BEHANDELINGSVOORSTEL IN DE RAADSCOMMISSIE Commissie

- 4 -BIJLAGE: EINDRAPPORTAGE NOTA 'LOKAALGEZONDHEIDSBELEID GEMEENTE SMALLINGERLAND 2009-2012'INCLUSIEF HET ‘ACTIEPLAN JEUGD EN ALCOHOL’InleidingIn juni 2009 is de nota ‘Lokaal gezondheidsbeleid Smallingerland 2009-2012’ door uvastgesteld; ruim een jaar daarvoor het ‘Actieplan alcohol en jeugd’. Dit laatste plananticipeerde op een van de speerpunten van de lokale nota gezondheidsbeleid. Beide nota’szijn uitgewerkt in -door het college van b&w vastgestelde- uitvoeringsprogramma’s. In deperiode tussen de vaststelling en nu is de stand van zaken beschreven invoortgangsrapportages. Deze rapportages zijn ter informatie aan u voorgelegd.In de bijgevoegde ‘Eindrapportage uitvoeringsprogramma lokaal gezondheidsbeleidgemeente Smallingerland 2009-2012’ (bijlage 1) wordt beschreven welke acties al dan nietzijn gerealiseerd. Daarnaast worden aanbevelingen gedaan voor de derde nota lokaalgezondheidsbeleid 2013-2016.In de bijgevoegde ‘Eindrapportage uitvoeringsprogramma alcohol en jeugd gemeenteSmallingerland’ (bijlage 2) worden per actiepunt eveneens de al dan niet bereikte resultatenbeschreven.Hieronder wordt de speerpunten van de nota lokaal gezondheidsbeleid kort toegelicht.Integraal beleidGezondheid wordt beïnvloed door determinanten die samenhangen met aanleg, gedrag, desociale en fysieke omgeving en structurele maatschappelijke factoren. Dit betekent dat hetlokaal gezondheidsbeleid zich moet richten op de factoren van (on)gezondheid. Niet alleenop het individu, maar ook op zijn of haar omgeving. Een dergelijke aanpak heet integraal(gezondheids)beleid (IGB). Hieronder wordt verstaan: het beleid dat erop gericht is omgezondheid of determinanten hiervan in samenhang te beïnvloeden. 1 Of kortweg: hoekunnen verschillende sectoren, naast de sector volksgezondheid, een bijdrage leveren aanhet realiseren van gezondheidswinst. Dit vraagt om samenwerking op verschillende niveausbinnen de gemeente.De afgelopen jaren is er vanuit het gezondheidsbeleid, maar ook vanuit anderebeleidsterreinen, binnen de gemeente Smallingerland veel geïnvesteerd in integralebeleidsontwikkeling en integraal werken (gezondheid, sport, spelen, Wmo, ruimtelijkeordening). Dit vanuit het inzicht dat bepaalde problemen alleen kunnen worden aangepakt opbasis van een gezamenlijke agenda en een gezamenlijk plan van aanpak. Het nieuwe Wmobeleidsplanbiedt hiervoor een goed kader. Bij de uitwerking van de doelen van het Wmobeleidsplanzijn vaak meerdere afdelingen betrokken: dit maakt het formuleren van eengezamenlijke agenda en concrete doelen belangrijk.Samenwerking eerstelijns gezondheidszorgDe gemeente is op basis van de Wet publieke gezondheid (Wpg) verantwoordelijk voorcollectieve preventie. Daarnaast is de gemeente verantwoordelijk voor de uitvoering van deWmo. De speerpunten van de nota lokaal gezondheidsbeleid lopen over in de Wmo (enomgekeerd). Ook hiervoor geldt dat het belangrijk is te werken vanuit een integralebenadering die recht doet aan de principes van vraaggericht werken (welzijn nieuwe stijl) enhet versterken van de eigen kracht.1 http://www.loketgezondleven.nl/settings/gezonde-gemeente/Default.aspx

