VN 2011-4 - Vrienden van Blijdorp

Diergaarde BlijdorpP= +1,3 m n.a.p.< N u l >1 5 015003.337003200hwaK05K04hwa3.2K062774500 200 2730 300D6.872303.26.7K03ketel0.60 -P = 0.70 NAP3.206 05044500 33071071518522K02K07K08K01hwa3.303K090.00-1.00K10E / 3.151003.1K 1Vlinder DomeE / 3.134091Arc2 architecten bna6.56.4aK1228038Vlinder DomeC2.05 -P = -0.75 NAPhwa02K13K206.6K14FK19FAVriendennieuws>1,2 machtdierenR = 28000 mm17340romelia's19100entreezuid200 32001436 48744/2011 Amazonica 7Kijkje in de ijskast 14Afkoelen intropenhallen 18

Jonge gorilla - foto: Peter van NordeE V E N B I J P R A T E NBeste Vrienden en Vriendinnen,Dit is alweer het laatste nummer van 2011. De tijd vliegt! Over goed een jaar begint onsfeestjaar. In 2013 bestaat onze vereniging 50 jaar. Uw bestuur is al druk doende om vandit jaar een heel bijzonder jaar te maken. Wat we ook plannen, het belangrijkste isnatuurlijk ons jubileumgeschenk aan de Diergaarde. In deze moeilijke tijden is het goeddat wij er in ieder geval zijn. Ons jubileumgeschenk heeft nu een naam: Amazonica.Blijdorp is al druk aan het tekenen. In dit nummer krijgt u een eerste preview.In 2012 dragen we bij aan de herinrichting van het Aziëhuis. Ook daarover in dit nummermeer. Onze vereniging steunt Blijdorp op alle terreinen. In de tuin, maar ook voorwat betreft haar natuurbeschermingsprogramma’s. Uiteindelijk gaat het natuurlijk allemaalom de echte natuur. Al dat moois moet behouden blijven voor onze kinderen enhun kinderen. Daarom heeft uw bestuur van harte besloten om bij te dragen aan hetredden van de Vietnamwaterschildpad, een toekomstige bewoner van het Aziëhuis.Meer hierover in dit nummer.I N H O U DVriendennieuws 4/2011Even bijpraten 2Nieuws uit Blijdorp 3Ons jubileumgeschenk heefteen naam: Amazonica 7Er was eens …. het slurfhondje 8Over natuurbescherming gesproken. Gerard Ouweneel vraagt in dit Vriendennieuwsuw aandacht voor alweer een vijf voor twaalf situatie: het voortbestaan van deSumatraanse neushoorn. Monique van Leeuwen schrijft over de Millennium Seed Bank,waar alle zaden van de wereld worden bewaard om te voorkomen dat planten straksdefinitief zijn uitgestorven.Tenslotte staan we natuurlijk stil bij het wel en wee van de Blijdorpbewoners.We proberen u weer helemaal bij te praten.Kortom, wat ons betreft weer een vol en gevarieerd nummer. Veel leesplezier!Mogelijk tot ziens bij een van de komende lezingen!Marcel Kreuger,Voorzitter.Botanisch Blijdorp:Groen, groener, groenst 10Vrienden in actie voor eenvernieuwd Aziëhuis 12Kijkje in de ijskast 14De klok luidt voor deSumatraanse neushoorn 17USA! Afkoelen in tropenhallen 18Erlebnis in Hannover 19Lijn 13: Dierentuin spelen 22Mutaties in de Diergaardederde kwartaal 2011 23ZoMaDiWoDoVrZaWeekPoolvos - foto: Peter van Norde2930311234februari 20125 126 137 148 159 1610 1711 1819202122232425Sumatraanse tijger - foto: Peter van Norde262728295 6 7 8 9ZoMaDiWoDoVrZaWeek2627282912312345678910maart 201211 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 252627282930319 10 11 12 13VRIENDEN MAKEN HET VERSCHIL! WWW.VRIENDENVANBLIJDORP.NLVRIENDEN MAKEN HET VERSCHIL! WWW.VRIENDENVANBLIJDORP.NLAgenda 24Colofon 24Schenkingen en legaten 242 | Vriendennieuws 4 | 2011NIEUW IN DE VRIENDENSHOPzie pagina 9

Blijdorp NI E U W STekst: Gerda NijssenEuropese otter - foto: Peter van NordeHet duurde even voordat moeder otter de kleintjes toestond zich aanons bezoekers te vertonen. Maar zo langzamerhand komen ze iederedag wat meer buiten. De reden hiervan is gelegen in het feit dat ze bijde geboorte nog niet kunnen zwemmen. Dat moeten ze van hun oudersleren. Europese otters komen in ons land nog voor, maar hebben heterg moeilijk. Regelmatig vindt men er een doodgereden op een weg.In Blijdorp moesten ze even bijkomen van de verhuizing.Nu hebben ze het weer prima naar hun zin in de ruimte waterplaatsin de Chinese tuin. En dan komen er ook weer baby otters.Drie kwamen er in augustus ter wereld tussen het bamboe.Hun beschermende ouders kunnen ze nu niet meer onder hun‘vleugels’ houden, dus ga snel kijken hoe ze met elkaar ravotten.MetamorfoseDe Chinese tuin heeft een metamorfoseondergaan. Zo is de geknikte brug rechtgetrokkenom mensen in een rolstoel ofmet kinderwagen de gelegenheid te biedenook die kant op te zoeken. De collectievan sleutelbloemen is nog intact en zal inhet voorjaar de eerste lentebodes geven.De tempel is vernieuwd, een houten gebouwheeft veel van de weersomstandighedente verduren en er is eentoegangspoort met roodhouten palen opgetrokken.Dat geeft nog meer uitstralingen verbindt de Chinese tuin met het Aziëcontinent aan de andere kant van dedoorgaande weg. Er wordt druk gespaardom het Aziëhuis te vervolmaken met terrariavoor reptielen die in dat continentthuis horen. Nu is het moerasgedeelte aanvernieuwing toe. Natuurlijk blijft het eilandvoor de makaken en zien we kraanvogelsweer nestelen in het voorjaar, maarhet pad en de bruggen moesten nodigonder handen genomen worden. Zo wordtde ‘Ikea’ route vervolgd. Een klein puntjevan feedback. Kunnen de borden die deweg wijzen, wat subtieler? Ze knallen jenu wel erg tegemoet.KimberleyBij de giraffen is de bevalling van Mariannevoorspoedig verlopen. Fahari mag ertrots op zijn. Een dergelijk fiere, schattigedochter. Halfbroer Jani, zoon van Anne,heeft de weg naar de overkant, het perkvan de koedoes ontdekt. Hij is dan ookalweer bijna een halfjaar oud. Wat eenprachtige kudde netgiraffen hebben wetoch! Het groepje Thomson gazellen voeltzich steeds meer in de nopjes tussen degiraffen op de savanne. Zeker met dejonge aanwas van deze gazellen die watminder vrees hebben voor die grootpotigendurven ze meer en meer rond tespringen. Overdag tussen de giraffen,maar ’s avonds hebben ze hun eigenweide achter het verblijf van de hyena’s.Een stukje verderop is een zebra geboren.Het is een jong van moeder Erika en vaderLorro. Beide ouderdieren hebben al eerdermet succes jongen op de wereld gezet.Het is een pittig veulentje met veel activiteit.Als het wat groter is kan het spelenmet nichtje Rika, die in mei van dit jaar isgeboren en een volle kleindochter is vanErika. De zebra’s hebben een stal tot hunbeschikking en kunnen zelf bepalen of zebinnen of buiten blijven. Meestal geven zede voorkeur aan het buitenleven, zelfs alshet buiten koud is. Zolang het niet vaakregent, kunnen ze de kou goed verdragen.Nieuwe octopusIn het Oceanium, het verblijf naast de zeeleeuwen,kunt u een grote octopus vinden.Deze komt uit Le Croissic en is eenactief exemplaar. Dat betekent goed zichtbaarvoor het publiek. Hij of zij wordt metde hand gevoerd, zodat hij/zij gewendraakt aan de verzorgers. Verder krijgt hijook krabbetjes in een flesje met een3 | Vriendennieuws 4 | 2011

Bassrock en in het zeekat aquarium (waareven geen zeekatten huizen) bij de ingangvan het Oceanium.De ezelspinguïns zorgden voor een primeur.Voor het eerst hebben ze voor jongengezorgd. Drie eieren zijn er gelegd,waarvan er twee uitgekomen zijn. Dezepinguïns leggen hun eieren op een nestvan kiezelstenen (dan rolt het ei niet weg).Ondertussen zwemmen ze al lustig rondmet de rest van de groep en zijn ze nognauwelijks van de volwassen vogels te onderscheiden.Zebra’s - foto: Peter van Nordeschroefdopje om zijn armen geoefend tehouden. Zoals al in een eerdere nieuwsbriefvermeld zijn het intelligente dierendie dit soort kunstjes zonder moeite uitvoeren.Wat ze ook goed kunnen is eengaatje vinden om het bassin uit te kruipen.Met acht armen tegelijk is het leukom van alles uit te proberen. Het bassin isdus extra, extra octopusproof. Het is debedoeling dat er gezelschap komt vansoortgenoten. De hoop is gevestigd opvijf dieren uit Frankrijk.ZonnevissenDe tocht naar Le Croissic heeft ook nogtwee zonnevissen opgeleverd. Na de quarantaineperiode komen ze in het koudwaterkoraalaquarium. Dit aquarium is bijweinig mensen bekend, maar zeer zekerde moeite waard. U ziet hier een stukjevan de bodem zoals de Noordzee eruitziet. Een wat duistere, geheimzinnige wereldmet witte koralen, zee-egels en vijlvissen.De vissen hebben de neiging zichaan de oppervlakte op te houden, dus kijktu vooral even omhoog. Verder is wiermeegenomen uit Frankrijk. Met dat wierwil men gaan kweken om de verblijveneen natuurlijker uitstraling te geven. Daarhebben onze verzorgers nog weinig ervaringmee en deze zien het dan ook als eenaantrekkelijk experiment. De wieren staanopgesteld in het Noordzeepodium buitenons zicht. Bij succes komt er wier in dePoolvosjesDe poolvosjes zijn terug in Arctica. Hetzijn vijf nieuwe exemplaren uit DierenrijkEuropa. Op de heuvel naast de ijsberen iseen nieuw verblijf voor ze gebouwd. Hetoude verblijf bleek teveel ontsnappingswegente bevatten en ervaren als smal enbenauwd. Het nieuwe verblijf is tegen deheuvel opgebouwd. Zo zijn ze beter in hetzicht en hebben de vossen toch voldoendeschuil mogelijkheden. Ze verkleuren weerin rap tempo van grijszwart naar hunwitte wintervacht. Achterin is een verblijfingericht voor de sneeuwuilen. Verderopwordt gebouwd aan een volière voor destellerzeearenden. Een deel daarvan looptdoor in de vijver, daardoor kunnen de dierenook het water in. Het verblijf wordttwee keer zo groot, zodat er meer ruimteis om te vliegen voor de reuzenvogels.Dank voor nieuw textorhuisDankzij een schenking van de familiePeters aangevuld met een bijdrage van deN I E U W S4 | Vriendennieuws 4 | 2011Poolvos - foto: Peter van Norde

