
Warmond....
Wassenaar ...
Wateringen. . .
Westmaas. . . .
Wijngaarden . .
Woerden ....
Woubrugge, . .
Zegwaard ....
Zevenhoven. . .
Zevenhuizen. . .
Zoetermeer . . .
Zoeterwoude . .
Zuidland ....
Zwammerdam. .
Zwartewaal. . .
Zwjjndrecht. . .
De Provincie . .
90,76
926,03
3 059,81
2 476,18
1 864,47
595,37
1 826,38
2 590,13
3 175,99
1 768,21
5 636,50
424,91
1 202,01
2 213,35
462,31
680,54
1 624,91
1066,06
254,29
2 593,17
991,58
858,41
1 246,83
1 388,15
2 010,79
1112,43
3 354,11
1 438,72
5 467,01
1 031,98
732,47
631,48
1 228,14
2 433,85
1579,17
1619,71
2 900,81
1 885,23
3 047,85
1 911,40
1 775,54
346,53
1 614,30
300 955,83
4 990,08
102,69
339,95
108,51
106,95
182,14
74,30
85,94
94,15
108,66
71,76
78,14
124,38
128,25
144,93
172,22
213,24
68,38
655,17
52,72
45,38
480,66
126,00
201,28
127,26
75,06
127,54
114,62
66,20
188,18
128,74
64,29
421,61
82,77
98,41
67,36
77,05
64,34
106,37
91,35
106,80
245,87
354,52
380,27
Noordholland.
Aalsmeer .... 3 325,86 142,13
Abbekerk.
Akersloot.
Alkmaar .
Amsterdam
ü
Ankeveen ....
Anna Paulowna
Assendelft. . . .
Avenhorn . . . .
Barsingerhorh. .
Beemster ....
Beets
Benuebroek. . .
Bergen
Berkhout ....
Beverwijk....
Blaricum ....
Blqemendaal . .
Blokker
Bovenkarspel , ,
Broek in Waterland
Broek op Langendp
Buiksloot ....
Bussum
Callantsoog. . .
Castricum....
Diemen
Edam
Egmond aan Zee
• „ binnen.
Enkhuizen . . .
Graft
's-Graveland. . .
Grootebroek. . .
Haarlem
Haarl. eu Spaarnwoude
. . .
H aarlemmermeer
Harenkarspel. ,
Heemkerk. . . .
Heemstede . . .
Heerhugowaard.
Heiloo. .....
Helder
Hensbroek . . .
Hilversum. . . .
Hoogkarspel . .
Hoogwoud . . .
Hoorn
782,30
2 526,18
1 443,92
4 597,47
1 478,11
477,45
5 219,82
3 259,45
879,72
2 082,72
7 212,41
573,51
174,68
3 679,13
2 570,85
499,08
1003,79
4 039,67
•1 383,33
858,55
2 325,84
460,11
312,23
693,08
2 790,31
3 161,39
1 351,78
2 237,05
82,12
2 992,54
1 208,85
1 185,38
484,50
1 236,40
653,49
4 200,20
18 520,27
2 404,22
2 734,28
1172,—
3 781,36
2 265,89
4 463,35
1 022,58
4 809,90
1 347,91
2 345,72
677,30
92,29
62,03
1 265,26
1 115,09
180,29
107,65
57,66
104,65
132,08
99,15
61,12
94,69
681,82
42,54
91,21
1 067,96
86,07
137,58
122,61
216,18
68,10
352,74
364,16
1 015,32
26,13
59,12
106,08
288,06
3 142,96
51,03
582,29
120,49
324.87
193,71
9 805,66
74,85
89,40
85.81
84,70
402,90
73,65
83,08
563,68
86,25
404,22
95,18
90,88
1 581,87
Huizen
Ilpendam ....
Jisp
Katwoude....
Koedjjk .....
Koog a/d Zaan.
Kortenhoef' , . .
Krommenie . .. .
Kwadjjk
Landsmeer ...
