OEK Op eigen kracht - Fietsersbond Amsterdam

OEK Op eigen krachtBlad van de afdeling Amsterdam van de Fietsersbondnummer 88oktober 2012Waar zijn we vóórenwaar zijn we tégen?Ontvlechtenvoor de fietsKnelpunten:opgeloste en nieuwe

ColofonDe OEK (Op eigen kracht) is een uitgave vande Fietsersbond, afd. Amsterdam. Het bladverschijnt 3 keer per jaar in een oplage van5000, en wordt gratis toegezonden aan alleAmsterdamse leden. De in de OEK weergegevenopvattingen hoeven niet overeen tekomen met die van het bestuur of de redactie.Het overnemen van artikelen is mogelijk naschriftelijke toestemming van de redactie.De volgende OEK verschijnt 27 februari 2013Bijdragen (liefst digitaal) zijn welkom tot7 januari 2013 o.v.v. “kopij OEK”.E: oekredactie@fietsersbondamsterdam.nlAdresgegevens afdelingWG-plein 84, 1054 RC AmsterdamT: 020-6854794E: amsterdam@fietsersbond.nl (@adamfietst)I: www.fietsersbondamsterdam.nlTwitter: @adamfietstPostbank: 3621877 tnv Fietsersbond AmsterdamBezorging: oek@fietsersbondamsterdam.nlHet kantoor is als regel geopend op werkdagenvan 10 - 17 uur (behalve op vrijdag).Soms zijn we er niet. Wil je zekerheid dater iemand is, bel dan even: 020-6854794OnderafdelingenAmstelveen:p/a Nieuwe Kalfjeslaan 2, 1181 CA AmstelveenE: amstelveen@fietsersbond.nlDiemen:p/a Tapijtschelp 10, 1112 DS DiemenE: diemen@fietsersbond.nlAan dit nummer werkten mee:Gerrit Faber, Floor Fagel, Pete Jordan,Marcel van Kempen, Johan Kerstens,Marjolein de Lange, Anne-MarikenRaukema, Fred Redemeijer, Cor Roof,Govert de WithFoto’s: archief Fietsersbond, afd.Amsterdam (tenzij anders aangegeven)Druk: Dijkman Offset / DiemenDe Fietsersbond komt op voor de belangenvan fietsers en zet zich in voor meer enbetere mogelijkheden om te fietsen.Lid wordenU bent al lid vanaf € 2,17 per maandZie: www.fietsersbond.nlFietspad door de duinen eindelijk erdoorFoto omslag: Mede door de financiële crisiswordt overal in de stad bezuinigd op onderhoud,soms met ernstige gevolgen, zoals hier op de Emmastraat.Lag er zo al ruim een jaar bij...DIGITALE NIEUWSBRIEFBlijf op de hoogte van de fietsactualiteitin Amsterdam via onze nieuwsbrief per email.Mail ons ovv “Fietsband“:amsterdam@fietsersbond.nlIn dit nummer:3 Afscheid oudste vrijwilliger4 Amstelveen verkeersveiliger5 Ontvlechten voor de fiets7 Aanvaring met lange nasleep8 Meer fietsplek op pont | puzzelfoto9 ‘Een gevoel van vrijheid’11 Over choppers en cruisers12 Museumpassage 2001-201214 Vreemde fietspadgebruikers15 Alle Fietsers Tegelijk Groen?17 Thuis op de fiets | Lezers schrijven18 Nieuws (Zuidas, stoepfietsen)19 Knelpunten23 Column Pete Jordan24 Niet zo Maar zoDe gemeenteraad van Amsterdam heeftniet alleen de Onderdoorgang van hetRijksmuseum gered (p.13), zij heeft ookop 19 september de komst van eenfietspad door de Amsterdamse Waterleidingduinendefinitief mogelijk gemaakt.Eerder waren de gemeenteraden vanZandvoort en Bloemendaal al akkoordgegaan.Natuurbeschermers zeggen te vrezendat het fietspad de rust voor mens endier verstoort en de natuur in gevaarbrengt. Nu is het gebied alleen nogtoe gankelijk voor wandelaars. Er zijn deafgelopen jaren protestmarsen gehoudenen bijna 1500 mensen tekenden eenpetitie waarin ze een fietspad volledigbuiten het duingebied – door de lanenvan Aerdenhout en Bentveld – bepleiten.Volgens voorstanders van hetfietspad wordt met de nu gekozen routeaan de bezwaren tegemoetgekomen.Die loopt vooral over bestaande padenzodat “99,9% van de Waterleidingduinenhet unieke domein van wandelaarsblijft”.De Fietsersbond is ervan overtuigd datfietsers niet slechter voor de natuur zijndan wandelaars.Wat:Wanneer:Waar:Agenda:AankondigingAlgemene Actieve LedenvergaderingWoensdag 23 januari 2013, 20.00 uurWG-plein 84• jaarrekening 2012• begroting 2013• evaluatie van het bestuur• stand van zaken van de diversegroepen• Landelijke Ledenraad 26 januariKlachtennummersHieronder staan de klachtennummerswegonderhoud die u kunt bellen bijachterstallig onderhoud. Blijven deproblemen aanhouden: meld het bijde Fietsersbond, afd. Amsterdam.- Amstelveen 5404911- Centrum 5519555- Diemen 3144888- Nieuw-West 14020- Noord 14020- Oost 14020- OuderAmstel 4962121- Uithoorn 0297-513111- West 14020- Westpoort (station Sloterdijk) 5234567- Zuid 14020- Zuidoost 5670222- Fout geparkeerde auto’s 5530333- Storing straatverlichting 5972626- Fiets-bewegwijzering: 088-2696747of schadebew@anwb.nl o.v.v. locatieen mast- of bordnummer (s.v.p. ookdoorgeven aan de Fietsersbond,afd. Amsterdam, 020-6854794)- Wegdek op trambanen:infraservice@gvb.nl (c.c. aanamsterdam@fietsersbond.nl)- Storing verkeerslichten:licht@fietsersbondamsterdam.nlo.v.v. kruispunt + rijrichting2

Afscheid van de oudste vrijwilligerMeer dan twintig jaar heeftSweis Ubels de OEK bezorgdbij andere leden van deFietsersbond in zijn postcodegebied.Aanvankelijk inAmsterdam Zuid, de laatstejaren in Amstelveen. Nu −84 jaar oud − zet hij er eenpunt achter, maar heeftnatuurlijk wel in zijn eigenopvolging voorzien; tweedames brengen voortaanhet blad rond.Wie is Sweis Ubels?Geboren in 1927 in Drachtstercompagnie(Frl.), studeerde hij aan de TU in Delft.“Wij werden de ‘fietsenmakers’ genoemden de elektrotechnici heetten de‘vonkentrekkers’, nu nog schijnt het.” Toteen jaar voor de pensioengerechtigdeleeftijd werkte hij als ingenieur in de (petro)chemischeindustrie. Twaalf jaar inDokkum, omdat zijn vrouw meende datFriesland wel een rustige provincie wasom te wonen. Maar Sweis wilde weer terugnaar de firma Comprimo in Amsterdamwaar hij als jonge man was begonnen.Intussen was dat bedrijf gegroeidvan tachtig naar tweeduizend werknemers.Kort na zijn pensionering werdhet door Stork overgenomen en daarnaweer door een Amerikaanse firma.We spreken af in het ruime appartementwaar de heer en mevrouw Ubels wonen,aan de rand van het Amsterdamse Bos.De gepensioneerde ingenieur heeft opadvies van zijn vrouw hun auto weggedaan,nadat hij met het vrijwel nieuweexemplaar over de kop was geslagen. “Ikben een robuuste rijder”, zo formuleerthij het zelf. “Maar geen schrammetje. Ikdeed de gordel los en kroop zo uit dewagen.” Sindsdien gebruikt mevrouwUbels het openbaar vervoer; haar manfietst zoveel mogelijk. Altijd waren zeactieve fietsers, en maakten sinds 1992gebruik van een vouwfiets.BezorgerervaringDrie keer per jaar bracht Sweis Ubels deOEK rond, zo’n veertig exemplaren, volgenseen vaste route van ruim dertien kilometer,waar hij – op zijn gemak – tweeuur over deed. “Ik ken alle adressen uitm’n hoofd. Het was leuk om te doen, jemaakt af en toe een praatje. Zo raakteik in Amsterdam in gesprek met eenmevrouw die erg met milieu bezig wasen zij heeft m’n wijk in Amsterdam Zuidovergenomen toen wij gingen verhuizen.Mijn vrouw vroeg een tijdje geleden‘hoe lang wil je dit nog blijven doen’. Zolang ik nog kan fietsen, gaat het goed. Ikwacht natuurlijk wel tot het lekker weeris, bij regen doe ik het niet.” Maar zijn85e verjaardag in augustus vormde tocheen breekpunt. Het besluit om de stoppenwerd genomen. “Wij hebben ookhet lidmaatschap van de Fietsersbondopgezegd, daarvoor fietsen we echt teweinig.”Het rondbrengen van de OEK is een vrijanonieme zaak; niettemin betekende ditdoor Ubels een verrassing. “In januaridit jaar besloot ik op een zondagmiddagbij een van de lezers in de buurt langs tegaan, ik had wel eens een praatje methem gemaakt. Zijn vrouw was lid van deFietsersbond, maar hij zou de OEK welwillen rondbrengen. Maar, ze zoudengaan verhuizen. ‘Waar heen?’, vroeg ik.‘Naar Leeuwarden’, was het antwoord. Ikvertelde hem dat wij daar wel kwamentoen we in Dokkum woonden. Bleek hijbij onze oudste zoon in de klas te hebbengezeten, en onze zoon herinnerdezich hem ook. De wereld is klein, soms.”Sweis: “Met het bezorgen van de OEK infebruari belde ik ook aan bij iemand vanwie ik dacht ‘maar eens proberen omhem als vervanger te strikken’. Ik zei ‘Ja,ziet u, ik doe dit nu zo’n zes jaar en zievanwege mijn leeftijd om naar iemandanders. U bent nog jong en ik oud, straks85.’ Hij reageerde met ‘Ojee’. Toen ikthuis kwam vertelde ik het mijn vrouw,we moesten er erg om lachen. Ojee, oud,en dan ben je niet helemaal meer vandeze wereld. Of hij het over wilde nemen?Daar hoorde ik niets meer van.”In de OEK van juni deed hij bij de exemplarenin zijn wijk een persoonlijke oproepin de vorm van een handgeschrevenbriefje. Weer een nieuwe OEK die ikals vrijwilliger bij u in de bus doe. (...) Hetstickeren duurt een uur, rondbrengentwee uur. Indien interesse, belt u mij.Daaronder het telefoonnummer. Omdathij die keer de OEK in twee rondesbezorgde – een ten oosten en een tenwesten van de Keizer Karelweg – kwamer aanvankelijk geen reactie, maar nade tweede ronde wel. Twee dagen laterbelde er nog een mevrouw. “Zij mogenkiezen: of een van beiden mijn hele wijkof allebei de helft.” De routes heeft hij alvastvoor hen op papier gezet.tekst/foto AMROEK 88 - oktober 2012 3

