COMMEERE_AUG_2018_LRweb

WILLEM ELSSCHOT
Willem Elsschot.
Wereldtijdschrift voor Financiën, Handel, Nijverheid,
Kunsten en Wetenschappen” kan laten veronderstellen
dat het geen tijdschriftje van niemendal is;
in werkelijkheid is het echter niet meer dan een ordinaire
advertentiefuik. Het merkwaardige aan dat
“Wereldtijdschrift” is immers dat het… noch lezers
noch abonnees heeft. Het duo Boorman-Laarmans
schuimt immers goedgelovige zakenmensen af die
ze overtuigen om in te tekenen voor een breed uitgesponnen
en rijkelijk geïllustreerd artikel waarin
hun zaak als de beste in zijn branche de hemel wordt
in geprezen. Eens de klant “gelijmd” schakelt het
tweespan Boorman-Laarmans een versnelling hoger
en smeren zij hun slachtoffer een groot aantal
exemplaren aan die ze dan zelf als reclamemateriaal
kunnen verspreiden. Dat het de enige bestaande
exemplaren zijn vertellen ze er vanzelfsprekend niet
bij. En uiteraard is dat allemaal niet gratis. Per pagina
moet een fors bedrag worden uitgeteld en ook
de clichés van de illustraties worden prompt aangerekend
tegen een behoorlijke prijs per vierkante
centimeter. Onnodig te zeggen dat de meeste “klanten”
finaal met een berg bedrukt papier blijven zitten
die ze aan de straatstenen niet kwijt geraken. En met
een torenhoge factuur die Laarmans en Boorman en
Laarmans feestelijk laten honoreren. Enige schaamte,
laat staan wroeging is het duo (vooralsnog) volkomen
vreemd…
Van bij het verschijnen van “Lijmen” neemt het boek
een aparte plaats in het panorama van de Vlaamse
literatuur in. De nuchtere stijl, het van alle franjes
ontdane taalgebruik en de ironische, bij momenten
cynische ondertoon zijn immers totaal nieuw in
een literatuurlandschap dat tot dan toe werd gedomineerd
door landelijke, breed uitgeborstelde impressionistische
taferelen waarin bijvoorbeeld Stijn
Streuvels zich een grootmeester toonde.
Pas jaren na het verschijnen van het boek bekent
Elsschot dat het fameuze Wereldtijdschrift allerminst
uit zijn fantasie is ontsproten, maar dat hij ooit
wel degelijk een dergelijk tijdschrift heeft uitgegeven,
nl. “La Revue Continentale Illustrée – Industrie
– Finance – Commerce – Education”!
Meteen is definitief duidelijk wat al langer werd vermoed,
nl. dat het romanpersonage Laarmans het alter
ego is van Willem Elsschot zelf, terwijl zijn kompaan
Boorman werd geboetseerd naar Elsschots
zakenvennoot Jules Valenpint, een kleurrijke figuur
die volgens zijn identiteitskaart… ontdekkingsreiziger
is, maar in werkelijkheid als een gewiekst en
gehaaid zakenman door het leven gaat.
19
| de Commeere |