Laren
Limmen
Sint-Maarten . .
Marken
Medemblik . . .
Middelie
Midvvoud ....
Monnikendam. .
Muiden
Naarden
Nederhorst den
Berg
Nibbikswoud . .
Nieuwendam . .
Nieuwe Niedorp
Nieuwer Amstel
Noqrdschanvoude
Obdam ....
Oosthuizen . .
Oostzaan . . .
Opmeer
Opperdoes . .
Oterleek. . . ,
Oudendijk. . .
Oude Niedorp
Ouder-Amstel.
Oudkarspel . ,
Oudorp ....
St. Paneras. .
Petten
Pur m erend . .
Ransdorp . . .
Rijp (de) . . .
Schagen. . . ,
Scheliinkhout.
Schermerhorn,
Schoorl ....
Schoten ....
. Sloten. ....
Spaarndam . .
Spanbroek . .
1 543,07
2 914,75
1016,27
711,36
948,89
321,27
1 486,97
412.78
655,95
1 829,57
1 232,44
1 249,95
1418,67
233,26
888,17
863,66
1 203,85
1277,83
8 039,36
2119,70
1 461,58
1 033,68
1 091,03
1614,04
5 183,39
508,69
1 261,43
1 024,72
2 006,44
720,57
385,44
1 409,25
612,26
1 000,86
3 137,88
1 265,03
832,74
440,86
555,86
1 363,69
2 005,40
371,24
2 005,37
720,93
1 099,71
3 334,75
631,40
5 800,07
634,64
1310,44
301,17
67,86
75,19
34,32
124,24
943,36
70,96
750,49
74,24
110,73
187,60
97.44
68,09
505,13
330,97
87,30
82,74
203,32
74,19
171,54
92,09
96,84
154,26
96,41
100,82
208,18
75,39
111,84
163,73
54,26
219,95
49,8»
85,58
113,49
96,85
125,30
99.56
168.26
57,02
417,62
87,96
422,10
143,32
67,41
97,85
38,17
95,66
138,84
147,48
112,55
Sjjbekarspel. . .
Terschelling. . .
Texel
Twisk
Uitgeest
Uithoorn ....
Drk
Ursem. .....
Velsen
Venhuizen . . .
Vlieland
Wnrder
Warme-jhuizen .
Watergraafsmeer
Weesp
Weesperkarspol.
Wervershoof . .
Westwoud . . .
Westzaan ....
Wieringen . . .
Wieringerwaard
Winkel
WognUm ....
Wormer
Wormerveer. ." .
Wijdenes . . . .
Wijdewormer . .
Wjjk-aan-Zee en
Duin
Zaandam ....
Zaandijk ....
Zatidvoort....
Zuid- en Noord-
Schermer . . .
Zuidsckarwoude
Zwaag .
Zjjpe
De Provincie . .
Zeeland.
Aagtekerke . .
Aardenburg. .
Annaland St..
Arnemuiden. .
Axel
Baarland . . .
Biervliet. . . .
Biggekerke . .
1563,91
10 751,24
18 458,06
2 251,27
1 862,87
81.39
1 556,59
4 218,28
1963,72
5 097,15
893,19
1 313,41
587,87
301,95
4 688,46
1 453,57
1 334,31
1130,07
2 502,60
1858,57
1 984,49
1 647,19
1 697,23
638,83
754,30
1 671,13
1381,53
2415,97
208,03
3 290,23
1 962,25
522,51
762,20
6 743,82
279 422,63
843,60
1 665,25
1987,68
1 703,66
4339,72
1107,14
4 225,01
945,65
72,33
36,54
32,26
111,89
118,33
120,40
3 395.58
74,72
251,09
95,99
14,18
58,88
114,21
555,54
2 218,26
54,57
151,42
74,87
196,26
116,60
63,23
87,23
101,75
112,95
947,67
97,44
41,95
161,20
875,25
1 192,31
96,29
52,29
305,84
143,66
62,03
346,46
73,85'
119,20
120,99
125,19
100,03
63,68
53,66
71,59
Borsselen ....