Amstelveen investeert in verkeersveiligheidKruising Van der Hooplaan-Keizer Karelweg nuDe Gemeente Amstelveen kent een aantalrichtlijnen om de verkeerveiligheidte verbeteren. Voor fietsers is er o.a. hetgemeentelijk beleidsdocument NotaFiets en het in 2011 door de Fietsersbonduitgebrachte onderzoeksrapport Fietsbalans.Uit dat laatste rapport blijkt dater nog veel te verbeteren valt voor deAmstelveense fietsers. In beide stukkenworden daar veel aanbevelingen voorgedaan, ook om het fietscomfort te verhogen.Bij de afdeling Amstelveen van deFietsersbond waren we daarom zeerverheugd toen we merkten dat de gemeenteAmstelveen veel van de aanbevelingenuit bovenstaande rapportenheeft overgenomen en daarmee het zgn.Uitvoeringsprogramma Verkeer 2012–2015heeft opgesteld. In dit uitvoeringsprogrammastaan o.a. verbeteringen vooreen aantal zgn. Black-spots (kruisingenmet een groot aantal ongevallen) zoalsde kruising Keizer Karelweg-Graaf Albrechtlaanen Beneluxbaan-Rembrandtweg.Tevens zijn er voorstellen gedaan om opeen aantal plaatsen de oversteekbaarheidvoor fietsers en voetganger oplanggerekte wegen veiliger te maken zoalsbij de Van der Hooplaan en de KeizerKarelweg (noord en zuid).Ook overgenomen zijn de aanbevelingenom het comfort op fietspaden teverhogen door deze te asfalteren en omdiverse fietsenstallingen bij OV-haltes,wijkwinkelcentra, sportvoorzieningenen scholen te verbeteren. Dat allemaalmet als doel het gebruik van de fiets testimuleren.De afdeling Amstelveen heeft – als steunvoor de gemeente – vlak voor de commissievergaderingwaar dit geagendeerdstond, in de diverse Amstelveensemedia laten weten enthousiast te zijnover de plannen.Afgelopen mei heeft de gemeenteraaddit Uitvoeringsprogramma goedgekeurden is hiervoor een budget van ruim11 miljoen euro voor de komende 5 jaarbeschikbaar gesteld. Voor Amstelveensebegrippen is dat een enorm bedrag.Met recht is dit een succesverhaal te noemenwaarbij weer duidelijk blijkt hoegoed de samenwerking tussen Gemeenteen de lokale Fietsersbondafdeling is.CRRotondeAls eerste uitvloeisel van het uitvoeringsprogrammais in de afgelopenzomermaanden de kruising Van derHooplaan – Lindenlaan vervangendoor een rotonde. Voorafgaand is ergoed overleg geweest met alle betrokkenpartijen zoals winkeliers, wijkplatform,politie en ook de Fietsersbond.Hierbij was inspraak over bijv. hetmoment van aanleg en de uitvoeringsvorm.Er is gekozen om de uitvoeringin de schoolvakantie plaats te latenvinden. Aangezien dit een zeer krappetijdsplanning was, waren afsluitingenvan doorgaande routes onvermijdelijk.De omleidingsroutes zijn in goed overlegbepaald. De uitvoering is binnende planning gelukt en het resultaat is− zoals de foto laat zien − zeer geslaagd.Hiermee is weer een black-spot opgelost.Y-splitsingBij de splitsing Keizer Karelweg – Vander Hooplaan komen twee drukkeverkeerswegen bij elkaar (zie fotoboven). In de spits is het vaak dringenmet auto’s waarbij veel schadeongevallenontstaan en de fietsoversteken vaakworden geblokkeerd. Met de voorgesteldeaanpassingen worden diversewegdelen smaller gemaakt en wordt dehele kruising compacter. De Fietsersbondheeft voorgesteld om deze gehelekruising ook te vervangen door eenrotonde, maar die grote uitgave wordtmomenteel niet gedaan omdat het nogniet duidelijk is wat er met de A9 gaatgebeuren.OversteekOp de Van der Heuven Goedhartlaanwordt van en naar Onderuit overgestokendoor scholieren (fietsers en voetgangers)en mensen die van en naar desneltramhalte Onderuit gaan.De auto’s letten meer op het slalommenen op elkaar dan op de overstekers. Dechicane is verder vaak kapot. Hoeweldit alles nog niet heeft geleid tot veelongevallen, zorgt de huidige situatievoor irritaties bij weggebruikers enbewoners.De gemeente heeft ook aan de Fietsersbondgevraagd mee te denken over eenoplossing.4

Ontvlechten voor de fietsOver netwerken, maaswijdtes en routekeuzesDit artikel gaat over het scheiden van fietsroutes en autoroutes (invakkringen ontvlechten genoemd). Waarom is dat nuttig of zelfsnoodzakelijk binnen de bebouwde kom, en dus in Amsterdam?En wat zijn de effecten daarvan? Eén gevolg is in ieder geval datfietsroutes door zgn. verblijfsgebieden (30 km gebieden) heengaan.En dat roept de vraag op hoe die moeten worden vormgegeven.Als fietspaden of fietsstraten? Kan en mag dat wel?Hieronder gaat Theo Zeegers dieper in op de algemene situatie.Govert de With laat zien wat dat concreet voor Amsterdam betekent.Wat de fietser wilAls je onderzoekt hoe de fietser tot zijnroutekeuze komt, dan wordt duidelijkwat de fietser in de praktijk wil. De fietserblijkt te kiezen voor groene, directeen veilige routes met weinig uitlaatgassenen verkeershinder. Deze voorkeursluit nauw aan bij de vijf hoofdeisen diegelden bij het ontwerpen van infrastructuurvoor fietsers: Samenhang, Directheid,Aantrekkelijkheid, Veiligheid enComfort.Routes langs stroomwegen (50-km uurwegen zoals de Stadhouderskade) scorenvolgens deze criteria maar matigtot slecht. Alle vijf pleiten ze voor fietsroutesdoor verblijfsgebieden waar eensnelheidslimiet van 30 km/u geldt. Ookde Fietsersbond ziet liever aparte routesmet minder auto’s dan een fietspadlangs een drukke autoweg. De redenendaarvoor zijn, uitgesplitst naar de 5 ontwerpcriteria,als volgt.tot een hoge omrijfactor, d.w.z. de verhoudingtussen hemelsbrede afstand ende werkelijk gereden afstand. De normvoor omrijden is dat een hemelsbredekilometer fietsend niet langer mag zijndan 1,2 kilometer. Die norm (omrijfactor< 1 ,2) is in de praktijk niet makkelijk tehalen. Maar duidelijk is dat als er meer‘doorsteekjes’ zijn, je minder ver hoeftom te rijden en dus dichter bij die normkomt.Gegeven de gemiddelde ritlengte en degewenste omrijfactor, kunnen we berekenenwat de gewenste (gemiddelde)maaswijdte van het hoofdfietsnetswerkmoet zijn: ongeveer 400 meter. (Men steltzich de fietsroutes voor als de draden ineen net met mazen.) Dat is aanzienlijkminder dan de nagestreefde maaswijdtevan het netwerk van autoverkeersaders,nI. 900 à 1350 meter. Samengevat komtStromen vs VerblijvenVerkeerskundigen maken binnen debebouwde kom onderscheid tussenstroomwegen en verblijfswegen: deeerste hebben de functie het verkeerte laten doorstromen, de tweedehebben vooral een verblijfsfunctie.Op stroomwegen is 50 km/u toegestaan,op verblijfswegen 30 km/u.In Amsterdam vormen de stroomwegenzoals de Stadhouderskade,Overtoom, Stadionweg, Jan van Galenstraat,Haarlemmerweg, Wibautstraate.d. het hoofdnet auto. Opverblijfswegen geldt een snelheidsbeperkingvan 30 km/u (die wegenvormen idealiter onderdeel van eenverblijfsgebied waar nergens harderdan 30 km/u gereden wordt). Eenstroomweg wordt ook wel aangeduidals verkeersader of gebiedsontsluitingsweg;een verblijfsweg wordtook wel erftoegangsweg genoemd.dat neer op de vuistregel:Hoofdfietsnetwerk tweemaal zofijnmazig als hoofdautonetwerkVolgens die richtlijn moet er idealitervoor iedere fietsverbinding langs eenstroomweg een evenwijdig alternatiefdoor het naastgelegen verblijfsgebiedzijn. De Weteringsschans − onderdeelAantrekkelijkheid (Groen)Over het algemeen zijn binnen de bebouwdekom stroomwegen niet demeest groene routes. Het groenst zijnvrijgetraceerde (ook wel: solitaire) fietspadendoor parken en dergelijke. Socialeveiligheid kan hier wel een issue zijn,maar dat speelt niet op elk uur van dedag even sterk.Directheid en SamenhangDe directheid van een route is voor defietser van groot belang, omdat die zelfmoet trappen. Bovendien zijn de meestefietsritjes kort, veel korter dan autoritjes.60% van de fietsritten is korter dan 2,5km; 75 % is korter dan 3,75 km. Dat betekentdat een stukje omrijden al snel leidtNiet ontvlochten: misschien direct, maar onveilig, oncomfortabel, onaantrekkelijk en ongezondOEK 88 - oktober 2012 5

van de zgn. binnenring langs de Singelgracht− is zo’n alternatief voor de Stadhouderskade− inderdaad, onderdeelvan de zgn. buitenring.VeiligheidDoor op stroomwegen fietsers d.m.v.een fietspad te scheiden van het snelverkeer,is het fietsen daar nog niet veiliggeworden. Aanrijdingen gebeuren immersbinnen de bebouwde kom vooralop kruispunten en sinds kort weten wedat op een stroomweg fietsers die deweg volgen (dus niet degenen die hemoversteken!) het merendeel van de fietsslachtoffersvormen. Het verplaatsen vanfietsers van een dergelijke verbindingnaar een alternatief door een verblijfsgebied,is dus goed voor de verkeersveiligheid.Maar de onder verkeerskundigen gangbareopvatting over verblijfswegen isdat alle verkeersdeelnemers daar gelijkwaardigzijn en dus dat voortrekkenvan fietsers (door bijv. een aparte voorrangsregelingof een fietspad) daar nietmag. Maar dat is onjuist. De wet bevatzelfs een aparte uitzondering om hetregelen van de voorrang op hoofdfietsroutesdoor verblijfsgebieden mogelijkte maken.Comfort: UitlaatgassenDe grote lichamelijke bedreiging voorfietsers in het verkeer komt niet vanverkeersonveiligheid, maar van uitlaatgassen(zie figuur 2). Verreweg de grootstebedreiging vormt fijnstof, en dan inhet bijzonder ultrafijnstof. Ultrafijnstofwordt vrijwel geheel lokaal geproduceerddoor verbrandings-motoren (lees:gemotoriseerd verkeer). Dat betekentdat er een heel direct verband is tussende intensiteit van het gemotoriseerdeverkeer en de mate van bedreiging vande gezondheid van de fietser. Overigens:de gezondheidswinst van het fietsen isnog veel groter, dus lekker blijven fietsen.Alleen fietsen door verkeersluwegebieden is nóg gezonder!Ontvlochten: misschien niet direct, maar wel veilig, comfortabel, aantrekkelijk en gezondComfort: VerkeershinderVerkeershinder is direct gekoppeld aande verkeersintensiteit. Het is duidelijk datde verkeersintensiteit op stroomwegengemiddeld (veel) hoger is dan in verblijfsgebieden.Daar zijn de stroomwegen immersvoor bedacht! Je merkt dit het bestaan de hoeveelheid verkeerslichten dienodig is. Een fietser over de Overtoomkomt er op elke kruising eentje tegen.Op de evenwijdige route door het Vondelparkontbreken verkeerslichten, endus de wachttijdhinder die daarbij hoort.Op eenzelfde manier laat bijvoorbeeldde Rozengracht zich vergelijken met deroute over de Bloemgracht-Leliegracht.Verkeershinder wordt voor fietsers veelminder als zij een route kunnen kiezendoor verblijfsgebieden, zo veel mogelijklos van de autostroomwegen.Hoofdfietsroutes door verblijfsgebieden:hoe dan?Nu we gezien hebben dat ontvlechteneen goed idee is voor fietsers en dat ontvlechtenonvermijdelijk leidt tot hoofdfietsroutesdoor verblijfsgebieden, roeptdat wel de vraag op hoe de fietsroutes erdan uit kunnen zien. Je kunt denken aande volgende drie typen (die overigensvloeiend in elkaar over kunnen gaan):• vrijgetraceerde fietspadenIn Amsterdam vooral door parken,bijvoorbeeld het Gerbrandypark inNieuw-West• FietsstratenZoals de Zaanstraat (de enige officielein Amsterdam), maar feitelijk ookde Weesperzijde of de Anthoniesbreestraat• vrijliggende fietspaden of fietsstrokenDe GeldersekadeDe wet maakt het mogelijk om dergelijkeverbindingen voorrang te geventen opzichte van de kruisende verblijfswegen.Dit geldt in Amsterdam bijvoorbeeldvoor de Nieuwe Spiegelstraat. Eenverblijfsweg waar de fietser voorrangheeft op het verkeer op de kruisendeverblijfswegen.In nieuwe gebieden, zoals de Zuidas,pleit de Fietsersbond er al jaren voorom het fietsnetwerk, precies om bovenstaanderedenen, niet te beperken totvrijliggende fietspaden langs de hoofdwegen.Want dan moet de fietser bij allekruisingen lang wachten, net zo ver omrijdenals de auto, en heeft hij ook nogonnodig veel last van alle uitstoot. De inzetis dat er zowel Oost-West, als Noord-Zuid, ‘ontvlochten’ doorgaande routesblijven, en erbij komen, maar dat vereisteen lange adem…ConclusieHet ontvlechten van het fietsnetwerkvan het autonetwerk leidt tot een beteregezondheid en meer veiligheid voor defietser, en tot directere routes en minderomrijden. En bovendien ontstaat daardoorhet type routes waar fietsers zelfgraag voor kiezen. Het versterken vande positie van de fiets in stedelijk gebiedkan alleen maar, als we bestaande ontvlechteroutes behouden en er liefst nogflink wat bij maken.Dit artikel van Theo Zeegers (verkeerskundige van deFietsersbond) is door Govert de With enigszins bewerktvoor de OEK.De oorspronkelijke versie bevat een tiental voetnoten/verwijzingen. Die hebben we hier weggelaten, maar zeontbreken niet in het oorspronkelijke artikel dat (alspdf) te vinden is via http://bit.ly/S4L2kB.6