Vrienden, hebben de textorwevers eenruime volière gekregen, naast de koedoes.Het verblijf bij de zebrastal moet afgebrokenworden ten faveure van de beschermingvan de stal die deel uitmaakt van hetbeschermde monument gedeelte van vanRavenstein. De wevers zijn er flink op vooruitgegaan. In het binnenverblijf is eengroepje grondeekhoorns gevestigd. Diezijn flink aan de gang gegaan met datwaar ze goed in zijn. Dat is gangen graven.Het ziet er flink omgeploegd uit. Met eniggeduld laten ze zich zien, maar dan meer’s ochtends vroeg of eind van de dag.Graag zouden we zien dat er naast dit verblijfeen onderkomen komt voor de stokstaartjes.Deze hebben momenteel alleeneen binnenverblijf in de krokodillenrivier.Er wordt hard voor gespaard. Dus als umee doet, gaat het sneller.Komt u naar de Vriendenlezingen?BEZOEK DAN OOK DE ZOOTJESMARKT!Vast onderdeel van die zondagochtenden is de zogenaamde 'zootjesmarkt'(zonder 'i' !!)Allerhande dierentuincuriosa worden verkocht, waarbij de hele opbrengst ten goedekomt aan onze lopende projecten. Om deze zootjemarkt nog succesvoller te makennodigen wij u uit om bij u thuis rond te kijken of ú nog spullen heeft die hier verkochtzouden kunnen worden. Alles wat met Blijdorp (of andere dierentuinen), dieren ofplanten te maken heeft is van harte welkom (met uitzondering van levende dieren ofplanten!). Boeken, gidsen, dierenbeeldjes, t-shirts, tijdschriften (Blijdorp Geluiden,Blijdorp Blad, Vriendennieuws en alle andere dierentuinbladen) maar ook theelepeltjes,speldjes, briefkaarten en folders kunnen vaak nog wat opbrengen.Heeft u nog van dit soort artikelen en wilt u ze afstaan voor onze 'zootjesmarkt'?Neem even contact op met het secretariaat (010-4676637 of(koosvanleeuwen@vriendenvanblijdorp.nl) of neem ze mee als utoch naar de lezing gaat. U kunt natuurlijk ook zelf komen kopen!TamuOp 26 juli is Tamani bevallen van een gezondedochter. Vader Bokito heeft zijn zilverrugplicht weer vervuld. De dochterkrijgt de naam Tamu (afgeleid van Tamani).In het Swahili betekent Tamu‘zoetje’. Tamani is een laconieke moeder,die de kleine door broer en zus volop laatbetasten en plagen. Het geslacht van debaby van Aya die in december geborenwerd, is eindelijk bekend. Ook dit is eenmeisje. Aya is een ander soort moeder, zijis zeer beschermend, vandaar dat hetmoeilijk te achterhalen was of het om eenjongetje of een meisje ging. Nu heeft dekleine haar naam gekregen. Ze heet Aybaeen samentrekking van Aya en Bokito. Opdit moment bestaat onze gorillagroep uitzilverrug Bokito, drie volwassen vrouwtjes(Aya, Tamani en Annet), twee baby’s, eenpeuter (Thirza) en drie kleuters (Adira,Tuena en Nasibu).Het experiment met de witneusmeerkattenheeft een vervolg gekregen. Opgemerktis dat de spanningen veroorzaaktwerden door het voederen. Een van demeerkatten sprong dan op een van de gorilla’s.Dat vond Bokito uiteraard niet goed,die wilde zijn gezin beschermen. Nu voedtmen de meerkatten extra vroeg in hunbinnenverblijf voordat ze naar buitengaan. Hopelijk zorgt dat voor rust en kunnende meerkatten op het gorilla-eilandrond blijven klauteren.Andere bewoners van het eiland warenminder gewenst. Er is een wespennest gevondenin een boom. Aya liep met een gezwollengezicht rond. Waarschijnlijk hetgevolg van een wespensteek. Het nest isLAATSTE NIEUWS:JONGE KOMODOVARAANIn Blijdorp is op zondag 6 november eenkomodovaraan uit zijn ei gekropen. Dejonge komodovaraan is ongeveer 20 centimetergroot en maakt het goed. Het eiwerd op 24 april gevonden bij de komodovaranenen is daarna in een broedmachinemet 30 graden Celcius geplaatst.Het is volgens Henk Zwartepoorte, beheerdervan het reptielenverblijf in Blijdorpbest bijzonder dat eenkomodovaraan in gevangengschap wordtgeboren. “Wezijn in 1994 begonnenmet deeerste komodovaranenuit Indonesië.Hierhebben we weleens eieren van gekregen, maar die kwamennooit uit. Later kregen we dieren uitAmerika en werd er een stamboom ingevoerd.Sindsdien is er veel meer ervaringopgedaan.” De vader en moeder van debaby-komodovaraan zitten in de Rivièrahalen hebben volgens Zwartepoorte helemaalgeen weet van hun nageslacht.“Als we die bij de ouders zouden laten,lopen we het risico dat ze het opeten.”Voorlopig eet de jonge komodovaraan insecten,maar eenmaal volwassen en volgroeidtot zo’n 2 tot 3 meter lang, zijn hetaaseters. Komodovaranen kunnen eenrund bijten, dat daarna door de dodelijkebacteriën in het speeksel binnen enkeledagen sterft. De varaan blijft daar dan opwachten, waarna het dier wordt opgepeuzeld.Momenteel is de jonge komodovaraannog te zien in de specialecouveuse, maar daarna krijgt het eeneigen verblijf in de Rivièrahal.5 | Vriendennieuws 4 | 2011

N I E U W Sverwijderd en Aya kreeg een aspirientjetegen de pijn.Succesvolle moestuinDe moestuin achter het muurtje naast deoude ingang is een succes geworden. Wistu dat aardperen manshoge planten wordenmet heldergele bloemen? Verder zagik kardoen, lijkt veel op een artisjok. Demoerbeiboom gaf vruchten. Verschillendesoorten tijm stonden en staan nog te geuren,de eerste appels en peren hingen aande takken en natuurlijk staan er heel veelandere kruiden. Het is een lust voor hetoog.VicksVicks is inmiddels al een hele meneer. Hij isbijna zo groot als zijn moeder. Maar hijblijft leuk! Vicks vindt het geweldig omvoor het raam met de toeschouwers tespelen. Hij haalt de grappigste caperiolenuit. Dat levert regelmatig geweldige plaatjesop.CorAls laatste nog een verheugend nieuwtje.Op 26 oktober is een dwergnijlpaardje geboren.Vader is Jip en moeder Janneke. Paen ma zijn blij met de geboorte van hunzoon Hij was circa 5 kilo bij geboorte en deverzorgers hebben hem Cor ‘gedoopt’.Met dank aan: De maandelijkse nieuwsbriefvan de vrijwillige rondleidersDwergnijlpaard - foto: Peter van NordeVicks - foto: Greet van Norde6 | Vriendennieuws 4 | 2011

N u l >1 5 1< N u l >1 5 0ketel3.3V R I E N D E NONS JUBILEUM-GESCHENKHEEFT EENNAAM:AMAZONICA!2013 lijkt nog ver weg, maar als het gaat om een omvangrijk pro- ject moet je zo vroeg mogelijk beginnen.Blijdorp is dan ook al drukbezig met het uitwerken van deplannen. Hadden we het tot nutoe over een kas voor vlinders ennachtdieren, voortaan hebben wehet over Amazonica. Deze overdektebiotoop biedt straks eenAmazone-ervaring in een grotetransparante koepel met vooral vlinders,een speciale kweekkas voor debromelia’s en een donker gedeeltevoor nachtdieren. In Amazonica wordtde bezoeker ondergedompeld in defascinerende planten- en dierenwereldvan het grootste regenwoud terwereld. Amazonica herbergt strakscirca 1.000 vlinders, een aantal andereinsecten, tal van tropische bomen enbloemen, piranha’s, gifkikkers, groterivierschildpadden, anaconda’s, grotehagedissen en zo mogelijk enkele soortenvogels. Maar ook het nachtlevenwordt boeiend met onder meerluiaards, nachtaapjes, gordeldieren,boommiereneters en grijpstaartstekelvarkens.En dat alles dankzij uwbijdragen! De eerste tekeningen zijnbeschikbaar. Vriendennieuws biedt ueen eerste blik op de vlinderkoepel.0.25 +P = 1.55 NAPnachtdieren 32004500DK05hwa2003.26.7K062730277300K07K08K090.00-1.00K1051003.1>1,2 mK11K12R = 28000 mm28038CK136.6K14245K047230Vlinder Dome>1,2 m3.3K03191003.20.60 -P = 0.70 NAP17340E / 3.12.05 -P = -0.75 NAPF7 | Vriendennieuws 4 | 2011

