Programma 2008, najaar - Schatten van Brabant

E Educatie Educatie EVerborgen SchattenBranding ZuiderwaterlinieTen Strijde: FamiliewapensDutch Designweek: Landshape (in progress)De BunkerOntmoetingen langs het waterKrabbedans op locatie: DAAROver Rietveld&Ruys in BergeijkUniek geluidsexperiment: De Jonker en de JufferHeeswijkse IconenRomeinen langs de DommelTekens aan de WandMythen & MysteriesZiel: De tocht van een heldKomt dat zien! Circus in BrabantCultuur zet Groene Woud in etalageVeldhovense VolksverhalenDe Reizende BeiaardPoëzieavond EethenTussen kerk en kroegSOLOS Expo op straat en kijktocht E89101112141516172021242627283031323334Heilige HuisjesHuisaltaartjesReligieus erfgoed in BrabantHet mysterie van BrabantHeilige Driehoek ERelidag Tilburg EHeilige Huisjes in Roosendaal ETweeluik voor de Sint-Jan: In den beginneFilm/MediaFilmprogrammaBreda Photo 2008: Heimat HotelWitte Geit6 kloosterverhalen en 6 componistenDe Ontmoeting: interactieve video-installatieMeer SchattenHet verleden van NederlandMuseumschatjes EJouw Schatten in een museum EHistorie van Herstorie: Vrouw en OndernemenHerinneringen Netwerk BrabantStadGrande Finale Schatten van Brabant3838394041424346495051525657586061622 3

Archeologische opgravingen,Verborgenonontdekte locaties enSchatten(on)zichtbare sporen in Brabant6 7

Branding ‘Zuiderwaterlinie’Kunstexpositie over de rijke cultuurhistorie van de provincieNoord-Brabant. Het laat de betekenis zien van de 200 kilometerlange verdedigingslinie die van west naar oost, vanZeeland naar Gelderland, dwars door het Noord-Brabantseland voert. Een linie die losse objecten als forten, vestingwerken,en andere landschappelijke kenmerken verbindt. Negenkunstenaars hebben de rijke schakering aan cultuur vande Zuiderwaterlinie in beeld gebracht om zo de samenhangen betekenis van dit erfgoed te versterken.Deelnemende kunstenaars zijn:Ginette Blom, Marijke Maas, Anne-Marie van den Thillart,Frank Havermans, Anna Lange, duo Jan Wessendorp/Aukevan der Heide, Wiesje Peels en Yvonne Né.Ten Strijde: FamiliewapensOp de vestigingen van de Zuiderwaterlinie wapperdenvroeger de banieren van de heersende ridderorden. Nu latenwe kunstenaars hun gang gaan om hun eigen vlaggente bewerken. Het Centrum Beeldende Kunst en VormgevingWest-Brabant (CBKWB) heeft banieren aangeboden aanprofessionele Brabantse kunstenaars/vormgevers om deuitdaging aan te gaan om een banier tot eigen kunstwerkte maken. Het thema is familiewapen. De banieren staangeëxposeerd in Parrotia te Roosendaal vanaf 3 oktober toten met 31 oktober.Openingstijden wo t/m zo van 13.00 uur - 17.00 uurCBK ‘s-HertogenboschHekellaan 2 ’s-Hertogenboschwww.cbkdenbosch.nlOpeningstijden ma t/m do 10.00 - 17.30 uur,vr 10.00 - 21.00 uur en za 10.00 - 17.00 uur. Zondag gesloten.CBKWB in Parrotia, Markt 54 E te Roosendaalwww.cbk-westbrabant.nl8 9

Dutch Designweek:‘Landshape’ (in progress)Bij de vormgeving van nieuw landschap, zoals bij de aanlegvan wegen, het herinrichten van polders en natuurgebiedenvormt de geschiedenis van de plek steeds vaker eeninspiratiebron.Schatten van Brabant presenteert op de Dutch Design Weekin samenwerking met de Noord Brabantse Kunst Stichtingeen aantal voorbeeldprojecten, waarbij openbare de ruimteopnieuw is vormgegeven. Historische elementen als duiventorens,maar ook de parachutisten van de ‘ScreamingEagles’ die mede verantwoordelijk waren voor de bevrijdingvan Zuid-Oost Brabant, spelen hierbij een belangrijke rol.Dutch Designweek is van 18 tot en met 26oktober.De BunkerEen multimediale tentoonstelling over dilemma’s van gewonemensen tijdens de WO II. Door middel van projecties, geluidseffectenen lichtdecors krijgen bezoekers deze dilemma’svoorgelegd met de vraag: “Wat zou jij doen?” Eendeel van de tentoonstelling gaat specifiek over dilemma’svan burgers van Breda/ Noord-Brabant. In de Bunker zijnook 14 verhalen verzameld van Bredase ooggetuigen vande oorlog. Op 29 oktober 1944 werd Breda bevrijd. DeBunker is een audiovisuele beleving.De Bunker is een project van Anno, het promotiebureau voorNederlandse geschiedenis, en wordt in Breda mede mogelijkgemaakt door Schatten van Brabant. Vanaf 24 oktobertot en met 5 december 2008 Kasteelplein Breda.Toegang is gratis.Openingstijden ma t/m vr van 12.00 uur - 18.00 uurvrijdag en zaterdag tot 21.00 uurStrijp S Beukenlaan 10151 Eindhoven. Toegang is gratis.www.dutchdesignweek.nlOpeningstijden ma t/m vr 12.30 - 17.30 uur,zaterdag 10.00 - 17.00 uur en zondag 12.00 - 17.00 uurScholen op afspraak 9.00 - 10.30 uur of 11.00 - 12.30 uurwww.tweedewereldoorlog.nl10 11