- 5 -Bij een integrale aanpak (een cliënt, een plan) is afstemming en samenwerking met deeerstelijns (en tweedelijns) gezondheidszorg essentieel. Het project Gezonde Slagkracht ishiervan een voorbeeld; ook de werkwijze binnen het Centrum voor Jeugd- en Gezin (CJG)staat de samenwerking tussen nulde, eerste en tweede lijn centraal.Om verschillende partijen samen te laten werken aan een gemeenschappelijk doel is geengemakkelijke opgave. Vaak is de samenwerking gericht aan een specifiek thema zoalsovergewicht, alcohol of roken. Een themagerichte benadering kan een te enge benaderingtot gevolg omdat in de praktijk vaak blijkt dat er meer dan een probleem speelt. Daarnaast ishet weinig efficiënt om voor alle problemen/thema's specifieke aanpakken te ontwikkelen.Het is belangrijk dat er in komende beleidsperiode een werkwijze wordt ontwikkeld diegebaseerd is op de burgers en/in zijn directie omgeving. Dit sluit aan bij de ambitie van hetWmo-beleidsplan met betrekking tot een integrale cliëntbenadering. Dit vraagt zowelsamenwerking tussen de betrokken gemeentelijke beleidsterreinen tussen de betrokkenactoren in het veld. Ook hiervoor geldt dat het gezamenlijk formuleren van een agenda eenbelangrijk vertrekpunt is. Op basis daarvan wordt bekeken wie welke bijdrage kan leveren.De focus is een integrale cliëntgerichte/cliëntversterkende aanpak: het proces dat hiertoemoet leiden zal gemakkelijker verlopen als het de betrokkenen (zelf) ook wat oplevert.Daarom is het van belang om uit te gaan van de 'parallelle belangen' (win-win).Opvoedingsondersteuning en weerbaarheidDit speerpunt wordt uitgevoerd door de kernpartners van het CJG Smallingerland en hetmaakt deel uit de aanpak ‘De gezonde school’ (DGS). In de aanpak DGS bepalen scholen insamenspraak met leerlingen en ouders, welke speerpunten centraal staan in hetgezondheidsbeleid van de school. In bijlage 3 is een overzicht opgenomen van de tot nu toeuitgevoerde activiteiten. Naast de aanpak DGS is het programma 'Weerbaarheid in hetbasisonderwijs' (WIBO) op een aantal basisscholen uitgevoerd.Hoewel er een goed programma voorhanden is (De gezonde sportvereniging), is het nietgelukt om beleid met betrekking tot 'gezondheid en leefstijl' te borgen binnen desportverenigingen.Ook de komende beleidsperiode is aandacht voor opvoedingsondersteuning enweerbaarheid belangrijk omdat weerbare kinderen beter in staat zijn eigen (leefstijl)keuzes temaken. Opvoedingsondersteunende activiteiten moeten er voor zorgen dat ouders hiervoorgefaciliteerd zijn. Het CJG zal hierin een belangrijke functie vervullen. Daarnaast is hetbelangrijk om, in overleg met het onderwijs, de voor- en buitenschoolse voorzieningen en desportverenigingen, hieraan invulling en uitvoering te geven.RokenHet landelijk ‘rookbeleid’ is voor een deel bepalend voor een succesvolle aanpak opprovinciaal c.q. lokaal niveau. Met de komst van het vorige kabinet, is het ingezette antirookbeleiddeels terug gedraaid. Dit maakt het voor de gemeente (nog) moeilijker om goederesultaten te boeken. Het is de vraag daarom ook de vraag of roken een expliciet thema inhet lokaal gezondheidsbeleid moet blijven. Bekeken kan worden of deze taak kan wordenondergebracht bij de GGD; daarnaast blijft het een aandachtspunt binnen de aanpak DGS.AlcoholDe gemeente Smallingerland heeft apart deelplan vastgesteld over het thema alcohol; het‘Actieplan alcohol en jeugd’. Aan het actieplan is een uitvoeringsprogramma gekoppeld. Deeindrapportage hiervan is als bijlage 2 bijgevoegd. Het actieplan kenmerkt zich door eenintegrale (preventieve) aanpak. Dit heeft geleid tot meer en betere samenwerking tussenpreventie, controle, handhaving en zorg. Met ingang van 2013 treedt de nieuwe Drank- enhorecawet in werking. Deze wet biedt de gemeente meer bevoegdheden en mogelijkhedenom het alcoholgebruik (voornamelijk onder jongeren) terug te dringen. Het is daarom

- 6 -belangrijk om hiervoor binnen de nieuwe drank- en horecaverordening een solide basis teleggen. Zoals het er nu uitziet, zal ook de leeftijdsgrens voor de verkoop van alcohol wordenverhoogd van 16 naar 18 jaar.Voeding en bewegen (overgewicht)Voor het speerpunt voeding en bewegen in relatie tot voorkomen c.q. verminderenovergewicht loopt het vierjarig project ‘Gezonde Slagkracht’ (GS). Binnen dit project vindt erafstemming plaats met het gemeentelijk sportbeleid, NASB-impuls, de Beweegkuur, DGS enandere relevante ontwikkelingen. Onlangs heeft de gemeente Smallingerland zichaangesloten bij de JOGG-beweging. JOGG staat voor Jongeren Op Gezond Gewicht. Dithoudt de aanpak overgewicht gebaseerd wordt op de vijf pijlers van onderstaand figuur.Begin 2013 wordt er een besluit genomen over het uitvoeringsplan GS waarin de volgendespeerpunten centraal staan:− De gemeente wil een positieve – niet betuttelende –aanpak om gezond leven gemakkelijk en leuk temaken. JOGG fungeert daarbij als vliegwiel, hulpmotor(Smallingerland, gezond en vitaal).− Vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin wordt eenketenaanpak voor kinderen met overgewichtontwikkeld (Samenwerken aan de zorg voor kinderenmet overgewicht).− Bij de uitwerking van bovenstaande ligt de nadruk optwee aandachtsgebieden in de gemeente (Wijkaanpakgezond leven in De Venen en De Wiken).Seksuele gezondheidSeksuele gezondheid kan, als scholen dat willen, speerpunt worden in de ‘gezonde school’aanpak. Daarnaast maakt het deel uit van de werkzaamheden van het CJG.