Arbeid (1941) nr. 43 - Vakbeweging in de oorlog

V R I J D A G 3 1 O C T O B E R 1 9 4 1 • E E R S TE J A A R G A N G • NUMMER 4v3DE WEG NAAR HET N.V.V. (zie pag. 8 en 9)

LIJNEen brief uit Brabant: Een bouwvakarbeider is enige jarengeleden na lang aandringen van katholiek georganiseerdevakgenoten tot de Katholieke Bouwvakarbeidersbond toe*getreden. Nu echter deze bond in het N.V.V. is opgenomen,hebben de mannen, die hem indertijd lid gemaakt hebben,bedankt voor hun organisatie, doch het nieuwe lid is over*gegaan naar het N.V.V. Zijn voormalige medeleden van deKatholieke Bond stellen nu alles in het werk om dezen mantot bedanken te bewegen en zelfs om hem er toe te dwingen.In het dorp, waarin hij woont, wordt alles gedaan om tezorgen, dat de man geen werk kan vinden. Bij een fabrikanten bij een pastoor, voor welke beiden hij regelmatig werkte,kreeg hij onmiddellijk gedaan. Broodroof dus in de volle zinvan het woord.Het 'is niet de man zélf, die zich hierover bij ons beklaagt.Het zijn twee kameraden, die deze schreeuwende onbillijk*heid niet kunnen aanzien en er onze aandacht op vestigden.Een geval als dit staat niet alleen. Ook in het andere uiterstevan het land, in Friesland b. v., gracht men de groei van hetN.V.V. te remmen door broodroof toe te passen. En nogerger dan het toepassen, vinden wij het propageren van eendergelijke handelwijze. Er zijn pastoors en dominees, diezich niet ontzien hun gelovigen aan te raden, geen georgani*seerde arbeiders in hun dienst te houden of te nemen, watwel een zeer wonderlijke toepassing is van het gebod, datmen zijn naaste zal liefhebben.Het is wel de moeite waard om even dieper op dit onder*werp in te gaan. Wanneer iemand lid is van een vakbond,is hij dat krachtens zijn eigen overtuiging. Die overtuiging isgeen politieke, doch is slechts gegrond op het bewustzijn,dat een georganiseerde arbeider door middel van die orga*nisatie de plaats kan behouden in de maatschappij, die hemtoekomt en dat bovendien de vakorganisatie de vorm is,waarfh de arbeider kan bijdragen tot een krachtiger en ge*zonder sociaal leven in Nederland. Heeft een ander mensdie overtuiging niet - - goed, dat moet die ander voor zichzelf weten, maar men heeft niet het recht om daarover denwél georganiseerden arbeider lastig te vallen; nog veel min*der om hem om die reden uit zijn beroep te stoten — terwijlhet ronduit minderwaardig is om georganiseerde arbeiderswegens hun lidmaatschap van het N.V.V. door middel vaneen terreur van geestelijken en hun medewerkers de straatop te jagen en dus brodeloos te maken.Wanneer van de andere kant het tegenovergesteldewerd gedaan zou men zo het een en ander horen!Wanneer werd bepaald, dat alleen leden van het N.V.V.nog maar werk zouden mogen vinden, zou men schanderoepen over dwang, terreur en geestdrijverij wanneergeestelijke adviseurs zich zouden vermeten'om tot een der*gelijke maatregel aan te sporen, zou men verontwaardigdvragen, hoe iemand het in zijn hoofd kon krijgen het be*staan van een ander in deze moeilijke tijd in gevaar te bren*gen. Niettemin meent men, dat men zichzelf een dergelijkebuitensporigheid wél kan veroorloven. Of is het soms niettoepassen van sociale terreur, als men met gebruikmakingvan het grofste materiële breekijzer: de broodroof, als mentracht arbeiders los te maken van hun vakbond?Wij kunnen het voorstellen, dat er zwaar en langdurig overwordt gedebatteerd, of men al of niet lid van het N.V.V. zalblijven of worden. Dat ligt in de aard van de tijd en in dekijk, die men heeft op de grote veranderingen, die zich thansvoltrekken - - waarbij vergeleken de samensmelting van deonderscheidene vakorganisaties overigens slechts een klei*nigheid is. Zoals overal .zullen ook bij een dergelijk gesprekover een onderwerp, dat tot verschil van mening aanleidingkan geven, vóór* en tegenstanders zijn. Sommige mensenzullen vóór het N.V.V. zijn, anderen er tegen. Maar verderdan tot een uitwisseling van gedachten mag men niet gaan.Een pastoor of een dominee kan aan een arbeider zijn adviesgeven. Van de pastoors zal dat advies krachtens het bevelvan de bisschoppen afwijzend moeten luiden, bij de domisnees hebben wij te maken met hun persoonlijk inzicht.Verder dan het geven van zijn mening en desnoods het uit*brengen van een advies mag niemand gaan. Wanneer debetrokken arbeider, na met zijn eigen overtuiging te rade tezijn gegaan, lid van het N.V.V. wordt of blijft, moet deandersdenkende en zeer zeker de geestelijke -- die toch ge*acht moet worden de geestelijke vrijheid op de hoogstewaarde te schatten — zich van verdere inmenging ont*houden.Wanneer men niettemin bij het falen van het advies, dus bijhet falen van geestelijke wapenen zijn toevlucht moetnemen tot het zuiver materiele, tot de stoffelijke dwang, diemen kan uitoefenen door iemand het brood uit de mond tenemen, pleit dat niet voor de kwaliteit van de argumenten,dus van de geestelijke wapens.Wij voor ons stellen geestelijke waarden nog altijd hethoogste. En wij leefden eigenlijk in de veronderstel*ling, dat hetzelfde in niet mindere mate het geval zou zijnbij geestelijken*van*professie. Het is ons daarom min ofmeer onbegrijpelijk, dat iemand, die met, naar zijn meningklemmende, bewijsvoeringen een arbeider er niet van kanovertuigen, dat hij het N.V.V. de rug toe moet keren, zich*zelf vervolgens zo zou gaan verlagen, dat hij de tanden opelkaar zet en met een zekere verbetenheid in zichzelf degelofte aflegt: „Wacht maar mannetje, ik zal je wel krijgen".Dan stapt zo'n geestelijke naar den werkgever van denarbeider toe en vraagt, of er nu geen mouw aan te passen is,om dien arbeider te dwingen zich los te maken van de vak*organisatie door hem te bedreigen met ontslag.Het is een gelukkige omstandigheid - - zij het een zuivertoevallige - - dat het ontslagverbod verhindert, dat dit wa*pen met al te veel succes wordt toegepast. ledere arbeidermet een vaste betrekking, althans met een regelmatigdienstverband, kan onbevreesd die bedreiging van geeste*lijke en ondernemer tezamen weerstaan. Hij heeft recht oparbeid en de wetgever staat aan zijn zijde wanneer hemonrechtvaardig ontslag zou worden gegeven. Het spreek*woord zegt echter, dat wie een hond wil slaan altijd wel eenstok kan vinden en deze inmenging van den geestelijke in deverhouding werkgever*werknemer verstoort daardoor dearbeidsvrede. Arbeider en ondernemer worden om politiekeredenen tegen elkander opgezet en de geestelijke zal er instilte van genieten, wanneer hij ziet, dat beide partijen zoscherp mogelijk tegenover elkaar korr>en te staan. Een dui*vels genoegen, dat den geestelijke toch wel in het geheelniet past. Bovendien zijn er nog tal van arbeiders, die af*hankelijk zijn van kleine karweitjes hier en daar en diethans de deur gesloten vinden, zogenaamd omdat er geenwerk is, doch in werkelijkheid omdat men het werk vast*houdt voor een ander.De vakbonden zullen zich daardoor niet van de wijs latenbrengen, evenmin als de arbeiders er toe te bewegen zijn ingrote massa's het N.V.V. te verlaten; integendeel hebbenwij gezien, dat verscheidene tienduizenden confessioneel ge*organiseerde arbeiders naar het N.V.V. zijn overgekomen.En het N.V.V. zal nog we,l zwaardere crisissen overlevendan het minderwaardige gestook van pastoors en dorni*nees. Wij vragen slechts van een arbeider, dat hij zichzelfhoog genoeg acht om voor zichzelf en zijn gezin te beslis*sen, wat hij in dat opzicht heeft te doen of te laten. Wijverlangen van de tegenstanders van het N.V.V., dat zijslechts gebruik zullen maken van het enige wapen, dat hiergeoorloofd is: de gedachten wisseling en het advies. Wi e 'ervaart, dat hij daarmee een ander vrij mens niet kan over*tuigen, verbeure niet zijn recht op geestelijke vrijheid, doorer de broodroof voor in de plaats te stellen.UITGAVE VAN HE7 NEDERLANDS VERBOND VAN VAKVERENKilNdEN Hoofdredacteur uan het algemeen gedeelte van „Arbeid" ««•'C F. Roosenschoon, Amsterdam. Voor de inhoud der inlegbladen zijn verantwoordelijk de daarop vermelde redacteuren. Verschijnt iedere week. Adresredactie en administratie: Hekelveld 15, Amsterdam-C. Telefoon 38811 Postbus 100.Voorplaat: A.P.-Breyer-

DE RIJKSBEMIDDELAARSZij verbinden het economisch-mogelijkemet het sociaal-noodzakelijke£en instelling, die vrij plotseling tot één der belang»rijkste in het economische leven van ons land isgeworden, is het College van Rijksbemiddelaars. Oor'spronkelijk waren deze bemiddelaars benoemd om,zoals het woord reeds zegt, te bemiddelen en wel tussenarbeiders en ondernemers. Hun taak was het dus bijconflicten over lonen en andere arbeidsvoorwaardente trachten de partijen bij elkaar te brengen, een taak,die in zeer vele gevallen met succes is bekroond.Kort na de oorlogsdagen. In Mei1940 kwam. het verbod van loonsverhogingen loonsverlaging, de zogenaamdeloonstop, die ten doelhad snelle veranderingen op dit gebiedte voorkomen, omdat daardoorde prijspolitiek van de overheid Ingevaar kon worden gebracht.Op 27 Augustus '1940 volgde daaropde Verordening No. 111/1940 betreffendehet verbod van verlaging vanlonen en salarissen, en op 28 November1940 de Verordening No. 217/1940 betreffende de totstandkomingVan regelingen inzake lonen, salarissenen andere arbeidsvoorwaarden.In overeenstemming met de historischeontwikkeling ten onzent gaatdeze laatste Verordening er allereerstvan uit, dat de arbeidsvoorwaardenin onderling overleg door de organisatiesvan werkgevers en arbeiders,worden geregeld in. de vorm van collectievearbeidsovereenkomsten.Voor zover deze C.A.O.-en een verhogingvan bestaande lonen inhouden,moeten zij vooraf door het Collegevan Rijksbemiddelaars worden goedgekeurd.De Verordening handhaaft trouwensin principe de loonstop door inhet algemeen iedere loonsverhogingaan een goedkeuring door het Collegevan Rijksbemiddelaars te binden.Doordat het College echterloonsverhogingen kan toestaan, is demogelijkheid geschapen van hetstarre principe van de loonstop af tewijken in die' gevallen, dat doorhandhaving daarvan ontoelaatbarespanningen op sociaal-economischgebied zouderi ontstaan.Naast .de hlergenoemde bevoegdhedenkan het College voorts in gevallen,waarin door welke oorzaak danook geen C.A.C, tot stand komt, zelflanen, salarissen en andere arbeidsvoorwaardenbindend vaststellen, inöiendit ter bescherming van de arbeidersnoodzakelijk lijkt.Voorts kan het College C.A.O.-en, ofbepalingen daarvan, algemeen verbindendof onverbindend verklaren.In afwijking van hetgeen vroegergold, kan het College dus niet alleen°P verzoek van belanghebbendenbepaalde maatregelen nemen, dochkan het ook geheel op eigen initiatiefde vaststelling van lonen en anderearbeidsvoorwaarden in een be-Paald bedrijf ter hand nemen. ,Deze toestand sloot geheel aan brj deontwikkeling van die andere belangrijkenieuwe instelling: de controle°P de prijzen. Ook daar werd eerste en verbod van prijsverhoging afgekondigd,terwijl men. later de prijzen°Pnieuw ging berekenen naar de toelaatbareverhogingen, die verbandhouden met productiekosten.Sinds het intreden van de nieuwetoestand is het werkterrein van deRijksbemiddelaars zeer sterk ver-Sroot, zo sterk zelfs, dat het apparaatvoor de verwerking van deni euwe taak niet geheel toereikendbleek. Tal van zaken bleven lange"J d hangen, zodat men veel te lang°P de beslissing moest wachten. ErIs thans echter een reorganisatie vande dienst tot stand gekomen en menverwacht, dat nu in snel tempo belangrijke,beslissingen zullen afkomen.De secretaris van het Collegevan Rijksbemiddelaars, mr. A. W.Quint, gaf ons in een onderhoud, datwij dezer dagen met hem hadden, deverzekering, dat In de naaste toekomstsnelle afhandeling van belang-• rijke voorstellen te verwachten is.Nadat men aanvankelijk de taak aldusopvatte, dat verhogingen slechtswerden toegestaan, wanneer er eenachterstand aan te wijzen viel, ismen er thans op instigatie van densecretaris-generaal van Tiet Departementvan Sociale Zaken van afgestaptde lonen te beschouwenals een nagenoeg onverandertaarepost. In de eerste tijd werden alleenloonsverhogingen toegestaan,indien gebleken was, dat in een bepaaldbedrijf veel te lage lonenwerden betaald, zoals b.T. In delandbouw,of indien binnen het bedrijfbepaalde groepen van arbeiders inverhouding tot de andere te weinigverdienden.Thans echter is het In verband metde stijging va'n de kosten van levensonderhouden de naderende winternoodzakelijk om bepaalde et :ectiesdoor te voeren. Er zijn n.l. nog altijdbedrijven en zelfs ^bedrijfstakken inNederland, die, zonder dat hun economischepositie daartoe dwingt,sociaal al te zeer achtergebleven zijn.In dezen tijd, waar het gewenst is,dat de arbeiders in staat worden gesteldom hun distributiebonnen teverwerkelijken, klemt een regelingvoor deze bedrijven te meer. Maatregelenzullen thans spoedig wordengetroffen, ten einde voor de arbeidersin deze bedrijven een verbeteringte doen intreden, zo mogelijkvoor het ingaan van de winter.Als richtsnoer gelden daarbij de volgendedrie punten:1. gestreefd moet worden naar behoudvan de volkskracht;2. inflatie moet worden voorkomen;3. aanpassing moet worden gezochtaan het Duitse loonpeil.Het is duidelijk, dat vooral tussen detwee eerste punten een zeer nauwverband bestaat.Voor een loonsverhoging In deze zin,komen in aanmerking de volwassenmanlijke arbeiders. Uitgangspuntvoor een zodanige regeling zal vormeneen werkweek van 48 uur.Er zijn echter ook tienduizenden arbeiders,die een verkorte werktijd. hebben en ook voor hen moeten, zoalsvanzelf spreekt, maatregelen getroffenworden. Nu ligt het voor dehand, dat de Rijksbemiddelaars niethet volle loon kunnen toekennen bijkorter werktijd. Voor deze groepenvan arbeiders dienen dan ook dewachtgeldregelingen, die met hulpvan het Departement van Sociale Zakentot stand komen. BIJ deze wachtgeldregelingengeeft de overheid eensubsidie, waardoor het mogelijk wordtaan de arbeiders een aantal extraurenboven het aantal, waarin gewerktwordt, uit te betalen. Dft aantalis zo hoog, dat men dan ondanksde verkorte werktijd komt tot uitbe-- taling van bijvoorbeeld 35 uren, terwijler maar 18 uur in de week gewerktwordt, of uitbetaling van 42uren, wanneer er 41 uur gewerktwordt. Er worden dus meer extraurenbetaald naarmate de werktijdkorter is. Op die wijze wordt althansde ergste nood, die door beperktewerktijd ontstaat, opgevangen. Dezeregeling valt echter buiten de bemoeiingvan de Rijksbemiddelaars.Zij houden zich, zoals gezegd, vooralbezig met de lonen van hen, dienog een volle dagtaak hebben Zo isbijvoorbeeld op het, ogenblik een•regeling in de^ maak vooi het bankpersoneel,de arbeiders In het verzekeringswezenen de commissionnairs,groepen van arbeiders, kantoormensenover het algemeen, wier positiein geldelijk opzicht meestal weinigovereenkomt met de imposante rijkdomvan de gebouwen, waarin zijwerken. Het, is moeilijk terrein omte' regelen, maar binnenkort hooptmen toch tot belangrijke resultatente komen.Verder kunnen nog vermeld wordenlandelijke regelingen voor:hotel-, café- en restaurantpersoneel;groenten- en . fruitverwerkende industrieën;wasindustrie; betonindustrie;confectie-industrie; textielindustrie;groothandel; zuivelindustrie;vlasindustrie; verder nog Maastrichtseaardewerkindustrie.Toen wij den heer Quint vroegen, ofnaar zijn mening de snelheid vanwerken van het College van Rijksbemiddelaarsvoldoende is, antwoorddehij glimlachend: „Ah, ikzie uit welke hoek de wind waait."Hij vervolgde daarop met de mededelingenover de reorganisatie, diewij reeds gaven en zaide: .,Men zietvan arbeiderszijde vaak over hethoofd hoe, ingrijpend en daardoortijdrovend het werk is, dat hier verrichtwordt.De ene bedrijftak na de andere moetbestudeerd worden. Het spreekt. bovendienvanzelf, dat deze lonen inovereenstemming moeten blijven methet economisch mogelijke, waarbijzoveel mogelijk moet worden vermeden,dat prijsverhogingen er het gevolgvan zijn. Deze laatste ets maaktregelmatig overleg met den Gemachtigdevoor de Prijzen noodzakelijk alkan in zeer vele gevallen nog wel eenverbetering van de lonen tot standgebracht worden, zonder dat dit totprijsverhoging zou nopenHet College van Rijksbemiddelaarsheeft thans tot taak. het gehele loonpeilvan de Nederlandse arbeid tebeheersen, en zo nodig te ordenen.Dat is. een taak, die vele malen groteris dan die waarvoor het Collegeaanvankelijk was gesteld. Alleloononderhandelingen tussen arbeidersen. ondernemers komen thans,indien zij over verhogingen lopen,brj de 'rijksbemiddelaars. Menkan dus wel zeggen, dat het tariefvan de Nederlandse arbeid doordit college wordt bepaald Om datte kunrien doen is een diepgaandekennis nodig van de economischemogelijkheden, de sociale noodzakelijkheiden de draagkracht van dBkassen der overheid Deze drie elementenmoeten in aanmerking wordengenomen, terwijl men er voortdurendop bedacht moet zijn dat ergeen onweerstaanbare druk op deprijzen ontstaat, die tot een scherpeverhoging van de kosten van levensonderhoudaanleiding zou geven.Het gevaar iri tijden als deze issteeds, dat de gevaarlijke schroefbewegingontstaat, waarbrj de lonenomhoog vliegen, omdat de- prijzenstijgen en vervolgens weer de prijzenverhoogd moeten worden wegens degestegen lonen. Dat is een spiraalbeweging-zonder-eind,die de massa der.bevolking in de diepste ellende stort.Niet alleen wordt daardoor het evenwicht"in de samenleving volkomenverbroken, ook worden daardoor deopenbare geldmiddelen ontwricht enontstaat er een toestand van onrusten ellende, die rampspoedige gevolgenkan hebben.Alleen door beheersing van lonen enprijzen is het ontstaan van een dergelijketoestand te voorkomen en detaak van de rijksWemiddelaars isthans om met beleid het mogelijkeaan het noodzakelijke te paren op.een zodanige wijze, dat de volkskrachtzoveel mogelijk ongeschokt blijft. Menzal beseffen, dat daarvoor een Salomo'swijsheid wordt verlangd en dathet college van rijksbemiddelaars eenzeer belangrijke, maar ook een zeermoeilijke e'n zeker niet te benijdenfunctie in ons openbare leven .vervult.Weet U wat „economie" is?nWat .Is economie? Een vraag, diezonder twijfel tal van arbeiderszich herhaaldelijk stellen en die zij nietgemakkelijk zouden kunnen beantwoorden.En trouwens niet alleen arbeiders.Ook zij, die een vrij goede schoolontwikkelinghebben gehad, kunnen maar moeilijkaangeven wat er met het begrip„economie" wordt bedoeld en . evenminweten zij nauwkeurig wat er wordt verstaanonder tal van woorden en begrippen,die herhaaldelijk bij economischevraagstukken te pas komen. Wij beschikkenechter gelukkig over een economischeencyclopedie samengesteld doorD. C. van der Poel, die enige tijd geledenverschenen is bij de UitgeversmaatschappijW. de Haan te Utrecht. Dithandboek geeft antwoord op de meestevragen op economisch terrein in een beknopte,maar toch duidelijke vorm. Slaanwij .bijvoorbeeld het woord economiezelf op, dan leren wij daar, dat economieis: de * wetenschap van de behoefte-•bevrediging de.r mensheid. Van der Poelgeeft echter niet slechts een definitie enomschrijving van het woord,, hij voegt ervier en een halve bladzijde aan toe mettoelichting op het ontstaan van de economischewetenschap en de economischeleerstellingen.-Nu slaan wij het woord „pacht" op envinden niet alleen een omschrijving vande pacht, maar ook een korte inhoud vande Pachtwet en van de verschillendavraagstukken, die bij dit punt weer aande orde komen.Aan de grondvesters van de economischewetenschap wordt in ruime mate aandachtbesteed, terwijl de portretten vandeze geleerden het werk verluchten.Het handboek is daardoor een ruim opgezetverklarend woordenboek geworden,•waarin ook de ontwikkelde lezer tal vanbijzonderheden zal vinden, die hij nogniet wist. Het feit, dat prof. dr, J. Tinbergenhet werk geheel heeft doorgelezenen dat de samensteller van zijnopmerkingen eon dankbaar gebruik heeftgemaakt, zal er zeker toe bijdragen, om.onze lezers de overtuiging te geven, dathet werk van den heer v. d. Poel volkomenverantwoord is.De inhoud van'het boek Is volkomen objectief,d.w.z. dat de schrijver geea 'partij kiest, doch eenvoudig de taak vanvoorlichter op zich neemt. Hij verklaartde woorden, maar redeneert er niet over.In., haar bijna 700 bladzijden geeftdeze encyclopedie naar de woorden vanden schrijver zelf ,een practisch handboekzowel voor hen, die uit hoofde vanhun beroep met de economie nader temaken hebben, als voor hen, die er dagelijksop stuiten".In het bijzoitder voor vakbondsbestuurderslijkt- ons dit werk een begerensVwaardig bezit, , C. F. R.

