DSOP Wanica - decentralisatie.org

Republiek SurinameDistrict WanicaLijst van afkortingenDSOP DISTRICT STRATEGISCHONTWIKKELINGSPLANDLGP DECENTRALISATION OF LOCALGOVERNMENT PROGRAMMESWOT STRENGHTS WEAKENESSOPPORTUNITIES THREATSMOP MEERJAREN ONTWIKKELINGSPROGRAMMAWROWET REGIONALE ORGANENDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 6 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaVoorwoordOm tot dit district strategisch ontwikkelingsplan te komen is gekozen voor eenvernieuwende visie op ontwikkeling. Immers ook voor ontwikkeling geldt,zoals verwoord in het gedicht, dat: “Als je verandering wilt, zul je andersmoeten denken en vooral anders moeten handelen” .Met de start van hetde decentralisatieproces heeft de Surinaamse centraleoverheid het sein gegeven voor een vernieuwende ontwikkeling van dedistrikten gebaseerd op de aan hun toegekende nieuwe financiele- enbestuursbevoegdheden in de WRO . .In dit document hebben belanghebbenden van Wanica hun droom, hun visieop ontwikkeling, voor het district verwoord. Vanuit hun locaal perspectiefhebben zij knelpunten aangegeven en mogelijkheden om hun district tot eenleefbaarder en veiliger leef-, woon-, en werkomgeving te vormen.Met duurzaamheid doelen we op de kwaliteit van drie dimensies van onzeleefomgeving: de ecologische, de sociaal-culturele en de economischekwaliteit, kortom Planet, People & Profit. People heeft betrekking oponderwerpen als veiligheid, sociale contacten en woonklimaat. Planet gaatover milieubelasting en het landschappelijke uiterlijk van gebieden. Profitstaat voor de welvaart van de burgers en het presteren van het bedrijfsleven.Samen vormen deze kwaliteiten Triple P, een indicator voor duurzaamheid.Voor Wanica is de agrarische sector als voornaamste ontwikkelingspotentiegeïdentificeerd.. Activiteiten en maatregelen zijn geformuleerd om als basis tedienen voor de ontwikkeling van het district. Tegelijkertijd is aangegeven hoehulpbronnen voor deze activiteit beschermd dienen te worden, zodat ook degeneraties na ons hiervan nog kunnen genieten.District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 7 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaTechnische notitieHet DSOP is geschreven in het kader van de gedeeltelijke financiëledecentralisatie van Wanica binnen het Decentralisation of Local GovernmentProgramme (DLGP) van de Surinaamse Regering. Het is de eerste keer in degeschiedenis van Suriname dat districten zelf een strategisch plan hebbenkunnen opstellen.De bevoegdheid, waarbij lokaal wordt aangegeven en beslist welkeontwikkeling noodzakelijk is voor de eigen omgeving, zal leiden naar grotereduurzaamheid. Ervaring leert dat iedereen voor zijn eigen omgeving weet water nodig is om deze meer leefbaar, gezonder en prettiger te maken. Daarnaastis het ook zo dat iedereen verlangt naar een gezonde, veilige en aangenameleef-, woon- en werkomgeving voor zichzelf en voor zijn nageslacht.Participatie van alle belanghebbenden i.c. het lokale bestuur, de lokalepolitieke structuren en de districtsbewoners in beleidsformulering enuitvoering van de gekozen ontwikkeling leidt naar groter draagvlak en grotereuitvoeringscapaciteit, alsmede een versterking van het gevoel van “localownership” en “local responsibility” Decentralisatie is daarom een belangrijkestap in duurzame ontwikkeling van Suriname.Met het opstellen van dit plan is er weer een stap genomen naar de realisatievan een duurzame samenleving op basis van de visie, missie en strategie zoalsverwoord in het MOP.De volgende stap is consequente en coherente uitvoering van hetDSOP.Gebruikte methodologieOm tot dit strategische plan te komen is per pilot district een commissiesamengesteld bestaande uit vertegenwoordigers van:1. Het Lokaal Bestuur2. De Politieke Structuren (DR en RR)3. De BurgersDe commissie is 3 (drie) dagen bijeengekomen waarbij de volgendeactiviteiten zijn ontplooid:1. Formuleren van een visie, missie, waarden van en voorwaarden voorde ontwikkeling van het district op basis van een gepresenteerdestrategie voor duurzaamheid2. Identificeren van verdienpoten en aandachtspunten3. Maken van SWOT analyses van het district binnen de beleidsdoelenvan de nationale overheid zoals geformuleerd in het MOP4. Bepalen van activiteiten aan de hand van de voornaamste verdienpootom het district te ontwikkelenDe informatie uit deze commissiebijeenkomsten is gebruikt om tot eenwerkbaar plan te komen.Het concept DSOP is vervolgens voorgesteld aan de verschillende structurenen burgers om een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak tegaranderen.Het DSOP zelf is niet aan tijd gebonden. Een visie en een missie wordenimmers opgesteld voor onbeperkte tijd. De activiteiten die geformuleerd zijnter verwezenlijking van de gestelde doelen zijn wel tijdsgebonden. Deze zijningedeeld naar korte, middellange (2012 – 2017) en lange termijn (2018- e.v.).Onder korte termijn wordt hierbij verstaan tot de beëindiging van het huidigeMOP. (2006-2011)District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 8 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaInleidingHet formuleren van een strategisch plan begint met een visie. Visie omvat dedroom over de meest optimale toestand van datgene waar je naartoe wiltgroeien.Echter moet, aangezien we geen eilanden zijn, deze visie gekaderd zijn in enaansluiten bij een groter geheel. Zo is een district een integraal onderdeel vanSuriname en Suriname een integraal onderdeel van het continent Amerika enzo verder.Als persoon zijn wije een integraal onderdeel van een gezin dat onderdeel isvan een familie die onderdeel is van een gemeenschap en ook dit breidt zichuit naar steeds grotere gehelen.Ieder deel is via vele interacties onlosmakelijk verbonden met het groteregeheel en de andere samenstellende delen van dat geheel. Elk onderdeel heeftde verantwoordelijkheid om zichzelf en zijn directe omgeving in stand tehouden en moet tegelijkertijd gehoorzamen aan en zich invoegen in het grotergeheel.Noot : We kunnen dit vergelijken met een cel in ons lichaam. Een cel kanautonoom functioneren en zich dupliceren. Toch zal het moeten functionerenbinnen het orgaan waar het deel vanuit maakt, zoals het orgaan moetfunctioneren binnen de integriteit van het volledige lichaam(delete! alinea)Binnen het decentralisatieproces krijgen districten de mogelijkheid om meerals autonome bestuursorganen cellen te gaan functioneren.Verantwoordelijkheid voor de instandhouding en ontwikkeling van de eigenomgeving is over het algemeen efficiënter en effectiever. Zoals boven gesteldmoet dit passen binnen een groter geheel. Het grootste geheel binnen derealiteit van de aarde is de planeet zelf.Het optimale beeld van de aarde zal dus het ruimste beeld zijn waarmee werekening dienen te houden en waarop moet worden afgestemd.(delete!alinea)Kenmerkend voor een optimale aarde zoals verwoord door mensen over degehele wereld en door de commissieleden is:1. Gezonde, overvloedige natuur2. Vredevolle relaties tussen alle levensvormen3. Vreugdevolle mensenIn lijn met bovenstaande is wereldwijd al overeenstemming dat ontwikkelingduurzaam moet zijn. Bij het opstellen van het DSOP is dit als uitgangspuntgebruikt.Afstemming op dit beeld veroorzaakt in ieder mens een gevoel van vrede envreugde. Delete rode tekstNoot : De vaststelling of aanname dat we op dit moment hier ver vanaf staan,leidt bij een aantal mensen tot een gevoel van ongemak en soms fatalisme:“We kunnen dat niet meer bereiken”delete rode tekst!Duurzaamheid is een zeer populaire term geworden. Om werkelijkeduurzaamheid te realiseren zijn toetsingsnormen nodig en moeten bepaaldeprincipes worden toegepast. Tijdens de commissiebijeenkomsten zijn normenen principes voor duurzaamheid gepresenteerd. Hiervan zal een kort overzichtgegeven worden.De eerste toetsing voor duurzaamheid van het plan is:1. Sluit het aan bij de optimale toestand van de aarde? Dat wil zeggen,ondersteunt het gezonde en overvloedige natuur, vredevolle relaties envreugdevolle mensen?2. Resulteert het plan in een gevoel van vreugde en vrede?3. Voor verdere toetsing van strategie, activiteiten en oplossingen opduurzaamheid moeten de dimensies tijd en ruimte in beschouwinggenomen worden. Werkelijke duurzame oplossingen zijn duurzaam voorde gehele planeet voor lange termijn.Formatted: Font color: RedFormatted: Font color: RedFormatted: Font color: RedFormatted: Font color: RedFormatted: Font color: RedFormatted: Font color: RedFormatted: Font color: RedDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 9 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaSchematisch kan dit als volgt worden weergegeven:Lange termijn III IV VMiddellangetermijnII III IVKorte termijn I II IIILokaal Regionaal MondiaalLange termijn: enkele generatiesMiddellange termijn: een mensenlevenKorte termijn: enkele jarenOp dit ogenblik is er zeker sprake van spanning tussen veld I en V, aangeziende ontwikkelingen, problemen en oplossingen van de voorbije eeuwen endecennia vooral tot veld I of II behoren.Echter moet vanaf nu ons streven worden gericht naar oplossingen die steedsmeer in de richting van veld V gaan. (delete alle4s in rood !)4. Als vierde punt moeten we in gedachten houden dat werkelijkeduurzaamheid alleen kan worden gerealiseerd als er rekening wordtgehouden met de volgorde van de maatschappelijke contracten.Wereldwijd wordt aangenomen dat het economische contract moetprimeren op alle andere contracten. Dat dit niet leidt naar duurzaamheidkunnen we overal om ons heen observeren.Noot: De noodzaak om de natuurlijke volgorde van de contracten te volgenkan eenvoudig worden begrepen als we een analogie maken met ons lichaam.Economie zou hierbij het metabolisme in de cellen vertegenwoordigen.Iedereen begrijpt direct dat metabolisme van geen betekenis is als deintegriteit van het lichaam als geheel uit elkaar is gevallen. Delete rode tekst!De maatschappelijke contractenIn elke hedendaagse samenleving bepalen een aantal maatschappelijkecontracten de beleidsvorming en -voering. Beleidsmakers worden vaakgeconfronteerd met het dilemma “ontwikkeling versus natuur” of economieversus ecologie.Om tot werkelijke duurzaamheid te kunnen leiden is een bepaalde volgordevan prioriteit van belang. Wanneer voor deze benadering wordt gekozen zalblijken dat economie niet ten koste hoeft te gaan van ecologie. Deze werdgehanteerd tijdens de commissiebijeenkomsten als volgt:Mondiaal1. Het ecologische contract: Behoud van levensomstandigheden vooralle bewoners van deze planeet(De aarde kan zonder de mens, de mens kan niet zonder de aarde)2. Het mondiale contract: Ruimte en respect voor alle levensvormenop deze planeet mondiale ruimtelijke ordening gebaseerd opbioregio’s (richtlijnen en afspraken voor bodembenutting en –bestemming)Lokaal3. Het culturele contract (betrokkenheid vanwege groepsidentificatie)4. Het sociale contract (mechanismen voor welvaartspreiding)5. Het economische contract (verhogen van economische weerbaarheidvan de zwakste schakels, verantwoord ondernemen, ondersteunendeeconomie)6. Het politieke contract (instituties; ordening; ondersteuning enverantwoordelijkheid, het naleven van de volgorde van de contracten)Formatted: Font color: RedFormatted: Font color: RedFormatted: Font color: RedFormatted: Font color: RedDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 10 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaDuurzaamheid in breder perspectiefInternationaal zijn er momenteel een aantal ecologische verdragen diemondiale duurzaamheid moeten bewerkstelligen:1. Biodiversiteitsverdrag2. Verdrag van de strijd tegen woestijnvorming3. KlimaatsverdragDaarnaast zijn er millennium doelstellingen geformuleerd om op mondialeschaal een rechtvaardiger en daardoor duurzamere samenleving te creëren.Werkelijke duurzaamheid wordt ons getoond door de natuur. Indien we onzeactiviteiten ontplooien volgens de door de natuur gehanteerde principes isduurzaamheid het logische gevolg. Enkele van deze principes zijn:1. De natuur is opgebouwd uit vele (eco)-systemen. Kenmerken van aldie systemen zijn:a. Open: er is een voortdurende en harmonieuze uitwisselingtussen verschillende systemenb. De systemen grijpen in elkaarc. De systemen zijn ondersteunend naar elkaar.2. Het geheel is zo sterk als de zwakste schakel3. Elk element is multifunctioneel en wordt ook in die zin gewaardeerd4. Elk element ondersteunt verschillende andere elementen5. Elk element wordt door verschillende andere elementen ondersteundDelete de rode tekst!Initiatieven verspreid over de hele wereld tonen aan dat het in de praktijkbrengen van deze benadering mogelijk is en naar de gewenste duurzaamheidleidt.Het toepassen van deze ontwikkelingsbenadering voor duurzaamheidondersteunt de realisatie van de doelen zoals gesteld door de overheid in hetMOP:Garanderen van basis bestaanszekerhedenRechtvaardige verdelingVergroot participatieGoed bestuurRechtsbelevingHet District Strategisch Ontwikkeling Plan is tegen deze achtergrondopgesteld.Door in de districten zoveel mogelijk duurzaamheid te toetsen in tijd enruimte, de volgorde van de contracten te respecteren en de natuur alsvoorbeeld te gebruiken bij de ontwikkeling van het district, zal in ieder gevalop lokaal niveau worden gewerkt aan duurzaamheid. Consequente nalevingzal er zeker toe leiden dat de districten een voorbeeld worden voor de wereld.Formatted: Font color: RedDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 11 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaAlgemene informatie WanicaGeografischWanica is 442 km2 groot en grenst in het noorden aan de Atlantische Oceaanen het district Paramaribo, in het westen aan het district Saramacca, in hetoosten aan de districten Paramaribo en Commewijne en in het zuiden aan hetdistrict Para. De Saramaca en Suriname rivier begrenzen Wanicarespectievelijk in het westen en oosten. Het district is opgesplitst in 7ressorten. In tabel 1 de oppervlakte per ressort.Tabel 1: Oppervlakte per ressortRessort Opp. In km²Kwatta 62Saramaccapolder 28Koewarasan 71De Nieuwe Grond 38Lelydorp 148Houttuin 58Domburg 37totaal 442Geologisch omvat het zowel jonge als oude kustvlakte en het begin van desavannegordel. Het bos is vrijwel in het hele district verdwenen. De enkelegebieden die er zijn zullen behouden moeten blijven voor recreatie eneducatie.CultuurIn Wanica vind je alle bevolkingsgroepen, vaak in clusters bij elkaar.Vanwege de ligging ten opzichte van district Paramaribo heeft Wanica deafgelopen jaren veel immigratie gekend vanuit alle negen andere districten.Daarnaast zijn de meeste mensen werkzaam buiten het district. Hierdoor is ergeen sprake van een sterke districtsidentiteit.Door de grote instroom van mensen is het landbouw karakter enigszinsafgenomen en ontstaat er een meer urbane cultuur. Dit brengt ook denoodzaak van goede urbane planning met zich mee. Waarbij gedacht moetworden aan kernen waar diensten en voorzieningen aanwezig zijn.DemografieBij de telling van het Algemeen Bureau voor statistiek van 2004 telde Wanica85.262 inwoners. Dat is een toename van 3.099 ten opzichte van december2002. De bevolkingsdichtheid van 194,3/km² is na Paramaribo de hoogste inSuriname. In tabel 2 een verdeling van aantal inwoners per ressort.Tabel 2: Aantal inwoners per ressortRessortCensus % Wanica Projectie20042010Kwatta 9408 11,4 11.684Saramaccapolder 6850 8,3 8.507Koewarasan 13.122 15,9 16.296De Nieuwe Grond 21.044 25,5 26.135Lelydorp 17.000 20,6 21.113Houttuin 10.481 12,7 13.017Domburg 4.622 5,6 5.740totaal 82.527 102.492Bron: ABS 2004Gezien de verwachting van gestage toename van de bevolking is planning omdit adequaat op te vangen noodzakelijk. Vooral ruimtelijke ordening enbestemmingsplannen zijn noodzakelijk om te garanderen dat Wanica eenleefbaar veilig en prettig district blijft.BestuurlijkWanica is een gedecentraliseerd, gecertificeerd district. Dit betekent datWanica een eigen districtfonds beheert, zelfstandig mag plannen en begrotenDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 12 van 96

