2021_09_06 SAS VETERANS NEWS 79 1/2021

Nr. 79 – 1/2021

S.A.S.

VETERANS NEWS

SAS Lt. Freddy Limbosch en SAS Sgt. Jean Melsens

1942 – 1945 – Remember

“Als een monument kon vertellen …”

Inhoud

Pagina

Voorwoord 3

Wie is Jaak Daemen 4

Vooraf 5

1. Het graf van SAS Lt. F. Limboschstraat op het kerkhof te Peer 7

2. Monument in de Lt. F. Limboschstraat te Peer (later Calibansteen genoemd) 8

3. Gedenksteen SAS Jean Melsens en inhuldiging op 26 november 1995 van Sergeant Jean

Melsenspark. 14

4. Toeristische informatieplaat en monument SAS Jean Melsens Meeuweneinde Oudsbergen 18

5. Pin Limbosch-Melsens 23

Epiloog 24

Bronnen 25

Bijlagen 27

Colofon

Redactie:

SAS Daemen Jaak

Kolonel SBH b.d. André Wolfs

Anne Vandenbosch

Marc Daemen

Eindredactie:

Anne Vandenbosch

Copyright

Auteur artikel: Marc Daemen

Titel artikel: “Als een monument kon vertellen ….”

© mei 2021, Auteur Marc Daemen

Uitgegeven in eigen beheer

Contact: daemen.marc@skynet.be

Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd

gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch,

mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande

schriftelijke toestemming van de uitgever.

2

Voorwoord

‘Qui scribit, qui permanet’.

Vele jaren heb ik me ingezet voor de organisatie van de veteranen van de Belgian SAS. Zo kreeg

ik de kans om vanaf 1988 mee te werken aan de uitbouw van de SAS VETERANS NEWS. Heel

wat uren werden gespendeerd aan het schrijven van artikels over wat er gebeurde tijdens de

oorlogsdagen en ook nadien. Ook getuigenissen van SAS-vrienden werden op papier gezet. Wie

anders dan de ‘levenden’ kunnen het beter vertellen. Ik ben dan ook trots dat ik vandaag deze

speciale editie van de SAS VETERANS NEWS kan laten verschijnen. De vorige dateert van 2008.

Ik kreeg ook de kans om sinds begin de jaren 80, in naam van en voor de SAS-veteranen, de

herdenkingen te organiseren van onze gesneuvelde helden SAS Lt. Freddy Limbosch en SAS Sgt.

Jean Melsens te Peer en Meeuwen (nu Oudsbergen). Met de gemeenten Peer en Oudsbergen maakte

ik de afspraak dat zij de herdenkingen jaarlijks op de agenda zouden zetten en een budget zouden

voorzien voor transport en receptie. In het begin deed ik alleen de coördinatie van de herdenking,

maar later kon ik rekenen op de hulp van mijn goede vriend Kolonel SBH b.d. André Wolfs, die

me onvoorwaardelijke steun gaf. Samen met de gemeenten Peer en Oudsbergen en een afvaardiging

van de ANPCV-regionalen Leopoldsburg en Limburg, de heemkundige kring van Meeuwen-

Gruitrode en de KUVGL (Koninklijke Unie der Verbroederingen van het Geheim Leger) zorgen

we er nu voor dat onze helden jaarlijks worden herdacht.

Maar ook de gesneuvelden, tijdens operatie Larkswood in Nederland, konden sinds 1985 op mijn

inzet rekenen. Ik probeerde jaarlijks naar Veele en Finsterwolde te rijden, alleen of vergezeld van

mijn vrienden, om daar onze gevallen SAS-vrienden te huldigen. In Veele: SAS Philippe Rolin,

SAS Jean Breuer en SAS Etienne Hazard. In Finsterwolde: SAS Joseph Wathelet en SAS Denis

Devignez.

Ik deed dat niet alleen, maar kon rekenen op de steun van de lokale autoriteiten, en de hulp van vele

vrienden. Hierbij wil ik zeker het Plaatselijk Belang van Veele bedanken. De familie Stedema en

de wethouder Giny Luth stonden altijd klaar. Na het overlijden van de heer Stedema werd Wubbe

Kuper voorzitter van het Plaatselijk Belang. Dankzij hem en zijn team wordt de traditie verdergezet.