Een kleine aanvaring met lange nasleepDe zonnige middag van 1 september 2010 zal Arjan Honingh niet snelvergeten. Ruim anderhalf jaar zou de rechtszaak van slachtoffer naardader en weer terug duren die een klein maar vervelend incident tussenhem en een scooterrijdster op een IJ-pont veroorzaakte.Arjan Honingh, 39 nu en werkzaam bij deDienst Infrastructuur Verkeer en Vervoer,stapte op de bewuste dag met zijn fietsop de pont richting CS. Op het achterdekwas het al behoorlijk druk. Nauwelijksaan boord werd hij op niet mis te verstanewijze aangesproken door een jongevrouw op een scooter: ‘Ja, klootzak, aande kant, jij!’Honingh: ‘Zij wilde blijkbaar door demenigte snel naar de voorkant van depont. Aanvankelijk negeerde ik haar, zehaalde me linksom in. Vreemd, want opde pont dring je niet. Die gaat zo vaaken je komt toch allemaal gelijk aan. Zijschoot er slechts een meter of twee meeop. In haar haast raakte ze mij en ik verloormijn evenwicht. Daardoor maakte ikeen zwaai met mijn linkerbeen, die opzijn beurt haar raakte.’Vlam in de panDat betekende de vlam in de pan. Honingh:‘Ze zette de brommer neer enbegon te meppen. Als een dolle stier,met haar vuisten, haar helm, met mijnfiets. Andere passagiers begonnen zichermee te bemoeien. Intussen stond dekapitein vanaf het bovendek toe te kijken,maar ingrepen deed hij niet. Nadatwe door medepassagiers uit elkaar gehaaldwaren, werd ik naar de voorzijdevan de pont gedirigeerd, zij moest aande achterzijde blijven.’ Daarmee wasvoor hem de kous af en zonder verderekleerscheuren bereikte hij de stadswal.Nog nauwelijks van de schrik bekomenen zijn weg vervolgend werd hij door descooterrijdster achterhaald. Ze had 112gebeld en de politie was dan ook snelter plaatse. Wat voor de dienstdoendeagent prioriteit had, was het feit dat zijtwee getuigen had verzameld en hijgeen. ‘Het meisje achterop de scooteren een andere jonge passagier. Dat zij intusseneen enorme joint aan het draaienwas, leek de agent te negeren. Twee getuigenwaren blijkbaar meer waard.’Arjan Honingh werd in de boeien geslagen,meegetroond naar de noodcel opCS en overgeplaatst naar Bureau NieuwezijdsVoorburgwal. Al met al zat hij zevenuur vast, als verdachte. Hij schakeldeeen advocaat in die hem adviseerde zelfook aangifte te doen, wat hij een weeklater deed, maar zonder eigen getuigen.Wel wees hij erop dat het GVB opnamenmaakt van elke overtocht en dat de beeldenvan die dag veilig gesteld zoudenmoeten worden.Voor de rechterIn september 2011 − een jaar na het incident− krijgt hij een brief met het verzoek€ 300 te betalen. Maar dat zou betekenendat hij instemde met de veronderstellingdat hij zich aan mishandelinghad schuldig gemaakt. In overleg metzijn advocaat besluit hij niet in te gaanop het schikkingsvoorstel en de zaak telaten voorkomen. Daar blijkt dat de politiebeide aangiften (die van de scooterrijdsteren van Arjan) nooit naast elkaarheeft gelegd. De politierechter vindt diteen ‘verzachtende omstandigheid’ enverlaagt de straf naar € 200. Omdat Arjanzichzelf geen verdachte, maar slachtoffervindt, gaat hij in hoger beroep.Intussen vinden Honingh en zijn advocaattegenstrijdigheden in de verklaringenvan beide getuigen van de jongevrouw. Daarom willen ze hen horen,maar dat verzoek wordt niet ingewilligd.Begin april van dit jaar wordt hij weer opgeroepen,nu in de hoger beroepszaak.De officier van justitie aan de Prinsengrachthad zich blijkbaar beter ingelezenen maakte zich direct sterk voor vrijpleiten.Het Gerechtshof heeft dat verzoekovergenomen.Een behoorlijke opluchting: gerechtigheid,geen strafblad en geen boete.Maar de vraag blijft: hoe is het afgelopenmet de tegenaangifte die hij had gedaanen hoe is het uiteindelijk de agressor vergaan?Honingh: ‘Ik vermoed dat de politie ergeen zaak van heeft gemaakt omdat ikbij mijn tegenaangifte geen getuigenkon aanleveren. Wat hij ook betreurt isdat er met dit proces door de betrokkenheidvan allerlei instanties vele duizendeneuro’s gemeenschapsgeld zijngemoeid. ‘Die mug is een olifant geworden.Doodzonde!’Gelukkig verzamelde zijn advocaat intussenkrantenknipsels van vergelijkbaregevallen. Blijkbaar is het schering en inslag,niet alleen op de ponten. Ook bleekdat de pontkapitein niet is ondervraagden dat de politie de camerabeelden vanhet GVB nooit heeft opgevraagd.Leergeld en tipsAls ik hem vraag wat hij van dit langlopendeincident heeft geleerd, is hij duidelijk:‘Je moet alles bijhouden, documenterenen uitzoeken. Zo veel mogelijkmateriaal verzamelen om je gelijk te bevestigen.Je moet je advocaat alle detailsvertellen zodat hij daarmee je gelijk kanbewijzen. Bovenal zal ik na zo’n incidentniet meer wegfietsen zonder zelf telefoonnummersvan getuigen te verzamelen.Achteraf gezien was het naïef om tedenken dat het conflict over was nadatwe door de medepassagiers uit elkaarwaren gehaald.’Verbaasd is hij nog steeds over het feitdat er mensen zijn die zo makkelijk aangiftedoen, nota bene tegen een slachtoffer.‘Je hebt een mobieltje, je belt evenen er komt politie.’In de hoger beroepszaak heeft hij aangegeveneen excuus van de jonge vrouwop prijs te stellen, maar daar heeft hijnooit meer iets op gehoord.Intussen fietst hij er geen meter minderom en kwalificeert het geheel als een‘klein ding met grote gevolgen’.Tekst/foto AMROEK 88 - oktober 2012 7

Fietsersbond wil meer fietsplek op HempontSteeds meer reizigers gebruiken de fiets als vervoermiddel tussenZaanstad en Amsterdam-Westpoort. Daardoor komt het vooral in despits vaak voor dat niet alle fietsers in het voor hen bestemde deelvan de Hempont passen. Fietsers stellen zich dan op tussen de auto’sen het vrachtverkeer, wat bij het op- en afrijden gevaarlijk kan zijn.Dat moet beter kunnen en daarom hebben de Fietsersbondafdelingenuit de Zaanstreek en Amsterdam bij de gemeente Amsterdam –opdrachtgever van het GVB dat per 1 januari a.s. die pontverbindinggaat verzorgen – een voorstel ingediend.OngezondNiet alleen fietsers nemen de pont. In deafgelopen jaren is het aantal brom- ensnorfietsen in Nederland fors toegenomen(CBS: van totaal 690.000 in 2007 tot1.000.000 in 2011). Ook zij zijn op de pontaangewezen en gebruiken hetzelfde vakals de fietsers. De brom- en snorfietsersrijden veelal – hoewel dat verboden is –met de motor aan de pont op en startenhet apparaat op de pont voordat ze kunnenafrijden. Daarbij berokkenen de uitlaatgassen,die veel ongezond ultrafijnstofbevatten, schade aan de gezondheidvan iedereen in de omgeving, met namede fietsers.Het aantal auto’s en vrachtauto’s op depont is in de loop van de jaren juist forsafgenomen (Gemeente Zaanstad afd.S&O: van 170.421 voertuigen in 2007naar 114.321 in 2010).Door de aanleg van de tweede Coentunnel,het stimuleren van fietsgebruiken de toename van het aantal brom- ensnorfietsen zullen deze trends alleenmaar sterker worden.VoorstelEen extra pont of extra afvaarten in despits blijken geen haalbare opties. Daaromstelt de Fietsersbond voor om éénvan de huidige drie rijstroken voor auto’ste bestemmen voor brom-, snor- én gewonefietsen. Het is eenvoudig om hierbijvoorbeeld met een aantal ‘barriers’tussen de rijstroken een proef mee tedoen. Dat biedt meteen de mogelijkheidom brom- en snorfietsen niet meer toete staan in de vakken die nu voor fietsersbestemd zijn. Fietsers hebben dan in iedergeval de mogelijkheid om een plaatste kiezen die relatief vrij is van de uitlaatgassenvan brom- en snorfietsen.Alleen maar voordelenWe verwachten dat deze oplossing weinigeffect heeft op de doorstroming vanhet autoverkeer, geen nadelen heeftvoor brom- en snorfietsers en met geringekosten zowel de hinder van uitlaatgassenals het plaatsgebrek voor fietsersoplost. Én dat het op termijn meer forenzenen bezoekers zal verleiden om perfiets tussen Amsterdam en Zaanstad tereizen.Ook bij ponten over het IJ neemt de overlast door voertuigen met verbrandingsmotor toe zonder dat het GVB daar adequaat op reageert.PuzzelfotoDe puzzelfoto in OEK 87 had maar één goede inzender: Hans vanLent. Inderdaad, de winnaar van de vorige puzzel. Was het zómoeilijk en is hij zó goed? De oplossing: Jan Pieter Heijestraat opde hoek met de Kinkerstraat.We proberen het nog een keer met een foto die in ieder geval bijdaglicht is genomen. Herkent u het?Onder de goede inzenders verloten we weer een mooie fietskaartof een exemplaar van het boekje Amsterdam Wereldstad op defiets.Stuur uw antwoord naar:- Fietsersbond Adam, WG-Plein 84,1054 RC Amsterdam- Amsterdam@fietsersbond.nl8