Bosohkapello . .
Breskens ....
Brotuvershaven ,
Bruin isse ....
Burgh......
Cadzaud
Olinge
" ! oljjnsplàat. . .
Doniburg ....
Dreischor ....
Driewegen . . .
Duivendijke. . .
Eede ......
Eikerzee
Ellemeet ....
Ellewoutsdjjk. .
Goes
Graauw, ca . .
's Gmvenpolder.
Grijpskerke . . .
Groecle
Haamstede . . .
's Heer Abtskerke
's Heer Arendskerke
'sHeerenhoek. „
Heinkenszand. .
Hengstdijk . . .
Hoedekenskerke.
Hoek
Hontenisse ...
Hoofdplaat . . .
Hulst
IJzendijke. . . .
Jansteen (St.) .
Kapelle .....
Kats
Kattendjjke . . .
Kerkwerve . . .
Kloetinge ....
Koewacht....
Kortgene ....
Koudekerke. . .
Krabbendijke . .
Kruiningen . . .
Kruis St. . . . .
Laurens St.. . .
Maartensdijk St.
Meliskerke . . .
Middelburg . . .
1 607,73
1197,34
707,97
225,39
858,48
496,01
1 465,76
4 684,29
1 674,32
710,87
1 276,15
657,19
1 681,36
1 341,47
535,11
883,83
843,98
748,67
2 543,21
668,74
1 304,17
2 938,40
3 189,53
1 566,04
4 378,13
668,61
1 243,79
881,44
1 042,48
3 863,98
3 824,51
.1 109,62
191,84
4 399,10
2 811,59
1826,—
1189,71
2 054,14
1 932,07
1 599,14
2 068,34
1224,70
1 842,58
1 490,56
1 505,87
2 139,03
1 029,50
2 241,26
699,89
1 374,61
65.87
103,15
276,41
582,55
304,14
.121,57
77,10
64,73
112,40
156,98.
93,49
90.08
33,66
84,91
•95,51
54,43
85,07.
924,67
81,48
136,52
60,96
81,68.
28,41
21,52
69,64
154,20
130,65
70,91,
106,38
57,92
131,65
125,36
1461,63
63,08
93,61
106,90
49.02
52,09-
41,82
81»ll
113,81
91,37;
1i&
134;3Ï
21S,74:
31,65:
56,14
124,52
79,86
1 370,36

Yt
VII
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per D K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der <
bevolking
per D KM.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
dei 1
bevolking
per • KM.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per D K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per •K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
. in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per • K.M.
Neuzen
Nieuw- en
St. Joosland .
Nieuwerkerk . .
Nieuwvliet . . .
Nisse ......
Noordgouwe . .
Noordwelle . . .
Oostburg . . . .
Oost- en West
Souburg . . .
Oosterland . . .
Oostkapelle . . .
Ossenisse ....
Oudelande. . . .
Oud-Vossemeer.
Ouwerkerk ...
Overslag ....
Ovpznndo ....
Philippine . . .
Philipslaiul Sfc. .
Po'irtvliet....
Renesse
Retranchement .
Rilland-Bath . .
Ritthem
Sas van Gent. .
Scherpenisse . .
Schoondjjke. . .
Schore. .....
Sèrooskerke
(Schouwen). .
Seröoskerke
(Walclieren) .
Sluis
Stavenisse. . . .
Stoppeldjjk . . .
Tholen
Veere .......
Vlissingen . . .
Vrouwenpolder .
Waarde
Waterlandkerkje
Wemeldinge . .
Westdorpe . . .
W.estkapelle. . .
"Wissekerke . . .
Wolphaai'tsdjjk.
Yerseke
Zaamslag ....
Zierikzee ....