Republiek SurinameDistrict Wanicavoor het district, structuren heeft voor bestuur, politiek en burgerparticipatie,en autonome en medebewindstaken mag uitvoeren en districtsbesluiten enverordeningen mag afkondigen.Het district kan voor technische ondersteuning beroep doen op hetOnderdirectoraat en de Stafcoördinatie van het ministerie van RegionaleOntwikkeling .Het onderdirectoraat Districtbestuur en Decentralisatie heeft als afdelingen:1. Wetgeving en Regionale Organen2. District Inkomsten en Uitgaven3. Waterschappen4. Civiel Technische Planning5. Bouwkundig PlanningDe Stafcoördinatie bestaat uit de volgende vijf afdelingen:1. Juridische afdeling2. Internationale Betrekkingen3. Planning en monitoring4. Automatisering en Systeembeheer5. Voorlichting en BurgerparticipatieWanica is onderverdeeld in zeven (7) administratieve ressorten.In bijlage 2 is de organisatiestructuur van het district ter uitvoering van deinterim-regeling financiële decentralisatie opgenomen.District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 13 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaBeleidsprioriteitenVisie en MissieDe visie is het beeld van de optimale toestand van het district. Het is als volgtgeformuleerd:VisieWij willen een welvarend district waarbij elk subject in het district dewelvaart op zijn eigen wijze ervaart. Dit door het creëren van een gezonde enveilige leefomgeving met inachtneming van de ecologische, culturele, socialeen economische voorwaarden van het district Wanica, in samenwerking met(bestuurlijke) organisaties en de bewoners van het district.MissieWanica staat voor duurzame districtsontwikkeling door het verhogen van deeconomische weerbaarheid van alle districtsbewoners vanwege het creërenvan duurzame werkgelegenheid, gebouwd op sterke sociale structuren enrechtvaardige welvaartspreiding. Hiermee bijdragend aan de nationaleeconomie.Verdienpoten district Wanica1. Agrarische sector (landbouw – tuinbouw, bloementeelt - , veeteelt,pluimvee, aqua cultuur, agro gerelateerde productie)2. Toerisme3. Industrie (Grote – en middelgrote bedrijven)4. Handel5. WaterwinningAandachtsgebieden1. Behoud van een schoon en leefbaar Milieu2. Onderwijs (beroepsgericht)3. Volksgezondheid4. Goed en transparant bestuur5. Ruimtelijke ordening6. Jeugd7. Mijnbouw (zandafgravingen en grote putten)8. Transport (zwaar materieel, tol, watertransport)Waarden en voorwaarden voor ontwikkelingDe volgende zaken worden als waardevol ervaren in het district:WaardenDuurzame bodembenutting en – bestemming met evenwichtige verhoudingentussen woon/leefgebieden en werk/productiegebieden die voldoendemogelijkheden garanderen voor het welzijn en de welvaart van toekomstigegeneraties.Waarborgen van:o zuiverheid van aarde, water, luchto Zuivere en veilige voedingo Streven naar schone energieo Een leven zonder angst voor elke districtsbewonerWat tot uitdrukking komt door optimale:o Infrastructuuro Veiligheido Recreatie mogelijkhedeno Sociale contacteno Onderwijsmogelijkhedeno Nutsvoorzieningeno Schone omgeving (milieu)o Ruimte voor vrije bewegingo Bescherming van natuur en landschapo Sociaaleconomische welvaarto Gezondheidszorgo Onderneming- en investeringsklimaatDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 14 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaOntwikkelingsbeleid enontwikkelingsbronnenAl de bovengenoemde zaken zijn meegenomen in de formulering van ditstrategische plan. De voorgestelde plannen zijn ingedeeld naar korte,middellange en lange termijn.BESTUURLokaal Bestuur en decentralisatieDecentralisatie wordt voor de ontwikkeling van het district op elk gebiedervaren als een grote kans. De WRO geeft al een aantal instrumenten omlokale ontwikkeling te richten en te realiseren.Duidelijk is echter dat het volledig gebruik maken van de ruimte die reedsgeboden wordt tijd zal vergen. Structuren die al ingesteld zijn werken nog nietoptimaal en ook zijn er nog onvoldoende overlegstructuren. Passiviteit van deverschillende actoren vormen een bedreiging voor het welslagen van hetdecentralisatie proces.In de komende jaren zal door toepassing in de praktijk aan decentralisatieinvulling gegeven worden. Het feit dat het district gecertificeerd is vormt debasis voor de verdere decentralisatie. De structuur van de lokale overheid isduidelijk echter als gevolg van een capaciteitstekort kan geen invullingworden gegeven aan het principe ‘the right (wo)man for the right job”.Het niet kunnen beschikken over een adequaat budget en de besluitvormingop centraal niveau werken vertragend. Het beschikken over voldoende eigenmiddelen zal zowel de lokale overheid als de lokale bevolking demogelijkheid bieden om zichtbare eigen ontwikkeling te brengen in hetdistrict, waardoor de participatie van bestuur en bewoners optimaal zalworden.De burgerparticipatie in Wanica bestaat nu vooral uit een Burger Participatiecommissieen een Burger Advies Commissie. De werking van en de integratievan deze commissies binnen het lokaal bestuur is nog niet optimaal . Er zalgezocht moeten worden naar een bevredigende samenwerking. Hierbij kangedacht worden aan het structureren van de participatie zodat de commissiesgroter draagvlak hebben vanuit de bevolking. Daarnaast heeft gestructureerdeburgerparticipatie als voordelen:o Verkleining afstand tussen lokale overheid, politiek en burgero Directe relevante informatie vanuit de basiso Vergroting van betrokkenheido Vergroting van de uitvoeringscapaciteito Vergroting van draagvlako Vergroting efficiëntie van informatiestromen vanuit lokaal bestuur naarburger (tot op huishoud niveau)o Ontwikkeling afgestemd op behoefte en capaciteit van de lokale bevolkingo Terugkoppelingsmechanismen voor evaluatieEen sterk punt in de decentralisatie van Wanica is dat er een goed overleg istussen districtsraad en ressortraden.Het District Bestuur, de brug naar de centrale overheid, functioneert echternog niet optimaal, waardoor er nog geen lobby voor de districtsbelangen is bijde respectievelijke ministeries. Bij optimale werking van dit orgaan zal departicipatie van de ministeries buiten Regionale Ontwikkeling wellichtzichtbaarder worden voor het district. Het zichtbaar maken van de districten inde begrotingen van de verschillende ministeries zal al een eerste stap zijn inhet creëren van een goede samenwerkingverbanden tussen districten enministeries.De operationalisering van de afdeling districtinkomsten op het Commissariaatzal ervoor zorgen dat de wettelijke inkomsten zoals huurwaarde belasting ookwerkelijk geïnd worden. Dit zal het districtsfonds versterken.Het decentralisatie proces staat in zijn kinderschoenen. Zoals elke ingrijpendeverandering kost het volledig inburgeren hiervan tijd. Al doende zal dan ookDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 15 van 96

Republiek SurinameDistrict Wanicablijken waar er bijgesteld zal moeten worden en hoe en in welke matebevoegdheden verruimd kunnen/moeten worden.Matrix 1: Decentralisatie en BestuurDoel: delegeren van institutionele en financiële bevoegdheden van de centrale overheid naar de overheid in de districtenMaatregelen / activiteiten Indicatoren Periode 12008 - 2011Capaciteitsversterking van het o Optimale dienstverleningXlokaal bestuur en de overige o Voldoende buurt – enXstructurenwijkorganisaties aanwezigo Uitvoering van tevredenheidXenquêtes onder burgers over hetfunctioneren van het lokaalbestuur en de overige structurenWRO daadwerkelijk gebruiken alsinstrument voor lokale ontwikkelingOperationaliseren District BestuurOperationaliseren afdelingdistrictsinkomstenOpname van het district alsbeleidsmaatregel in de begrotingenvan alle ministerieso Aantal nieuweinkomensgenerende enontwikkelingsgerichteverordeningen opgesteld en vankrachto Districtsplan en begrotingworden jaarlijks ingediendo Regionale Organen functionereno District Bestuur isvertegenwoordiger van hetdistrict bij de ministerieso Afdeling functioneert en int dedistrictsbelastingeno District zichtbaar in debegrotingen van devakministeries.XXXPeriode 22012 - 2017XXXXXXPeriode 32018 e.v.XXXXXMinisteries/instantieso Vakministerieso Lokaal bestuuro NGO’s,o Burger Participatiecommissieo Nationale en internationalepartner relatieso Vakministerieso Lokaal bestuuro DLGPo Lokale overheido Overige district stakeholdersX X o Lokaal Bestuuro Betrokken MinisteriesX o Lokaal BestuurX X X o Vakministerieso DLGPo Lokaal bestuurFinancieringNationale/districtsbegroting, DLGPII, lokale enexterneontwikkelingspartners.Nationalebegroting, DLGPIINationalebegroting, DLGPIINationalebegrotingDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 16 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaBrede voorlichting overdecentralisatie en WROCapaciteitsversterking van het BICVoorlichtingsbijeenkomsten voor deDNA leden van het districtOptimale faciliteiten voor RR en DRo Optimaal functionerend lokaalbestuuro Optimale burgerparticipatieo Enquêtes om het bereik en besefte kunnen meten.o Het BIC beschikt over eenstatistisch medewerkero BIC is in staat enquêtes uit te voereno Voorlichting naar de bevolking isoptimaalo Het BIC beschikt over statistischeinformatie van het districto De DNA leden van het districtworden geïnformeerd over plannenen activiteiten in het districto DNA leden verdedigen de belangenvan het district in het parlemento Vergaderruimtes beschikbaar vooralle Ressort RadenoXXXXXXXXXXXXXXo Lokaal betruuro Overige district stakeholderso Min. ROo Lokaal BestuurX X X o Lokaal Besstuuro DR en RRo Para ForceNationale /districtsbegrotingDLGP IINationale/DistrictsbegrotingDLGP IIDistrictsbegrotingX X X o Lokaal bestuur Nationale/districtbegrotingDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 17 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaVeiligheid en leefbaarheidOver het algemeen wordt Wanica als een tamelijk veilig en leefbaar districtervaren. Anderzijds meent men op te merken dat er een toename is van hardecriminaliteit. In elk ressort is er een politiestation aanwezig. De bemensing isniet overal optimaal, net als de transportfaciliteiten die de politie terbeschikking heeft, maar hieraan wordt gewerkt. In de afgelopen jaren is erzeker verbetering op deze vlakken te bespeuren.Op verschillende posten is er een buurtmanager aangesteld. Dit zorgt voor eenkleinere afstand tussen politie en burger.De verkeersveiligheid in het district laat wel te wensen over. De laatste jarenzijn er heel wat wegen geasfalteerd. Deze straten worden gebruikt alsracebaan. Er is nog te weinig snelheidscontrole. Daarnaast zijn er nietvoldoende fiets- voet en zebrapaden om het langzame verkeer te beschermen.Op vele plaatsen in het district zorgt dit dagelijks voor gevaarlijke situatiesvoor vooral de schoolgaande jeugd. Vooral in de regentijd zijn de bermenlangs de wegen niet begaanbaar, waardoor zij op de openbare weg moetenlopen.Er is een brandweerpost te Lelydorp. Dit is onvoldoende om de diensten vande brandweer in alle ressorten te garanderen. De brandweerdienst heeft welplannen om regionale diensten op te zetten en mensen te trainen om in gevalvan calamiteiten hulp te kunnen bieden.Wat leefbaarheid betreft verkeert het district ook in vrij goedeomstandigheden. De meeste faciliteiten, zoals scholing,gezondheidsvoorzieningen, nutsvoorzieningen, communicatiemogelijkhedenen infrastructuur zijn in het district aanwezig.Bepaalde milieuaspecten baren wel zorgen. Het gaat hierbij dan vooral omafval. Op heel wat plaatsen in het district wordt er illegaal gestort doorburgers. Er is wel een vuilstortplaats, maar de verwerking daar is nog nietoptimaal. Hier wordt wel aan gewerkt. Ook het gebruik van chemicaliën inlandbouw en industrie vormen een bedreiging voor de gezondheid.Een knelpunt is het feit dat de verkeersboetes centraal moeten wordenvoldaan. Dit heeft tot gevolg dat het politiekorps van het district niet een eigenfonds heeft, wat wel gebruikelijk is in andere landen. Het zelf kunnen innenen beschikken over een eigen fonds zal de efficiëntie en effectiviteit van dekorpsen verhogen.Verbetering op gebied van veiligheid en leefbaarheid is zeker mogelijk ennatuurlijk ook wenselijk. Dit vraagt niet alleen inspanning van het lokalebestuur. Participatie van de bevolking en goede onderlinge samenwerking encontacten kunnen hieraan veel bijdragen. Het organiseren van burgers van hetdistrikt in wijk –en buurtorganisaties kan hieraan bijdragen. Bovendien leidtdit naar meer sociale controle en grotere verantwoordelijkheid en inzet voorde eigen omgeving.District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 18 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 2: Rechtshandhaving, openbare orde en veiligheidDoel: Het bieden van voldoende rechtsbescherming en veiligheid aan de samenleving van het district in het bijzonder en aan het totale grondgebied vanSuriname in het algemeen.Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode12008 -2011Adequate uitrusting voor de politie enbrandweerRegelgeving m.b.t. weggebruikStructureren van burgerparticipatieContinue data verzameling tenbehoeve van het voeren van goed entransparant beleid.o Politie en brandweer uitgerust confromgeldende normen.o Regelgeving op papiero Regelgeving in uitvoeringo Burgerparticipatie gestructureerd i.s.m.de korpsen en de ressort raden endistrictsbewonerso Statistieken beschikbaaro Minimaal 1 enquête per jaarPeriode22012 -2017Periode32018e.v.Ministeries/instantiesX X X o Ministerie J&Po Lokaal bestuuro Lokale korpsenX X X o Ministerie van J&Po Lokaal bestuuro Lokale korpsenX X X o Lokaal bestuuro Overige districtsstakeholderso Lokale korpseno Burger participatieCommissieX X X o Lokaal bestuuro Overige districtsstakeholderso Lokale korpsenFinancieringNationale – Districtsbegroting, SectorfondsNationale begrotingNationale – Districtsbegroting, DLGP II,SectorfondsNationale /districtsbegrotingZelf innen van boeteso Regelgeving op papiero Fonds operationeelo Structuur voor zelf innen en zelfbesteden operationeelX o Ministerie van J&Po Lokaal bestuuro Lokale korpsenNationale /districtsbegroting DLGP IIDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 19 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaFacilitering private sectorDe private sector vervult een belangrijke rol in de ontwikkeling van hetdistrict. Hierbij staat centraal dat ondernemers het principe van‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ moeten nastreven.Het faciliteren van de private sector is enerzijds afhankelijk van wetgeving opcentraal niveau, maar ook op lokaal niveau kan de lokale overheid faciliterendoptreden.Het is van belang dat de lokale overheid duidelijk in beeld brengt wie deactoren zijn in de private sector. Het organiseren van de sectoren zorgt ervoordat er een aanspreekpunt is voor elke sector.Om investeringen aan te trekken naar het district moet het duidelijk zijn welkefaciliteiten het district biedt aan investeerders. Dit kan bijvoorbeeld in eenbrochure ter beschikking worden gesteld aan geïnteresseerde ondernemersdoor het BIC. Daarnaast moet er een duidelijk beeld zijn wat er ontbreekt.Binnen de decentralisatie is het niet ondenkbaar dat districten met elkaarzullen moeten concurreren om investeerders in het district binnen te halen.In Wanica is de private sector duidelijk aanwezig. Er zijn kleine particulierebedrijven aanwezig op allerlei gebied zoals tuinbouw, toerisme, recreatie,bouw en constructie etc. Het ondernemerspotentieel is groot vanwege de vrijgrote bevolkingsdichtheid en de vrij goede infrastructuur. In het district zijn erverschillende bankinstellingen. Grote delen van het district zijn ook voorzienvan nutsvoorzieningen.3. Onvoldoende voorlichting over de financieringsmogelijkheden4. Onvoldoende welvaartsspreiding vanuit de activiteiten die er al zijn5. Informatie is vaak te technisch voor het grote publiek6. Er is een grote afhankelijkheid van de centrale overheid7. Er wordt onvoldoende aandacht gegeven aan bescherming van lokaleondernemers en de bevolking tegen ongewenste effecten vanglobalisatie8. Deals met multinationals zijn niet voldoende gericht op duurzaamheid9. Buitenlandse standaarden worden gekopieerd zonder afstemming opde lokale realiteitDoor de toename van de bedrijvigheid zal ook het overleg tussen het lokalebestuur en de aanwezige ondernemers moeten worden gestructureerd. Zo ookde faciliteiten bieden voor toekomstige ondernemers om in het district huninformatie in te winnen en formaliteiten af te ronden. Het op een transparantemanier verschaffen van duidelijkheid m.b.t. de investeringsfaciliteiten en hetvestigingsbeleid is een vereiste. Suriname als land staat niet hoogaangeschreven in de wereld als het gaat om het hebben van een aantrekkelijkinvesteringsklimaat. Op lokaal niveau zal hierop moeten worden ingespeeld,om het toch aantrekkelijk te maken.Naast de lokale ondernemers moet ook worden gewerkt aan partnerschappenmet andere landen bijvoorbeeld stedenbanden. De partnerschappen dienen oplokaal niveau te worden afgesloten, waarbij het district direct betrokken is bijde totstandkoming van het partnerschap.Naast deze positieve ontwikkelingen zijn ook tekortkomingen geconstateerd.Deze zijn:1. De Private sector is niet georganiseerd2. Geen duurzame private sector ontwikkeling en werkgelegenheidsbevorderingDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 20 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 3: Faciliteren private sectorDoel: institutionalisering van het partnerschap met de private sector om een zodanig kader te scheppen waarbinnen activiteiten in de private sectoruiteindelijk helpen bijdragen aan aan de creatie van werkgelegenheid en daarmede aan de armoedevermindering van de centrale overheid naar deoverheid in hetde district .enMaatregelen / activiteiten Indicatoren Periode12008 -2011Inventarisatie van actoren in de o Alle private ondernemers zijn bekend inprivate sectorMaken van een overzicht van deaanwezige faciliteiten voorondernemingen in het districtVoorwaarden scheppen voor eenaantrekkelijk ondernemersklimaat.Vakgerichte scholing en trainingi.o.m de private sector.het districto BIC beschikt over een overzicht vanfaciliteiten ten behoeve vangeïnteresseerde investeerderso Bestuur heeft inzicht in welke faciliteitenontbrekeno Lokaal informatiepunt – one window –voor ondernemerso Alle actoren zijn op elkaar ingesteld voorhet verlenen van vergunningeno Adequate begeleiding van ondernemerso Uitbreiding kredietfaciliteiteno Nieuwe partnerschappen geïdentificeerdo Transparante regelgeving m.b.t. hetvergunningenbeleid en de controledaaropo Trainingsfaciliteiteno Trainingsprogramma’so Vakopleidingeno Principe van ‘Werken en studeren’ ismeetbaar.Periode22012 -2017Periode32018e.v.Ministeries/instantiesFinancieringX o Lokaal Bestuur DistrictsbegrotingXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXo Lokaal Bestuuro Lokaal bestuuro KKFo Vakministerieso Overige distrrictsstakeholderso Private sectoro Bankeno Private sectoro Lokaal bestuuro Overige districtstakeholdersDistrict begrotingNationale /districtsbegroting DLGP II,BankinstellingenNationale /districtsbegroting DLGP II,private sectorDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 21 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaECONOMISCHE ONTWIKKELINGAgrarische sector“Conform regionale, internationale, hemispherische en mondiale visies, is eenwelvarende agrarische sector de sleutel naar rurale welvaart, armoedebestrijding, voedselzekerheid, sociale gelijkheid en duurzame ontwikkeling”Hoewel er in Wanica een snelle urbanisatie plaats vindt, wordt de agrarischesector nog steeds als de belangrijkste verdienpoot beschouwd. Binnen dezesector is er veel potentieel voor verdere ontwikkeling. Vooral de tuinbouw,veeteelt en sierteelt sector zijn goed ontwikkeld. Wanica is de grootsteleverancier van groenten en fruit in Suriname. Er is al export van groenten enbloemen naar Europa vanuit het district. Strengere regelgeving op export engroter consumenten bewustzijn over voedselveiligheid zullen steeds meerdruk op boeren uitoefenen om productiemethoden aan te passen. Anderzijdsneemt de vraag naar biologisch voedsel toe. Dit kan een stimulans zijn omover te stappen naar ecologisch verantwoorde productiemethoden. Devoordelen van deze methoden zijn:• Afhankelijkheid van externe inputs wordt veel kleiner• Geen milieubelasting.• Duurzaam bodemonderhoud• Geen gezondheidsrisico’s voor de boer• Voedselveiligheid voor de consument• Geschikt voor zelfvoorziening en marktproductieOntwikkeling in deze richting vraagt om:• Actieve ondersteuning vanuit nationaal beleid• Wettelijk kader ter bescherming van product en productie• Standaarden bureau• Opleiding en voorlichting• Netwerking en samenwerkingsverbanden.• Stimulering van coöperatievorming• Centraal opkoopbureau ten behoeve van exportAls zwaktes voor de ontwikkeling van deze sector zijn geïdentificeerd:1. Ondeskundig gebruik van chemicaliën (bestrijdingsmiddelen, kunstmestetc.)2. Ondeskundig gebruik van grond3. Geen agrarisch beleid op districtsniveau4. Grote Importcomponent5. Geen ruimtelijke ordening6. Geen goede verwerkings – en opslagfaciliteiten7. Grote arbeidsmigratie8. Beperkte export faciliteiten9. Verkavelingsvergunningen van landbouwgronden10. geen agrarisch onderwijsDeze zwaktes kunnen gedeeltelijk opgevangen worden door het promoten vanecologische verantwoorde methoden. De aansluiting van Suriname bij deCaricom creëert nieuwe exportmogelijkheden. Daarnaast is nauwesamenwerking tussen overheid en private sector van eminent belang voor deontwikkeling van deze sector.Positief in Wanica zijn de openbare markten. Op deze markten kunnenproducenten rechtstreeks hun waren verkopen. Een deel van de aangebodenproducten zijn door tussenhandelaren opgekocht. Voor veel boeren is dit eennadelige situatie. Zij kunnen niet zelf de prijzen voor hun goederen bepalen,waardoor de verkoopprijs niet altijd de productieprijs dekt. De markt inDomburg heeft naast marktfunctie ook de functie van toeristische attractie.Elke zon- en feestdag zijn er een honderdtal bezoekers, vanwege deDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 22 van 96