‘Amsterdam geeft een gevoel van vrijheid’Kennismigranten uit de BRIC-landen fietsen graag in AmsterdamEind 2011 rondde Alwin Groen, student Economische Geografieaan de Universiteit Utrecht, zijn studie af met een onderzoek naarkennismigratie. Dat heeft meer met fietsen te maken dan u denkt.Alwin Groen is begonnen met een bachelorPlanologie. Tijdens zijn masterEconomische Geografie kwam hij bij deDienst Ruimtelijke Ordening (DRO) vanAmsterdam terecht. Aanvankelijk haddenkennismigranten in het algemeenzijn aandacht; gaandeweg focuste hijzich op migranten uit de landen met opkomendeeconomieën − de BRIC-landenBrazilië, Rusland, India, en China.Nog meer onderzoekHet Amsterdam Toerisme enCongres Bureau (ATCB) doetregelmatig onderzoek onder debezoekers van Amsterdam. Daaruitblijkt o.a. dat 10% begin 2012 opde open vraag Wat zijn volgens u denegatieve aspecten van Amsterdam?als antwoord “het grote aantalfietsers” geeft (naast vuil op straat,het klimaat en de drukte). Dat lijktveel, maar men bedenke dat zo’n25% op die vraag de duurte alsantwoord gaf. Overigens bleek ookdat van de bezoekers uit de BRIClanden 40% geen negatieve puntenvan de stad kon noemen. En als zewel iets negatiefs meldden, was dathet vaakst het weer, gevolgd doorde hoge prijzen in de stad. Commentaarvan de ATCB: “Het weer ismet name een punt voor bezoekersuit Brazilië en China. Bezoekers uitChina geven veel vaker dan gemiddeldaan dat zij de prijzen in Amsterdamerg hoog vinden. Tevensis opvallend dat een relatief hoogaandeel respondenten uit Ruslandde straten vuil vindt.”Gevraagd naar hun activiteitenblijkt 85% een museum te bezoekenen 22% te fietsen.Bron: www.atcb.nlTien jaar geleden heeft de internationaalopererende investeringsbank GoldmanSachs de term BRIC bedacht en voorspelddat juist deze landen economischegrootmachten zouden worden,met 2032 als hoogtepunt. De gemeenteAmsterdam vond het belangrijk uit dezelanden hogeropgeleiden aan te trekken.Hoogopgeleiden uit de BRIC-landen onderhoudencontacten met de nieuwegroeilanden – denk aan een Russischeadvocaat die goede banden heeft metzijn vaderland en de taal spreekt – en gevenonze hoofdstad meer bekendheidin de BRIC-landen, allicht nuttig als webedrijven naar Amsterdam willen halen.Terug in de top-5Het programma ‘Amsterdam Topstad’startte in 2006 om het vestigingsklimaatte verbeteren; er werd geïnvesteerd ininternationaal onderwijs, expats werdenbeter geholpen en kansrijke economischeclusters werden gestimuleerd. Hetbinnenhalen van de Giro d’Italia en hetpromoten van het merk IAmsterdammaakten ook onderdeel uit van het programma.Uiteindelijk keerde Amsterdamdit jaar weer terug in de top-5 van Europeseinvesteringslanden.Om de gemeente Amsterdam te helpenbij het bepalen van haar internationaleconcurrentiepositie vroeg Groen21 hoogopgeleiden uit de BRIC-landennaar hun vestigings- en blijf-motieven.Ofwel het waarom van hun hier komenen blijven. De onderzoeksgroep was gevarieerd:oud en jong, alfa en bèta, geïntegreerden net gearriveerd.Voor de groep Chinezen geldt dat Amsterdamal een eeuw lang vestigingsplaatsis, voor de drie andere groepenis Nederland een nieuw en relatief onbekendland. In tegenstelling tot Amsterdamzijn steden als Londen en Parijsal lang populair als vestigingsstad. Eenbelangrijke conclusie van het onderzoekis dan ook dat Amsterdam voor velen -net als Berlijn, Brussel en Barcelona - eenAlwin Groen‘tweede keuze stad’ is. De vermoedetaalbarrière versterkt dit imago; kennismigrantenhebben het idee het in Amsterdamniet met Engels af te kunnen,terwijl dit juist een kwaliteit van de stadis. Amsterdam kan haar internationaleconcurrentiepositie daarom verbeterendoor meer aan internationale promotiete doen. Wanneer de stad zich beterbekend maakt bij inwoners uit de BRIClanden,zal zij meer kennismigranten uitdeze landen kunnen overtuigen van dekwaliteiten van Amsterdam, is het idee.Met name op studenten en toeristen kanconcreet beleid gevoerd worden.En nu over fietsen!Anders dan in het aantrekken van hoogopgeleidenuit de BRIC-landen, is Amsterdamzeer goed in het vasthoudenervan. Belangrijke argumenten om inAmsterdam te blijven wonen zijn: decarrièremogelijkheden, een Nederlandsepartner en wat wordt genoemd de‘quality of life’. Amsterdam wordt alsmooi, schoon, milieuvriendelijk, kleinschaligen veilig gezien. En hoe komtdat? Vrijwel alle mensen met wie Groensprak brachten zelf de fiets als ideaalvervoermiddel in Amsterdam ter sprake.Niet iedereen had in het vaderland lerenfietsen. Zij waren het hier aan het leren.Allen noemden de grote tegenstellingtussen de stad waar ze vandaan kwamenen Amsterdam. Een vrouw uit Indiaformuleerde het als ‘This is oxygen’. Degrote steden in de BRIC-landen zijn namelijkbij uitstek plaatsen die te kampenhebben met vervuiling, geluidsoverlast,onveiligheid en verkeersopstoppingen.OEK 88 - oktober 2012 9

Het contrast met het verkeer en vervoerin het land van herkomst is dan ookgroot. Alle respondenten komen uit wereldstedenmet veel meer inwoners danonze hoofdstad: van 1,1 miljoen (Rostov)tot 19,6 miljoen (Beijing) inwoners. Daarstaan zowel openbaar vervoer als auto’shet overgrote deel van de dag vast enfietst er (nog) vrijwel niemand (maar ziekader). Hier is eigenlijk alles per fiets tedoen; als je de tijd hebt ook van Zuidoostnaar Noord, van Nieuw-West naar IJburg.Een andere respondente, een Indiasekunstenares, zei het zo: ‘Ik ben er trots opdat ik met de fiets alles af kan in Amsterdam.Ik vind het fantastisch. Ik kan alleszonder auto doen, dat is heel bijzonder.Amsterdam is voor mij de nummer éénstad vanwege het fietsen.’Maar hier wordt de zaak wel wat mooiervoorgesteld dan hij is: vrijwel allen willenin het centrum wonen, en dan bijvoorkeur in de grachtengordel. Dat hetzoeken naar geschikte woonruimte erbijhoort, nemen ze voor lief. Dat hoort bijeen grote stad. Maar buiten de ring: noway! Dus als ze zeggen dat Amsterdamzo lekker doorfietsbaar is, hebben zehet over een relatief beperkt gebied: degrachtengordel en Zuid.Je fietsend verplaatsen is voor veel kennismigranteneen bewuste keus. Daarnaastwordt wel het openbaar vervoergebruikt maar auto’s weinig (ook vanwegede wachtlijst voor parkeervergunningen).Eén respondente verteldeenthousiast hoe ze ook met kinderendoor de regen fietste.Geef mij maar AmsterdamIn december 2010 vestigde de BraziliaanseNelma Albuquerque zich hierdefinitief. Dat ze bijna tien jaar geledennaar Nederland kwam, was niet gepland.Op een wetenschappelijk congres in Parijsontmoette ze iemand uit Nederlanden ging voor een paar dagen mee. ‘Ikken Parijs goed en ben bekend met deFranse taal en cultuur, maar ik heb nooithet idee gehad dat ik me daar wildevestigen. Met Nederland had ik meteeneen klik. De Amsterdamse grachten, demooie gebouwen en al die fietsers...’ In2008 verbleef ze als postdoc in Noorwegenen kon als een van de eerstengebruik maken van een Nederlandseregeling voor kennismigranten die op 1januari 2009 in werking trad.Qua gedrag voelt ze zich soms meer Nederlandsdan Braziliaans. Wat haar opvaltis dat veel Nederlanders zo recht op hunfiets zitten – in haar vaderland fietsenmensen om te sporten in hun vrije tijd;die zitten doorgaans voorover gebogen.En ze kijkt haar ogen uit naar jongens diezonder handen fietsen, meisjes die metz’n drieën naast elkaar rijden en kletsen,anderen met paraplu in de hand of telefoonaan het oor. En natuurlijk bakfietsen.Nelma AlbuquerqueNelma leert niet alleen Nederlands, maarook fietsen. Bij TopTaal bereidt ze zichvoor op het Staatsexamen 2, en in eensporthal vlakbij huis in Nieuw-West leertze fietsen. Nu nog op een vouwfiets metkleine wielen, want grote wielen, daarziet ze tegenop. ‘Zelfs kinderen rijden zovol zelfvertrouwen op fietsen met grotewielen.’ Het liefst wil ze zelf ook een fietswaar ze rechtop zit, met terugtraprem.Behalve over muziek en dansen heeft zeook ideeën over fietsen in Amsterdamvoor nieuwkomers en toeristen. Wieweet horen we later nog van Nelma Albuquerque...Fietsen in BeijingIn Beijing wordt trouwens, zoalsook uit de foto blijkt, wel degelijkgefietst – al wordt de fiets daarmeer en meer verdrongen doorbrommers en auto’s. Maar andersdan in Amsterdam is fietsen erbeslist geen onderdeel van een lifestyleof op een andere manier eenpositief sociaal statement. Dat iseen belangrijk verschil met Nederlandwaar bij wijze van spreken – enin ieder geval in de media – ook denotabelen, ja zelfs de premier en dekoningin fietsen.Volgens www.aroundtheglobe.nl isfietsen in Beijing “een ontzettendleuke manier om de stad te verkennenen de bekendste highlights afte gaan. Er zijn brede fietspadennaast de autobaan waardoor hetrelatief veilig is om hier te fietsen.Fietsen huren kan je bij bijna elkhostel wel tegen een klein bedrag.”En volgens de KLM-website gaande inwoners van Beijing “hoewelhet aantal auto’s op de weg sneltoeneemt, nog steeds op de fietsnaar hun werk, het winkelcentrumen zelfs de kroeg voor een avondjeuit.”OpmerkelijkGroen vertelt in zijn scriptie ook nogover een Braziliaans gezin met twee puberdochtersvan 14 en 16. Eén van de oudersverloor haar baan bij een grote banken er werd sterk overwogen om terug tekeren naar Sao Paulo. Maar de aangenamesociale omgeving van Amsterdam,waar dochters ’s avonds zelfstandig naarbuiten kunnen zonder te worden gekidnapt(wat in Sao Paulo een reëel gevaaris), deed hen besluiten hier te blijven.Zou dat komen doordat de vele fietserservoor zorgen dat er altijd iemand opstraat is?tekst/foto AMR10