3 157,91
1 350,75
2 316,92
626,65
965,34
644,77
1 012,24
1351,37
841,71
1 724,01
1 405,20
1749,18
497,39
2 464,70
1157,33
544,70
1 074,73
1 386,59
3 141,30
2 350,35
813,26
1 025,07
3 272,07
972,54
1 369,69
1 054,43
2 379,41
1147,71
333,14
1324,81
2 358,55
1 192,30
2 058,62
2 131,54
595,56
797,18
1 837,14
926,97
1 096,63
863,80
2 335,07
907,62
5 040,13
2 85.1,06
1 356,62
4 061,55
1 838,77
258,83
79,29
66,25
93,03
62,78
125,77
48,60
157,39
272,66
98,26
73,66
48,69
128,67
80,17
68,17
83,71
88.11
66,50
54,98
66,25
72,55
76,48
55,68
69,71.
115,43
131,64
80,11
69,62
96,36
92,39
101,12
134,53
74,81
144,31
146,75
2 369,92
49,48
85,11
55,81
227,60
77,81
206,26
63,21
73,69
319,40
79,28
370,79
Zonnenmire. .
Zoutelunde . .
Zuiddorpe. . .
Zuidzande. . .
De Provincie .
Utrecht
Abcoude-
Baambrugge .
Abcoude-
Proostdij ...
Achttienhoven .
Amerongen . . .
Amersfoort . . .
Baarn
Benschop ....
Bildt (de). . . ,
Brenkelen-
Nijenrode. . .
Breukelen-
St.Pieter . .
Bunnik
Bunschoten. . .
Cothon
Doorn
Driebergen . . .
Eenmes
Haarzuilens. . .
Harmelen ....
Hoenkoop. . . .
Hoogland ....
Houten
IJsselstein. . . .
Jnarsveld ....
Jutphaas ....
Kanierik
Kockengen . . .
Laag Nieuwkoop
Langbroek . . .
Leersum
Leusden
Linschoten . . .
Loenen
Loenersloot . . .
Loosdrecht . . .
Lopik
Maarn
Maarssen ....
1 268,70
755,88
1 053,68
1516,40
179 555,25
1 586,88
1 539,85
1 083,25
3 215,74
2 243,79
3 317,09
2 279,72
2 982,74
1113,31
1 275,60
1 453,10
2 216,12
1213,92
2 223,21
2 413,91
3 076,67
693,39
1 912,04
754,79
4129,33
3 420,75
2 226,09
1 304,21
2 574,83
2 925,36
700,22
678,02
1 790,01
3 001,32
4 513,55
2 701,91
1 001,80
627,73
3 135,24
2 029,67
2 524,17
847,50
83,39
88,51
96,23
72,41
120,46
97,99
100,98
55,76
80,51
8l>0,75
209,73
81,99
100,38
203,—
63,11.
85,13
128,20
65,49
98,15
135,46
41,44
70,09
100,—
61,74
56,57
57,82
162,71
126,28
97,52
63,62
125,53
59,29.
69,94
47,95
45,49
52,67
138.60
78,06
94,06
80,65
32,49
241,42
Maarsseveen. . .
Maartensdijk . .
Mijdrecht ....
Montfoort....
Nigteveght . . .
Odijk ._
Oudenrjjn . . . ,
Polsbroek....
Renswoude . . .
Rhenen
Bljsenburg . . .
Ruwiel
Schalkwjjk . . .
Snelrewaard. . .
Soest
Stoutenburg. . .
Tienhoven . . .
Tull en 't Waal
Utrecht
Veenendaal . . .
Veldhuizen ...
Vinkeveen. . . ,
Vleuten
Vreeland ....
Vreeswijk ....
Werkhoven ... .
Westbroek . . .
Wijk bij Duurstede
Willeskop. . . .
Willige Langerait
Wilnis
Woudenberg . .
Zegveld
Zeist
Zuilen
De Provincie . .
Friesland,
Achtkarspelen
Aengwirden. .
Ameland . . .
Baarderadeel .
Barradeel. . .
't Bildt
Bolsward . . .
