Folder 'De Leerplichtwet' - Gemeente Leeuwarden

DE LEERPLICHTWETDeze folder gaat in op de leerplichtwet,verlof buiten de schoolvakanties en toelating,schorsing en verwijdering van een school.Hebt u nog vragen dan kunt u contact opnemenmet de leerplichtambtenaar van uw gemeente.

De LeerplichtwetDoel en inhoud van de leerplichtwetLeerplicht hangt heel nauw samen met leerrecht, oftewelhet recht op onderwijs. Overal ter wereld wordt dit rechtals een groot goed beschouwd. Veel landen hechten erzelfs zoveel waarde aan, dat ze de jeugd via een wetverplichten om naar school te gaan. Nederland is één vandie landen.• Verplichtingen van schooldirecteuren.• Verplichtingen van ouders en/of leerlingen.* In deze folder wordt met “ouders” ook gedoeld op“voogden” en/of “feitelijke verzorger”.In ons land staan de rechten en plichten van ouders*,leerlingen en schooldirecteuren precies aangegeven inde leerplichtwet. Deze wet is, kortweg gezegd, eenrechtsmiddel waarmee gewaarborgd wordt dat alle jongerenin Nederland aan het onderwijs kunnen en zullendeelnemen. Het doel van de leerplichtwet is dat jongerenzo goed mogelijk worden toegerust met kennis en vaardigheden,die zij nodig hebben om een zelfstandige plekin de samenleving te verwerven. Een startkwalificatie isdaarvoor een eerste vereiste (Zie ook de folder RMC).De volgende zaken staan in de leerplichtwet omschreven:• Begin van de leer- en kwalificatieplichtige leeftijd.• Het moment waarop een jongere niet langer onderde leer- of kwalificatieplicht valt.• Op welke basis, al dan niet tijdelijk, vrijstellingverleend kan worden.• Taken van leerplichtambtenaren.< Sommige jongeren vindenonderwijs maar niets en willen graagzo snel mogelijk gaan werken.Begin en einde van de leerplichtBijna alle kinderen beleven hun eerste schooldag op vierjarigeleeftijd. Hun moeder of vader laat ze bij de juf vangroep één achter. Dit is een spannende en belangrijkedag voor de ouders en het kind. De kleuter is op dieleeftijd nog niet leerplichtig, maar het is goed voor deontwikkeling om samen met leeftijdgenootjes al naarschool te gaan.De leerplicht begint op de eerste dag van de maand, dievolgt op de maand dat een kind vijf jaar is geworden.Een kind dat bijvoorbeeld op 10 oktober zijn vijfde2 . leerplichtwet

verjaardag viert, wordt op de eerste schooldag van demaand november leerplichtig.Soms is een volledige schoolweek te lang voor jongeleerlingen. Daarom biedt de leerplichtwet een mogelijkheidtot vrijstelling. Ouders van een vijfjarige leerlingmogen, in goed overleg met de schooldirecteur, hunkind maximaal vijf uur per week thuishouden. Mochtdit onvoldoende blijken te zijn, dan mag een directeurdaar nog vijf extra uren vrijstelling per week bovenopdoen. De mogelijkheid voor vrijstelling is uitsluitendbedoeld om overbelasting van de leerling te voorkomen.Zodra een kind zes jaar is, geldt de overgangsmogelijkheidniet meer. Zesjarige leerlingen moeten allemaal hetvolledige onderwijsprogramma volgen. Niet alleen deaanvang van de leerplichtige leeftijd is duidelijk omschrevenin de leerplichtwet. Deze wet beschrijft ook heteinde van de leerplicht. Wanneer dat moment aanbreekt,hangt af van de leerwens van uw kind. Iedere leerlingheeft te maken met de zogenoemde volledige leerplicht.Sommige jongeren vinden onderwijs maar niets enwillen graag zo snel mogelijk gaan werken.Volledige leerplicht is de plicht om op een erkendeschool ingeschreven te staan en deze school elke schooldagte bezoeken. De volledige leerplicht eindigt op éénvan de volgende twee momenten:of mbo2-diploma. De kwalificatieplicht betekent niet datalle jongeren vijf dagen per week in de schoolbankenmoeten zitten. Het is ook mogelijk om met combinatiesvan leren en werken aan de kwalificatieplicht te voldoen,zoals de beroepsbegeleidende leerweg (BBL) in het middelbaarberoepsonderwijs. Voor jongeren in hetpraktijkonderwijs, zeer moeilijk lerende kinderen enkinderen met een meervoudige beperking is een startkwalificatieniet altijd haalbaar. Daarom kunnen zij onderbepaalde voorwaarden vrijgesteld worden van de kwalificatieplicht.Zij kunnen een programma volgen dat bijhun niveau past. Bovendien mag de leerplichtambtenaarin individuele gevallen vrijstelling geven aan jongerendie vanwege lichamelijke of psychische redenen geenstartkwalificatie kunnen halen.< Soms is een volledige schoolweekte lang voor jonge leerlingen.• Aan het eind van het schooljaar, waarin een leerlingzestien jaar is geworden.• Aan het einde van het twaalfde schooljaar. Een leerlingdie op de basisschool een groep overslaat,doorloopt deze school in minder dan acht jaar. Tochtelt zijn basisschooltijd voor de berekening van deleerplichtperiode als acht jaar.KwalificatieplichtNa de volledige leerplicht geldt de kwalificatieplicht. Dekwalificatieplicht houdt in dat alle jongeren tot hun achttiendeverjaardag onderwijs moeten volgen, gericht ophet halen van een startkwalificatie. Dit is een havo-,vwo-Vervangende leerplichtIn sommige gevallen is er voor jongeren vanaf veertienjaar een alternatief leertraject mogelijk. Burgemeester enwethouders van de gemeente waar een leerling staat in-3 . leerplichtwet