Tekst: Trix VermeulenSteppeslurfhondje - foto: Joost HubeekER WAS EENS... HET SLURFHONDJEHet Vroeg-Mioceen, zegt u dat nog iets? Een kleine schets. Het Mioceenis een tijdperk in de geologische tijdschaal. Het duurde van 23 tot 5,3miljoen jaar geleden. Tijdens het Mioceen verspreidden graslandenzich over grote delen van de continenten. Doordat het klimaat drogerwerd, veranderde tropisch bos in savanne en naaldbos in steppe ofprairie. De verdroging zorgde er ook voor dat er allerlei nieuwe soortenkleine zoogdieren ontstonden, die droge grond nodig hadden om hunholen in te graven. Het slurfhondje, sinds kort te zien in onze Diergaardeis al sinds het Vroeg-Mioceen bekend en sindsdien nauwelijksveranderd. Dat moet wel een bijzonderheid zijn.markeert het slurfhondje zijn territoriummet de klieren onder zijn staart, die eendoordringende geur produceren.Wanneer een vrouwtje bronstig is, zorgtze dat ze met een mannetje paart. Na eendraagtijd van zo´n anderhalve maandwordt er één jong (bij het steppeslurfhondjesoms twee) geboren. Het jongblijft maar twee weken in het nest. Wanneerhet jong het nest verlaat, volgt heteerst nog wel zijn moeder, maar hij wordtsnel zelfstandiger. Na een dag of vijf zoekenze amper nog elkaars gezelschap op.Het jong blijft nog wel een tijd bij zijnouders, totdat het zijn eigen territoriumheeft. In het wild wordt een slurfhondjeongeveer vijf jaar oud.Er bestaan vier verschillende soortenslurfhondjes:- Goudstuitslurfhondje- Gevlekt slurfhondje- Steppeslurfhondje- Rhynchocyon udzungwensisNiet alle soorten zijn even uitgebreid beschreven.Zo is de Rhynchocyon udzungwensispas een paar jaar geleden voor heteerst op film vastgelegd! Hier volgen persoort enkele onderscheidende kenmerken.Zo komen we ook weer aan bij ons eigensteppeslurfhondje.Het slurfhondje, een nieuw gezicht in Blijdorp.Blijdorp heeft momenteel éénvrouwtje van het soort steppeslurfhondjeen hoopt dat er snel een mannetje bijkomt.Zij is te vinden in een eigen verblijfin de Krokodillenrivier, vlakbij een vanhaar familieleden, de klipdas. Alleen denaam lezend, verwacht je misschien eenblaffende olifant of een grijs hondje meteen slurf als neus, maar niets is minderwaar. Het slurfhondje hoort bij de ordevan de springspitsmuizen en is lid van degroep ‘Afrotheria’. Dit is een groep vanvoornamelijk Afrikaanse zoogdieren, zoalsde slurfdieren en de zeekoeien. De springspitsmuizenzijn dus niet nauw verwantaan spitsmuizen of knaagdieren, ook alvertonen ze zeker uiterlijke overeenkomsten.Slurfhondjes hebben een ronde rug,een smal hoofd, een lange neus en relatiefgrote ogen en oren. De staart is ongeveereven lang als het lichaam. Ons steppeslurfhondjedeed me direct denken aaneen ander historisch dier, maar daaroveraan het eind meer.Slurfhondjes leven in een natte omgevingen hebben een territorium van gemiddeldzo’n 1,7 hectare. De grootte van het territoriumverschilt per soort. Het slurfhondjeis overdag actief. ‘s Ochtends bouwt heteen nest voor de nacht. Met de voorpotengraaft hij een ondiep gat in de grond.Naast het gat legt hij bladeren en hiersluit hij het nest ook mee af. Een slurfhondjegebruikt zo´n nest maar een paarnachten achter elkaar. In een territoriumbouwt een slurfhondje meerdere van dienesten. De rest van de tijd is het slurfhondjedruk met het zoeken naar eten.Hij wroet met zijn neus en voorpoten inde grond, hij keert bladeren en takjes omin de hoop wat lekkers te vinden. Hij eetallerlei soorten ongewervelden als spinnen,regenwormen en krekels.Slurfhondjes leven in monogame paren,die elk hun eigen territorium hebben. Alseen dier een indringer in zijn territoriumontdekt, nadert hij hem langzaam, slaat afen toe met zijn staart op de grond, om deindringer te doen vluchten. DaarnaastSteppeslurfhondje - foto: Peter van NordeGoudstuitslurfhondjeHet goudstuitslurfhondje komt voor aande oostkust van Kenia. Het is het op eenna grootste slurfhondje. Zijn vacht isamber- en goudkleurig, hij heeft zwartevoeten en oren. Op zijn achterlijf heeft hijeen goudkleurige vlek. Onder deze vlek isde huid veel dikker dan de normale huid.Het kan goed zijn dat deze verdikkingdient als bescherming tegen verwondingen.Het enige uiterlijke verschil tussenmannetjes en vrouwtjes, naast de geslachtsorganen,is de lengte van de hoektand.Deze is bij het mannetje groter danbij het vrouwtje. Het goudstuitslurf-8 | Vriendennieuws 4 | 2011

hondje werd in 1881 voor het eerstwetenschappelijk beschreven.Gevlekt slurfhondjeHet gevlekt slurfhondje leeft in bossen opverschillende hoogtes, van Oeganda totMozambique. Net als andere slurfhondjeseet dit dier ongewervelden, maar andersdan de andere eet hij veel sprinkhanen.Op zijn rug heeft hij een vachtpatroon vandonkere banden met lichte vlekken.N I E U W SVOOR DE FEESTDAGENSet van vier wenskaartenincl. envelop€ 4,50(excl. verzendkosten)Rhynchocyon udzungwensisDit slurfhondje komt voor in het Udzungwagebergtein Tanzania, waar hij ook naarvernoemd is. Hij is de grootste springspitsmuister wereld. Hij heeft een grijsvoorhoofd en gezicht, zijn onderlichaamen dijen zijn zwart. In 2005 is het diervoor het eerst gezien en gefilmd.Dit slurfhondje is niet het enige net ontdektedier uit de bergen van Tanzania. HetUdzungwagebergte, dat deel uitmaaktvan de Eastern Arc Mountains, heeftbijzonder veel endemische soorten. Endemisch betekent dat deze dieren alleenin dit gebied voorkomen. De verklaringvoor zo’n grote groep dieren die alleen indit gebied voorkomen, ligt in het bestaanvan de regenwouden in deze bergen. Zijvormen al miljoenen jaren een stabiel engeïsoleerd leefklimaat.prettige feestdagenen eengelukkig nieuwjaarVerkrijgbaar bij de Vriendenwinkels in deDiergaarde of door overmaking van hetverschuldigde bedrag op rekeningnummer1357803 o.v.v. de door gewenste items.SteppeslurfhondjeHet steppeslurfhondje leeft in Zuidoost-Kenia en Oost-Tanzania en ook op de eilandenMafia en Zanzibar. Op Zanzibarkomt nog een aparte ondersoort voor.Zijn naam heeft weinig met zijn leefgebiedte maken, want hij komt vooralvoor in bergwouden en langs de kust.Het voorste gedeelte van het lichaam isoranje tot rood, de romp zwart. De staartis oranje, met een witte punt.Vorige week zag ik deze nieuwe bewonervan Blijdorp voor het eerst. Het slurfhondjedeed me direct denken aan Scrat,de sabeltandeekhoorn uit de Ice Age-filmsdie altijd op weg is naar die ene eikel en ersteeds net niet in slaagt hem te grijpen.Regisseur van de Ice Age-films ChrisWedge zegt over deze Scrat: “Alle karakterszijn gebaseerd op dieren die echt bestaanhebben. Behalve de sabeltandeekhoornScrat natuurlijk, die hebben wezelf bedacht.” Ik vraag het me af, zou het?ZoMaDiWoDoVrZaAmoerpanter - foto: Peter van Norde1234567januari 20128 159 1610 1711 1812 1913 2014 21222324252627282930311234Jaarkalender€ 12,50(excl. verzendkosten)Met dank aan: wikipedia, website BlijdorpWeek1 2 3 4 5VRIENDEN MAKEN HET VERSCHIL! WWW.VRIENDENVANBLIJDORP.NL9 | Vriendennieuws 4 | 2011

B O T A N I S C H B L I J D O R PPelargonium - foto: Koos van leeuwenGROEN, GROENER, GROENSTHet is eind oktober. Onze tuin isecht in verval. Hoewel sommigeplanten nog fraai bloeien, kunnenzij niet verhullen dat hetherfst is. De hosta’s zijn volledigingestort, er rest nog een hoopjevergeelde bladeren. Onder degrond houden zij hun winterslaapom in het voorjaar hunneuzen weer boven de grond testeken. Binnen, in onze erker,gebeurt er een klein wondertje:daar is het lente!Sommige planten die van oorsprong uitZuid-Afrika komen, houden vast aan hunbiologische klok. Zelfs nu de dagen hierkorter worden, begint voor hen de lenteen gaan ze bloeien. Een van de aloë’sbloeit met een fiere stengel met boveninfragiele witte klokjes, schitterend!Maar het grootste wonder zijn de botanischepelargoniums. De hele zomer stonder een aantal potjes met daarin een verschrompeld,bruin stompje. Als je nietbeter zou weten, zou je ze zo in de vuilnisbakkiepen. Maar nu hebben ze een pruikvan fris groene blaadjes! De lente is begonnen…voorhen althans. Elk jaar vind ikdat weer een wonder.Geraniums of pelargoniums?Vanaf september wordt ons huis steedsgroener. Allerlei planten die het voorjaaren de zomer buiten hebben gestaan, kunnenniet tegen de vorst en krijgen eenplekje in huis om te overwinteren. Iederjaar worden dat er meer, met name pelargoniums.Er is regelmatig verwarring ronddeze planten. Bij ons worden ze namelijkgeraniums genoemd. Hoewel ze tot dezelfdefamilie behoren, de Geraniaceae,zijn er verschillen tussen de planten.Veel geraniumsoorten zijn winterhard enkunnen gewoon in de volle grond blijvenstaan. Pelargoniums komen oorspronkelijkuit Zuid-Afrika en zijn niet winterhard.Bij de eerste nachtvorst versnotteren ze.Het grootste verschil vind ik in de bloemen:een geranium heeft vijf identiekebloemblaadjes. Een pelargonium heeftook vijf bloemblaadjes, maar deze zijn nietidentiek: de bovenste twee zijn groter oflanger dan de onderste drie blaadjes. Depelargonium is een geliefde plant om meete kweken en er zijn dan ook heel veel cultivarsverschenen in de afgelopen 200jaar. Er is een enorme variëteit aan bladvormen,bladkleuren en bloemen.StekkengekOmdat ik inmiddels een verzameling hebvan ruim 100 soorten, is het ieder jaarweer een sport om de planten op tijd binnente hebben. Op de vensterbanken en inde erker staan rekken met meerdere etages.De meest bijzondere soorten gaan alseerste naar binnen. Naar sommigen hebik jaren gezocht! Met name uit Engelandheb ik van gespecialiseerde kwekers bijzondereplanten kunnen meebrengen.Sommige soorten groeien enorm hard enhebben in een jaar tijd de afmeting vaneen struik gekregen. Dat past allemaalniet in huis. Maar…je kunt ze heel eenvoudigstekken. Het is zo wonderlijk dat er uiteen klein stukje plant, soms is een enkelblad al voldoende, weer een nieuwe plantkan groeien! En zo groeit het aantal potjeselk jaar weer. Want stekkies nemen nietzoveel plek in, je kunt er op die manier eenheleboel overhouden.WatervreesMet de verzameling planten groeide de afgelopenjaren ook het schuldgevoel. Wantplanten hebben water nodig. Als lid vandiverse natuurorganisaties, krijg je steedsopnieuw informatie over de toestand vanonze planeet, zoals de zorg voor voldoendedrinkwater.In ons waterrijke landje hoeven we er nietof nauwelijks over na te denken, we spoelenzelfs onze toiletten met schoon drinkwater!Maar dat is niet overal zo. Zelfs inEngeland zijn gebieden waar het ’s zomersveel te droog is de laatste jaren. Daar hebbende mensen een sproeiverbod voor detuin en mogen ze hun auto niet wassen.In voorbeeldtuinen tonen ze planten diegoed tegen droogte kunnen en manierenom water te sparen.In Diergaarde Blijdorp wordt het regenwatervan de kassen opgevangen en gebruiktom de planten te begieten. Bij ons thuis ishet niet mogelijk het water uit de regenpijpte gebruiken. Ook de keukenafvoerenkomen namelijk uit in de regenpijp enplanten begieten met sop is geen optie, zezouden het niet overleven. Maar in deloop van de jaren zijn we steeds inventievergeworden. In de keuken en de badkamerstaan emmers om water op tevangen dat nog prima is voor de planten.Enig idee hoeveel water een mens per dagweg laat lopen dat nagenoeg schoon is?Voordat de douche warm is, zijn er al litersschoon drinkwater door het riool gespoeld….Het wassen van groenten enfruit levert elke dag minstens een flinkeemmer op. Het water dat we op deze manierverzamelen, gieten we in twee regentonnenin de tuin. Van daaruit kan ik degieters vullen om alle potten water tegeven.Het zal wel een gek gezicht zijn, dat gesjouwmet emmers, het trapje af naar detuin. Maar het bespaart een gang naar desportschool! En in de winter, als ik niet zo-10 | Vriendennieuws 4 | 2011