[ersDat de smakelijk, uitziende schep- .pingen in de etalage van bakkerZoetewinkel hun maker op het zondaarsbankjebij den Kantonrechterzouden brengen, zou de argeloze voorbijgangermoeilijk hebben kunnenraden.Niettemin was dat toch het geval.Zelfs werden sommige dezer scheppingen,en meer in het bijzonder diewelke luisterden naar de naam vankrentenbollen en bolussen rechtstreeksbetrokken bij een geding waaruitbakker Zo'etewinkel te voorschijnkwam, primo enige guldens lichter,en secundo, wat misschien nog 'ergerwas r met de wetenschap ettelijke jarenbakker te zijn geweest, en toch onvoldoendkennis te bezitten omtrent datgenewat hij uit zijn oven te voorschijnbracht. Voor het zover was, gebeurdeer nog het een en ander.Ook deze_ nare historie, als zoveel andere,groeide uit het toeval. Warende ogen van den eenzamen wandelaardie prille morgen niet op de verlok--kelijke uitstalling van bakker Zoetewinkelblijven rusten, er ware nietsgebeurd.Evenwel ze bleven er op rusten, endaardoor werd de eetlust van dienvoorbijganger opgewekt.Deswege stapte hij dus bij bakkerZoetewinkel binnen om zich een paarvoortreffelijke bolussen en krentenbollen— nog warm uit de oven —te doen inpakken. Hier echter begonde misère. Want deze kleine transactiewekte de belangstelling van den'man met de zwarte uniform en glimmendeknopen, die in de vastgesteldetijdmaat voortschrijdend van dit allesnog juist getuige was.Reden genoeg om eveneens bij bakkerZoetewinkel binnen te stappen, enhem onder het oog te brengen, datdergelijke transacties niet plaatsmochten vinden, omdat het verkopenvan brood nu eenmaal verboden waszolang de klok van het Raadhuis deingezetenen niet had verwittigd, dathet 'tien uur in de morgen was.Bakker Zoetewinkel legde echter meteen onschuldig gezicht de hand ophet onder zijn smetteloos witte -jasjeverborgen hqft, en betoogde geenkruimel brood verkocht te hebben.Wel krentenbollen en bolussen. Ditwas geen brood, doch gebak. Hetwelkom de drommel niet hetzelfde was.Helaas konden de man van het gezagen bakker Zoetewinkel het op dit puntniet eens worgen. Het gevolg was, datde bakker op zekere dag ten kantongerechtemoest verschijnen om zijnmening nader uiteen te zetten.Wat hij dan ook, zeker van zijn overwinning,deed. Krentenbollen enbolussen, zo betoogde hij, konden niet- als brood worden beschouwd en welomdat voor de bereiding ook luxe bestanddelenals boter, suiker, en dergelijkewerden gebruikt, welke bestanddelende bollen en bolussen zeker hetrecht verschaften, de naam gebak tedragen.De kantonrechter hield-er echter eenandere mening op na. Hij zette voorde verbaasde oren van bakker Zoetewinkeluiteen, dat „brood" in algemenezin is een product, hetwelk isverkregen door bakken van deeg, bereiduit bloem of meel, met een ofandere vloeistof.^ Waarbij het denbakker vrij stond te onderscheidenbrood in algemene en brood in engerezin.Tenslotte was de kantonrechter vangevoelen, dat toevoegingen als melk,boter, room e.d. wel is .waar het productsmakelijker maken, maar niet instaat- zijn de naam brood er aan teontnemen.Hetwelk met elkaar voldoende was ombakker Zoetewinkel naar huis te sturenmet een onvoldoende voor warenkennis,als zijnde niet in staat „gebak"van „brood" te onderscheiden.Wat voor bakker Zoetewinkel na eendertigjarige bakkerspraktijk nog onaangenamerwas dan d$ paar guldensboete, die op deze ongepermitteerdeochtendverkoop volgde.MEDISCHE VRAGENVragen voor deze rubriek richte men totden medischen medewerker van hetweekblad „Arbeid" Postbus 100.Amsterdam.v. H. te W. Met een specialistische behandelinglukt het, ook op de leeftijd van 19jaar, meermalen om bedwateren te genezen.Vraagt u dus aan uw huisdokter ofhij u wil verwijzen. „C. R. te R. Een huismiddel dat vaak wonderen,doet tegen wratten is het oranjegelemelksap van de stinkende gouwe.Wanneer men de stengel afknipt, verschijnteen druppel op de sneêvlakte,waarmede de wratten stuk voor stuk omde andere dag, gedurende 2 a drie weken,moeten worden aangestipt. 'H. K. B. te- Z. Bij kramp in de knieënwordt er naar gestreefd de doorbloeding.van de beenspieren te verbeteren. Hetvrouwelijke hormoon schijnt nog het bestevaatverwijdende middel op dit, gebied tezijn.Rooken veroorzaakt vaatvernauwingen moet dus geheel worden nagelaten.C. S. te A. De uitslag aan het been bij u éis vermoedelijk een onschuldige schimmelinfectie,die niets te maken heeft met uw„breuk", die eigenlijk geen breuk is. maarontstaat door verwijding en verlengingvan de bloedvaten, die om den zaadstrenggelegen zijn. Het is dus een soortgelijkeaandoening als spataderen en aambeien.Behandeling is alleen nodig, wanneer hetgevoel van zwaarte en de pijnlijkheid zoudentoenemenK. te S. Mola-vorming is een afwijkingvan de vrucht, waarbij het weefsel, datvoor de voeding van het kleintje voor degeboorte moet zorgen en dat' tezamenmet, het moederlijke weefsel de moederkoekvormt, te sterk woekert. Hierdoorwordt het doel; de verzekering van devoeding van het kleintje, gemist en komtin ernstige gevallen van de ontwikkelingvan de vrucht niets terecht. In den regelwordt een mola tussen de tweede ende zesde maand uitgestoten. Reeds vanafhet vroege begin van de zwangerschapkondigt deze afwijking zich aan doormeer of minder sterk bloedverlies; heelbegrijpelijk, omd^t het te actieve weefselvan de vrucht vaten in de wand van. debaarmoeder opent.Mola-vorming is zeldzaam; zij komt ongeveerl op 1000 voor. In wezen gaat hetbij het ontstaan van een mola dus alleenom een ziekelijke overdrijving van denormale gang- van zaken bij de ei-inplanting.Er is dus geen enkele redenwaarom u het moederschap in de toekomstontzegd zou wezen; echter zou iku zeker in overweging willen geven omeen jaartje geduld te hebben met het toegevenaan uw begrijpelijk verlangen. Hetis zeer gewenst, dat het moederlijkorganisme zich volledig heeft hersteldvan de schade, die de mola-zwangerschaponvermijdelijk heeft toegebracht, vóórhet een nieuwe taak aanvaardt.V. H. J. v. d. M. te A. Tot mijn spijt kanik uw vragen niet beantwoorden. Wel zalde behandelende specialist dit kunnendoen. wanneer het althans duidelijk isgeworden, wat de oorzaak is geweest vande „gezwel"-vorming.D. G. te W. Zonder onderzoek is het moei,-lijk om over uw telkens terugkerendekeelontsteking te oordelen. Uw huisartsen de keel-, neus- oorarts zullen kunnenbeoordelen of wegname van de amandelenbij u aangewezen kan zijn om herhalingente voorkomen.C. A. J. te O Bij acne ontstaan puistjesinde huid, die uit ontstoken talgkliertjesbestaan.' Talgkliertjes zijn handschoenvormigeinsluipingen van de opperhuid,die in deze insluipingen in plaats vanhuidschilfers huidvettigheid (talg) voortbrengt.Met de toevoeging „universalis"heeft de keurende geneesheer willen uitdrukken,dat de acne-puistjes over hetgehele lichaam verspreid voorkwamen.Er zijn een aantal omstandigheden bekend,die de talgkliertjes vatbaar makenvoor een dergelijke ontsteking: 1. puberteit(bij jongens en meisjes), zwangerschapen menstruatie; 2. ingewandsstoornissen,vooral die welke met ontstekingsamengaan, ook obstipatie; 3. bloedarmoede;4. een overgevoeligheid van hetorganisme voor bepaalde spijzen (vooralvarkensvet staat hierbij in een slechtereuk) of .voor bepaalde geneesmiddelen(acne na het gebruik van jodium. broomof na de inademing van chloordamp); 5.een te sterke werking van de schildklier;6. een - ontstekingshaard hier of daar,(b.v. aan de wortel van een tand of kies,in een amandel, in de blindedïirmO)).P. S. te Z. Het opzetten van de huifl, diedaarbij rood wordt en gaat jeuken, wordtniet door de toiletzeep veroorzaakt, maardoor een — vermoedelijk tijdelijke —overgevoeligheid van de huid voor afkoeling:z.g. koudeallergie. U kunt die hinderdus voorkomen door zich met warmwater te wassen. Zolang u dit verschijnselvertoont, is het nemen van een. koudzwembad gevaarlijk. De zwelling en versterktedóorbloeding van de huid kunnendan tijdens het zwemmen zó plotselingtot ontwikkeling komen, dat het grootstedeel van het bloed aan de inwendigeorganen en dus ook aan het hart en aande" hersenen wordt onttrokken en men inhet water bewusteloos wordt. -J. S. te S. M. Bij een chronische ontstekingin de neus kan men de weerstandtegen de infectie versterken door regelmatigzoveel mogelijk voedingsmiddelente gebruiken, die veel vitamine A bevatten.Rijk aan vitamine A zijn: paling(aal), visiever, ook schapenlever, varkensleveren runderlever. Groene groenten(vooral boerenkool) en wortelen bevattencarotine, dat is een stof waaruitons lichaam vitamine A kan bereiden.Gebruikt u dus dagelijks een flinke portie(ongeveer 40 gr. rauw gewogen) groente,uw vlees zoveel mogelijk in de vormvan lever en l a 2 maal per week vettevis.J. K. te G. Bij het steeds opnieuw optredenvan steenpuisten kan men de weerstapdvan het lichaam tegenover deinfectie vergroten door vaccin-inspuitingen;het staphylococcen toxoid, dat doorhet Rijksinstituut voor de Volksgezondheidte Utrecht wordt gemaakt, geeftvaak uitstekende resultaten.C. P. B. te A. Bij asthma bestaat in denregel overgevoeligheid voor verschillendestofsoorten, die ingeademd kunnen worden:stof dat uit de zittingen van stoelen,uit het vloerkleed, uit de matras,vooral uit het veren kussen komt. Vaakzjjn ook schimmels, die achter het behangin een vochtig huis tot ontwikkelingkomen, veroorzakers van de asthmaaanyal.Daarnaast is de asthma-patiëntsoms overgevoelig voor bepaalde voedingsmiddelen.Laat u zich dus eens naar een specialistverwijzen voor deskundig onderzoek.J. J. J. B. te H. Wanneer u nog 4 pondaf zou vallen, zou u in aanmerking komenvoor extra-voeding.N. N. te A. De eerstgeborene is de oudstevan een tweeling.Ook tijdens d'e ongesteldheid kan gerustinmaak uit de pot worden genomen, wanneerer slechts met schone handen enzo zindelijk als het behoort wordt gewerkt.Het slijmerig worden van zuurkoolin sterker mate dan normaal is,(immers eens in de 4 weken moet dekimlaag altijd worden verwijderd) ontstaatwanneer men gedurende de eerste3 weken na het inleggen de pot een tekoude plaats geeft; de melkzure gistingkan dan niet sterk genoeg, doorzetten.Gedurende de eerste 3 weken moet veringemaakte zuurkool in deze tijd van hetjaar in een matig verwarmd vertrek wordenbewaard om eerst daarna naar dekelder te verhuizen .M. R. v. N. te W. Kunt ge me uw \„verkoudheid"nader omschrijven? Gaal hetbij u om plotseling verstopt raken vande neus met niesbuien en de afscheidingvan grote hoeveelheden helder vocht gedurendeenige uren, een dag of langer,of om een echte verkoudheid, waarbijten slotte slijm en etter voor den dagkomen?J. A. P. te G. U heeft zeker geen ontstekingsprocesin de hersenen. Voor verkalkingin de bloedvaten bent u nog te jong.Probeert u vertrouwen' te stellen in uwspecialist.C. F. te R. Tot mijn spijt kan ik zonderonderzoek over de oorzaak van de jeukniet oordelen.J. P. te 's-Gr. Het vroegtijdig dragen vanruime, niet knellende handschoenen enook van niet te nauwe polsmofjes komtter bestrijding van de dode vingers inaanmerking. Verder heeft een eenvoudig,niet te warm handbad kort voor het naarbed gaan soms' een goede invloed. Hetextra-gebruïk van wat kalk, liefst tezamenmet vitamine D (b.v. 4 Calcipot D-tabletten per dag) wordt. vaak aanbevolen.M. M. T. te f. M. 'Tot mijn spijt kan ikzonder onderzoek over uw toestand 1 nietoordelen. Extra voeding kan alleen uwhuisdokter of uw specialist voor u aanvragen.Kloven om de nagels heen berusten opeen stugger worden van de huid; hetdagelijks gebruik van J a l liter (tapte-)melk kan hierin veel verbetering brengen.W. W,, te D. In uw geval zou ik de raadvan uw huisdokter opvolgen.r'HOUDEN EN TELEN-L VAN KONIJNEN _JIn ons laatste artikel hebben wij voorhet houden van konijnen voor deslacht kruisingen toelaatbaar geacht,mits men wist welke kruisingen hetwaren. Rommel, waarvan de herkomstonbekend is, die maar raak zijn gefokt,achten wij ook voor de vleesproductieondeugdelijk. Zij schieten alsregel te kort, leveren te weinig vleesvoor het tot zich genomen voedsel.Wij willen nu nog enkele snel groeiendekruisingen noemen. Als beste vleesproducentonder de konijnenrassenbeschouwen wij de Franse hangoor.Een kruising van Vlaamse Reus, GrootChincüla, Blauw Wener, met een goedexemplaar van het Franse Hangoorras,geeft een uitstekend kruisingsproduct.Wie niet uit sportieve overwegingenfokt, wie niet in een bepaaldras een mooi konijn wil verkrijgen,doch één of twee nesten goede vleeskonijnenwil groot brengen, dien gevenwij dan ook de raad zijn voedster dooreen Fransen Hangoor-r-am te latendekken. Wel geven wij hierbij de nadrukkelijkeraad, niet met de jongendoor te fokken, doch iedere keer weer'te kruisen met een konijn van* eengoed vieesras. Wil men met de jongendoorfokken, of wil men iets moois ophet gebied van een bepaald ras trachtenvoort te brengen, dan moet mennatuurlijk twee rasdieren laten paren.Nu komt de vraag: welk ras zal i%nemen? Hierbij geldt uiteraard de persoonlijkevoorkeur. Er zijn mensen, diegaarne een bont konijn in de hokkenzien. Zij moeten zich een ras zoeken,dat bont van kleur is. Anderen houdenvan de Chincillakleur, weer anderenvan konijnengrijs of staalgrauw, terwijlsommigen een bijzondere voorliefdevoor blauw hebben.Wat de kleur betreft, volge ieder eigen ^smaak, daar het gewenst is, dat men' .een konijn in het hok heeft, dat men'graag ziet. Voor de rest lijkt het onsverstandig, dat men zich laat leidendoor nuttigh«idsoverwegingen en eenras zoekt, dat een goede vleesproducentis. Alle konijnen leveren vlees op,doch alle rassen produceren niet evenveelen geven niet in dezelfde tijd ofvoor een bepaald kwantum voer hetzelfdegewicht aan vlees.Als uitgesproken nutrassen beschouwenwij: Franse Hangoor, VlaamseReus, Groot Chincilla, Blauwe Wener,Wit Wener, Groot Zilver, Lotharinger.Van al deze rassen geven wij aan deFranse Hangoor de voorkeur. Onzeervaring leerde ons, dat als vleesproducentdit ras als een ideaal konijnmag worden beschouwd.Er zijn mensen, die een hekel hebbenaan de hangende oren, die dit rastyperen. Zij kunnen "beter een andersoort nemen. Maar wie een .uitgesprokenvleeskonijn zoekt en daarbij die'ren wil kouden, waarvan hij ook uithet oogpunt van sport pleizier kanbeleven, vindt in de Franse HangóoTiets uitmuntends. \In de konijnenwereld wordt de% eHangoor de buldog onder de konijnengenoemd en daarmede wordt tietinderdaad gekarakteriseerd. De FranseHangoor is een type-konijn. Het heefteen sterke, machtige kop, breed tussende ogen en bij den ram sterk gebogen,met krachtig ontwikkelde wangen,waardoor de indruk van eerframskopwordt verkregen.De oren zijn lang en hangen, met & eschaalopening naar de kop, loodrechtnaar beneden en geven op de kop eenpaar Kronen. Het lichaam is stevig enmassief, met Korte nek, en brede borsten bekken. Zo zijn er vele factoren,waarop gelet moet worden. Het O e ~wicht van dit ras is 9 tot 12 pond; hetgeeft een goede, malse bout en eenprima pels.CORRESPONDENTIEVragen betreffende de ^kunnen aan onze redactie worden 9 e 'richt. Zij worden door onzen mede"werker per brief beantwoord.

