Verschillen in straftoemeting - Buro Jansen & Janssen

More documents

Recommendations

Info

het bepalen van een straf bij daders die de Nederlandse taalniet beheersen, kunnen daarnaast praktische bezwaren eenrol spelen. Indien verdachten de Nederlandse taal nietbeheersen, zal een rechter wellicht geen taakstraf willenopleggen vanwege de problemen die bij de tenuitvoerleggingdaarvan kunnen ontstaan door het niet beheersen van hetNederlands. Bij de tenuitvoerlegging van taakstraffen isnamelijk niet voorzien in tolken. Bij het grotendeels wegvallenvan deze strafoptie zou de rechter eerder geneigd kunnenzijn om een gevangenisstraf op te leggen.Naast het al dan niet spreken van de Nederlandse taaldoor een verdachte is er nog een ander kenmerk dat zich bijuitstek op de zitting openbaart en dat de rechter als handvatvoor stereotypering wellicht onbewust gebruikt bij hetinschatten van gevaarlijkheid. Dat betreft de mate van hetbetuigen van spijt door verdachte. Volgens Drass en Spenceris het betuigen van spijt een indicatie dat het minder waarschijnlijkis dat de dader in de toekomst hetzelfde of soortgelijkgedrag opnieuw zal vertonen. 20 De studie van Drass enSpencer toont, met behulp van data afkomstig uit de VerenigdeStaten, aan dat het betuigen van spijt inderdaad vaninvloed is op de gepercipieerde gevaarlijkheid van de dader.In een studie van Pipes en Allessi wordt aangetoond dat hetbetuigen van spijt in zaken waarin de dader verdacht wordtvan serieuze aanranding leidt tot een lagere straf. 21 Naastde rol van spijt bij stereotypering heeft het betuigen vanspijt ook een zelfstandig en meer direct effect op straftoemeting.Het is namelijk van invloed op de morele afkeuringvan daad en dader door de rechter. 22 Door dit proces vangepercipieerde gevaarlijkheid en morele afkeuring verwachtenwe dat verdachten die tijdens de strafzitting spijt betuigenminder kans hebben op een onvoorwaardelijke gevangenisstrafdan verdachten die geen spijt betuigen.We toetsen de hypothesen aan de hand van gegevensuit gestructureerde en gestandaardiseerde observatielijstendie verzameld zijn bij zittingen van de politierechter in hetvoorjaar van 2010. Van alle zittingen in Nederland vindt deovergrote meerderheid, ruim 80%, plaats bij de politierechter,slechts een kleine 10% vindt plaats in de meervoudigekamer en de overige 10% bij de kinderrechter. 23GegevensOnze gegevens zijn afkomstig van observaties die zijn verrichttijdens politierechterzittingen (541 zaken). De observatieswerden geregistreerd aan de hand van gestandaardiseerdechecklists. 24 In totaal zijn in het voorjaar van2010 tien verschillende rechtbanken bezocht: Alkmaar,Amsterdam, Arnhem, Breda, Den Bosch, Den Haag, Dordrecht,Haarlem, Utrecht en Zutphen. Van de geobserveerdezaken werd het aantal en het type delict(en) opgenomenwaarvoor is veroordeeld, alsmede gegevens over eventueleeerdere veroordelingen, of de verdachte in voorlopigehechtenis heeft gezeten, of het zwaarste delict alleen ofsamen is gepleegd en de leeftijd van de verdachte. Er zalrekening worden gehouden met deze kenmerken als wede rol van kenmerken van de persoon van de verdachte bijhet bepalen van de straf onderzoeken.Op de verzamelde gegevens is de volgende selectietoegepast. Ten eerste hebben de analyses alleen betrekkingop verdachten die zijn veroordeeld. Daarom zijnzaken verwijderd waarin sprake was van vrijspraak, ontslagvan alle rechtsvervolging (OVAR) of aanhouding vande zitting (90 zaken). Daarnaast zijn zaken verwijderdwaarin sprake was van andersoortige uitspraken, zoalsvorderingen tot verlenging van de proeftijd of vorderingentot de tenuitvoerlegging van een eerder opgelegde(deels) voorwaardelijke straf (7 zaken). Vervolgens zijn dezaken verwijderd waarin de straf van de rechter onbekendof onduidelijk was (3 zaken). Aangezien verdachten aanwezigmoeten zijn op de strafzitting om te kunnen sprekenof spijt te betuigen, zijn alle zaken verwijderd waarinde verdachte afwezig was tijdens het onderzoek terterechtzitting (76 zaken). De voorafgaande restricties hebbengeleid tot een bestand van 365 veroordeelden (68%van het originele aantal geobserveerde zaken). 