Lees verder over TC en hoe de school deze middelen ... - Meerklank

Totale CommunicatieOp Meerklank wordt gebruikgemaakt van Totale Communicatie. TotaleCommunicatie wil zeggen “het tegelijkertijd en bewust gebruikmaken van alleuitingsvormen van communicatie in een interactie”. Bij Totale Communicatie wordtgeen enkele vorm uitgesloten. Daardoor kan er voor iedereen naar een geschiktevorm van communicatiemiddel worden gezocht en wordt optimaal gebruik gemaaktvan ieders mogelijkheden.Een van de belangrijkste uitgangspunten van Totale Communicatie is: alles wat jedoet is communicatie. Daaronder valt dus onder meer gezichtsuitdrukking, praten,luisteren, (plaatjes) aanwijzen, een gebaar maken, maar ook alles wat we je ziet,hoort, voelt, merkt aan ‘gedrag’.Op Meerklank houdt dit in dat de gesproken taal van de medewerkers naar deleerlingen wordt ondersteund met verwijzers, gebaren, pictogrammen en foto’s.Totale Communicatie komt de communicatie met onze leerlingen ten goede om eenaantal redenen.1. Tijdens het spreken wordt er bewust gebruik gemaakt van gebaren of andervisuele of tastbare communicatiemiddelen, waar bij de spreker het spreektempoaanpast. Daarnaast houdt de spreker rekening met de lengte van zijn/haar zinnenen de tijd die een beurt kost tijdens interactie. Hierdoor krijgt de leerling voldoendetijd om de ander te begrijpen en te reageren.2. Bij Totale Communicatie wordt gebruik gemaakt van visuele symbolen dieconcreter zijn dan gesproken woorden en constanter van vorm.3. Het persoonlijk aanbieden van foto’s, tekeningen of voorwerpen maakt het voorzowel leerling als begeleider eenvoudiger om de aandacht te trekken en contactuit te lokken.4. Door middel van Totale Communicatie kan informatie via verschillende kanalenworden opgenomen, denk aan reuk, het gezichtsvermogen, het gehoor, de tast.5. Wensen en behoeften kunnen via eenvoudige handelingen kenbaar gemaaktworden.6. Bij Totale Communicatie wordt geen enkele vorm van communiceren uitgesloten.Daardoor kan voor iedereen een geschikt communicatiemiddel worden gezocht enwordt er optimaal gebruik gemaakt van ieders mogelijkheden.7. Visuele communicatiemiddelen kunnen vrijwel door iedereen worden herkend enbegrepen. Ze worden namelijk door de hele samenleving onbewust en bewustgebruikt.LichaamstaalMedewerkers van Meerklank zetten lichaamstaal bewust in als onderdeel van decommunicatie met leerlingen. Leerlingen worden gestimuleerd deze lichaamstaal te“lezen”. Ook worden leerlingen in de bovenbouw groepen zich, in meer of minderemate, bewust gemaakt van hun eigen lichaamstaal.1

