Kerstvloed 1717

de eerste orkaan waren de waterstanden in het oostelijke gedeelte van de
Zuiderzee al hoog en ontstonden er problemen in de delta van de Vecht en
de IJssel, met name bij Kampen en Zwolle. Deze plaatsen hebben zeker ook
last gehad van hoog opperwater. Dit hoogwater werd nu in de richting van
het IJ gestuwd en door dijkdoorbraken raakten Waterland, de Zaanstreek en
grote delen van Kennemerland overstroomd. In Amsterdam bleef de schade
beperkt. Alleen enkele buitendijkse buurten kwamen onder water te staan.
Het kwam nu tot 96 duim (2,47 m) +AP bij Amsterdam op het IJ. Het verschil
tussen extreem laagwater op 24 december en het hoogwater van 25 december
veroorzaakte een zeldzaam verschil van 3,16 m binnen ongeveer 24 u.
Aan de Nederlandse Noordzeekust kwam de storm uit een meer
noordelijke tot noordwestelijke richting en het hoogwater in de
noordwestelijke kustregio’s werd naar het zuiden verplaatst. Er trad veel
duinafslag op van Egmond aan Zee tot Den Helder en de kerktoren van
Egmond aan Zee kwam aan het strand te staan. Veel schade heeft het in
Zuidwest-Nederland niet opgeleverd. Op het Eiland van Dordrecht aan de
Biesbosch-zijde kwamen een paar polders blank te staan, op Overflakkee
braken enkele dijken van Ooltgensplaatpolder en kwam de polder onder
water te staan. De Polder van Namen in Zeeuws Vlaanderen ging definitief
verloren. Voor het overige was er sprake van hoogwater in Rotterdam en
Antwerpen, waar het water over de kades liep.
5 Hoe zwaar was de stormvloed?
Om te bepalen hoe zwaar de stormvloed was, gaan we eerst een aantal van
de eerder genoemde randvoorwaarden beantwoorden. We zullen daarbij
ook de opgetreden waterstanden beoordelen en analyseren, zowel bij het
hoogwater op Eerste Kerstdag 1717, als het extreem laagwater in de ochtend
van 24 december 1717.
Voor het getij en zijn invloed op de watersnood van 25 december 1717
bekijken we eerst de astronomische omstandigheden zoals die zich voordeden
op 25 december 1717. Hoewel het weinig zinvol is om de exacte waarden te
kennen, geven we deze toch om een indruk te krijgen van de dynamiek van de
optredende processen. Op Eerste Kerstdag om 00:43 u. MET 4 stond de maan
in haar laatste kwartier op een afstand van ongeveer 378.900 km. Het was
bijna dood tij voor de Nederlandse kust. Dood tij zou 2 dagen later volgen. Het
perigeum van deze maand was op 19 december met 360.200 km en apogeum
zou volgen op 4 januari 1718 met 406.300 km. De maand stond dus rond zijn
gemiddelde afstand tot de aarde. Het declinatieverschil van zon en maan
was op 25 december 1717 21°. Extreem hoog of laag water door astronomische
invloeden was dus niet te verwachten.
56