Presentatie Hans van Kuijk - TopSupport

Quizvraag 1Quizvraag 2Met welke sport heb je de meestekans om op de SEH te belanden?a) Turnenb) Vechtsportc) Voetbald) HandbalWelke leeftijdscategorie komtvanwege een sportblessure hetmeest op de SEH?a) 5 – 14 jaarb) 15 – 24 jaarc) 25 – 34 jaard) 35 – 44 jaarQuizvraag 3Quizvraag 4Welk lichaamsdeel is bijvoetballers het meest geblesseerd?a) Schouderb) Enkelc) Hoofdd) KnieWarming up is zinloosa) Neeb) JaQuizvraag 5 Waaraan moet een goedevoetbalschoen voldoen?a) Maakt niet uit, als er maar noppenonder zittenb)Noppenprofiel moet afgestemd zijn aande ondergrondc) Vooral soepele zool hebbend)Goede pasvorm en steunfunctieSportblessures: algemeen 3,5 miljoen sportblessures per jaar Per jaar overlijden 12 personen aaneen ongeval tijdens het sporten,meestal zijn dit mannen; 9% van de geblesseerde sportersstopt!1

Aantal SEH behandelingen voor sportblessuresSEH behandeling per sport per jaar3500030000SportAantal per100.000sporturenAbsoluutaantalaantal per jaar25000200001500010000mannenvrouwenZaalvoetbalSchaatsenVeldvoetbalHockey545130434.8003.20047.0009.4005000Handbal141.60000-4jaar5-14jaar15-24jaar25-34jaar35-44jaar45-54jaar55-64jaar65-74jaar75+jaarTurnenVechtsport10183.5005.300Tennis4,93.800Voetbal: cijfersTop 10 sportblessure lokatie 1.400.000 beoefenaren 540.000blessures 3,5 blessures per 1.000 uur sporten Groot aantal blessures12345KnieEnkelSchouder/arm/polsOnderbeen/kuitRomp/rug720.000 (20%)570.000 (16%)421.000 (12%)330.000 (9%)300.000 (8%) Grote kans op SEH-behandeling6Voet/hiel/teen190.000 (5%)7Bovenbeen180.000 (5%)8Hand/vingers150.000 (4%)9Achillespees120.000 (3%)10Hoofd82.000 (2%)Voetbal:Veel voorkomende voetbalblessures zijn: blessures van hoofd en hals blessures van de armen blessures van de romp blessures van de lies en het bovenbeen blessures van de knie blessures van het onderbeen blessures van de enkel blessures van de voetSportblessures bewegingsapparaat Acute sportblessures Kneuzingen Distorsies Luxaties Fracturen Overbelastingsletsels2

Acuut enkelletsel:Ottawa Ankle RulesChronisch enkelletsel 2002: 78.000 enkeltjes op de SEH 40% sportgerelateerd Na een enkelbandlaesie heeft (*): 30% restklachten na 9 maanden in ADL ensport 39% nog restklachten na 6 ½ jaar in ADL ensport Ongeveer 1/3 hiervan heeft anterieureimpingement• (*Verhagen et al, Arch Orthop Trauma Surg1995)Chronisch enkelletsel Chronische instabiliteit Synovitis; peritendinitis Anterieure impingement BSG Posterieure impingement BSG Osteochondraalletsel (talus)Chronisch enkelletsel;extra-articulair Tenosynovitis Dancer’s heel (Sub)luxatie peroneuspezen (gemiste) Jonesfractuur basis MT-V Tarsaal Tunnel syndroom Sinus Tarsi Syndroom Os Tibiale externe (Stress fractuur)Anterieure impingement:“gewoon een X-foto”Osteochondraal letsel - 13

Osteochondraalletsel - 2Artroscopie enkelArtroseVKB-letsels Anatomie Epidemiologie Kliniek Aanvullendediagnostiek (Behandeling) (Prognose)Anatomie Vooraanzicht met gebogenknieEpidemiologie VKB: 2 bundels Anteromediaal(dominant, opspanning in flexie) Posterolateraal(extensie) Jaarlijks 300.000 knietraumata Knie = nummer 2 reden van bezoek aanhuisarts bij skeletprobleem Incidentie VKB # 1:3500 (alg. populatie) 17.000 VKB # per jaar 5500 VKB-reconstructries per jaar Toename 10-15% per jaar 50% van VKB # heeft ook meniscusruptuur4

Epidemiologie 2 Risicosporten: Handbal (relatief) Voetbal (absoluut) Korfbal Basketbal Skiën Vrouwen >> mannen (2.5-9 xhoger risico)Kliniek - Anamnese: Contact? Meestal geen contact: rotatievalgusbij schijnbeweging,neerkomen Luide knak Dikke knie binnen paar uur Nauwelijks belastbaarKliniek “Unhappy triad” Exorotatie/valgus/flexie 1. VKB ruptuur 2. Med. band ruptuur 3. Med. meniscusruptuur (of lateraal!!) (4. bone bruise lateralecompartiment)Kliniek - Lichamelijk onderzoekHydrops +++ (haemartros)(daardoor) of door bucket-handlemeniscus scheur een beperkte flexie –extensieBandtesten:1. Lachman2. Voorste schuiflade3. Pivot shiftUitgesteld lich. onderzoek na 1-2 wekenLachman ++Pivot shift positief5