Over choppers en cruisers in AmsterdamRhalf van Heusden, de oprichter en oud-eigenaar van The Chopperdome,een bijzondere fietsenwinkel aan de Admiraal de Ruijterweg,heeft een nieuwe bestemming gevonden: een racebaanwinkel waarje ook kinderfeestjes kunt geven en een Bed & Breakfast.OEK ging met hem praten.week. Nu was de energie op. “Twee vanm’n eigen mensen hebben de zaak overgenomen.Het eerste jaar was moeilijk,maar nu loopt het weer.”Van Heusden startte zijn fietszaak in2001 in zijn toenmalige woning aan deAdmiraal de Ruijterweg. Maar daarvooral was hij gek van choppers en cruisers:kaalgehaalde, afgepelde fietsen, dievaak brede sturen hebben, een lage ziten door velen worden geassocieerd metde Hells Angels. Ten onrechte, maar delink wordt snel gelegd, zeker als er ingroepen en met leren jasjes en vestjesop gefietst wordt. “Omstreeks 1995 zagik iemand met zo’n fiets op het Waterlooplein,heb die gozer aangesproken enhij gaf me wat namen. Het was nog voorhet internettijdperk, dus ik ben wat rondgaan bellen. M’n eerste frame vond ik inDeventer, in een skateboardwinkel.”Als reden voor zijn passie noemt VanHeusden het feit dat de choppers encruisers niet alleen veel mooier zijn dande gebruikelijke fietsen, maar hij vindtze ook veel lekkerder fietsen. Je zit nietzo laag als op een ligfiets, maar wel laag,dus als je stopt staan beide benen op deRhalf van Heusdengrond. Het geeft een soort kinderlijk gevoelvan vrijheid. Dat kon ik meevoelentoen ik met Rhalf naar zijn oude winkelfietste, op een chopper. Net zo rood alsmijn eerste kinderfiets. Rhalf zelf rijdtop een heel lichte versnelling, en maaktdus veel en snelle trapbewegingen. Hijschrijft die gewoonte toe aan het feit datzijn vader – Piet van Heusden, die in 1952wereldkampioen achtervolging werd –hem dat heeft geleerd.Comfort is erg belangrijk, meent vanHeusden. Een omafiets of een bakfietsnoemt hij een ramp. Lichamelijk comforten natuurlijke bewegingen, daar gaat hetom. Jarenlang importeerde hij framesuit Amerika. “Maar dat is helemaal geenfietsland. De enigen die daar fietsen zijnkinderen, dus de frames waren eigenlijkallemaal te klein. Hij besloot daarom zelffietsen te gaan ontwerpen en daar kwamin 2005 het eigen merk uit voort: Project346, naar het huisnummer op Admiraalde Ruyterweg.Maar twee jaar geledenkoos een Amerikaansehandelspartner plotselingvoor iemand andersdan Rhalf van Heusden endaarmee viel een grootdeel van zijn omzet weg.Van de vijf mensen personeelmoest hij er drie ontslaan.“Personeel ontslaandoet pijn. Kort ervoor warenwe met de zaak naar deBilderdijkstraat verhuisden hadden we een nieuwvijfjarenplan gemaakt. Denieuwe zaak liep als eentierelier, maar was logistiekniet meer haalbaar metde groep die overbleef.Dus terug naar de oudelocatie op de Admiraal deRuyterweg.” Tien jaar langdraaide hij zijn zaak 24 uurper dag, zeven dagen in deDe cruisers blijven Rhalf van Heusdenbezig houden. Niet zonder trots zegt hijéén van de mensen te zijn die deze fietsenin Nederland populair hebben gemaakt.Hij maakte speciale edities voorklanten, in allerlei kleuren. Het Nederlandsefietsenpark is er mede daardooreen stuk kleurrijker op geworden. In2005 was de zaak de grootste van de wereldin zijn soort, niet qua omzet, maarqua bekendheid en collectie zeker.Sinds kort Van Heusden een nieuwe activiteitgestart. De Bed & Breakfast in zijnnieuwe woning in Nieuw-west telt tweetweepersoonskamers. Logees mogennatuurlijk de voor hen bedoelde choppersgebruiken en in beide kamers hangter één aan de muur. Eén met Delfts blauwebeschildering en rode boerenzakdoekmotief op de spatborden. Een idealemanier om als toerist Amsterdam teleren kennen, want lekker fietsen doenze zeker.En zo gebeurt er dankzij Van Heusdennog veel meer in de wereld van dechoppers. Jaarlijks is er een meerdaagsefietsmeeting waarbij chopperfietsersvanuit de hele wereld naar Amsterdam,het Mekka voor de cruiser komen. Tijdensdie meeting gaat dit jaar een groepbinnen 24 uur met zijn allen 200 kilometerfietsen. De sfeer laat zich daarbij hetbeste omschrijven als relaxed. Al is zo’nafstand geen geringe prestatie, het gaatom het plezier en het groepsgevoel. Bijde lifestyle van de cruiser hoort ook eenbiertje op z’n tijd. En zo maakt de Amsterdamsegroep ook twee keer per jaareen bokbiertocht; met z’n allen op defiets naar Haarlem en weer terug om hetnieuwe bier te proeven. “Aanvankelijkwerden we met argusogen aangekeken,maar nu vragen ze waar we blijven.”tekst/foto AMRZie voor meer informatie:www.choppernewsnetwork.comOEK 88 - oktober 2012 11

Museumpassage 2001-2012Hoe het mooiste fietspad van Amsterdam wederom gered isIn juni wees de gemeenteraad het verzoek van stadsdeel Zuid om de fietsrouteuit de onderdoorgang te halen af. Na de heropening van het museum zullenfietsers dus eindelijk weer door de passage rijden.In 2005 werd dit ook al besloten, maar sindsdien kwamen er keer op keernieuwe plannen en onderzoeken die de passage als openbare verbinding ingevaar brachten.Hier een overzicht van het getouwtrek van de afgelopen 11 jaar.2001– 1 ste ontwerp Cruz&Ortiz2001Met een nieuwe benedenverdiepingdie de twee zijden van het museumonder de onderdoorgang door verbindt,winnen C&O de ontwerpwedstrijd.Maar het trapgat in het middenvan de onderdoorgang zorgt voorkritiek. Het vormt een tochtgat enlegt een groot beslag op de openbareruimte. En het dwingt fietsers naar dezijkanten bij de voetgangers.Dat is vragen om ongelukken metuiteindelijk afsluiting van de passagetot gevolg.2002-2005 – Verzet AmsterdammersRuim 10.000 liefhebbers van de passage tekenenvoor het behoud van de onderdoorgang.De voltallige deelraad van Oud-Zuid2004 – Cuypers-variant (RdO)vraagt het museum om een alternatief datgeen beslag legt op de openbare ruimte.Het museum beweert dat dat niet mogelijkis, en niet nodig. Het trapgat zou geenenkel probleem vormen.2004Comité Red de Onderdoorgang, een samenwerkingvan buurtbewoners, Fietsersbond en andere liefhebbersvan de passage, toont aan dat een ingang diegeen beslag legt op de openbare ruimte wel degelijkmogelijk is. Een voor de hand liggende oplossing mettoegangsdeuren in de zijwanden van de onderdoorgang,direct de binnenhoven in.2005 – Ruimtelijk AfwegingsKaderStadsdeel Oud-Zuid legt in een Ruimtelijk Afwegings-Kader (een vorm van bestemmingsplan) vast dat deopenbare ruimte in de passage vrij moet blijven. Deveiligheid en de vele functies van de onderdoorgangzijn de belangrijkste argumenten. De deelraad vanOud-Zuid stemt unaniem in met dit RAK.Cruz en Ortiz maken een definitief ontwerp met ingangenvia de zijwanden van de passage.12

2009 – Een compromis?2009De kersverse museumdirecteur WimPijbes komt met (weer) een nieuw plan.Hij krijgt velen achter zich en zelfs deFietsersbond kan er schoorvoetend meeleven.Comité Red de Onderdoorgang is tegenomdat vooral gehandicapten er bekaaidaf komen. Maar de meerderheid van dedeelraad stemt voor.Toch verdwijnt het plan stilletjes vantafel. Naar men zegt wegens de extrakosten en het risico van verdere vertraging.2011 – Plan Zuid2011Volgens nieuw onderzoek wordt hetzelfs zonder trappartij zo druk in de passagedat fietsers er niet meer in passen.Zonder fietsers kan het museum ookleuke boekenmarkten, modeshows e.d.organiseren.Stadsdeel Zuid is hier gevoelig voor enlaat nog meer onderzoek doen. Als eenonderzoeksbureau berekent dat het 5%veiliger is zonder fietsers, besluit Zuidom daarvoor te kiezen en de fietsers omte leiden.2012 – FoutenDe Fietsersbond toont grote fouten in het onderzoekaan, die het onderzoeksbureau toegeeft. Het blijktveiliger (20%) als fietsers wél door de passage fietsen,2012 – Definitief ontwerpDe gemeente ziet geen reden om de onderdoorgangvoor fietsers af te sluiten.Wel zullen snorfietsen geweerd wordenen moet er voor drukke momenten eenflexibele afscherming tussen fietsers envoetgangers zijn.Na jaren van omleidingen, alternatieveontwerpen, dure onderzoeken engedoe kun je vanaf 2013 eindelijk weerdoor de passage fietsen. Amsterdam enhet Rijksmuseum bezitten dan weer eentopstuk van de Nederlandse cultuur:het mooiste fietspad van de wereld.voor fietsers en vooral ook voor de voetgangers.Stadsdeel Zuid trekt zich daar echter niets van aan endoet een verzoek aan de centrale stad om de fietsroutedoor de passage − onderdeel van het hoofdnetfiets − om te leiden.2012OEK 88 - oktober 2012 13

Van onze HelpdeskVreemde FietspadgebruikersBredere Fietspaden?Dagelijks bellen Amsterdammers met deFietsersbond over uiteenlopende onderwerpen.Zoals hoe het nu zit met de fietsenrekkenop het Leidseplein of wat de tarievenvoor huurfietsen zijn. De laatste tijd wordt erechter steeds meer gebeld met klachten overteveel weggebruikers op de fietspaden.De Fietsersbond heeft zich al 35 jaar ingespannenom goede fietsvoorzieningenvan de grond te krijgen, van buurtstallingentot vrijliggende fietspaden,van veilige kruisingen tot voldoendefietsenrekken op straat. Dat is tot op zekerehoogte ook gelukt, al blijft er werkaan de winkel, want er zijn nog steeds‘probleemgebieden’ waar onze aandachtnodig is.Wat de fietspaden betreft heeft onze inzeteen aardige oogst opgeleverd. Hetwerk is min of meer af, zou je denken.Maar mooi niet. Want de laatste jarenworden die prachtige fietspaden steedsdrukker bevolkt. Eerst door steeds meerfietsen, inclusief racefietsen, later dooreen groeiend leger bakfietsen, daarnadoor snorscooters en andere weggebruikersdie eigenlijk niet op het fietspadthuishoren, zoals Cantas (rode invalidenwagentjes)en scootmobielen. Omnog maar te zwijgen van skaters, rollerbladersen andere voetgangers op wieltjes.En er is nog een probleem: aan derand van het fietspad geparkeerde fietsen/scootersdie met de kont of de kopnog een stukje op het fietspad staan,waardoor de ruimte nog krapper wordt.Een berucht voorbeeld is de Overtoomter hoogte van de Albert Heijn bij dePieter Langendijkstraat. Ga er maar eenskijken.Over de toenemende drukte wordtsteeds meer geklaagd. Mensen bellenmet de vraag of de Fietsersbond daarniet iets aan kan doen. Het antwoordhierop is kortweg: “Nee”. We proberenhet wel, maar hebben zelf geen zeggenschapover de openbare ruimte. Endegenen die dat wel hebben en bestiets willen doen, zijn gebonden aan verkeerswetten,tot en met Europese aantoe. De scooters bijvoorbeeld, ondertussengenoegzaam bekend, vormen in deverkeerswet een aparte categorie (‘snorfietsen’)en voorlopig ontbreekt de politiekewil om die te veranderen of af teschaffen (‘Brussel’ wil niet). De gemeenteAmsterdam is wel begonnen met eenonderzoek of de scooters niet beter op30-km, en op sommige 50-km wegenkunnen rijden, zoals bijvoorbeeld in deJan Evertsenstraat, in plaats van op desmalle fietspaden. Helaas is deze maatregelniet vergaand genoeg voor eengoede regulatie van het verkeer. Tevensworden Canta’s en scootmobielen beschermddoor de wet. Zij mogen in principeoveral rijden. Zowel op de stoep, hetfietspad als op de rijbaan. Dit vanwegehun status van invalidevoertuig (al lijkener in veel Canta’s kerngezonde mensente zitten, maar dit tussen haakjes).Op 17 september j.l. lanceerden Natuur& Milieu, de Stichting Geluidshinderen de RAI Vereniging eenstappenplan voor steden om meer tedoen voor tweewielers. Daarmee bedoeldenze elektrische tweewielersen de eerste stap die ze aanbevelenis om de fietspaden te verbreden.Reden: elektrische scooters zijn brederen gaan harder dan fietsers endus moet er voldoende inhaalruimtekomen.Eén stad heeft in ieder geval alnegatief gereageerd: in Arnhem wilmen geen bredere fietspaden omdatfietsers dan in de verleiding komentegen de richting in te gaan rijden.De Fietsersbond is natuurlijk ookvoor brede fietspaden, maar niet omsnelle scooters te accomoderen. Diescooters moeten er gewoon af, wanthet verschil tussen hun snelheid enmassa en die van gewone fietsers iszo groot dat bij aanrijdingen de kansop ernstig letsel te groot is. Waaromstelt nooit iemand voor om in stedende maximumsnelheid naar 40 km/ute verlagen en alle gemotoriseerdeverkeer naar de rijbaan te verwijzen.Alleen mensen die hulpbehoevendzijn, kunnen dan een vergunningkrijgen om met een elektrischehulpmotor maximaal 16 km/u op hetfietspad te rijden.En wat betreft die fietsers die op eenfietspad tegen de richting in rijden,daar komen we toch zelf wel uit? (JK)Hoe nu verder? De Fietsersbond is bezigte bekijken of op sommige plekkende breedte van de fietspaden kan wordenvergroot. Nu is de meest gebruiktebreedte 1.80 meter, maar daar waarruimte is, wordt ook wel eens een brederfietspad aangelegd, bijvoorbeeld langsde Wibautstraat waar het maar liefst2.80 meter breed is. En daarmee zijn wemeteen bij de kern van het probleem:er is simpelweg niet genoeg ruimte inde stad om overal waar dat nodig isbrede(re) fietspaden aan te leggen. Bovendiengeldt ook nog eens het principe‘hoe meer ruimte, hoe meer gebruikers’:als alle fietspaden breder worden, zullener meer mensen gebruik van maken enschiet je in feite nauwelijks iets op. Eenattente ‘meedenker’ opperde al eensom vier verschillende banen naast elkaarte leggen, eentje voor fietsen, eentjevoor bakfietsen en scootmobielen, eentjevoor scooters en eentje voor racefietsers.Tja, als nou eens al het autoverkeeruit de stad zou worden gebannen,dan zou er misschien zelfs wel ruimte zijnvoor zes rijbanen: ook nog eentje voorskaters en eentje voor steps, één-wielersen joggers.FR14

