Mensenrechten in Cuba. Hel noch paradijs ... - Oxfam-Solidariteit

DEEL1Een juridisch kaderMensenrechten:een historisch overzichtKATELIJN DECLERCQMENSENRECHTEN WORDEN GEMAAKT, GESCHREVEN EN INGEKLEURD DOOR MENSEN VAN VLEESEN BLOED. ZE ZIJN HET RESULTAAT VAN MAATSCHAPPELIJKE VERANDERINGEN EN VAN POLITIEKE,ECONOMISCHE EN SOCIALE VERHOUDINGEN. NIEUWE TIJDEN DOEN NIEUWE RECHTEN ONTSTAAN. (1)Een streepje geschiedenisDe Onafhankelijkheidsverklaring van de Verenigde Statenvan Amerika en de Franse Revolutie legden in de achttiendeeeuw voor de eerste keer mensenrechten vast en maaktenze politiek en juridisch afdwingbaar. Onafhankelijkheidsstrijdersin Latijns-Amerika (Simon Bolivar), in China (deTaipingopstand) en in Rusland (de Krimoorlog) beriepen zichop deze verklaringen. Maar politieke en sociale rechtenwaren aanvankelijk slechts weggelegd voor een kleine elite.Toen de Haïtiaanse slaven in de straten van Port-au-Princevan hun Franse bezetters dezelfde rechten eisten als deFranse burgers -’Vrijheid, Gelijkheid en Broederlijkheid’- werdenzij bloedig onderdrukt.In de twintigste eeuw groeiden mensenrechten uit tot eenbelangrijke morele maatstaf. Twee gebeurtenissen haddendaar een enorme invloed op. Eerst was er de RussischeRevolutie (1917) die het Tsaristische regime omverwierp en“grond geeft aan de boeren, de fabrieken aan de arbeidersen de vrijheid aan de verdrukte volkeren.” Verder was er deTweede Wereldoorlog met de volkerenmoord op joden enzigeuners, het aan de macht komen van het nazisme, debezetting van Europa en de wereldwijde oorlog en gruwel.De Westerse ‘democratieën’ kwamen zegevierend uit destrijd, maar ze moesten voortaan rekening houden met eennieuwe wereldmacht, de Sovjet-Unie.De Universele Verklaring voor de Rechten van de Menskwam tot stand in 1948, in de nadagen van Wereldoorlog II.De toenmalige herverdeling van de wereld woog op debesprekingen en de Verklaring was dan ook een compromis.Toen de Verenigde Naties in de jaren ‘60 de UniverseleVerklaring wilden omzetten in een Verdrag met bindende juridischekracht, dook de oude tegenstelling tussen de Eersteen de Tweede Wereld opnieuw op.Dit resulteerde in een politieke oplossing met twee aparteverdragen. De Westerse invulling van een electorale democratieen de rechten van de individuele burger stondenmodel voor het Verdrag inzake Burgerlijke en PolitiekeRechten. Het Verdrag inzake Economische, Sociale enCulturele Rechten was gebaseerd op het concept van degecentraliseerde staat die instaat voor het vervullen van deeconomische rechten van zijn burgers en economischegelijkheid voorop stelt.Beide verdragen en hun bijkomende protocol (het “uitvoeringsbesluit”waardoor een verdrag kan omgezet worden)werden in december 1966 goedgekeurd door de AlgemeneVergadering van de VN. In 2004 was het Verdrag inzakeBurgerlijke en Politieke Rechten geratificeerd door 140 lidstatenen het Verdrag inzake Economische en Sociale enCulturele Rechten door 137 lidstaten. (2)6oxfamcahier - december 2006