geschreven, moeten dan eerst in samenspraak met hetbevoegd gezag van de school tot de conclusie zijngekomen dat de leerling daadwerkelijk niet in staat is omvolledig dagonderwijs te volgen. Nadat deze conclusieis getrokken, kan een leerling onder de vervangendeleerplicht vallen.Vrijstelling van geregeld schoolbezoekIn de leerplichtwet staat omschreven, waneer een jongerede school niet kan/hoeft te bezoeken. Dit kan het gevalzijn bij ziekte, schoolsluiting en de vervulling van plichtenuit godsdienst of levensovertuiging. Verder kent deleerplichtwet vrijstelling wegens andere gewichtige omstandighedenen zijn er regels voor extra vakantieverlofduidelijk geregeld. Verderop in de folder wordt uitgebreidaandacht geschonken aan extra verlof buiten deschoolvakanties in verband met plichten die voortvloeienuit godsdienst of levensovertuiging, beroep van deouders en gewichtige omstandigheden.De taak van een leerplichtambtenaarHet toezicht op de naleving van de leerplichtwet is opgedragenaan burgemeester en wethouders. Zij wijzenvoor de uitvoering van dit toezicht een of meerdere leerplichtambtenarenaan. Leerplichtambtenaren zijn er nietalleen om overtreders van de leerplichtwet vermanendop de vingers te tikken, maar ze vervullen ook een maatschappelijkezorgtaak. Zij hebben daarvoor een goedinlevingsvermogen, waarmee ze zich verplaatsen in deproblemen van de schoolgaande jeugd. Soms zijn leerplichtambtenarengenoodzaakt proces-verbaal op temaken. Het grootste deel van de tijd zijn leerplichtambtenarenactief bezig een oplossing te vinden voorproblemen die de schoolloopbaan van een leerling ingevaar kunnen brengen.< Spijbelgedrag is vaak eenduidelijk signaal dat er iets aande hand is met een jongere.Hoe weet een leerplichtambtenaar dat eenleerling met een probleem zit?Spijbelgedrag is vaak een duidelijk signaal dat er iets aande hand is met een jongere. De school meldt dit soortongeoorloofd schoolverzuim aan de leerplichtambtenaar,waarna hij gaat uitzoeken of er een ernstige redenachter het verzuim schuilt. In de wet staan termijnenaangegeven wanneer de school het verzuim moetmelden. Het komt ook voor dat ouders of leerlingen zelfeen afspraak met de leerplichtambtenaar maken om eenoplossing voor een bepaald probleem te zoeken. De leerplichtambtenaarwerkt nauw samen met allerleiorganisaties en instanties die zich bekommeren over hetwelzijn van de jeugd, zodat hij goed weet wat voor soortoplossingen er zijn.Verplichtingen van schooldirecteuren,ouders en leerlingenSchooldirecteuren hebben de volgende verplichtingen:• Binnen zeven dagen moeten ze de leerplichtambtenaarvan de woongemeente van een leerling inkennis stellen van een in- of uitschrijving.4 . leerplichtwet

