Samenvatting en reactie op het Onderwijsverslag 2011 ... - VO-raad

dit project ‘uitgerold’ worden. Financiële professionalisering is een belangrijk thema en zaldat blijven in het kader van de versterking van de bestuurskracht. Hierin zien we nadrukkelijkeen verantwoordelijkheid voor de sector.Meer focus op kwaliteit van het onderwijsHoewel de bemoeienis van besturen met de kwaliteit van het onderwijs de laatste jaren istoegenomen, valt er op het gebied van kwaliteitszorg en kwaliteitsborging nog het nodige teverbeteren. “Als de basiskwaliteit op orde is, zijn de meeste besturen tevreden”, luidt eenconclusie van de Inspectie. De VO-raad onderkent ook dat hier in de breedte nogverbeteringen mogelijk en nodig zijn. Niet alle bestuurders en zeker ook toezichthoudershebben het vizier voldoende gericht op het onderwijsproces binnen hun instelling. Voor desector is het duidelijk dat iedere bestuurder en toezichthouder zich juist betrokken dient tetonen bij het onderwijs dat binnen hun instelling wordt verzorgd. Dit is bovendiennoodzakelijk om iets aan de stagnerende verbetering van de onderwijskwaliteit in hetalgemeen, zoals de Inspectie in het onderwijsverslag constateert, te doen.Voor het bestuur geldt dat de aandacht voor - de kwaliteit van - het onderwijs voorop moetstaan. Zo zal de VO-raad, in het kader van de discussie over versterking van debestuurskracht, ook werken aan een nieuwe set van competenties die voor bestuurders gaatgelden. Naast de speciale aandacht voor het moreel kompas, zal kennis van enbetrokkenheid bij het onderwijs tot de bagage van een individuele bestuurder moeten horen.Voor toezichthouders past een andere benadering: het is van belang dat onder detoezichthouders de kennis aanwezig is, maar dat hoeft niet voor iedere individueletoezichthouder te gelden.Naast het vaststellen van een nieuwe set van competenties zal binnen de VO-academie eenprogramma worden ontwikkeld waardoor bestuurders en toezichthouders ook daadwerkelijkaan deze vereisten kunnen gaan voldoen.Tenslotte verwachten we veel van nog op te zetten systemen van collegiale visitatie,intervisie, peer review dan wel audits. Dit moet ertoe leiden dat de sector de kwaliteit vaninterne processen tegen het licht houdt en zich daar kritisch op laat bevragen.SchaalgrootteOver schaalgrootte zegt de Inspectie dat er eigenlijk geen ideaalnorm valt vast te stellen voorde grootte van een school. Bij de grote besturen lijken de bestuurders soms op grotereafstand van het onderwijsproces te staan. Wat wel opvalt is dat complexe besturen(sectoroverstijgend, met andersoortige instellingen) vaker problemen met deonderwijskwaliteit laten zien. Over de oorzaken kan de Inspectie slechts gissen. Hier is noggeen onderzoek naar gedaan. Wel is het zo dat dergelijke complexe instellingen meervragen van hun bestuurders. De VO-raad gaat het gesprek aan over de vraag hoe we meerrekening kunnen houden met de menselijke maat binnen onze instellingen.GovernanceGeconstateerd wordt dat in formeel opzicht de afspraken rond scheiding van bestuur enintern toezicht zijn geïmplementeerd. Het intern toezicht lijkt in de meeste gevallen (65-75%)voldoende op orde te zijn. De medezeggenschap moet nog wel beter tot zijn recht komen (inhet kader van de checks & balances). Datzelfde geldt voor de horizontale dialoog. Met namede positie van de gemeente(n) verdient hierin de aandacht.8

Binnen de discussie over bestuurskracht worden eigenlijk al deze thema’s al ruimschootsopgepakt. De VO-raad streeft naar een verbetering van de checks & balances, zowel dooraanpassingen in de structuur als in de cultuur. Professionalisering speelt hierbij eenbelangrijke rol.Naleving wet- en regelgevingTen aanzien van het onderdeel naleving wet- en regelgeving zijn er twee aandachtspuntenvoor het VO. Zo is de Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) niet altijd aanwezig. Ook is hetvoor de Belastingdienst soms onduidelijk of aan de eisen voor tegemoetkoming vooropleiding medewerkers, in het kader van de Wet afdracht loonbelasting (WVA), wordtvoldaan.9