KRONIEK VAN DE ARBEIDWijstaan aan het begin van eennieuwe maand en deze nieuwemaand brengt ons de invoering vande ziekenfondsregeling, die voor dearbeiders zulke belangrijke voordelenbrengt. Onze lezers hebben reeds uitde dagbladen vernomen wat de heerVermeulen, leider van de sociaalecbnomischeafdeling van het N.V.V..daarover de vorige week in de persconferentiete Den Haag heeft gezegd,Waar wij menen er toch goed aan tedoen ook in ons weekblad deze zaaknog eens te behandelen, omdat de xregeling van de ziekenzorg zo uiterfnatebelangrijk is voor de arbeiders«i het algemeen en voor de N.V.V.-ieden in het bijzonder. Dat laatste,omdat het N.V.V. er veel toe heeftbijgedragen om de regeling met spoedtot stand te brengen.Het is, zo zeide de heer Vermeulen,dank zij de activiteit van en, de samen-Werking tussen het departement vanSociale Zaken en het Nederlands Verbondvan Vakverenigingen, dat opf November het Ziekenfondsenbesluitin werking zal treden.In de afgelopen week is bekend gemaaktwelke fondsen wettelijk toege-!aten zijn, zodat de arbeiders thansWeten bij welk fonds zij zich kunnenlaten inschrijven.In de meeste gevallen zal men zijnvertrouwden huisarts rustig behouden,zodat de verzekerden Van denieuwe regeling vrijwel alleen met detalrijke voordelen van de nieuwe toestandkennis maken. Die voordelenz ijn in grote trekken de beide vol-Sende: ten eerste berekening van dePremie naar draagkracht en aftreky an de premie van het loon en tentweede belangrijke uitbreiding'van derechten der verzekerden.Tot de verzekerden, die onder dezeregeling vallen, behoren allen, voorWie de Ziektewet van kracht is. d.w.z.alle arbeiders in dienst van een onderneming,die niet meer dan ƒ3000 per5 aar verdienen. Personeel in overheidsdienstvalt er dus buiten, maarvoor deze groepen arbeiders wordt ooke en bevredigende regeling gezocht.Ook zal er voor de werklozen eenspeciale voorziening komen, ten eindede ziekenzorg te garanderen.Wettelijk komt de nieuwe toestand totstand door het in werking treden vanartikel 50 van de Ziektewet met lNovember 1941.Öit artikel schrijft, voor, dat denverzekerde geen ziekengeld toekomt,indien hij niet is ingeschreven bij eenovereenkomstig de Ziekenfojidsenwettoegelaten ziekenfonds. Dit heeft dustot gevolg, dat de arbeiders, die onderde Ziektewet vallen, van l Novembera -S. af ten aanzien van het Ziekenfondsenbesluitverplicht verzekerd2 ijn.Daarnaast opent het Ziekenfondsen—besluit de mogelijkheid voor het afsluitenvan een verzekering voor hen,die niet verpacht verzekerd zijn, dusde zg. vrije verzekering. Aangeziendoor het gehele besluit heen regel-; onderscheid gemaakt wordt tus-sen de verplichte verzekering en devrije verzekering, is het ongetwijfeldgoed, de splitsing, zoals die hierbovengemaakt wordt, scherp in het oog tehouden.Zo bepaalt het Ziekenfondsbesluit, dat:de bepalingen voor de verplichte verzekeringniet alleen gelden voor denarbeider zelf, maar zich mede uitstrekkentot de leden van zijn gezin,wier kostwinner hij is.In het Tweede Uitvoeringsbesluitwordt gezegd, dat als gezinsleden tebeschouwen zijn de personen, jegenswie de arbeider volgeris de bepalingenvan het Burgerlijk Wetboek onderhoudsplichtigis en tot zijn gezin behorendestief- en pleegkinderen, metdien verstande, dat kinderen slechtsin aanmerking komen, indien zij deleeftijd van 16 jaar nog niet hebbenbereikt en in zoverre deze gezinsledenniet zelf verplicht verzekerd zijn.De ziekenfondsen, die zich bezighouden met de verplichte verzekering,moeten door d£n secretaris-Generaalvoor de uitvoering daarvan wordentoegelaten. Zij zullen de naam moetenvoeren van „Algemeen Ziekenfonds".Voor de uitvoering van de vrije verzekeringmoeten de ziekenfondsendoor den Secretaris-Generaal van hetdepartement van Sociale Zaken wor- .den erkend.Ten aanzien van het beheer en deadministratie moet natuurlijk tussende beide categorieën een scherpescheiding worden gemaakt.Door den Secretaris-Generaal vanhet departement van Sociale Zakenis de Directeur-Generaal der Volksgezondheid,dr. C.' v. d. Berg, aangewezenals commissaris, belast met het toezichtop de ziekenfondsen. De commissariswordt bij de uitvoering van zijntoezicht bijgestaan dóór een „Raad •van Bijstand", die bestaat uit vijftienpersonen, t.w. een groep van vijf deskundigeambtenaren, vijf vertegenwoordigersder geneeskundigen en vijfvertegenwoordigers der verzekerden.De erkenningen, resp. toelatingen, die •nu zullen worden verleend, zijn slechtsvan voorlopige aard en nemen eeneinde vóór 30 Juni 1942, aangezien dandefinitief erkenning of toelating verleendof wel geweigerd zal worden.-Nieuwe fondsen mogen niet wordenopgericht.Het ligt ongetwijfeld in de bedoelingom tijdens de duur van deze voorlopigeerkenning of toelating de noodzakelijkemaatregelen' te treffen, die vóóreert sterke centralisatie in het ziekenfondswezennodig zijn.In het Tweede Uitvoeringsbesluit wordenin de artikelen 3 t/m 9 uitvoerige.voorschriften opgenomen met toetrekkingtot het toezicht op de bestaandeziekenfondsen, waarbij • vooral uit artikel6 de grote bevoegdheid blijkt,welke de commissaris heeft ten aanzienvan de centralisatie van het ziekenfondswezen.Hij kan n.l. ambtshalvesamenvoeging van bestaandefondsen verzoeken resp gelasten.In het Ziekenfondsenbesluit wordt inde-artikelen 4 en 5 aangegeven, datN.V.V. DISTRICT AMSTERDAM .roept op: deelneemsters en deelnemers voor eenAMATEURS-ORKESTDe volgende instrumenten komen in aanmerking:1ste viool, 2de viool, altviool, cello, bas, gitaar,saxofoon, trompet, trombone, clarinet en pianoBf/even naar: N.V.V. District Amsterdam, Pr. Hendrikkade 49-51.tn linker bovenhoek „Amateurs-Orkest?'het voorwerp der verzekering omvatde geneeskundige verzorging en degeldelijke uitkering bij overlijden.In de artikelen 14 en 15 van hetTweede Uitvoeringsbesluit worden deverstrekkingen, waarop de verplichtverzekerden recht hebben, nader aangegeven.Deze zijn iets afwijkend vanhetgeen daaromtrent aanvankelijkwerd gepubliceerd, waarom wij deganse lijst nogmaals opnemen.Ie. volledige hulp door den huisarts, zowelten huize van den patiënt als op spreekuur,waarbij inbegrepen verloskundigehulp; voor zover geen vroedvrouw beschikbaaris, en buitengewone verloskundigehulp op verzoek van de behandelendevroedvrouw;2e. volledige hulp op verzoek vari den huisarts,zowel op spreekuur als ten huize vanden patiënt, te verlenen door specialisten,die ingevolge een door den Commissariste treffen regeling, als zodanig zijn ereend,zulks evenwel, voor zover het betreft nietaan het ziekenfonds verbonden specialisten,niet dan na machtiging vanwege hétbestuur van het ziekenfonds of van dencontrolerenden geneesheer;3e. tandheelkundige hulp volgens systematisch-rationelebeginselen naar de volgenderegelen:a. consult, extractie, wondbehandeling,incisie en verwijdering van tandsteen, zonderbijbetaling door den verzekerde; b conserverendeen prothetische hulp tegen doorden Commissaris vast te stellen bijbetalingen;c. röntgenfoto'g tegen bijbetalingenvolgens door den Commissaris te stellenregelen;4e. verloskundige hulp door een vroedvrouw,indien deze beschikbaar is;5e. volledige verpleging en behandeling ineen ziekenhuis voor 'de tijd van ten hoogste42 verpleegdagen per geval, alleen opmedische indicatie en onder toezicht vanwegehet bestuur van het ziekenfonds ofvan den controlerenden geneesheer;6e. tegemoetkoming in de kosten van verplegingin een sanatorium voor tuberculoselijdersvoor de tijd van ten hoogste eenjaar en tot een door den Commissaris tebepalen bedrag,/mits de verpleging heeftplaats gevonden op advies van een consultatiebureau-arts;7e. alle genees- en terbandmiddelen, metdien verstande, dat voor merkarflkelen bijgelijke werkzaamheid het loopreparaatmoet worden voorgeschreven, alsmede, datdoor den Commissaris goed te keuren beperkingenkunnen worden gesteld;8e. uitwendige geneeswijzen volgens doorden commissaris te stellen regelen; •9e. andere middelen, dan bedoeld in artikeT5 van'het Ziekenfondsenbesluit, zoalsdie hieronder zijn omschreven, dochslechts na machtiging vanwege het bestuurof van den controlerenden geneesheer entot door den Commissaris bij nadere regelingvast te stellen maximumbedragen:a. brillen in model-montuur; b. kunstogen;c. breukbanden; d. buikbanden; e. elastiekenkousen; f. orthopaedisch schóejselvoor sterke misvormingen, alleen op voorschriftvan den orthopaed; g. steunzolenuit voorraad volgens gipsmodel, alleen opvoorschrift van een orthopaed; h. steunringen;i. grotere apparaten, als corsetten,kunstledematen, krukken, draagurinalen,anus-bandages enz.De uitkering bij overlijden, bedoeld Inartikel 6 van het Ziekenfondsenbesluit,bedraagt voor verzekerden, als bedoeldin artikel 3 van dat besluit, ten minstevijftig gulden; echter voor kinderenbeneden de leeftijd van 2 jaar tenminste dertig gulden. Ook wordt vanl November af bij bevallingen vijf envijftig gulden uitgekeerdjVoor de verplichte verzekering moetde ene helft van de premie voldaanworden door den arbeider, de anderehelft door den werkgever Deze premiebedraagt 4 pet. van het loan, dus 2 pet.voor den arbeider en 2 pet. voor denondernemer.Uger onderwijs én,". . . volksontwikkelingDe afdeling „Volksontwikkeling" vanV. en A. schrijft ons naar aanleidingvan het artikeltje op blz. 5 van hetvorige nummer:Wij zouden met den inzender inderdaadniets liever wensen dan dat dezeVolksontwikkeling overbodig ware.Maar zover zijn wij nog niet. Overdeze hartewens van den schrijverzijn wij gestruikeld, toen wij zijnartikeltje „Volksontwikkeling of GoedLager Onderwijs" lazen in „Arbeid"van de vorige week.Naar onze overtuiging zijn iager onderwijs(al of niet goed) en volksontwikkeling,zoals wij haar zien, tweeniet te vergelijken begrippen, al gevenwij graag toe, dat de door ons gepropageerdevolksontwikkeling vanzelfsprekendgebaseerd is op het lageronderwijs. Het zou overigens moeilijkanders kunnen zijn. ieder mens, ofhij nu professor of handelaar, kantoorbediendeof .arbeider is. begon ,pde lagere school en dan meestal ^Ude juffrouw, die ^e eerste wankeleschreden van den beginneling in goedebanen leidde. Al naar de persoonlijkeaanleg en mede door de financiële"positie van „vader" groeide uitmenigen peuter een „kei" van eenkerel, terwijl heel wat „keien in spe"achterbleven, omdat na de lagereschool geen studie-mogelijkheid meervoorhanden was wegens gebrek aan...zie: financiële positie vader.Natuurlijk spraken en spreken. ookandere factoren mee, zoals daar zijn:gebrek aan belangstelling, geringe begaafdheid,enz. Maar deze zeer persoonlijkedingen willen wij even buitenbeschouwing laten, al konït hetmeermalen voor, dat de drang naar.„weten in 't algemeen" op latere leeftijdplotseling doorbreekt. •••Hoe dit trouwens ook zij: zelfs dameest geperfectionneerde lagere schoolzal „Volksontwikkeling"' niet overbodigkunnen maken, want het mense--ftjk geheugen is ten enen male begrensd.Bovendien gaat het leven verder,nadat de lagere school verlatenis en 'wij weten het allen het leven'is actueel en brengt iedere dag ietsnieuws.' Ons weten breidt zich immers iederedag uit en het kost moeite om, watmen noemt, „bij" te blijven. Zoveelmoeite zelfs, dat bijna ieder mens minof meer „achter" raakt, zij. het ookop verschillend terrein.En om nu dit „achter" raken cot'n minimum te beperken, is er de..Volksontwikkeling". Het is mogelijk,dat men door beter lager onderwijsop den duur wat „hoger" kan beginnen,maar ondanks dat zal de „Volksontwikkeling"ook in de toekomstaansluiten aan het geleerde op delagere school. Want die blijft steedsde basis.Wordt' echter deze basis breder .enbeter, dan zal „Volksontwikkeling"ook meer kunnen bereiken, waardoorhet ontwikkehngspeil van ons volk,dat wil voor ons zeggen de arbeiders,stijgen zal.Wij zullen dus in ons werk „Volk^ontwikkeling"een- groei kunnen waarnemen,zoals wij die ook hopen te zienin-ons lager onderwijs.Dus niet 't een óf ander, maar......goed lager onderwijs én de goedevolksontwikkeling. Dit is de doelstelling.

Het kind van heden is de mens vanmorgen. De wijze, waarop het kindzich ontwikkelt, staat in nauw verbandmet de generatie, -die na onshaar taak in de volksgemeenschapzal innemenIn enige vorige artikelen hebben wijreeds getracht bepaalde misstandenten opzichte van onze kinderen naarvoren te brengen. Wij hebben eenoverzicht gegeven van de huidigestand van zaken: door velerlei oorzakenstaat "de zaak van het kind erelecht voor, baldadigheid en criminaliteitbeleven een ongekende bloeitijd,zo "zeer, dat wij in het verleden moetenteruggrijpen in de jaren 1914—1918, om een overeenkomstig beeld tedoen verschijnen. Wij hebben in hetkort besproken hoe de door de overheidaangewezen instanties, zoals deKinderrechter, het College van Ambtenarenvoor de Kinderwetten en deKinderpolitie hun taak uitoefenen,maar ,_wij «hebben tevens aangetoond,dat deze instanties geen gunstigresultaat kunnen bereiken zondermedewerking van de ouders.Dat daarop gelukkig uitzonderingenbestaan, bewijst de inhoud van hetvolgende. Wij bespreken daarin hefspeeltuinwezen in Nederland, eenwerk, dat'de hard arbeidende ouderszelf óp zich genomen hebben, om deJeugd te beschermen en haar terugtrachten te geven, wat haar door devordering der techniek ontnomen is:Bpeelgelegenheid.De daad van KlarenWanneer wij het óver het speeltuinwezenIn Nederland hebben, springtons een naam in het oog, die metgouden letters in' het boek van deJeugdbescherming behoort te staan:„Klaren".Hij was het, die. In het begin van dezeeeuw de grote nood van de jeugd inde steden aanvoelde. Hij Is de man,die de grondslag heeft gelegd tot Jietuitgebreide werk van het speeltuinwezenin Nederland. In 1900 geluktehet dezen toen al Jaren ijverendenidealist om een vereniging te stichten,die de wegbereidster zou worden voorwat eens de speeltuinbeweging zouomvatten. Ondanks tegenwerking enonbegrip zette hij door en slaagde erIn om op 23.April 1902 de eerste speeltuinvoor de jeugd open te stellen.Zo heeft hij doorgewerkt tot aan zijnlevensavond toe en de resultaten van:zijn arbeid en die van zijn medewerkersgetuigen daarvan op Tuin wijzeIn de vorm van de speeltuinen in degrote steden.Wij-zijn den ouden Klaren gaan opzoeken.Deels om nog eens met hemover die tijd te spreken en deels omeen foto te maken. In een vriendelijkhuis, in een van de mooiste gedeeltenvan Haarlem, stond hij ons te woorden het was een openbaring voor ons.De oude Klaren, is nu 89 jaar, maarde ongewone -vitaliteit en het grotebegrip deden ons vergeten, dat. wij.hier spraken met een man, die meerdan een halve" eeuw ouder was. .Hijheeft alles nogeens opgehaald. „Dekinderen kregen stenen voor levensbrood".En op bescheiden wijze verteldehij van zijn strijd voor zijn inwezen verwerkelijkt ideaal. Nog leefthij dagelijks mee. Zijn zoon, bij wienhij inwoont, maakt zelf deel' uit vanhet bestuur van de Nederlandse Unievan Speeltuinorganisaties. Daardoorblijft hij nog in dagelijks contact methetgeen hij gegrondvest heeft. Hetmooiste van alles is nog; dat het systeem,dat hij eens aangaf als bestrijdingvan de jeugdbaldadigheid ende -criminaliteit, niet, verouderd is,integendeel, meer en meer wordt ingezien,dat daarin de oplossing ligtvoor het jeugdvraagstuk, dat voor hetföyf,:' '\ v.ogenblik op dood spoor leek te zijngelopen.Hoe het groeideVan een groepje van dertien personenin de zomer van 1900 is het speeltuinwerkthans uitgegroeid tot een bewegingover het gehele land, die eenbelangrijke factor is geworden in deopvoeding van de stadsjeugd. Devolgende cijfers, verstrekt door hetAmsterdamsch Speeltuin-verbond gevene enduidelijk beeld van de ontwikkelingvan het werk in de hoofdstad:Op 31 December 1940 telde Amsterdam38 speeltuinen en 4 zandspeelplaatsen.De leden hebben in 1940 eenbedrag van ƒ 95.000,^ aan de instandhoudingvan het werk bijgedragen.Daartegenover staal een gemeentelijksubsidie van f 67 000.—, plus dan noghet onderjioud van de tuinen. Eengezin kan lid van een speeltuin wordenvoor 10 cent per week, waarbijeen aparte toegangsprijs voor verschillende„onschpolse" samenkomstengeheven wordt, variërende van3 tot 10 cent per keer per kind.In 1940 bedroeg het speeltuinbezoek intotaal 2i millioen. In het oog dientte worden gehouden, dat" het merendeelder onschoolse samenkomsten,zoals ouderavonden, korfbalclubs,knutselclutajes, bibliotheek, muzieèclubsen vele andere onder leidingstaan van personen, die dat geheelzonder vergoeding doen, met opofferingvan veel vrije tijd en vaak nogmet het brengen van financiële offers.De leiders worden zelf gevormdin cursussen, samengesteld door liet•Amsterdamsch Speeltuin-verbond. Erwordt dus naar gestreefd om de -kinderenonder deskundige leiding testellen en wij hebben er ons bij debezoeken aan verschillende speeltuinenten volle van kunnen overtuigen.Het middelpunt. van dit werk wordtin Amsterdam gevormö door hetbondsbureau, dat onder bekwame leidingstaat van den^heer M. J. C. Die- tmei. Ook Diemei is een der oudstevoortrekkers in de speeltuinbewegingen nog steeds is hij de spil, waaromhet geheel draait. Klaren is het werkbegonnen, Diemei is de man, die hetwerk voortzette.Wat verbeterd moet wordenIn de hoofdstad bezoeken ongeveer150.000 kinderen de lagere school.Wanneer men per speeltuin rekent op•een gemiddelde van 500 kinderen, danzou er in de stad een aantal van 300speeltuinen behoren te zijn om allekinderen te kunnen opnemen. Enjuist in deze tijd, nu een goede speel -gelegenheid voor de kinderen van hetgrootste belang Is: heersteer een ontstellendtekort aan speeltuinen. Degemeentelijke inspecteur voor lichamelijkeopvoeding, dr. K. H. vanSchagen, heeft een plan voor 65nieuwe speeltuinen ontworpen. Ditplan is echter reeds twaalf jaar oud.De gemeente is hier op een duidelijkewijze, tekort geschoten. Wij weten, dathet werk in deze opzet veel geld kost,maar o.i. wegen de belangen van hetkind -zwaarder dan financiële overwegingen.En speeltuinen zijn goedkoperdan tuchtscholen!De -speeltuinbesturen voorzien eentekort aan brandstoffen in de komendewinter. De toewijzing voorbrandstof is slechts één derde deelvan die van verleden jaar en toenwas het al krap aangemeten. De vreesbestaat.'dat daardoor vele samenkomstengeen doorgang kunnen vinden,als hier geen oplossing voor gevondenwordtVerder is de gemeentelijke subsidievoor de onschoolse samenkomstenveel te laag. Wij hebben het bewijs,dat vroeger meer begrip getoondwerd.In 19.27 werd ƒ25.000,— bijgedragen.In 1934 daalde deze subsidie van/ 20.000 ot ƒ 10.000 en nu bedraagtdeze nog slechts ƒ7000.—. Bezien wij" daarbij de moeilijkheden bij het aanschaffenvan materiaal, dan is hetzonder meer duidelijk, .dat de verenigingenzeer grote financiële zorgenhebben.„In het Heden ligt het Verleden,In het Nu, wat worden gal."De belangen van het kind eisen eengoed begrip van alle instanties, diedat aangaat.De ouders doen al genoeg, groterefinanciële offers zijn door hen, gezien,de huidige moeilijke tijdsomstandig'heden, niet te brengen. De erkentelijkheiden het begrip voor het levenswerkvan Klaren en het belang vanzijn streven voor de gemeenschapeisen een spoedige verbetering. In netbelang van de kinderen, dus in hetbelang van de ganse gemeenschap.Éij de foto's:Boven: Klaren, de pionier van hetspeeltuinwerk in Nederland met dejeugd, die hij door zijn initiatief _ meerlevensvreugde wist^ te verschaffen.Onder: Reproductie van een prent: ,P*straatjongen koning", getekend door J°""Braekensiek in 1849.Foto's en reproductie: Griek en A -"'