Millenium Seed Bank - foto: Koos van leeuwenTekst: Monique van Leeuwen-Maatveel water nodig heb voor de plantjes, kunje die emmers water prima gebruiken vooreen spoelbeurt van het toilet.Verbeter de wereld…Verbeter de wereld, begin bij jezelf. Maarhet is ook prettig om te merken dat meermensen zorgen hebben over onze planeet.Ook Blijdorp is in de afgelopen decenniasteeds groener geworden en draagt datook uit. In de herfstvakantie stond Blijdorpextra in het teken van natuurbehoud.De Diergaarde maakt deel uit van diversefokprogramma’s met bedreigde diersoorten.Met het ‘Zoo Wild Natuurbehoudfestival’gaf Blijdorp hier extra aandacht aan.Ook de botanische afdeling was van departij. Met een ludieke ‘recycletuin’, naastde terraszaal, waar oude materialen eennieuw leven kregen in de tuin.Maar achter de schermen is de botanieafdelingal jaren bezig met het kwekenvan bijzondere plantensoorten. Botanischetuinen over de hele wereld hebben contactenen houden congressen. Ze wisselenmaterialen zoals zaden met elkaar uit, endat alles met gesloten beurzen. Hierbijstaat het belang van het behoud van debiodiversiteit voorop en niet de economie!Juist de zorg om de natuur, om het behoudvan dieren-en plantensoorten, maken datik zo graag in Blijdorp kom en de Diergaardezo waardevol vind. Laten we hopendat ze dit kunnen volhouden, ondanks dezware bezuinigingen…Hoop doet levenAfgelopen zomer waren we op vakantie inEngeland. Daar bezoeken we graag tuinenen dierentuinen. Een heel bijzondere tuinis Wakehurst Place, de buitentuin van KewGardens. Kew is de botanische tuin vanLonden, toonaangevend in de wereld. Wakehurstis een prachtig landgoed waar jeuren kunt wandelen en genieten van denatuur en de tuinen. Maar in Wakehurst isook de Millennium Seed Bank gehuisvest.Dit grootse project is opgezet om plantenvoor uitsterven te behoeden. Toen het projectwerd gestart, werd ruim 20 % van deplanten op onze aarde met uitsterven bedreigd.Planten zijn enorm belangrijk voorons. Niet alleen als voedsel, maar ook alsgeneesmiddel. Wie weet zit in een vandeze soorten wel het medicijn tegenAlzheimer of tegen Parkinson. Doel vanhet Millennium Seed Bank Project is om debiodiversiteit te behouden. Plantenzadenvan over de hele wereld worden verzamelden ingevroren. In Wakehurst staat een futuristischgebouw met in de kelders specialeruimtes waar de zaden wordenbewaard. In het bezoekerscentrum kun jeveel te weten komen over de manierwaarop ze de zaden bewaren en over hetonderzoek dat ze doen naar de planten.Het meest ontroerend vond ik een filmover het project. Niet alleen in Engelandworden de zaden bewaard: in het land vanherkomst wordt de helft van het zaad opgeslagen,de andere helft gaat naar Wakehurst.In landen die minder ontwikkeldzijn, worden de botanisten daar ter plaatsebijgestaan door de Engelsen. Met adviesen middelen helpen zij mee om ook in dielanden zaadbanken te realiseren.Het gevoel dat over de hele wereld mensenbezig zijn om planten te redden en tebewaren was overweldigend. Laten wehopen dat ook dit belangrijke project nietaan bezuinigingen ten onder gaat.Bron: The last great plant hunt, the story of Kew’s Millennium Seed Bank.11 | Vriendennieuws 4 | 2011

Tekst: Henk Zwartepoorte (Blijdorp)DE VIETNAM-WATERSCHILDPADNiet echt een publiekstrekker inde Blijdorp-collectie deze circa 20cm grote zwarte waterschildpad.Een mooie kop heeft hij wel metaan weerzijden felgele strepenlangs de ogen. Waarom is dezesoort dan in de collectie opgenomenvraagt U zich wellicht af?Wat maakt hem toch zo bijzonder?VRIENDEN IN ACTIE VOOR EENVERNIEUWD AZIËHUISDiergaarde Blijdorp gaat ondanks de krappe tijden onvermoeibaardoor met het realiseren van vernieuwingen in het belang van dedieren èn de bezoekers! Op dit moment wordt het twintig jaar oudeAzië-continent in Diergaarde Blijdorp helemaal opgeknapt. In hetoorspronkelijke Masterplan zouden alle dieren in hun eigenlijkewerelddeel worden gehuisvest, maar dat is eigenlijk in Azië alleenmet de zoogdieren en vogels gebeurd. Met deze opknapbeurt, die zichover 2011 en 2012 uitspreidt, worden ook de Aziatische reptielen,vissen, insecten en planten uit de Rivièrahal gehaald en in ‘Azië’ondergebracht.In eerste instantie wordt hiertoe het Aziëhuis verbouwd. Hier zijn nu de nachtverblijvenvoor Indische antilopen, baardapen en Visaya wrattenzwijnen ondergebracht.Meestal staan die dieren echter buiten en lopen de bezoekers door een leeg en donkergebouw. Dankzij de Vrienden gaat dat veranderen! In het Aziëhuis gaat Blijdorp eenaantal verblijven voor reptielen, vissen en andere dieren èn planten realiseren, zodater altijd wat te zien is. Vanzelfsprekend worden er ‘state-of-the-art’ verblijven gebouwd,die perfect zijn voor de dieren, de bezoekers, de verzorgers èn het milieu; dusgoed geïsoleerd!Blijdorp zet zich in voor het voortbestaan van diersoorten in het wild. Waar mogelijkhelpen de Vrienden ook op dit terrein. Eén van de toekomstige bewoners van hetAziëhuis is de ernstig bedreigde Vietnam waterschildpad. Het bestuur heeft beslotenom ter gelegenheid van onze actie voor het vernieuwde Aziëhuis ook € 7500,- beschikbaarte stellen voor de redding van deze schildpad vanuit Blijdorp. De redactie heeftHenk Zwartepoorte gevraagd u nader te informeren.Begin vorige eeuw is de soort beschrevenaan de hand van op de Aziatische voedselmarktenaangetroffen dieren. In het wildwas het dier nooit aangetroffen en waarin Azië hij oorspronkelijk vandaan kwamwas dan ook onbekend. Handelsroutes inAzië zijn van oudsher een min of meerAziatische aangelegenheid en zijn in hetwesten nauwelijks bekend. Gedurendetientallen jaren werd algemeen aangenomendat hij was uitgestorven. Enkelejaren geleden echter zijn er enkele exemplarengevonden in centraal Vietnam ineen gebied dat door de Vietnamoorloglang door biologen niet bezocht was. Hetlag er ook tientallen jaren bezaaid metlandmijnen. Het duurde tot 2007 voordattijdens veldonderzoeken zijn oorspronkelijkeleefgebied min of meer is vastgesteld.De wilde populatie is echter nogsteeds zeer klein waarmee het nog steedseen kritiek bedreigde soort is.Aangezien natuur- en soortenbehoud eenvan Blijdorps hoofddoelen is, was de kritiekbedreigde status en de veronderstellingdat hij begin deze eeuw nog als in hetwild als uitgestorven beschouwd werd,reden genoeg de soort in 2001 in de collectieop te nemen. Uit particuliere bronwerden drie paartjes samengesteld en in2003 werden al de eerste jongen geboren.Door de Europese dierentuinen is eenstamboek/fokprogramma in ontwikkelingen is een DNA-onderzoek gestart onder dedoor hen gehouden dieren. Uit de eersteresultaten is gebleken dat een van de driein Blijdorp gehuisveste paren soortzuiveris. Verder onderzoek is nu in een afrondendefase en heel binnenkort zal bekend12 | Vriendennieuws 4 | 2011

Behalve een herstel- en beschermingsprogrammavan het oorspronkelijke leefgebiedzijn er ook concrete plannen om indierentuinen geboren dieren naar dit gebiedte sturen. Blijdorp en de dierentuinenvan Munster en Praag is gevraagd hierinmee te werken. In het leefgebied zal ookeen opvang- en kweekcentrum worden gebouwd.In de in het voorjaar 2012 gerevitaliseerdeMaleise bosrand zal de soort samen meteen aantal andere reptielensoorten eenprominente plaats krijgen. Natuurbehoudzal ook in dit gebied een belangrijk themaworden, waarbij aandacht zal worden gevraagdvoor het in situ project in Vietnam.Financiële ondersteuning daarbij zal danook zeker een thema zijn.zijn of alle stamboekdieren inclusief dievan Blijdorp tot de zuivere soort Mauremysannamensis behoren. Uitgeslotenmoet worden of er wellicht kruisingen metverwante soorten tussen zitten. Alleenexemplaren van de juiste soort komennl. in aanmerking voor herintroductie inVietnam.In centraal Vietnam is namelijk door de lokaleoverheid in samenwerking met lokaleNGO’s (Non Governmental Organisations)een herstelprogramma in ontwikkeling.Dit programma omvat aankoop van oorspronkelijkleefgebied van kleine boeren.Het leefgebied bestaat voornamelijk uitmoerassen en plassen waarin door delokale bevolking rijst wordt verbouwd.Dit aankoopbeleid is een ingewikkeldproces en wordt thans uitgevoerd.Een belangrijke rol in dit proces is weggelegdvoor het Turtle center in Cuc Phuongin Noord Vietnam. Blijdorp heeft al jarenlang een goede relatie met dit schildpaddenopvang- en kweekcentrum. Ondergetekendebezocht het centrum in 2003 engaf daar adviezen in schildpaddenverzorgingen voeding. Ook ondersteundeBlijdorp het financieel.In Blijdorp zal de kweek met mogelijk driefokparen ook een belangrijke rol moetenblijven spelen. Ruimte en middelen hiertoezullen hopelijk tot de mogelijkheden blijvenbestaan. Wanneer Blijdorp dan samenmet enkele andere dierentuinen in de zeernabije toekomst gekweekte dieren naarVietnam kan sturen, is zeker een wezenlijkebijdrage aan behoud van de soortgeleverd. Dat is zeker een actie om trotsop te kunnen zijn.Wellicht kijkt U nu met andere ogen naardeze onopvallende verschijning die optwee plaatsen in de Rivièrahal te zien is.Ook zijn pas geboren jongen nu in dereptielenopfokruimte in het Nijlpaardengebouwte bewonderen.13 | Vriendennieuws 4 | 2011