Dantumadeel .
Dockum. .
Doniawerstal .
960,04
3 130,60
3 031,10
143,83
589,65
648,89
1 443,97
1164,91
1 974,30
4 405,48
217,69
913,45
1 785,99
1 088,90
4 674,21
1 404,80
676,84
887,86
2 214,81
1135,21
926,61
3 700,34
1 501,52
503,64
795,60
1667,32
1 536,83
2 017,81
1 427,34
1 309,42
2 395,93-
3 801,88
1 522,64
5 004,09
630,38
137 960,26
10 345,04
4 074,31
5 846,94
7 289,30
6 119,23
7 791,51
918,66
9 898,53
QQ
12 584',37
144,15
78,17
114,78
1 243,83
99,21
65,96
41,83
80,44
• 69,24
125,87
265,05
54,52
70,77
45,37
93,34
59.37
83.03
50,35
4 609.26
470,84
46,30
101,80
105,69
163,81
232,40
58,60
67,74
157.90
49,18
71,02
89,44
66,23
61,80
174,19
147,06
181.97
112,69
96,32
37,78.
78,87
124,19
109,66
698,80
112,69
12 439,39
37,22
Ferwerderadeel .
Franeker ....
Franekeradeel. .
Gaasterland. . .
Harlingen....
Haskerland . . .
Hemelumer-OldephaertenNoordwolde
Hennaarderadeel
Hindeloopen . .
Idaarderadeel, .
IJlst
Kollumerland en
Nieuwkruisland
Leeuwarden. . .
Leeuwarderadeel
Lemsterland . .
Menaldumadeel .
Oostdongeradeel
Ooststellingwerf
Opsterland . . .
Rauwerderhem .
Schierraonnikoog
Schoterland. , .
Sloten
Smallingerlaud .
Sneek ......
Stavoren ....
Tietjerksteradeel
Utingeradeel . .
Westdongeradeel
Weststellingwerf
Wijmbritseradeel
Wonseradeel , .
Workum ....
De Provincie . .
Overijssel.
Almelo (Ambt)
„ (Stad).
Avereest. . ( .
Bàthrhen ...
Blankenham .
Blokzül . .
Borne
Dalfsen ....
Delden (Ambt)
8 781,02
1 723,61
5 920,27
8 839,83
103,41
5 902,18
8 379,51
5 896,55
501,32
6 860,65
721,99
8 474,09
1 669,82
8 945,59
6 632,49
7 798,16
8 184,69
22 506,73
23 062,87
3 518,61
5 094,94
15 248,01
225,95
12 463,35
901,40
375,66
17 287,17
6 054,78
6 733,32
22 714,76
16 557,06
15 579,23
2 909,73
331 469,62
3 700,38
130,20
7 367,87
2 704,77
1721,08
16,07
3 996,28
12 874,51
8 761,73
92,83
412,65
87,58
62,64
9 967,96
127,14
61,18
84,96
205,99
79,96
199,72
88,12
925,87
115,67
91,75
127,28
96,93
42,58
• 65,70
80,02
13,74
95,47
374,78
86,23
. 340,18
230,85
83,60
83,48
112,70
66,25
72,64
82,54
139.48
102,65
197,14
7 706,15
88,45
51,90
31,90
8 756,25
126,98
42,24
32,10
Delden (Stad).
Denelcamp . .
Deventer . . .
Diepenheim. .
Diepenveen . .
Enschedé . . .
G-enemuiden. .
Giethoorn. . .
Goor
Grafhorst. . .
Gramsbergen .
Haaksbergen .
Ham (Den). .
Hardenberg
(Ambt) . . .
Hardenberg(Stad)
Hasselt
Heino
Hellendoorn. . ,
Hengelo
Holten
IJsselmuiden . .
Kampen
Kamperveen. . .
Kuinre. .....
Lonneker ....
Losser
Markelo
Nieuwleusen . .
Oldemarkt. . . .
Oldenzaal ....