Republiek SurinameDistrict Wanicavoetbalwedstrijden, de eetstandjes en de verfrissende waterkant. De structuurvan de markt is echter niet optimaal om al de bezoekers prettig teaccommoderen.. Een parkeerplaats buiten het marktterrein, betere ordeningvan de verkoopplaatsen en verbetering van sanitair zijn noodzakelijk. Beheervan de markt kan verzorgd worden door een lokale organisatie insamenspraak met het lokale bestuur.Gezien de huidige wereldsituatie zal de vraag naar voedsel toenemen in dekomende jaren, dit als gevolg van de afname van vruchtbare gronden en deinzet van gronden voor de productie van biodiesel. Strategisch gezien is deversterking en verdere ontwikkeling van deze sector daarom een goede keuze.Om dit proces goed te begeleiden en te kunnen evalueren is een districtagrarisch beleid nodig. In een commissie waarin alle belanghebbenden zijnvertegenwoordigd kan dit beleid worden geformuleerd. Deze commissie dientook een inventarisatie te maken van de beschikbare gronden. Op basis hiervankan dan een agrarisch bestemmingsplan geformuleerd worden. Voorformulering van een strategie voor deze sector kan naast de nationalebeleidsdocumenten gebruik gemaakt worden van de beleidsinstrumentenaangereikt vanuit de Caricom in de vorm van Jagdeo initiatief en deAgromatrix. Deze instrumenten zijn daarom aan dit document toegevoegd.VeeteeltSamen met het Rijsdijkgebied in Para levert Wanica 40% van de rauwe melkaan de melkcentrale. Verdere ontwikkeling van deze sector vraagt nationaalom ondersteuning op basis van beleid. Lokaal kunnen aanvragen voor veeteeltactiviteiten worden ondersteund.SierteeltEr is al sierteelt in het district aanwezig. Ook is er export van bloemen. Omduurzame productie te garanderen is goed onderhoud van de bodemnoodzakelijk. Net als bij groenteteelt kan dit bereikt worden door methodenvoor ecologisch verantwoorde productie te integreren. Experimenten hebbenuitgewezen dat dit bovendien de kwaliteit van de bloemen verhoogt.AquacultuurIn het district zijn er drie bedrijven actief in de aquacultuur en ook enkelevisverwerkingsbedrijven gevestigd.Als gevolg van zandafgravingen zijn er grote waterputten in Wanica. Dezeputten vormen een bedreiging voor de volksgezondheid vanwege hetstilstaande water. Bovendien zijn er een aantal van deze putten inwoongebieden. Rehabilitatie van deze putten zou moeten plaatsvinden ofaanwending voor economische activiteiten. Hierbij kan gedacht worden aanaquacultuur of recreatieve attracties.Voor de toekomst moet voor het verlenen van mijnbouwconcessies al eenrehabilitatie plan zijn uitgewerkt.Natte infrastructuurEen andere belemmering voor agrarische sector is de slecht onderhouden natteinfrastructuur. Dit veroorzaakt slechte afwatering en overstroming vanlandbouwgebieden. Voor goed management van de waterhuishouding is eendistrictswaterschap onder beheer van een Water Autoriteit Wanica eenoplossing.Deze autoriteit zal moeten zorgdragen voor:1. Het onderhouden en uitbouwen van de natte infrastructuur insamenwerking met onder andere:o CTA van het commissariaat,o Beheer en bestuurdienst van de ressorten,o Ministerie van OW,o Ministerie van LVV2. Controle op bescherming van waterzuiverheid3. Controle op naleven van onderhoudswetten voor particulieren optrenzen en lozingen in samenwerking met Bestuursopzichters4. Innen van heffingen op (oppervlakte)watergebruik en winning5. Voorlichting aan burgers en ondernemers over efficiënt water gebruiken bescherming van waterzuiverheid, onderhoud van infrastructuur6. Rioleringen en afvoer van huishoudelijk- en industrieel afvalwater enchemicaliënDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 23 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaIn dit orgaan zullen naast deskundigen ook actoren uit het district zittingmoeten hebben.Matrix 4: Agrarische produktie en Agro industrieBinnen het MOP is er al een waterschap opgenomen voor het Reeberg project.Dit zou moeten worden uitgebreid in het hele districtDoel: Het garanderen van de nationale voedselzekerheid en veiligheid in het distrikt en wel zodanig dat deze niet importafhankelijk zijnMaatregelen / activiteiten Indicatoren Periode12008 -2011Commissie instellen voor deformulering van een lokaal agrarischbeleidsplano Agrarisch plan beschikbaarXXPeriode22012 -2017Periode32018e.v.Ministeries/instantieso Lokaal bestuuro Private sectoro Betrokkenen uitAgrarische sectoro VakministeriesFinancieringNationale /districtsbegrotingDLGP II,private sector / ASPCommissie instellen voor hetopstellen van gedragen ruimtelijkordening en bestemmingsplanHet accent leggen op‘maatschappelijk verantwoordondernemen’.o Gedragen plan geformuleerdo Lobby bij centrale overheid voorerkenning van het plano Toename HACCP en ISOgecertificeerde bedrijveno Toeleveranciers en werknemers zijnmerendeels afkomstig uit het district.o Een deel van de winst vloeit terug naarhet district voor sociale doeleinden.XXXXXXXXXXXo Lokaal bestuuro Private sectoro Betrokkenen uitAgrarische sectoro Vakministerieso Lokaal bestuuro Private sectorNationale / districtsbegroting,DLGP II, private sector / ASPNationale / districtsbegrotingDLGP II, private sector.Internationale partnersVoorlichting over:o Kredietfaciliteiteno duurzame landbouw methodeno loopbaan in agrarische sectoro Voordelen vancoöperatievormingo Burgers van Wanica hebben kennisover kredietfaciliteiteno Boeren passen duurzame landbouwmethoden toeo Toename van jongeren die eenloopbaan in de agrarische sectorkiezen. Er is een toename vanXXXXXXXXXo Lokaal bestuuro Private sectoro Agrarische sectoro VakministeriesNationale /districtsbegrotingDLGP II,private sector / ASPDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 24 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaHerstel c.q. aanleg infrastructuurcoöperaties in het district X Xo Infrastructuur hersteldXo Productiegebieden ontslotenXo Onderhoudsplannen beschikbaarXo Lokaal bestuuro Private sectoro VakministeriesNationale /districtsbegrotingDLGP II,private sectorReorganisatie markt DomburgOprichten van een centraalinkoopbureau voor agrarischeproductenContinue data verzameling tenbehoeve van het voeren van goed entransparant beleid.Vakgerichte scholing en trainingi.o.m de private sector.Inventarisatie voor mogelijkheden enbelangstelling voor aquacultuur alsrehabilitatie voor uitgemijndegebiedenStimuleren van zelfvoorzieningvooral voor economisch kwetsbaregroepeno De markt is overzichtelijk en prettiggestructureerdo Parkeerplaats buiten het marktpleino Agro-producten worden centraalingekocht voor export en lokaledistributieX X X o Lokaal bestuuro Lokale organisatieX X XX X X o Lokaal Bestuuro BetrokkenVakministerieso Boeren organisatieso Statistieken beschikbaar X X X Lokaal bestuurOverige districtsstakeholdersVakministerieso Trainingsfaciliteiteno Trainingsprogramma’so VakopleidingenPrincipe van ‘Werken en studeren’ ismeetbaar.XXXXXXXXXXXXo Private sectoro Lokaal bestuuro Overige districtstakeholderso Trainingen in aquacultuur X X o Private sectoro Lokaal bestuurOverige districtstakeholderso Trainingen in aanleg erfcultuuro Kookcursusseno Trainingen gezonde voedingXXXXXXXXXo Private sectoro Lokaal bestuuro Overige districtstakeholdersNationale / districtsbegrotingDLGP IINationale / districtsbegroting /ASPNationale / districtsbegroting /ASPNationale / districtsbegrotingDLGP II, private sector / ASPNationaal/Lokaal bestuurNationaal/MINOV/Min.VGZ/SOZAVODistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 25 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 5: WaterDoel: Duurzaam beheer en bescherming van de hulpbron waterMaatregelen /ActiviteitenWater inventarisatieDistictsverordeningWater AuthoriteitWanicaIndicatoreno Waterbeschikbaarheid in kaarto Status natte infrastructuur in kaarto Status afvalwater in kaarto (potentiële) bronnen van vervuiling geïdentificeerdo Waterbeheersingsystemen geïnventariseerdo Instellen Water Autoriteit Wanica (Waterschap)o Heffingen op water gebruik en vervuiling van oppervlaktewater voor districtfondso Heffing op winnen van bronwater1. Waterschap functioneert Het onderhoud en de uitbouw vande natte infrastructuur in samenwerking met onder andereCTA van het commissariaat, Beheer en bestuurdienst vande ressorten, Ministerie van OW, Ministerie van LVVControle op bescherming van waterzuiverheid2. Controle op naleven van onderhoudswetten voorparticulieren op trenzen en lozingen in samenwerking metBestuursopzichters3. Innen van heffingen op (oppervlakte)watergebruik enwinning4. Voorlichting aan burgers en ondernemers over efficiëntwater gebruik en bescherming van waterzuiverheid,onderhoud van infrastructuur5. Rioleringen en afvoer van huishoudelijk afvalwatergeschiedt op milieu verantwoorde wijzePeriodeI2008 -2011XXXXXXXXXXXXXPeriodeII2012 -2017XXXXXXXPeriodeIII2018e.v.XXXXXXXMinisteries/InstantiesTeam van deskundigen aangesteldin samenspraak met min.R.O/LVV/OW/NH, SWM en lokaleactorenLokaal bestuurDistrictraadJuristenlokale deskundigenLokaal Bestuur, Bestuursopzichters,deskundigen,sectorvertegenwoordigersFinancieringNationle/District.BegrotingNationle/District.BegrotingDLGP IINationle/District.BegrotingDLGP IIDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 26 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaAgricultuur binnen de CaricomBij het begin van dit millennium heeft IICA een Agromatrix, gekoppeld aande Millennium Doelen en het Jagdeo Initiatief ontwikkeld voor de Caricom.Hiermee kunnen de verbindingen tussen verwachtingen, acties en prestatieshelder in beeld worden gebracht en activiteiten worden geformuleerd. Desituatie van de Surinaamse agricultuur wijkt niet veel af van de andere landenbinnen de Caricom. (zie SWOT analyses).Voor toekomstige ontwikkeling enevaluatie van deze sector wordt deze matrix aan dit document toegevoegd.Jagdeo InitiatiefEnkele van dDe 10 beperkingen voor ontwikkeling van landbouw in hetCaribische gebied gelden in meer of mindere mate ook voor Suriname.1. Gelimiteerde en geen passende investeringen in landbouw2. Achterhaalde en inefficiënte landbouw en voedselveiligheidssystemen3. Geen onderzoek afgestemd op behoefte4. Gefragmenteerde en ongecoördineerde private sector5. Ontoereikende en ongecoördineerde risicomanagement maatregelen6. Inefficiënte land en waterverdeling en managementsystemen7. Ontoereikende transportmogelijkheden8. Zwak en gefragmenteerde Informatie en marketing netwerken9. Marketing: zwakke verbinding met en participatie van producenten ingroeiende marktsectoren10. Te kort aan vaardige en getrainde mensen.De opheffing van hier aangehaalde beperkingen zal naar verhoging van decompetitiviteit van de sector leiden. Binnen de Agromatrix valt het dus in develden VII, VIII en IX.Voor een aantal van de actiepunten zoals aangegeven in de Agromatrix zijn eractiviteiten geformuleerd in dit strategisch plan. Verdere uitwerking hiervankan gebeuren door een commissie die zich gaat bezighouden met het verderuitwerken van het strategische plan op agrarisch gebied. Een aantal zaken kanalleen op nationaal niveau worden gerealiseerd. Met input vanuit de districtenkan hier aandacht voor worden gevraagd.District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 27 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 6: Agromatrix Conceptual FrameworkSystemisch conceptDuurzameontwikkelingbenaderingRurale gebieden Agro voedselwaarde keten Beleidssysteem Strategische doelenEcologischIStimuleren van ecologischverantwoorde methodenIIStimuleer geïntegreerdmilieumanagementIIIBouw een pro-EcoInstitutioneel FrameworkDuurzaamheidCultureel SociaalIVFaciliteren van verhogen vanlevenskwaliteit en toegang totdienstenVOntwikkel vaardigheden,expertise en innovatieVIStimuleer beleid dat leven enlevensonderhoud verbeterdGelijkwaardigheidEconomisch(productie enhandel)VIIStimuleer competitieve ruraleondernemingenVIIIVorm netwerken. Integreerketens en stimuleerproductiviteitIXWerk aan een stimulerendebedrijfsomgevingConcurrentiekrachtPolitiekInstitutioneelXVersterk public en private partnershipsXIVersterk dialoog, relaties enverbindingenXIIStimuleer nationale beleid enexterne samenwerkingGoed bestuurStrategische doelenRurale ontwikkelingVoedsel zekerheidVoedsel soevereiniteitPlaats voor agricultuurDuurzame ontwikkeling vanagricultuur en ruralegemeenschappenNaar Agromatrix van Institute for Inter American Cooperation on Agriculture (IICA)District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 28 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaToerismeToerisme wordt door de regering van Suriname aangemerkt als één van deprioriteitssectoren. In Wanica zijn er reeds een aantal attracties en faciliteitenzowel voor binnenlandse als buitenlandse bezoekers. Hieronder vallen onderandere de vlinderboerderij, de warungs te Lelydorp,hotel/cassino Lely Hills,de waterkant van Domburg en watersport op de Surinamerivier. Om dezesector verder te ontwikkelen zodat het ook een inkomstenbron wordt voor hetdistrict, zal het district daadwerkelijk de potentie van het toerisme moeteninzien. Een duurzame aanpak van deze sector zal bijdragen aan veiligheid,werkgelegenheid, werven van districtsfondsen door toeristenheffing in tevoeren. Hierdoor kan o.a. het uiterlijk van de diverse toeristen lokaties wordenonderhouden, tourist awareness programma’s worden georganiseerd entrainingen worden betaald t.b.v. de districtsbewoners die werken of willenwerken in deze sector.Te Domburg is er een toenemend aantal boten die voor langere tijd aanmerenom huricane season in het Caraibische gebied te ontlopen. Er zijn geenvoorzieningen voor deze bezoekers en ook is er geen regelgeving. Met detoename van stormen kan dit zeker een bron van inkomsten worden voor delokale bevolking. Goede regelgeving en regulering is echter wel nodig.Cultureel en historisch erfgoedHet rijke culturele en historische erfgoed leent zich voor verdere uitbouw vandeze sector. Hierbij kan worden gedacht aan de Santi Gron, Lelydorp gebieden de markt van Domburg. Het verder ontwikkelen van deze locatiesstimuleert lokaal ondernemerschap.Grondbeleid en ruimtelijke ordeningVoor werkelijke uitbouw van deze sector is een goede ruimtelijke ordening eneen uitgewerkt bestemmingsplan van het district nodig. Dit kan lokaalvoorbereid worden waarna het aan de centrale overheid wordt voorgelegd.Grondbeleid behoort immers nog niet tot de bevoegdheid van het district.InfrastructuurDe infrastructuur in het district is tamelijk goed. De meeste atracties zijngemakkelijk te bereiken. Er moet wel voor gewaakt worden dat wegen nietkapot gemaakt wordt door te zware transporten.Jeugd, onderwijs en werkDe sector zal behoefte hebben aan geschoolde arbeiders. Trainingen om tekunnen werken in deze sector biedt vele voordelen zoals de opvang enbegeleiding van drop-outs, en armoedebestrijding.MilieumanagementToerisme is afhankelijk van een schone omgeving en natuurschoon.Afvalbeleid en milieumanagement zijn daarom belangrijke aspecten voor dezeverdienpoot. Kiezen voor ecologisch verantwoorde productie zal de natuurvrijwaren en kan binnen de toerisme sector ook als attractie wordenuitgewerkt;Bescherming van lokale voorwaardenNaast vele voordelen zijn er ook gevaren verbonden aan recreatie en toerismevooral als er geen wetgeving en controle is. Een van de gevaren is het verliesvan de eigen culturele identificatie en daarmee verlies van normen en waardenals ongebreideld toerisme wordt toegestaan. Daarnaast zijn er de gevaren opgebied van veiligheid en gezondheid.Een Toerisme Autoriteit Wanica (TAW) kan zowel de vele voordelen voordistrict op het gebied van toerisme veilig stellen, tevens bescherming biedenvoor eventueel nadelige gevolgen. Eén van de taken van de TAW zal ook zijnom een inventarisatie te maken van de touroperators die thans Wanica alsbestemming hebben in hun pakket. Met deze operators moet een regelingworden getroffen dat zij, op basis van een verordening, een vergoedingafdragen in het districtsfonds. Immers is het zo dat zij door middel van debeschikbare toeristische attracties van het district inkomsten verwerven. Ditvalt ook onder het maatschappelijk verantwoord ondernemen.District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 29 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 777: ToerismeDoel: Uitbouwen van recreatie en toerisme mogelijkheden met inachtneming van ecologische, culturele, sociale (voor)waarden van het districtMaatregelen / activiteiten Indicatoren Periode 12008 -2011Instellen Toerisme Autoriteit Wanica enopstellen toerisme beleid WanicaRegelgeving en heffingen voorboottoeristenUitbouwen van voorzieningen voor deopvang van boottoeristenUitbouwen van markt te Domburg alstoeristische attractieo Toerisme Autoriteit Wanica isgeïnstalleerd en functioneertToerismebeleid Wanica geformuleerd en inuitvoeringo Alle boottoeristen betalen als ze aanmerenin Domburg hiervan komen er inkomstenin het districtfondso Er zijn sanitaire voorzieningeno Er zijn aanmeerplaatseno Markt is geordendo Er zijn inkomsten hieruit voor de lokalebevolkingXXPeriode 22012 -2017Periode3:2018 e.v.Ministeries/instantiesX X o Lokaal bestuuro Vakministeries (TCT)o Private sectoro Overige districtsstakeholdersX X o Lokaal Bestuuro Betrokken vakministeriesen instantiesXXXXXXXXXXXXo Lokaal bestuuro Lokale ondernemerso Betrokken vakministeriesen instantieso Lokaal bestuuro Lokale ondernemersBouw van openbare toiletten te Lelydorp o Er zijn toiletten X X o Lokaal bestuuro Lokale ondernemersUitvaardigen van een verordening voorinnen van toerisme heffingenContinue data verzameling ten behoevevan het voeren van goed en transparantbeleidUitbouwen samenwerkingsverbandenVakgerichte scholing en training i.o.mde private sector.o Verordening uitgevaardigdo Toerisme heffingen wordt geïndXXXXXXo Lokaal bestuuro Vakministerieso Private sectoro Statistieken beschikbaar X X X o Lokaal bestuuro Overige districtsstakeholderso VakministeriesSamenwerkingsverbanden geïnstitutionaliseerden passen binnen het toerisme beleid vanWanicao Trainingsfaciliteiteno Trainingsprogramma’so VakopleidingenX X X o Lokaal bestuuro Private sectoro Overige stakeholdersXXXXXXXXXo Private sectoro Lokaal bestuuro Overige districtFinancieringNationale /districtsbegroting DLGPII, private sectorNationale /districtsbegrotingNationale /districtsbegrotingNationale /districtsbegroting DLGPIINationale /districtsbegroting DLGPIINationale /districtsbegroting DLGPIINationale /districtsbegrotingNationale /districtsbegroting DLGPII, private sectorNationale /districtsbegroting DLGPII, private sectorFormatted: Dutch (Netherlands)Field Code ChangedFormatted: Dutch (Netherlands)Formatted: Dutch (Netherlands)District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 30 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaoPrincipe van ‘Werken en studeren’ ismeetbaar.X X X stakeholdersDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 31 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaBosbouw en HoutverwerkingIn Wanica is er alleen selecte houtkap in Santigron. Dit gebeurt door debewoners van het dorp en door externe ondernemers. Er komen hieruitinkomsten voor het dorp. Deze activiteit zorgt voor werkgelegenheid van deplaatselijke bevolking. Daarnaast oogsten en verwerken de dorpsbewonersbosproducten (podosiri, medicinale kruiden etc.). Vanwege het feit datgrondenrechten nog niet geregeld zijn, vindt er ongebreidelde uitgave vanconcessies plaats.Er zijn vele houtzagerijen en houtmarkten in het district. Houtverwerkingvormt een probleem in het district. Allereerst vinden er zware houttransportenplaats over de districtswegen naar de vele houtverwerkings- en verkoopplaatsen.Er is een overlast van houtzaagsel. Dit wordt namelijk niet verwerkt.Ook het feit dat er geen ruimtelijk ordeningsbeleid is zorgt voor overlast.Houtzagerijen bevinden zich op sommige plaatsen tussen woonhuizen. Ditveroorzaakt heel wat schade aan woningen en infrastructuur.District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 32 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 8: Bosbouw en houtverwerkingDoel: Het verhogen van de bijdrage van de bossen aan de lokale en de nationale economie en het welzijn van huidige en toekomstige generaties metinachtneming van het behoud van de biodiversiteit.Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode 12008 - 2011Transparant uitgifte beleid en evaluatie enaanpassing van het houtconcessie beleidVerordening voor heffing ophouttransportenCertificering van de houtexploitatie enhoutverwerking.Continue data verzameling ten behoevevan het voeren van goed en transparantbeleid.Vakgerichte scholing en training i.o.m deprivate sector.o Houtconcessie beleid aangepastaan de standaarden voor optimaallandgebruik en bosbeheerPeriode 22012 - 2017Periode 32018 e.v.X X X o Lokaal bestuuro Private sectoro Vakministerieso NIMOSMinisteries/instantieso Verordening opgesteld en inXuitvoeringo Middelen in het districtsfondsXXXvoor onderhoud van deinfrastructuuro Ondernemers gecertificeerd X X X o Lokaal bestuuro Vakministerieso Private sectoro NIMOSo Lokaal bestuuro Overige districts stakeholderso Vakministerieso Private sectoro Internationale organisatieso Statistieken beschikbaar X X X o Lokaal bestuuro Overige districts stakeholderso Vakministerieso Trainingsfaciliteiteno Trainingsprogramma’so VakopleidingenPrincipe van ‘Werken en studeren’ ismeetbaar.XXXXXXXXXXXXo Private sectoro Lokaal bestuuro Overige district stakeholdersFinancieringNationale /districtsbegrotingNationale /districtsbegrotingDLGP II, privatesectorNationale /districtsbegrotingDLGP II, privatesectorNationale /districtsbegroingNationale /districtsbegrotingDLGP II, privatesectorDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 33 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaHandel en industrialisatieWanica is door haar ligging vooral een forensen district. Dagelijks verplaatsenzich duizenden mensen naar Paramaribo. Dit heeft grote files tot gevolg.Groot- en detailhandel zijn goed vertegenwoordigd in het district. Er zijn velewinkels met levensmiddelen en bouwmaterialen.De agrarische sector met daaraan gerelateerde activiteiten biedt eenmogelijkheid om lokale arbeidsplaatsen te creëren, ook voor jongeondernemers en laaggeschoolde jongeren. Om dit te realiseren is er beterevoorlichting nodig over mogelijkheden om een onderneming op te startenvooral op het gebied van financiering. Ook het organiseren van verschillendeeconomische sectoren in het district kan leiden naar betere bereikbaarheid vandoelgroepen voor trainingen en voorlichting.Door de grote populatiedichtheid en de vrij goede infrastructuur van eenaantal ressorten zijn deze gebieden geschikt voor de ontwikkeling van(ecologisch verantwoorde) industrie en verantwoord ondernemen.Ontwikkeling van locale werkgelegenheid moet wel afgestemd zijn opcompetenties die er zijn of die ontwikkeld of aangetrokken kunnen worden.Hiervoor is er een inventarisatie nodig van de menselijke potenties enbehoeften aan werk in het district. Daarnaast zal er een goed ruimtelijkordenings- en bestemmingsplan gemaakt moeten worden.Het optimaal laten functioneren van deze sector zijn wel een aantal factorencruciaal. Dit zijn:f. infrastructuurg. utiliteiteno aanwezigheid van lokale inputso kennis van internationale kwaliteitsstandaardeno informatie uitwisseling en awareness campagnes m.b.t. deinternationale handelsverdragen en hoe in te spelen op de voordelenvan deze Verdragen.Op lokaal niveau zullen de burgers actief moeten participeren in hetproductieproces, door innovatief te zijn en op basis van een goedbestemmingsplan strategische besluiten te nemen voor de ontwikkeling vandeze sector.Met betrekking tot de handel zal zowel op centraal als lokaal niveau eengoede informatiestroom op gang moeten komen over de handelsmogelijkhedenin de regio en de rest van de wereld. De informatie moetpraktisch en begrijpbaar zijn. Ook hier is de actieve participatie van de lokaleondernemers van belang.Er zijn financieringsfaciliteiten, maar deze zijn niet voldoende bekend bij deondernemers. Het beschikken over een one window stop faciliteit is ook voordeze sector een noodzaak. De informatie moet bij het lokaal bestuurbeschikbaar zijn. Dit is één drempel minder.o de faciliteiten die de centrale overheid biedt om het voor lokaleondernemers aantrekkelijk te maken een exportgerichte industriëleonderneming op te zettena. transparante regelgeving gericht op de ontwikkeling van de sectorb. investeringsincentivesc. exportkredietverzekering faciliteitd. voldoende bescherming van lokale ondernemerse. financieringsfaciliteitenDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 34 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 9: Handel en industrialisatieDoel: effectieve participatie van het district in regionale handels - en economische blokken en versterking van groei van klein ondernemerschap en diversificatierichting minder prijsgevoelige en meer unieke producten die sterker kunnen concurreren op de internationale markt.Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode 12008 - 2011Periode 22012 - 2017Periode 32018 e.v.Ministeries/instantiesInstelling ‘one window stop’ o One window stop operationeel X o Lokaal bestuuro Private sectorFinancieringNationale /districtsbegrotingMaatschappelijk contract sluiten metde bedrijveno Contract getekendo Implementatie sociaal –maatschappelijke projecten inhet districtXX X Xo Lokaal bestuuro Vakministerieso Private sectoro Overige districts stakeholdersNationale /districtsbegroting/ private sectorAwareness campagnes m.b.t. deinternationale handelsverdrageno Campagnes worden uitgevoerdo Toename exportXXX X o Lokaal bestuuro Vakministerieso Private sectoro Overige districts stakeholdersNationale /districtsbegroting/ private sectorInstellen van een afdeling van BOG o Controle op voedselveiligheid X X X o Lokaal bestuuro Min. VGZInstellen van een afdeling vanministerie van HIContinue data verzameling tenbehoeve van het voeren van goed entransparant beleid.o Controle op prijzen, activiteitenen kwaliteitX X X o Lokaal bestuuro Min. VGZo Statistieken beschikbaar X X X o Lokaal bestuuro Overige districts stakeholderso VakministeriesNationalebegrotingNationalebegrotingNationale /districtsbegrotingVakgerichte scholing en training i.o.mde private sector.o Trainingsfaciliteiteno Trainingsprogramma’so VakopleidingenPrincipe van ‘Werken en studeren’is meetbaar.XXXXXXXXXXXXo Private sectoro Lokaal bestuuro Overige district stakeholdersNationale /districtsbegrotingDLGP II, privatesectorDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 35 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaTransportHet wegennet in Wanica is vrij goed ontwikkeld. De laatste jaren zijn een heelaantal secundaire wegen verhard en zijn er verbindingswegen aangelegdtussen het oosten en het westen van het district.Er is wet en regelgeving op gebied van transport dat op bepaalde wegen magkomen . Controle op naleving is echter niet altijd optimaal.De verharding van de wegen heeft wel voor onveiligheid in het verkeergezorgd. Snelheid van auto’s is hoger geworden. Voor langzaam verkeer,voetgangers en fietsers, zijn er echter geen voorzieningen getroffen. Ook debermen zijn vaak niet bruikbaar als voetpad. Dit veroorzaakt een groot gevaarvoor zwakke weggebruikers.Het aanleggen van voet- en fietspaden,verkeersremmers kan hierin verlichting brengen.In heel wat gebieden is er voldoende openbaar vervoer om naar de stad tegaan. De interdistrict verbindingen laten wel te wensen over.Er gaat veel zwaar verkeer met bouwmaterialen door Wanica en dit eist zijntol voor de wegen. Voor het district betekent dit grote kosten om de wegen ingoede toestand te houden. Financiering hiervan zou door de transportsectoropgebracht moeten worden en liefst rechtstreeks in het districtsfonds gestordmoeten wordenMatrix 10: TransportDoel: het totstandbrengen van ordening en verbetering van het Transport enverkeerswezenMaatregelen / activiteiten Indicatoren Periode 12008 - 2011Verordening heffing op wegbelasting o Verordening van krachtXo Heffingen worden geïndXo Districtsfonds wordt voorzien Xvan middelen t.b.v onderhouden uitbreiding infrastructuurPeriode 22012 - 2017XXPeriode 32018 e.v.XXMinisteries/instantieso Lokaal bestuuro Vakministerieso Private sectorFinancieringNationale /districtsbegroting/ DLGP II /transporteurs /weggebruikersContinue data verzameling tenbehoeve van het voeren van goed entransparant beleid.o Statistieken beschikbaar X X X o Lokaal bestuuro Overige districts stakeholdersVakministeriesNationale /districtsbegrotingDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 36 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaBouw en ConstructieDoor toename van de bevolking zowel vanuit de stad als vanuit hetbinnenland is toename van bedrijvigheid in deze sector is duidelijk waar tenemen in Wanica. Voor de gebieden die minder dan 500m van de primairewegen liggen is de bouwwet van kracht. Er is echter weinig controle. Ditvormt derhalve een bedreiging voor de duurzame ontwikkeling van hetdistrict.Daarnaast ontbreekt een wettelijk kader:- geen bestemmingsplan- geen ruimtelijke ordening- geen huisvestingsbeleidHiertegenover staat dat voldoende componenten aanwezig zijn om dieinvulling te geven aan de sector waardoor het wel een duurzame bijdrage kanleveren aan de economische ontwikkeling van het district.1. Voldoende land beschikbaar2. Voldoende zelfbouw3. Voldoende bouwmaterialen verkrijgbaar4. Voldoende bouwvakkers5. Verschillende