Spierletsels(volledige) ruptuur hamstringsVolledige ruptuur: OK indicatie (?)avulsiefractuur SIAIAnatomiebovenbeenen lies Avulsie SpinaIliaca AnteriorInferior insertierectus femoris(adolescenten)Dank voor de aandachtEHBSO TopSupport – St. Anna Zorggroep www.topsupport-anna.nl sportgeneeskunde@st-anna.nl 040 – 2864144Behandelprincipes EHBSORICE principe: Rest Ice Compression Elevation6

Dit had voorkomen kunnen worden!Blessurepreventie (1)“Davids droeg geen scheenbeschermers.”(Het Parool – juli 2007) Primaire preventieve maatregelen“Nee, ik droeg geen helm.”(wielrenner Kai Reus)“Met de sprong was nog niet eens zoveel mis.Technisch perfect uitgevoerd zelfs. Alleen had ikde juiste schoenen niet aan.” (Louis van Gaal) Secundaire preventiemaatregelen Tertiaire preventieve maatregelenBlessurepreventie (2) Algemene Preventieve principes Voorlichting Advisering Regelgeving Gericht op gedrag, gebruiktesportmaterialen en omgeving vansporter en sportveldPrimaire preventie:voorkomen van blessures Een gezonde leefstijl Persoonlijke bescherming Sportuitrusting Training SportmedischBlessurepreventie (3) Blessure Specifieke benadering Sport Specifieke benadering Sporter Specifieke benaderingVoorkomen van blessures: leefstijl Voeding Drinken Alcohol Roken Overgewicht7

Voorkomen van blessures:sportuitrusting Sportkleding goede vocht- en temperatuurregeling gemakkelijk onderhoud duurzame kwaliteit comfort veel bewegingsvrijheidVoorkomen van blessures:sportuitrusting Sportschoenen Optimaal draagcomfort Stabiliteit en steun Schokdemping NoppenprofielOp www.voorkomblessures.nl vind jetips voor het kopen vanvoetbalschoenen!Voorkomen van blessures: training Conditietraining Krachttraining Warming-up Controle en balansbeheersing TechniekFysiologische karakteristieken Uithoudingsvermogen / snelheid Loopafstand gem 10 – 12 km / 90 min (≈ 6–8km/u) A-cyclisch (interval)karakter Gem intensiteit: 70-80% HF max of 80-90% VO 2max 150 sprints/wedstrijd van 10 – 40 m Startsnelheid, reactievermogen, anaëroobuithoudingsvermogen, vermogen tot versnelling 90% aëroob metabolismeFysiologische karakteristieken -2- Kracht Kracht bovenlichaam voor duels Kracht onderlichaam voor sprints, trappen,slidings M.n. in teken verbeteren traptechniek Sprongkracht, duelkracht, trapkracht M.n. neurale adaptatie Correlatie maximale kracht en sprint/springprestatie bij topvoetballers (Wisloff, BJSM, 2004)Andere variabelen van belang bijbehalen prestaties - 2 -• Anders Conditietesten Interval shuttle run test Start-sprint testen: 10m – 30m Sprongtesten Bevorderen van herstel en preventie vanblessure: Proprioceptie oefeningen Isokinetische oefeningen (Biodex) Alternatieve oefeningen bij slechteweersomstandigheden (vb spinning) Sauna, koud waterbaden8

Voorkomen van blessures: oefeningen Oefeningen voor enkel, beenspierenen rompstabiliteit - downloaden viawww.Sportzorg.nlVoorkomen van blessures: sportmedischVoorkomen van blessures: enkel“to tape or notnot to tape” Indicatie voor tape Terugkomen na enkeldistorsie Recidiverende enkeldistorsies (veter)braceHersenschudding? Wat te doen!Primaire preventie: wetenschapKaartje te downloaden viawww.knvb.nl Bewezen effectieve maatregelen Warming up (dynamisch stretchen) Vrije wisselmogelijkheid Proprioceptieve training Training rompstabiliteit Training in voorseizoen Mogelijke effectieve maatregelen Adequate revalidatie Scheenbeschermers Voetbalschoenen9

WebsitesTips voor preventiewww.voorkomblessures.nl.Blessure opgelopen?www.sportzorg.nl(adressen SMA’s, wat te doen metblessures etc)VOORKOM BLESSURESMET GEZONDVERSTANDQuizvraag 2Quizvraag 3Met welke sport heb je de meestekans om op de SEH te belanden?a) Turnenb) Vechtsportc) Voetbald) HandbalWelke leeftijdscategorie komtvanwege een sportblessure hetmeest op de SEH?a) 5 – 14 jaarb) 15 – 24 jaarc) 25 – 34 jaard) 35 – 44 jaarQuizvraag 4Quizvraag 5Welk lichaamsdeel is bijvoetballers het meest geblesseerd?a) Schouderb) Enkelc) Hoofdd) KnieWarming up is zinloosa) Neeb) Ja11

Quizvraag 6 Waaraan moet een goedevoetbalschoen voldoen?a) Maakt niet uit, als er maar noppenonder zittenb)Noppenprofiel moet afgestemd zijn aande ondergrondc) Vooral soepele zool hebbend)Goede pasvorm en steunfunctie Beenblessure meest voorkomendesportblessure Op de SEH -afdeling komen de volgendesportblessures het meeste voor: blessures aan heup, been of voet (42%, 66.000),waaronder oppervlakkig letsel/kneuzing aan heup,been of voet (21.000) en enkeldistorsies(16.000); hoofdblessures (11%, 18.000); blessures aan schouder, arm of hand (42%,66.000), waaronder oppervlakkig letsel/kneuzingaan schouder, arm, hand of vinger (22.000).Foto’s voetbal12