Ontmoetingen langs het waterIn een fietstocht langs poosplaatsen wordt stilgestaan bijhet landschap en de manier waarop de mens zich tot ditlandschap verhoudt. Dichters, beeldend kunstenaars en muzikantenbrengen het landschap tot leven. Een initiatief vanstichting Trajart, Pien Storm van Leeuwen.Programma zaterdag 4 oktober11.00 en 14.00 uur: Driemaal een 20 minuten durendconcert musecoNAction brengt poëzie van Brabantse dichters,zangvoordracht en piano. Ledevaertkerk, Dorpsstraat1 Chaam.11.30 - 14.30 uur: Fietstocht. Reis door de tijd (27 km)11.30 - 17.00 uur: Optredens langs de routeMet medewerking van kunstenaarsNoortje Korst, Annemiek van de Geijn, Jalal Alwan,Ruud Ringers, Pien Storm van Leeuwen, Anne Pillen, AlbertHagenaars, Blandine, Theo Beyers, Lauran Toorians, MartinPeulen, Bart Welten, Riesjard Schropp, Laurens SieberProgramma zondag 12 oktober12.30 - 15.00 uur: Ledevaertkerk geopend.Dorpstraat 1 Chaam. Vertrek fietstocht (17 km)12.45 - 17.00 uur: Optredens langs de routeMet medewerking van kunstenaarsJalal Alwan, Miek Coppens, Frans A. Brocatus,Pien Storm van Leeuwen, Margot Maaskant,Elly van Munster, Maria Wieggers, Jasper Mikkers,Anne Pillenwww.schattenvanbrabant.nl12 13

Krabbedans op locatie: DAAROoit lieten Rietveld, Ruys en andere beroemde ontwerpersen kunstenaars in dienst van de Ploeg, hun sporen in Bergeijkna. In het Rietveld & Ruysjaar 2008 in Bergeijk zal“Daar” een brug slaan tussen eigentijdse kunst en vormgevingenerzijds en historie van De Ploeg, Rietveld, Ruys enontwerpers in Bergeijk. Erfgoed van nationale allure datnu in modern perspectief wordt geplaatst door ontwerpersen beeldend kunstenaars vanuit diverse disciplines. Metmedewerking van onder andere: Berber Soepboer, Karinvan Pinxteren, Tanja Smeets, Sigrid Calon, Eelco Veenman,Martin Riebeek en Inge van ’t Klooster.DAAR speelt zich af op verschillende plekken in Bergeijken haar dorpen. Bij mensen thuis, in tuinen, plantsoenen,winkels en openbare gelegenheden zullen professionelekunstenaars een tijdelijk kunstwerk maken.Periode 5 september -19 oktober 2008 in Bergeijk.www.rietveldenruys.nl‘Over Rietveld & Ruys in Bergeijk’In de ban van buitenDe unieke samensmelting van artistieke en culturele krachtenin het Bergeijk van vijftig jaar geleden zal worden belicht.Wie waren Rietveld& Ruys; Wat hebben zij teweeggebrachtin Bergeijk; Het werk van Rietveld & Ruys in Bergeijk. Eenbijzondere koppeling tussen een binnenexpositie en de werkelijkeerfgoedschatten buiten.Periode 18 oktober - 31 december 2008Weverij de Ploeg en omliggende park,Riethovense dijk 20 Bergeijk. Gratis entree.www.rietveldenruys.nl14 15

UNIEKgeluidsexperimentDe Jonker en de JufferHet kasteel en zijn omgeving herbergen vele verhalen. Dezeblijven vaak onzichtbaar als je alleen maar door de vertrekkenloopt. Kasteel Heeswijk heeft een primeur in Europa methet geluidsexperiment. In een innovatief hoorspel komt hetoude kasteelleven weer tot leven. Je hoort bijvoorbeeld eendialoog tussen de voormalige bewoners die inzicht geeft inde relatie tussen adel en kerk. De Jonker en de Juffer laten jehet onzichtbare zien, maken je getuige van het verleden... Ikhoor, en zie wat jij niet ziet. Kom luisteren en laat je meeslepenin kasteelromances...Medio oktober officiële openingLocatie kasteel Heeswijkwww.kasteelheeswijk.nlwww.schattenvanbrabant.nl1617