25StraftoemetingDe strafsoort die de politierechter oplegt aan de verdachtestaat centraal in dit onderzoek. Meer specifiek is onderzochtof een onvoorwaardelijke gevangenisstraf dan wel een anderestraf is opgelegd (Wel = onvoorwaardelijke gevangenisstraf;Niet = geldboete, taakstraf, voorwaardelijke gevangenisstraf,schuldigverklaring zonder straf). Wanneer eenonvoorwaardelijke gevangenisstraf in combinatie met eenandere straf werd opgelegd, is deze ingedeeld als onvoorwaardelijkegevangenisstraf. In totaal is bij 81 verdachteneen onvoorwaardelijke gevangenisstraf opgelegd (22%) enbij de overige 284 verdachten (78%) een andere straf.15. A. van Knippenberg, A. Dijksterhuis enD. Vermeulen, ‘Judgment and memory of acriminal act: The effects of stereotypes andcognitive load’, European Journal of SocialPsychology 1999-29, p. 191-202.16. D. Steffensmeier, J.T. Ulmer en J.H.Kramer, ‘The interaction of race, genderand age in criminal sentencing: The punishmentcost of being young, Black and male’,Criminology 1998-36, p. 763-797 en D.Steffensmeier, J. Kramer en C. Streifel,‘Gender and imprisonment decisions’, Criminology1993-31, p. 411-446.17. P. Linckens en J. de Looff, Gevangeniswezenin getal, Den Haag: Dienst Justitiëleinrichtingen 2010.18. Zie B. Rovers, Klassenjustitie. Overzichtvan onderzoek naar selectiviteit in deNederlandse Strafrechtketen, Rotterdam:Erasmus University 1999.19. D. Steffensmeier en S. Demuth, ‘Ethnicityand sentencing outcomes in U.S. federalcourts: Who is punished more harshly?’,American Sociological Review 2000-65(5),p. 705-729.20. K.A. Drass en J.W. Spencer, ‘Accountingfor pre-sentencing recommendations: Typologiesand probation officers’ theory ofoffice’, Social Problems 1987-34(3), p.277-293.21. R.B. Pipes en M. Allessi, ‘Remorse and apreviously punished offense in assignmentof punishment and estimated likelihood of arepeated offense’, Psychological Reports1999-85,p. 246-248.22. Zie bijv. B.C. Everett en R.S. Nienstedt ,‘Race, remorse, and sentence reduction: Issaying your sorry enough?’, Justice Quarterly1999-16(1), p. 99-122.23. Centraal Bureau voor de Statistiek.Geraadpleegd op 15-04-2011 via http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=37961&D1=1-7&D2=0&D3=0&D4=0&D5=5-15&HDR=T&STB=G1,G2,G3,G4&VW=T.24. Verschillende studenten van de opleidingCriminologie (Universiteit Leiden)hebben zittingen van de politierechter bijgewoondom de gestandaardiseerde checklistin te vullen. Voordat zittingen werdenbijgewoond is een uitgebreide uitleg bij dechecklist gegeven. Van elke volledige zittingis een checklist ingevuld.25. Daarnaast komt het voor dat er eenontbrekende waarde is op een van de variabelenin ons model. Zo zijn er bijvoorbeeld10 zaken waarin het onbekend was of deverdachte een Nederlands of buitenlandsuiterlijk had. Indien er sprake is van eenontbrekende waarde wordt die verdachteverwijderd uit de logistische regressieanalyse.729
Wetenschap......De persoon van de verdachteTijdens de strafzittingen is geobserveerd of de verdachteNederlands sprak of niet. Van alle verdachten spraken 315verdachten de Nederlandse taal en spraken 47 een anderetaal. 26 Uit de gegevens blijkt dat niet-Nederlands sprekendedaders vergelijkbare delicten plegen als Nederlands sprekendedaders; overwegend (winkel)diefstal. De niet-Nederlandssprekende daders vormen dus geen selecte groep op basisvan het type delict waarvoor zij zijn veroordeeld. Verder zijnde niet-Nederlands sprekende daders ook naar verhouding indezelfde rechtbanken berecht als de Nederlands sprekendedaders; overwegend Den Haag en Amsterdam. Deze dadersvormen dus ook geen selecte groep op basis van de rechtbankwaarin die strafzittingen hebben plaatsgevonden. 