Leerplicht en VerlofIn de Leerplichtwet staat dat ieder kind de school moetbezoeken als er onderwijs wordt gegeven. Leerlingenmogen dus nooit zomaar van school wegblijven. In eenaantal gevallen is een uitzondering op deze regel mogelijk.Er kunnen bijzondere redenen zijn waarom een kind nietnaar school kan. Hiervoor zijn regels opgesteld. De bijzondereredenen en de daarbij horende regels staan indeze folder.Extra verlof in verband met religieuzeverplichtingenWanneer een kind plichten moet vervullen die voortvloeienuit godsdienst of levensovertuiging, bestaat errecht op verlof. Als richtlijn geldt dat hiervoor één dagper verplichting vrij wordt gegeven. Indien een kindgebruik maakt van deze vorm van extra verlof, dienenouder(s)/verzorger(s) dit minimaal twee dagen van tevoren bij de directeur van de school te melden.Op vakantie onder schooltijdVoor vakantie onder schooltijd kan alleen een uitzonderingop de hoofdregel gemaakt worden als een kind tijdens deschoolvakanties niet op vakantie kan gaan door de specifiekeaard van het beroep van (één van) de ouder(s)/verzorger(s). In dat geval mag de directeur eenmaal perschooljaar een kind vrij geven, zodat er toch een gezinsvakantiekan plaatsvinden. Het gaat dan om de enigegezinsvakantie in dat schooljaar. Bij de aanvraag moet eenwerkgeversverklaring worden gevoegd waaruit de specifiekeaard van het beroep én de verlofperiode van debetrokken ouder(s)/verzorger(s) blijken. Verder moet ermet de volgende voorwaarden rekening gehouden worden:• In verband met een eventuele bezwaarprocedure (ziepunt 6) moet de aanvraag ten minste acht weken vantevoren bij de directeur worden ingediend, tenzijouder(s)/verzorger(s) kunnen aangeven waaromdat niet mogelijk was.< Leerlingen mogen nooit zomaarvan school wegblijven.6 . leerplichtwet

• De verlofperiode mag max. 10 schooldagen beslaan.• De verlofperiode mag niet in de eerste twee wekenvan het schooljaar vallen.Helaas komt het wel eens voor dat een leerling of eengezinslid tijdens de vakantie ziek wordt, waardoor deleerling pas later op school kan terugkomen. Om misverstandente voorkomen dient er een dokterverklaringuit het vakantieland te worden overlegd, waaruit deduur, de aard en de ernst van de ziekte blijkt.Verlof in geval van ‘Andere gewichtigeomstandigheden’Onder ‘andere gewichtige omstandigheden’ vallen situatiesdie buiten de wil van de ouder(s)/verzorger(s) en/of de leerling liggen. Voor bepaalde omstandigheden kanvrij worden gevraagd. Hierbij moet gedacht worden aan:• Een verhuizing van het gezin.• Het bijwonen van een huwelijk van bloedofaanverwanten.• Ernstige ziekte van bloed- of aanverwanten(het aantal verlofdagen wordt bepaald in overlegmet de directeur en/of de leerplichtambtenaar).• Overlijden van bloed- of aanverwanten.• Viering van een 25-, 40- of 50-jarig ambtsjubileumen het 12½-, 25-, 40-, 50- of 60-jarig(huwelijks)jubileum van bloed- of aanverwanten.Verlofaanvragen worden altijd individueel beoordeeld.Een aanvraag voor verlof wegens ‘andere gewichtigeomstandigheden’ dient zo spoedig mogelijk schriftelijkbij de directeur te worden ingediend (bij voorkeurminimaal acht weken van tevoren).Hoe dient u een aanvraag in?Aanvraagformulieren voor verlof buiten de schoolvakantieszijn verkrijgbaar bij de directeur van de school. Ouders/verzorgers moeten een volledig ingevulde aanvraag, inclusiefrelevante verklaringen, bij de directeur indienen.< Een aanvraag voor verlof wegens‘andere gewichtige omstandigheden’dient zo spoedig mogelijk schriftelijkte worden ingediend.Voorbeelden van situaties die niet vallen onder ‘anderegewichtige omstandigheden’ zijn:• Familiebezoek in het buitenland.• Vakantie in een goedkope periode of in verbandmet een speciale aanbieding.• Vakantie onder schooltijd bij gebrek aan andereboekingsmogelijkheden.• Een uitnodiging van familie of vrienden om buitende normale schoolvakantie op vakantie te gaan.• Eerder vertrek of latere terugkeer in verband met(verkeers)drukte.• Verlof voor een kind, omdat andere kinderen uithet gezin al of nog vrij zijn.De directeur neemt zelf een besluit over een verlofaanvraagvoor een periode van maximaal 10 schooldagen.Als een aanvraag voor verlof vanwege ‘andere gewichtigeomstandigheden’ meer dan 10 schooldagen beslaat,wordt de aanvraag doorgestuurd naar de leerplichtambtenaarvan de woongemeente. De leerplichtambtenaarneemt vervolgens een besluit, na de mening van dedirecteur te hebben gehoord.7 . leerplichtwet