18Heeswijkse iconenKasteel Heeswijk kent een boeiende geschiedenis. Al in1080 stond er op deze plaats een burcht, die in de loopder eeuwen vaker verfraaid dan versterkt is. De eigenarengebruikten het kasteel namelijk vooral om te pronken. Viaeen rondleiding door de verblijven van de laatste adellijkefamilie maak je kennis met hun boeiende kasteelleven.Op 23 oktober start een tijdelijke tentoonstelling:‘Heeswijkse Iconen’. Het contact tussen hemel en aarde’.Deze iconen zijn éénmalig terug in bruikleen. Bij zijn doodin 1975 schonk de laatste bewoner van het kasteel, baronWillem Van den Bogaerde van Terbrugge, zijn iconenverzamelingaan de abdij van Berne. In ruil daarvoor houdende monniken gedurende twee eeuwen ieder jaar één misvoor het zielenheil van de familie. Deze iconen wordengeëxposeerd als gebruiksvoorwerpen door bijvoorbeeld tewijzen op de brandvlekjes van dichtbij geplaatste kaarsen.Op deze manier komen de verhalen en betekenis van dezeheilige voorwerpen weer tot leven.23 oktober t/m 18 januari 2009Periode oktober tot en met april elke zondag van12.00 -17.00 uur. Tevens rondleidingen tijdens de kinder -activiteiten in de herfstvakantie van 12, 14 t/m 19 oktober.Entree volwassenen 26,- p.p., kinderen van 4 t/m 12 jaarbetalen 23,- p.p. Kasteel Heeswijk ligt aan de provincialeweg Heeswijk - Berlicum en is per buslijn 158 bereikbaarvanuit Veghel en ’s-Hertogenbosch.www.kasteelheeswijk.nl19

Opmerkelijke verhalen uit archievenMythen &De best bewaarde geheimenMysteriesBijzondere persoonlijke verhalen22 23

ZIELDe tocht van een heldMet ZIEL worden kunst, cultuur, zingeving en spiritualiteitmet elkaar verbonden. Voor 2008 is een programma rondhet thema “De tocht van een held”. Puttend uit verhalenover helden zoeken we naar wat de verhalen ons nuleren, hoe de beelden ons pakken en hoe ze betekeniskrijgen voor nu. Lezingen, tentoonstellingen, concerten,voorstellingen en workshops. Een productie met dans enmuziek in een mooi decor en in een bijzondere contextbespeeld in de Lambertuskerk. De lezingen door HansWopereis vormen een opmaat naar de productie.Lezing 1 op 7 oktober:Op weg gaanVoor iedereen die iets meer wil weten over de weg van deheld en thuis wil komen in de wereld van de sprookjes enmythen. “Op weg gaan” gaat vooral over de roep van jeinnerlijke gids, je innerlijke stem en hoe je daar al of nietgehoor aan geeft.Lezing 2 op 21 oktober:Door het duister naar het lichtDe tweede lezing zal meer gaan over hoe je keer op keer,op weg naar je bestemming, beproefd wordt als mens. Hoega je om met angst en waar haal je de moed vandaan omdoor te gaan?Openingstijden di 7 en 21 oktober 20.00 uurLambertuskerk Markt 60 Etten-LeurToegangsprijs 26,50 per lezingwww.zininetten-leur.nl24 25

Komt dat zien! Circus in BrabantBrabant heeft een rijke circustraditie. In iedere grote stadvan de provincie wortelde wel een circus. Daarom is nuop het festival Circo Circolo een levendige tentoonstellingover circusgeschiedenis die deel uitmaakt van een grootsopgezet internationaal circustheaterfestival. De tentoonstellinggeeft je een kijkje achter de schermen van het circus.Hoe (over)leefden de artiesten? Was het alleen glitter englamour? Naast de tentoonstelling zullen op het festival verschillendeandere disciplines aan bod komen, waaronderfilm, lezingen en kinderworkshops en het nationale en internationalecircusprogramma.Voorverkoop telefoonnummer 0900 9000 500Data 10 t/m 19 oktober Iedere dag van 13.00 - 23.00 uurLocatie Landgoed Velder, Velderseweg 14 Liempde.Het festivalterrein is toegankelijk voor rolstoelgebruikers26www.circocircolo.nl27

