Muziekbeoefening van indo's - Kunstfactor

In Utrecht wordt krontjong nog beoefend door een groep enthousiastelingen.
Nusantarah Indah, in 2006 opgericht door Merel von Schimmelmann, organiseert
maandelijks een krontjongmiddag in een dienstencentrum in de wijk Lombok. De
groep is gegroeid van twee mensen tot wel 30 muzikale mannen en vrouwen. Dat zijn
voornamelijk indo’s, maar er zitten ook Nederlanders, Surinamers en Chinezen bij.
De gemiddelde leeftijd is rond de 60; nostalgie speelt ook hier een grote rol. Tijdens
de maandelijkse bijeenkomst is iedereen welkom maar, aldus Merel, ‘je moet wel
meezingen!’ ‘Het is altijd heel gezellig, iedereen neemt eten mee en het is ondertussen
uitgegroeid tot een bescheiden kumpulan.’
Verder zijn er nog ‘losse’ krontjongzangers en -zangeressen, die op verzoek optreden op
bijvoorbeeld de Pasar Malam. Diana Monoarfa is zo’n zangeres. Zij is van Indonesische
afkomst en woont al vele jaren in Nederland. Vroeger speelde zij in een groep, maar die
is uit elkaar gevallen. ‘We oefenden wekelijks bij iemand thuis, en soms mochten we
optreden op de Pasar of bij een andere gelegenheid. Maar omdat we zo’n grote groep
waren, moesten we de onkostenvergoeding onder veel mensen verdelen. De opbrengst
was hiervoor niet voldoende; we moesten zelf bijbetalen voor zo’n optreden. Dat was
natuurlijk niet leuk, dus toen zijn we gestopt als groep.’ Nu treedt Monoarfa dus op
zonder haar groep, alleen of met één of twee man begeleiding. Monoarfa snapt wel dat
krontjong niet zo populair is onder jongeren. ‘Krontjong is hele rustige muziek. Als je in
slaap valt tijdens een krontjongoptreden, moet het wel heel goed geweest zijn.’
Netwerk en uitdagingen
De krontjongwereld in Nederland is dus erg bescheiden. Er bestaat geen netwerk binnen
de krontjong; de groepen die er zijn, werken niet samen. Henk Galestien is dan ook
bezorgd dat de krontjong, net als de gamelan, straks niet meer beoefend zal worden.
‘Het zal op conservatoria onderwezen moeten worden om het te redden.’ Wat daarbij
niet helpt, is volgens Galestien dat de derde generatie niet bereikt wordt. Bovendien is
er geen geld om de krontjong te promoten. ‘En in het huidige subsidieklimaat heeft het
ook geen zin om zoiets aan te vragen.’
Merel von Schimmelmann heeft geen subsidie nodig; de weinige kosten die ze met
Nusantara Indah heeft voor het huren van de ruimte, nemen de deelnemers voor hun
rekening. Die betalen elke zondag 7,50 euro om mee te kunnen zingen. Waar Von
Schimmelman wel tegenaan loopt, is dat ze geen eigen ruimte meer heeft. Die heeft ze
wel gehad, in Utrecht en later ook in Amsterdam, maar de huur werd te hoog. ‘Dat mis ik
wel, want het idee was dat er een inloop zou zijn, waar mensen gewoon binnen kunnen
lopen. Dat kan nu niet. Daardoor zijn er voor sommige activiteiten te weinig mensen,
waardoor ze niet doorgaan. En dat terwijl er zoveel gebouwen gewoon leegstaan.’
Kunstfactor | Een gevoelige snaar | maart 2012 | 18