KIJKJE IN DE IJSKASTVeel bezoekers van Diergaarde Blijdorp, die in het Oceanium bij hetverblijf van de koningspinguïns staan, zullen zich niet realiseren dathet best wel bijzonder is deze soort in gevangenschap te zien. Als zemet zijn allen wat onbeholpen staan te drentelen op het droge deel vanhet verblijf lijken het wat saaie dieren die niet zo veel doen. Maar eenmaalin het water lijken de pinguïns een transformatie te ondergaanen blijken het elegante, wendbare en met name snelle zwemmers.Sinds 2009 hebben de koningspinguïns gezelschap van ezelspinguïns.Dat deze laatste soort zich thuis voelt in het Oceanium blijkt wel uit deeerste broedresultaten. Een mooie gelegenheid om eens wat meer teweten te komen over het wel en wee bij de pinguïns.Tekst: Angeline Peters en Alex Schoutenelkaar en zullen alleen het water in gaanals het echt moet. Ezelspinguïns zijn eenstuk actiever en dus voor het publiek eenstuk attractiever. De pinguïns zelf lijkt hetniet zoveel uit te maken. De introductievan de ezelspinguïns in het verblijf washeel simpel: in één keer alles bij elkaar.Pinguïns zijn kuddedieren bij uitstek. Hetmotto lijkt dus hoe meer zielen hoe meervreugd. Alhoewel de koningspinguïns weleen beetje moesten wennen aan die druktemakers.Hoe de verzorgers dat doorhadden? De koningspinguïns wilden eentijdje niet zwemmen. Dat is een teken vanstress. Inmiddels staan de twee soortenregelmatig door elkaar, maar van enige interactielijkt geen sprake.Eerste bewonersDe eerste koningspinguïns kwamen ongeveernegen jaar geleden uit de parken vanSeaworld in de Verenigde Staten naar Blijdorp.In de verblijven aldaar werden deantarctische omstandigheden nagebootst.Omdat de VS op het noordelijkhalfrond liggen moest hiervoor als hetware de zomer en winter worden omgedraaid.In Blijdorp is er voor gekozen ditniet te doen. Hier lopen de seizoenen binnenen buiten het verblijf dus gelijk op.Deze overgang heeft natuurlijk wel invloedgehad op de dieren die vanuit de VSnaar Blijdorp kwamen. Immers, ze haddenna de verhuizing naar Europa niet alleeneen jetlag vanwege het tijdsverschil, maarmoesten ook hun hele winter en zomergevoel aanpassen. En dat is voor koningspinguïnsheel belangrijk. In het wild wordthun biologische klok gestuurd door hetdag-nacht ritme en dus de daglengte.Pinguinverblijf - foto: Angeline PetersDe rui vindt plaats in het late voorjaar, alsde dagen langer worden. Pas daarnawordt er gepaard en gebroed. Omdat hetpinguïnverblijf midden in het Oceaniumligt, komt er alleen via het dak wat daglichtbinnen. Voor een juist dag-nachtritme moet er dus worden gewerkt metkunstmatig licht. Qua temperatuur is inhet verblijf niet zo veel verschil tussenzomer en winter. In de zomer staat dethermometer op zo’n 9 à 10°C, in de winterdaalt het kwik tot 6°C. Inmiddels zijnde pinguïns goed gewend. De groep lijktstabiel en het ruien en paren loopt nuredelijk synchroon.HuisgenotenSinds 2009 hebben de koningspinguïnsgezelschap gekregen van ezelspinguïns.Het antwoord op de vraag waarom, is eigenlijkheel direct. Koningspinguïns zijnbest wel saai. Het liefst staan ze knus bijVerzorgingDe verzorging van pinguïns is vrij rechttoe recht aan. De eerste taak van de verzorgersis ’s morgens de vis te ontdooien.Als ontbijt staat haring op het menu.Omdat ingevroren vis minder vitaminesbevat dan verse vis wordt in elke haringeen vitaminepil gedaan speciaal voor visetendedieren. De koningspinguïns krijgendaarnaast ook nog extra vitamine B1.Vervolgens maken de verzorgers het verblijfschoon. Vanwege het gevaar voor aspergillosis(schimmelinfecties) wordt erhandmatig geschrobd en niet met eenhoge drukspuit gewerkt, omdat hierdoorde luchtvochtigheid te veel toe zounemen. Eén keer per week trekken de verzorgerseen duikpak aan om de ramen tezemen, dit tot groot vermaak van de ezelspinguïnsdie reuze nieuwsgierig zijn naardie rare grote snuiter in het water.Nadat het verblijf is schoongemaakt is hettijd voor het ontbijt. Dit wordt achter deschermen gegeven. Vanuit het grote verblijfworden de pinguïns naar een gang‘gelokt’. Eén voor één worden ze door eenhekje gelaten, waarbij ze één haring metvitamine pil krijgen. Dieren die al gehadhebben, worden in een aparte separatieruimtegezet. Als een koningspinguïn nietachter het hekje wil komen, dan krijgt hijdie dag dus geen haring. Na de koningspinguïnszijn de ezelspinguïns aan debeurt. Zij krijgen echter om de dag een vitaminepilbij de haring. De verzorgers noterendagelijks welke pinguïns die dagharing hebben gehad. De dieren zijn makkelijkte herkennen aan de gekleurde banden(tags) om de vleugels en die kleurcode14 | Vriendennieuws 4 | 2011

is uniek. Sommige verzorgers gebruikenalleen de kleurcodes, maar de pinguïnshebben ook een naam. Zo heet één van degrotere mannetjes met een gele tag Pinoen het mannetje met twee groene tagsKermit (hoe toepasselijk!). Na het ontbijtgaan de pinguïns terug naar het grote verblijfen maken de verzorgers de separatieruimteen keuken schoon.Omdat pinguïns ook behoefte aan waterhebben wordt er dagelijks een bergsneeuw in het verblijf geblazen. Dat ditvoor de pinguïns belangrijk is bewijstHappy Feet, de pinguïn die afgelopenzomer strandde in Nieuw Zeeland en hetzand op het strand aanzag voor sneeuwmet bijna desastreuze gevolgen vandien.Pinguin op weegschaal - foto: Angeline PetersJonge ezelspinguin - foto: Rob Doolaard’s Middags om half twee krijgen de pinguïnshun tweede maaltijd. Dit wordt inhet grote verblijf geserveerd, zodat hetpubliek dit kan zien. Op het menu staansprot, zandaal en andere kleinere vissensoorten.De hoeveelheid is afhankelijk vanhoeveel dieren ’s ochtends hebben willeneten. Het streven is de dieren ‘gretig’ tehouden. Zo worden ze niet te dik en uitliteratuur blijkt dat dit een natuurlijkemanier is om de sexe-ratio te beïnvloeden.Magere dieren produceren meer vrouwtjesterwijl goed doorvoedde dieren meermannetjes voortbrengen. De lunch wordtin het water geserveerd. Wie honger heeftzal dus een duik moeten nemen. Alleen inuitzonderlijke gevallen krijgt een pinguïn’s middags vis uit de hand, zoals een pinguïndie een oog mist, waardoor hij moeilijkzelf zijn vis uit het water kan vangen.Ook dieren met een (kunst)ei tussen depoten kunnen een vis krijgen als ze datwillen. Vlak voor de rui merken de verzorgersdat de dieren meer willen eten. Dat islogisch want tijdens de rui kunnen de dierenniet zwemmen en moeten dus eenvetreserve aanleggen. Een mannetje koningspinguïnkan dan aankomen van gemiddeld10 kilo naar gemiddeld 17 kilo.Een vrouwtje is een paar kilo lichter envalt tijdens de rui af van 14 kilo tot 9 kilo.Liefde op het eerste gezicht?Koningspinguïns vormen geen paartjesvoor het leven. Elk jaar opnieuw kiest eenvrouwtjespinguïn een kereltje uit met wiezij wil paren. Als het ei eenmaal is gelegdduurt het tussen de 55 en 60 dagen voordathet uitkomt. Beide ouders zullen omde beurt broeden en het jong verzorgen.15 | Vriendennieuws 4 | 2011