Cultuur zet het Groene Woudin de etalageSchatten van Brabant wil in samenwerking met diverse partnersde betekenis van het verleden voor deze tijd op eennieuwe manier vertellen met beelden, geluiden en verhalen -ofhet nu een historisch landschap, een oud gebouw, of vergetenrituelen is.Het Groene Woud / De Meierij is een uniek (historisch) landschapmet een onzichtbaar verhaal. Kunst en cultuur wordeningezet om de functies en de identiteit van het landschap teverduidelijken en onderstrepen. Het Groene Woud/Meierijgroeit in waarde en betekenis als het een podium wordt vooreen integrale benadering van cultuur en natuur. Ook de verbindingmet economische activiteiten in het Groene Woud, inhet bijzonder in haar stedelijke ankerpunten, zijn van belang.Het geeft een impuls aan de ontwikkelingen die Het NationaalLandschap een plek willen geven in het streven naar de titel“BrabantStad Culturele Hoofdstad in 2018”. De samenwerkendepartijen bestaan uit Stichting Streekfestival, ProvincieNoord-Brabant/Schatten van Brabant en Circo Circolo.15 oktoberSmederij voor bestuurders,professionals in cultuur en natuurTijdens Circolo Circolo, het nieuwe circus, vindt op 15 oktobereen Smederij (bijeenkomst) van Schatten van Brabantplaats. De bedoeling is om het culturele en erfgoedveld kenniste laten maken met de trekkers van Het Groene Woud.Dit om aan elkaar te laten zien welke mogelijkheden er zijnom samen te werken. Hoe kan cultuur -in de sfeer van dezomerfestivals, theater, beeldende kunst- de ontwikkelingvan het Nationaal Landschap en het daar onderdeel vanuit makende cultureel erfgoed versterken?Aanmelden Smederij via info@schattenvanbrabant.nl28 29

Poëzieavond EethenOm de culturele Schatten van het land van Heusden enAltena te benadrukken is in twee fases een poëzieroute ingericht.De tweede fase van deze route wordt tijdens eenpoëzieavond in de prachtige historische Hervormde kerkvan Eethen afgesloten. Lokale dichters dragen hun gedichtvoor. Voordrachtskunstenaar Fons de Roeck gaat in op hetwerk van Felix Timmermans. De avond wordt muzikaalomlijst door het zang/harp duo “Dadam” bestaande uitmezzo sopraan Joke Hoosbeek en harpiste Mechteld Karliende Jongh.Tussen kerk en kroegEen laatmiddeleeuwse jaarmarkt met talloze demonstratiesen handelaren, muziek, theater en vele activiteiten voor kinderen.Het evenement is in een zo authentiek mogelijke stijlvormgegeven. Naast de markt die letterlijk tussen kerk enkroeg staat is er een tentoonstelling (met gebruik van multimedia)en lezingen georganiseerd. Dit project is mede totstand gekomen door financiering van het Prins BernhardCultuurfonds.Datum Zaterdag 11 oktober 20.00 - 23.00 uurPlaats C.Branderhortstraat 5 EethenEntree e10,- inclusief programma- en tekstboekjewww.aalburg.nlVr 10 oktober lezingencyclus/opening van tentoonstelling Lam Zaen zo middeleeuwse jaarmarkt met programmaDatum 10 t/m 12 oktober 2008 Hooge Mierdewww.kermistussenkerkenkroeg.nl32 33

ESOLOSExpo op straat en kijktochtKijkwijzer met geluidsfragmenten voor alle klassen van hetVoortgezet, Middelbaar, Hoger & Wetenschappelijk onderwijslangs SOLOS EXPO.Deze expo bevindt zich op drie plaatsen:1 Het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch(SOLOS Verstilling = meer dan levensgrote portretten vande afgelopen 10 jaar)2 Het Noordbrabants Museum (SOLOS Tumult = visueelspektakel)3 En op de route, de straat expo wanneer je van het enemuseum naar het andere loopt (“jongeren anno nu”).Op deze drie plekken zijn fotoportretten van jongeren (14 -25 jaar) uit Noord-Brabant te vinden. Deze geportretteerdejongeren laten zichzelf zien, drukken uit waar zij voor staanop een plek die daar voor hen bij hoort. Tijdens de tocht loopje langs verschillende portretten en tentoonstellingen en krijg jevia de kijkwijzer extra informatie, maar ook kleine vragen enopdrachten. Bij verschillende foto’s kun je ter plekke geluidsfragmentenbeluisteren, waarop degene die je voor je op defoto ziet iets vertelt over zijn leven, muziek aan het maken is ofeen gedicht voordraagt. Aan het begin en einde van de tochtdie in totaal 2 uur duurt, wordt de groep die aan de kijktochtdeelneemt begeleid door een museumdocent. Bij aanvang inhet Stedelijk Museum maakt hij/zij de groep wegwijs en bijaankomst in het Noordbrabants Museum reflecteert de docentmet de groep op dat wat ze gezien hebben en werkt met henaan de uitvoering van een praktische eindopdracht.Schoolklassen kunnen de tocht reserveren in de periode 27september t/m 31 oktober op dinsdag t/m vrijdag van 10.00- 12.00 uur en van 13.00 - 15.00 uur.Telefoon 073 62 73 68 98 Joke Backx of Amy de Waele.Voor schoolklassen is de kijktocht gratis. Vanuit school wordtminimaal 1 begeleider verwacht.SM’s / Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch www.sm-s.nlMagistratenlaan 100 ’s-HertogenboschNoordbrabants Museum, Verwerstraat 41, ’s-Hertogenboschwww.noordbrabantsmuseum.nl3435

