De Reformatie in jouw dorp

In 1615 gaf Neomagus een
boek uit over de veldtocht van
Prins Maurits, in 1600: de slag
bij Nieuwpoort.
Het is niet duidelijk waarom hij
over zo’n politiek onderwerp
een boek wilde schrijven in de
pastorie van Bergambacht.
Wilde hij de Prins paaien?
Het boek werd twee jaar later
opnieuw uitgegeven!
Arminius contra Gomarus
Die Goudsche Catechismus was een van de vele
boeken met een ándere theologische visie, die in die
tijd van de persen rolden. Het bleef niet bij gedrukte
woorden; de tegenover elkaar staande visies kwamen
meerdere keren met elkaar in conflict op bijvoorbeeld
de Universiteit van Leiden; de in 1575 door Willem
van Oranje aan de bevrijde stad geschonken
academie. Twee professoren stonden hier tegenover
elkaar: de in Oudewater
geboren Jacob
Hermansz (links) –
verlatijnst tot
Jacobus Arminius
(1559-1609) – en de
in Brugge geboren
François Gomaer
(rechts) – verlatijnst
tot Franciscus Gomarus
(1563-1641). Arminius had in Genève gestudeerd bij
Beza, de opvolger van Calvijn; en daar ontstond zijn
afkeer van Calvijns theologie. Gomarus daarentegen
hield vast aan wat Calvijn had geleerd over (het
ontbreken van) de vrije wil van de mens, de erfzonde
en Gods voorbeschikking (de predestinatie). En je
snapt dat beide professoren hun leerlingen achter
zich probeerden te verzamelen.
Kerk en Staat
Deze kwestie bleef niet
alleen beperkt tot de
hoger opgeleiden op
de universiteiten. Ook
de stads- en dorpsdominees
spraken zich
openlijk uit over deze
kwestie op de classisvergaderingen
en dat werd
32 | De Reformatie in jouw dorp