Koningspinguin met ei - foto: Peter van NordeKoningspinguin - foto: Davinia BruggemanIn de dierentuinwereld worden momenteelverschillende strategieën gebruikt omde fok zo succesvol mogelijk te maken. InSeaworld in de Verenigde Staten is het gebruikelijkde eieren door de ouders zelf uitte laten broeden en verzorgen. Maar zodrade jongen zelfstandig moeten gaan etenworden ze bij de ouders weggehaald. Inaparte kinderkamers leren de jongen danhele vis eten. Ook in de Diergaarde wildemen oorspronkelijk deze strategie gaangebruiken. Daarom werd rechts van hetgrote verblijf een aparte ruimte gebouwd,die als kinderkamer kon fungeren. Dezeruimte is echter nooit als zodanig gebruikt.Niet dat er geen eieren worden gelegd,maar omdat de groep lange tijd niethelemaal stabiel was, zorgde dit voor onrustwaardoor paringen worden verstoorddoor opdringerige vrijgezelle soortgenotenof een ei sneuvelt of in het water belandt.Daarom heeft Blijdorp er voorgekozen de eieren uit te broeden in eenbroedmachine. En dat is niet zo makkelijk,omdat koningspinguïns geen nest makenmaar het ei in een gespierde huidplooitussen te poten uitbroeden. Het ei zal dusdoor de verzorgers uit de plooi moetenworden gepakt en vervangen door eenkunstei. En dat is nog een hele kunst volgensde verzorgers.Met dank aan: Dennis Blomjous (Diergaarde Blijdorp)Na het uitkomen van het ei in de broedmachinewordt het kuiken bij de oudersteruggeplaatst en het kunstei weggehaald.En tsja, het schijnt dat de pinguïnsdit helemaal niet doorhebben en de verzorgingvan het kuiken zeer enthousiastter vlerk nemen. Als het jong groot genoegis om zelfstandig te leren eten, gaat hetvoor een paar weken achter de schermen.De verzorgers leren het dan hele vis teeten. Zodra het dier dit kan gaat het terugnaar de groep, waar het vervolgens moetleren de vis uit het water te ‘vangen’.Ezelspinguïns maken wel een nest van kiezeltjesen broeden daar hun eieren uit.Omdat de eieren zo veiliger zijn, mogen deezelspinguïns wel zelf hun eieren uitbroeden.En met resultaat. Afgelopen zomerzijn twee kuikens uit het ei gekropen. Inmiddelsstaan de twee even achter deschermen om hele vis te leren eten, maarbinnenkort mogen ze weer bij de groep.Het zal dan niet makkelijk zijn ze te herkennen,want ze zijn met hun 5,5 kilobijna net zo groot als een volwassen dier.Op de foto kunt u zien dat het wegen vaneen pinguïn niet zo moeilijk is. Met eenvisje is het dier zo te verleiden op eenweegschaal te stappen.FokprogrammaOndanks dat er in Blijdorp inmiddels zeskuikens groot zijn gebracht gaat het tochniet goed met de fok van koningspinguïns.Indertijd is Blijdorp begonnen met 20 koningspinguïnsen op dit moment zijn ernog 19 dieren. Er wordt wel gepaard en erworden eieren gelegd, maar de ervaringleert dat een deel van de gelegde eierenonbevrucht is. Ook dit jaar bleken tweevan de vijf gelegde eieren niet bevrucht.Maar een veel grotere zorg is, dat rond detijd van uitkomen veel kuikens in het ei afsterven.Op deze manier zijn dit jaar tweeeieren verloren gegaan. Wat hier de oorzaakvan is, is niet duidelijk. Maar dat debroedresultaten hierdoor niet zo goed zijn,zal niemand verbazen. Ook in andere Europesedierentuinen die deel nemen aanhet pinguïnstamboek gaat de fok moeizaam.De enige tuin met goede fokresultatenis de dierentuin van Basel.Groot struikelblok bij de slechte fokresultatenblijkt een scheve sexe-ratio. Er is eenmannenoverschot en de vrijgezelle mannenhebben de naam de paarvorming enbevruchtingen van de eieren te verstoren.Ook Blijdorp heeft meer mannen danvrouwen (elf tegen acht). Zoals eerder vermeldkiezen de vrouwtjes elk jaar eennieuwe partner, alhoewel één van devrouwtjes al een paar jaar de voorkeurgeeft aan hetzelfde mannetje. De verzorgershouden uiteraard bij welke stelletjesgevormd worden en of dit succesvol is.Leuk detail is dat één van de vrouwtjes(Hestia, te herkennen aan een blauworanjetag) die in Blijdorp uit het ei is gekropen,dit jaar zelf een ei heeft gelegd,dat helaas niet uit gekomen is. Wie weetkomt volgend jaar wel een tweede generatiekoningspinguïns uit het ei. Dat zoueen mooi resultaat zijn van tien jaar koningspinguïnsin Blijdorp.16 | Vriendennieuws 4 | 2011

DE KLOK LUIDT VOOR DESUMATRAANSE NEUSHOORNMet drie tegenvallers in twee jaar zit het degenen die pogen hetuitsterven van de Sumatraanse neushoorn te voorkomen niet mee.De toekomst voor deze neushoornsoort is somber, somberder nog dandie voor de Javaanse neushoorn, was het oordeel van de deelnemersaan een congres dat in februari 2010 werd gehouden in het IndischeNeushoornreservaat Kaziranga in Assam, India. Een congres dat wasgewijd aan de drie Aziatische neushoornsoorten.Najaar 2009 stierf Emi, het SumatraanseNeushoornwijfje dat in de Cincinnati Zootussen 2001 en 2007 driemaal een kalf opde wereld zette. Dat was in gevangenschapin ruim een eeuw niet gebeurd. OpEmi was de hoop gevestigd om tot eenfokprogramma te komen. Haar eerste kalf,het mannetje Andalas, ging naar een bijWay Kambas gesticht fokcentrum in ZuidSumatra. Daarvandaan kwam in februari2011 het verheugende bericht dat Andalaservoor had gezorgd dat het daar aanwezigewijfje Ratu drachtig was. Dat gingmis. De derde tegenvaller was het stervenvan Torgamba, het tweede in Way Kambasaanwezige projectmannetje, zodat hetfokcentrum nu slechts beschikt over driewijfjes en een mannetje.Het verhaal van de Sumatraanse neushoornis van dezelfde droefenis als van deandere vier soorten neushoorns op dezewereld. Tot het eind van de negentiendeeeuw kwam hij in het grootste deel vanZuidoost-Azië voor, van Assam en Bangladeshover Birma, Thailand, Vietnam enMaleisië tot op Sumatra en Borneo. Plaatselijkwaren ze zo gewoon dat de dieren intuinen kwamen. Tomeloze vervolging omde hoorn en andere organen waaraan Chinezenmedische kwaliteiten toeschrijven,leidde ertoe dat het dier op het Aziatischevasteland verdween. Recent waarschijnlijkook uit Maleisië, want de congresgangersin Kaziranga kregen te horen dat, ondanksruim gebruik van automatische camera’s,daar sinds 2007 geen bewijs van aanwezigheidmeer was vastgesteld, wèl vanveel stropersactiviteiten.Een inventarisatie kwam uit op 153-205exemplaren, verdeeld over vijf terreinen,waarvan twee in Sabah, het Maleisischedeel van Borneo, en drie in Sumatra. Daarbijinbegrepen het rond het fokcentrumWay Kambas liggende reservaat van dienaam, waarin 25-27 exemplaren huizen.Over het soms oprispende gerucht dat ernog dieren zijn in Zuid-Myanmar werd inKaziranga niet gerept.Wilt u een Sumatraanse Neushoorn ziendan moet u dus naar Cincinnati, waar nogsteeds een fokpaartje huist, naar WayKambas of naar het Yulee fokcentrum inFlorida, waar een van de nakomelingenvan wijlen Emi terechtkwam. Of het metdit handjevol exemplaren gaat lukken omtot een perspectiefrijk fokprogramma tekomen, is de vraag. Met de 40 exemplarenTekst & foto’s: Gerard Ouweneeldie met dit doel tussen 1984 en 1996 uithun natuurlijke habitat werden weggenomen,liep het teleurstellend af. Deze werdenverspreid over zoo’s en fokcentra inwestelijke en Aziatische zoo’s. Nadat naeen virusuitbraak in 2004 alle in eenMaleisisch fokcentrum aanwezige dierenomkwamen en op drie na de in zoo’sondergebrachte neushoorns eveneenswaren gestorven, gingen die bewuste driein 1997 naar Cincinnati. Het debacle vande 40 gevangen dieren heeft veel kritiekgekregen. Een deskundige schreef overhet project dat 2 ½ miljoen US dollarskostte ‘Helping a Species To Go Extinct’.Algemeen wordt de soort nu als hetmeest bedreigde grote zoogdier op dezewereld beschouwd.Toch kunnen in zoo’s levende SumatraanseNeushoorns erg oud worden.Het wijfje Subur leefde in Kopenhagenvan 1959 tot en met 1972 en de LondenZoo bood er eind negentiende eeuw eentje28 jaar onderdak. Het was in 1965 inKopenhagen dat schrijver zich vergaapteaan het vreemde wezen dat een SumatraanseNeushoorn in feite is, een dier datuiterlijk uitstraalt van een voorbije wereldte zijn. Ook een dier dat aanspreekt doorzijn habitat, de Zuidoost-Aziatische jungle,het leefgebied van veel boeiende schepsels.En tenslotte staat de SumatraanseNeushoorn ook in de lange rij van dierendat zoveel noodlottig kwaad ondervonden ondervindt van de mens, dat deze datnooit meer kan goedmaken.Wilt u meer weten over de SumatraanseNeushoorn, dan kunt u terecht op eenaantal websites, waaronder het verslagvan de IUCN SSC bijeenkomst van deAsian Rhino Specialist Group van 10-12Februari 2010, en van de Asian RhinoFoundation. Veel over het dier is te lezenen te zien (via schitterende foto’s) in hetin september jl. verschenen tweede deelvan het ‘Handbook of the Mammals ofthe World’, dat de hoefdieren behandelt.Dit boek kan en mag eigenlijk geen enkele(Blijdorp)liefhebber missen.Met dank aan: Maaike Leenen van deAsian Rhino Foundation en Martin vanWees, conservator van Blijdorp Zoo.17 | Vriendennieuws 4 | 2011

USA! AFKOELEN IN TROPENHALLEN…Onze vereniging organiseert elk jaar natuurlijk dierentuinexcursies.Met name de meerdaagse reizen kunnen best spectaculair zijn. Denkmaar aan Polen! Vier dierentuinen in zeven dagen. Het kan nog gekker!Diezelfde reiscoördinator heeft drie andere (bestuurs)leden zo gekgekregen om in 15 dagen 11 Amerikaanse dierentuinen te bezoeken.Tekst: Peter Biesta Foto’s: Marcel Kreuger / Koos van Leeuwenenorme rijk gedecoreerde gebouwen meteen collectie die Berlijn Zoo benadert. Ditalles gelegen in een prachtig aangelegdetuin waar nog steeds de geest van oud directeuren TV icoon Merlin Perkins voelbaaris.Nu we het over historische tuinen hebben.Als laatste grote kleinere tuin bezochtenwe in het centrum van Chicagode op één na oudste dierentuin van deStates: Lincoln Park Zoo. Slechts 14 hagroot en tjokvol oude historische gebouwenwaarvan vele opnieuw zijn ingericht.Het park is zo fraai aangelegd dat deze infeite nauwelijks onderdoet voor de 87 ha.grote Brookfield Zoo. Maar de allergrootsteverrassing? De twee mooist aangelegdetuinen, Saint Louis Zoo en LincolnPark Zoo, zijn gratis toegankelijk! De vraagblijft hoe dat mogelijk is.De ingrediënten zijn heel eenvoudig. Menneme een groot Chevrolet slagschip metairco, cruisecontrole, navigatie en natuurlijkeen creditcard. Voilá, Amerika ligt voorje open!Als thema hadden we groot, groter, grootstedierentuinen uitgezocht in het Midden-Noordenvan de States. Aangevuldmet kleinere “lunchstop” dierentuinen. Dehoofdtuinen waren Brookfield Zoo Chicago,Saint Louis Zoo, Sedgwick CountyZoo te Wichita (Kansas), Kansas City Zoo,Henry Doorly Zoo te Omaha (Nebraska) enMinnesota Zoo te Minneapolis. Alle zes(minder bekende) grote toptuinen variërendvan 40 tot 220 ha.Wat niet vooraf te voorspellen valt is hetweer. Mocht het hier nat en koud zijn,daar was het vooral heet. Met name deSedgwick County Zoo en de Kansas CityZoo leden het meest met temperaturenvan ruim 44° C. Weinig dieren buiten enwij maar afkoelen bij mistinstallaties enin tropenhuizen! De airco’s van die hallenmet glazen daken draaiden op volle toerenom te koelen! En dan te bedenken dathet op die plekken afgelopen januariminus 27° C was!Welke van deze zes joekels was nou demooiste…Dat blijft natuurlijk een kwestievan smaak. Wij waren alle vier verrast enverrukt over de Minnesota Zoo. Veelmooier dan verwacht en 220 ha. Wat eenruimte! Wat iets tegenviel was de KansasCity Zoo. Bejubelt voor zijn 40 ha. grote‘Africa’ met die prachtige kabelbaan, eenmooi ijsberenverblijf en een nieuwe ingangzo groot nog nooit gezien. Ja mooihoor, maar kijk niet verder. De rest van detuin verraadt haar voormalige tweederangsstatus als een oude kooientuin.Hoge verwachtingen hadden wij ook vande Henry Doorly Zoo. Gelegen in een uithoekin één van de meest lege staten. Dit‘Burgers’ van de USA bestaat uit joekelsvan tropenhallen en die zijn groot! Zo is eronder de woestijnhal nog een nachtdierenhuisdat zich zelfs uitstrekt onder hetgrote voorplein. Compleet met grotten eneen nachtelijk alligatormoeras. Zelfs wijstonden met open mond te kijken! Om alleendeze hal te zien was...twee uur nodig!Het contrast kan groot zijn. Alle vierwaren we geschokt dat in deze peperdureen super mooi aangelegde woestijnhalveel grotere dieren als decor gebruikt werdenin veel te kleine verblijven. Als warehet etalagestukken. Doodzonde! De totalelandschapsbeleving is soms te ver doorgeslagen.Als totale tuin is de Saint Louis Zoo wellichtde mooiste. De magnifieke ‘RiversEdge’, de bizarre ‘Penguin Cave’ en de18 | Vriendennieuws 4 | 2011