Religieus erfgoedHeiligeBezinningHuisjesNieuwe Rituelen36 37

HuisaltaartjesIn opdracht van Stichting Erfgoed Brabant maakte filmmakerFrank van Osch drie korte portretten van Brabanders enhun eigenzinnige huisaltaartjes. Wat geloof jij eigenlijk?Stichting erfgoed Brabant roept je om een filmpje van jouwhuisaltaartje in te dienen.www.erfgoedbrabant.nlReligieus erfgoed in BrabantDe KBO Brabant organiseert in oktober 2008 een tentoonstellingvan amateurkunst en een verhalenwedstrijdover religieus verleden en eigentijdse spiritualiteit. Met alsuitgangspunt dat ouderen beschikken over een schat aankennis en verhalen en vanwege de contacten met anderegeloofsovertuigingen bij Nederlanders.www.kbo-brabant.nlHet mysterie van BrabantSpannende verhalen over religieus erfgoedOm de spannendste verhalen over religieuze plekken inBrabant te achterhalen is er een verhalenwedstrijd georganiseerdwaarbij mensen hun verhalen à la Da Vinci Codekonden insturen. Om een keuze te kunnen maken uit alleverhalen is er een deskundige jury samengesteld die op 11oktober de winnaar bekend zal maken. Op basis van deleukste en spannendste ingezonden verhalen worden zesfietsroutes ontwikkeld. Deze routes voeren de fietser langsde religieuze bezienswaardigheden beschreven in de verhalen.Zo kan de lezer het verhaal zelf gaan beleven.Het verhalenboek en de routefolders zijn vanaf 11 oktoberverkrijgbaar bij alle VVV-kantoren en UITpunten.www.bbt.nlwww.bijzonderbrabant.nlwww.schattenvanbrabant.nl38 39

EEHeilige DriehoekLeerlingen van het Mgr. Frencken-College & Florijn Collegehouden een expositie van opdrachten met betrekking tot erfgoeduit de eigen omgeving. Vanaf 5 oktober tot en met eindnovember 2008. Mariakerk, Wilhelminalaan 63 Oosterhout.www.schattenvanbrabant.nlGeloven in Gemert-BakelHet project erfgoededucatie is een onderdeel van hetcultuurprogramma Gemert-Bakel met een verbindend gemeentelijkthema: Geloven in Gemert-Bakel. Het thema isgekoppeld aan de kinderboekenweek: Van rijm tot rap. Deleerlingen van basisschoolgroep 7/8 en de brugklassenvan het VMBO Commanderijcollege maken onder leidingvan een fotograaf foto’s van religieus erfgoed uit de eigenomgeving en gaan met een dichter/rapper aan de slag ombeeld en taal te verbinden.ERelidag TilburgOp 9 oktober 2008 zal voor het eerst een Relidag wordengeorganiseerd in de gemeenten Tilburg, Berkel-Enschot enUdenhout. Dit project heeft een educatieve doelstelling. Hetwil een bijdrage leveren aan een betere samenleving metverdraagzaamheid en onderling respect. Leerlingen van hetvoortgezet onderwijs komen in aanraking met diverse (im)materiële vormen van religieus erfgoed in hun stad door kenniste nemen van onder andere diverse religieuze gebouwen,het elkaar vertellen van verhalen over hun geloof, normen enwaarden, contacten met diverse geloofsgemeenschappen ende confrontatie met diverse geloofskwesties.Disciplines die aan bod komen zijn excursie, rondleiding,debat en een koppeling aan de schoolvakken geschiedenis,levensbeschouwing/filosofie, maatschappijleer en kunstvakken.Het project is vakoverstijgend, afhankelijk van de gekozeninvulling per school.Donderdag 9 oktober 200819 september t/m 19 oktober 2008Stichting Mommerskwartierwww.stadsmuseumtilburg.nl40 41

EHeilige Huisjes in RoosendaalMensen wonen in flats of in boerderijen, rijtjeshuizen ofvrijstaande huizen. Je hebt oude krotten, je hebt nieuwbouw.In wat voor huis je ook woont: Jouw huis is heilig!Leerlingen van het voortgezet onderwijs maken foto’s vande voorkant van het eigen huis. Door hen met andere ogennaar hun eigen huis te laten kijken, in aanraking te brengenmet architectuur en het inzetten van analoge- en digitalecollagetechnieken maken ze een nieuw beeld. In oktoberis een thema-avond waarin het thema Heilige Huisjes wordtbelicht door onder andere Gerard Rooijakkers. De analogeen digitale presentaties worden gepresenteerd in de maandnovember op het binnenplein van Parrotia te Roosendaal.In den beginneTweeluik voor de Sint-JanVoor de twee blinde nissen naast de voordeur van de Sint-Jan heeft Jeroen Kooijmans een videotweeluik ontwikkelddat dienst doet als een levend glas-in-loodtafereel. Geïnspireerddoor bestaande en traditionele bijbelse voorstellingenzal een hedendaagse vertaling te zien zijn die op de legenissen wordt geprojecteerd. Poëtische beelden die aansluitingzoeken bij de beelden zoals ze in de kerk te vindenzijn. Georganiseerd door het Stedelijk Museum (SM’s).Markt 54E Roosendaalwww.parrotia.nlOpening do 16 oktober om 20.30 uur voor de Sint-JanGedurende de avonduren.www.sint-jan.nlwww.sm-s.nl42 43