Alle Fietsers Tegelijk Groen?StoplichtperikelenOm te beginnen is het – en heet het – geen stoplicht, maar is het eenverkeersregelinstallatie en noemt men het in verkeersland een VRI. Voorfietsers voelt zo’n VRI echter vaak wel als een stop-licht, want ze laten jestoppen om de auto’s netjes over een kruising te krijgen. Maar over VRIs ismeer te doen. Hieronder wil ik een paar zaken op een rij zetten, zaken waarwe op dit moment over nadenken of waar we veel commentaar op horen.‘Alle Fietsers Tegelijk Groen’ wordt doorverkeerskundigen ook afgekort: AFTG.Hier gaat het om het verschijnsel dat opeen kruising met een VRI één of tweekeer per cyclus alle lichten op rood wordengezet, behalve die voor alle fietsers.Je ziet dan fietsers van vier kanten tegelijkde kruising oprijden. En dat heeftvoordelen. Ten eerste hebben fietsersgeen conflicten met al dan niet afslaandeauto’s, en dus kunnen ze veilig in éénkeer linksaf slaan. Een tweede voordeelis dat als je dit twee keer per cyclus doet(dus voordat alle auto’s één keer aande beurt zijn geweest), de gemiddeldewachttijd voor fietsers flink omlaag gaat.Helaas zijn er ook nadelen. In 2004schreef Theo Zeegers van de Fietsersbonddat ‘brommers op de rijbaan’ eenabsolute randvoorwaarde is. De brommerswil je vanwege hun hoge snelheidimmers niet mee laten rijden in debetrekkelijke chaos van fietsers die bijgroen onderling hun voorrang moetenregelen. Die opmerking ging over brommersmet een geel kenteken, die nu alsregel op de rijbaan rijden en dus onderhet rood van de auto’s vallen. Maar intussenhet tijdperk van de snorscooter (meteen blauw kenteken) z’n intrede gedaan,zodat in feite opnieuw (te snel rijdende)brommers met de fietsers meerijden engevaar stichten.Ook is het essentieel dat de kruising nietal te groot is, omdat de oversteek anderste veel tijd kost (de fietsers moeten dehele afstand kunnen afleggen terwijl alhet andere verkeer stilstaat).En, als je AFTG invoert, moet iedereener in de praktijk behoorlijk aan wennen.Ook al zijn we er in Amsterdam nu al aangewend samen met afslaande auto’sgroen te hebben en dus attent te zijn opde conflicten die dat meebrengt.trams en veel auto’s, zoals het Mercatorplein,moeten fietsers vaak langwachten. Die kruising heeft verkeerslichtennodig, omdat het anders misgaatmet de auto’s. De fietsers en voetgangershebben er echter het meestelast van. Lange wachttijden én meestalalsnog deelconflicten. Dat wil zeggen:de fiets krijgt samen groen met rechtsafslaande auto’s in dezelfde richtingen/of met links afslaande tegemoetkomendeauto’s. De fietser heeft danwel voorrang, maar de snelheden kunnenhoog zijn, de auto kan je over hethoofd zien in zijn dode hoek, etc. DusAFTG zou echt een verbetering zijn,ware het niet dat dan bussen en tramste lang moeten wachten…2. Ander probleem: nu er op dat soortkruisingen vaak fietspaden zijn, kunje als fiets bijna niet voorsorteren voorlinksaf. Je moet dus wel in twee fasenlinks af slaan: eerst oversteken endan met het volgende groen van hetgekruiste verkeer linksaf. Dan heb jetwee keer de nadelen van wachttijden deelconflicten (met rechts afslaandverkeer), en bovendien: waar moet jeje opstellen na die eerste oversteek?In Groningen kennen ze op een paar kruisingen AFTG, met dit beeld als gevolgWaarom heb ik het hierover? Dit bestaattoch niet in Amsterdam? Inderdaad, datklopt. Maar het kwam onlangs onderAmsterdamse verkeersambtenaren tersprake als optie voor het Mercatorpleinwaar de Jan Evertsenstraat de Hoofdwegkruist. Die mogelijkheid werd toeneensgezind afgewezen (ook door ons,trouwens). Maar er zijn toch een paarredenen waarom we er nog even oververder denken:1. Op grote kruisingen met afslaandeWat dan wel?Voor het in één keer links afslaan is er deOpgeblazen Fiets Opstelstrook (OFOS),een rood vlak voor de stopstreep vande auto’s waar fietsers zich over de vollebreedte kunnen opstellen en dus ookvoorsorteren. Onlangs werd er nog éénaangelegd op de kruising Nassaukade-Frederik Hendrikplantsoen, die overigenstot klachten leidt omdat je bij hetlinksaf slaan niet alleen problemen hebtmet het kruisen van tramsporen die niethaakje op jouw richting liggen, maar ookin conflict komt met rechtdoor rijdendeauto’s, trams en bussen. Naar wij hopen,OEK 88 - oktober 2012 15

wordt dat minder als binnenkort detrams en bussen apart groen (wit, eigenlijk)krijgen. Ook nieuw is de OFOS op de1e Const. Huygensstraat ten westen vande Overtoom. Bovendien is die bijzonderomdat hij vóórbij de zebra ligt en fietsersdus dicht op de kruising staan en goedzicht hebben op het verkeer daar.De OFOS is niet altijd volmaakt, maarvaak ook wel. Niet alleen staan de fietsersvóór de auto’s, dus goed in het zicht,ook hoeven de achteropkomende auto’sniet een hele sliert fietsers voor te latengaan; de fietsers zijn in één keer weg (althansbuiten de spits). Dat is de theorie,ook al gebruiken zowel auto’s als fietsersde OFOS (nog) niet altijd goed: fietsersblijven nogal eens naast de auto’s staani.p.v. ervoor, en auto’s rijden voorbij hunstopstreep en bezetten dan de OFOS.KnepperslingerVoor fietsers die op een grote, ingewikkeldekruising in twee fases linksaf willenof moeten, is het lastig om na de eersteoversteek een geschikte plek te vindenwaar ze voor de tweede oversteek kunnenwachten. Daarom is op zo’n kruisingvoor die fietsers vaak een stukje naar voreneen extra licht neergezet, en geefteen sierlijk slingertje (pijl foto onder) inhet wegdek aan wat je geacht wordt tedoen. De bedenker van dit slingertje isPiet Knepper, vandaar de naam ‘Knepperslinger’.Fietsers en voetgangers onderlingniet regelenWe hebben in Amsterdam overigens weliets dat een beetje lijkt op AFTG. Er is in16deze stad, met instemmingvan de Fietsersbond, voor gekozenom conflicten tussenfietsers en voetgangers enfietsers onderling als het evenkan niet met een verkeerslichtte regelen. Reden: de voorrangis eigenlijk altijd duidelijk (vanwege‘van rechts voorrang’ ofhaaientanden of zebrapaden).Daarbij zou regelen via lichtenveel extra wachttijd veroorzakenen feitelijk op de meesteplekken net zomin nageleefdworden als de zebrapaden enhaaientanden nu.Op een paar plekken in de stad geeft ditproblemen. Die paar plekken hebbengemeen dat het er heel druk is. Er zijnwel regels, maar omdat iedereen er ‘nogKneppelslinger + extra fietserslicht voorbij zebra – Churchill-laan/hoek ScheldestraatOFOS tussen zebra en kruising - 1e Const. Huygensstraat/OvertoomWeesperzijde bij Berlagebrug:opstelvakken (groen) voorbij de kruisende fietserssnel even’ voorlangs glipt, ontstaat tochnogal eens hinder en ergernis. Zoals bijde kruising Berlagebrug-Weesperzijdeop het moment dat alleen fietsers groenhebben. Omdat de fietsers af en toe inbeide richtingen groen hebben (omdater geen kruisende auto’s zijn), kunnenze mooi in één keer linksaf. Maar hierzie je ook het nadeel van de drukte, alsde dikke stroom fietsers vanaf de brugde stroom langs de Weesperzijde inde weg zit. We hebben stadsdeel Oostvoorgesteld om hier op de kruising meeropstelruimte te maken. Er is nog veelruimte vóór de fiets-fietskruising die nuniet efficiënt gebruikt wordt (zoals aangegevenmet de groen vlakjes op de fotohierboven).Het stadsdeel is aan het zoeken naar eengoede manier om ons voorstel te implementeren.GdW

Thuis op de fietsOp mijn fiets voel ik mij het meestethuis. Ik laveer door verschillendelandschappen en sferen en kan overalnaartoe. Soms kachel ik op mijn dooieakkertje door het landschap en komhelemaal tot rust.Iets wat bloedlink kan zijn, wantjuist als je in een rustig landschapbent, kan er ineens een trekker omde hoek komen, die je nog maarnet op tijd kunt ontwijken. Wakkerben je! En ontzettend geschrokken!Die dingen zijn reusachtig,en de bestuurder was wellichtook heerlijk aan het mijmeren, inde veronderstelling dat er tochniemand op de weg zou zijn. Hetis ook zo stil op het platteland...Fietsend door de winkelstratenvan Oud-Zuid en die van de Rivierenbuurt,ben ik een stuk alerter. Dikwijlsheb je daar te maken met sjieke wagensdie je bijna overhoop rijden. Metname in de buurt van het Vondelparkis het bal. Rijdend langs statige huizendie me streng aankijken voel ik mijsteeds droeviger worden. De stratenstaan vol geparkeerd met grijze enzwarte voertuigen van groot formaat.Als er één uit het parkeervlak achteruitrijdt ben je je leven niet zeker.Omdat ik inmiddels goed van dit feitdoordrongen ben, rij ik er met een groteslinger omheen. Erop bedacht datportieren blindelings worden opengeklapt,staat mijn hoofd op scherp.Als je vervolgens alsnog bijna gelanceerdbent, kijkt de mobiel bellendeautomobilist je schaapachtig aan enmompelt zachtjes “sorry”.Nee, fietsen door Oud-Zuid is niet mijnliefhebberij. Ik rijd dan nog liever dooreen drukke Marnixstraat, waar al hetverkeer kris kras zijn weg vindt.Al fietsend door het Westerpark benik een stuk gelukkiger. Ondanks dat jeregelmatig een hardloper passeert diehijgend als een nijlpaard zijn parcoursloopt. Hardlopers steken vaak zomaarover.Ze zijn zo in trance van het lekkerestofje dat in hun hoofd aangemaaktwordt, dat ze de hele wereld omzich heen lijken te vergeten. Somsdenk ik weleens dat ze er vanuitgaan dat ze vanzelfsprekend respectverdienen. “Sportievelingengaan nou eenmaal voor”. Zoals hetmoeders en vaders met kinderwagenstoekomt. Die krijgengelukkig voorrang van de zelfs demeest roekeloze automobilist.Vanuit het park moet ik de Haarlemmerwegoversteken. Bij hetstoplicht sta ik te wachten. Vóórmij staan twee kletsende dames.Zodra het licht op groen springt,wil ik meteen een sprint inzetten, maarde dames zijn wat bedachtzamer. “Tringelingeling”zing ik. De dames kijkenachterom en er verschijnt een bredelach op hun gezicht.Ik glimlach terug en geef na het overstekenvervolgens twee voetgangersvoorrang. Ook zij lachen vriendelijk.Dat is fietsen in het stadsdeel Westerpark.Fietsen met een glimlach.FFLezers schrijvenBoetes en eenrichtingsverkeerDe vorige OEK bevatte op de achterkanteen opsomming van de Verkeersboetesvoor fietsers m.i.v. 2012. Valk Beekmanreageerde:“Dank voor jullie instructieve overzichtvan boetes. Ik heb het een aantal jarengeleden al eens voorgesteld maarherhaal het nog eens. De fietsersbondzou moeten propageren de combiC2+C3+C4 (D5/6) standaard niet voorfietsers te laten gelden. M.a.w. diemogen in twee richtingen rijden. Als datbij uitzondering toch verboden moetworden, dan met een apart bord (C14)of onderbord. Er zijn beduidend meersituaties waarin eenrichtingsverkeervoor fietsers onnodig, onredelijk en zeeronhandig is dan andersom en men “vergeet”al te makkelijk onderborden voorfietsers te plaatsen. Dagelijks zie ik hierop de gracht talloze mensen tegen derichting in fietsen en ik doe dat zelf ookminstens 2x per week. Nu “handhaaft”de politie hierop niet, maar het is beterom regels die niet gehandhaafd wordenen ook niet redelijk zijn te schrappen.”“Algemene vragen”“Is er nou niemand onder de duizendendie zich druk maken over de onderdoorgangvan het Rijksmuseum die bedachtheeft dat de oplossing door een kunstenaargemaakt kan worden? Joep vanLieshout kan vast een installatie bedenkenwaarbij aan de ene kant de fietsersin hun geheel opgenomen worden enaan de andere kant in verwerkte vorm eruit fietsen en vice versa. Voor een paarduizend euro is er van een probleemeen nieuwe bezienswaardigheid voorde stad Amsterdam gemaakt.”Jan MeijerIs de onderdoorgang zélf al niet zo’nbezienswaardige installatie? (red.)lees verder op p.18OEK 88 - oktober 2012 17

DamgedichtHoy beste lieve mensen van de Fietsersbond.Ik zal me ff voorstellen, ik ben Harr Wetterhahn de DamDichter uitAmsterdam.Een tijdje terug heb ik een PoWeZieJewel geschreven over dedagelijkse speedy Tour de France in Amsterdam.Lees de fietsende straaljagers die je meer en meer voorbij zietvliegen in andere grote en kleine steden.Als jullie het mooi of herkenbaar vinden, het PoWeZieJuwiel, mogenjullie het plaatsen op jullie website of gedrukte fietserstijdschrift!Mooi? De redactie is verdeeld. Herkenbaar? Dat vond niemand. Maarmisschien denken de lezers daar anders over. (red)Fietsende StraaljagersAl die zombies op de fietsmet stalen blikken op oneindigsjeezen door blind te racenachter elkaar en letten op niets.Zoveel rijdend verstand op nulvan bevrijdend scheuren zonder gelul.Zoefend vliegen ze door de stadmet 130 pedaalslagen per minuutmaken ze zich snelweg van het fietspad.Harr Wetterhahn maart 2012ZuidasIn de Zuidas is het op het moment vanschrijven weer onrustig. In de krant kuntu lezen dat Rijk en gemeente het eenszijn over de snelweg die ondergrondsgaat. Intussen zijn Fietsersbond, bewonersen Zuidasorganisatie het niet eensover de toekomstige loop van de oostwestfietsroute. Er wordt binnenkort gestartmet de bouw van een nieuwe parkeergaragenaast de Beethovenstraat,op de plek van de huidige route bij hettunneltje (stippellijn op tekening rechts).Daarvoor moet de route omgeleid worden(ononderbroken lijn daarboven).Logisch, maar wat ons betreft komt-iedaarna weer min of meer op die plekterug. Wat de Zuidas betreft niet, wantze willen er ook een nieuw kantoor (vanStibbe, dat nu een paar honderd meterverder zit) bovenop zetten.De gemeente is nu dan ook bezig meteen wegonttrekkingsbesluit. Bewonersen Fietsersbond hebben daar officieelbezwaar tegen gemaakt. We hopen datwe nog terug kunnen naar een oplossingwaar iedereen mee kan leven. (GdW)StoepfietsenIn de week van 17-21 september werd inAmsterdam actie gevoerd tegen wangedragop de fiets, in het bijzonder stoepfietsenen tegen de richting fietsen (opeen éénrichting-fietspad). We weten alswe dit schrijven niet hoe dat is afgelopen,maar we weten wel dat er in sommigestadsdelen flink aan de bel werdgetrokken. In Zuid bijv. richtte men zichvooral op stoepfietsen en selecteerdemen elf “hotspots” waar spandoekenaandacht op de actie moesten vestigen.Portefeuillehouder Verkeer en VervoerMarco Kreuger liet weten: “Met deze actiemaken we duidelijk dat fietsen op destoep echt niet kan.” Nu had stadsdeelZuid op dit gebied dit jaar al eerder vanzich laten horen. Toen ging het om deRijnstraat waar niet alleen de winkelierszich beklaagden over de overlast, maarwaar men het stoepfietsen zelfs een “veiligheidsrisico”achtte, ook al viel er “geengroot letsel” te melden. De politie “ginghard optreden” en stadsdeelvoorzitterSlettenhaar “ondersteunde” dat met eeneven krachtig “De stoep is voor voetgangersen niet voor fietsers. Onze eigenhandhavers doen er vol aan mee.”UitlokkingEen foto van Google (volgende pagina,rechtsboven) laat de hachelijke situatiein de Rijnstraat zien: een trottoir waarhet al zo druk is met uitstallingen dat jeer natuurlijk geen rijdende fietsers bijkan hebben. Maar wat ook opvalt aan desituatie op de foto is dat er op dit drukkestuk 50 km/u weg geen fietspaden zijnen dat er druk (ook dubbel) geparkeerdwordt. Voor fietsers die daar langs moetenis dat dus sowieso een onveilig parcours,maar als je daar met de fiets moetzijn, is het helemaal bloedlink. Probeerdaar maar eens op de rijbaan tot stilstand18

te komen, af te stappen en een openingin de haag geparkeerde auto’s en straatmeubilairte zoeken om een veilig heenkomennaar de stoep te vinden. Wie z’nleven lief is, past daar voor en fietst doortot een straathoek en rijdt daar − via hetverlaagde trottoir − de stoep op. Het isverboden, maar het stoepfietsen wordtin feite dus wel door de situatie uitgelokt.Immers, het toegestane alternatiefis geen veilige manier om je bestemmingte bereiken. En daarom kan hetstadsdeel de fietsers moeilijk verwijtendat ze niet hun eigen veiligheid op hetspel zetten en aan de verleiding toegevende stoep op te fietsen.Dat er inderdaad sprake is van uitlokking,blijkt uit het feit dat er geen klachten zijnover stoepfietsen in het stuk Rijnstraatverder stad-in, waar fietspaden zijn aangelegden fietsers niet verleid hoeven teworden om op hun eigen plek te blijven.Het profiel van dit stukje Rijnstraat is ronduit fietsvijandig en niet van deze tijdHet verkeer in stadsdeel Zuid is van dehele stad het onveiligst. Toen dit bestuurtwee jaar geleden aantrad, werd er ookflinke taal gesproken en beloofd het probleemaan te pakken. Daar is nog vrijwelniets van terechtgekomen. Maar de taaldie gesproken wordt, klinkt onverminderdflink (net als die van partijgenotenTeven en Opstelten). Wordt het geen tijdin Zuid de hand in eigen boezem te stekenin plaats van de fietsers − de grootstegroep verkeersslachtoffers − de manteluit te vegen? (JK)OPGELOSTCentrumOoit wel eens over geklaagd, ineens opgelost.Door de werkzaamheden rondhet begin van de NZ-lijn was de inritbandom van de Prins Hendrikkade de Nieuwebrugsteegin te rijden, veel te breed.Daardoor voelde het toch altijd eng omdaar in tegenrichting te fietsen. Een autokon immers zó rechtdoor rijden. Hetbandje is nu ingekort, en een auto diehet steegje in wil, moet echt afremmenen rechtsaf slaan. Dat voelt beter.Wat is die brug eigenlijk smal. Volgensons moeten daar de auto’s, in elk geval inéén richting, maar helemaal verdwijnen.Dat ging de afgelopen jaren ook prima.Nieuw-WestDe aanleg van de Westrandweg heefteen aantal jaar tot last geleid, maar zolangzamerhand kun je in de Brettenzoneen de Osdorperpolder weer normaalfietsen. Normaler dan je zou denken alsje afgaat op de borden aan het begin vande Tom Schreursweg bij Halfweg die jevertellen dat je daar niet door de Osdorperpolderkan. Maar dat kan dus best.Na ruim een jaar is de Hoge Sluis (Amstelbrugtussen Saphatistraat en Frederiksplein)weer open en is de oude situatieweer hersteld. Een stuk beter dande omleiding van drie meter smal op ditdrukke punt, maar eigenlijk geen opgelostknelpunt, want het is net als vroeger.Hoge Sluis toch niet helemaal als vroeger: geen fietswaterballet meer op de warme zomerdagenOEK 88 - oktober 2012 19

Rembandtpark bij Andreas EnsembleFietspad vanaf de Heekweg onder de Nieuwe LeeuwarderwegDe fietsroute in het Rembrantpark isenige tijd ter hoogte van het AndreasEnsemble gestremd geweest. De stremmingis opgeheven en wat lange tijd eenslecht onderhouden, hobbelig weggetjemet vervelende bochtjes was, is een breder,soepel buigend fietspad geworden.NoordFietsers in Noord hebben het moeilijk:door alle mogelijke werkzaamhedenworden er tunneltjes tijdelijk of definitiefafgesloten en fietspaden tijdelijk ofdefinitief omgeleid. Zo hebben fietsersdie oost-west parallel aan de IJdoornlaanwillen fietsen, tussen ‘t Buikslotermeerpleinen ‘t Noord-Hollands kanaalvoortdurend aangepaste routes. En deheropening van het fietstunneltje langshet Noord-Hollands kanaal onder de VanHasseltweg aansluitend op de Adelaarsweglaat nog steeds op zich wachten. Telang, vinden wij.Maar er zijn in Noord ook een paar lichtpuntjes.Zo is het fietstunneltje aan deoverkant van het Noord-Hollands kanaalweer open, en dat scheelt veel gehobbel.Ook is er een nieuw fietspad metfietstunnel onder de IJdoornlaan naarElzenhagen Noord (Merkelbachsingel).Deze vervangt de inmiddels geslotenroute en tunnel via de Scheurleerweg.En een fietspad en -tunnel aan de overkantvan het water langs de Elzenhagensingelis in de maak. Ook is er een nieuwfietspad vanaf de Van Heekweg naarElzenhagen onder de Nieuwe Leeuwarderweg.En over Zijkanaal I tussen debuurten Kadoelen en De Bongerd is eenfraaie fietsbrug in aanbouw, een goedeverbinding naar de pont bij de NDSMwerf(maar de route door de Bongerd isduidelijk nog niet klaar).En het Barkpad is opgeknapt.OostOp het zgn. Tropencircuit kunnen fietsersvanuit het westen eerder voorsorterennaar rechts (richting Linnaeusstraat)of rechtdoor (verder langs Mauritskade).Voor automobilisten is daardoor eerderzichtbaar wat een fietser doet en daarmeeis de situatie hopelijk iets veiliger.Ook de fietsoversteek aan de overkantis iets verbeterd, al is de voor velen nietlogische voorrangsregeling daar nietveranderd. Het dogma dat hoofdnetauto voorrang moet hebben, durft menhelaas niet opzij te zetten.Wil je fietsend van de Spaklerweg naarde voor- of achterkant van het Amstelstation,dan kom je langs een krapperotonde met een scherpe bocht naar despoortunnel. De bochten daarvan zijnnu verbeterd en er is wat meer opstelruimtevoor auto’s zodat ze minder vaakhet fietspad blokkeren.Een typisch project voor de WerkgroepBlackspots Amsterdam was de kruisingWijttenbach-Pontanusstraat. Eenhele enge kruising, en het ging ook weleens mis. Maar met relatief kleine maatregelen(heuveltje, rood asfalt, lijntje)wordt het verkeer in betere banen geleid.Daardoor is de oversteek een stukoverzichtelijker en lijken de auto’s watrustiger te rijden. Niets is wezenlijk anders,toch een merkbare verbetering.WestDe Witte de Withstraat was voor fietsersaltijd een te vermijden verbindingtussen de Postjesweg en de Jan Evertsenstraat.Maar sinds kort is het genietenop het strakke asfalt van de fietspadenen ook zijn de oversteken op de Postjeswegen de Jan Evertsenstraat betergeregeld. Wie dat ontdekt, zal voortaanals het even kan de parallelle Baarsjesweg-VanSpeykstraat en Admiralen-Nieuw fietspad met fietstunnel onder de IJdoornlaanFietspad vanaf de Heekweg onder de Nieuwe Leeuwarderweg20

