hoogleraren bouwkunde in trefwoorden - team

Hier kwam ook een veld ter sprake dat doet denken aan wat de vroegere hoogleraar Oudejans
als ‘verstandhoudingsmiddelen’ trachtte vorm te geven. Bij Dam kon ik voorlopig alleen
uitgaan van zijn intreerede en de afscheidsrede van zijn voorganger Haak om een eerste
primitieve terminologische omlijning te krijgen van het vakgebied interieur. Van Duin vindt
een heldere beperking in de naam van zijn leerstoel ‘architectonisch ontwerpen vorm en
functie’. Deze beperking leidt tot gerichte en systematisch documentatie van casuistiek in het
spanningsveld tussen vorm en functie. Geuze heeft nog onvoldoende tijd gehad om een
overtuigend, diep- en vergaand onderzoekveld rond begrippen als genius loci, territorialiteit
en kolonisatie wetenschappelijk en ontwerpmatig te articuleren. Er is echter aanleiding te
veronderstellen dat er een relatie bestaat met de theorievorming van de technische ecologie.
Met Van Herk is tijdens het interview enige vordering gemaakt met het in trefwoorden
onderbrengen van een moeilijk te definiëren wetenschapsgebied dat de rol van feitelijke
gegevens in het ontwerpproces verdeelt in een inspirerend en destructief.
Röling heeft als enige lucht gegeven aan scepsis ten aanzien van dit trefwoordenproject. Hij
ziet de wetenschappelijke vordering door het benoemen van onbenoembare ontwerpaspecten
als ijdele hoop. Naar zijn inzicht leidt dit af van de enige twee bronnen van het
architectonische ontwerp die in trefwoorden zijn onder te brengen: de constructie en de
geschiedenis. Toch is in zijn onderwijs, onderzoek en betrokkenheid bij De Confrontatie een
fascinatie te herkennen voor het morele gehalte van het ontwerpend handelen, mogelijk als
integratiemedium tussen de maatschappij en zijn materiële neerslag, tussen programma en
vorm. Dat zo’n fascinatie moeilijk tot wetenschappelijke begripsdefinitie te dwingen valt
mag ons er echter niet van weerhouden telkens opnieuw zo’n poging te wagen. Tegenover de
morele lading bij Röling staat de rationele en formele feitelijkheid van Weeber die zonder
morele vooringenomenheden de uitbreiding van mogelijkheden voor toekomstige gebruikers
beoogt, ook en juist wanneer deze niet in een programma kunnen worden samengevat. Het al
of niet toelaatbare gebruik van deze mogelijkheden is in dat perspectief al evenmin de
verantwoordelijkheid van de architect als wapenaankopen verwijtbaar zouden zijn aan de
ontwerpers en drukkers van geld. Het onderzoekveld van Wijk is duidelijk begrensd in de
naam van zijn leerstoel ‘toegankelijkheid’ en leidt dan ook tot het beperkte aantal
kernwoorden dat door hemzelf werd geleverd.
Wetenschappelijk denken is vorderen aan de grenzen van het benoembare. Daarin verschilt
een wetenschappelijk onderwijs- en onderzoekinstituut van een beroepsopleiding die zich
mag beperken tot wat reeds benoemd en zelfs opgelost is. De beroepsopleiding kan daarmee
een grotere diepte krijgen dan breedte. Het greep krijgen op dingen waarop men nog geen
grip heeft is de diepere zin van het woord ‘begrijpen’. Dat is niet een kwestie van diepgang
maar van breedte, ‘universitas’. Terminologische vorderingen vervullen daarin een cruciale
rol. In dat perspectief is het niet verboden nieuwe termen te bedenken voor onderzoekvelden
die zonder benaming ongrijpbaar blijven. Het architectonisch en stedebouwkundig
ontwerpen, ontdaan van zijn benoembare specialismen is daarom de grootst denkbare
wetenschappelijke uitdaging van onze Faculteit.
Waarschijnlijk zijn de belangrijke plaatsen, objecten, grote namen en titels, die door veel
hoogleraren genoemd zijn als referentie voor hun fascinatie en wetenschappelijk domein een
belangrijk aanknopingspunt voor nadere differentiatie tussen de leeropdrachten. De
verzameling van deze referenties vormt samen het referentiekader van ‘schoolvoorbeelden’
van onze school. Deze zijn per definitie historisch van aard, hoewel ze in handen van de
ontwerper geen historische maar veeleer een praktische betekenis hebben. Daarin is de
11