Ik mag echter de familie Strating niet vergeten. Henk Strating zaliger was een echte partner bij de

zoektocht naar de juiste personen om in Winschoten en Finsterwolde de SAS-stempel te zetten. Ook

de bijdrage van de heer E.F.C.M. Gerner, honorair consul van België, kan niet vergeten worden.

Tenslotte wens ik mijn zoon Marc te bedanken om mijn chauffeur

geweest te zijn naar de vele vergaderingen en herdenkingen in binnenen

buitenland. Maar ook voor de vele uren die hij en mijn dochter An

besteedden aan de redactie van mijn teksten en artikelen. Speciale dank

aan mijn schoondochter Anne voor de eindredactie van deze uitgave.

Een journalist vertelde me eens, na een interview over mijn deelname

aan operatie Larkswood in Nederland, Duitsland en de Counter-

Intelligence, dat ik een held was. Ik antwoordde hem dat ik geen held

was. De helden liggen begraven. Zij gaven hun leven voor onze

vrijheid. Zij zijn onze helden. Die hoge prijs voor onze vrijheid hebben

zij betaald. Wij moeten hen dankbaar zijn want ze verdienen ons eeuwig

respect.

“Geen vrijheid zonder vrede!”

SAS Jaak Daemen

3

Wie is Jaak Daemen

Geboren: 13/12/1924 te Leopolsburg

Gezin: vader postmeester, moeder uitbaatster kruidenierswinkel en 4 jongere zussen

Studies:

• Lagere school en humaniora in Leopoldsburg

• Normaalschool te Lier

Oorlogsperiode

• Niet meerderjarig bij het uitbreken van de oorlog

• Via de scoutsvereniging in 1942 in contact gekomen met het verzet ‘Groep G’

Moest onderduiken nadat drie van zijn kameraden, ook in het verzet, werden

opgepakt: Marcel Torfs, Ferdinand Van Bael en Henri Van Gompel. Zij zullen nooit

terugkeren

• Meldt zich in september 1944 bij de parachutisten als vrijwilliger. Volgt de opleiding

SAS in Engeland en behaalt er zijn brevet op 9 maart 1945, stamnummer 9163

• Neemt deel aan de operatie Larkswood in Nederland, Duitsland en Counter

Intelligence in Denemarken (Flensburg)

Na oorlogsperiode

• Als onderofficier was hij onder andere instructeur springstoffen te Westmalle en

Poulseur

• Behaalt op 15 oktober 1948 het brevet despatcher nr. 13 te Schaffen (eerste cursus in

België)

Vanaf 1949

• Huwt Lucie Diels en samen met hun dochtertje vertrekken ze naar Gombari

(Belgisch-Congo) “Force Publique” in dienst van het Ministerie van

Koloniën/Afrikaanse zaken

• Vervolgens naar Boma

• Tenslotte, tot 1960, in Stanleyville als verantwoordelijk voor de Militaire Politie

Vanaf 1960

• Burundi (uitbouw militair kader) tot 1968 (als officier met pensioen)

Na 1968

• Verzekeringsagent

• Regiomanager voor touroperator Sunair gestationeerd op de Canarische Eilanden

(Tenerife) en Rimini

Vanaf 1979

• Zet zich samen met Kolonel Blondeel en de SAS-vrienden in om de herdenkingen op

structurele manier uit te bouwen. Hij zal de bezieler worden van de jaarlijkse

herdenkingen van SAS-vrienden SAS Lt. Fr. Limbosch in Peer en SAS Sgt. J.

Melsens in Oudsbergen maar ook de herdenkingen in Veele, Winschoten en

Finsterwolde.