Witte de Withstraat met fietspaden in strak asfalt1 e Const. Huygenstraat met fietspad in tegels (wegens de bomen)gracht links (of rechts) laten liggen, ookal omdat ze er door overmatig gebruiken gebrek aan onderhoud belabberd bijliggen. Maar de vele doorgaande fietsersdie tussen Sloterdijk en Zuid pendelenblijven wel aangewezen op de routeover de Van Speykstraat en de Baarsjesweg(niet voor niets hoofdnet fiets). Hetis te hopen dat de aanpak van het gevaarlijkslechte wegdek daar niet wordtuitgesteld omdat men nog steeds speculeertop de bouw van een moskee (enniet nieuw wegdek kapot wil laten rijdendoor het bouwverkeer dat dat met zichmeebrengt).De 1 e Constantijn Huygensstraat isaf. Wat een vooruitgang om ook hiervrij liggende fietspaden te hebben (alis de krapte op sommige plekken bedenkelijk).Hiermee is de zgn. ring Oud-Zuid-West bijna geheel befietspad (zeontbreken alleen nog rond het Concertgebouwpleinen de Ceintuurbaan tussende Ruysdaelkade en de Ferd. Bolstraat).Ook een vooruitgang is de nieuwe OFOSbij de Overtoom (zie p.16), al lijkt-ie in depraktijk wat krap. Ook krap is de kruisingmet de in- en uitrit van de parkeeergaragetegenover de Bosboom Toussaintstraat.En helemaal mis is het aan demond van de Bosboom Toussaintstraatdie fietsers die er na het oversteken vande 1 e Const. Huygenstraat niet in mogenvia de voor de hand liggende tak. Nuworden ze geacht een rare slinger te makenvia een gevaarlijk krap stukje 2-richtingenfietspad. Wij hebben nog geenfietsers erop kunnen betrappen dat zedie riskante route volgen (al maken heelwat fietsers die verderop aan die kantvan de Const. Huygens moeten zijn ergebruik van om tegen de richting in diekant op te gaan). Wij vinden dan ook dathet daar gewoon over moet.Op de kruising Jan van Galenstraat-Willem de Zwijgerlaan zijn de fietspadenuitgebogen en is zodoende meeropstelruimte gecreëerd. Aan de noordzijde(stad-in) is ook de autorijbaan versmaldwaardoor fietsers op de brug geenlast meer hebben van samenvoegendautoverkeer.ZuidWaar de Honthorststraat het Museumpleinkruist hadden fietsers het nietmakkelijk: niet alleen was niet duidelijkwat fietspad was en wat niet, ook hettoegepaste natuursteen zorgde bij vochtvoor gevaar. Nu ligt er (eindelijk) tussentrottoirbanden een keurig 2-richtingenfietspad.Alleen houden we ons hart vastvoor de autowerende palen middenophet fietspad (één nog bewegend ook; ziefoto rechtsonder) die daar volkomen onverwachtopduiken. Dat moet toch beterkunnen.DREIGENDOnderhoudIn veel stadsdelen wordt bezuinigd endus staat ook het onderhoud van de wegenop een laag pitje. Dat verhult somsdat sowieso het onderhoud al werd verwaarloosd(opvallend in stadsdeel Zuid;foto omslag), maar het dreigt nu overalin de stad tot gevaarlijke situaties te leiden.Hoewel het erop lijkt dat er net voorde inval van de winter een inhaalslag gemaaktis met herstel van ondeugdelijkasfalt (daar is een minimale omgevingstemperatuurvoor nodig), blijven we destadsdelen erop attent maken dat slechtonderhoud voor fietsers eerder en grotergevaar oplevert dan voor mensen invierwielers. Een kuil hier en daar is misschienslecht voor de autobanden, vooreen fietser kan een onverwachte oneffenheidfataal zijn.1 e Constantijn Huygensstraat: gevaarlijk krap stukje 2-richtingen fietspadMuseumplein – fraai fietspad, maar wel met onaangekondigde paaltjesOEK 88 - oktober 2012 21

Jan van Galenstraat: richels en klovenZuidDe kruising Prinses Irenestraat/Beethovenstraatdie het alternatief is voorhet bestaande fietstunneltje (zie p.18)is niet echt veilig voor de grote groepenfietsers (veel scholieren) die daarde Beethovenstraat over moeten. Er zijnplannen waardoor het echt gevaarlijkdreigt te worden en we bereiden onsvoor op actie.NIEUWCentrumHet voetpad aan de Zuidkant van dePrins Hendrikkade bij de Kamperbrugis zó smal (en er is ook nog een terras) datvoetgangers er over het razenddrukkefietspad gaan lopen.Nieuw-WestEr is discussie om het fietspad door hetJan van Zutphenplantsoen tegen eerdereafspraken in af te sluiten voor fietsers.Het pad verbindt de doorgaandefietsroute langs de Hoekenesgracht metDe Aker en Nieuw Sloten.WestDoor wortelopdruk zijn stukken fietspadop de zeer drukke Jan van Galenstraat(noordzijde tussen Willem deZwijgerlaan en de Bestevaerstraat) ende Postjesweg (tussen Admiralengrachten Hoofdweg) zo slecht dat het gevaarlijkwordt (al was het alleen maar doorde onvoorspelbare zig zag bewegingenvan de fietsers die de kloven en richelsproberen te ontwijken). Men heeft metschrapen van het opgedrukte asfalt geprobeerdhet ergste leed te voorkomen,maar intussen gaat de opbolling door.Daar moet echt iets gebeuren, ook al isde definitieve kuur tegen wortelopdruknog niet gevonden.ZuidOndanks onze bezwaren en strijd, is defietsdoorsteek Hondecoeterstraat nutoch afgesloten. Winst: één extra parkeerplaats.Prijs: volgens een bewoonsterdie erg vóór de afsluiting was, wordter nu meer gefietst dan ooit, ondanks detreurige poging om het trottoir bij deLairessestraat met een rood-wit hek af tezetten. “De hele dag een agent“, is haaroplossing. Of de schoolleiding ook blij ismet de nieuwe situatie weten we niet enook niet of men nu met minder toezichttoe kan als de schoolkinderen tijdens depauzes op het speelstraatje buitenspelen.Ook een geval van uitlokking vanstoepfietsen?Hondecoeterstraat – opgeheven doorsteek lokt stoepfietsen uit.Er waren plannen goedgekeurd om aanbeide kanten van de Cuserstraat inZuideramstel een fietsstrook te maken.Maar op het laatst vond stadsdeelwethouderKreuger het nodig om onderdruk van bewoners die hun auto niet omde hoek willen parkeren, aan één kantde fietsstrook te schrappen. Daardoor isde nieuwe situatie in plaats van een verbeteringin feite een verslechtering. Hetverkeer wordt immers samengeperst ineen te krappe ruimte en aan beide zijdenkomt de zwakste en meest kwetsbare inde verdrukking. Zouden ze in Zuid nietiets aan de verkeersveiligheid doen?WestHet kruispunt Jan van Galenstraat/Adm. de Ruijterweg is opgeknapt,maar helaas moeten fietsers die rechtdoorlangs de Adm. de Ruijterweg stadinrijden, als ze de Jan van Galenstraatover zijn een rare haakse links-rechtsslinger maken in een krappe ruimte diebovendien vaak al vol staat met fietsers.Je ziet daar de engste capriolen om vande kruising weg te komen en je houdt jehart vast. En dat allemaal vanwege eengrote scootmobieltrommel en een paalvoor de tramleiding die beslist niet verplaatstkon worden…Cuserstraat: autoparkeren belangrijker dan verkeersveiligheid22Rare haakse slinger op de Adm. de Ruyterweg

Weesfiets (2)Ruim twee jaar geleden schreef ik hier(in OEK 80) over “mijn” weesfiets − deomafiets die een Italiaanse vriendin zesjaar geleden aan mijn zorg had toevertrouwd,toen zij terugkeerde naar haar vaderland.Op dat moment dacht ze dat ze misschienterug zou komen en de door haar zo liefdevolhemelsblauw geschilderde fiets weer zoukunnen gebruiken.Een paar maanden deed de fiets dienst alsgastenfiets voor bezoekende vrienden. Maartoen het fietssleuteltje plotseling dienstweigerde en het degelijke Duitse slot nietmeer open wilde, liet ik de fiets aan z’nlot over − in een rek met zo’n 35 anderefietsen − en ontwikkelde ik een hardnekkigenieuwsgierigheid voor wat ervan zou worden.Bijna zes jaar lang zag ik mijn weesfiets achteruitgaan en langzaam steeds meer ten prooi vallenaan de elementen. Er vielen onderdelen af.Roest kreeg er steeds meer vat op. Het werd eenzielig hoopje fiets.En toen, van de week, was mijn weesfietsverdwenen. De week daarvoor haddenmedewerkers van het stadsdeel een oranjesticker op het frame geplakt waarop stond datde fiets verwaarloosd was en ongewenst − dathet een heuse weesfiets was.Wat had ze op dat idee gebracht? Degekerfde en verkruimelende banden die sindsBalkenende II niet meer opgepompt waren? Degel die als een lavastroom uit het zadel puilde?De roest die van ieder stukje metaal bezit hadgenomen?Dit was in feite de derde sticker die mijn fietssierde. Toen drie jaar geleden de eerste werdopgeplakt, dacht ik dat dat het eind van mijnverval-project was. Maar na vier dagen wasdie sticker weg. Hij was op de afbladderendeverf van de fiets geplakt en kennelijk waren dieverfbladders niet bestand tegen een plotselingewindvlaag of de stromende regen. De stickerwas verdwenen en mijn weesfiets bleef.De tweede sticker verscheen vorig jaar. Weerdacht ik dat dit het eind van mijn weesfietsbetekende. Iedere dag keek ik hoe het ermeestond. Steeds was ik verrast dat de fiets er nogstond, met sticker en al. Na een paar wekenverbleekte de oranje sticker in de zon enspoedig was hij net zo gehavend en gebutst alshet wrak waar hij op aangebracht was. De stickerverweerde en tenslotte was er geen spoor meervan over.Maar de derde sticker werkte.Vorige week zag ik dat de fiets echt weg wasen ik dacht dat het einde verhaal was. Maarde aanblik van het fietsenrek, voor het eerstsinds zes jaar zonder mijn weesfiets, stemdeme weemoedig. Ik miste warempel dat oudewrak. En toen besefte ik ineens: ik moet naar hetFietsdepot − dat Amsterdamse fietsenweeshuis− en mijn fiets redden!Vandaag zou ik die missie gaan uitvoeren.Maar vanochtend, toen ik het plan nog eensoverdacht, stuitte ik op een probleem. Ikzou bij het Fietsdepot aankomen en met desleutel van het Duitse slot − dat die fiets aldie jaren voor diefstal behoed had − mijneigenaarschap aantonen. Dan zou ik de €10onkostenvergoeding betalen. Geen enkelprobleem. Maar dan? Dan stond ik daar in hetWestelijk Havengebied, met een fiets waarwaarschijnlijk geen beweging in te krijgenwas, laat staan dat er ooit weer op geredenkon worden. Wat had ik mezelf wijsgemaakt?Mijn reddingsplan viel door de mand als eenhopeloze fantasie.En daarom heb ik vandaag besloten in dezaak te berusten, en heb ik definitief afscheidgenomen van mijn weesfiets.Pete JordanOEK 88 - oktober 2012 23

MAARZÓNIETZÓ