„Kleren maken denman en de vrouw"Dit is een bekende Nederlandseuitdrukking, maar deze zegswijzezou niet gebruikt kunnen worden, alseerst niet de man en de vrouw dekleren hadden gemaakt. Wij kunnennog verder gaan. Het „maken" vankleren kan weer op verschillendemanieren worden opgevat. De eigenlijkebetekenis is: vervaardigen,scheppen,.., maar ook gebruikt men,.maken" vaak voor het herstellen enheel maken van onze kleding. En overdit laatste willen -wij het nu hebben.Zeker in deze tijd, nu wij de waardevan elk voorwerp, hoe gering ook,leren inzien, is het herstellen vanvoorwerpen, die niet zo gemakkelijkmeer vervangbaar, zijn, een uiterstbelangrijk werk geworden. Wanneerdat goed wordt verricht, bereiken wijdaarmee, dat de levensduur aanmerkelijkvergroot wordt. Stel u voor,dat de mooie Chinese Vaas, die uwschoorsteen zo een aardige aanblikgeeft, door een ongeluk kapot zouvallen. Een zeer geduldige knutselaarzou misschien in staat zijn, om devaas weer heel te maken, maar delijm- en scherflijnen zullen toch hetgeheel ontsieren en de oude schoonheidzal een gevoelige knak gekregenhebben. Een stoelpoot kan vernieuwdworden, maar in de meeste gevallensteekt het i nieuw aangezette deel afbij het oude verwerkte hout.Er zijn maar weinig voorwerpen, diena een beschadiging zo hersteld kunnenworden, dat zij er na deze bewerkingweer geheel als nieuw uitkomen te zien. Daarom moeten wrjdegenen, die er hun beroep van makenom beschadigingen onzichtbaarte herstellen in ere houden.We «ouden als een der eersten, diewij daaronder kunnen rekenen, noemen...den dokter, — want in de meestegevallen slaagt hij er in den patiëntweer zo te „repareren", dat vande ziekte geen merkbare slechte gevolgenoverblijven. Doch de strekkingvan dit artikel betreft dingen en geenmensen. Op dit terrein noemen wedan in de eerste plaats hen, die onzekleren herstellen en wel in het bijzonderde specialisten, die eventuelebeschadigingen zo goed weten terepareren, dat er van de schade nietste zien blijft.Wij bedoelen de beoefenaars vankunst-stoppage. de tovenaars metnaald en draad, de mensen, die methun handen het werk van weefgetouwennabootsen./-c)U is vast wel eens met uw ZondagseJas aan een spijker of aan een _gemeenuitsteken^ ount blijven hs.ken.'Krak, deed de jas met een verraderlijkritsen en juist op de plaats, diezo erg in het gezicht valt zat eengrote winkelhaak. Nu zijn onze huisvrouwenwel erg handig met naalden draad en zij kunnen het kledingstukwel weer toonbaar maken, maarhet nieuwe is dan toch van de jasaf. En het nare van het geval is. datu door verschillende oorzaken wel nietin de gelegenheid zult zijn, om eennieuwe jas te kopen -- niet om depunten en niet om de duiten. Hetenige,. waartoe wij in zo een gevalonze toevlucht kunnen nemen, is destoppage.•"O'Stoppage is in hoofdzaak vrouwenwerk.Mannenkleding wordt — tenminsteals het maatwerk is — doormannen gemaakt, want vrouwen kunnendit volgens de mening van deheren der schepping niet goed, maarhet sigaretten-brandgat in de nieuwebroek en de scheur in de regenjasvan mijnheer moeten door eenvrouw, 'die daar haar speciale werkvan maakt, onzichtbaar gestopt worden.Dit woord „onzichtbaar" betekentniet, dat dit-werk onzichtbaar, dusop een verborgen plaats, niet in hetopenbaar, wordt verricht.Niets is minder waar. "Er zijn weinigberoeripn nip 7ozeer in het ooglopenden voor net puouek zichcoaarworden uitgeoefend. U kent toch allenae winkels in onze hoofdstraten,waar de kunstenaressen in het stoppenvlak voor de grote winkelramen,hun inspannend werk verrichten.Dat kunnen zij dan ook gerust doen,want er is toch niemand, die hetwerk kan afkijken om het later zelfte 'kunnen doen. Daar is het veel temoeilijk voor. Het is daarmee, alsmet de toeschouwers, die op de han-• den kijken van een goochelaar. Zijzien hoe het kunststuk tot standkomt, maar hoe het precies gaat enwat de bezige handen- doen, ja. datblijft het geheim van den smid. ofliever van den goochelaar, respectievelijkstopster.'"DHet onzichtbaar stoppen vereist eengrote geduldigheid en een goed stelogen Stel het-u voor. De machinaleweef gestoelten hebben de stof geweven.De draden kunnen in het patroonrecht, in een diagonaal, of ineen visgraatpatroon lopen. Op eenbepaalde plaats is nu een gat of eenscheur ontstaan. De dradenreeksenzijn onderbroken, afgeknapt. En opdie plaats gaatnu de arbeidsterin het kunststoppage-bedrijfhetwerk van de machine,dat nu nogveel moeilijker is,nu eens overdoen. En wel zó,dat er na hetstoppen niet eensmeer te zien is,waar of het gatgezeten heeft.Onzichtbaar stoppenis duur, d.w.z.voor de meestenis het een groteuitgave. Van eenscheur wordt éénc.M stoppen-^ongeveerberekendop vijftig cent,terwijl de minstebeschadiging tochaltijd op f 1.50komt. De onoplettendheidofhet ongeluk metuw kledingstuk,kan u dus iri letterlijkezin duurte staan komen.Wij moeten echterbedenken, datdit soort werkzeer .tijdrovend is en dit kunnen wijbegrijpen, als wij zien. hoe klein desteekjes wel gemaakt moeten wordenen welk precies werk voor het navolgenvan het ingewikkelde patroonvereist wordt.Het is aardig om te weten, hoe hetkomt, dat het garen, waarmee hetgat gestopt wordt, altijd zo preciesovereen komt met dat van het betreffendekledingstuk. Iedereen weet,hoe moeilijk het is, om garen van eenbepaalde kleur bij te krijgen.Dit éne geheim willen wij u wel verklappen.Dat garen wordt gerafelduit b.v. de binnennaden van het zelfdekledingstuk.In de laatste tijd hebben wij overalde winkeltjes, waar dameskousen onzichtbaargestopt worden als paddenstoelenuit de grond zien rijzen Ditwerk geschiedt in tegenstelling methet onzichtbaar stoppen van-kledingstukkenmet een speciale machine.Deze soort winkels zijn een echt toonbeeldvan onze tijd en zij zullen ookalleen maar huja grote bloei blijvenbeleven, zolang deze tijdsomstandighedenaanhouden.Een ongeluk zit in een klein hoekje.Een kleine oorzaak kan voor uw, indeze tijd. zo kostbare kleding, — hoegoedkoop deze ook kan zijn — grotenadelige gevolgen hebben.Laten wij op deze plaats een woordvan hulde brengen aan alle kunstenaressenin het -stoppen, de vrouwelijkekteding-dokters met naald endraad en ons in de uiterste nood —tenminste als de scheur niet te grootis, want dan wordt het te duur — tothen wenden.Zij stellen ons in staat, om in dat gevalnog netjes bij te blijven lopen.De vakorganisatie 'heeft tot nu toejammer genoeg geen invloed gehadop de arbeiders in net stoppagebedrijf,Zij wórden echter beschouwd als volwassenkrachten in het kledingbedrijf.De lonen zullen zich dan ook moetenverhouden tot die van de geldende inhet kledingbedrijf en wel f 15— ƒ 26a ƒ 28 per week.BI J DE FOTO'S:Boven: De werkzame handenvan de vrouwelijke kledingdokter.Zo-worden de draadjesopnieuw geregen, zoals deweefgetouwen ze geweven hebben.Midden: Meisie uit de „Kousenstop-centrale".Deze bedrijvenzijn de laatste tijd als uitde grond verrezen en m'ogenzich in een grote toeloop verheugen.Onder: Achter de winkelramenin de' drukke hoofdstraten vande grote steden. Zij kunnen erwel tegen, dat er op hun handengekeken wordt.f Foto's: Griek)

wee meisjes staan voor de deurT van een N.V.V.-kantoor. Zijzien, hoe telkens een bezoeker naarbinnen stapt — ze staan te giebelen,stoten elkaar aan' — de eenzegt tegen de ander: „Bel jij even?"en de andere kaatst terug: „Neemeid, druk jij maar op die'bel, jijbent er over begonnen" Eindelijkgebeurt het da- toch, de deurzwaait open en even later herhaaltzich het gegichel en het op elkanderafschuiven van hetgeen gebeurenmoet bij den portier.Tenslotte komt de .reden van hetbezoek er toch uit: „Nou, moet uhoren, we zijn alle twee pp_eenatelier en we moesten onze persoonsbewijzenhalen, maar wekregen ge'en vrij en dat moet hijtoch zeker geven? Nou en toen gingenwe toch en nou zijn wij ontslagen.Maar dat kan toch niet?"De portier vraagt: „Bent u lid vande bond?" Neen, dat zijn zij niet.Even kijken ze sip Neen, ze zijngeen lid, maar ze rekenen er tochwel op, dat het N V.V de moeilijkhedenvoor hen zal opknappen Inieder geval weet de portier nu,wien hij moet hebben om dit zaakjete regelen en de meisjes verhuizennaar de wachtkamer, totze aan de beurt zijnDit is een typerend geval van hetdagel jkse werk van de districtsbureau'svan het N V.V. Zo gauwer. moeilijkheden komen, herinnertmen zich plotseling, dat. er zo ietsbestaat als een vakbond. Het gaater net mee als met de brandweeren met de krant. Als iemand eeninlichting wüjiebben van de distributie,belt hij niet het distributiekantoorop, maar vraagt aan dekrant, hoe de vork nu eigenlijk inde steel zit en als er een kat in degracht ligt, is men er in de stedenal heel gauw bij cm de brandweerop te bellen, want die weet raadvoor alle moeilijkheden op de openbareweg.Evenzo is het N.V.V de toeverlaatin alle gevallen, waarbij de Nederlandsearbeider of arbeidster- geeft kans ziet om de moeilijkheden-tussen werkgever en werknemerzelfstandig op te knappen Üanwordt .het N.V.V beschouwd alseen soort openbare dienst, terwijlhet lichaam toch in wezen eenorganisatie van en vóór arbeidersis.Die twee meisjes zullen wel liö vande bond zijn geworden. Het ontslagis zonder twijfel ingetrokken en netverlet, dat zij hadden voor hethalen van hun persoonsbewijzen,zal worden uitbetaald Deze zaakstond sterk, maar toch hadden dietwee meisjes de vakbond nodig om 'hun recht te krijgen Zo bewijst devakorganisatie dagelijks haar redenvan bestaan en strom'en er door depraktijk van het leven zelf voortdurendleden naar het N.V.V toe.Zo is het in de steden en zo is hetook op het landZelfs meer dan vroeger heeft hetN.V.V. een grote toeloop van zakente verwerken Laten wij dit eenstoelichten aan de „omzet" van hetdistrictsbureau van het N.V.V teDen Haag. Voorheen verwerkte debestuurdersbond ongeveer 3000 gevallenper jaar Het bij de nieuweindeling opgerichte districtsbureauheeft reeds in de acht eerste maandenvan dit jaar 10.000 bezoekersgehad Gemid-deld worden 60 gevallenper dag aangemeld en alwordt niet ieder geval een ,,zaak",ieder van deze 60 bezoekers moettoch te woord worden gestaan envoorgelicht, zodat de districtsleiderOldemans en zijn drie medewerkersniet te klagen hebben over eenovermaat van vrije tijdHet is een grote verscheidenheidvan zaken, die op zo'n kantoor aande orde komt Sociale en economischekwesties, maar ook rechtskundige.Deze laatste zelfs in hetbijzonderDe -portier terwiisi at besveKyi.et rtuat aanleiding van de mlicM.ingen naaidengene, die deze soort zaken behandelt.(Foto. A.P.-Breijer)8Voor allerlei gevallen komen zij testaan'Wanneer er maar een klein lossteekje te vinden . is, grijpt hetBureau voor Rechtsbescherming inen weet in de meeste gevallen eengunstig resultaat voor den betrok-,kene te bereiken Voor de civielezaken wordt meestal verwezen naarandere instanties, maar dit gebeurtniet zonder den klaserBezoekers in de volle wachtkamer. Zijniet afgescheepL^ullen wordeninlichtingen te hebben verstrektover üe wegen, die hij heeft te bewandelen.Het „wég-rijp" makenvan de .bezoekers 4s reeds een heelbelangrijk werkLaten wij eens een paar gevallennader beschouwen, ten einde eenbéter inzicht te krijgen in de wijze,waarop de Bureau's voor Rechtsbescherming,welke het meeste bezoektrekken in een districtsbureau,hun taak uitoefenen. lederedag van 14.00 tot 16.00 uur enDinsdags en Donderdags van 19.00tot 20.00 uur kunnen de mensen,die menen onrechtvaardig of verkeerdbehandeld te zijn, terechtbij het Bureau voor RechtskundigeBijstand. Deze wordt zonder berekeningvan kosten verleend. Degrote toeloop bewijst, dat er al eenzekere roep van deze instellingenuitgaat.zakelijk voorkortten.Nu kan de man zijnhart uitstorten Hijvoelt zich niet meervreemd tegenover dienmeneer daar achterhet bureautje.Hij vertelt. Hij is typograaf.enige jarengeleden is hij door'n- werkstaking werk-Het is spreekuur. De portier staatde mensen te woord. Hij vraagtden bezoeker, waarvoor hij komt.De meesten denken, den portier hethele relaas mede te moeten delen,maar hij onderbreekt de stortvloedvan woorden en verwijst hen naardengene, die deze gevallen speciaalbehandelt. Na eve» gewacht tehebben iri de wachtkamer, gaat debezoeker dan naar boven. Menheeft de bedoeling gehad alles zogemoedelijk mogelijk te doen. Dearbeider krijgt een gemakkelijkestoel en de rechtskundige is er nietéén met hoge boord en een droogweten,dat zij fiier met hun klachten(Foto: A.P -Breijer)loos geworden. Omdat hij werkenmoest — hoe, dat gaf niet, als hijmaar geld verdiende voor hetlevensonderhoud van zijn gezin —kwam hij in dienst van een patroon,die niet georganiseerdwas. Nu weet men, dat in hettypografenvak nogal een scherpescheiding bestond tussen georganiseerdeen ongeorganiseerde patroons.Een georganiseerde arbeidermocht niet en wilde ook nietwegens de veel lagere lonen bijeen ongeorganiseerden baas Verkenen deed hij dit toch, dan ver-.loor hij daardoor meteen de-rechtenvan het georganiseerd zijn.Hij .kreeg dan ook een veel lagerloon. Vorig jaar werd echter deC.A.O. ook toepasselijk verklaardvoor de ongeorganiseerden. Delaatste maand hebben enige krantjes,zoals buurtbladen en andereweekorganen opgehouden te bestaanen de particuliere bazenkregen veel minder werk te doen..Ook het bedrijf, waar onze typograafwerkzaam was, ging daardoorsterk achteruit. Met toestemmingvan de Arbeidsinspectiekreeg de werkgever verlof om zijnpersoneel slechts zeventien uur perweek te laten werken. Het resterendewerd hen uitbetaald door hetSociaal Fonds, een instantie, diedaartoe speciaal aangewezen is.Wat deed echter de werkgever? Hijliet zijn personeel slechts zes uurwerken per week en toon het op betalenaankwam, wilde ol kon hij