Olst
Ommen (Ambt).
, (Stad) .
Ootmai'sum . . .
Raalte
Rijssen
Staphorst ....
Steenwijk ....
Steenwijkerwold
Tubbergeu . . .
Vollenhove
(Ambt) ....
Vollenhove (Stad)
Vriezenveen. .
Wanneperveen
Weerselo . . .
Wierden. , . .
Wjjhe
Wilsum . . .
Zalk en Veecaten
- .
256,08
8 671,56
1 359,59
2 636,67
8 759,45
679,94
2 340,75
3 891,38
325,54
226,2.2
5 787,83
10 465,58
4 343,-
16 545,33
1 674,33
118,87
3 070,33
13 199,95
4 366,33
6 489,62
2 141,32
6 342,82
2 242,12
804,16
14 134,14
11 035,52
9 563,89
3 919,14
4 693,81
227,94
5 956,78
16 415,67
2 074,08
333,61
13611,16
2 549,77
13 791,11
849,06
9 880,77
14 347,30
6 370,09
19,86
7 213,11
4 432,51
10 458,33
10 066,84
5 315,88
744,19
1321,52
765,63
. 45,19
1 927,35
59,12
47,64
3 581,32
119,22
51,68
949,39
283,63
58,03
47,73
102,53
50,20
91,40
2 037,82
68,37
56,86
342,76
44,07
107,94
310,01
28,28
100,37
77,48
67,09
43,75
66,41
55,30
2 413,16
80,04
23,65
. 76,47
419,16
43,16
215,18
41,04
658,54
59,53
48,58
34,88
8 640,00
58,95
31,47
42,85
64,83
77,59
91,40
72,77
Zwartsluis. . .
Zwolle
Zwollerkerspel
De Provincie .
Groningen.
Adorp
Aduard . . . . .
Appingedam . .
Baflo ......
Bedum
Beerta
Bellingwolde . .
Bierum
Delfzijl
Eenrurn
Ezinge
Finsterw'olde . .
Grjjpskerk. . . .
Groningen. . . ,
Grootegast . . .
Haren
Hoogezand . . ,
Hoogkerk. . . .
Kantens. . . . ,
Kloosterburen. .
Leek ,
Leens
Loppersum . .••••,
Marum . . . . ,
Meeden ....
Middelstum . .,
Midwolda . . ..,
Muntendam. .
Nieuwe-Pekela.
Niéuwe-Schans
Nieuwolda. . .
Noordbroek. .
Noorddyk...
Oldehove . . .
Oldekei'k . . .
Onstwedde. . .
Oude-Pekela .
Sappemeer . .
Scheenida ...
Slochteren. . .
Stedivm ....
Ten Boer. . .
1187,07
1 883,67
14 820,10
334 728,05
2 208,21
3 077,80
2 504,28
3 251,05
5 032,34
8829,53
7 858,23
4 742,59
4 667,41
3 005,30
2 309,64
3 953,26
3 216,43
1 806,51
6 682,76
6 200,09
5 784,14
2 071,88
8 291,63
2 680,73
6 664,56
3 693,63
2 739,65
6 226,39
1 690,25
2 514,31
4 104,55
2 107,41
3 108,80
782,33
3 511,46
2 511,46
2 478,97
4 079,46
2161,71
10 672,63
'1 903,05
1 329,57
4 594,62
14 617,62
2 449,92
5 690,41
317,35
1 622,08
40,32
99,58
60,42
63,50
' 173,64
78,96
97,26
46,69
. 59,95
77,70
158,45
90,68
75,02
77,18
99,94
3 683,18
77,93
77,74
169,23
100,48
65,74
75,33
78,05
105,63
107,85
68,94
98,88
91,01
112,40
153,82
166,61
202,69
65,00,
91,04
60,50 ,
59,08
58,97
102,11
809,77
45'9 )t 93'
128,77
79,74
92,12
' 86,19

vnr
IX
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per D K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per • K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
dei' (
bevolking
per D K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per D K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
der
bevolking
per Q K.M.
