Eurosofie - Provincie Limburg

dat we het zelf doen. Laat dát een wervend project zijn, latenwe de kans pakken om Europeanen te laten europeaniseren.Maar in plaats daarvan denken we vaak niet verder dan morgenen reflecteren niet verder terug dan gisteren en eergisteren. InAmerika echter spreekt niemand over Nederland. Daar gaat hetover Europa.G.D.: Vreemde ogen dwingen hier onvoldoende?L.F.: Na de succesvolle jaren van Adenauer, Monnet enSchuman en vooral na 1989 – de val van de Muur – ontbrakeen externe dwang. Tegelijk raakte veel in een stroomversnelling– de euro, Schengen – waardoor we veel verbreding haddenmaar te weinig verdieping. Het europeaniseren van deEuropeanen kwam op de achtergrond. Tegelijk groeide wat jezou kunnen noemen de nationale collectieve zelfzucht die inNederland sterker is dan in Duitsland en België. Als we het oversolidariteit hebben, vinden we het vaak voldoende als het zichtot Nederland beperkt. Zalm straalde dat uit toen hij stelde datwe teveel betaalden aan Europa. Daarbij vergetend dat we hetvia de economie driedubbel terugkrijgen. Al een jaar of tien,twaalf groeit die zelfzucht. De oorzaak is met name te zoekenin het formaliseren vanaf de jaren zestig van veel informele verbandenen activiteiten. Dat is een pan-Europees verschijnsel.Het Europa van de burgers veranderde teveel in een Europavan de staat.36G.D.: Gebrek aan broederschap, te weinig subsidiariteit,