Horizon - ABC Redactie

In Memoriam
Paul Aalders 1920-2009
ds. Arie Spijkerboer
Willem de Zwijgerkerk
Toen ik hoorde dat Paul Aalders
overleden was, dacht ik meteen: voor
zijn leven kan ik God van harte danken,
en dat doe ik ook.
Wat wist ik van Paul Aalders
toen ik in 1966 predikant in
Amsterdam werd en hij al
een paar jaar in de gemeente
rondom de Willem de
Zwijgerkerk aan het werk was?
Ik wist dat hij in Middelburg
gestaan had, toen Henk van der
Linde, die daar ook predikant
was, overging naar de roomskatholieke
kerk. Ik wist ook dat
Paul toen gezegd had: wie dát
doet, keert de Hervorming van
de zestiende eeuw definitief de
rug toe. Dat was ik van harte
met hem eens.
In Amsterdam leerde ik hem
kennen als een door en door
oprecht en goed collega.
Toen ik eens het gevoel had
dat ik vastliep in mijn werk,
ben ik met hem gaan praten.
Hij zei met zoveel woorden:
trek je niet teveel aan van
de kneuzingen die je ook als
predikant wel eens oploopt en
richt je helemaal op de dienst
van het Woord. Dat was een
goede raad en dat deed hij zelf.
Theocraat
Paul was bij Van Ruler in de
leer geweest en dus theocraat.
Theocratie betekent niet, zoals de
dikke Van Dale als derde betekenis
van dit woord aangeeft, dat dominees
en priesters achter de schermen van
de politiek aan de touwtjes trekken
om de belangen van de kerk te
dienen. Nee, Van Ruler had gezegd:
‘Het theocratisch gehalte van de
samenleving gaat gelijk op met het
profetisch gehalte van de preek.’
Met andere woorden: God regeert
de samenleving door middel van de
preek en door een gemeente die uit
10 Horizon 8, 24 april 2009
die prediking leeft. Met nog weer
andere woorden: een kerk die echt
kerk is, werkt in de samenleving als
zuurdesem, ook als ze daar zelf weinig
ds. Paul Aalders (1920-2009).
of niets van merkt. Dat mogen we ons
wel aantrekken in een samenleving die
nog – mede – gestempeld is door het
christelijk geloof.
Overtuigingen
Ik kon het niet altijd met Paul eens
zijn. Toen de Sandinisten enkele
tientallen jaren geleden de macht
in Nicaragua in handen kregen en
begonnen een socialistische staat
op te bouwen, zag hij daar veel
in. Maar ik had gelezen dat de
Sandinisten christendemocratische
vakbondsleiders, die niets misdaan
hadden, achter slot en grendel zetten;
ik hield het Sandinisme
toen voor gezien. Want als
de rechtsstaat aan de kant
wordt gezet, is er geen
enkele vooruitgang, ook geen
socialistische, meer mogelijk.
Later werden Paul en ik het
daarover wel weer eens.
Hij was ook in de leer geweest
bij Kohlbrugge. Nu valt het
op dat ‘kohlbruggianen’ vaak
heel goed aanvoelen wat er
in de joodse gemeenschap
omgaat. Dat was ook bij Paul
het geval. Als student was hij
betrokken geweest bij hulp aan
joodse kinderen die moesten
onderduiken. Hij werd gepakt
en als gevangene in een trein
naar Duitsland gezet. Onderweg
is hij uit die rijdende trein
gesprongen en hij is erin
geslaagd weg te komen en
onder te duiken. Paul besefte
ook heel goed dat de staat Israël
in 1947-1948, in 1967 en in
1973 voor zijn naakte bestaan
heeft moeten vechten en dat
de verschijning van Hamas op
het politieke toneel rampzalige
gevolgen kan hebben.
Intuïtief
Iemand uit zijn gemeente
vertelde me dat hij als pastor
zeer gewaardeerd werd. Hij voelde
intuïtief waar en wanneer hij in de
gemeente bij de mensen verwacht
werd. Ik heb de Willem de Zwijgerkerk
dan ook nooit zo vol gezien als op 26
maart, voor zijn begrafenis. Daaruit
blijkt nog eens wie hij geweest is.
Laten we, zoals vrome Joden, zeggen:
‘De gedachtenis van deze rechtvaardige
zij tot zegen.’
ds. Arie Spijkerboer is emeritus predikant.