Publicatie | Onder de mensen - Nicis Institute

Men onderscheidt mensen met een verstandelijke beperking en zwakbegaafden. Mensen met een IQ
hoger dan dat van de groep verstandelijk gehandicapten, maar lager dan het gemiddelde, worden
aangeduid met zwakbegaafd. De grens tussen verstandelijk gehandicapt en zwakbegaafd ligt ergens
tussen 70 en 80 (instellingen hanteren verschillende grenzen). Naar schatting gaat het bij de groep
mensen met een verstandelijke beperking om ongeveer 112.000 mensen en dat aantal blijft naar
verwachting de komende 15 jaar stabiel. 7
We interviewden 24 mensen met een verstandelijke beperking/zwakbegaafden die allen zelfstandig
wonen. Een deel woont in Amsterdam Noord, een ander deel in twee Hilversumse buurten Noord en
Liebergen.
Alle geïnterviewden hebben zelf de keus gemaakt om op zichzelf te gaan wonen. Niemand had het
gevoel dat ’ie daar min of meer toe verplicht was of dat die keus hem of haar werd opgedrongen.
Belangrijke argumenten om te kiezen voor het alleen wonen, zijn:
• behoefte aan meer zeggenschap over het dagelijks leven;
• meer rust en privacy.
Het merendeel van de geïnterviewden heeft een woning gekregen in de stad of het stadsdeel waar ze
geboren en getogen zijn. Niet in een specifieke voorkeursbuurt; de meesten waren allang blij als ze
iets betaalbaars hadden gevonden of gekregen. De helft heeft een huurcontract op eigen naam, de
andere helft huurt via de zorgorganisatie die hen ook begeleidt bij het zelfstandig wonen.
Vooraf hadden de geïnterviewden geen duidelijke verwachtingen over hoe het zou zijn om ‘alleen
ergens in een huis te wonen’. Ze hadden ook geen verwachtingen of ideeën over de sfeer in de buurt
waar zij terecht kwamen; of zij daar welkom zouden zijn of niet; of over het burencontact en eventuele
burenhulp.
Ze hadden vooraf wèl de uitgesproken verwachting dat zij steun en hulp bij het zelfstandig wonen
zouden krijgen van hun persoonlijk begeleiders van de zorginstelling en van hun familie, als ze daar
tenminste nog contact mee hadden. Dat is ook logisch, want een groot deel van hun leven krijgen ze
deze zorg al.
Ervaringen
Zonder uitzondering zijn alle geïnterviewden enorm blij met hun eigen huis. Zij waarderen met name
de grotere autonomie; ongestoord eigen baas zijn binnenshuis, niet voortdurend rekening met anderen
hoeven houden. De geïnterviewden noemen dit in allerlei varianten: van ‘het prettig vinden om
bij diarree een eigen wc te hebben waar je desnoods uren achter elkaar op kunt zitten’ tot de verzuchting
‘eindelijk ben ìk de baas over de afstandsbediening’.
7 SCP, Zorg voor verstandelijke gehandicapten. Ontwikkelingen in de vraag.’, 2005
16 - Nicis Institute - Onder de mensen?