1990 Erevoorzitter Sectie Noord Limburg

1992 Peter van de ANPCV regionale Limburg

2019 ‘Erelid Museum Pegasus’

2009: ‘Erelid ANPCV’

9 mei 2015: ‘Ereburger van Vielsalm’

12 april 2017: ‘Ereburger van Vlagtwedde’ (Nederland)

7 september 2019: Huldiging door de stad Peer en Oudsbergen met overhandiging van

kunstwerkje (stuk van de Calibansteen) en uitreiking van de

Gouden Medaille van Erkentelijkheid van de K.U.V.G.L Limburg

(Koninklijke Unie der Verbroederingen van het Geheim Leger)

4

“Als een monument kon vertellen …”

Vooraf

Toen in 1988 bekend werd dat 1 Para de

traditie van de herdenkingen in Peer en

Meeuwen (SAS Lt. Freddy Limbosch en SAS

Sgt. Jean Melsens) niet kon verderzetten werd

SAS Jaak Daemen door de SAS Senior Club

(SAS Kolonel Eddy Blondeel en zijn

strijdmakkers), gevraagd om de fakkel over te

nemen. Sindsdien werd SAS Jaak Daemen

(hierna Jaak genoemd) de drijvende kracht

achter de coördinatie van beide herdenkingen.

Vanaf 1992 zal zijn goede vriend, Kolonel

SBH b.d. André Wolfs, hem bij zijn taak

bijstaan.

Het verhaal van de monumenten van SAS

Lt. F. Limbosch en SAS Sgt. J. Melsens

Sinds 2003 vergezel ik, Marc Daemen, mijn

vader, steevast als zijn vaste chauffeur, naar

diverse herdenkingen en activiteiten. Ik kreeg

de kans om vele uren met vader te praten over

zijn rijke SAS-verleden. Het intrigeerde me

hoe hij betrokken werd bij de organisatie van

diverse herdenkingen en waarom hij dat zovele

jaren is blijven doen.

1948

Vader trouwde op 25 mei 1948 met zijn

jeugdliefde Lucie Diels. Hij verliet het SASkader

in 1949 en vertrok met zijn gezin, als

militair, voor het ministerie van Koloniën naar

Belgisch-Congo. Hij zou daar helpen bij de

uitbouw van het kader van de ‘Force

Publique’. Na een 20-jarige loopbaan in

Belgisch-Congo en Burundi ging hij met

pensioen.

Eenmaal terug in België bouwde hij een

tweede loopbaan uit. Eerst als

verzekeringsagent en later werkte hij als area

manager voor Sunair op de Canarische

eilanden en het Italiaanse Rimini. In 1979

keerde hij definitief terug naar België en nam

opnieuw contact met zijn SAS-strijdmakkers.

Hij nam deel aan de vele bijeenkomsten en

vergaderingen en herdenkingen.

1979

Hij vertelde mij: “Wat de herdenkingen

betreft… die zijn er altijd al geweest in de een

of andere vorm.” Op de agenda van de SASveteranen,

later SAS Senior club (*), stond in

de jaren 80 elk jaar de herdenking Hotton-Bure

op de agenda, alsook 21 juli in Brussel en de

viering op 11 november. Dat was het. De

herdenking Hotton-Bure gold als het

herdenkingsmoment van alle gesneuvelde

SAS-strijdmakkers. Het was echter een wens

van Kolonel Blondeel om voor elk van zijn

gesneuvelde SAS-mannen een jaarlijkse

herdenking te organiseren op de plek waar

ze sneuvelden. Hij vond dat ze blijvend

recht hadden op een jaarlijkse herdenking

en op ons respect.

(*) SAS Senior Club: dit is altijd een

feitelijke vereniging geweest met als

voorzitter Kolonel Blondeel. Het doel van de

vereniging was om de ‘anciens’ bij elkaar te

brengen, herinneringen te bewaken,

gesneuvelde strijdmakkers te herdenken. Om

de leden te informeren bestond er een

informatieblad: vanaf juli 1946 tot april 1950

is dat Who dares Wins, vervolgens Flash

News, Para 40-45 vanaf 1981 en SAS

Veterans News vanaf januari 1988. Jaak zal

samen met SAS Paul Marquet van SAS

Veterans News de eindredactie verzorgen tot

het laatste nummer in 2008.

