H.F. Mertens Sr. - Nederlands Architectuurinstituut

InleidingINLEIDINGBIOGRAFISCHE SCHETS 1 H.F. MERTENS (1885-1960)Hermann Friedrich Mertens werd op 15 augustus 1885 op het eiland Java in Indonesië geboren.Zijn ouders waren afkomstig uit Duitsland. Naast Hermann Friedrich kreeg het echtpaar Mertens nogéén dochter, Annie genaamd. Op dertienjarige leeftijd vertrok H.F. Mertens naar Nederland, omdatzijn ouders dachten dat hij in dit land beter onderwijs zou krijgen. Eenmaal in Nederlandaangekomen, ging hij bij een leraar in Leeuwarden wonen. Na een paar jaar verhuisde hij echter naarHaarlem om daar de HBS succesvol af te ronden.In 1905 begon Mertens met de studie Bouwkunde aan de Technische Hoogeschool in Delft. Tijdenszijn studententijd was hij lid van het ‘Delftse Studenten Corps’ en raakte onder meer bevriend met zijnstudiegenoot M.J. Granpré Molière. In 1909 studeerde Mertens af en ging als ontwerper werken bij demeubelzaak ‘Mutters’ in Amsterdam. In deze periode leerde hij Marie Antoinette (Mies) Kronekennen, met wie hij een jaar later in het huwelijk zou treden. Zij kregen drie kinderen; FriedrichHeinrich (Hans; geb. 06-04-1912), Bruno (geb. 10-07-1914) en Hermann Friedrich (Herman; geb. 02-03-1921).Nadat Mertens een paar maanden bij de meubelzaak ‘Mutters’ had gewerkt, ging hij werken bij hetarchitectenbureau van Posthumus Meyjes. In 1911 kreeg Mertens een vast contract aangeboden bijde meubelfabriek Labor Omnia Vincit (L.O.V.) in Oosterbeek. Voor deze fabriek, waarvan hij in 1913adjunct-directeur werd, ontwierp hij een groot aantal meubels en een meubelshowroom. Mertensverliet de meubelfabriek in 1916 om als adjunct-directeur van de Dienst Gemeentewerken in Arnhemaan de slag te gaan. In deze periode ontwierp hij de Tamboersbosjesschool, zoals de Dr. P.C.M.Bosschool in de Arnhemse volksmond werd genoemd.In 1917 verhuisde Mertens naar Utrecht, waar hij ging werken voor de Nationale Bankvereenigingwaarvan het hoofdkantoor in Utrecht was gevestigd. De bankgebouwen die hij in opdracht van zijnnieuwe werkgever ontwierp, werden uitvoering besproken in diverse tijdschriften. In 1918sloot Mertens zich aan bij het genootschap Architectura et Amicitia. Tot de tijdschriften die hetgenootschap in de loop der tijd uitgaf behoorden onder meer Architectura, Wendingen, BouwkundigWeekblad en Forum.In 1922 vestigde Mertens zich als zelfstandig architect in Bilthoven. De ‘Nationale Bankvereeniging’,later ‘Rotterdamsche Bankvereeniging’, bleef een van zijn grootste opdrachtgevers. Daarnaastontwierp hij onder meer winkels, verenigingsgebouwen, fabrieken, woonhuizen en enkele watertorens.In samenwerking met de N.V. Aannemingsmaatschappij H.F. Boersma uit Den Haagontwierp Mertens 78 woningen volgens het systeem Isotherme voor het Tuindorp Watergraafsmeer inAmsterdam, ook wel Betondorp genoemd. Deze woningen werden in 1924 opgeleverd. Daarnaastontwierp Mertens onder meer het sanatorium Zonnegloren in Soestduinen, de broodfabriekDe Korenschoof in Utrecht en drie gebouwen (in Rotterdam, Utrecht en Hengelo) voor deCoöperatieve Groothandelsvereeniging De Handelskamer. Het bekendste gebouw van zijn hand washet hoofdkantoor van Unilever in Rotterdam.Het wigvormige gebouw van Unilever (naast het NAi) tegenwoordig dienstdoend als Hogeschool vanRotterdam, ontwierp Mertens tussen 1929 en 1930. De gevels maakten een gesloten indruk enwerden gekenmerkt door een vierkante bruine baksteen. De kantoorruimten van het gebouw warenoorspronkelijk open, alleen onderbroken door een dubbele rij kolommen in het midden van de ruimte.Erg vernieuwend was dat met behulp van verplaatsbare wanden afgesloten ruimten gecreëerdkonden worden.1Voornaamste bron van deze biografie: Ostermann, I., Hermann Friedrich Mertens (1885-1960), Architekt inden Niederlanden, doctoraalscriptie, Universiteit van Hannover, Vakgroep Architectuur, Hannover 1997.3