Niet eens met het besluitWanneer het verzoek om extra verlof wordt afgewezenen de ouder(s)/verzorger(s) zijn het niet eens met datbesluit, dan kunnen zij schriftelijk bezwaar maken. Deouder(s)/verzorger(s) moeten een bezwaarschrift indienenbij de persoon die het besluit heeft genomen(directeur van de school of de leerplichtambtenaar).Het bezwaarschrift moet ondertekend zijn en tenminstede volgende gegevens bevatten:• Naam en adres van belanghebbende.• De dagtekening (datum).• Een omschrijving van het besluit dat is genomen.• Argumenten die duidelijk maken waarom deouder(s)/verzorger(s) niet akkoord gaan methet besluit.• Wanneer het bezwaar niet door de ouder(s)/verzorger(s) is ingediend, maar namens henwordt ingediend, moeten de ouder(s)/verzorger(s)een volmacht ondertekenen en bij het bezwaarschriftvoegen.De ouder(s)/verzorger(s) krijgen de gelegenheid omhet bezwaar mondeling toe te lichten. Daarna krijgen zijschriftelijk bericht van het besluit dat over het bezwaarschriftis genomen.Zijn de ouder(s)/verzorger(s) het dan nog niet eens methet besluit dan kunnen zij op grond van de Algemene wetbestuursrecht (Awb) binnen zes weken schriftelijk beroepaantekenen bij de Arrondissementsrechtbank, sectorBestuursrecht. Het indienen van een beroepschrift heeftgeen schorsende werking. Wel kan de indiener van eenberoepschrift zich wenden tot de President van de bevoegderechtbank met het verzoek een voorlopige voorziening< De directeur is verplichtongeoorloofd verzuim te meldenaan de leerplichtambtenaar.te treffen. Aan zo’n juridische procedure zijn kosten verbonden:voordat ouder(s)/verzorger(s) een beroepschriftindienen is het raadzaam dat zij juridisch advies in winnen,bijvoorbeeld bij een bureau voor Rechtshulp.Ongeoorloofd verzuimVerlof dat wordt opgenomen zonder toestemming vande directeur of de leerplichtambtenaar wordt gezien alsongeoorloofd schoolverzuim. De directeur is verplichtdit aan de leerplichtambtenaar te melden. De leerplichtambtenaarbeslist of er proces-verbaal wordt opgemaakt.8 . leerplichtwet