afdeling OW&V aanwezigDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 37 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 11: Bouw en ConstructieDoel: het optimaliseren van de controle op de bouw en van de daaraan gerelateerde dienstverlening ten einde een goed en gezond leefmilieu te creërenalwaar een kwalitatief hoge woonkwaliteit en hoog woongenot primair staanMaatregelen / activiteiten Indicatoren Periode 12008 - 2011Wettelijk kader formuleren envaststelleno Bestemmingsplano Ruimtelijke ordeningo Huisvestingsbeleido Bouwwet van krachtPeriode 22012 - 2017Periode 32018 e.v.Ministeries/instantiesX o Lokaal bestuuro Vakministerieso Overige districts stakeholdersFinancieringNationale /districtsbegrotingDLGP IIContinue data verzameling tenbehoeve van het voeren van goed entransparant beleid.o Statistieken beschikbaar X X X o Lokaal bestuuro Overige districts stakeholderso VakministeriesNationale /districtsbegrotingVakgerichte scholing en training i.o.mde private sector.o Trainingsfaciliteiteno Trainingsprogramma’so VakopleidingenPrincipe van ‘Werken en studeren’is meetbaar.XXXXXXXXXXXXo Private sectoro Lokaal bestuuro Overige district stakeholdersNationale /districtsbegrotingDLGP II, privatesectorDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 38 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaCommunicatiesectorIn Suriname ontbreekt een nationale ICT – Strategie. Om van een kenniseconomiete kunnen praten is dit een basis vereiste.In het district zijn verschillende faciliteiten aanwezig, waaronder1. Providers2. huis aansluitingen van Telesur3. Internet via GSM of huislijn4. in ICT getrainde mensen5. BIC met faciliteiten6. Cybercafe’sDe beschikbaarheid van de faciliteiten is echter niet gekoppeld aan eenontwikkelingsstrategie. Er zijn geen bestemmingsplannen voor het plaatsenvan masten, terwijl er internationaal literatuur is die schadelijkheid voor degezondheid beschrijft.Wijde verbreiding van communicatiemogelijkheden heeft ook nadelen, zoals1. Beïnvloeding van cultuur door aangeboden media producten2. Nadelige beïnvloeding van de jeugd door Internet (geen controle)3. Manipulatie4. Verkeerde informatie5. Straling van de masten en mobiele telefoons en andere apparatuur nadeliginvloed op volksgezondheidDaar tegenover staan de vele mogelijkheden die ICT bieden voor deontwikkeling van het district1. Regionale communicatie (radio, televisie)2. Kennis verruiming3. Snelle informatiestroom4. Vergroten van goed, transparant bestuur5. Distance learningDoor duidelijke nationale ICT strategie te formuleren en het instellen van eencontrole commissie kunnen nadelen beperkt en de voordelen optimaal benutworden.District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 39 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 12: CommunicatieDoel: het streven om het district te ondersteunen in zijn transformatie naar een kenniseconomie en het district te voorzien van adequate enkwalitatieve hoge ICT- infrastructuurMaatregelen / activiteiten Indicatoren Periode 12008 - 2011ICT – strategie formuleren en o ICT wordt uitgevoerd enratificerengeïmplementeerd conformVakgerichte scholing en training i.o.mde private sector.strategieo Beleid en planning bekend bijde districtbewonerso Trainingsfaciliteiteno Trainingsprogramma’so VakopleidingenPeriode 22012 - 2017Periode 32018 e.v.Ministeries/instantiesX o Lokaal bestuuro Overige districts stakeholdersXXXXXXXXXo Private sectoro Lokaal bestuuro Overige district stakeholdersFinancieringNationale /districtsbegrotingDLGP IINationale /districtsbegrotingDLGP II, privatesectorNutsvoorzieningen, water en energieEnergie, water en communicatie zijn basisvoorzieningen voor de duurzamesociaal – economische ontwikkeling van het district en het land. Gezien dehuidige mondiale energie en drinkwatersituatie is het van belang om te zoekennaar voor Suriname geschikte alternatieve energie en optimale beschermingvan beschikbare zoetwaterbronnenEnergievoorzieningGrote delen van het district zijn aangesloten op het elektriciteitsnet. Voorhuishoudens is ook voldoende energie aanwezig. Industriële behoeften kunnenniet in het district gedekt worden Stijgen van de energieprijzen als gevolg vande recente internationale stijging van de prijs voor ruwe olie creëert druk ophet gezinsinkomen en is een drempel voor opstartende industrie. Het feit datde energievoorziening nog steeds gecentraliseerd is wordt als een nadeelervaren. Bij toepassing van alternatieve vormen zal er zeker een mate vandecentralisatie mogelijk zijn.Voor huishoudens is het gemakkelijk om op het net aangesloten te worden.Voor bedrijven is het veel moeilijker om een aansluiting te krijgen. De prijsom op het net aangesloten te worden is ook een zorgpunt. Recent is er eenkredietmogelijkheid gecreëerd om meer mensen in staat te stellen om eenaansluiting te realiseren.District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 40 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 13: EnergievoorzieningDoel: optimale energievoorziening voor duurzame sociaal-economische ontwikkeling voor het district in 2010Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode 12008 - 2011Energiebeleid formuleren enratificereno Energiebeleid in uitvoeringo Oplossingen voor vergelegengebiedeno Toepasbare alternatieve energieoplossingenPeriode 22012 - 2017Periode 32018 e.v.Ministeries/instantiesX o Lokaal bestuuro Vakministerieso Overige districts stakeholderso EBSFinancieringNationale /districtsbegrotingDLGP IIVoldoende energie leveren voorindustriële ontwikkeling enhuishoudens ; alsmede de uitbreidingv/h distributie netwerk naar deverafgelegen gebieden.o Directe aansluitingen voorbedrijveno Directe aansluiting voorhuishoudensX X X o Lokaal bestuuro Vakministerieso EBSNationale /districtsbegroting/ EBSContinue data verzameling tenbehoeve van het voeren van goed entransparant beleid.Vakgerichte scholing en training i.o.mEBS.o Statistieken beschikbaaroo Trainingsfaciliteiteno Trainingsprogramma’so Vakopleidingeno Principe van ‘Werken enstuderen’ is meetbaar.oX X X o Lokaal bestuuro Overige districts stakeholderso Vakministerieso EBSoXXXXXXXXXXXXo Lokaal bestuuro Overige district stakeholderso EBSNationale /districtsbegroting/ EBSNationale /districtsbegrotingDLGP II,/ EBSDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 41 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaWatervoorzieningIn vergelijking met energie is water zelfs belangrijker voor een gezondesamenleving. Het ontberen van gezond water heeft directe gevolgen voor devolksgezondheid. Gelukkig is het doel ‘schoon drinkwater’ voor een iedergelet op de waterreserves van Suriname geen illusie. Er zijn voldoendewaterbronnen in het district en tot nu toe voldoende spreiding van regenwaterdoor het jaar heen.Ondanks het feit dat het district over waterbronnen beschikt van waaruit destad wordt voorzien, is nog niet iedereen op het waterleiding net aangesloten.In het district zijn er verschillende instanties die verantwoordelijk zijn voor dewatervoorziening. Dit werkt verwarrend. Positief hierbij is dat het proces omalle bevoegdheid bij SWM onder te brengen, al is ingezet.De districtbewoners zelf gaan niet altijd correct om met deze kostbarehulpbron. Zo worden er leidingen doorgesneden als er weinig druk is. Ookwordt er niet genoeg gelet op zuinig water gebruik.Matrix 14: WatervoorzieningDoel: het streven naar een adequate water voorziening voor de bevolking van het district in 2010Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode 12008 - 2011Periode 22012 - 2017Periode 32018 e.v.Ministeries/instantieswaterbeleid/ planning bekendmaken o Beleid en planning bekend bij X o Lokaal bestuuraan de districtbewonersde districtbewonerso Vakministerieso SWMVoldoende schoon water leveren voorde districtsbewonersContinue data verzameling tenbehoeve van het voeren van goed entransparant beleid.o Alle gebieden voorzien vanvoldoende en schoon watero Overige districts stakeholdersX X X o Lokaal bestuuro Vakministerieso Overige districts stakeholderso SWMo Statistieken beschikbaar X X X o Lokaal bestuuro Overige districts stakeholderso VakministeriesFinancieringNationale /districtsbegrotingDLGP IINationale /districtsbegroting/SWMNationale /districtsbegrotingVakgerichte scholing en training voorinstallateurs i.o.m de SWM.o Trainingsfaciliteiteno Trainingsprogramma’so Vakopleidingeno Principe van ‘Werken enstuderen’ is meetbaar.XXXXXXXXXXXXo Private sectoro Lokaal bestuuro Overige district stakeholdersNationale /districtsbegrotingDLGP II, privatesectorDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 42 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaRUIMTELIJKE ORDENING, GRONDBELEID, en VERSTEDELIJKINGRuimtelijke ordening en bestemmingIn het district is er grond beschikbaar. Door het ontbreken van een degelijk enuitvoerbaar bestemmingsplan is het niet mogelijk om de ontwikkeling van hetdistrict te plannen. Dit heeft invloed op alle sectoren van het district.Grond is de basis waarop de meeste sociale, culturele en economischeactiviteiten van de mens zich voltrekken. Derhalve dient het grondbeleid alsinstrument te fungeren voor de productieontwikkeling in de diverse sectoren,voor het scheppen van zelfontplooiing van burgers in de diverse regio’s enmede als toetssteen voor het verantwoord omgaan met het milieu (bron: MOP2006 – 1011).Uit het bovenstaande wordt weer het belang duidelijk van een goedgrondbeleid.Toename van bevolking in Wanica vanuit andere districten heeft tot gevolgdat landbouwgronden veranderen in bouwgronden. Daarnaast zorgt hetontbreken van een ruimtelijk ordenings- en bestemmingsplan voor eenchaotisch verloop van de urbanisatie. In woongebieden vestigen zichondernemingen die in een industriegebied thuishoren en omgekeerd. Ditveroorzaakt onaangename situaties en een vermindering van de leefbaarheidop verschillende plaatsen van het district.Gebleken is dat in Wanica er vele tekortkomingen zijn die ertoe leiden dat ergeen sprake kan zijn van beleid gericht op duurzaam gebruik van de hulpbron‘grond’ en de hiermee gepaard gaande ontwikkeling van het district.Enkele van de tekortkomingen zijn:1. Geen transparant beleid m.b.t. gronduitgifte2. Ontbreken bestemmingsplannen3. Advies afhankelijk van verschillende instanties (LVV, DC,Grondinspectie) weegt niet even zwaar.4. Grote achterstand van de verwerking van de aanvragen5. Nog geen totstandkoming van GLIS- wet6. De politiek c.q. regeringsleiders hebben het doel zoals geformuleerdin het MOP nog niet bereikt.7. Weinig inspraak vanuit het district in grond toekenningDe tekortkomingen hebben allemaal een verband, aangezien ze allemaalkunnen worden opgelost door een door het district gedragenbestemmingsplan.Hiertegenover staat dat het district zich wel wilt inzetten om dezetekortkomingen op te lossen. De samenwerking tussen het lokaal bestuur ende overige stakeholders van het district is goed, hetgeen de basis vormt vooreen positieve verandering.Op het gebied van de regionale ontwikkeling zijn naast de genoemdetekortkomingen voor de ruimtelijke ordening nog enkele aandachtpunten tenoemen nl.1. Onvoldoende contact en samenwerking tussen de overheidsdiensten2. De structuren functioneren niet optimaal3. Onvoldoende kader4. Faciliteiten onvoldoende voor optimale uitvoering van taken van deambtenaren.District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 43 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 15: GrondbeleidDoel: Het scheppen van condities om de natuurlijke hulpbron grond efficiënt en effectief in te zetten als basis voor duurzame economische en socialeontwikkeling als mede ten behoeve van milieubeschermingsamen metMatrix 16: Ruimtelijke ordeningDoel: het tot stand brengen en onderhouden van adequate voorzieningen voor groei en duurzame ontwikkeling van de verschillende ressorten van hetdistrict Dit door zich hoofdzakelijk te richten op 4 aandachtsgebieden , te weten : het wettelijk kader, urbanisatie, creatie werkgelegenheid enarmoedebestrijdingMaatregelen / activiteiten Indicatoren Periode12008 -2011Capacitietsversterking van het lokaal bestuur.Instellen van een commissie voor het formulerenvan een gedragen bestemming en ruimtelijkordeningsplanContinue data verzameling ten behoeve van hetvoeren van goed en transparant beleid.o Uitvoerbaar en meetbaarCapaciteitsversterkingsplan opgezet.o Uitvoerbaar en gedragenbestemming ruimtelijkordeningsplanPeriode22012 -2017Periode32018 e.vMinisteries/instantiesX X o Lokaal bestuuro Vakministerieso Overige districtsstakeholderX X X o Lokaal bestuuro Vakministerieso Overige districtsstakeholderso Statistieken beschikbaar X X X o Lokaal bestuuro Overige districtsstakeholderso VakministeriesFinancieringNationale /districtsbegrotingDLGP IINationale /districtsbegrotingDLGP IINationale /districtsbegrotingDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 44 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaVerstedelijkingGeorganiseerde stadskernen geven de mogelijkheid om een grotereverscheidenheid aan activiteiten en diensten aan te bieden.Zowel mensen die in de stad werken maar buiten willen wonen als bewonersvan de overige districten, die dichter bij de stad willen verblijven, vindenhuisvesting in Wanica. De toename van de bevolkingsdruk zonder goedruimtelijk ordeningsplan veroorzaakt in verschillende delen van het districtchaotische toestanden.Er is een groot arbeidspotentieel in het district aanwezig, maar demeestebewoners werken in Paramaribo. Dit geeft aanleiding tot lange files.Ontwikkelen van urbane centra zal bijdragen aan creatie van werkgelegenheidDe hoofdplaats van Wanica heeft al diensten en activiteiten. Er zijn winkels,banken, afdeling van EBS en Telesur. Ook in Koewarasan is zich reeds eencentrum aan het ontwikkelen.Matrix 17: VerstedelijkingDoel: de ontwikkeling van stadskernen in het districtMaatregelen / activiteiten Indicatoren Periode 12008 - 2011Periode 22012 - 2017Periode 32018 e.vMinisteries/instantiesVaststelling bestemming en ruimtelijk o Uitvoerbaar en gedragenX X X o Lokaal bestuurordeningsplansplanbestemmingsplano Vakministerieso Overige districts stakeholdersVestiging dienstverlenende instantiesop verschillende locaties in het districtContinue data verzameling tenbehoeve van het voeren van goed entransparant beleid.o Instanties zijn aanwezig X X X o Lokaal bestuuro Vakministerieso Private ondernemingeno Statistieken beschikbaar X X X o Lokaal bestuuro Overige districts stakeholderso VakministeriesFinancieringNationale /districtsbegrotingDLGP IINationale /districtsbegrotingprivate sectorNationale /districtsbegrotingDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 45 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaSOCIALE EN MENSELIJKE ONTWIKKELINGArmoedebestrijdingRekeninghoudend met doelen van de regering en de MDG’s heeft het districthaar eigen visie op armoede en de bestrijding daarvan.Ten behoeve van het district is er niet voldoende data beschikbaar om om aante geven of en in welke mate sprake is van armoede. Ook is er geen eigendefinitie van armoede geformuleerd, waardoor er geen duidelijk beeld kanontstaan van de omvang van dit probleem.Suriname heeft met een kleine bevolkingsdichtheid en voldoende hulpbronnenalle mogelijkheid om verpaupering te voorkomen. Onderwijs is voor iedereentoegankelijk. Sociale voorzieningen zijn er in de vorm van AOV en on-enminvermogenkaart. Dit is niet toereikend maar het ondersteund tochenigszins. Na inventarisering van de mate van armoede, scholingsniveau vande groep, etc kan een gericht beleid gefformuleerd worden. Hierbij moet zekergekeken worden naar stimulering van zelfvoorziening, stimuleren vanondernemerschap en eventueel schuldsanering.Het creëren van werkgelegenheid en praktijkgerichte scholing dienen simultaante worden aangepakt.District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 46 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 18: ArmoedebestrijdingDoel: Vermindering van armoede met 4,4% per jaar en met 22% in 2010, in lijn met de MDG voor armoedebestrijding ( het aantal mensen dat in armoedeleeft moet in 2015 ten minste tot de helft zijn teruggebracht ten opzichte van 1990Maatregelen / activiteiten Indicqtoren Periode 12008 - 2011Creëren werkgelegenheid door Vlotte verlening van vergunningen Xstimuleren midden, klein en mnicro Ondernemers gerichte trainingen XbedrijvenToegang tot ( micro)kredietenXPeriode 22012 - 2017XXXPeriode 32018 e.v.XXXMinisteries/instantieso Lokaal bestuuro Private sectoro Overige districts stakeholdersFinancieringNationale /districtsbegroting/ private sectorStimuleren van zelfvoorziening engezonde voedingVakgerichte scholing en training i.o.mde private sector.Inventarisatie omvang armoedeo Toename van erfcultureno Kookcursusseno Trainingsfaciliteiteno Trainingsprogramma’so VakopleidingenArmoede omvang is in kaartgebrachtXXXXXXXXXXXXXXXXXXo Lokaal Bestuuro Betrokken vakministerieso NGO’so Private sectoro Lokaal bestuuro Overige district stakeholdersNationale /districtsbegroting/ private sectorNationale /districtsbegrotingDLGP II, privatesectorX X o Lokaal bestuur Nationale/districtbegrotingDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 47 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaOnderwijs en volksontwikkeling, jeugdGoed onderwijs is het fundament voor ontwikkeling. In het district is er lager,middelbaar, voortgezet en speciaal onderwijs aanwezig. Er is een inspecteurgevestigd en jongeren hebben toegang tot onderwijs. Er is leerplicht en deuitbreiding van het basis onderwijs zal ervoor zorgen dat jongeren langer naarschool gaan en voldoende algemene vorming krijgen.Er zijn echter heel wat factoren die een negatieve invloed hebben opdeelneming aan het onderwijs en ontwikkeling van de jeugd:1. Te weinig beroepsgericht onderwijs in het district en begeleiding vandrop-outs2. Zwakke sociaal –economische toestand van ouders en gebrokengezinnen3. Gebrek aan motivatie bij onderwijzend personeel4. Toename van onderwijsfaciliteiten houdt geen gelijke tred mettoename van leerplichtigen5. Onderwijs niet afgestemd op behoeften van het district6. Geen controle op uitvoering leerplicht7. Onvoldoende betrokkenheid van ouders bij onderwijs8. Geen duidelijk jeugdbeleid en geen begeleiding (naschoolse en andereopvang)9. Tienerzwangerschappen10. Ontbreken van data m.b.t. jeugdproblematiekOplossen van deze problemen ligt op ruimer dan alleen op het gebied vanonderwijs. Binnen de Early Child Development ( ECD) programma’s wordt erook aandacht gegeven aan begeleiding van ouders. Onderzocht kan wordenhoe naschoolse opvang en huiswerkbegeleiding kan worden gestructureerd.Daarnaast zal er, zoals aangegeven in districtsplan 2008, ingespeeld moetenworden op de toename van 0 – 14 jarigen. Voor 2010 zullen er meeronderwijs faciliteiten beschikbaar moeten zijn om voldoende onderwijs opverschillende niveaus te kunnen bieden..Agrarische sector is als verdienpoot van het district geïdentificeerd. Om groeivan deze sector te bewerkstelligen zullen jongeren geïnteresseerd moetenworden om een loopbaan in deze sector te kiezen, zowel in de directeagrarische sectoren, als de verwerking .Hiervoor is opleiding enaanmoedigingen nodig. Microkrediet fondsen zullen ondersteunend zijn in ditproces. Goede voorlichting over financieringsmogelijkheden blijft echternoodzakelijk. Daarnaast is ondersteuning door het creëren van eenaantrekkelijk investering- en ondernemersklimaat belangrijk. Dit zalvoornamelijk vanuit het nationale beleid moeten worden gerealiseerd.Bij veel van de genoemde tekortkomingen ontbreken de data om tekwantificeren.District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 48 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 19: Onderwijs en jeugdDoel: Jeugd van Wanica in het district houden door een goede begeleiding, scholing en werkgelegenheid. Beschermen van jongerenMaatregelen / Activiteiten Indicatoren PeriodeI2008 -2011Inventarisatie van drop-outs en werkloosheid Er is een duidelijk beeld van de omvangscholingsniveau en de mogelijkheden van XVoorlichting en begeleiding van ouders ivmopvoedingVakonderwijs en “on the job” training ophet gebied van de verdienpoten van Wanicadeze groepenAfname van geweld tegen kinderenOuders hebben kennis en vaardigheid om opgoede manier met hun kinderen om te gaanPeriodeII2012 -2017PeriodeIII2018 e.v.X X XStageplaatsen voor jongeren binnenverdienpoten X XMinisteries/InstantiesLokaal BestuurVakministeries, UNICEFjeugdparlementLokaal BestuurVakministeries, UNICEFjeugdparlementLokale ondernemersATM, Minov, NGO’sFinancieringATM, MINOVUNICEF/ MINOVATM/MINOVStructurering naschoolse opvang enhuiswerkbegeleidingBeschikbaar stellen van onderwijsfaciliteitenin relatie tot behoefteContinue dataverzameling ten behoeve vanhet voeren van goed en transparant beleid.Bevorderen van de betrokkenheid vanjongeren bij het besluitvormingsproces vanhet districtVermindering van het aantal dropouts,drugsgebruikers en verslaafden enjeugdcriminaliteitEr is naschoolse opvang enhuiswerkbegeleiding in scholen enbuurtcentra in alle ressortenEr zijn voldoende onderwijsfaciliteitenStatistieken beschikbaarVaste participatie van jeugdparlementariërsbij vergaderingen van het disitrcitsbestuuro Dropouts gereduceerd met ...%o Jeugdcriminaliteit gereduceerd met ...%o Drugsgebruik en verslaving gereduceerdmet ...%X X XLokaal BestuurVakministeriesX X XLokaal Bestuuro Vakministerieso Lokaal bestuuro Overige districtsX X X stakeholderso Vakministerieso JeugdparlementX X X o Lokaal bestuuro Overige districtsstakeholderso Vakministerieso JeugdparlementX X X o Lokaal bestuurX X X o Overige districtsstakeholdersX X X o Vakministerieso JeugdparlementMINOV/OWNationale begrotingNationale /districtsbegrotingNationale /districtsbegrotingNationale /districtsbegrotingDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 49 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaSport en recreatieSport en beweging zijn de basis van menselijke ontwikkeling. Binnen hetonderwijs is lichamelijke opvoeding een verplicht onderdeel. Over hetalgemeen wordt het belang van beweging wel ingezien.In het district worden diverse sporten beoefend en zijn er sportverenigingenaanwezig, maar gediplomeerde sportleraren en voldoende geschiktesportfaciliteiten ontbreken.Overall ontbreekt een nationaal sportbeleid, waardoor deze menselijkehulpbron niet optimaal wordt benut en daarom verloren gaat. Het Staatsoliesportfonds biedt enkele mogelijkheden, maar dit fonds zou niet de enige, maaréén van de vele beschikbare fondsen moeten zijn voor de ontwikkeling van desport in Suriname.District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 50 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 20: SportDoel: Verhogen van bijdragen van sport en recreatie aan fysieke en geestelijke vorming en welzijn van de gemeenschap van Wanica .MarowijneMaatregelen o Activiteiten Periode I2008 - 2011Capaciteitsversterking afdeling sporten jeugdzakeno Afdeling sport en jeugdzakenfunctioneert optimaalPeriode II2012 - 2017PeriodeIII2018 e.v.o Ministeries/InstantiesX o Lokaal bestuuro Vakminsteries (MINOV)oFormuleren en vaststellen Sportbeleid o Sportbeleid in uitvoering X o Lokaal bestuuro Vakminsteries (MINOV)o Overige districts stakeholdersFinancieringNationale /districtsbegrotingNationale /districtsbegrotingOpleiden sportlerareno Elke school en sportverenigingheeft de beschikking over eengediplomeerde sportleraar.X X o Lokaal bestuuro Vakminsteries (MINOV)o Overige districts stakeholdersNationale /districtsbegrotingHerintroductie gestructureerdelichamelijke opvoeding op de scholeno Lichamelijk opvoeding geherintroduceerdX o Lokaal bestuuro Vakminsteries (MINOV)o Overige districts stakeholdersNationale /districtsbegrotingOpzetten van kwalitatievesportfaciliteiteno 2 Multifunctionele sportcentragebouwd en operationeelX X X o Private sectoro Lokaal bestuuro Overige district stakeholderso Vakministeries (MINOV)Nationale /districtsbegrotingDLGP II, privatesectorDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 51 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaGezondheidszorgGezondheid vormt de kern van duurzame ontwikkeling. Zie hiervoor ook desamenhang tussen schoon drinkwater en de volksgezondheid.In het district zijn voldoende faciliteiten aanwezig.1. Vertegenwoordiging van Ministerie van volksgezondheid (RGD)2. Particuliere poliklinieken, gezondheidscentra, apotheken en opticien3. Jeugd Tand Verzorging4. SZF en particuliere verzekeringen5. Particuliere thuiszorg6. Bejaardenopvang7. Vroedvrouwen8. HIV / AIDS voorlichtingDe geconstateerde tekortkomingen zijn:1. Medicamenten niet betaalbaar en niet optimaal beschikbaar2. Onvoldoende deskundigen beschikbaar3. Slechte faciliteiten/Organisatie4. Onvoldoende aandacht voor preventie5. Ongecontroleerde consultatie tarieven6. Artsen weinig betrokken bij patiënten7. Geen overheid EHBO dienst8. Onvoldoende controle op functioneren van artsen9. Onvoldoende thuiszorg10. Geen afdeling van BOG in het districtAls gevolg van het feit dat BOG niet adequaat functioneert, vindt er geenstructurele monitoring en data verzameling plaats. Dit ook in het kader vanHIV/Aids.De moeilijke sociaal economische situatie, gebruik van chemicaliën enmilieuvervuiling, vormen bedreigingen voor de gezondheid van de bewonersvan het district. De komst van een Algemene Ziektekosten Verzekering zal debereikbaarheid voor zorg vergroten.District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 52 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 21: GezondheidszorgDoel: Het waarborgen van de beschikbaarheid, bereikbaarheid en kwaliteit van de gezondheidszorg met als doel de gehele bevolking van Wanica in eenoptimale gezondheidstoestand te houden c.q brengen.Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode 12008 - 2011Periode 22012 - 2017Periode 32018 e.v.Ministeries/instantiesContinue data verzameling ten o StatistiekenX X X o Lokaal bestuurbehoeve van het voeren van goed en beschikbaaro Overige districtstransparant beleid.stakeholdersVakministeriesFinancieringNationale /districtsbegrotingAfdeling van BOG installeren o BOG aanwezig X X X o Min VGZ Nationale begrotingVakgerichte scholing en training. o Trainingsfaciliteiteno Trainingsprogramma’so VakopleidingenXXXXXXXXXo Lokaal bestuuro Overige districtstakeholderso VGNationale /districtsbegrotingDLGP II /sectorfonds VG/externe financiersHuisvestingHet hebben van een ‘dak boven je hoofd’ is een basis behoefte. In Suriname ishet kunnen beschikken over een eigen huis op een eigen stuk grond is nietvoor iedereen weggelegd. De beschikbaarheid, procedures en politiek makenhet haast onmogelijk om op een transparante manier invulling te kunnengeven aan deze basisvoorwaarde voor economische en sociale ontwikkeling.In het district zijn voldoende inputs aanwezig om te werken aan de oplossing:1. Voldoende land beschikbaar2. Voldoende zelfbouw3. Voldoende bouwmaterialen4. Voldoende bouwvakkers5. Aanwezigheid van financieringsinstellingen6. Bouwwet is van toepassing tot op 500m van de primaire wegenDoor de volgende tekortkomingen worden de oplossingen van de problemenvertraagd:1. Geen controle op naleving van de bouwwet2. Geen ruimtelijke ordening3. Grondbeleid is centraal en niet transparant4. Hoge prijzen van technici en bouwmaterialen5. Geen huisvestingsbeleid6. Geen betrokkenheid van districts stakeholders bij het uitgifte beleid.7. Uitgifte van grond vindt centraal plaats en is niet transparant8. Internationale prijsstijgingen9. Afdeling huisvesting niet aanwezig in het districtDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 53 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaMatrix 22: HuisvestingsbevorderingDoel: het bereikbaar maken van adequate huisvesting voor alle huishoudens in het districtMaatregelen / activiteiten Indicatoren Periode12008 -2011Vaststelling:BestemmingsplanRuimtelijke orderningVan toepassing verklaring bouwwetUpgraden infrastructuurTransparant maken uitgifte beleido Uitvoerbaar en gedragenbestemmingsplan en ruimtelijkeorderingo Bouwwet is van kracht in het heledistricto Lokaal bestuur ziet toe op nalevingbouwweto Ontsluiting conformbestemmingsplan en ruimtelijkeordeningo Bouwrijpe kavels voorzien vanaansluitingsmogelijkheden t.b.v.nutsvoorzieningen beschikbaaro Uitgifte beleid conformbestemmingsplan en ruimtelijkeordeningo District betrokken bij besluitvormingover uitgiftePeriode22012 -2017Periode32018e.v.Ministeries/instantiesX o Lokaal bestuuro Vakministerieso Overige districtsstakeholdersX o Lokaal bestuuro Vakministerieso Overige districtsstakeholdersX o Lokaal bestuuro Vakministerieso Overige districtsstakeholdersX o Lokaal bestuuro Vakministerieso Overige districtsstakeholdersFinancieringNationale / districtsbegrotingDLGP II / SectorfondsHuisvestingNationale / districtsbegrotingDLGP II / SectorfondsHuisvestingNationale / districtsbegrotingDLGP II / SectorfondsHuisvestingNationale / districtsbegrotingDLGP II / SectorfondsHuisvestingFinancieringsfaciliteiten t.b.v.huizenbouwo Informatiepunt bij de diverseressortskantoren over de beschikbarefinancieringsfaciliteitenX X X o Lokaal bestuuro Vakministerieso Overige districtsstakeholderso FinancieringsinstellingenNationale / districtsbegrotingDLGP II / SectorfondsHuisvesting / Private sectorVakgerichte scholing en training. o Trainingsfaciliteiten X X X o Lokaal bestuur Nationale / districtsbegrotingDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 54 van 96

