Inhoud aflevering: Papier - Amazon S3

Disclaimerdit papier zolang mogelijk uit te stellen. Want hoe resistentsommige papiersoorten ook zijn en welke maatregelenwe ook nemen: verval is eigen aan het materiaalen op lange termijn onafwendbaar.We kunnen de oorzaken onderverdelen in:▹▹fysico-chemische oorzaken;▹▹biologische oorzaken;▹▹oorzaken van menselijke aard.Chemische reactiesVooraf moet gesteld dat de afbraak van papier in grotemate wordt beheerst door twee chemische reacties: oxidatieen hydrolyse.Oxidatie is een afbraakreactie onder invloed van oxiderendestoffen zoals zuurstof, ozon en chloor. Metalenzoals ijzer en koper kunnen de reactie versnellen.Oxidatie grijpt in op de moleculen en breekt de moleculenzelf open.Hydrolyse is een afbraakreactie onder invloed van wateren zuren. Papier bevat gebonden water dat in combinatiemet eigen componenten of stoffen uit de buitenluchtzuren kan vormen. Deze zuren werken vooral in opde verbindingen tussen de moleculen. Het resultaat vandeze actie noemen we de verzuring (13) van het papier.De verzuring van papier wordt bepaald door de hoeveelheidwaterstofionen die erin aanwezig zijn. Deze concentratiewordt uitgedrukt in pH op een pH-schaal, ingedeeldvan 0 tot 14, met 7 als neutraal punt. Papier meteen pH kleiner dan 7 noemen we zuur, met een pH groterdan 7 noemen we alkalisch. De afstand tussen tweeeenheden op de schaal vertegenwoordigt een toenameof afname met een factor 10.Oxidatie en hydrolyse kunnen spontaan optreden in papierwanneer de uitlokkende factoren inherent zijn aanhet materiaal zelf. Indien dit niet het geval is, kunnen dereacties uitgelokt worden door externe factoren. In demeeste gevallen is er een combinatie van diverse factorendie de chemische reacties versnellen, waardoor deafbraak vlugger gaat.Fysico-chemische oorzakenHierbij maken we een onderscheid tussen inherente ofinterne factoren en externe factoren.Een inherente factor maakt al integraal deel uit van hetpapieren object op het moment dat het in een collectiekomt, ongeacht of dit te wijten is aan het productieprocesof er achteraf werd aan toegevoegd.Een externe factor is elke oorzaak die afkomstig is vanbuiten het object en het papieren object aantast of hetverval ervan versnelt. In de praktijk is het verval van papierdikwijls een combinatie van diverse soorten factorendie elkaar versterken en katalyseren.Inherente factorenLignineLignine is een integraal onderdeel van mechanischehoutpulp of houtslijp.Lignine oxideert onder invloed van zuurstof in de luchten door uv-straling met vergeling en verbruining als gevolg.In een later stadium wordt het papier bros en verpulverthet (14). De reactie wordt gekatalyseerd doorhogere temperaturen. In combinatie met een aluin-rosineverlijmingwordt de afbraak eveneens versneld.De afbraakreactie van papier uit mechanische houtpulponder invloed van licht noemen we fotochemische reactie.Eens gestart is ze moeilijk te stoppen, het afbraakprocesgaat door, ook al wordt het papier in het donkerbewaard.De afbraakproducten van lignine zorgen voor verzuringin het papier waardoor ook cellulose op langere termijnwordt afgebroken.Het vergelen en bros worden van het papier kan gestoptworden door ontzuring.MetaaldeeltjesMetaaldeeltjes in papier zijn onzuiverheden die op termijnoxideren. Ze worden dikwijls pas opgemerkt als zehet uitzicht krijgen van roest (15). Hun afbraakproductentasten ook de gezonde cellulose aan. Het resultaat is hetverzwakken van het papier. Het metaal kan in de eindfaseuit het papier vallen en een gat veroorzaken.Bruine verkleuring door verzuring. Foto: Guy De WitteVerzuurd papier wordt bros en verpulvert. Foto: KB,Den HaagVerzuring, verbruining en roestvlekken. Foto: Guy DeWitte131415VerzekerDe Bewaring | Papier | p. 8