öie zes uur zelfs niet eens uitbetalen.Heni ontbraken volgens zijnzeggen daartoe de middelen. Nuvroeg de typograaf, of het Bureauv oor Rechtsbescherming deze zaakVoor hem wilde regelen. Hij wasz elf al aan het rechten geweest,öiaar de instantie, die de onveröiogendenin zo'n geval ten dienstestaat, werkt in de meeste gevallenVeel te langzaam. Een arbeider tochheeft nief de mogelijkheid om heteen paar dagen uit te zingen. Hijtooet elke dag verdienen om aanhet eten te kunnen blijven.Het verloop van deze zaak heeftn og geen einde genomen, maar ongetwijfeldzal het Bureau voorRechtsbescherming hier regelendweten op te treden, waarbij in deeerste plaats onderzocht wordt, oföe patroon inderdaad niet bijöiachte is, te betalenander gevalis door het ingrijpen reedsgunstig resultaat bereikt.* n een expeditiebedrijf warenwoorden gevallen tussen een arbeideren zijn patroon. In zijn op-Sewonden toestand — dej arbeidervoelde zich al of niet gerechtvaardigdbenadeeld — uitte hij minderVriendelijke bedreigingen aan heta dres van zijn werkgever. Deze ontsloegden arbeider, hoewel de laatste(Haar al zeven jaar' in dienstbetrekking'was en in al die tijd*Uets op hem aan te merken wasSeweest, op staande voet. Wij wetenal 'en, dat een expeditiebedrijf nuJuist geen damessalon Is, waarnooit eens een onvertogen woordwordt gesproken. Dit was ook demening van den rechtskundige vanhet Bureau, tot wien de betrokkenarbeider zich wendde.Het Bureau heeft het geschil in derminne weten te regelen. De patroonwas vrij spoedig tot rede te brengenen dus bereid den ontslagenarbeider weer aan te nemen. En zois een gezin door een ontslag vanden kostwinner niet zonder bronvan inkomsten gekomen.Het zou ons te ver voeren, deenkele dagoogst uit het registervan een portier te lachten en hierte vermelden.Nog een paar zaken in vogelvlucht:Daar komt een man binnen, wiensvrouw werkt, hij is zelf werkloos.Zijn vrouw verwacht een kindje.En de man komt vragen, welkerechten zijn vrouw heeft, voor nonactiviteiten aan toeslag, medischehulp, enz Daar komt iemandbinnen, die in Frankrijk werkte,maar werd afgekeurd. Hij gin° ?iekterug, maar ontvangt nu geenziekengeld. - Een gemeentewerkmanvan de gemeenteplantsoenenis het niet eens met de toepassingvan de kindertoeslagregeling. -Een vierde geval betreft moeilijkhedenmet de ziekengelduitkering.— Een conflict met een controlerendengeneesheer van de ziektewet:de dokter acht den arbeiderin staat 'te werken, de man zelfziet er geen kans toe, blijft thuisen ^krijgt 'dus geen uitkering.Verschil van mening over het verdiendeloon; ontslag op grond vanvoorgegeven materiaalschaarstezo zouden wij kunnen voortgaan,doch laten wij slechts zeggen, datin al die gevallen raad, voorlichting,bijstand en zo nodig beschermingof bemiddeling worden -gegeven.Daardoor zijn de N.V.V.-bureau'sbrandpunten geworden van hetsociale leven in Nederland, tenvoordele van de arbeiders, die lidzijn van het N.V.V. en van hendie lid zullen worden, want eenarbeider, die ziet, hoe zijn belangenworden behartigd, treedt toe tothet N.V.V., zonder dat men hemdie toetreding als voorwaarde stelt.Zo sterk is zelfs de faam, die hetN.V.V.-werk zich heeft veroverd,dat men aan komt dragen met.zaken, die al 20 jaar slepen. Dergelijk„oud zeer" is natuurlijk nietin een vloek en een zucht te verhelpen,maar in de meeste gevallenwordt toch een bevredigend resultaatbereikt.u. mij ILU iltuui a(MH, wuurvuor T f'!-r»n-f-"(Foto. A.fSpinnen staan te boek als griezeligebeesten, gedierten vol potendie een rechtgeaarde huisvrouwvol afschuw terug doen deinzen enwaarvoor eigenlijk niemand waarderingkoestert. Ja. wel zegt hetoude volksrijmpje:„De avondspinbrengt zegen in"maar wie denkt, dat de spin dus tenminstebij onze voorvaderen een geliefddier was, heeft het mis. Immers.de keerzijde van de medailleis:„Een spin in de morgenbrengt kommer en zorgen."Maar dat neemt niet weg dat despinnen buitengewoon interessantedieren zijn van wier doen en latende meeste mensen maar een bitterschijntje afweten. De herfst is welde meest geschikte tijd om met dezedieren kennis te maken, omdat menthans alle fazen van het spinnenlevengemakkelijk onder ogen kankrijgen en de volwassen insectenbovendien een zeer grote activiteitontplooienWat is eigenlijk een spin en hoe isze te herkennen? Om een ogenblikjein de termen van ons oude leerboekder dierkunde te vervallen: een spinis een vleugelloos insect met achtpoten en twee poqtachtige kaaktasters.Het lichaam bestaat uit tweeongelede delen het kopborststuk enhet achterlijf. De poten zijn alle aanhet kopborststuk bevestigd, aan hetachterlijf bevinden zich echter despintepelsDeze merkwaardige organen, diedraden voor het web fabriceren, zijnmaar heel klein. In een aantal klieren,die tussen de ingewanden vande spin zijn gelegen wordt een vloeistofafgescheiden, die direct wanneerzij met de lucht ir aanrakingkomt, yerhardt tot een draad vantaai materiaal. Die klieren lozen hunvloeistof door de zeer kleine spintepels,die zo dicht, naast elkaar zijngelegen, dat wanneer uit iedergaatje een heel fijn straaltje vloeistofkomt, deze direct tot een draadvervloeien en dan verhardenMet deze draad bouwt de spin haarweb. Het is niet zo'n toer orn eenspin van behoorlijke grootte te vinden,die juist aan dat bouwen beginten als men dan over wat geduld beschikt.is heel dat bouwproces goedte volgen De spin kruipt naar een,met zorg gezocht uitstekend punt enbevestigt daaraan een draad. Aandie draad laat zij zich zakken, zo bereiktzij wel een laaggelegen puntwaaraan de draad kan worden vastgemaakten strakgetrokken en dan,ja, dan moet ze zich met haai draadhorizontaal verplaatsen. Daarvoorheeft ze twee manieren. In de eersteplaats kan ze zich aan haar draaddoor de wind heen en weer latenslingeren net zo lang tot een nieuwpunt bereikt is; in de tweede plaatsziet zij kans. zich door de wind eendraad uit haar tepels te laten trekken,die dan ook wel op een goedpunt terecht zal komenWanneer zo het raamwerk van haarweb is gebouwd, begint de spin aande spaken. Deze worden verbondendoor een spiraalvormige lijn, waardoorhet prachtige web ontstaat, datop herfstmorgens zo mooi xam. schitterenin de zon. De spiraal en despaken zij n de echte vangdraden. endeze zijn dan ook veel Kleveriger dande draden van het raam. Er zijn duizendenheel kleine luchtbellet! es inverwerktHet web is gereed, de spin Kruipt ineen hoek ervan en wacht tot haareerste slachtoffer aan de kleverigedraden blijft hangen Sinds dat ogenblikleeft het dier In een wereld voltrillingen met een zeer hoge vibratie.Alleen de trillingen die in hetweb ontstaan doordat er zien eeninsect tn verwart lokken haar uithaar schuilhoek en al tastend op dedraad om de trillingsbron te ontdekkenbegeeft zij zich naar haarslachtoffer Dat wordt dan doodgebetenen leeggezogen De resten vande vlieg, die er aldus is ingevlogen,wordenOok in de liefde werkt, ae spin mettrillingen Het gewoonlijk veel kleineremannetje beklimt het web vanhet wijfje en wekt haai door be- ,paalde trillingen uit haar schuilhoekNa een oneindig ceremonieelop de draad vindt tig paring plaatsen daaftia... wordt manlief nog aleens door zijn gade opgepeuzeld! Nakorte tijd komen de eieren, die somsbij honderden tegelijk worden Ingesponnenin een cocon • Op een mooieOctoberdag komen . daar de jongespinnetjes uit. soms niet groter daneen speldeknop en die moeten ^ichgaan verspreiden teneinde goedelevenskansen te hebben Dat verspreidenis thans overal waar te nemenen het is zeer interessantDe jongelieden klauteren op eengoede morgen naar een uitstekendepunt en nemen daar eer eigenaardigehouding aan Zij steken n.l. hetachterlijf omhoog, zo, dat de winder flink langs strijkt. Dan maken zijvlak bij hun kaken een draad vasten al gauw krijgt de wind vat daarop.De aan één zijde vastgemaaktedraad wordt dus steeds langer erwordt een lus gevormd en wanneerdie groot gtenoeg is. wikkelt de j§ugdigespin haar acht poten om de uiteinden,bijt de aanhechting door en...vooruit maar, daar drijft zij weg opde wind met een zelfgemaakte luchtballon.Zo zal zij wel op een goedplaatsje terechtkomen Vaak gebeurtdat natuurlijk ook niet; zozag de bioloog Darwin tijdens eenzeereis op 60 mijl van de kust zulkespinnetjes voorbij zweven! Die zullenwel nimmer aan hun web toegekomenzijn'Er schijnen onder de jonge luchtreizigersook nog exemplaren voor tekomen, die de afstand van hun tochtenigszins kunnen regelen door dedraad langzaam in te palmen Daaroverheeft men echter nog geen beslissende.waarnemingen gedaan.Men kan y wel zeggen dat alle jongespinnen zich op deze wijze verplaatsenMaar niet alle van de meer danhonderd soorten spinner die in onsland voorkomen, maken, sen web.Men heeft een aantal soorten „bijvoorbeeldsamengebracht onder denaam wolf spinnen Dar, zijn insecten,die hun prooi op de grond najagen,die dus buitengewoon snel kunnenlopen en hun slachtoffer al lopendedoden. Tot deze categorie behoortde werkelijk griezelige Vogelspin,een soort die langs de evenaar leeften wel 20 cm lang kan worden metinbegrip van de poten Die soort iszelfs van jonge vogeltjes met afkerig!In ons land bereiken de spinnenechter zulke afmetingen niet Exemplarenmet een lichaamslengte vanl cm. behoren hier tot de uitzonderingenHun levenswijze is echter zobelangwekkend, dat we aan die kleineInsecten toch zeKe; onze aandachteens moeten wijden Hel is nu de tijdervoorl

Dam-rubriekOplossingen van deSeptember-vraagstukkenKlasse ANo. 1. 29—24 (45x20) 39—34 (28x48)21—17 (20x36) 17x8 (3x12) 26—21(16x27) 46—41 (36x47) 30—25 (48x30) 35x24 (47x20) 25x3.No. 2. Zoals gemeld, is dit vraagstukvervallen.No. 3. 18—13 (8x39) 29^24 (47x20)26—61 (16x38) 41x5.Een aardig vraagstuk, maar voor deinhoud waf te zwaar van materiaal.Schijf 45 doet bovendien alleen dienstals T.stopper".No. 4. 37—31 (26x46) 28—22 (46x24) '29x9 (18x40 Of 21x43) 22x2 (21x43) 9x7 (1x12) 2x27. Een goed probleem;alleen jammer, dat de eerstezet te duidelijk is.No. 5. 36—31 (27x36) 29—24 (20 x40) 47—41 (25x32) 37x10 (36x29)50—45 (15x4) 45x1. Prachtige slagIn een gave stelling.: -No. 6. 28—22 (17x37) 22—18 (19x28)40—35 (12x23) 27—22 (28x17) 48—42(37x48) 38—32 (46x28) 30—25 (48x30) 35x33. Eveneens goed wejk.No. 7. 34—30 (25x34. want op 16x27volgt wit 26—21, zwart 27x16 en wit38—32) 39x30 (16x27) 47—41 (36x47) 26—21 (47x49) 21x3 (49x46)3x5. Wel is dit motief bekend, maarde eerste zet, die slagkeuze geeft, is•geestig!No. 8. 28—22 (17x37) 48—43 (37x48)33—28 (23x21) 26x8 (3x12 of 48x26) 38—33 (?) 36—31 (26x29 34x3(25x34) 39x6, Na zw. 10—14 w.3—26 zw. 2—8 gaat de dam verloren,maar wit wint een stuk. •Klasse BNo. 1. 29—23 (18x27) 20—14 (9x20)19—13 (4x18 30—24 (20x29) 34x32.No. 2. 21—17 (36x47) 26—21 (11x22)32—28 (22x33) 40—34 (29x40) 38x18(47x26) 45x34 (26x30) 35x2.No. 3. 18—13 (27x47) 16—11 (6x39)49—43 (47x8) 43x1.No. 4. 43—38 (32x34) 42—38 (36x47)48—43 (47x33) 44—39 (33x44) 50x10(5x14) 15x33. Dit is wat te eenvoudiggehouden.No. 5. 34—29 (23x43) 28—23 (26x39)23x3 (43x32) 3x8 (2x13) 49^43.No. 6. 47—41 (36x47) 37—31 (26x37)32x41 (47x18) 30—25 (23x32) 25x3.Evenals het vorige een eenvoudig,maar aardig stukje werk.No. 7. 30—24 (14x25) 48x42 (37x48)43—38 (48x28) 33x2 (32x43) 2x14.No. 8. 15—10 (26x48) 43—38 (48x28)38x9 (5x3) 33x2. Dit is beter danhet voorgaande, door de aardigeeerste zet, die drie maal meerslaggeeft.Klasse ANo. 7.R. Ancien. Grivegnée.ZwartWitZwart: 12 sch. op 7, 8, 9„ 10, 12, 14. 17,18. 21, 22, 25 en 36.Wit: 12 sch. op 23. 24. 26, 28, 30, 33,34, 37. 38. 39, 40 en 47.10No. 8.R. Grandmougin, Parijs.zwartW:.Zwart: 11 sch. op 8, 9, 11, 12, 15, 17,19, 21, 22, 26 en 36. Dam op 18,Wit: 11 sch. op 25, 28, 32, 33, 38, 39,• 40, 41, 44, 45 en 48.Klasse BNo. 7.C. Kroonen, Hellendoom.ZwartWitZwart: 10 sch. op 8, 9, 13, 17, 19, 22,23, 25, 26 en 27.Wit: 11 sch. op 28, 33, 34, 35, 36, 39,'40, 42, 44, 47 en 49.No. 8.J. Drees, Apeldoorn.ZwartWitZwart: 9 sch. op 7, 8, 9, 18, 19, 20,22, 35 en 36.Wit: '10 sch. op 27, 32, 33, 34, 41, 42,43, 44, 47 en 50.Voor alle vraagstukken geldt: „Witbegint en wint".Oplossingen voor de wedstrijd wordeningewacht tot uiterlijk 18 November.Adresseren: Redactie Weekblad ..Arbeid",Postbus-100, Amsterdam.Op adres duidelijk Damrubriek vermelden.CorrespondentieR. R. Z. te Nijmegen. Na wit 44—39zwart 48x30 wit 25x34 wint wit gemakkelijkdoor op elke zet van zwart33—29 te spelen. Bij elke voortzettingvan zwart wint wit dus.Correspondentie, de algemeneredactionele leiding van tietweekbiaa. ^Arbeid' betrefrende,richte men aan aen Hoofdredacteurvan net weekblad..Arbeid' Postbus 100 AmsterdamGeen versoonsnaam vermeiden'Bij brieven bestemd voor 'deverzorgers der ondersc/ieidenerubrieken vermelde men denaam van de rubriek duidelijkop de omyag Voorts adresserenaan. Reaactie Weekblad .Arbeid"Posthiif" 100 Amxtf-rriamMaak geen „matschudding'Het woerd „matsehudding" behoorttot de vele woorden in onze Nederlandsetaal, welke gebezigd worden,zonder dat de juiste betekenis er vanbeseft wordt door degenen, die zicher van bedienen. Het eigenaardigedaarbij is. dat in vele gevallen in deloop der tijden sommige woorden geleidelijkin een gewijzigd zinsverbandzijn gebruikt, waarbij oorzaak en gevolgfeitelijk door elkaar gehaspeldzijn, zoals ook ten opzichte van hetwoord matsehudding het geval was,gelijk uit het navolgende moge blijken.In vroegere tijden werden de productenen koopmansgoederen uit Indiëmet zeilschepen naar hier vervoerd.Grote ladingen tabak, specerijen, suiker,tin, enz. kwamen per zeilschipherwaarts. Op Banka en Billiton werdensteeds grote hoeveelheden tin ingeladen,hetwelk in zekere zin ook alsaanvulling der lading dienst deed.Kleine stukjes tin werden ook doorhet gehele schip aangetroffen. Wanneernu het schip in een der Nederlandsehavenplaatsen gelost werd,was het gewoonte, dat aan het uithet ruim omhoog hijsen van de laatstebaal een eigenaardige „plechtigheid"verbonden werd.Degene onder, de lossers van het schip,die hiermede belast werd, tooide zichop potsierlijke wijze met een baardvan geplozen touw of vlas, sloeg eenpaar kranjangs of matten om zichheen en ' aldus uitgedost, .nam hijplaats op' de laatste baal en liet zichaldus uit het ruim naar boven hijsen.Degene, die het laatste ; stuk van., de.lading loste, was „koning". Zodra hijdan> ook met de uit het ruim opgehesenbaal aan de oppervlakte van. hetlaadruim verscheen, drongen de ov.e-.rige arbeiders, die het schip, haddenhelpen lossen, dicht om den kameraadheen en juichten: „Hoera voor denkoning! Leve de koning!"Een onschuldige liefhebberij, nietwaar?Neen lezer, toch niet zo onschuldig,als ge oppervlakkig weldenken zoudt. Achter die zogenaamde„plechtigheid", verbonden aan hetlossen van het laatste stuk der lading,stak heel wat anders dan een onschuldiggrapje. Daaraan toch lagniet anders dan diefstal tengrondslag.De gehele vertoning had ten doel, zoveeltin als maar mogelijk was, rondomhet lichaam van den arbeider tebinden, die voor het betrokken schip•als koning zou fungeren. De kranjangsof matten, welke om het lijf geslagenwerden, moesten het gekaaptetin voor ongewenste blikken verbergen.Die aardigheid van de aangeplaktebaard was een slim bedachtetruc, om temeer de schijn te wekken,alsof er slechts sprake was van een„vertoning". Dat de „koning" (de tiridief)zich uit het ruim liet hijsen,had ook alweer een goede reden. Erwerd n.l. soms wel een hoeveelheidvan 160 a 170 kilo op die wijze aande lading ontfutseld, zowel uit groteals kleine stukken bestaande. Eendergelijke vracht maakte het den„koning" ondoenlijk, tegen de ladderuit het ruim naar het dek te klimmen,zodat het wél zo practisch was ; zichte laten ophijsen. En dat de overigelossers zich, 'zodra de man, die hettin bij zich droeg, op het dek wasaangeland, dicht om hun kameraadverdrongen en luid een „hoera voorden koning" aanhieven-, had — zoalsde lezer-nu wel begrijpen kan — tendoel, te voorkomen, dat kapitein ofstuurman eens te dicht in de nabijheidvan den „koning" zouden komen,waardoor gevaar zou kunnen ontstaanvoor ontdekking van de tin-diefstal.Zoals men ziet, werd we,l met overlegte werk kegaan.Niet zodra was de „koning" onderveel hoera's op het dek verschenen,of de „zwaarbeladene" werd, steedsdichter omstuwd door degenen, die inhet complot waren, naar de dichtstbijzijndekroeg nabij de haven gebracht.Dit „brengen" was natuurlijkvrijwel synoniem met „dragen". Hadmen de tapperij of het cafétje bereikt,dan zorgde men er eerst voor,dat er geen ongewenste blikken in denabijheid waren, en dan ... werdendoor den „koning" de matten, welksr"hij zogenaamd als „versiering" gedragenhad, zorgvuldig uitgeschud. Doordit matschudden kwam de gehele hoeveelheidtin, welke aan de lading ontvreemdwas, weer te voorschijn enwerd op de grond uitgespreid. Allendie, zij het dan ook op meer middellijkewijze deelgenomen hadden aanhet „binnenhalen van de oogst",moesten vanzelfsprekend hun deel vande buit hebben, en waar dat delenbovendien plaats vond onder het naarbinnen slaan van de nodige drank,behoeft het wel geen nader betoog 1 »dat onenigheden over de verdelingschering en inslag waren.Hieruit blijkt dus, dat het schuddenvan de mat, de matsehudding, de oor^zaak werd van onenigheid. Zoals menweet, is. men in latere jaren het woord„matsehudding" van lieverlede gaanvereenzelvigen met de onenigheidzelve, zodat de uitdrukking ontstond„Maak geen matsehudding", wanneermen te kennen wilde geven, dat etniet getwist moest worden:ft'Twee sleutels ... en toch... verschillend I Twee tabletjes.ook verschillend. Maar AspirJnherkent U steeds aan het Bayerkruis.Aspirin helpt voortreffelijkbij verkoudheid, rheumatiek engriep en is volkomen onschadelijk.VIS R l ES l NBuisje a 20 tabletten 55 et.Zakje a 2 tabletten 7Ik maak gratis een jurkjeIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIU 11111 "!C en jeugdige lezeres van „Arbeid" schrijft:~ „Ik zit in moeilijkheden. Zou een der lezeressen van Arbeid mij misschienkunnen helpen? Ik ben n.l. op de Huishoudschool en nu moet, ik een jurkje maken voor een meisje van 4 tot 10 a 11 jaar. Daar izelf geen zusje heb. is er misschien een lezeres, voor wie ik dit jurkje(geheel gratis) zou kunnen maken. Ze zou mij dan geld voor stof snde punten kunnen sturen. Als zij zelf stof heeft, is dit natuurlijk ookgoed. Het jurkje mag ook ,uit een oude japon of iets dergelijks wordengemaakt. Er is echter wel haast bij".Wie van onze lezeressen wil dit meisje helpen?- Als zij zelf niet veeltijd hebben, is het een prachtige gelegenheid haar kleine meid aaneen nieuwe jurk te helpen.Wij vinden het van de 17-jarige Miep een reuze-idee om een lezeresvan „Arbeid" van dienst te willen zijn. Wij hopen, dat nog vele leerlingenvan de huishoudschool dit goede voorbeeld zullen volgen. nAanvragen zo spoedig mogelijk te zenden aan de redactie van „Arbeid ,Postbus 100. >*c.sterdam (C.). Wij zullen dan voor spoerr«e doorzending

