De Reformatie in jouw dorp

Hoofdstuk 7
Ds. Nicolaes (de) Balbiaen
Met deze predikant begon mijn hele
zoektocht naar de verhalen achter het
predikantenbord. Balbiaen… waar komt die
naam vandaan? Het blijkt in ieder geval een
dominee van 2x21 jaar: eerst 21 jaar in ons
dorp en daarna even lang in Leiden.
Hoewel Nicolaas Balbiaan (toen schreef men Nicolaes
(de) Balbiaen; de ‘ae’ sprak je uit als ‘aa’; wij kennen die
verleng-’e’ alleen nog bij ‘ie’ ) in Gouda werd geboren
(in 1598), kwam zijn vader uit Aalst in Vlaanderen
(tussen Gent en Brussel). In de Tachtigjarige Oorlog
vluchtte hij als protestant weg uit Vlaanderen.
Opstandeling en vluchteling
Over vader Joos(t) of Justus (de) Balbiaen is best veel
geschreven. Hij was later in Gouda een vermaard
stads chirurgijn (zeg maar huisarts). Toen hij nog in
Vlaanderen woonde studeerde hij medicijnen in
Heidelberg en rechten in Orléans. Met name in
Heidelberg zal hij in aanraking zijn gekomen met het
calvinisme (denk aan de Heidelbergse Catechismus).
Terug in Aalst raakte vader Balbiaen in de vlakbij
gelegen stad Gent betrokken bij de oprichting van de
Gentse Calvinistische Republiek (1576-1584). Hij werd
één van de leiders en vervulde de militaire functie
van kapitein van een compagnie infanterie. Deze
Het epitaaf of rouwbord
ter nagedachtenis aan
vader Joost Balbiaen (†1616)
in de Sint Jan te Gouda.
Op de pagina hiernaast staat
het schilderij ‘De alchemist’
(ca. 1650) van David Teniers de
Jonge (1610-1690), uit het
Mauritshuis; het zou zo de
vader van dominee Balbiaen
kunnen zijn geweest!
Hoofdstuk 7 - Ds. Nicolaes (de) Balbiaen | 47