Bijlage 1 SAS VETERANS NEWS 1994 Nr. 4 pagina 4

Tijdens diverse vergaderingen groeide dit

plan. Een inventaris werd opgemaakt van SAS

graven en monumenten. Kolonel Blondeel

vroeg onder andere aan Jaak om mee zijn

schouders te zetten bij de organisatie van zulke

herdenkingen. En zo geschiedde want Kolonel

Blondeel kreeg het grootste respect van zijn

mannen.

Bijlage 2 Para 40-45 Nr. 27 2/1987 pagina 38

5

1988

Gezien hij in Leopoldsburg woonde, lag het

voor de hand dat Jaak initiatief zou nemen

rond de herdenkingen in Peer en Meeuwen.

1 Para die een jarenlange traditie had met in

Peer en Meeuwen jaarlijks bloemen leggen,

meldde in 1988 dat daar een einde aan zou

komen. Door de vele reorganisaties werden

weekendprestaties niet meer mogelijk.

Kolonel Blondeel wenst de continuïteit van de

herdenkingen in de toekomst verder

garanderen en vraagt Jaak om dit verder uit te

werken.

Bijlage 3 SAS VETERANS NEWS 1988 1 pagina 15

10/09/1988

Jaak zal ervoor zorgen dat hij vanuit de schoot

van de SAS-veteranen de fakkel overneemt.

Hij neemt contact met eerste schepen Maria

Vandereycken-Roemers (*) van de stad Peer

en start de gesprekken (er was in die tijd nog

geen ANPCV regionale in Limburg). Hij doet

dit ook met de verantwoordelijken van de

gemeente Meeuwen. Hij slaagt erin om zich

van de medewerking van de twee gemeenten

te verzekeren. Jaak zal, als afgevaardigde van

de SAS-veteranen, de organisatie van de beide

herdenkingen coördineren. De beide

gemeenten zullen mettertijd zorgen voor de

nodige budgetten om uitnodigingen te

versturen, transport (bussen) te voorzien voor

de verplaatsing tussen het kerkhof in Peer en

het monument in de Limboschstraat, de

receptie alternerend in Peer en Meeuwen te

organiseren enz.

Dat is een grote verdienste van Jaak.

Hij wordt daarom op 7 september 2019 door

beide gemeenten gehuldigd. Hij mag een mooi

uniek aandenken in ontvangst nemen, namelijk

een stuk uit de Calibansteen (het monument)

dat gepolijst werd en op een sokkel gezet.

Ook voor zijn inzet als lid van het Geheim

Leger sinds 1942 krijgt hij die dag een

oorkonde uit de handen van de voorzitter van

de KUVGL (Koninklijke Unie der

Verbroederingen van het Geheim Leger) de

heer Van Isterdael.

(*) Mevr. Maria Vandereycken-Roemers

was schepen van Peer van 1 januari 1982

tot 3 april 1995. Van 4 april 1995 tot 1april

2001 was ze voorzitster van het OCMW en

van 18 april 2001 tot 31 mei 2003 opnieuw

schepen. Marc Daemen had op 20 april

2020 een gesprek met haar.

1989

Het was ook Jaak die in september 1989 het

voorstel deed om op elk graf van een

gesneuvelde SAS en elk monument SAS een

SAS-wing aan te brengen.

Bijlage 4 Para 1989 Nr. 9 pagina 3

1993

In 1993 wordt er samen met Kolonel Blondeel

beslist dat het fonds (Belgian Airborn SAS

Fund) (*) enkel de SAS-wings geplaatst op

graven of monumenten van gesneuvelde SAS

in actie zal terugbetalen.


6

(*) Belgian Airborn SAS Fund (bron Who

dares wins nr. 5): wordt opgericht in Luik op

29 januari 1946 (Art. Nr. 494 in het Belgisch

Staatsblad van 2 maart 1946). De stichters:

Jean Renkin (voorzitter), Maurice Heilporn,

Edouard Blondeel (vice-voorzitter), Raymond

Van der Heyden, Laurent de Merkline

(schatbewaarder) en Gilbert Kirschen

(secretaris). Op 7 juli 1946 wordt de

vereniging ‘Amicale des Parachutistes SAS –

Vriendenkring der Parachutisten SAS’

opgericht onder voorzitterschap van

Luitenant-Kolonel Eddy Blondeel. