C O L O F O NDeze uitgave is een gezamenlijke realisatievan de Coördinatie Erfgoeddag,Culturele Biografie Vlaanderen vzw,en de <strong>erfgoed</strong>cellen van Antwerpen, Brugge,Brussel, Gent, Hasselt, Ieper, Kortrijk, Leuven,Mechelen, Tongeren, <strong>Waasland</strong>.Deze uitgave kwam tot stand<strong>te</strong>r gelegenheid van deGevaar! (zondag 17 april 2005)• BEWERKING TEKSTEN EN EINDREDACTIE:Ellen Loots• REDACTIERAAD:Vera De Boeck (<strong>Erfgoedcel</strong> Antwerpen),Ellen De Jans (Coördinatie Erfgoeddag),Wout De Vuyst (Gent Cultuurstad vzw),dr. Els<strong>je</strong> Janssen (Collectiebeleid/Behoud en Beheer vanMusea, Bewaarbibliotheken en Erfgoed, stad Antwerpen),Géraldine Leus (Coördinatie Erfgoeddag),Leon Smets (Culturele Biografie Vlaanderen vzw),Hilde Schoefs (Vlaams Centrum voor Volkscultuur vzw)• MET MEDEWERKING VANElma Dalhuijsen (Tan<strong>te</strong> Kaat)en Björn Rzoska (Vlaams Centrum voor Volkscultuur vzw)• OORSPRONKELIJK IDEE:<strong>Erfgoedcel</strong> Antwerpen• FOTOGRAFIE:Koen Broos• VORMGEVING:Rob Marcelis• COÖRDINATIE:Géraldine Leus en Ellen De JansI N H O U DInleiding P. 3Boosdoeners voor <strong>je</strong> er fgoed:wie zijn ze en hoe pak <strong>je</strong> ze aan?• L ICH T P. 4• T E M PE R AT U U R P. 5• VOCH T P. 5• ONGEDI E RT E P. 6• STOF P. 7• DE M E NS A LS GROT E BOOSDOE N E R ! P. 7Column Tan<strong>te</strong> Kaat P. 9Van bak s<strong>te</strong>en over hout , papier, metaaltot het gesproken woord:tips voor allerlei er fgoed.• BOE K E N P. 11• DOCU M E N T E N P. 12• H U IS P. 13• K E R A M I E K , POR SE L E I N E N GL A S P. 15• L A NG SPE E L PL AT E N, CD’ S ,AU DIO - E N V I DEOCASSET T E S P. 16• FOTO’ S E N FOTOA L BU MS P. 17• M ETA A L E N J U W E L E N P. 18• M EU BE LS P. 19• SCH I L DE R I J E N, AQUA R E L L E N,T E K E N I NGEN E N GR A F I E K P. 2 0• T E XT I E L E N TA PI J T E N P. 21• OU DE V E R H A L E N E N R ECEPTEN P. 22v.u. Jan Cools, Culturele Biografie Vlaanderen vzw,Huis den Rhyn, Hofstraat 15, 2000 AntwerpenWet<strong>te</strong>lijk depot: D/2005/9921/3
I N L E I D I N GiIn musea, archieven en bij tal van <strong>erfgoed</strong>verenigingen huizen heel wat getuigen vanvroeger: werken van schone kunst, archeologische vonds<strong>te</strong>n, volkskunst, speelgoed,oude kadas<strong>te</strong>rs enz. Ook het imma<strong>te</strong>riële wordt er gekoes<strong>te</strong>rd: taal, <strong>om</strong>gangsvormen,verhalen, gebruiken… Zo zijn er musea die zich wijden aan het verhaal van de Eers<strong>te</strong>Wereldoorlog, dat van de suiker of speelkaart. Honderden professionele en vrijwillige<strong>erfgoed</strong>bewaarders (conservators, suppoos<strong>te</strong>n, archivarissen, educatieve medewerkers…)ontfermen zich over die voorwerpen en verhalen, die mee het geheugen vormenvan de gemeenschap waarin we leven. Het s<strong>te</strong>lt ons gerust dat er mensen zijn die dit<strong>erfgoed</strong> bewaren, onder<strong>houden</strong> en tot leven brengen in boeiende presentaties.Eigenlijk zijn we allemaal <strong>erfgoed</strong>bewaarders, misschien zonder dat we het beseffen.Want ook thuis zijn we <strong>om</strong>ringd met dingen die we koes<strong>te</strong>ren, ons eigen ‘hebben en<strong>houden</strong>’. S<strong>om</strong>mige van die voorwerpen gebruiken we dagelijks (een geërfd bes<strong>te</strong>k ofoude eettafel), andere krijgen een mooi plek<strong>je</strong> (een familieportret op de schoors<strong>te</strong>en ofeen oude kandelaar in een vitrinekast), nog andere bergen we op (onze trouwjurk of eensouvenir aan de kindertijd). S<strong>om</strong>mige van die voorwerpen zijn echt kostbaar, anderezijn ons eerder dierbaar: we zijn eraan gehecht <strong>om</strong>dat het erfstukken zijn, <strong>om</strong>dat zegetuigenissen zijn van onze persoonlijke of familiegeschiedenis. Of <strong>om</strong>dat we ze gewoonmooi vinden.We kunnen van ons huis geen museum maken. Toch proberen we behoedzaam met dezestuk<strong>je</strong>s <strong>erfgoed</strong> <strong>om</strong> <strong>te</strong> gaan. Het zou immers pijn doen moes<strong>te</strong>n ze sneuvelen of verdwijnen.Want we bewaren ze ook stillet<strong>je</strong>s voor de generaties na ons.Dit boek<strong>je</strong> ver<strong>te</strong>lt hoe <strong>je</strong> voor dat huis-, tuin- en keuken<strong>erfgoed</strong> zorgt. Je vindt er tips overhoe <strong>je</strong> <strong>erfgoed</strong>, <strong>je</strong> ge-erfde goed, in optimale <strong>om</strong>standigheden bewaart, onderhoudt enhers<strong>te</strong>lt. En over hoe <strong>je</strong> het beschermt <strong>te</strong>gen allerlei gevaren. Dit beknop<strong>te</strong> boek<strong>je</strong> is eenvertrekpunt; het ver<strong>te</strong>lt lang niet alles over hoe <strong>je</strong> <strong>je</strong> <strong>erfgoed</strong> <strong>gezond</strong> houdt. Daar<strong>om</strong> vind<strong>je</strong> op p. 23 een lijst met publicaties en websi<strong>te</strong>s die <strong>je</strong> verder helpen.TIP: Zie <strong>je</strong> graag een expert bezig? Op de jaarlijkse Erfgoeddag tonenverschillende organisaties en particulieren hoe zij het <strong>erfgoed</strong> bewaren enbeschermen! Voor meer informatie over het programma kan <strong>je</strong> <strong>te</strong>recht opwww.<strong>erfgoed</strong>dag.be.H E B B E N E N H O U D E N - 3