Kindsoldaten in de juridische teksten - Internationaal humanitair recht

ANNUAL REPORT 2009Director General’s Review 4What is the Impact of the Finnish Institute of Occupational Health? 6Solutions for increasing participation in work life 8Management of health hazards as part of leadership 11Innovative, regenerative and healthy work communities 16Each citizen equipped to ensure his or her well-being 18Providing authorities with information for promotingoccupational safety and health 21Smoothly-flowing work processes, safe and easy-to-use workingmethods and tools 24Controlling new occupational hazards, exploit new opportunities 27International Activities 30NIVA, Nordic Institute for Advanced Training in Occupational Health 34Advisory activity in international organizations 35Basic Functions and Key Figures 38Research 40Specialist advisory services 44Training 49Information and communications 51Publications 54Human Resources 55Finances 57Profit and loss statement 58Balance sheet 59Board of Directors 60Executive Committee 62Organization 64The Jorma Rantanen Award 66ANNUAL REPORT 2009 3

Internationaal Humanitair Recht in de kijker 2007kindsoldaten. Volgens sommigen riskeren kindsoldaten onder de 15, diehet slachtoffer zijn van een onrechtmatige rekrutering, een tweede maal inde slachtofferrol geduwd te worden indien ze ook moeten terechtstaan voorhun daden. Een coherente toepassing van het recht vraagt dat nationaletribunalen enkel optreden ten aanzien van kinderen waarvan de deelnameaan de vijandelijkheden en de rekrutering toegelaten is onder het internationalerecht. Er moet ook rekening worden gehouden met het algemeenaanvaarde gebrek aan onderscheidingsvermogen van kinderen onder de15 jaar. Dit moet de nationale wetgever ertoe aanzetten de leeftijd voorstrafrechtelijke aansprakelijkheid voor misdaden onder het internationaalrecht niet onder de 15 jaar vast te leggen.Om kinderen het trauma van een berechting te besparen worden alternatievenvoorgesteld, zoals amnestieregelingen in combinatie met rehabilitatieprogramma’s.Als algemene regel gaat het internationaal recht ervan uitdat een juridische procedure niet de beste oplossing biedt voor de behandelingvan kinderen die verdacht worden van inbreuken op de strafwet,zelfs voor de meest ernstige inbreuken. Extrajudiciële procedures, zoalsgemeenschapsprogramma’s, kunnen beter beantwoorden aan de belangenvan het kind. Ook mechanismen die na een conflict worden ingesteldvoor de behandeling van inbreuken op het internationaal humanitair rechthoeven niet noodzakelijk een exclusief strafrechtelijk karakter te hebben.Verzoening en preventie van toekomstige schendingen kunnen ook via anderemechanismen bereikt worden, zoals een verzoenings- en waarheidscommissie,een systeem van herstel of een traditionele procedure. Ookbinnen dit soort mechanismen dient rekening te worden gehouden met deheraanpassing en reïntegratie van de kindsoldaten.In een aantal Afrikaanse landen die in het bijzonder getroffen zijn door hetprobleem is de berechting van kindsoldaten op verschillende wijzen benaderd.Zo is het speciale tribunaal voor Sierra Leone bevoegd voor de berechtingvan personen vanaf de leeftijd van 15 jaar. Bij jongeren tussen 15en 18 jaar moet rekening worden gehouden met de internationale normeninzake kinderrechten en moet vooral de heraanpassing van de jongerenvoor ogen worden gehouden. De opgelegde straf mag niet louter repressiefzijn (gevangenisstraf), maar moet specifieke maatregelen inzake heraanpassingen herintegratie bevatten.72

Internationaal Humanitair Recht in de kijker 2007De overheid moet hiertoe alle praktisch mogelijke maatregelen nemen omde inlijving en het inzetten van die personen te voorkomen, in het bijzonderdoor de goedkeuring van wettelijke strafmaatregelen op het rekruteren eninzetten. In België zijn privé-milities verboden bij wet van 29 juli 1934. Devraag is of dit alle vormen van gewapende groeperingen dekt.• Gedwongen rekrutering bij de strijdkrachten van personen onder de 18 isook voor staten verboden.Op dit vlak gaat België niet volledig vrijuit. Bij wet van 31 december 1992werd in ons land de verplichte legerdienst in vredestijd opgeschort en beschiktBelgië uitsluitend over een beroepsleger. De opschorting van dedienstplicht betekent evenwel geen afschaffing. De gecoördineerde wettenop de dienstplicht van 30 april 1962 zijn derhalve nog steeds van kracht.Volgens artikel 2 van deze wetten is het mogelijk om vanaf 1 januari vanhet jaar waarin de leeftijd van 18 wordt bereikt, jongeren op te roepenindien deze het juiste profiel hebben, en zelfs vanaf 1 januari van het jaarwaarin de leeftijd van 17 wordt bereikt in geval van oorlog. Minderjarigenvan 16 jaar kunnen in geval van oorlog dus volkomen wettelijk wordengerekruteerd. Wil België zijn verplichtingen overeenkomstig het FacultatieveProtocol bij het Kinderrechtenverdrag nakomen, dient het de verplichtelegerdienst hetzij volledig af te schaffen, hetzij de gecoördineerdewetgeving op de dienstplicht aan te passen.• Staten hebben de verplichting de minimumleeftijd voor vrijwillige rekruteringminstens met 1 jaar te verhogen ten opzichte van het Kinderrechtenverdrag.Bij ratificatie moet een land een bindende verklaringneerleggen in verband met de minimumleeftijd die het zal toepassen.16 jaar wordt het absolute minimum.Naar aanleiding van de ratificatie op 6 mei 2002 opteerde België voor 18jaar als minimumleeftijd voor vrijwillige rekrutering. Daarmee bevestigdeBelgië zijn rol als voorstander van de ‘straight 18’-optie (18 jaar, zowel voorrekrutering als voor inzet) tijdens de onderhandelingen over het Protocol.De wet van 27 maart 2003 betreffende de werving van militairen bepaaltdat kandidaat-militairen hun schoolplicht moeten hebben voldaan.74