Eigentijdse invalshoekenFilmVerleden in beeldMediaTijd & Ruimte44 45

Film/MediaDe wereld van film, media en AV is een belangrijk elementbinnen het programma cultuur en economie van de ProvincieNoord-Brabant. Voor Schatten van Brabant zijn films geselecteerdwaarin de verbinding tussen verleden en hedenvorm krijgt. En daarnaast films speciaal in opdracht vanSchatten van Brabant.Watersporen AbvisEen kijk op het landschap en de bezigheden rond het waterin de provincie Noord-Brabant vanuit het perspectief vanhet water zelf. Vanuit het water gezien stadsbeeld van’s-Hertogenbosch, onderwateropnames en luchtopnamesom het wisselende karakter van het water en het land metzijn watersporen in beeld te brengen. Deze beelden gecombineerdmet oud filmmateriaal uit het archief van defilm en fotobank Noord Brabant laat zien dat het water toenook al zijn spoor volgde in het landschap en dat het wateraltijd zal blijven stromen.Reis door BrabantStad (werktitel) Olga MinkEen artistieke impressie van Brabant, gebaseerd op bestaandfotomateriaal van vroeger. Een portret van Brabantwaarin verschillende tijdsdimensies simultaan doorelkaarlopen. Een beeld wordt gecreëerd waarin tijd en ruimte inelkaarworden verweven. Iets wat in de werkelijkheid nooitervaren kan worden.Johanna van Brabant Wout ConijnVier boeren die aan een landweg in Hilvarenbeek wonen,worden door een oud verhaal op een speciale manier metelkaar verbonden. Conijn maakt voelbaar wat het betekentvoor de vier boeren van Westerwijk om deel uit te makenvan het verhaal van Johanna van Brabant.Filmprogramma tijdens Grande Finale do 30 oktoberVoor meer filmvertoningen:www.schattenvanbrabant.nlMuurschilderingen Jeroen Neus“Muurschilderingen”is een poëtische film over de restauratievan de geschilderde muurreclame “Miss Blanche”in Bergen46 47

op Zoom. Tijdens de restauratie van geschilderde muurreclamezien we twee ‘schilders’ aan het werk: de restaurateurvan “Miss Blanche” en een beruchte Brabantse Graffitikunstenaar (‘schrijver’ in jargon). Beiden vertellen ze overhun vak, met name de techniek: over de ondergrond waarze op werken, over hun materiaal, over de moeilijkheidom die plek te bereiken, over het gevaar, de verf etc. In demontage zijn echter verrassende mixen gemaakt.Verhalen van vroeger CHV, een zinnebeeldMaureen PrinsEen film waarin oud-medewerkers van de CHV vertellenover hun werk bij dit bedrijf. De beelden worden ondersteunddoor beelden van de CHV toen en nu.Promoclip Schatten van Brabant Ellen van KempenHet hoofdverhaal bestaat uit drie verhaallijnen die op zichzelfstaan, maar wel in vorm en boodschap aan elkaargelinkt zijn. Iedere verhaallijn heeft een gelaagdheid inbetekenis waar Schatten van Brabant voor staat: “voel jewortels, vind je inspiratie, beleef je omgeving”Breda Photo 2008: Heimat hotelMet de actualiteit als uitgangspunt laat Breda Photo zienwelke rol fotografie speelt in het maatschappelijke discours.In 2008 kiest het festival met het thema ‘Heimat Hotel’ voorhet probleem en de schoonheid van de multiculturele samenleving.Er zijn zowel binnen als buiten exposities. Tedenken valt aan locaties als Park Valkenberg en Chassépark,langs de stadsingels en Nieuwe Mark, De Beyerd, hetBreda’s Museum, Stichting KOP, NBKS, Idee-Fixe/Electron,Lokaal 01 en Stadsgalerij.Oproep beeldmateriaalDe toren van de Grote Kerk is de spil van Breda met eenlange historie vol verhalen over de Nassaus, het mirakelvan Niervaart, het Spaanse beleg. Voor veel inwonersvan Breda is de toren vooral een emotioneel gegeven, eengevoel van thuiskomen. Maak een foto van de Toren vanafde beste plek, op het meest bijzondere moment en stuurhet uiterlijk 31 oktober naar nieuweveste.toren@breda.nl.Datum Do 25 september t/m vr 31 oktoberwww.bredaphoto.nl48 49