GEMEENTEN.
Oppervlakte
in H.A.
Dichtheid
dei^ •
bevolking
per D K.M
Termunten . , .
Uithuizen . . . .
Üithuizérrneéden
tJlr'um
Usquert
Veendam .....
Vlagfcwedd'e. . .
Warffum . . , .
Wedde
Wildervank. , .
•Winschoten. . .
Winsum
'tZahdfc
Zuidbroek. . . .
Zuidliorn ....
De Provincie. .
Drenthe.
Ànloo . . . . »
Assen
Beilen
Borger . . ...
Coevorden. . .
Dalen .....
Diever. ....
Dwingeloo . .
Eelde
Emmen ....
Gasselte. . . .
Gieten
Havelte ....
ïïoogeveen . .
Meppel ....
Nijeveen. . . .
Norg .....
Odoorn ....
Oostei'hesselen
Peize .....
Boden
Rolde . . . V .
Euinen .....
Ruinerwold . .
Schoonebeek .
Sïeen
Snïîlde ....
Vledder . . , .
Vries .....
Westerbork. .
5 500,15
3 017,95
4 686,76
3 040,42
2 800,27
' 4 852,84
15 393,76
2 410,23
4117,53
4 196,25
2 217,37
2 789,40
3 856,06
1 844,14
2 333,71
235 812,88
9 167,13
5 517,02
16 662,42
13 040,87
4 036,95
6 764,96
7 440,36
6 837,30
2 551,11
28 868,70
4 024,01
4 162,63
7 659,76
6 214,31
1 060,80
2 537,50
11 214,14
14 761,49
6 738,—
2 770,87
6 407,99
10 586,44
11 544,95
4 030,01
5 363,78
6 910,88
6 323,70
4 754,22
10 879,42
13 654,—
63,15
123,59
86,75
117,07
70,25
226,58
40,70
94,65
70,42
213,04
436,08
81,93
S4,62
147,94
121,68
127,05
39;47
202,84
29,23
56,08
87,83
41,49
26,75
34,30
85,22
67,29
55,82
56,11
,41,45
191,89
957.02
49,53
50,62
59,05
22,50
62,83
50,19
17,81
30,67
60,15
38,26
52,29
78,86
56,98
29,53
19,03
Wijk (De)
Zuidlaren .
Zuidwolde.
Zweelo , .
De Provincie
Limburg.
Aruby
Amsfcenrade. , .
Arcen en Velden
Baexem
Beegden
Beek
Beesel
Belfeld
Bemelen
Berg en Terbljjt
Bergen
Bingelvade . . .
Bocholtz ....
Borgharen . . .
Born
Broekhuizen . .
Broeksittard . .
Brunssum....
Buggenum . . .
Bunde. ......
Cadier en Keer,
Echt
Eygelshoven . ,
Eysden
Elsloo._
Geertruid St. . .
Geleen
Gennep
Geulle.
Grathetn ....
Grevenbicht . .
Gronsveld ....
Gmbbenvorst. .
Gulpen .....
Haelen . . ; . .
Heel en Panheel
Heer
Heerlen .....
Heijthuijzen. . .
Helden
Herten
4 222,03
3 519,15
9 707,82
6 261,03
266195,76
780,31
288,72
4158,82
908,96
915,30
1871,64
2 913,60
1 355,35
355.40
793^19
12 468,70
356,05
851,76
380,71
1 544,52
1156,75
209,91
1 245,17
546,21
527,49
785,39
7 139,47
314,11
1 576,82
814,29
914,53
1 220,93
713,31
685,02
2 102,91
413,24
1 443,60
4 435,70
2 118,08
1 212,24
1 067,20
700,03
3 355,56
2 925,83
6 970,90
706,37
62,84
78,74
36,57
21,07
55,80
145,90
170,23
49,00
73,71
74,32
153,42
71,07
68,27
70,42
161,29
38,37
105,06
205,40
192,13
108,09
68,54
319,52
96,55
121,43
195,26
102,42
77,48
179,30
14,92
177,76
. 103,93
208,44
298,46
154,K0
51,64
286,44
141,27
37.71
119,88
67,49
103,75
355,86
188,08
74,26
61,10
153,12
Hoensbroek, . .