esdat is de raad die Uw jongen vergezeltals hij naar school gaat, omdat U weetdat de toekomst hooge eischen zalstellen a-an vlijt en plichtsbetrachting,maar dat zij ook eerlijke kansen zalbieden aan ieder die werken wil enzijn „best doet". - Bespreek eens metonzen agent op welke manieren eenverzekering bij „De Centrale" - demaatschappij voor werkend Nederland,U helpen kan de geldelijke zorgen tevereenvoudigen die komen, als Uwjongen graag door zou willen leeren.Stel het niet langer uit - Vandaag inplaatsvan morgen,,jpaart U geld en zprgen.OP TIJD VOORKOMT SPIJT.SolideNTRALE"CoulantVERZEKERT WERKEND NEDERLANDDE CENTRALE ARBEIDERS-LEVENSVERZEKERING RUNSTRAAT 28 DEN HAAG11

VOOR DE VROUWAls de melkboer is geweestNog steeds schijnen zeer veel huisvrouwenlast te hebben met hetkoken van z.g. taptemelk, zo schrijftons een lezer uit A. Meestal, aldus debriefschrijver, brandt zij zodanig aan,dat we haar moeten weggooien, Ookde pap, die er mee is bereid, is doorde aangebrande taptemelk dikwijlsgrondig bedorven.Door in de te gebruiken pap eenbodempje water (ong. een halve c.m.)aan de kook te brengen, waarna demelk in de pan wordt gedaan, voorkomtmen beslist het aanbranden.Het kokende water moet natuurlijk inde pan blijven.Zelfs met het koken van maïzena ofcustard heeft mijn vrouw niet deminste last.Ook ons bereiken nog geregeld klachtenover het aanbranden van taptsmelk.Dit is geen wonder. Taptemelkbevat geen vet en daardoor blijven deeiwit- en melksuikerdeeltjes aan debodem van de pan vastkleven. Zokomt het. dat taptemelk zo gemakkelijkaanbra dt.Er zijn echter ^le manieren om hetaanbranden van deze ondermelk tevoorkomen. Men kan bijvoorbeeld debodem, van de pan mej; een boterpapiertjeinwrijven. Door het vet, dataldus op de bodem wordt gesmeerd,zal de melk niet zo spoedig aanbranden.Voor houders van melkkaarten is ernog een andere manier. Zij kunffeneerst een bodempje volle melk in depan doen en daar dan de taptemelkop gieten. Ook worden er wel eensglazen stuiters in de pan gedaan.Al deze middeltjes helpen echterniets, als de l :dem van de pan tedun is. In een pan met dunne bodembrandt zelfs de volle melk aan. Vóóralles moet men er dus voor zorgen'een pan met een behoorlijke gavebodem uit te zoeken.Het is van belang de taptemelk tekoken, zodra men ze van den melkboerheeft ontvangen. Om taptemfelkte verkrijgen, moet de volle melk eenuitgebreide bewerking ondergaan. Zeis dus al niet 'vers meer als ze bij denmelkboer komt — laat staan, als zenog onder de klanten mo"et wordengedistribueerd. Het is mede van hè-,lang de melk, óók nu het kouderwordt, direct na het koken af te koelenen haar op een koele'plaats wsgte zetten. In geen geval mag de melkworden bewaard in een ruimte, waarwordt gestookt.Een huismoeder schrijft ons het volgende:„Ik heb drie kinderen, waar ik melkkaartenVCQF heb. Ze lusten echtergeen van allen melk. Ik heb nog nooittaptemelk gebruikt en heb er ook.nunog een idee tegen.Daar mijn kinderen toch geen melkdrinken, gebruik ik dei volle melk voormijn gezin. Nu wordt mij verteld, datik op die manier mijn kinderen tekortdoe. Is dat werkelijk zo?"Ja. „men" heeft in dit geval gelijk.Kinderen krijgen de volle melk toegewezei},1 omdat er in deze melk bijnaalle voedingsstoffep zitten, welke onslichaam nodig heeft. Lusten de Jtinderengeen melk, probeer het c'.aneens door een schepje suiker in demelk te doen. Doorgaans vinden kinderendat veel lekkerder. Bovendienis het heel wat gezonder . oor hen danhet thee- of koffiesurrogaat, dat zeanders wellicht zouden drinken.Willen dé kinderen ook geen zoetemelk drinken, kook hun pap danapart in volle melk of verwerk de%melk door hun euën. Daartoe kanmen het eten het beste „prakken".Heus, het is werkelijk nodig, dat dekleintjes zélf hun melkrantsoen gebruiken!Laat daarom niets onbeproefd om hetmelkrantsoen bij de kinderen „binnente smokkelen".Het vooroordeel tegen de taptemelk isgeheel verkeéfd. In taptemelk zit nogwel degelijk voedingswaarde. Weliswaarontbreekt het vet, tengevolgewaarvan ook de vitaminen A en Dontbreken, maar het eiwitgehalte isnog zó hoog, dat taptemelk als eenvoortreffelijk vervangingsmiddel voorvlees kan worden beschouwd. Eenhalve liter taptemeik bevat bijnaevenveel eiwit als 100 gram vlees.Ook de voor de ir standhouding vanons lichaam zo nodige kalk- en fosforstoffenzitten nog in taptemelk.Het- gebruik van ondermelk is derhalvezeker aan te bevelen. Het zouidom zijn, nu er ~een volle melk meervoor volwassenen te krijgen is, na' maar helemaal geen melk te sebruiken.De veel gevraagdeaardappelcakeHet doet mij altijd veel genoegen, alsbrieven van 0 lezeressen mij brengentot de keus van een bepaald onderwerp:ik weet dan zeker, dat-ik eenantwoord geef op vr,agen, die bij dehuisvrouwen zelf zijn opgekomen endie dus haar belangstelling trekken.Op het ogenblik schijnt in hetbrandpunt van veler belangstelling de„aardappelcake" of het „aardappelbrood"te staan. Geen wonder, nu derantsoenering ons wat meer aardappelenbrengt en we daarmee graag,het ingekrompen broodrantsoen aanvullen— liefst op een wijze, die invorm weinig van het brood afwijkt.Werkelijk echt broodbakken van aardappelenis niet mogelijk: het meel uitde aardappel bezit niet de taaiheidvan het korenmeel en is daarom nietgeschikt om deeg te vormen, dat rijzenkan. Ons gebak zal dus uitwendig welop brood kunnen lijken, maar het zalbinnenin er geheel- anders uitzien:minder poreus, vaster en gladder. Bat.is echter geen bezwaar -r- als het maarsmaakt!!Een kleine hoeveelheid bloem, maïzenaof havermout moeten we aan hetaardappeldeeg altijd wel toevoegen,anders vertoont het gebak te weinigsamenhang, nu we de-eieren missenom dit gebrek te verhelpen; véél behoefthet echter niet te zijn. Ook watsuiker is voor onze aardappelcakemeestal nodig. Dat hangt enigszinsvan*het gebruik af: een aardappelgebak,dat de rol van cake moet vervullen,kan natuurlijk de zoete smaak nietmissen; wordt daarentegen het gebakwerkelijk in de plaats van brood gegeven,dan houden we het neutraalvan smaak. In het eerste geval doethet dienst als een voedzame tractatie,b.v. op Zon- en feestdagen; in hettweede geval springt het in voor hettekort aan brood en kan het — preciesals een snee brpod — belegd wordenmet wat geraspte kaas of besmeerdmet wat jam of wat stroop.. watniet zeggen wil, dat het zonder dietoevoeging óók niet zou smaken!Of het bakken in onze tijd van brandstofrantsoeneringgeen bezwaren metzicrl brengt?Wie in het bezit is van een kolenfornuisjemet oven, zal er in dit gevalhet best aan toe zijn; immers, terwijlbovenop het eten wordt gekookt, kanzonder extra-verbruik van brandstofin de oven de cake worden gebakken.Wie alleen over gas beschikt, kan metgebruik van de spaarbrander echterook heel goed haar doel bereiken, zon^der haar rantsoen té boven te ,gaan.Zij doet dan eenvoudig haar deeg ineen met wat vet of boter ingesmeerd(Ingezonden mededeling.)Dit hoestsiroop-receptjebespaart U geldEen kwart-liter komt U slechtsop 76 centL)e - beste en . roordeeligstemanier omvan Uw noest en verkoudheidal te Komen,is dit heel eenvoudigemiddeltje, dat U teltthuis kunt Klaarmaken:. Los in ueukwart liter heet watereen eetlepel suiker op.Voeg hierbij den Innoudvan een 30-gramsneschje Vervus i dubbel geconcentreerdi. dat O bij eiken apotheker ol dro-?ist tegen den vastgestelden prijs van6 cent kunt verkrijgen Even goed- doorroerentot alles opgelost Is Dosis: volwassenen:een ee/lepel: Kinderen van 8 tot 12Jaar: e»n dessertlepel: 3 tot 8 Jaar: eentheelepel- (Na de drie voornaamste" maaltijdenen vóór het naar bed gaan).Probeer het vandaag nog en bewaar dnrecept goed.braadpannetje, zet dit dichtgedekt opde spaarbrander en bakt de cake gaar,eerst -Ja} uur aan de onderkant,daarna de cake voorzichtig omkerenen nog ongeveer dezelfde tijd aan deandere kant. Dat omkeren moet zógaan, dat het dan nog enigszinsslappe gebak niet breekt; het voorzichtigstdoet u het, door op de cake eenmet wat boter ingewreven — preciespassend'— deksel te leggen, dan vlughet pannetje om te keren en de cakeweer van het deksel in de pan telaten glijden.Een flinke cake maakt u van: l kg.gekookte aardappelen (pl.m. 12 middelmatiggrote aardappelen); 50 -gr-(i ons of een niet-te groot theekopje)bloem; 50 gr. (i ons of een niet tegroot theekopje) havermout; 75 gr.(3 ons of 5 afgestfeken"> eetlepels)suiker; 2 pakjes vanillesuiker.Maak de gekookte aardappelen goedfijn; roer er al de verdere benodigdhedendoor en werk alles flink doorelkaar tot een stevig deeg. Smeer eenbraadpannetje langs de gehele binnenkantin met wat gesmolten boterof vet, leg er het deeg als een enigszinsplatgeslagen bal in en zet de pan(met deksel!) op* de spaarbrandervan hét gasstel of op een ander matigvuurtje. Laat de koek eeri goed halfuur rustig liggen, keer hem dan omen reken dezelfde tijd voor het gaarworden van de tweede kant (zonderdeksel)-. Laat het gebak. even in depan bekoelen, keer het om op eenbord en laat het door én door koudworden; het kan dan gemakkelijk inplakken worden gesneden,'t Is een kleine moeite om van dezezoete tractatie' een hartig gebak temaken, dat meer de taak van het ge-"wone brood overneemt. We laten dande suiker en de vanillesuiker in hetdeeg vervallen en mengen in plaatsdaarvan er wat zout door. Heel lekkersmaakt in dat geval ook een frjn--geraspt uitje en wat fijngesnedenpeterselie, als men wat variatie wilaanbrengen; een korstje kaas, datzich niet meer leent om gesneden teworden, kan geraspt door het deegworden geroerd en geeft dan het gebakeen pittig smaakje.Oplossing puzzle: Onhandige huisvrouwWat een berg brieven hadden wij weer door te werken! Grotebrieven, liefst met drie tot vier kantjes volgeschreven, warengeen zeldzaamheid Het was een heel karwei, maar we hebben het metveel animo gedaan, omdat het ons zeer veel genoegen deed, dat deprijsvraag „De onhandige huisvrouw" zo'n enorme belangstelling had.„Ik vind het idee van die kleine examentjes voor de huisvrouw nuttig.en goed, want wij begaan zo ongemerkt toch heel wat fouten, die weeigenlijk pas zien, als we er op attent worden gemaakt. Vol belangstellingzie ik dan ook de volgende opgave 1 tegemoet", aldws schrijft onseen lezeres. ~Zij heeft groot gelijk. Er worden inderdaad heel wat fouten gemaakt.Door juist in deze tijd op zulke kleinigheden te letten, bereiken we. datdie fouten later niet meer worden gemaakt.De prijs van ƒ2.50 werd na loting toegewezen aan mevr. J. A. G. Taffijn—Richardoon,Soembastraat 85, Lelden. Haar antwoord-op-rijmlaten wij hieronder volgen:.Is 't strijken, zuigen of schemeren gedaan,let dan op onderstaand vermaan:trek een stekker nooit uit aan de draad,omdat dan kortsluiting ontstaat.Maar grijp steeds juist de scekker vast,dat spaart veel ergernis en last.Mej. Pera, Fuchsiastraat 5, Groningen, en mevr. J. Elzinga—Bouma,Lekkumusstraat 16, Leeuwarden kregen ieder /1.00 toegewezen. De prijzenzullen in de loop van deze week aan rechthebbenden worden toegezonden.Hier volgt de nieuwe opgave: (Foto A.p.-Breijer)Inzendingen op .deze. niéuwe puzzle moeten uiterlijk op 14 Novemberin ons bezit zijn. Adresseren aan: Redactie „Arbeid", Postbus 100,Amsterdam. Op de enveloppe duidelijk vermelden: Prijsvraag: „Onhandigehuisvrouw".