Toelating, Schorsingen VerwijderingBevoegdheid tot besluitnemingDe bevoegdheid tot toelating, schorsing en verwijderingvan leerlingen berust bij het bevoegd gezag van eenschool. Vaak is deze bevoegdheid overgedragen aan deschooldirecteur. De meeste leerlingen worden probleemloostoegelaten en krijgen nooit met schorsing ofverwijdering te maken. Maar soms wordt een leerlingniet toegelaten op een school, of ziet het bevoegd gezaggeen andere uitweg dan over te gaan tot schorsing ofzelfs verwijdering van een leerling. Een zorgvuldigeuitvoering van de regels en procedures die de onderwijswettenvoorschrijven, is in het belang van alle partijen:de leerling, zijn/haar ouders/verzorgers, het bevoegdgezag en de school. In onderstaande tekst worden deprocedures beschreven, zodat scholen, ouders en betrokkenleerlingen beter weten waar ze mee te makenhebben. Verder worden de wetten genoemd, waarinmeer informatie te vinden is.Voor een openbare school gelden de regels van deAlgemene wet bestuursrecht (Awb).Voor een bijzondere school gelden vergelijkbare regels,die in onderwijswetten zijn opgenomen.Een bezwaarschrift moet binnen de termijn van zesweken zijn ingediend bij het bevoegd gezag van deschool. Het bevoegd gezag dient binnen vier wekenhierop te reageren. De termijnen worden in de diversewetten vermeld.< Toelating tot de school die de oudershebben gekozen is normaal gesprokengeen probleem.Niet toegelaten wordenIn het algemeen worden leerlingen, zowel in het basisonderwijsals in het voortgezet onderwijs, toegelaten opde school die de ouders hebben gekozen. Toelating isdus normaal gesproken geen probleem. Desondanks kanhet gebeuren dat een schooldirecteur (namens hetbevoegd gezag) toelating weigert, bijvoorbeeld als ersprake is van een verwijzing naar het (voortgezet) speciaalonderwijs. Een directeur die besluit een leerling niettoe te laten, moet de ouders schriftelijk informeren over:• De inhoud van het besluit.• De redenen van de weigering.• De mogelijkheid van bezwaar.• De manier, waarop dit bezwaar kenbaar gemaaktmoet worden.Op basis van welke wetten kan een besluit tot weigeringgenomen worden?Meer informatie treft u aan in de volgende wetten:• Voor het basisonderwijs: de Wet op het PrimairOnderwijs (WPO).• Voor het voortgezet onderwijs: de Wet op hetVoortgezet Onderwijs (WVO) en hetInrichtingsbesluit WVO.9 . leerplichtwet

• Voor het speciaal onderwijs: de Wet op deExpertise Centra (WEC).• Voor het (middelbaar) beroepsonderwijs:de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB).< Verwijdering kan ertoe leidendat een leerling geen aansluitingmeer vindt bij de samenleving.SchorsingEen schorsing duurt - volgens de regels van hetInrichtingsbesluit WVO - maximaal vijf schooldagen. Deleerling dient daarna in beginsel weer toegelaten teworden op school. De woorden ‘in beginsel’ betekenendat er een apart, goed onderbouwd besluit noodzakelijkis, wanneer de schooldirecteur het besluit neemt tot eennieuwe of verlengde schorsing.Een uitzondering op de maximale duur van een schorsingvormt de schorsing die ingaat, terwijl er overleggaande is over de definitieve verwijdering van een leerling.De schorsing duurt dan net zo lang als de tijd dienodig is om te komen tot een beslissing over de eventueleverwijdering.De directeur (het bevoegd gezag) informeert de leerling(en wanneer de leerling nog geen 21 jaar is, ook deouders) in ieder geval schriftelijk over:• De reden en duur van de schorsing.• De mogelijkheid van bezwaar.• De manier, waarop dit bezwaar kenbaar gemaaktmoet worden.Bij een schorsing van meer dan één dag is de directeurverplicht ook de Inspectie van het Onderwijs op dehoogte te stellen. Bovendien wordt de leerplichtambtenaardan geïnformeerd.Op het besluit tot schorsing van een openbare school isde Algemene wet bestuursrecht van toepassing. Een bezwaarschriftmoet binnen de termijn van zes weken zijningediend bij het bevoegd gezag van de school. Hetbevoegd gezag dient binnen vier weken hierop te reageren.Deze termijnen staan ook genoemd in de WPO,WEC, WVO en WEB.Wilt u meer informatie over schorsing?Het middel schorsing is voor het voortgezet onderwijsen het (middelbaar) beroepsonderwijs omschreven inde WVO en de WEB. Voor het basisonderwijs en hetspeciaal onderwijs geldt de volgende algemene rechtsregel:wie tot het meerdere (lees: verwijdering van eenleerling) bevoegd is, is ook bevoegd tot het mindere(schorsing). Dit betekent dat zowel voor een verwijderingals voor een schorsing dezelfde procedures enzorgvuldigheid vereist zijn.VerwijderingVerwijdering is een uiterste maatregel die door dewetgever aan strikte voorwaarden is gebonden. Dit isniet verwonderlijk, omdat verwijdering ertoe kan leidendat een leerling geen aansluiting meer vindt bij desamenleving.10 . leerplichtwet