Witte GeitWat is de stand van zaken van ons erfgoed; deskundigenaan het woord, de meningen van de Brabanders, historischefilmbeelden, spannende ontwikkelingen en de visie van presentatorTheo Verbruggen.Binnen al deze elementen wordt er een spel gespeeld met dewerkelijkheid; waar ligt de grens tussen waar en niet waar.En kan hetgeen dat niet waar is, in de toekomst wel waarworden? Komt Brabant aan zee te liggen? Het PSV-stadionals nieuwe bedevaartplek?Witte Geit gaat net een stapje verder dan onze bestaandeideeën over erfgoed. Even kietelen, even ‘over the top’ omte raken en misschien wel om wakker te schudden. Wantje hebt meer met je verleden dan je denkt! Witte Geit isinhoudelijk ondersteund. De eerste serie van Witte Geit isuitgezonden in het najaar van 2007. De nieuwe serie afleveringenvan Witte Geit is vanaf zondagavond 14 septembertwaalf weken lang te zien op Omroep Brabant TV.6 kloosterverhalen en 6 componisten6 beginnende filmmakers en 6 jonge componisten makeneen impressie van 6 kloosterlingen en hun verhalen. Drie zustersen drie fraters vertellen een anekdote of een belevenis uithun kloosterleven. Muzieklab Brabant heeft zes jonge componistenuitgenodigd om voor deze korte films hedendaagsemuziek te componeren.In oktober is er een stadswandeling in de Tilburgse Kruidenbuurt.Op verschillende plekken komt een monitor waaropeen van de kloosterverhalen wordt getoond. De films zijnverder onder meer te zien tijdens het ‘Geheugen van Tilburg’van het Stadsmuseum, op Omroep Brabant en andere culturelemanifestaties. De verhalen vormen de opmaat voor eengroter project om kloosterverhalen vast te leggen.Aflevering terug zien? www.omroepbrabant.nl/wittegeitwww.verhalis.nl en www.geheugenvantilburg.nl5051

Ontmoetingeen interactieve video-installatieDe discussie rond het wel of niet dragen van de hoofddoekop straat, suggereert dat dit een nieuw fenomeenis in onze samenleving. Kunstenaars/filmmakers MarloesHoogenstraaten en Ingrid van Zummeren maken met huninteractieve video-installatie zichtbaar dat door de tijdenheen het hoofd bedekt werd, ook in Brabant. Door letterlijkfysiek meer afstand te nemen tot het beeld ga je meer opin het verleden. Door meer naar voren te komen verdwijnthet verleden langzaam en maakt plaats voor het heden. Hetproject is geen pleidooi voor het wel of niet dragen van eenhoofddoek. Het gaat om beelden uit het verleden die eenrelatie aangaan met het heden. Een rol daarbij spelen cultuur,religie en traditie. Gelijkertijd met de video-installatieis er een kleine tentoonstelling ingericht met hoofdbedekkingenuit het verleden, zoals poffers en hoedjes en ookhedendaagse hoofddoeken van de ontwerpster Cindy vanden Bremen. Ook is er een lezing door Sigrid van Roodeover hoofdbedekking door de tijd in verschillende culturen.Concept en uitvoering Marloes Hoogenstraatenen Ingrid van Zummeren in samenwerking metSchatten van Brabant en de gemeente Eindhoven.Wanneer Ma 20 t/m vr 24 oktober 2008.Dagelijks van 9.00 - 16.00 uur. Ma van 9.00 - 19.00 uur.Opening Ma 20 oktober van 17.00 - 19.00 uur.Locatie Stadskantoor EindhovenStadhuisplein 10 EindhovenLezing Donderdag 23 oktober van 17.30 - 19.30 uurwww.brabant-ontmoeting.nlLocatie Stadhuisplein 1, Eindhoven52 53

Doorkijkje van het verledenMeernaar de toekomstschattenNieuwe doorzichten54 55

Het verleden van NederlandEIedere generatie zoekt eigen ankers in het verleden. Maaraltijd weer moeten de hoofdlijnen van het verhaal wordenverteld. “Want wie het verleden kwijtraakt, verliest ook degreep op de toekomst” (Geert Mak, 2008). In het najaar van2008 wordt multimediacampagne “Verleden van Nederland”gelanceerd, die tot doel heeft om het historisch bewustzijn inNederland te vergroten. Ruggengraat van de campagne iseen achtdelige documentaireserie, uitgezonden door NPS/VPRO (vanaf zondag 12 oktober, 20.15 uur, Nederland 2).Daarin voert presentator Charles Groenhuijsen de kijker opmeeslepende wijze langs de geschiedenis van Nederland,van de prehistorie tot nu. In dit kader is in Noord-Brabant eengevarieerd programma samengesteld. De aftrap van de Brabantsecampagne vindt plaats op woensdag 15 oktober in hetRegionaal Historisch Centrum in Eindhoven. De hele dag krijgenbezoek ers een middeleeuws programma voorgeschoteld,met als hoogtepunt een lezing van Herman Pleij.www.verledenvannederland.nlMuseumschatjesBrabant is rijk aan musea. Ieder museum is eigenlijk eenschatkamer met bijzondere voorwerpen. Maar wanneer iseen voorwerp eigenlijk bijzonder? En wat is eigenlijk degrootste schat van een museum? En welke schatten zoudende Brabantse kinderen kiezen? Museumschatjes is een erfgoedprojectvan Erfgoed Brabant i.o. en is ontwikkeld inhet kader van Schatten van Brabant een initiatief van deProvincie Noord-Brabant.In de hele maand oktober 2008 kunnen de groepen 5 t/m8 van de Brabantse basisscholen gratis naar een van dedeelnemende musea in Brabant om op zoek te gaan naarhun grootste museumschat. Rondom het museumbezoek iskant-en-klaar lesmateriaal ontwikkeld waarmee het themaerfgoed in de klas geïntroduceerd kan worden.Deelname is gratisKijk voor meer informatie over de aanmeldingsprocedure:www.erfgoededucatiebrabant.nl.Deelname is gratis5657