Horn
Horst
Houthem ....
Hulsberg ....
Hunsel .....
Itteren
Ittervoort ....
Jabeek
Kerkrade ....
Kessel
Klimmen . ' . .
Limbricht....
Linne ......
Maasbrncht . . .
Maasbree ....
Mansniel ....
Maastricht . . .
Margraten. . . .
Meerle
Meerssen ....
Me^'el ......
Melick en Herken'
boscli
Merkelbeek . . .
Mescli
Mheer
Montfort ....
Mook
Munstergeleen .
Nederweert . . .
Neer
Nüeritter ....
Nieuwenhage . .
Nieuwstadt . . .
Noorbeek ....
Nunhem ....
Nuth ......
Obbicht en Papen
hoven
Odiliënberg St..
Ohé en Laak . .
Oirsbeek ....
Ottersum ....
Oud Valkenburg
Oud Vroenhoven
Pieter St. . . .
Posterholt. . . .
Rijckholt ....
Roermond. . . .
Roggel
889,55
1 149,52
8 007,39
888,22
998,89
2 426,19
443,63
400,83
395,74
1 839,54
2 2120,69
788,79
913jt9
1 508,98
1 623,92
6 959,59
1 521,79
415,10
982,25
2 711,69
1 441,69
1881,61
3 478,55
456,22
264,82
893,93
981,50
1 877,48
444,36
9 422,21
2 189,60.
436,18
709,12
868,53
740,15
387,41
932,03
545,64
1 300,77
494,07
715,25
2 735,33
777,78
1 577,55
567,05
1197,11
122,02
1 089,13
2 280,67
140,90
• 108,96
57,06
140,09
168,37
41,18
120,05
66,33
105,30
510,27
62,45
161,22
145,13
62,62
93,53
97,30
163,73
8 245,78
104,18
58,44
347,23
87,62
57,98
144,52
92,08
98,20
85,23
69,79
158,33
54,49
73,33
148,85
194,92
94,24
93,18
67,44
136,80
142,67
77,94
105,67
145,95
78,35
96,79
145,75
255,73
112,10
227,05
11*3,88
74,57
Roosteren....
Schaesberg . . .
Schimmert '. . .
Sdünnen ....
Schin op Geulle
Schinveld ....
Sevenum ....
Simpelveld . . .
Sittard
Slenaken ....
Spaubeek ....
Stoin
768,43
744,53
906,61
1461,30
689,62
1194,32
4 887,18
816,27
1 898,47
722,60
556,90
1 009,19
125,13
179,46
159,14
141,00
169,86,
99,92
43,20
265,81
328,35
70,12
110,05
205,75
Stevensweert . .
Stramproij . . .
Susteren ....
S walmen ....
Tegelen
Thorn
TJbaoh over
Worms....
Ulestraten. . . .
Urmond
Vaals
Valkenberg . . .
•616,70
1194,42
1 735,21
2 200,82
1 045,97
678,74
1 007,08
807,35
543,59
2 400,84
. 46,22
168,23
101,42
125,94
122,04
473,04
212,52
172,10
105,82
231,80
264,81
2 856,52
Venlo ,
Venrajj .....
Vlodrop
Voerendaal . . .
Wanssum ....
Weert. .... .
Wfllre...... . . .
Wjjnandsrade. .
Wittem
De Provincie . .
2 694,39
14 604,16
1 892,13
2 265,88
1 204,93
9 830,14
579,10
1910,32
. 782,11
3 571,18
220 403,99
534,48
41,80
53,22
83,94
57,51
88,27
154,92
91,83
64,71
107,08
127,92
-Jl
i M