Republiek SurinameDistrict Wanicao Trainingsprogramma’so VakopleidingenXXXXXXo Overige districtstakeholderso Private sectorDLGP II / SectorfondsHuisvestingContinue data verzameling tenbehoeve van het voeren van goed entransparant beleid.o Statistieken beschikbaar X X X o Lokaal bestuuro Overige districtsstakeholderso VakministeriesNationale / districtsbegroting/ Sectorfonds HuisvestingDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 55 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaBijlagenBijlage 41:Samenstelling commissie ................................................................................................................................................................. 575749Bijlage 32: Organogram van Wanica ................................................................. Error! Bookmark not defined.Error! Bookmark not defined.50Bijlage 13: Activiteiten per beleidsdomein en begroting ............................................................................................................................. 595951Bijlage 74: Teksten ter inspiratie ........................................................................................................................................................................ 666652Bijlage 5: Opdrachten bij presentatie ............................................................................................................................................................... 707056Bijlage 26: SWOT analyses ................................................................................................................................................................................... 727258Bijlage 67: Handout presentaties ........................................................................................................................................................................ 969681District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 56 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaBijlage 1:Samenstelling commissie1 Familienaam Voornaam Werkplaats en adres2 Panka- Bijlhout Sandra Commissariaat Wanica/Tawajariweg 203 Beeldsnijder Danielle Min. Van Justitie en Politie/ Limesgracht4 Baldewsingh Nargis Min. v Financiën / Kerkplein5 Matil Roselin Hemsur NV/ Herenstraat6 Kuyper Erik Mets/ Nassylaan7 Leter Jolanda Commissariaat Wanica/Tawajariweg 208 Kiene Judith Commissariaat Wanica/Tawajariweg 209 Joemratie Reita Commissariaat Wanica/Tawajariweg 2010 Burleson Rita Min. HI11 Samson Johan AOV Fonds/Gemenelandsweg12 Fagoe13 Lalaram Rismawatie Mr. J. Lachmonstraat 81814 Rathipal Rewiedath Min. HI15 Somotaroeno Ramon Min. ROGB16 Ramsaran RR de Nieuwe Grond17 Vanejager Soerbha RR Domburg18 Vanejager Iwan Suralco/Paranam19 Martosadiman Jozef RR Nieuwe grondDistrict Strategisch Ontwikkelingsplan 2008Pagina 57 van 96