Historie van HerstorieOndernemende vrouwen in BrabantDat vrouwen in deze tijd managementposities bekleden, uitmuntendesportprestaties mogen leveren of eigen ondernemersnetwerkenopzetten, is niet een vanzelfsprekende gebeurtenis.Talentvolle, opmerkelijke en daadkrachtige vrouwen hebbenhier in het verleden heel wat werk voor moeten verzetten endoen dat nog steeds. “Historie van Herstorie” gaat over ondernemendevrouwen uit Brabant die een verschil gemaakt hebbenof in het heden een verschil willen maken. Op 23 oktober2008 wordt “Historie van Herstorie” georganiseerd in de BoisLe Duc -zaal van het Provinciehuis in ’s-Hertogenbosch. Deopmaat bestaat uit een middag met lezingen, workshops,illustratieve voorbeelden van ondernemende vrouwen makende vertaling naar de praktijk. Genodigden ontvangen meerinformatie via de Provinciale Vrouwenraad Noord-Brabant.Donderdag 23 oktoberBois le Duc-zaal , Provinciehuis Noord-BrabantBrabantlaan 1, ‘s-HertogenboschHerinneringen Netwerk BrabantStadDe Vereniging Brabantse Basisbibliotheken en kunstenaarsinitiatief‘Tilburg Cowboys’ willen in oktober van start gaanmet het opbouwen van een persoonlijke collectie van verhalenrond spullen. De Tilburg Cowboys trekken de buurt inmet een bakfiets vol spullen met een persoonlijk verhaal. Bewonersworden uitgedaagd hun eigen voorwerp met herinneringtoe te voegen. Door een ruilhandeling delen mensenhun herinneringen en verhalen. Gewone dingen met eenbijzonder verhaal krijgen zo een nieuwe betekenis. Elkeherinnering krijgt een plek op de site en aan de HerinneringenMuurin de bibliotheek als basis voor nieuwe socialenetwerken. De verhalen van de ‘levenssouvenirs’ vormen inde loop van tijd het collectief geheugen van BrabantStad.locatie/tijd kijk op www.schattenvanbrabant.nlVereniging Brabantse Basisbibliotheken zie www.dobb.nlTilburg Cowboys zie www.herinneringennetwerk.nl60 61

Grande Finale Schatten van BrabantGeheel in stijl van Schatten van Brabant vindt op 30 oktoberde Grande Finale plaats. Kriskras door het Provinciehuiskrijgen bezoekers fragmenten van de Schatten van Brabanteditie 2008 voorgeschoteld. Als bezoeker zit je letterlijk zelfaan de knoppen om zo jouw verhalen en verbeelding tevolgen. Deelnemers en genodigden ontvangen een uitnodigingvoor donderdagmiddag 30 oktober 2008. Ook voorpubliek is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar.Schatten van Brabant is het culturele programma van deProvincie Noord-Brabant rond de betekenis van het verledenvoor de eigen tijd. Het programma komt tot stand i.s.m.diverse partners. De mooiste ver halen komen op eenbijzondere manier tot leven.ProjectleidingGeurt Grosfeld svb@schattenvanbrabant.nlSimone Kramer regie@schattenvanbrabant.nlSecretariaatElles van Pinxteren info@schattenvanbrabant.nltelefoon 073 681 2201Communicatie & redactieJacqueline van Kempen communicatie@schattenvanbrabant.nlProjectgroepledenGerbrand Hoek (toerisme), Jacqueline Kostermans(beeldende kunst), Daphne Linsen (educatie) en Heleen MoorsDonderdag 30 oktober vanaf 15.00 uur(productie) en vertegenwoordiger van Erfgoed Brabant i.o.Provinciehuis Noord-BrabantBrabantlaan 1, ‘s-HertogenboschAanmelden via info@schattenvanbrabant.nl62 63

KIJK VOOR HET VOLLEDIGE PROGRAMMA OPWWW.SCHATTENVANBRABANT.NLWijzigingen en onjuistheden voorbehouden