V R I E N D E NHannover Zoo - foto: Wilco WamingTekst: Wilco WamingEEN WEEKENDJE ERLEBNIS IN HANNOVEROp zaterdagochtend 28 augustus vertrokken we in de ochtend met eenbus vol 41 vrienden en vriendinnen richting Hannover voor alweer detweede weekendexcursie in de geschiedenis van de Vriendenvereniging.Na een reistijd van meer dan 6 uur kwamenwe rond 16.00 uur aan bij Zoo Hannover.Vervolgens werden we in tweegroepen verdeeld en kregen we een rondleidingin de themagebieden Sambesi enYukon Bay, over deze gebieden later meer.Om 18.00 uur werden we verwacht in hetMeyers Hof voor een uitgebreid diner. Endat kregen we! Een heerlijk uitgebreid driegangen diner werd voorgeschoteld in hetgeheel gethematiseerde Meyers Hof. Ookhier is weer duidelijk dat Zoo Hannoveralles tot in de puntjes thematiseert, wantzelfs de borden of beter gezegd pannetjeswaarop sommigen hun eten voorgeschoteldkregen zijn gethematiseerd naar hetboerderij thema in het Meyers Hof!Deze tuin is bij menig dierentuinliefhebberbekend en zal dan ook zeker vaak omschrevenworden als één van de mooistetuinen van Duitsland en misschien welvan Europa. Toen de dierentuin beginjaren 90 kampte met te weinig bezoekersen in een crisis belandde werd in 1994 besloteneen ander pad in te slaan. Door dierentuinarchitectenen pretparkarchitectenwerd het concept ‘Zoo 2000’ bedacht. MetHannover Zoo - foto: Greet van Nordesucces: in de 16 jaar tussen 1995 en 2011zijn maar liefst zes themawerelden geopendwaarin ruime verblijven, thematiseringtot in de puntjes en de belevingvan de bezoeker centraal staan.Na een nacht in het uitstekende CongressHotel -wat op de hoek van de dierentuinligt- werden we om 9.00 uur weer afgezetvoor een tweede bezoek aan Zoo Hannover.Ik zal hieronder de drie grootste projectenomschrijven.SambesiDe looproute start na binnenkomst richtingSambesi. Dit Afrikagebied werd geopendin 1998. Binnenlopend waant debezoeker zich echt in Afrika. Alles wat jeziet is gethematiseerd en aangeplant, erzijn nergens tralies te vinden, lelijke afwerkingenof kaal beton. Na de steppe19 | Vriendennieuws 4 | 2011

V R I E N D E NYukon Bay - foto: Wilco Wamingloop je door langs een gedeelte met struisvogelswaarachter zebra’s en antilopensoorten te zien zijn. Door onzichtbaregrachten en afscheidingen lijkt het bijmeerdere verblijven alsof de dieren inhetzelfde verblijf leven. Onderweg naarde nijlpaarden kan de bezoeker door eendoorloopgebied met pelikanen lopen,wat overigens geheel op eigen risico is.Aankomend bij de nijlpaarden kan de bezoekerkiezen de dieren boven- of onderwaterte bezichtigen. Bij het onderwaterzichtkan men in de bassins kijken van debinnenverblijven. Dit binnenverblijf is overigensook geheel gethematiseerd metkunstrotsen. Door heel Sambesi loopt eenriviertje dat met de ‘Bootsafari’ te bevarenis. Een unieke manier om de verblijven vanandere zichten te bekijken en zelfs stukjeste zien die vanaf het looppad niet te zienzijn.Na een verblijf met zwarte neushoorns (desoort die binnen enkele jaren ook in Blijdorpte zien is), kan men kiezen Sambesiverder te bekijken of het ‘Sambesi ConservationCenter’ te bezoeken. Dit is eigenlijknog een ouder stuk tuin waarin verschillendehoefdiersoorten te zien zijn. Tevensbevind zich hier de Show-Arena waar driemaalper dag shows worden gegeven meto.a. roofvogels en neusberen. Als de bezoekerkiest verder Sambesi te verkennenloopt men richting de savanne met de giraffenen zebra’s, opnieuw een prachtigaangelegd savanne. Doorlopend vind menhier nog een verblijf voor berberleeuwen,waar tijdens ons bezoek ook twee jongente zien waren. Door een onzichtbare grachtlijkt het hier net alsof de leeuwen en giraffenin één verblijf leven!DschungelpalastIn dit 1997 geopende gedeelte zijn Aziatischeolifanten, Siberische tijgers, Luipaarden,Hulman langoeren, Rode panda’s enMuntjaks te vinden. Het centrum van ditgebied is een pleintje in een Aziatischstadje, de olifantenstal is weggewerkt alseen grote Aziatische tempel. De olifantenhebben buiten een perk dat geheel in stijlis, een bad met waterval waar de dierendan ook iedere ochtend (verplicht) inbaden. De langoeren leven op een ouderuïne. Men vindt de tijgers in één van detempels.Op gezette tijden is een show te zien metde Aziatische olifanten. Bij deze soort zijnvorig jaar maar liefst VIJF jongen geboren.Een record wereldwijd! Punt van aandachtis dat bezoekers hier geheel in stijl Aziatischeten kunnen krijgen, er Aziatischemuziek te horen is en zo kan ik nog weleven doorgaan… Kort gezegd: men waantzich hier in Azië!Yukon BayHet nieuwste en het duurste project is hetCanadese themagebied ‘Yukon Bay’. Metde bouw werd gestart in 2008 en vorig jaaropende dit 35 miljoen euro kostendegebied. Yukon Bay is misschien wel hetallermooiste gebied in de dierentuin.Na Sambesi loopt de bezoeker Yukon Baybinnen door een mijn. Na hier uit te zijngekomen ziet men de verblijven van dewolven. Achter de wolven ziet men de kariboeslopen, waardoor het ook hier lijktalsof beide soorten in hetzelfde verblijfleven. Ook deze verblijven zijn weer prachtigafgewerkt met rotsen, beplanting engeen storende afscheidingen. Alles pasthier prima in het ‘Erlebnis’ (=belevenis)plaatje. Na vervolgens weer een mijn in telopen komt men langs een verblijf voor bizons,die hier (wel) prachtig gepresenteerdworden, met een nagebootste geiser dieregelmatig vocht omhoog spuit. En vervolgenseen verblijf voor prairiehondjes.Dit was slechts het begin van Yukon Baywaarin het erlebnisgevoel nog opgewektmoest worden. Wanneer de bezoeker eennagebouwd Canadees dorp binnenloopten de kraan in het ijsberenverblijf gelijk inhet oog springt, waagt de bezoeker zich inhet ultieme erlebnisgebied ter wereld! Eengeheel dorpje met gebouwen die exact zijnnagebouwd zoals ze er in Canada zouden20 | Vriendennieuws 4 | 2011

Ontvang een cadeaubon van5 euro voor de Vriendenwinkel inBlijdorp als u zorgt voor een nieuw lidvan onze vereniging.Hannover Zoo - foto: Greet van Nordestaan, zijn gevuld met horeca. De twee ijsbeerverblijven zijnhier de grootste en meest in het oogspringende verblijven.De twee grote verblijven worden gescheiden door een onzichtbaregracht. Het water loopt in beide verblijven door.Zo kunnen de dieren in beide verblijven contact hebben dooreen hek in het water. Het meest opvallende hier is degestrande boot waarop een verblijf voor zwartvoetpinguïnsen pelikanen te vinden is. Yukon Bay brengt het verhaal dathet gestrande schip de ‘Yukon Queen’ tijdens haar wereldreispinguïns uit Zuid-Afrika heeft meegenomen en vervolgens isgestrand in Canada. Het schip wordt op meerdere manierengebruikt, want wanneer de bezoeker het ruim van het schipbetreedt zijn hier de ijsberen, pinguïns, pelikanen en robbensoorten onder water te zien.In het robbenverblijf leven kegelrobben, Californische zeeleeuwenen noordelijke zeeberen. Hannover is de enige dierentuinin Europa buiten Rusland die deze laatste soort in haar collectieheeft. Het robbenverblijf is gethematiseerd met havenhuisjesop de achtergrond waar de familie Mackenzie woont.Samen geven zij met de robbensoorten op gezette tijden eenshow. Naar mijn mening één van de mooiste stukjes zoo die ikooit heb gezien, ook al kan ik mij voorstellen dat sommigenhet te veel op een pretpark vinden lijken qua uitstraling.Bedankt voor uw hulp Blijdorp nogmooier te maken!!VriendenBedankt voor het aanmeldenvan een nieuwlid van de VerenigingVrienden van Blijdorp.Bedankt voor uw hulpBlijdorp nog mooierte maken!www.vriendenvanblijdorp.nlU kunt deze bonbesteden bij deVriendenwinkel inDiergaarde Blijdorp.Cadeaubon€ 5,- (vijf euro)Met deze laatste woorden heb ik de toegewezen bladzijdesvan dit vriendennummer alweer vol, ook al is er nog zo veelmeer te vertellen over deze prachtige zoo! Met dank aan Peterheb ik met vele andere vrienden en vriendinnen genoten vandeze zoo en goed georganiseerde weekendexcursie!Geldig tot 1 jaarna uitgifte.Niet inwisselbaarvoor geld.uitgegeven aaninschrijfnummernaamplaatsdatum21 | Vriendennieuws 4 | 2011