Republiek SurinameDistrict WanicaBijlage 2: Organogram van WanicaDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 58

Republiek SurinameDistrict WanicaBijlage 223WANICAActiviteiten per beleidsdomein en begrotingVerordeningenBeleidsdomein Verordening Financier Begroting in SRDDuurzaam beheer water1. Instellen Water Autoriteit Agrarisch Sector Fonds 25.000Wanica en Waterschap2. Heffingen op water gebruik envervuiling van oppervlaktewater voor districtfonds3. Heffing op winnen vanbronwaterToerisme Instellen Toerisme Autoriteit Wanica Min TCT 25.000ToerismeVerordening toerisme heffingen ook Districtbegroting10.000op boottoerisme en watersportrecreatieOndersteuning vanuit Min.R.O.Transport Verordening wegbelasting heffing Districtbegroting10.000Ondersteuning vanuit Min.R.O.Bosbouw Verordening heffing houttransport DistrictbegrotingOndersteuning vanuit Min.R.O.10.000District Strategisch Plan Wanica 2008 59

Republiek SurinameDistrict WanicaTraining/voorlichting/ CapaciteitsversterkingBeleidsdomein Training/voorlichting/ Capaciteitsversterking Financier Begroting SRDDecentralisatie en bestuur Voorlichting over decentralisatie en WRO aan alle structuren DLGP II 75.000Decentralisatie en bestuur Capaciteitsversterking van het lokale bestuur en de overige structuren DLGP II 150.000Facilitering private sector Vakgerichte trainingen en mogelijkheden voorwerken en leren Private Sector,Begroting100.000Agrarische sectorAgrarische sector en welzijnsbevorderingVoorlichting/Trainingen over:• Kredietfaciliteiten• Duurzame landbouw methoden• Loopbaan in agrarische sector• Voordelen van coöperatievormingStimuleren van zelfvoorziening op gebied van voeding• Trainingen in aanleg erfcultuur• Kookcursussen• Trainingen gezonde voedingMINOV/ATMAgrarisch sectorFonds/NGO’sNationale Begroting/NGO’sAgrarische sector Trainingen in aquacultuur 25.000Alle productiesectoren en water Vakgerichte scholing en training i.o.m de private sector. En leer en werk Betrokken100.000en energieopleidingenvakministeriesPrivate sectorHandel en industrialisatie Awareness campagnes m.b.t. de internationale handelsverdragen Begroting HI 35.000Onderwijs en jeugd Voorlichting en begeleiding van ouders ivm opvoeding Begroting50.000MINOVOnderwijs en jeugdVakonderwijs en “on the job” training op het gebied van deIdem 100.000verdienpoten van WanicaSport Opleiden sportleraren Idem 50.00050.00050.000District Strategisch Plan Wanica 2008 60

Republiek SurinameDistrict WanicaAlgemeenBurger informeren over voorgenomen beleid op de verschillendebeleidsgebieden.Voor jeugdigen aparte sessiesDistricts Begroting50.000OnderzoekBeleidsdomein Onderzoek Financier Begroting inSRDDecentralisatie en bestuurTevredenheid enquêtesDistrictbegroting25.000DLGP IIDecentralisatie en bestuurBereik en besef meten van voorlichtingscampagnes over decentralisatie Districtbegroting25.000en WRODLGPIIAgrarische sector Inventarisatie voor mogelijkheden en belangstelling voor aquacultuur als Betrokken ministeries 10.000rehabilitatie voor uitgemijnde gebiedenDuurzaam beheer waterWater inventarisatie:Nationale Begroting 50.000o Waterbeschikbaarheid in kaarto Status natte infrastructuur in kaarto Status afvalwater in kaarto (potentiële) bronnen van vervuiling geïdentificeerdo Waterbeheersingsystemen geïnventariseerdBijna alle beleidsdomeinenContinue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en District Begroting150.000transparant beleid.Betrokken MinisteriesArmoedebestrijding Inventarisatie omvang armoedeDistrict Begroting15.000Naar het stimuleren van zelfvoorziening op gebied van voeding Betrokken MinisteriesOnderwijs en jeugd Inventarisatie van drop-outs en werkloosheid District Begroting15.000Betrokken MinisteriesPrivate sector Inventariseren van actoren in de private sector District BegrotingBetrokken Ministeries eninstanties25.000District Strategisch Plan Wanica 2008 61

Republiek SurinameDistrict WanicaVoor de uitvoer en de ontwikkeling van enquêtes kan altijd samenwerking gezocht worden met binnenlandse en buitenlandseonderwijsinstellingen. Studenten kunnen zulk onderzoek als stageopdracht uitvoeren.Verschillende onderzoeken kunnen worden uitgevoerde per ressort om informatie in te winnen van key-actors. Buurt en wijk organisaties enplatforms kunnen hierbij een grote rol spelenFormuleren van beleidsplannenBeleidsdomein Formuleren van beleidsplannen in commissieverband Financier Begroting inSRDRuimtelijke Ordening en bestemmingOpstellen van een gedragen ruimtelijke ordening enDistrictsbegroting 35.000bestemmingsplanAgrarische sector Opstellen lokaal agrarisch beleidsplan Idem 15.000Toerisme Opstellen toerisme beleidsplan Wanica Idem 15.000Sport en recreatie Formuleren en vaststellen Sportbeleid Idem 15.000Communicatie ICT strategie formuleren Idem 15.000Energie Energiebeleid formuleren Idem 15.000Instelling autoriteitBeleidsdomein Instelling autoriteit Financier Begroting in SRDWater Instellen Waterschap Wanica Agrarisch Sector Fonds 25.000ToerismeInstellen Toerisme Autoriteit WanicaMin. TCT/ private sector 25.000District Strategisch Plan Wanica 2008 62

Republiek SurinameDistrict WanicaBelangrijke andere activiteiten:Beleidsdomein Activiteit Financier Begroting in SRDFacilitering private sector Maken van een brochure van de Districtsbegroting en private25.000faciliteiten die het district kanbieden aan geïnteresseerdeinvesteerderssectorInstellen van ‘one window stop’ Districtsbegroting en KKF 15.000voor ondernemersSluiten van Maatschappelijk Districtsbegroting en private10.000Agrarische Sector/ToerimeContract met ondernemersReorganisatie Markt vanDomburgUitbouwen van faciliteiten voorboottoeristen aan waterkantDomburgsectorDLGP II 280.000District Strategisch Plan Wanica 2008 63

Republiek SurinameDistrict WanicaInkomsten mogelijk uit:Activiteit Instantie die het geld int Betaler Verwachtbare jaarlijkseinkomsten in SRDInnen huurwaarde belasting Afd. Inkomsten Alle huiseigenaren in Para PMHeffingen op water gebruik envervuiling van oppervlakte waterDAAlle huishoudensOndernemersIndustriële gebruikers,Landbouwers, Ondernemers uit detoerisme en recreatiesectorHeffing op winnen van bronwater Ondernemers uit de sector PMHeffing op toerisme en recreatie Via attracties en accommodaties Alle bezoekers in het district PMen rechtstreeks van touroperatorsHeffing op wegbelasting van zwaarTransporteurs van bouwmaterialen PMtransportHeffing op houttransport Transporteurs van hout PMPMDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 64

Republiek SurinameDistrict WanicaBijlage 334: Triple P indicatorenPEOPLE PLANET PROFITSociale cohesie Milieuverontreiniging Intensiteit van de economiecontact familie & vrienden autovervuiling t.o.v. bevolking brp per werknemerrestaurantbezoek afvalkosten werkgelegenheidsfunctieactief in vereniging afvalscheiding investeringen bedrijvenéénpersoons huishoudens geluidsbelasting intensiteit bedrijventerreinenopkomst verkiezingen autovervuiling t.o.v. oppervlakte zakelijke verplaatsingenmestproductieVeiligheid & gezondheid Natuur en landschap Ondernemingsklimaatervaren gezondheid natuurlijkheid Bereikbaarheidmedische consumptie reliëf beschikbaarheid bedrijventerreinensterftecijfer historische kenmerkendheid Opleidingsniveau beroepsbevolkingzorgaanbod horizonvervuiling studenten HBO & WOwachtlijsten stedelijkheid Zelfstandigengeweldsdelicten & vernielingen bebouwd gebiedverkeersveiligheidWoonklimaat Kracht van het bedrijfslevenculturele voorzieningen Productiestructuurwinkelvoorzieningen Bedrijfsdynamiekhorecavoorzieningen Exportgerichtheidsportvoorzieningen Investeringsbereidheidscholentevredenheid woonomgeving Sociaal-economische welvaartVraagdruk woningen HuishoudeninkomenLage inkomensVoertuigen bezitWerkenden t.o.v. bevolkingWerkloosheidberoepsniveauDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 65

Republiek SurinameDistrict WanicaBijlage 446: Teksten ter inspiratieStimuleren van duurzame samenlevingenHet instituut voor locale zelfvoorziening (ILSR) is een kleine organisatie meteen opmerkelijke aanpak om duurzame gemeenschappen te promoten.Het gerenomeerde tijdschrift RAIN heeft beschreven als een organisatie die“harde nummers plakt op zachte dromen”Sinds haar oprichting heeft ILSR jaarlijks de feasibility van een toenemendaantal gemeenschappen onderzocht en daarbij een opmerkelijke hoeveelheidrijkdom gegenereerd van lokale hulpmiddelen.In hun begin jaren hebben ze zich vooral gericht op hun omgeving inWashington DC.Hun stadsbehuizing gebruikte de organisatie als werkmodel voor hun ideeën.Op de daken werden hydroponic tuinen met zonnecollectoren aangebracht. Inde kelders werd een commercieel bedrijf voor gro pesi aangelegd en eencompost toilet. De inkomsten stromen en patronen van eigenaarschap binnende gemeenschap werden bestudeerd en er werd ondersteuning verleend in deopbouw van coöperatieve bedrijven.Later werd hun focus vergroot en warden hele steden en regio’s onder de loepgenomen. Toen breidde de samenwerking zich uit tot op lokaal en antionaaloverheids niveau. Toch bleef de aandacht bij gemeenschapsprojecten,netwerking met grassroots organisaties, kleine bedrijven, boeren en lokaleoverheden.IN 1974 was het conceptueel kader van ILSR volledig nieuw. Zij waren deeersten die systematisch het concept van zelfvoorziening toepasten in urbanegebieden tot die tijd werd dit concept alleen toegepast in rurale gebieden.ILSR bood een visie van duurzame, zelfvoorzienende steden, die optimalgebruik maakten van hun locale menselijke, financiële en natuurlijkehulpbronnen. Deze visie sneed dwars door de traditionele ecologische,economische ontwikkeling en gemeenschap ontwikkeling strategieën.In 1978 en 1980 werd door middel van twee ILSR studies heel concreet hetconcept van economische “lekkages” zichtbaar gemaakt.ILSR was de eerste organisatie die de moeite nam om heel nauwkeurig destroom van energie, gerelateerd aan geld te volgen doorheen destadseconomie.In hun rapport "Planning for Energy Self-Reliance: The Case of the District ofColumbia" concludeerden ze dat van elke energy dollar 85 cent uit degemeenschap verdween. Dit was een veel groter verlies dan in welk anderhuishoud uitgavenpatroon vastgesteld kon worden.Hieruit werd de conclusie getrokken dat energiebehoud een grote rol diende tespelen in strategieën voor urbane ontwikkeling.In 1980 was ILSR de eerste die de energie behoudende potentie van zonneenergie bepaalde voor een grote stad (Baltimore) and zij waren een van deeerste groepen die formeel voor een commissie van NUTS voorzieningenverklaarden dat investeren in energiebehoud een goedkoper alternatief is daninvesteren in nieuwe energie voorzieningen.District Strategisch Plan Wanica 2008 66

Republiek SurinameDistrict WanicaILSR onderzocht ook de geldstroom van een buurtfranchise (in dit geval McDonalds). Door dit onderzoek werd duidelijk dat van de $750,000 die debuurtbewoners daar uitgaven, ongeveer 66% niet alleen uit de buurtwegvloeide, maar uit de gehele stad. Tegengesteld aan de conventioneleovertuiging dat deze ondernemingen werkplaatsen creëren werd duidelijk datelke keer dat een fast food restaurant werd geopend er banen verdwenen in degemeenschap.ILSR is er altijd van overtuigd geweest, dat juiste beleidskeuzes ervoorkunnen zorgen dat gemeenschappen veel productiever worden. Hun werk opgebied van energie en afval bewijst deze overtuiging.ILSR definieert afval niet alleen als “dingen die we niet meer gebruiken”maar ook als “hulpbronnen die we ongebruikt laten liggen”.Ten aanzien van solid waste, heft ILSR altijd naar voren gebracht dat dit eenkostbare hulpbron is, die als het word gebruikt een waardevolle hulpbronvormt voor locale economiën. Eind 70 begin 80 was ILSR de voornaamstenationale groep die locale CBO’s ondersteunde in hun strijd tegenafvalverbrandingsovens. Midden van de jaren 80 werd door de ILSRtrainingen aan lokale bevolking de bouw van 150 grootschaligeafvalverbrandings-ovens voorkomen. Door tussenkomst van ILSR werden 30voorstellen voor verbrandings-ovens van de tafel geveegd met de argumentendat verbrandingsovens duur en vervuilend zijn en dat ze deinkomensgenererende optie van recyclage onmogelijk maken.In verschillende rapporten vanaf 1986 heeft ILSR aangetoond dat recyclageen composteren de eerste optie zouden moeten zijn in omgang met solidwaste. ILSR heeft onderzoek altijd gekoppeld aan actie. Vanaf 1990 is innauwe samenwerking met een handvol steden , die overtuigd waren van denaar voorgebrachte economische strategie, een 15 tal grote lokaal beheerdebedrijven opgezet met meer dan 250 werknemers. Deze activiteiten hebbenmeer dan $20 miljoen nieuwe investeringen aangetrokken in lage inkomens enlage sociale klasse gemeenschappen binnen de steden.District Strategisch Plan Wanica 2008 67