Voordat het besluit tot verwijdering genomen kanworden, dient het bevoegd gezag de leerling (12+) ende ouders te horen. Voor een leerling van het primaironderwijs moet ook de groepsleerkracht gehoordworden. Voor het voortgezet onderwijs is voorgeschrevendat overleg met de Inspectie van het Onderwijsvereist is, voordat er een besluit genomen wordt.< Verwijdering in de loop van hetschooljaar kan niet op grond vanonvoldoende vorderingen.Zodra het besluit tot verwijdering daadwerkelijk een feitis, informeert het bevoegd gezag de leerling (en wanneerde leerling nog geen 21 jaar is ook de ouders) in iedergeval schriftelijk over:• De verwijdering en de reden daarvan.• De wijze, waarop bezwaar tegen de verwijderinggemaakt kan worden.Het bevoegd gezag stuurt een kopie van haar brief naar deInspectie van het Onderwijs en de leerplichtambtenaar.Definitieve verwijdering kan in beginsel alleen plaatsvinden,wanneer het bevoegd gezag een andere schoolbereid heeft gevonden de leerling toe te laten.In het basisonderwijs en het beroepsonderwijs geldt deregel dat er toch tot verwijdering kan worden overgegaan,indien de school zonder succes acht weken langheeft gezocht naar een andere school. De zoektocht heeteen inspanningsverplichting. De inspanning moet aantoonbaarzijn. Zodra een andere school bereid isgevonden om de verwijderde leerling op te nemen of naacht weken, vervalt de inspanningsverplichting.In het voortgezet onderwijs geldt een veel strikter uitgangspunt.Verwijdering is uitsluitend mogelijk,wanneer de plaatsing op een andere school geregeld is.Voor probleemleerlingen die verwijderd gaan worden,moeten oplossingen gezocht worden binnen het samenwerkingsverbandVO/VSO.NB. Voor het voortgezet onderwijs is in hetInrichtingsbesluit WVO bepaald dat verwijdering inde loop van een schooljaar niet kan op grond vanonvoldoende vorderingen.• Bij een bijzondere school (b.v. rooms-katholiek)zijn de procedures van het eigen schoolbestuurvan toepassing.11 . leerplichtwet

Wilt u meer informatie?Wilt u meer informatie of denkt u dat de leerplichtambtenaaru bij een specifiek probleem kan helpen, dankunt u contact op te nemen met de leerplichtambtenaarvan uw woongemeente.Daar de gemeente Leeuwarden ook de leerplichttakenvoor de gemeenten Het Bildt, Boarnsterhim.Ferwerderadiel, Franekeradeel, Leeuwarderadeel enMenaldumadeel uitvoert, kunt u wanneer u in één vandeze gemeenten woont, contact opnemen met degemeente Leeuwarden.Ameland 0519 555 555Het Bildt 14 058Boarnsterhim 14 058Dantumadiel 0511 426 161Dongeradeel 0519 298 888Ferwerderadiel 14 058Franekeradeel 14 058Harlingen 0517 492 222Kollumerland c.a. 0511 458 809Leeuwarden 14 058Leeuwarderadeel 14 058Menaldumadeel 14 058Schiermonnikoog 0519 555 555Terschelling 0562 446 244Vlieland 0562 452 700Naast deze folder zijn er nog twee folders binnen het samenwerkingsverband RMC-Fryslân Noord gepubliceerd.Deze folders gaan over de volgende onderwerpen:• Verzuim• RMC en startkwalificatieOok op de website RMCFryslannoord.nl vindt u meer informatie over leerplicht en voortijdig schoolverlaten.Het RMC-Fryslân Noord is een samenwerkingsverband met als doel het bestrijden van het voortijdige schoolverlaten van degemeenten Ameland, Het Bildt, Boarnsterhim, Dantumadiel, Dongeradeel, Ferwerderadiel, Franekeradeel, Harlingen,Kollumerland c.a., Leeuwarden, Leeuwarderadeel, Menaldumadeel, Schiermonnikoog, Terschelling en Vlieland.