Lijn 13Dierentuin spelen!Stel dat ik een hele nieuwe dierentuin mochtontwerpen . En dat ik dat zou kunnen natuurlijk.Hoe zou ik dat dan aanpakken? Met hetcomputerspelletje Zoo Tycoon heb ik al ervaringopgedaan, ging best goed. Mijn eerste impulsis om alle dieren te verzamelen die ik zelfleuk vind. Maar ik heb geen kennis van collectiebeheer.Het moet leuk worden voor bezoekersen uiteindelijk moet je de begroting rondkrijgen!Laat ik beginnen met de dieren die in iedergeval een plek moeten krijgen: leeuwen, giraffen,beren, neushoorns en olifanten. Oeps, ikben al een kwart van de ruimte kwijt. Nog evende restaurants, schone toiletten, winkeltjes, opslagvoor voer en hooi, onderhoudsafdeling,kantoren en groenvoorziening intekenen en ikben er bijna. Het is niet allemaal logisch geplaatst,dus ga ik maar schuiven. Zoogdieren bijelkaar, dan hoef je met hooi maar één kantop te rijden. Alle natte dieren bij elkaar!Wat? Kan ik beter de warme- enkoude dieren bij elkaar houden omstookkosten te besparen? Natuurlijk!Ook kan ik denken aan voordeurdelers.Wie kan er bij wie. Datspaart lekker ruimte en jehoeft maar één verblijfschoon te maken. Als ikalle vogels eens bij elkaardoe? Nee, dat kanniet want dan eten deroofvogels de wevervogeltjesop! En ikdacht dat het simpelwas om met eenleeg blad te beginnen!In het echt heb jenatuurlijk met nogheel andere zakente maken. Collectiebeheer,biotopen,educatie,aantrekkelijk zijnvoor publiek, dierenzorg.Of wat dacht jevan monumentenregels,omgevingsvergunningen,personeel! Wil je nogmeer hoofdpijn? Budgetten en het ontbrekenof afbouwen van subsidies. Dan gooit de localepolitiek weer roet in het eten, want de (locale)politiek is uiterst onbetrouwbaar! Wat zeg iknou? Laat ik het iets nuanceren: ‘uiterst onstabiel.’Politici liegen niet voor hun plezier, zehebben te maken met wisselende prioriteitenen loyaliteiten. Dus, je moet bezuinigen (prioriteit),men vindt dat zielig dus wordt een‘zachte landing’ beloofd (pil vergulden), daarnadoet men niet veel om te helpen omdat ze zichverbonden hebben aan een partijprogrammaof –afspraak (loyaliteit). In de volgende fasezijn de betrokken politici en soms ook de topambtenarenweer vertrokken en moet je opnieuwbeginnen! Zal ik eens wat zeggen?Natuurlijk kost het Blijdorp veel geld als jegeen of minder subsidie ontvangt, maar ikvraag me af of de nadelen altijd tegen de voordelenopwegen. Ik ben inmiddels de lol van hetdierentuinspel al kwijt, het wordt me veel temoeilijk.Wat kunnen wij voor Blijdorp doen, naastonze financiële bijdragen? We kunnenvoortdurend, al is het maar een beetje,onze omgeving proberen bewust temaken van het nut van een mooiedierentuin in onze directe omgeving.We kunnen mensen latenmerken dat wij dit belangrijkvinden. Marc Damen alsdirecteur steunen bijzijn missie… en kritischtoezien dat goede waardengehandhaafd blijven.En misschien ken je nogiemand die hetzelfdevindt… maak hem/haardan lid van Vrienden!22 | Vriendennieuws 4 | 2011

M U T A T I E SDERDE KWARTAAL 2011In deze rubriek vindt u een selectie uit de mutatielijst van de Diergaarde.Er kan tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ook kunnendieren zich (niet zichtbaar voor publiek) achter de schermenbevinden. Waar bekend wordt aangegeven of het een mannetje (heteerste cijfer) of een vrouwtje (het tweede cijfer) betreft, of dat het geslachtnog niet bekend is (het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0 Leeuw =Twee leeuwen, één mannetje en één vrouwtje.Geboren17 jul – 21 aug/ 13.6.0 klipdas, 25 jul/0.1.0gorilla (Tamu), 25 en 27 jul/0.0.2 ezelspinguïn,30 jul/0.1.0 Mhorr gazelle, 30 jul, 3aug en 7 aug/0.0.3 alligatorbijtschildpad, 9aug/0.0.1 Palawanpauwfazant, 10aug/1.1.0 rode panda, 18 aug/0.0.3Europese otter, 1 sep/0.0.1 vosmangoest, 6sep/0.1.0 giraf (Kimberly), 10-21 sep/3.0.4Visaya wrattenzwijnen.Gestorven20 jul/0.1.0 bergeend (15 jaar), 25 jul/0.1.0krooneend (13 jaar), 27 jul/0.1.0 Thomsongazelle (10 jaar), 12 aug/0.1.0 bongo (1,5jaar), 23 aug/1.0.0 Europese flamingo (40jaar!), 13 sep/0.1.0 bonte varaan (10 jaar),19 sep/1.0.0 Arrauschildpad (21 jaar), 19sep/0.1.0 addax (7 jaar).Gearriveerd6 jul/1.1.0 kroonparelhoen (uit Avifauna),15 jul/0.2.0 bongo (uit Woburn Safari), 27jul/1.0.0 Fijileguaan (uit Zoo Zürich), 27jul/1.1.0 groenvleugel ara (uit Zoo Zürich),5 aug/0.0.2 gewone octopus (uit OceariumLe Croissic), 16 aug/4.0.0 poolvos (uitDierenrijk Europa), 14 sep/1.0.0 Hamerkop(uit Chester Zoo) .Verzonden Verzonden23 aug/0.0.1 Nieuw-Guinese tweeklauwschildpad(naar Zoo Keulen), 23 aug/0.1.0colobus aap (naar Miskolc Zoo, Hongarije),25 aug/0.0.1 gila monster (naar DierenparkAmersfoort), 7 sep/0.1.0 neushoornleguaan(naar Artis), 7 sep/2.0.0 maraboe(naar Artis), 12 sep/0.2.0 Aziatische leeuw(naar Chester Zoo), 15 sep/0.1.0 Aziatischeleeuw (naar Zoo Ostrava).Klipdassen - foto: Peter van NordeVosmangoesten - foto: Peter van NordeLeeuwen - foto: Peter van Norde23 | Vriendennieuws 4 | 2011

c o l o f o nDenkt u na over een periodiekeschenking aan onze vereniging?Kijk op www.schenkservice.nlen zoek op Vrienden van BlijdorpAlvast hartelijkdank!a g e n d aZondag 11 december 2011:11.00-12.30 uur. Winterlezing Rob Doolaard over het fotograferen van(dierentuin-)dieren.Zondag 8 januari 2012:11.00-12.30 uur. Nieuwjaarslezing Blijdorp-directeur Marc Damen:Blijdorp in het voorbije en komende jaar.Zondag 12 februari 2012:11.00-12.30 uur. Melitta van Bracht en Juul van Dam: Botanischevoorbereidingen voor de nieuwe vlinderkas zijn al in volle gang.Zondag 11 maart 2012:11.00-12.30 uur. Henk Zwartepoorte: Het beschermingsprojectvoor de Vietnamese waterschildpad.Zaterdag 12 mei 2012:Algemene Ledenvergadering 2012.De lezingen worden gehouden in het Eauditorium in het Oceanium. Vriendenhebben op de genoemde data gratis toegang tot de Diergaarde totaanvang van de bijeenkomst en op vertoon van hun lidmaatschapskaartvoor het betreffende jaar. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan.U kunt in het Eauditorium uitrijkaarten kopen.NB. De zaal gaat al om 9.30 uur open. U heeft dan alle tijd om onder hetgenot van een kopje koffie of een andere versnapering bij te praten metcollega-leden of te kijken of Koos van Leeuwen iets interessants voor uheeft op zijn curiosa-kraam.33e jaargang, nummer 4, oplage: 6500Vereniging Vrienden van BlijdorpSonoystraat 6a, 3039 ZT RotterdamVriendennieuws is een uitgave van de VerenigingVrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar.De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: “Hetin zo breed mogelijke zin ondersteunen van Diergaarde Blijdorp”.De jaarlijkse minimale contributie bedraagt € 41,-,waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaanVriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzenvoor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam. Bovendienworden de leden in staat gesteld deel te nemen aan diverseactiviteiten, die speciaal voor hen georganiseerd worden,zoals excursies en lezingen.Secretariaat:Koos van Leeuwen, Sonoystraat 6a,3039 ZT RotterdamEmail: info@vriendenvanblijdorp.nlING Bank nr: 13 57 803IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03BIC nummer: INGBNL2AReizen:Peter Biesta, Dijkstraat 7-B, 2675 AT HonselersdijkTelefoon: 06-48808538Email: peterbiesta@vriendenvanblijdorp.nlPromotieteam:Marianne Nichting, Email: promotie@vriendenvanblijdorp.nlRedactie-adres Vriendennieuws:Marcel Kreuger, hoofdredacteurGoudsesingel 235d, 3031 EL RotterdamEmail: marcelkreuger@vriendenvanblijdorp.nlRedactie-medewerkers:Jan Breedijk, Monique van Leeuwen-Maat,Angeline Peters, Alex Schouten, Gerda NijssenTheo van de Velde, Trix VermeulenVormgeving en druk: Argus, RotterdamVrienden van Blijdorp op Internet:Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nlTWITTER@BLIJDORPVRIENDSamenstelling Verenigingsbestuur:VoorzitterMarcel KreugerSecretarisKoos van LeeuwenTweede secretaris Sylvia Visser-NoordijkPenningmeester /Vice-voorzitter Arie BosLedenPeter Biesta - ReizenMarianne Nichting - PromotieteamBart Noordegraaf - Ext. comm. / PRISSN: 1568-3400a d r e s B l i j d o r pDiergaarde Blijdorp, Abraham van Stolkweg, RotterdamBezoekersinformatie: 010 - 443 14 95Postadres: Postbus 532, 3000 AM RotterdamOpeningstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend!Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uurArtikelen geschreven door derden vertegenwoordigende mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs die vande redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelenin te korten of te weigeren.Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naamvan de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoevevan activiteiten zonder winstoogmerk van de VerenigingVrienden van Blijdorp. Tenzij schriftelijk anders wordt aangegevenworden toegezonden foto’s opgenomen in het fotoarchiefvan de Vereniging Vrienden van Blijdorp en aldusniet geretourneerd.