De stijfwasGOED WASSEN lk /Sommig wasgoed wordt gestevenom het wat steviger te doenschijnen of om het langer schoon tehouden. Ook wel om het vorm englans te geven zoals bij boorden enmafachetten of om 't apprêt (pap) datbij het wassen verloren ging, weer'aante vullen.Wanneer we een stof stijven, dan vullende openingen tussen en in deweefseldraden met stijfsel. Zo'n stoflaat de lichaamswarmte gemakkelijkdoor naar buiten, houdt ons dus nietwarm. Een gesteven stof neemt moeilijkvocht op; een gesteven kledingstukals eerste huidbedekking gedragen,neemt dus ook het transpiratievochtvan de huid niet op. Daaromstijven we onderkleding nooit, ze TOUonze huid in hare werking belemmeren.Evenmin . nachtjaponnen enPyama's.Wasstukken, die bestemd zijn vochtop te nemen als droogdoeken, theedoeken,"servetten, baddoeken, zakdoekenevenmin. pBeddegoed (lakens,slopen) dat eveneens de lichaamsuitwasemingmoet kunnen opnemen,, behoortniet gesteven te worden.Linnen tafelgoed ontneemt men het„voorname" uiterlijk door stijven.Katoenen tafellakens stijft men wel- 'eens omdat ze zo slap zijn en daardoorgauw vuil worden. Beter zou men doenof een mindere kwaliteit linnen, halflinnen of zwaar katoenen tafellakensaan te schaffen. Van huishoudgoedWorden alleen gordijnen, spreien enkleedjes gesteven.Voor het stijven wordt gewoonlijkstijfsel gebruikt. Daaronder verstaan •K -we het zetmeel van rijst, tarwe, maïsof aardappelen. De leek kan dus ophet oog niet onderscheiden met welkestijfselsoort hij te doen heeft; dat isalleen onder microscoop vast te, stellen.De beste stijfsel is rijststijfsel. Dezesoort zetmeel heeft de kleinste korrel,kan dus goed tussen en in de weefseldradenopgenomen worden. Bij de anderezetmeelsoorten lukt dat veel min-, der omdat de korrels groter zijn, riievan aardappelmeel zijn zelfs zeergroot. Bij deze soorten dringt de stijfselalleen maar tussen de weefseldraden.Een schort, met b.v. maïsstijfselgesteven, is na enig dragen,spoedig slap, terwijl de in rijststijfsel ,gesteven schort veel langer schoonblijft. Van deze stijfsel kan men danook wat minder gebruiken. Rijststijfselis de duurste stijfsel, ze wordt ver-Pakt verkocht.De maïsstijfsel werd vóór 1940 hetmeest vervaardigd. Ze kwam in grotebrokken, kleine brokken en in zuiltjesin de handel en is veel goedkoper danrijststijfsel. Voor boorden, manchettenen fronts van overhemden wordtglansstijfsel gebruikt, die uit gemalenrijststijfsel, borax en een glansmiddelbestaat. Ze wordt in doosjes van ruimeen ons verkocht. Ze zijn duur maargemakkelijk in het gebruik. Veel goedkoperkan men zelf een goede gla^lsstijfselmaken van 7 kopjes water, 100gram rijststijfsel, 15 gram borax eneen eetlepel glycerine (de glycerinekan vervangen worden door wat geschraptkaarsvet). Van die 7 kopjes- Water wordt een half kopje afgenomenen aan de kook gebracht. Hierin wordtde borax opgelost. Deze oplossing kaae erst na afkoeling bij de aangemengdestijfsel gevoegd worden. Tot sloïWordt glycerine of kaarsvet bij' destijfsel gedaan. Deze stijfsel wordt' dus koud en niet gekookt gebruikt. Naenige uren staan, bezinkt de stijfsel;vóór het gebruik moet men ze danVan de bodem losmaken en opnieuwomroeren. Heeft de stijfsel enige dagengestaan, dan gieten we het bovenstaandewater in een kom en voegenPrecies even veel schoon koud water .*oe.' Zie dan echter toe of de stijfselbedorven is (nare reuk).kan „rauw" en gekookt ge-.bruikt worden. In 't eerste geval wordtde benodigde stijfsel mét koud wateraangemengd tot een dunne melkachtigevloeistof verkregen is. Door toevoegingvan wat kaarsvet of glycerine(een eetlepel per L.) glijdt het ijzergemakkelijker over het stijf goed. Voordunne kleedjes rekent men 15 gram =li afgestreken eetlepel per L. Doordathet ene weefsel meer stijfsel opneermdan het andere, doet men goed eenpuntje van. het stuk te stijven en evendroog te strijken om de stijfte te controleren.Eventueel kan men danmeer stijfsel of wanneer het proefstukjete stijf is meer water toevoegen.„Rauw" gesteven wasgoed moet nastijven dadelijk met een flink warmijzer drooggestreken worden. Wil men'van mooi strijkwerk verzekerd zijn,wrijf de stijfsel dan flink door «'t*wasgoed, leg het daarna op de strijkplank,veeg het aan beide kanten flinkmet een even vochtig doekje af endaarna met een droog doekje. Opdeze wijze wordt alle stijfsel, die opde stof zit verwijderd en voorkomtmen vastplakken aan het ijzer envlekken op het goed.•Het wasgoed heeft van „rauw" stijvenmeer te lijden dan van stijven in „ge*-kookte stijfsel". Wanneer we de stijfselkoken, dan barsten de wandjes vande stijfselkorrels en krijgt de stijfselpapeen glazig aanzien. Bij „rauw"stijven moet de stijfsel in het wasgoeddoor de hitte van het ijzer gaar gemaaktworden. Daarbij worden deweefseldraden wat uiteengerukt, vandaarde eerdere slijtage.Doordat boorden en manchetten zeerstijf moeten zijn, is een grote hoeveelheidstijfsel nodig (soms meer dan100 gram per L.), die onmogelijk als„gekookte" stijfsel in het goed verwerktkan worden.Bij het strijken en glanzen van boordenen manchetten bedenke men, datlinnen veel meer glans en een mooiereglans geeft dan de goedkopere katoenenboorden.Een volgende maal iets over het stijvenin gekookte stijfsel en het gebruikvan andere stijf middelen.J.C.Nadruk verboden.Wij maken een jongensslobpakp verzoek van een onzer lezeressenplaatsen we hier het patroonOvan een jongensslobpak. Dit pak kanechter ook heel goed voor meisjesworden gebruikt. De sluiting van hetjasje wordt dan echter rechts overlinks gemaakt.Zo'n pak zit 's winters heerlijk warm.Van breien zal nu zoveel niet meerkomen, omdat de wol schaars enduur is.De broekspijpen kunnen met een ritssluitingworden dichtgemaakt. Hoewelmet deze sluiting het pakje weliets duurder komt, i§ ze veel gemakkelijkerdan de „ouderwetse" knoopen-knoopsgat-sluiting.De vliegerskap vinden de meeste kinderenprachtig; deze muts zit bovendienook lekker warm.Maken we dit pakje voor meisjes, dankan er ook heel goed het hoedje bijworden gedragen, dat bij het meisjesgarnituurtjein „Arbeid" no. 37 wasafgebeeld.De hier aangegeven maten 2ijn bedoeld-vooreen ongeveer driejarigenpeuter.Het schetsje laat zien, hoe hetpatroon op de stof kan worden gelegd.Fig. 1. Achterkant-van de broek. Fig.2. Voorkant van de broek. Fig. 3.Voorkant jasje. Fig. 4. Achterkantjasje. Fig. 5. Bovenstuk]e voorkant.Fig. 6. Bovenstuk achterkant. Fig. 7.Bovenmouw. Fig. 8. Ondermouw. Fig.9. Kragen^ Fig. 10. Zakken. Fig. 11.Achterkant muts met oorkleppen.Fig. 12. Vijf punten voor de bol. Fig.13. Opslag aan de voorkant»Waar het rugstuk en de opslag zijnopgespeld, kan enkele stof worden genomen.Van de andere lap komt eenkraag (zie schets). Het hoogste puntvan de mouw komt op de schouder.De voornaad .van de mouw moet3 cm* vóór de zijnaad van het jasjeworden gemaakt. Naden en zomenmoeten bij het patroon worden aangeknipt.Het patroon van dit 'pakje kan £ƒ0.60 (liefst in postzegels van H, 2J,5 of 7i et.) bij de redactie van „Arbeid",postbus 100, Amsterdam (C.),worden besteld. Op de enveloppe ver-. melde men: patroon slobpak.13

van Oom NiekM'n beste neven en nichten.Het is In het leven soms, van grootbelang, dadelijk te weten, welke houdingje bij een bepaalde gebeurtenismoet aanemeh. De grote mensen noemendat: de wijze van reageren. Alsjeblieft:heelt die oom Niek dat eenseven deftig en plechtig gezegd?Wacht even — lees nog een paarregels verder, want ik denk er nietaan, voor jullie een halfwetenschappelijkevoordracht te gaan houden.Ik zal wel wijzer zijn!Een houding aannemen... Ik herinnerme, dat ik, als Jongmens, eens heeldeftig liep te wandelen. Wij jongeren,vonden het toen nodig, .een wandelstokmee te dragen en we zwaaidenmet zo'n stok alsof de hele wereldvan ons was. Dat gevoel heb JeWie de schoen past trekke hem aan.wel eens, als" je nog zo'n piepjonge,eigenwijze blaag bent. ik had eenpracht van een wandelstok, een stokwaar ik' bijzonder trots op was. Hetwas er een met een gebogen haak enaan het eind van die haak was eenpracht van een leeuwenbek bevestigd.Ik stapte dan als een pauw enzwaaide met de wandelstok, totdat...die prachtige leeuwenbek plotselingvan de stok af viel en als een doodgewonesteen over de straatstenen rolde.Ik zag alle mensen om mij heenheel erg lachen — je kon zo echtzien dat ze dachten: lekker, net goedvoor dat aapje met z'n stokje. Toennam ik m'n houding aan: ik... lachteook, bukte me snel om m'n leeuwenkopop te rapen en in m'n zak testoppen en... deed net of er nietswas gebeurd. Maar ik denk niet, datik dadelijk daarna nog zo gewichtigmet m'n wandelstok liep te zwaaien.Een ander geval: dat is al in de. vorige oorlog gebeurd, toen er ookeen geweldige schaarste aan tabakwas. Oom.Niek begon toen net zo'nbeetje'te roken —r tussen twee haakjes:als m'n neven slim zijn, beginnenze er nooit mee, dan hoeven zedie . gewoonte later ook niet af teleren en... ze missen er niets aan —ik zei dan, ik begon, met roken en ikhad een pracht van een tabakzakje.Ik zie het ding nog voor me: het waseen zeemieren buideltje, dat met eenkoordje kon worden dichtgetrokken.Nu liep ik eens op straat een nieuwepijp te stoppen, toen er een man naarme toe kwam, die zei: Ach meneer,neemt u me niet kwalijk — ik ziedaar, dat u tabak heeft en nu wouik u vragen... hééft u misschien eenpaar blaadjes voor nie...'voor m'nholle kies? ...Ik heb toch zo'n kiespijn!"Ik voelde me gestreeld doof die aanspraak:meneer en met een gul gebaarbood ik dien man m'n buideltje14VOOR DE JEUGDaan. Als iemand kiespijn heeft en jekan hem met zoo'n kleinigheid helpen,dan moet je dat niet laten —ook al hebben ze je niet met meneer• aangesproken.Hi} nam m'n tabakzak evenwel nietaan, doch... deed zelf een greep. Endie greep was zó' geweldig, dat m'nhele halve onsje zowat in z'n groteknuist verdween en ik niet kon nalatente zeggen: „Die holle kies van jouschijnt nogal groot te zijn." Nauwelijkshad ik die opmerking gemaaktof dé man gaf het zakje een duwen... maakte dat-ie wegkwam. Hij'liep zo hard, dat ik hem met geenmogelijkheid meer kon inhalen, omhem te vertellen, dat ik het heus nietzo vreselijk vond, dat hij wel wat ergonbescheiden was geweest. Als-ietrouwens had opgekeken, zou hij hebbengezien, dat ik .stond te schaterenvan het lachen.Aan het bovenomschreven gevalmoest ik denken, toen ik dezer dagenIn een . tabakswinkel op mijn beurtstond te vrachten. Misschien zullenjullie van j"e vader ,of van een ouderenbroer al eens hebben gehoord, dater niet bepaald volop tabak te koopIs. „Ik 'kom even het pakje tabak halen,dat uw man mij heeft beloofd",zei de meneer, die vóór me was.Ik dacht niet anders, of de winkeliersterzou nu wel even bukken om hetgevraagde, natuurlijk op zij gelegdepakje tabak onder de toonbank vandaante geven. Dat deed die dame echterniet. Ze keek m'n voorganger metgrote ogen aan en vroeg verwonderd:„Het pakje tabak, dat mijn man uheeft beloofd,?"„Jawel — vanochtend", zei de meneer.„Weet u dat zeker?"„Heel zeker", was het antwoord.De winkelierstej was -vuurrood gewordenen ik schrok er óók van toenze zei: „Ik weet heel zeker, meneer,dat mijn man u geen tabak heeft beloofd...M'n man is al mee'r dan achtjaar geleden overleden."Lieve deugd... .wat die meneer eenfiguur sloeg. Hij wist zich helemaalgeen houding te geven — hij deedniet, zoals de man van mijn tabaksbuideltje,jaren geleden — hij ginger niet vlug van door, maar hij stameldewat van de moeilijkheid, omaan tabak te komen. — hij had heterover, dat hij een trucje had verzonnen,maar hij ging als 'een honddie een pak slaag had gekregen dewinkel uit, toen de winkelierster hemhad verzocht, maar liever heen tegaan, omdat zij dergelijke manierenoneerlijk vond. En ik vind, dat diedame daar groot gelijk in haft. Nee.hoor, dan kan je maar beter een zil-Oost-West, thuis best.veren leeuwenbek van je wandelstokop straat verliezen! Die meneer hadeen lelijke fout begaan: met liegen enbedriegen zal niemand het ver brengen.Een leugen — ook een leugentjeom best wil — komt altijd uit.'Zo ben ik ervan overtuigd, dat hetleugentje, dat ik voor jullie plezierheb verzonnen, óók zal uitkomen 'endat er groot aantal van m'n trouwelezersen lezeressen zullen zeggen:ha-ha! Die oom Niek! Dacht-ie nuheus, dat we die grap niet dóór hadden?Ik zag het dadelijk. .Zoveel tebeter. Maar als je het niet dadelijkmerkte, dan verwacht ik, dat je hetme ook eerlijk schrijft.In het land der blinden is één oogkoning..Mijn vraag is — merk je al, dat weaan de raadsels toe zijn? — wat Isde grote fout in onderstaand verhaal.Je kan het met een paar woordenzeggen. Let op! Hier komt:(Ingezonden mededeling.)rnelOOOOI BACTERIËN . VOORKOM» BESMETTINGAmbtenaren en vast particulier personeeltot maandinkomen ZONDER BORG.Wettelijk tarief. Vlug en. discreet. . i( Inlicht, en afwlkk. monde!, of schrlftel. lUotterrtam-C.: Mauritsweg 45;, Amsterdam-C.: Sarphatistraat 3G; .l 's-Gravenliage: Rivicrvisch markt 4.f en verhaaltje met een f outHet was snikheet in de klas. Alleramen stonden open, maar geenzuchtje kwam er binnen, „'t Wordttijd, dat we zomervacantie . krijgen, -jongens", had meneer Willems, de onderwijzer,des ochtends gezegd. Als dethermometer vanmiddag boven de 80graden^ komt, nemen we vrij. Bij zo'ntemperatuur kunnen we toch nietwerken."Nu waren Jan, Henk en Guus, voor deles begon, het lokaal ingewipt. Zehadden de thermometer van &e muurgenomen en deden nu al hun best,het kwikkolommetje te laten stijgen.' „Ik weet wat", zei Jan, „dom, datwe daar niet eerder aan hebben gedacht.Hij hield de thermorrteter eenpaar minuten boven de brandendekachel en het duurde niet lang ofDE AVONTUREN VAN' KARELTJE KRAANGestrafte nieuwsgierigheid • fen grappige tekenfilm • Beeld Jan LutzRegie en tekst N. J. P. SmithHé een ladder. Die was in jaren niet geveegd.Toch eens even boven kijken. Zie zo da's al weer klaar.A-broe! Wat heb ik nou? Verschrikkelijk!. krek zwarte P iet 'De tr

iLotisico trekt MAANDAG_ _ _iKOOPT TIJDIG UW KANS!BIJ DE BEKENDE10 NOV. • LOTISICO-AGENTSCHAPPENtrokkina wordt gehouden in het openbaar ond. notarieel toez. Lonise de Colignystr. 2 te 's-Grttvenhage. Lijsten zijn enkele dagen na de trekk. b.d. agentschapp. gratis verkrijgb&eze wees bijna honderd graden aan.~~-,.Pds op, Jan! de meester", waarschuwdeHenk, die op de uitkijkstond. Nog net op tijd kon Jan dethermometer op z'n plaats hangen671 toen meneer Willems binnenkwam,Zaten de drie deugnieten met kloppendeharten, maar met dood-onschuldige gezichten weer. op hunWaats.Even later keek meneer Willems opö e thermometer, die langzaam wasteruggelopen, maar toch nog 87 graaanwees.„Het is nog veel wardanvanochtend", zei meneerms. „We gaan naar huis "Zoals het klokje thuis tikt,tik het. nergens.Het tweede raadsel werd opgegevenQ °or Henk de Jong te Scheveningen:met p groei ik in 't Zuiden;met'h sta ik in een korenveld;met k ben ik niet overhaastig;met w kom ik uit een slecht brandendeolielamp.Ik wil het ditmaal hierbij laten. Oplossingenzo spoedig mogelijk, maarin ieder geval vóór 13 November aanOom Niek, Postbus 100, Amsterdam-C.Van m'n spreekwoorden-raadsel hebik veel plezier beleefd. Ik laat deplaatjes nog eens afdrukken, met despreekwoorden,; die werden bedoeld eronder. Nu kan je gemakkelijk controlerenof je alles goed had. De volgordekwam er niet op aan. Een paarnummers waren bij het clicherenweggevallen — dat konden jullie,maar dat kon oom Niek óók niethelpen./De hoofdprijswerd toegekend aan Ad. Versteeg, j.,12 jaar, Van Hoornstraat 58, Hilversum.De Hoofdprijs voor het „vlorjaliejaraadsel— een Floralia is een bloemententoonstelling— werd toegekendaan Dina Boelman, m., 13 jr.,Tunnelstraat no. 9, Sittard.De kleurwedstrijdheeft me weer handen vol werk gegeven.Dat was maar kijken en vergelijken— deze of die... Er warenneven en nichten, die het heel handighadden gedaan en die het oomNiek gemakkelijk hadden gemaakt,door het gekleurde plaatje (de plaatjes)netjes op te plakken en er hunnaam hadden bijgeschreven. Anderenhadden hun schilderijen los bij eenbrief van een broer of zuster ingesloten.Dat betekende dan voor oomNiek: zoek het maar uit.Nu, ik heb het uitgezocht en dehoofdprijs voor het kleuren is toegekendaan Johny van keijen, Vughterdijk57 2e étage, Den Bosch.Ik geef ditmaal een hele serie troostenereprijzen. Jullie moeten voor jezelfmaar uitmaken of je een troostofeen ereprijs hebt gekregen. Daarkomen de gelukkigen: Jansje tenPierik. m., 12 j., Transvaalkade 50 2eét., Amsterdam-O; Henk Roskam, j.,Koninginnestraat 16, Dordrecht.(Henk moet eerst nog z'n leeftijd op^geven en moet ook in z'n brief z'nadres vermelden); Binie de Boer, m.,14 j., Dokter J. ten Brinkstraat 5,Achter de wolken schijnt de. zon.te Appingedam; Johanna Vervoort,Ruysdaelkade 209 3e ét., Amsterdam-Zuid; Dirk Faber, j., 11 j., Zweins no.55 (Fr.); Ubo van der Spoel, A. P.Fokkerstraat 20a, Groningen; E. W. J.de Groot, Dolderseweg 224 A, denDolder;.W. Breton, j., 8 jaar; Gordelweg85, Rotterdam;Mannie Lakmaker,j., 12 jaar, Gaaspstraat 47 Ie ét., Am-Beter hard geblazen, dande mond verbrand.sterdam Z.; Adri Renkema. m., 12 J,Jan Lievenstraat 51, Huizum (Fr.).Ik heb weer heel watBrieven te beantwoordenWie er nog niet bij is komt een volgendekeer aan de beurt.Van Duwke Aaij te „Abbekerk — nus c h r ij f ik de naam goed — kreeg ikeen prachtig verslag van het schoolfeesttoen haar meester jarig was. BedanktDuwke.Cornelis van Eden, Dordrecht moet zélfaan Klaas schrijven.Willy van Zwol, Amsterdam, schreef' meweer zo'n leuke kletsbrief. Vóór tanteCor trouwde was ze ook op een huishoudschoolom lekker koken te leren.- Over dat opsmikkelen van de zelf-gekooktelekkernijen kan tante hele verhalenvertellen. Nu snoept ze niet meer.OOM NIEKPostbus 100Amsterdam C.G. .J. GRAAl'W. Boekhandel, Keizerssr. 168, Amsterdam (C.). Tel. 44505. Postr. 4SUOÖEEN AANBIEDING DIE ALLES OVERTREFT!!«££•«, 6 COMPLETE ROMANSNOG IN MOOIE UITVOERING VOOR SLECHTS f 11.40Bank voor NederEandschen Arbeid....Amsterdam-C. - Keizersgracht ab2 -Te!. 33121 - Tel. adr. ArbeidsbankDeviezenbankRekenmg bij deNeeenandsche BankPostrekeningN o. 4 1 4 7 O OFormaat ± 21 x 154 c.M.BETAALBAAR MET ÉÉN GULDEN PER MAAND OF MEER.Ben B. Lindsey EEN LEVEN VOL GEVAREN ....... 441 blz.Eduard Vete^an DE BLAUWE SIRENE : 331 blz.Georg HermannJETJE GEBERTHENRIETTE JACOBYin één band 597 blz.Mirjam van Waters, BOTSENDE JEUGD285 blz.S. • S. van Dine HET BISSCHOP MYSTERIE . (W èock 0< £fb e m ? ,333 blz.Radclyffe Hall DE ZUIVEREN VAN HARTE ....... 199 blz.ALLE IN KEURIGE BANDEN GEBONDEN.ALS EEN LICHTSTRAAL IN DE DONKERE WINTERAVONDEN!NU 1 het vroeg donker is en er van' uitgaan dikwijls niet zoveel komt als vroeger,liet boeken die onze ware vrienden buiken^een verveling meer. een paar genotvolle uren verschaffen zij ons telkens wanneer•J ze ter hand'nemen.r?w serie bevat niet alleen een paar goede romans en een spannende detectivege^11' maar er zijn ook een paar boeken bij, die U een kijk op het leven zullen;Wr vanzelfsprekend ook op de prijs-en der boeken de tegenwoordige toestandvloed neeft. doet het ons genoegen U deze mooie serie boekwerken te kunnen'oieden tegen een vooroorlogse prijs van slechts ƒ II.40.RRSTELBIL-IET. »Ondfcrgetekende wenst franco te ontvangen van Boekhandel G. .J. GRAAUW,Kei168, A'dam-C.. Tel. 44505. Postgiro 486O5. Gem. Giro 2021,(i PfiJACHTWERKElX f 11.4(1allect e gebonden in keurige banden en wenst het bedrag te betalen in maandelijKseuujnen van 'Vertegenwoordiging van aeBank der Deutschen Arbeit A G., Berlin .Ostdeutsche Privatbank A.G., DanzigWestbank" N.V. (Banque de l'Ouest S.A.). Brussel.ALLE BANKZAKENENSAID hèIpt U tijd, gelden punten besparen!jr- "ssT!Dames en mets/ esmaakt nu thuis zelf uw kledingZendt onderstaande bon en 30 cent postz.(4 x 7è cent of 10 x 3 cents postzegels)"r^""t*****- aan Ênsaid-instituut. Tolsteegsingel 54,^9lli^HHBBKÏ!L Utrecht, en wij zenden U een moo- boek met••^•Bü^B^^^^' 100 maten en modellen en 'n gratis apparaatom U te laten zien, hoe gemakkeli.ik Uspeciale machtiging ' THUIS ZELF alle kleding kunt maken envermakenDeze zegels woroen aan ons Doet de zegels in een envefop mét deze bon,uitbetaald Totaal dus .ie cent f -i-i,* 7P f\o ppn hripfkaart 7naU hii>r-En ueen bon inzenden, doch ° J Pvermeldt ,265" . naast laKt voorbeeld.zBON 265Naam* .Straatnaam: . . . (str no.)V °Uedig adres:15