27In de beoordeelde zaken gaat het om 185 verdachtenmet een Nederlands uiterlijk en 170 met een buitenlandsuiterlijk. Om te onderzoeken of taal een effect heeftnaast het hebben van een buitenlands uiterlijk zijn dezetwee kenmerken als volgt samengevoegd:1) verdachte heeft een Nederlands uiterlijk en spreektNederlands;AndersgestraftenPercentageGevangenisgestraftenPercentagePersoon van de verdachteVrouw (N = 45) 91,1 8,9Man (N = 320) 75,7 24,3Geen spijt betuigd (N = 149) 76,5 23,5Wel spijt betuigd (N = 212) 78,8 21,2Ned. uiterlijk en spreekt Ned. (N = 182) 89,0 11,0Buitenlands uiterlijk en spreekt Ned. (N =125)72,0 28,0Buitenlands uiterlijk en spreekt geen Ned. 44,4 55,6(N = 45)ControlevariabelenRechtbank:Amsterdam (N = 87) 64,4 35,6Den Haag (N = 142) 80,3 19,7Haarlem (N = 43) 95,3 4,7Utrecht (N = 57) 73,7 26,3Overige rechtbanken (N = 36) 86,1 13,9Type delict:Diefstal (N = 70) 57,1 42,9Licht geweldsdelict (N = 49) 87,8 12,2Bedreiging (N = 15) 73,3 26,7Gekwalificeerde diefstal (N = 18) 27,8 72,2Opium (N = 23) 78,3 21,7Overige delicten (N = 148) 92,6 7,4Zwaar geweldsdelict (N = 19) 78,9 21,1Overig vermogensdelict (N = 23) 65,2 34,8Overige controlevariabelen:Niet in voorlopige hechtenis (N = 270) 94,8 5,2Wel in voorlopige hechtenis (N = 93) 28,0 72,0Verdachte heeft geen strafblad (N = 94) 86,2 13,8Verdachte heeft strafblad (N = 255) 73,3 26,7Delict alleen gepleegd (N = 299) 80,3 19,7Delict samen gepleegd (N = 66) 66,7 33,3Verdachte is 18-30 jaar (N = 152) 78,9 21,1Verdachte is 31-40 jaar (N = 93) 69,9 30,1Verdachte is 41-50 jaar (N = 77) 77,9 22,1Verdachte is ouder dan 50 jaar (N = 37) 89,2 10,8Tabel 1: Beschrijvende resultaten van andersgestraften (N = 284) engevangenisgestraften (N = 81)2) verdachte heeft een buitenlands uiterlijk en spreektNederlands;3) verdachte heeft een buitenlands uiterlijk en spreektniet de Nederlandse taal. 28Bij het observeren van gedrag van de verdachtentijdens de zittingen is onderscheid gemaakt tussengeen spijt betuigen, een beetje spijt betuigen, erg spijtbetuigen, en heel erg spijt betuigen. Dit betrof (natuurlijk)de eigen, subjectieve interpretatie van de observanten.29 Om de betrouwbaarheid van dit kenmerk te vergrotenis ervoor gekozen slechts te onderzoeken of hetal dan niet betuigen van spijt de kans op een onvoorwaardelijkegevangenisstraf beïnvloedt. In totaal warener 149 verdachten die geen spijt hadden betuigd tijdensde strafzitting en 212 verdachten die wel spijt haddenbetuigd. Verder waren van de 365 verdachten slechts 45vrouw.Het al dan niet betuigen van spijtbeïnvloedt de kans op eenonvoorwaardelijke gevangenisstrafniet significantResultatenTabel 1 laat zien dat een typische dader die een gevangenisstrafkrijgt opgelegd in voorlopige hechtenis heeftgezeten, een strafblad heeft, in de leeftijdscategorie 31tot 40 jaar valt, is veroordeeld voor gekwalificeerde diefstalen een zitting heeft gehad die in Amsterdamplaatsvond. 30 Met name daders die een delict haddengepleegd dat is ingedeeld in de categorie ‘overige delicten’,zijn veroordeeld tot een andersoortige straf danonvoorwaardelijke gevangenisstraf. De categorie ‘overigedelicten’ bestaat voor het merendeel uit wegenverkeerswetdelicten.Daarnaast is ook te zien dat met name verdachtendie ouder zijn dan 50 jaar en van wie de zittingplaatsvond in Haarlem, minder vaak worden veroordeeldtot een gevangenisstraf.Tabel 1 laat verder zien dat mannen vaker wordenveroordeeld tot een onvoorwaardelijke gevangenisstrafdan vrouwen. Daarnaast is het aandeel vande verdachten die geen spijt betuigen enigszins groterin de tot gevangenisstraf veroordeelden in vergelijkingmet verdachten die wel spijt betuigen. Wanneerwe de resultaten van het uiterlijk en de taal vande verdachte bestuderen, vallen twee bevindingen op.Met name de groep die er Nederlands uitziet en ookNederlands spreekt, is ondervertegenwoordigd bij detot gevangenisstraf veroordeelden en juist die dadersdie er buitenlands uitzien en ook niet de Nederlandsetaal spreken, zijn oververtegenwoordigd bij de populatievan gevangenisgestraften. Deze bevindingensluiten aan bij de verwachtingen die eerder warengeformuleerd.730
Page 2 and 3: In Nederland heeft onderzoek zich o
Page 6 and 7: Echter, bij interpretatie van de ge
Page 8: Stereotyperingen spelen juist een r

Verschillen in straftoemeting - Buro Jansen & Janssen

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?