Republiek SurinameDistrict WanicaGezonde steden -Gezonde gemeeschappenIedereen weet wat een gezonde gemeenschap is. Eens, ergens heb je ervaren wat dit betekenteengemeenschap die zorgdraagt voor zijn leden, een gemeenschap waarin we door de totaliteitmeer worden dan we als individu zijn. Maar wat zorgt ervoor dat een gemeenschap gezond is?Wil je een wereld waarin dit gerealiseerd wordt, probeer het volgende dan eens.Hoewel er in de wereld heel wat goed-bedoelende, hard-werkende mensen zijn, zie je dat chaos,honger, oorlog en criminaliteit toenemen. Misschien wil je een bijdrage leveren om dit teveranderen. Misschien wil je iets doen dat een verschil maakt, maar het lijkt alsof niets helpt.Hier is iets wat bewezen heeft wel te werken. Het begint op de plaats waar jij woont.Op honderden plaatsen hebben onze teams aan mensen gevraagd: “Wat moet er gebeuren omdeze plaats gezonder te maken?” De antwoorden zijn verbazend en krachtig en verschillendvoor elke gemeenschap. De antwoorden hebben betrekking op van alles van vervoer, werk,huisvesting tot sex - en de antwoorden zijn altijd zeer accuraat.Het gevoel van welbevinden en gezondheid van mensen is van heel wat zaken afhankelijk.Goede voeding, schoon drinkwater, goede contacten met buren en familie, onderwijs,bevredigend en zinvol werk, etc.Gezondheidszorg en medicijnen zijn zelden boven aan de lijst van de mensen. Geschooldemedici, juiste medicijnen en machines dragen bij tot gezondheid, maar ze zijn niet genoeg.Zaken die bijdragen aan gezondheid, zoals openbare veiligheid, welvaart, en gezonde familiesblijken ook bij te dragen aan de opbouw van gemeenschappen. Dit zijn taken van het systeemdie alle energie en creativiteit vragen van allen die iets kunnen bijdragen binnen degemeenschap.In het midden van de 80er jaren is Trevor Hancock geïnspireerd door de artikelen van LenDuhlI, begonnen om "Healthy Toronto 2000" te organiseren. Deze inspanning inspireerdeIlona Kickbush van de WHO en andere internationale organisaties om beginnend bij 34Europese steden het idee wereldwijd te verspreiden.Over de hele wereld heeft de WHO seminars en workshops georganiseerd om steden te helpenom met de eerste stappen naar het creëren van een beeld over hun eigen toekomst. Honderdensteden hebben de “vision workshop” gevolgd om te leren hoe het proces gestart kan worden.De methode is zeer eenvoudig. De bewoners van een stad vragen buitenstaanders voor hulp. Ineen of meerdere conferenties worden door het lokale comité en hun aangestelde ondersteuners,alle mensen uit de gemeenschap bij elkaar gebracht die een verschil kunnen maken voor degemeenschap, zoals media, politici, voorzitters van vakbonden, schoolhoofden, mensen uitzakenleven en producenten etc. Aan al deze mensen wordt gevraagd: “Wat moet er gebeurenom van jullie woonplaats een gezondere plaats te maken?” De antwoorden kunnen gericht zijnop, werkgelegenheid, huisvesting, milieu, misdaad, schoon drinkwater, beter eten, of zelfstransport. De consensus is over het algemeen bijzonder sterk.Zodra er overeenstemming is over wat er zou moeten veranderen, helpen de organisatoren deaanwezigen om te ontdekken wat zij kunnen doen om deze veranderingen te weeg te brengenen hoe ze dit kunnen doen door samen te werken. De resultaten zijn over het algemeenindrukwekkend en hartverwarmend.District Strategisch Plan Wanica 2008 68

Republiek SurinameDistrict WanicaBiodiversiteitsverdragUit Wikipedia, de vrije encyclopedieGa naar: navigatie, zoekenIn 1992 heeft Nederland, samen met 186 andere landen inclusief de EU, het Biodiversiteitsverdrag van Rio de Janeiro ( Het Verdrag inzake BiologischeDiversiteit) ondertekend. De VS heeft het verdrag echter nog niet ondertekend. Het verdrag kon vanaf 5 juni 1992 worden ondertekend en is in werking getreden op29 december 1993.Het verdrag is tot stand gekomen op de Conferentie van de Verenigde Naties over Milieu en Ontwikkeling, die plaats had in Rio de Janeiro van 3 tot 14 juni 1992.De landen verplichten zich de biodiversiteit zowel in hun eigen land te beschermen als ook geëigende maatregelen te nemen ter ondersteuning van de beschermingvan de biodiversiteit in de ontwikkelingslanden. Het verdrag onderstreept dat landen soevereine rechten hebben op hun genetische bronnen. Zonder toestemmingvan een land kunnen niet zomaar zaden en planten uit het betreffende land worden meegenomen.Belangrijke onderwerpen van het Biodiversiteitsverdrag zijn:• Identificeren en bewaking van de biodiversiteit• Bescherming van de biodiversiteit in de natuurlijke omgeving (in situ), zowel binnen als tussen soorten als ook in ecosystemen en buiten denatuurlijke omgeving (ex situ) zoals het bewaren van zaad in genenbanken• Onderzoek, opleiding en Public relations• Regeling van de toegang en het gebruik van genetische bronnen• Technologieoverdracht, wetenschappelijke samenwerking en informatie-uitwisseling• Bij het toepassen van de genenbronnen in de plantenveredeling en biotechnologie het regelen van een redelijke verdeling van het gebruik en devoordelen.• Bij de financiering van de toepassing van het Biodiversiteitsverdrag hebben de ontwikkelde landen een speciale verantwoordelijkheid.• Het nationaal rapporteren van de inspanningen van het toepassen van de in het verdrag gemaakte afspraken.Sinds Rio is het denken over natuurbeheer in brede kring veranderd en is er ook een duidelijk toenemende belangstelling voor autochtone bomen en struiken.District Strategisch Plan Wanica 2008 69

Republiek SurinameDistrict WanicaBijlage 557: Opdrachten bij presentatieOpdracht 1: Formuleer de ecologische begrenzing voor de ontwikkeling van het district1. Omschrijf de elementaire voorwaarden voor leefbaarheid van jouw omgeving.(bedreigingen en beschermende maatregelen)2. Maak een lijst van het gebruik van de vijf soorten hulpbronnen.(welke wijze van gebruik is wenselijk voor elke groep, hoe kan dat in de praktijk?)3. Geef maatstaven en indicatoren voor het begrenzen van de ecologische voetafdruk in jouw omgeving.Opdracht 2: Noem culturele kenmerken van de bewoners van dit district, die gericht zijn op duurzaam onderhoud van denatuurlijke omgeving1. Wat zijn zaken die beschermd moeten worden om “Herkenbaar te blijven als groep? (uitwerken met betrekking tot jouw leefgroep). Welke bedreigingen zijner? Hoe moet er hiermee worden omgegaan?2. Welke cultuuruitingen zijn activerend voor de duurzame ontwikkeling van jouw district?3. Welke cultuuruitingen zijn remmend voor de duurzame ontwikkeling van jouw district?Opdracht 3: Omschrijf de mechanismen voor welvaartsspreiding in het district / jouw groep1. Noem structuren voor participatie die al aanwezig zijn in het district.2. Hoe ondersteunen deze structuren duurzame ontwikkeling?3. Noem structuren voor samenwerking die al aanwezig zijn in het district.4. Hoe ondersteunen deze structuren duurzame ontwikkeling?5. Welke vormen van spontane en geïnstitutionaliseerde zorg zijn aanwezig in het district?6. Welke mechanismen / structuren kunnen nog worden toegevoegd om duurzaamheid te garanderen?7. Aan welke voorwaarden moeten deze structuren voldoen om ondersteunend te zijn?8. Hoe moet de sociale structuur worden beschermd tegen afbrokkeling?District Strategisch Plan Wanica 2008 70

Republiek SurinameDistrict WanicaOpdracht 4: Voorwaarden voor economische bedrijvigheid het district1. Welke sectoren ondersteunen onze primaire behoeften?2. Hoe kan dit verder worden uitgebouwd?3. Welke economische activiteiten in het district ondermijnen duurzaamheid?4. Aan welke voorwaarden moeten activiteiten beantwoorden om het lokale contract te ondersteunen?5. Geef richtlijnen aan voor investeerders.Opdracht 5: Politieke ordening en facilitering1. Welke bevoegdheden zouden nog wenselijk zijn op lokaal niveau?2. Hoe kunnen structuren de gekozen ontwikkeling waarborgen?3. Hoe ondersteunen de structuren elkaar?4. Welke terugkoppelingsmechanismen zijn ingebouwd of moeten ingebouwd worden om te blijven evalueren of de gekozen weg wordt gevolgd?District Strategisch Plan Wanica 2008 71

Republiek SurinameDistrict WanicaBijlage 668: SWOT analyses1. DECENTRALISATIE OPENBAAR BESTUURDoel: delegeren van institutionele en financiële bevoegdheden v.d. centrale overheid naar de overheid in de districten.STERKE PUNTEN:1. Locale overheid aanwezig2. Decentralisatie van bestuur3. Wet Regionale Organen4. Bevolkingsparticipatie o.a. hoorzittingen5. DR organiseert overleg met RR6. Districts financiën en Planningsunit is geïnstalleerd7. inrichtingsplan DistrictsinkomstenBEDREIGINGEN:1. Politiek (wat precies ?)2. Vanuit Centrale Overheid wordt er geen haast gemaakt met delegeren vantaken naar lokale overheid3. Passieve lokale overheid4. Passieve lokale bevolking5. passieve politieke structurenZWAKKE PUNTEN:1. DB niet adequaat bemenst2. Niet adequaat functioneren van de bestuursressorten3. Nog geen optimale verdiencapaciteit van het district voor hetdistrictsfonds4. Gebrek aan deskundigheid5. Nog geen optimale participatie van de burgers6. Ressort raden functioneren nog niet optimaal en zijn niet optimaalgefaciliteerd7. Ontbreken van inkomsten en planningsbeleid8. Niet invullen van de inkomsten – en planningstak binnen DFP unit9. Overige administratieve processen commissariaat verouderd enomslachtig10. Afdeling districtsinkomsten is nog niet operationeelKANSEN:1. Aanpassing wet WRO2. Implementeren van de nieuwe WRO3. Mogelijkheid om districtsverordeningen af te kondigenDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 72

Republiek SurinameDistrict Wanica2. REGIONALE ONTWIKKELINGDoel: het tot stand brengen en onderhouden van adequate voorzieningen voor groei en duurzame ontwikkeling van de verschillende regio’’s en distrikten van hetland. Dit door zich hoofdzakelijk te richten op 4 aandachtsgebieden , te weten : het wettelijk kader, urbanisatie, werkgelegenheidscreatie en armoedebestrijding.STERKE PUNTEN:1. Decentralisatie hierdoor versterking van regionale organen2. Meer wettelijke bevoegdheden om taken uit te voerenBEDREIGINGEN:1. Politiek patronage systeem2. zich niet bewust van eigen mogelijkheden3. geen optimale samenwerking met regionale organenZWAKKE PUNTEN:1. Toename van armoede2. Verandering in grondbestemming als gevolg van bevolkingstoename3. onvoldoende stimulering van lokale ondernemers (o.a. grote bureaucratiebij aanvragen van vergunningen, financieringsmogelijkheden, grond enz)4. Onvoldoende werkgelegenheid in het district5. Onvoldoende stimulering van zelfvoorziening houdt armoede in stand6. Gebrek aan voorlichting mbt particulier initiatiefKANSEN:1. PPP (public - private partnerships)2. Bevolking Participatie CommissieDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 73

Republiek SurinameDistrict Wanica3. VEILIGHEID EN LEEFBAARHEIDDoel: Garanderen van veiligheid en leefbaarheid in het districtSterk1. Politieposten in alle ressorten2. Brandweer in lelydorp3. Particuliere EHBO aanwezig4. Verkeersunit van politie in Lelydorp5. Verstandhouding tussen bewoners is goed6. Vuilstortplaats is aanwezig7. Aanwezigheid van winkels en markten8. Openbaar vervoer naar de stad is goed9. De meeste voorzieningen zijn aanwezig in het districtZwak1. Spreiding van brandweer onvoldoende2. Bemensing van politie onvoldoende3. Onvoldoende vervoer voor de politie4. Onvoldoende fiets en voetpaden5. Veiligheids gevoel is wisselend6. Drugsgebruik en criminaliteit is aanwezig7. Er is een gevoel dat harde criminaliteit toeneemt8. Geasfalteerde wegen worden als racebaan gebruiktBedreiging? why blanco ?Kans1. Regionalisatie van diensten zoals brandweer politie gezondheidszorgbureau voor burgerzaken enz.2. Asfaltering van wegenDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 74

Republiek SurinameDistrict Wanica4. JEUGDDoel: maximale ontplooiing van de maatschappelijke positie van de jeugd en creatie van maximale ontwikkelingsmogelijkheden en kansen ten behoeve vande jeugd..STERKE PUNTEN:1. Leerplicht2. jeugdvertegenwoordiging in NJP3. onderwijsfaciliteiten (formeel en informeel) zijn aanwezig4. veel jeugdigen in het district5. NGO’sBEDREIGINGEN:1. Sociaal-economische toestand2. Brain-drain3. Sex toerisme4. Criminaliteit5. Negatieve invloed van ongecontroleerde en ongecensureerde media6. drugsgebruikZWAKKE PUNTEN:1. Geen controle op uitvoering leerplicht2. Bovengrens voor leerplicht is te laag, ondergrens voor leerplicht is tehoog3. Misbruik van de jeugdigen o.m. door gebrek aan kinderbescherming4. Onvoldoende werkgelegenheid5. Gebroken gezinnen6. Onvoldoende betrokkenheid van ouders bij onderwijs7. Geen duidelijk jeugdbeleid8. Geen begeleiding (naschoolse en andere opvang)9. Te grote klassen10. Geen optimale recreatie en sportmogelijkheden11. Onvoldoende geschikt schooltransport12. Drop Outs13. Tienerzwangerschappen14. Ontbreken van data mbt jeugdproblematiek15. Onvoldoende beroepsgericht onderwijsKANSEN:1. Nieuwe onderwijssysteem brengt leerplicht leeftijd omhoog2. betrokkenheid van jeugd bij activiteiten3. Investeringen en fondsen t.b.v. jeugdopvang , scholing en begeleidingalsmede voorlichting.4. Vestiging van handelsondernemingenECD (Early Child Development programma’s)District Strategisch Plan Wanica 2008 75

Republiek SurinameDistrict WanicaDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 76

Republiek SurinameDistrict Wanica5. ENERGIE VOORZIENINGDoel: Adequate energievoorziening voor duurzame sociaal-economisch ontwikkeling voor het district in 2010STERKE PUNTEN:1. Er is voldoende energie beschikbaar voor gezinnen2. Grote delen van het district zijn voorzien van elektriciteitBEDREIGINGEN:1. prijsstijging van grondstoffen en machines (wereldeconomie)2. Natuurinvloeden (waterstand in het meer)3. Onderhoud van het elektriciteit en distributie netZWAKKE PUNTEN:1. Niet betaalbaar2. Energiebeleid nog niet gedecentraliseerd3. Er is onvoldoende energie voor industrie doeleindenKANSEN:1. Staatsolie2. Zonne-energie en andere alternatieve energie bronnen3. Financieringsmogelijkheden voor aansluiting op het elektriciteitsnetDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 77

Republiek SurinameDistrict Wanica6. WATER VOORZIENINGDoel: het streven naar een adequate water voorziening voor de bevolking van het district in 2010STERKE PUNTEN:1. Water (bron) aanwezig2. Financiële middelen3. Bronwater aanwezig en export mogelijkhedenBEDREIGINGEN:1. Verstedelijking2. Verzilting (instroom van zout water3. Vervuiling door multinationals en landbouwactiviteiten4. Monopoliepositie van SWM kan leiden tot mismanagementZWAKKE PUNTEN:1. Nog niet iedereen in het district beschikt over schoon drinkwater2. Het doorsnijden van leidingen door onbevoegden3. Controle op naleving van regelgeving4. Aansluitingen bij verschillende autoriteiten5. Geen decentralisatie van watervoorzieningKANSEN:1. Daadkracht2. Samenwerking met de multinationals3. SWM wordt enige voorziener, garantie van watervoorziening voor elkeburger in het district WanicaDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 78

Republiek SurinameDistrict Wanica7. HUISVESTINGSBEVORDERINGDoel: het bereikbaar maken van adequate huisvesting voor alle huishoudens in het districtSTERKE PUNTEN:1. Know-how aanwezig2. Bouwmaterialen bedrijven aanwezig3. Bankinstellingen in het district4. Grond beschikbaarBEDREIGINGEN:1. Politiek beleid, onzekerheid over grondbeschikkingen2. private ondernemers die grote lappen grond krijgen voor het opzetten vandure woningen3. Internationaal verhoging van prijzen van o.m. brandstof enbouwmaterialenZWAKKE PUNTEN:1. Geen goede regelgeving2. Geen ruimtelijke ordening3. Grondbeleid is centralistisch en niet transparant4. Hoge prijzen van technici en bouwmaterialenKANSEN:1. Low Income Shelter Program (LISP en LMISP)2. Leningen en hypothekenDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 79

Republiek SurinameDistrict Wanica8. FACILITERING PRIVATE SECTORDoel: institutionalisering van het partnerschap met de private sector om een zodanig kader te scheppen waarbinnen activiteiten in de private sectorzullen toenemen en uiteindelijk bijdragen tot de creatie van extra arbeidsplaatsen en daarmede aan de armoedevermindering in het district.STERKE PUNTEN:1. Er zijn klleine particuliere bedrijven aanwezig (tuinbouw, toerisme,recreatie, bouw en constructie, transport, huisnijverheid)2. Er is ondernemerspotentieel3. Bevolkingsomvang4. Bankinstellingen aanwezig5. Coöperaties aanwezig6. Redelijke infrastructuur7. Grote delen van het district beschikken over nutsvoorzieningen8. BIC is aanwezigBEDREIGINGEN:1. Sterke afhankelijkheid van de centrale overheid (vergunningen,belastingen, controle etc)2. Trage besluitvorming vanuit de centrale overheid3. Deals met multinationals die niet gericht zijn op duurzaamheid4. Multinationals vertrekken uit het district5. Globalisatie zonder ondersteuning en facilitering van lokaleondernemers ter handhaving van hun marktaandeel op de lokalemarkt en ter versterking van hun concurrentievermogen op deexport markt.6. Kopiëren van standaarden uit buitenlandZWAKKE PUNTEN:1. Slechte organisatie van de sectoren2. Geen gericht beleid naar ontwikkeling van de sectoren3. Onvoldoende nutsvoorzieningen4. Gebrek aan informatie over financieringsmogelijkheden5. Geen ruimtelijke ordening en bestemmingsplannen6. Onvoldoende welvaartspreiding vanuit activiteiten die er al zijn7. Informatie is vaak te technisch voor grote publiek8. Lokaal bestuur heeft onvoldoende overzicht van de actoren in de privatesector9. Er is geen duidelijk faciliteitenpakket voor investeerders geformuleerdKANSEN:1. Caricom2. Instelling van fondsen ( microkredieten, Agrarisch kredietfonds)3. Bureau of standards4. PPP (private public partnerschips)District Strategisch Plan Wanica 2008 80