Kindsoldaten in de juridische tekstenArianne AckeOm hierop een antwoord te vinden moeten we te rade gaan bij de wetgevinginzake de bevoegdheid van de militaire rechtscolleges en het jeugdrecht.Daarbij moet een onderscheid worden maken tussen jongeren in dienst vande staat en jongeren die bij gewapende groeperingen ingelijfd zijn.Tot 2003 werden inbreuken gepleegd door leden van de strijdkrachten steedsdoor de militaire rechtscolleges behandeld, ook wanneer de verdachten deleeftijd van 18 jaar nog niet hadden bereikt. 21 Door de goedkeuring vande Wet van 10 april 2003 tot afschaffing van de militaire rechtscollegesin vredestijd werd deze bepaling evenwel opgeheven. Minderjarige militairenvallen momenteel zoals andere jongeren onder de bevoegdheid vande jeugdrechter. 22 Door het verhogen van de leeftijd voor rekrutering bij destrijdkrachten tot 18 jaar, is de kans minderjarigen bij de strijdkrachtenaan te treffen momenteel aanzienlijk verminderd.Voor jongeren in dienst van andere gewapende groeperingen gelden denormale bepalingen inzake strafrechtelijke verantwoordelijkheid. Deze isin België, net zoals de meerderjarigheid, vastgesteld op 18 jaar. Onder de 18vallen jongeren die van misdaden verdacht worden onder de bevoegdheidvan de jeugdrechter, die beschermingsmaatregelen kan opleggen. Deze beschermingsmaatregelenkunnen eventueel tot 21 jaar uitgebreid worden. 23Voor ernstige feiten kan de jeugdrechter echter beslissen jongeren naar destrafrechter door te verwijzen. In België kan dit vanaf 16 jaar. De vraag isof misdaden onder internationaal recht, zoals oorlogsmisdaden, als ernstigefeiten worden beschouwt. Indien hierover geen beleid bestaat, wordtdit aan de individuele appreciatie van de jeugdrechter overgelaten.21 Artikel 36§2 van de wet van 8 april 1965 inzake de jeugdbescherming onttrok minderjarigemilitairen aan de bevoegdheid van de jeugdrechtbank (B.S. 15.04.1965).22 Wet van 10 april 2003 tot regeling van de rechtspleging voor de militaire rechtscolleges entot aanpassing van verscheidene wettelijke bepalingen naar aanleiding van de afschaffing vande militaire rechtscolleges in vredestijd (B.S. 07.05.2003).23 Wet van 8 april 1965 op de jeugdbescherming (B.S. 15.04.1965).77

Internationaal Humanitair Recht in de kijker 2007BesluitDe juridische bepalingen inzake de bescherming van kindsoldaten hebbenhet laatste decennium een hoge vlucht genomen. Toch blijft een schril contrastbestaan tussen de juridische beschermingsbepalingen en de situatieop het terrein. Dit ontlokt de blijvende kritiek dat de juridische regels hetzijonvoldoende rekening houden met cultureel bepaalde verschillen inzakemeerderjarigheid, hetzij een te strikte regelgeving opleggen die aan de kernvan het probleem voorbijgaat, in het bijzonder de inzet van heel jonge kinderen.Zoals bij aanvang gesteld kunnen de juridisch bepalingen alleen geenoplossing bieden voor de problematiek van kindsoldaten en moet ditworden ingebed in een ruimere benadering. Toch mogen we niet te snelvoorbijgaan aan de gunstige gevolgen van de discussie: niet alleen is de internationalenorm voor de rekrutering en inzet van kindsoldaten herbevestigden bijgesteld, hij heeft wereldwijd bijgedragen tot een sensibiliseringen herziening van de bestaande wetgeving. Zo ook in eigen land.78