PictogrammenIn alle groepen wordt gebruik gemaakt van de zwart-wit pictogrammen van Visitaal.In dezelfde stijl worden ook eigen gemaakte pictogrammen aan de leerlingenaangeboden.De pictogrammen worden gebruikt; om klassikaal het dag/weekprogramma te visualiseren.school om individueel een persoonlijk (deel van het)dagprogrammate visualiseren. ter ondersteuning van het lesprogramma, bijvoorbeeld omafspraken, groepsregels, benodigdheden, te visualiseren enom keuzes te maken. Functie van een ruimte/plek in het lokaal visueel aan tegeven.De medewerkers zetten deze vorm van Totale Communicatie met name in om decommunicatie van henzelf naar de leerlingen visueel te ondersteunen. Steeds meerworden de pictogrammen ook gebruikt om leerlingen keuzes te laten maken en ofexpressieve communicatie uit te lokken.Foto’sMet name in de onderbouwgroep wordt ook gebruik gemaakt van foto’s. Deze foto’sworden naast de pictogrammen gebruikt voor bovenstaande doeleinden. Daarnaastzijn er mappen met foto’s om leerlingen te helpen bij het maken van keuzes,bijvoorbeeld met welk spelmateriaal zij willen spelen. Hier worden de leerlingengestimuleerd om door middel van de foto’s te communiceren met de begeleiders enmedeleerlingen wat hun wensen en bedoelingen zijn.Ook worden er foto’s van leerlingen en medewerkers gebruikt om aan te geven wieiets mag (gaan) doen.GebarenOp Meerklank wordt er gecommuniceerd met de leerlingen in Nederlands metgebaren (NmG). Er wordt gebruik gemaakt van de DVD Standaard lexiconNederlandse gebarentaal, deel 1 en 2 (2008) en de Gebarenwoordenboeken voorkinderen, deel 1 en 2 van het Nederlands Gebarencentrum.Wij zijn van mening dat het gebruik van gebaren door medewerkers als onderdeelvan Totale Communicatie bijdraagt aan een beter begrip van de gesproken taal naarde leerlingen.Door ook alle leerlingen te stimuleren ondersteunende gebaren te gebruiken wordtde kans op succesvolle interactie tussen leerlingen en tussen leerling en medewerkervergroot. Dit draagt bij aan een groter gevoel van autonomie van de leerlingen.Gebaren worden ingezet als ondersteuning van gesproken taal, niet als vervanging.Dit is vaak ook van belang voor sprekende kinderen!Afhankelijk van het communicatieniveau van een leerling zal de leerkracht/begeleidermeer of minder gebaren gebruiken. Het is dan ook mede van het2

communicatieniveau van een groep afhankelijk in hoeverre een medewerkerzijn/haar taal ondersteunt met gebaren.Toch zullen ook in een verbaalvaardige groep voor bepaalde begrippen gebarengebruikt worden.Hier zijn diverse redenen voor: Op Meerklank zijn er diverse activiteiten die groeps-/klas-doorbrekendplaatsvinden, bijvoorbeeld pauzes, leesonderwijs, weekopening/break/sluitingen dergelijke. Leerlingen krijgen tijdens deze momenten te maken metleerlingen met een ander verbaal communicatieniveau waarmee interactie zalontstaan. Om onderlinge communicatie (begrijpen van elkaar en de interactie)te stimuleren is het van belang dat iedereen zoveel mogelijk dezelfde taalspreekt en gebruikt. Het gebruik van gebaren ter ondersteuning van de gesproken taal kan hetbegrip van de gesproken taal vergroten. Leerlingen die gesproken taal goed en vlot begrijpen maar zelf onvoldoendeverstaanbare, gesproken taal tot hun beschikking hebben, krijgen gebarenaangeboden om de eigen communicatie te ondersteunen. Gebaren zijn een praktische vorm van communiceren omdat het letterlijk altijdvoorhanden is.Het leren van gebaren vindt plaats aan de hand van praktische oefeningen waarbijde context een belangrijke rol speelt.Op Meerklank SO Zeist en SO Bosch en Duin wordt aan de leerlingen tijdens eenwekelijks bijeenkomst één of meerdere gebaren geleerd. Deze gebaren hebbenrechtstreeks of zijdelings te maken met het thema dat centraal staat binnen delocatie. Deze gebaren worden gedurende deze periode door alle medewerkers vandeze locatie gebruikt en leerlingen worden gestimuleerd deze gebaren actief tegebruiken. Op diverse plekken in de school hangen A4tjes waarop te zien is welkgebaar centraal staat en hoe die gemaakt moet worden.Naast dit gebaar van de week, ondersteunen medewerkers hun taal ook met anderegebaren.Afhankelijk van de behoefte van een leerling maken medewerkers zich ook anderegebaren eigen.september 2012 / Maaike Hart3