Republiek SurinameDistrict Wanica9. BOUW EN CONSTRUKTIEDoel: het optimaliseren van de controle op de bouwsector en van de daaraan gerelateerde dienstverlening, ten einde een goed en gezond leefmilieu te creëren waarbijeen kwalitatief hoge woonkwaliteit en hoog woongenot primair staan.STERKE PUNTEN:1. Er is een bouwwet (afgifte bouwvergunningen)BEDREIGINGEN:1. Afhankelijkheid van politiekZWAKKE PUNTEN:1. Slechte controle op bouwwerkzaamheden2. Gevaar voor corruptie bij de afgifte van bouwvergunningen3. Geen bestemmings-en grondbenuttingsplannenKANSEN:1. Nieuwe bouwwet2. NGO’s die naleving van bouwwet controlerenDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 81

Republiek SurinameDistrict Wanica10. HANDEL EN INDUSTRIALISATIEDoel: Versterking van de toename van het aantal kleine- en middelgrote ondernemingen en stimulering van bedrijven die minder prijsgevoelig en diemeer unieke producten voortbrengen , die beter kunnen concurreren op de internationale markt..STERKE PUNTEN:1. Productie is niet homogeen (er bestaat verscheidenheid)2. Genoeg potentiële arbeidskrachten3. Awareness rond belang van ondernemingschap wordt gepromoot4. Stimulering van mogelijkheden voor export naar Caricom5. Er is al export vanuit Wanica (bloemen, vlinders, groenten)6. Trainingen aan kleine ondernemers7. Er is een database van ondernemers in het district8. District betrokken bij verlening van vergunningenBEDREIGINGEN:1. Prijzen op internationale markt2. Impact van door Suriname ondertekende Verdragen mbthandelsblokken, CSME en EPA-Agreement3. Oneerlijke concurrentie4. Globalisatie zonder bescherming van lokale producenten5. Geen weerbaarheid tegen globalisatieZWAKKE PUNTEN:1. Beperkte exportmogelijkheden (info)2. Ordening van de handel (sorteren van de goederen)3. Geen districtsinkomsten mijnbouw (zand en water)4. gebrek aan transparantie van beleid5. Vergunningverstrekking omslachtig en tijdrovend6. Slecht prijsbeleid (eenduidigheid)7. Geen exportcoöperatie aanwezig8. Geen opkoopbureauKANSEN:1. Exportmogelijkheden2. werkgelegenheid3. Wereldhandelsverdragen4. Export van unieke Surinaamse productenDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 82

Republiek SurinameDistrict Wanica11. COMMUNICATIEDoel: het streven om het district te ondersteunen in zijn transformatie naar een kenniseconomie en het district te voorzien van adequate en kwalitatieve hoge ICTinfrastructuurSTERKE PUNTEN:1. Aanwezigheid van fysieke infrastructuur2. Aanwezigheid van HR’s3. BIC met benodigde faciliteiten4. Netwerken opbouw5. Cybercafé’s aanwezigBEDREIGINGEN:6. Negatieve beïnvloeding van cultuur door aangeboden media producten7. Internet (geen controle)8. Manipulatie9. Verkeerde informatie10. Negatievestraling van de masten en mobiele telefoons en andereapparatuur voor volksgezondheidZWAKKE PUNTEN:1. HR moet aangeboord worden2. Communicatie stoornissen3. Bestemmingsplannen voor plaatsing van masten afwezig4. Computer onderwijs is niet aanwezigKANSEN:6. Satelliet communicatie7. Regionale communicatie (radio, televisie)8. Bureau of Standards9. Kennis verruiming10. Snelle informatiestroom11. Goed, transparant bestuur12. grote betrokkenheid van actoren13. Distance learningDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 83

Republiek SurinameDistrict Wanica12. SPORTDoel: verhogen van bijdragen van sport aan fysieke en geestelijke vorming en welzijn van de bevolking van WanicaSTERKE PUNTEN:1. Lichamelijke opvoeding op school2. Bewustzijn over belang van sport voor gezondheid3. Sportverenigingen aanwezig4. Beschikbaarheid van grond5. Veel jeugdBEDREIGINGEN:1. Ontsporen van de jeugd en volwassenen2. Gezondheidsproblemen op latere leeftijdZWAKKE PUNTEN:1. Te weinig docenten lichamelijke opvoeding2. Te weinig sportfaciliteiten , zowel binnen- als buitenschoolverband.3. Sport verenigingen vooral op volwassenen gericht4. Grote afstanden in het district5. Weinig vrijwilligers6. Geen jeugdbeleid7. Slecht onderhoud van de bestaande faciliteiten8. Geen stimulering voor professionele sportbeoefening9. Er is geen financiële stimulering van rolmodellenKANSEN:1. Investeringen (fondsen zoals van Staatsolie)District Strategisch Plan Wanica 2008 84

Republiek SurinameDistrict Wanica13 GENDER:Gelijke rechten en gelijkwaardige plaats voor vrouwen en mannen in het districtSTERKE PUNTEN:1. Er zijn organisaties die genderbeleid ondersteunen2. Basic Life Skills op de scholenBEDREIGINGEN:1. Negatieve beïnvloeding vanuit niet -Surinaamse culturenZWAKKE PUNTEN:1. Te grote aandacht voor vrouwen, jongens worden niet meer gestimuleerdom opleiding af te maken (relatief veel dropouts t.o.v. meisjes2. Geen gender bureau in WanicaKANSEN:1. Trainingen van stichting stop huiselijk geweldDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 85

Republiek SurinameDistrict Wanica14. AGRARISCHE PRODUCTIE EN AGRO-INDUSTRIEDoel: Het garanderen van de lokale en het bijdragen tot de nationale voedselzekerheid en veiligheid en wel zodanig dat deze niet importafhankelijk zijnSTERKE PUNTEN:1. Human Resources (praktische know how)2. Voldoende vruchtbare grond3. Diversificatie4. Landbouw coöperaties5. Markten6. Er zijn pluimveebedrijven in het district7. Er is een moderne kippenslachterijBEDREIGINGEN:1. Verslechterde sociaal economische situatie2. Import van melkpoeder (veeteelt en volksgezondheid)3. Vuilverwerkingsysteem4. Ongecontroleerd voedsel gerelateerde importenZWAKKE PUNTEN:1. Ondeskundig gebruik van chemicaliën (bestrijdingsmiddelen,kunstmest etc.)2. Ondeskundig gebruik van grond3. Geen agrarisch beleid op districtsniveau4. Grote Importcomponent5. Geen ruimtelijke ordening6. Geen goede verwerkings – en opslagfaciliteiten7. Grote arbeidsmigratie8. Beperkte export faciliteiten9. Verkavelingvergunningen voor de conversie van landbouwgronden inwoningbouwpercelen10. Geen agrarisch onderwijsKANSEN:1. Oriëntatie op zelfvoorziening2. Optimaal samengaan van alle agrarische sectoren3. Internationale toename van de vraag naar bio produkten4. Bureau of StandardsDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 86

Republiek SurinameDistrict Wanica15: BOSBOUW EN HOUTVERWERKINGDoel: Het verhogen van de bijdrage van de bossen aan de lokale en de nationale economie en het welzijn van huidige en toekomstige generaties met inachtnemingvan het behoud van de biodiversiteitSTERKE PUNTEN:1. Selecte houtkap in Santigron. HKV door het dorp, inkomsten komen toeaan het dorp.2. Werkgelegenheid plaatselijke bevolking3. oogsten en verwerking van bosproducten (podosiri, medicinale kruidenetc.)BEDREIGINGEN:1. Niet naleving van regelgevingZWAKKE PUNTEN:1. Geen verwerking van houtzaagsel2. Vernietiging infrastructuur a.g.v. zwaar transport3. Gebrek aan ruimtelijke ordening (houtverwerkingsbedrijven inwoongebieden)4. Grondrechtenkwestie nog niet geregeld5. Ongecontroleerde uitgave van concessierechtenKANSEN:1. WRO (verordening heffingen)2. Andere manieren van transport (over water i.p.v. over de weg)3. concessierechten (retributie)4. HerbeplantingDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 87

Republiek SurinameDistrict Wanica16 TOERISMEDoel: het inzetten van het eigen erfgoed, creativiteit en fysieke omstandigheden teneinde de bijdrage van de toerisme sector aan de lokale en nationale economie teverhogenSTERKE PUNTEN:1. NGO2. Toeristische attracties aanwezig3. Toenemende aandacht4. Toename werkgelegenheid5. Recreatie oord te Santigron aaan de SaramaccarivierZWAKKE PUNTEN:1. nog geen inkomsten in het districtsfonds uit deze sector2. geen toerisme beleid (geen toerisme autoriteit in Wanica)3. geen vergunningsvoorwaarden4. geen bundeling van organisaties5. Geen adequate data beschikbaar6. Milieu vervuiling en vernietigingBEDREIGINGEN:1. Massa toerisme2. Milieuvervuiling3. KlimaatsveranderingKANSEN:1. Donormiddelen2. Trainingen3. Toerisme wet is in de maak4. actiever worden van private sector5. Toerist tax (districtsverordening)District Strategisch Plan Wanica 2008 88

Republiek SurinameDistrict Wanica17. GRONDBELEIDDoelbeleid: Het scheppen van condities om de natuurlijke hulpbron grond efficiënt en effectief in te zetten als basis voor duurzame economische en socialeontwikkeling als mede ten behoeve van milieubeschermingSTERKE PUNTEN:1. Er is een wet op uitgifte van gronden2. regelgeving3. District is gecertificeerdBEDREIGINGEN:1. .Gebrek aan inzicht op nadelige invloeden voor mens en natuur2. Ontwrichten van de structuur van het grondgebied3. PolitiekZWAKKE PUNTEN:1. Geen naleving van de wet2. Geen bijstelling /aanpassing3. Op lokaal niveau geen invloed4. Slechte infrastructuur5. Onduidelijkheid m.b.t. adviezen6. Geen afdeling van ROGB in het district7. Geen beleid op gebied van ruimtelijke ordening en bestemming8. Geen transparantie in toekenning van grondenKANSEN:1. vergunningenbeleid2. GLIS3. Decentralisatie (WRO)District Strategisch Plan Wanica 2008 89

Republiek SurinameDistrict Wanica18 ONDERWIJSDoel: In 2015 moeten alle kinderen, jongens en meisjes, toegang hebben tot kwalitatief hoogstaand onderwijs, zal het onderwijs- en opleidingstelsel in staat zijn zichgemakkelijk aan te passen aan de veranderende wereld van arbeid, en zal levenslang leren worden bevorderdSTERKE PUNTEN:1. Lager, middelbaar en voortgezet en bijzonder onderwijs is in het districtaanwezig2. Toename van jeugdigen3. Leerplicht4. Onderwijs in het district is toegankelijk voor een ieder5. Inspecteur van onderwijs in het districtBEDREIGINGEN:1. Ongecensureerde media/ Negatieve impact van de media2. Sociaal-economische situatie van het land3. Minov curriculum niet afgestemd op ontwikkelingsbehoeften4. Grote bureaucratie bij toewijzen van studiebeurzenZWAKKE PUNTEN:1. Te weinig beroepsgericht onderwijs in het district2. Geen gericht beleid voor begeleiding van drop-outs3. Geen afdeling van de universiteit in Wanica4. Zwakke sociaal –economische toestand van ouders5. slechte huisvesting6. transport niet adequaat7. gebrek aan motivatie bij onderwijzend personeel8. Infrastructuur9. Toename van onderwijsfaciliteiten houdt geen gelijke tred met toenamevan leerplichtigen10. Onderwijs niet afgestemd op behoeften van het district11. Huiselijk geweld12. Drugs en alcohol gerelateerde misdrijven13. Criminaliteit14. Onstabiele gezinssituatiesKANSEN:1. Nationaal jeugd parlement2. Buitenlandse studiebeurzen3. Buitenlandse fondsen voor onderwijs projecten4. MDG (grote belangstelling kinderen en onderwijs)District Strategisch Plan Wanica 2008 90

Republiek SurinameDistrict Wanica20. ARMOEDEBESTRIJDINGDoel: Vermindering van armoede met 4,4% per jaar en met 22% cummulatiefin 2010, in lijn met de MDG voor armoedebestrijding ( het aantal mensen dat inarmoede leeft moet in 2015 ten minste tot de helft zijn teruggebracht ten opzichte van 1990STERKE PUNTEN:1. Kleine bevolkingsdichtheid2. Voldoende hulpbronnen3. Onderwijs is toegankelijk voor iedereen4. Sociale voorzieningen (AOV, on-en minvermogen kaartBEDREIGINGEN:1. Bureaucratie2. Gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel op verschillende instanties3. Angst voor verandering4. Geen eigen definitie van armoedeZWAKKE PUNTEN:1. Negatieve invloed vanwege politieke bemoeienis2. Geen gemotiveerde burgers3. Geen transparantie van beleid4. Geen ombudsman (schuldsanering en begeleiding)5. Geen adequate data beschikbaar6. Geen stimulering van ondernemerschap7. Misbruik van on- en minvermogenkaart)KANSEN:1. Sterkere etrokkenheid van de burgers m.b.t. veranderingen t.b.v. eigenwoon- en leefomgeving2. Bewustwording van de burgers m.b.t. hun eigen potenties3. NGO’sDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 91

Republiek SurinameDistrict Wanica21: CULTUURDoel: Vergroten van de mogelijkheden van alle burgers om vrijelijk deel te nemen aan het cultureel leven van WanicaSTERKE PUNTEN:1. Grote culturele tolerantie, acceptatie, uitwisseling en participatie2. op pedagogische instituten zijn leerlingen verplicht een van de gangbareSurinaamse talen te leren3. Grote verscheidenheid en eenheid4. Rijk historisch en cultureel erfgoed5. Rijk gevarieerde keuken6. Vrije beleving van cultuur7. In Santigron oorspronkelijke cultuur nog aanwezigBEDREIGINGEN:1. Massa toerisme2. Massa communicatie3. MediaZWAKKE PUNTEN:1.Ethnisch gerichte politiek2.Onvoldoende waardering voor eigen cultuur3.Verwatering en afbrokkelingKANSEN:1. Toerisme2. Media op het gebied van voorlichting en informatieDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 92

Republiek SurinameDistrict Wanica22. GEZONDHEIDSZORGDoel: Het waarborgen van de beschikbaarheid, bereikbaarheid en kwaliteit van een goede gezondheidszorg met als doel de bevolking van Wanica in een optimalegezondheidstoestand te houden c.q. brengenSTERKE PUNTEN:1. Poliklinieken en particuliere gezondheidscentra, apotheken en opticien2. Vertegenwoordiging van Ministerie van volksgezondheid (RGD)3. Jeugd Tand verzorging4. SZF en particuliere verzekeringen5. Goede nazorgBEDREIGINGEN:1. Toerisme2. Mijnbouw3. Chemicaliën4. Milieuvervuiling (transport)5. slechte infrastructuur6. Afhankelijkheid van de politiekZWAKKE PUNTEN:1. Medicamenten niet betaalbaar en niet in voldoende mate beschikbaar2. Beschikbaarheid van deskundigen onvoldoende3. Slechte faciliteiten/Organisatie4. Weinig aandacht voor medische preventie5. Ongecontroleerde consultatie tarieven6. Artsen weinig betrokken bij patiënten7. Geen overheid EHBO8. Onvoldoende controle op functioneren van artsen9. Onvoldoende thuiszorgKANSEN:1. Er komt een Algemene Ziektezorg Verzekering2. EHBO trainingen3. Medisch tuchtcollegeDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 93

Republiek SurinameDistrict Wanica24 TRANSPORTSECTORDoel: het totstandbrenging van ordening en verbetering van het verkeer en transportwezenSTERKE PUNTEN:1. Wet en regelgeving op gebied van transport dat op bepaalde wegen magkomen is aanwezig2. Voldoende openbaar vervoer in bepaalde gebieden3. Kantoor van TCT in het district4. Afdeling verkeerBEDREIGINGEN:1. Importbeleid vergunningen worden verstrekt zonder rekening te houdenmet gewicht van het transportmiddel dat toegestaan is op onze wegen2. Bij planning van wegen geen voet- en fietspaden (door te weinigoverleg tussen stakeholders)ZWAKKE PUNTEN:1. Geen toezicht op naleving van regelgeving2. Geen samenwerking tussen diverse instanties3. Geen wegenautoriteit in Wanica4. Geen structuur in het openbaar vervoer en geen interdistrict verbindingen5. Onvoldoende tonnage borden6. Vandalisme van straat en verkeersmeubilair7. Te lange procedures voor plaatsen van borden (ministeriele beschikking)8. Geen aparte banen voor zwaar transport9. Verkavelingsvergunningen voor de conversie vanlandbouwgronden in woningbouwpercelen zonder eisen voor goedeinfrastructuurKANSEN:1. Verkeerswet2. WRO3. Connexion4. Ordening en controle (beleid Ministerie van Justitie en Politie)5. Nationaal Vervoer Bedrijf decentraliseren naar de districtenDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 94

Republiek SurinameDistrict Wanica25 INFRASTURCTUURDoel: Het ontwikkelen en onderhouden van een doelmatige en veilige infrastructuurSTERKE PUNTEN:1. Er zijn instanties die deze kunnen ontwikkelen en instandhouden2. Capaciteit opbouw van Civiel Technische Afdeling van het districtBEDREIGINGEN:1. Concentratie en besluitvorming op centraal niveau2. gebrek aan ruimtelijke ordening3. gebrek aan DSOP4. Seizoengebonden nog veel slechte wegenZWAKKE PUNTEN:1. Niet voldoende deskundigheid op lokaal niveau2. Weinig communicatie tussen de verschillende verantwoordelijkeinstanties3. Onduidelijkheid onder welke dienst bepaalde infrastructuur valt4. Geen beleidscontrole5. Filevorming zorgt voor tijds-en productiviteitsverlies6. te weinig ontsluitingswegen voor het drukke verkeerKANSEN:1. Decentralisatie, maken van verordeningen2. Verbetering van infrastructuur is op komstDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 95

Republiek SurinameDistrict Wanica26 VERSTEDELIJKINGDoel: De ontwikkeling van stadskernen met dienstencentrum in het districtSTERKE PUNTEN:1. Hoofdplaats van Wanica (Lelydorp) heeft al diensten en activiteiten2. Menselijke hulpbron aanwezig3. Aanwezigheid van financiële instellingen creëren randvoorwaardenvoor ontwikkelingBEDREIGINGEN:1. Te hoge concentratie van mensen zonder ruimtelijke ordeningZWAKKE PUNTEN:1. Slechte infrastructuur2. Geen bestemmingsplannen en ruimtelijke ordening3. Forensen4. Geen openbaar vervoer vanuit het hele district naar Lelydorp5. Onvoldoende beroepsgericht onderwijs en werkgelegenheidKANSEN:1. Ordelijk en evenwichtig spreidingsbeleid2. NGO’s3. Ordelijke en evenwichtige bevolkingstoenameBijlage 779: Handout presentatieDistrict Strategisch Plan Wanica 2008 96