Het „LACH-CAÖARliT" Komt met eenvrolijke non-stop-revue van cabaret,revue, operette, zang, muziek, dans, enz.,welk programma met recht genoemd is„Hutspot"In de onderstaande plaatsen:Medewerkenden zijn: Jossie Adaina,Karinka Kuster, Bob Bleyenberg, AlliertKlein, Clown Fantasio. Crochet en partnerea net komische vocale en instrumentalekwartet „J)e Zwervers".De toegangsprijs voor al deze voorstellingenbedraagt 60 cent voor georganiseerdenen hun huisgenoten én 8O centvoor ongeorganiseerden, alle rechten inbegrepen:terwül voor werklozen een beperktaantal kaarten a 10 cent ter. beschikkingwordt gesteld. In verband metde beperkte plaatsruimte wordt voorledere plaats hieronder slechts éénfcaartverkoopadres gemeld. Voor deoverige adressen zie men de bekendeaffiches.WERKENDAM VRIJDAG 31 OCTOBERNutsgebouw, aanvang 7.30 n.m. Kaartverkoop:H. C de Haan, Uitbreiding 48en 's avonds aan de zaal.MEUWENÜ1JK-ALMKËRK ZAT. l NOV.Verenigingsgebouw Tavenu, aanv 7.30n.m. Kaartverkoop: P. A. Veraavt, Brederodestraat12, Breda; A. Olieslager,Rijksstraatweg 194, Almkerk en 's avondsaan de 7.aa]In Geertruidenberg en Sprang-Capellekomt een gelijksoortig, enigszins gewijzigdprogramma, n.l een cabaretrevuetje,genaamd „Vrolijkheid inTempo".Dit programma doet voor „Hutspot"zeer zeker niet onder.GEERTRUIDENBERGMAANDAG 3 NOVEMBERCentraal Bioscoop, aanvang 7.30 n.m.Kaartverkoop: A. Bogaarts. Koestraat 92en 's avonds aan de zaal.SPRANG-CAPELLE DINSDAG 4 'NOV.Café Pruissen aanvang 7.30 n.m. Kaartverkoop:M. v. d Schans, Loonschdijk95- en 's avonds aan de zaal ,De tournee „Hutspot" is met de volgendevoorstellingen uitgebreid.AMSTERDAM MAANDAG 3 NOV.Theater Carré, aanvang 7.30 n.m. Kaartverkoop:N. V. V. District Amsterdam,Prins Hendrikkade 49—51, „Vreugde enArbeid", Leidseplein en des avonds aande zaal.HAARLEMDINSDAG 4 NOV.Stadsschouwburg, aanvang 7 30 n m.Kaartverkoop: N.V.V. District Haarlem,Kruisweg 74 en 's avonds aan de zaal.LEIDENWOENSDAG 5 NOV.Stadsgehoorzaal, aanvang 7.30 uur n mKaartverkoop: N.V.V. District Leiden,Herengracht 34 en 's avonds aan de zaal.De toegangsprijs voor werklozen bedraagthier ƒ0.20.BÜLFTDONDERDAG 6 NOV.Stadsdoelen, aanvang 7.30 uur n mKaartverkoop- „Ons Huis'". Oude Delft:'01 en 's avonds aan de zaal.DEN HAAGVRIJDAG 7 NOV.uw Kunsten -en Wetenschappen,aanvang 7.30 uur n.m. Kaartverkoop:N.V.V. District Den Haag, Dr. Kuiperstraat10 en 's avonds aan de zaal.DORDRECHT ZATERDAG 8 NOV.Kunstonin, aanvang 7.30 uur n.m. Kaartverkoop:N.V V. District Dordrecht, Singel162 en Toulonselaan 41 zw. en desavonds aan de zaal.ROTTERDAM ZONDAG 9 NOV.Gebouw Odeon, aanvang 2.15 uur n.m.Kaartverkoop: N.V V. District Rotterdam,'s Gravendijkwal 95 en 's middagsaan de zaal.BREDA MAANDAG 10 NOVEMBERConcordia, aanvang 7.30 uur n.m. Kaartverkoop:N.V.V. District Breda, Vondelstraat46 en 's avonds aan 1 de zaal.De overige plaatsen va u . de/* tourneeworden in het volgende nummer van„Arbeid" bekendgemaakt„Kop omhoog"Humoristisch Klemkunst-allerieio.l.v. Theo BouwmeesterMedewerkenden: HANS SNEL, de bekenderadio-conferencier: CARLA DIANA,muzikale virtuoze: BOB STEFFIN,Neêrlands messt humoristische goochelaar:CAROL1 en ZOON NICO DEVREEDE. Neêrlands beste handschaduwbeeldenkunstenaar:NICOLINE.De toegangsprijs voor al deze voorstellingenbedraagt ƒ 0.35 voor georganiseerdenen hulsgenoten en ƒ 0.50 voor ongeorganiseerden,alle rechten inbegrepen,terwijl voor werklozen een beperktaantal kaarten a ƒ 0.10 ter beschikkingwordt gesteldIn verband met de beperkte plaatsruimtewordt voor ledere plaat», slechts éénkaartverkoopadres vermeld, voor deoverige adressen zie men de bekendeaffichesHOOGEVEEN VRIJDAG 31 OCTOBERHotel Mulder aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: A. Snijder, 31e. Wijk 8Hollandsevekt en s avonds aan de zaal.ËMMEN ZATERDAG l NOVEMBERConcertzaal Groothuls, aanvang 7.30 uurn.m. Kaartverkoop: N.V.V. District Enarnen,Kerkhoflaan 7 en 's avonds aan dezaal.STADSKANAAL ZONDAG Ü NOV.Prascatl, aanvang 7.3O uur n.m. Kaartverkoop:P Koning, Semsstraat H 18 en's avonds aan de zaal.ANNEN MAANDAG 3 NOVEMBERCafé van Rem, aanvang 7.30 uur n.mKaartverkoop: R. de Jonge. Annen C.246 A. en 's avonds aan de zaalVEENDAM DINSDAG 4 NOVEMBEKConcertzaal Parkzicht, aanvang 7.3O uurn.m. Kaartverkoop: P. Gruppelaar, WesterdiepD 240 en 's avonds aan de zaal.HOOGEZAND WOENSDAG 5 NOV.Hotel Paber, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: J. Klok, Nieuweweg 61 en's avonds aan de aaal.APPINGEDAM DONDERDAG G NOV.Hotel Kraaima, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: J. Scheltens, Broerstraat15 en 's avonds aan de zaalUOLWERD VRIJDAG 7 NOVEMBER..Ons Huis", aanvang 6.3O uur n.m.Kaartverkoop: G. Egas, Schoolstraat 303en 's avonds aan de zaalHARL1NGEN ZATERDAG- 8 NOV.Schouwburg, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: J. K. Bakker. Midlumerweg19 en 's avonds aan de zaal.DRACHTENZONDAG 9 NOV.De Phoenix, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: N.V.V. District Drachten,Noorderbuurt 44 en des avonds aan dezaal.GORKEDIJK MAANDAG 10 NOV.Hotel Sytsema, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Hotel Sytsema.ToneelvoorstellingenHet Volksioneel o.l.v. Bart Elfring voertop ,,De ridder van de kousenbahd", eendolle klucht in drie bedrijven van HenkBakker, regie Jan Boezer.Medewerkenden zijn: Bart Elfrins;: BeppieKila; Jan Boezer; Tonny Verwey;Wim Faassen; Lotte Alex; Riek Berkhouten Albert van Vegte.De toegangsprijs voor al -deze voorstellingenbedraagt: ƒ0.50 voor georganiseerdenen hun huisgenoten en ƒ 0.60voor ongeorganiseerden alle rechteninbegrepen; terwijl voor werklozen eenbeperkt aantal kaarten a ƒ010 ter beschikkingis. In verband met de beperkteplaatsruimte wordt voor iedereplaats slechts één kaartverkoopadresvermeld; voor de overige adressen ziemen de bekende affiches. ,ALKMAARZONDAG 2 NOV.Gulden Vlies, aanvang 7.3O uur n.m.Kaartverkoop: H. Habiecht, Rochdalestraat11 en 's avonds aan de Zaal.HOORNMAANDAG 3 NOV.Wilson Theater, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: B. Kluft, Veenenlaan 245en 's avonds aan de zaal.ENKHUIZENDINSDAG 4 NOV.Munt Bioscoop, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: W. v. d. Braber, Driebanen 43 en 's avonds aan de zaal.SNEERWOENSDAG 5 NOV.De Harmonie, aanvang 7.3O uur n.m.Kaartverkoop: H. Huisman, Stationsstraat28 en 's avonds aan de zaal.FRANEKER DONDERDAG 6 NOV.De Koornbeurs, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: J. P. Zondervan, Westvliet40 en 's avonds aan de zaal.HEERENVEEN ' VRIJDAG 7 NOV.Het Posthuis, aanvang 7.30 uur < n.m.Kaartverkoop: N.V.V. District Heerenveen,Dracht 23 en 's avonds aan dezaal.MEPPELZATERDAG 8 NOV.Ogtrop, aanvang 7.80 uur n.m. Kaartverkoop:N.V.V. District Meppel, Maatkadel en 's avonds aan de zaal.APELDOORN MAANDAG 10 NOV.Tivoll, aanvang 7.30 uur n.m. Kaartverkoop:N.V.V. District Apeldoorn,Hoofdstraat 178 en 's avonds aan dezaal.De overige plaatsen van deze tourneeworden in het volgende nummer van„Arbeid" bekendgemaakt.Z o ndagochtendvoor stellingenUTRECHTZONDAG 9 NOV.Scala Theater, aanvang 1O.30 uur v.m.Filmvoorstelling met de film „Pareh —De Macht van 'de Kris", terwijl WillemHattu met Krontjongliedjes voor eengoed bij programma zorgt' - •Toegangsprijs bedraagt ƒ 0.30 voor georganiseerdenen ƒ 0.45 voor ongeorganiseerden,terwijl voor werklozen eenbeperkt aantal kaarten a ƒ 0.10 verkrijgbaaris.Kaartverkoop: bij de bekende adressen;het N.V.V. District Utrecht, Oude Gracht245 en 's morgens aan de zaal.Bonte veertiendaagse radio-uitzendingenV. en A. zal in samenwerking niet de Nederlandse Omroep populaire radioprogramma'sverzorgen. Deze uitzendingen zullen plaatsvinden Dinsdagsavondsom de 14 dagen en wel van 19.30—20.15 uur over de zender Hilversum I (golflengte415 m.), en van 20.40—21.30 uur over de zender. Hilversum II (golflengte301 m.). Na sluiting der zenders wordt het programma verder uitgezondenover het radiocentrale-net.Aan het tweede programma, op 11 November a.s. in de Stadsschouwburg teTilburg, zullen medewerken: het show-orkest van Boyd Bachman; Luciano metpartner; het Vrolijke Klaverblad; John Kloos met Hollandse liedjes; ConnyStuart, chansons; Jacq. Gerlagh, accordeon; V. & A.-mannetjes.De algemene toegangsprijs bedraagt ƒ0.60 per persoon, alles inbegrepen.Kaartverkoop: bij de bekende adressen en het N.V.V. District Tilburg, Walvisstraat10.Lich. ontwikkelingZWEMMENDe leden van het N.V.V. en nun nuisgenotenkunnen op bepaalde tijden ineen aantal overdekte óweminrichtingenIn ons land tegen een zeer laag tarieftoegang verkrijgen. In bijna alle DadenIs een zwemlnstructeur van ..Vreugdeen Arbeid" aanwezig voor het geven vanonderricht aan diegenen, die het, zwemmennog niet machtig zijn.Amersfoort: Sportf ondsenbad: ledereDinsdagavond van 19.15—20.15 uur:voor kinderen én volwassenen. Toegangsprijs10 en 15 cent.Leeuwarden: Leeuwarder Overdek*Zwembad: ledere Zondagmiddag van14—17 uur: kinderen en volwassenen.Toegangsprijs 12i en 171 cent.Venlo: Sportf ondsenbad: ledere Maandag,Dinsdag en Zaterdag de gehele daggeopend voor leden van het N.V.V a16 cent per 'persoon per dag (kinderenen volwassenen). Op Maandag en Donderdagna 5 uur bestaat de gelegenheidvoor het nemen van een stortbad a 7cent en een kuipbad a 15 cent per persoon.Voor de overige plaatsen verwijzen wijnaar de voorgaande nummers van „Arbeid".VolksontwikkelingCURSUSSEN DUITS.Cursussen zijn aangevangen in Haarlem,Numansdorp en Amsterdam. Aanmeldingen Inlichtingen bij:Haarlem: N.V.V. District, Kruisweg 74;Numansdorp: A. Vogelaar Rijksstraatweg196;Amsterdam: Pr. Hendrikkade 48 ol Amstel224.BibliothekenBibliotheken werden verzonden of staanter verzending gereed voor: Amstelveen,Maastricht, Kolhorn, Winkel. Anna Paulowna,Waddinxveen. Hoogeveen. Tholenen St. MaartensbrugVele aanvragen zijn nog in Dehanaelmg.Onderhandelingen zijn gaande om hetaanvankelijk beschikbare aantal bibliotheekjesnog te verhogenVoor inlichtingen omtrent de door deal'delings Volksontwikkeling georganiseerdeAvondscholen voor Volwassenen,taalcursussen, lezingen, enz gelieve menzich te wenden tot den distiictsdienstleider„Vreugde en Arbeid" p/a hetN.V.V. Districtshuis in het District,waarin men woonachtig is. De adressender verschillende districten zijn:Alkmaar: Rochdalestraat 11; Almelo:Wierdensestraat 22; Amersfoort: Seringstrrat8; Amsterdam: Prins Hendrikkade49—61; Apeldoorn: Hoofdstraat178; Appingedam: Broerstraat 15; Arnhem:Jans Buitensingel 17; Assen:Brink 28; Breda: Voudelstraat 46; Breskens:Belois v. Hullodwarsstraat 4;Dedemsvaart: W ter Haarstraat, Th.Nijboer; Delft: Oude Delft 201; Delfzijl:B. Laan Jr., Uitwierderweg; Deventer:Singel 18; Doetinchem: Paul Krugerlaan9; Dokkum: DistrictskantoorHet Noorderkwartier. Lageweg; Dordrecht:Toulonselaan 41zw.; Drachten:Boter Wonen 58; Eindhoven: Edelweisstraat134; Enschede: Ribbeltsweg 3;Goes: Stationsplein 2; Gouda: Voiidelstraat31; Den Haag: Dr. Kuiperstraat10; Groningen: Tunfsingel 75; Haarlem:Kruisweg 74; Harlingen: Midlumerweg19; Heerenveen: Binnenweg 2; Heerlen:Valkenburgerweg 18; Den Helder: Voorstraat112; Hengelo: Beitzstraat 12: DenBosch: Zuidwal 46; Hilversum: Stationsstraat8; Hoorn: Veenenlaan 245; Klazienaveen:Fanfaronweg 1; Leeuwarden:Nieuwekade 84; Leiden: Herengracht 34;Maastricht: Kesselkade 40; Medemblik:Wijdesteeg 13; Meppel: Maatkade 1;Middelburg: Dam 13; Middelharuis:Nieuwstraat 8; Numansdorp: Rijksstraatweg196; Nijmegen: Berg en Dalseweg38; Oosterwolde: Weemeweg 33;Oss: Boterstraat 21; Purmerend: Molenplantsoen30; Roosendaal: Waterstraat58; Rotterdam: 's Gravendijkwal 95;Snoekt" Stationsstraat 28; Stadskanaal:Semsstraat H. 18: Steenwijk: Emmastraat1; Terneuzen: Oudelandseweg 3O;Texel: J. Kikkert, B 44, Den Burg;Stavénisse: p/a N.V.V. District Tholen,Stavenisseweg 137; Tiel: Hoveniersweg .91; Tilburg: Walvisstraat 10; Utrecht:Oude Gracht 245; Venlo: Van Laerstr.35; Vlissingen: Nieuwstraat l te OostenWest Souburg; Warffum: Juf. Marthastraat38; Winschoten: K. v. «•Veen, Trekweg; Winterswijk: Berkenstraat18; Ltauiden: Zeeweg 373, Driehuis;Zaandam: Havenstraat 24; Zierikzee:Schuttershof straat, J. de Graai,Zutphen: Stationsplein 3; Zwolle: EeKwal29a.Knipt deze lijst uit; het bespoedigt onswerk.