OE39b SHL Zakelijke Comm. 2022-2023

vinden om in een redevoering te gebruiken. Volgens Aristoteles zijn er drie manieren waarop retoriek
je kan overtuigen: ethos, pathos en logos.
1. Ethos is de geloofwaardigheid van de schrijver of spreker zelf
Voorbeeld: Stel dat er een arts zegt dat een bepaald medicijn erg gevaarlijk is, en dat het niet
verkocht zou moeten worden. Dan zou dit door de autoriteit 'arts' wel snel worden aangenomen.
Stel dat er een bouwvakker komt met hetzelfde nieuws, dan wordt het argument eigenlijk al meteen
verworpen.
2. Pathos is het beroep dat een schrijver of spreker doet op de emotie van het publiek
Voorbeeld: Er wordt gezegd dat er wetten moeten komen voor de bescherming van zeehonden.
Daarbij wordt gezegd dat er veel pasgeboren zeehondjes afgeslacht worden. Het laatste doet een
beroep op de emoties van het publiek. De meeste mensen raakt het wel dat er zeehondjes geslacht
worden.
3. Logos is de inhoudelijke rationele argumentatie in een betoog of presentatie
Voorbeeld: De mensen bewegen tegenwoordig veel te weinig waardoor er nu in Nederland meer
dikke mensen zijn dan tien jaar geleden, blijkt uit onderzoek van het CBS (oorzakelijk argument op
basis van feiten).
Voorbeeld: De proefpersoon heeft mogelijk diabetes. De bloedsuikerwaarden wijzen daarop.
(signalerend argument op basis van feiten)
Voorbeeld: De prijzen voor kaartjes van voetbalwedstrijden zijn dit jaar bijna niet gestegen. Ik
verwacht dan ook niet dat de tickets voor theatervoorstellingen duurder zullen worden. Dat
gebeurde de afgelopen jaren immers ook niet. ( vergelijkend argument op basis van feiten)
Ondeugdelijke argumentatie
Zuiver redeneren is de doelstelling. Toch weet je uit ervaring dat op dit vlak heel wat verkeerd kan
lopen. Vaak worden logos, pathos en ethos door elkaar gebruikt. Bovendien worden soms
drogredenen gebruikt: redeneringen die niet kloppen, maar die wel aannemelijk lijken. Ook kunnen
emotionele argumenten vaak zo sterk gaan doorwegen dat het manipulatie wordt. Dergelijke
argumentatievormen dragen dan ook helemaal niet bij tot het oplossen of het uitpraten van een
probleem. Integendeel, ze verhinderen dat het gesprek open en eerlijk verloopt en uitloopt op een
vergelijk of een aanvaardbare oplossing. Je kunt proberen je toehoorders te overtuigen met deze
zogenoemde drogredenen, maar als dan eenmaal je reputatie van foute debater is gevestigd, verlies
je juist veel aan geloofwaardigheid. We raden je dus aan zo zuiver mogelijk te redeneren!
Hieronder staat een overzicht van veelvoorkomende drogredenen. Bekijk ze allemaal eens goed. Dat
zal je helpen om foute redeneringen te herkennen. Foute redeneringen kunnen bewust gehanteerd
26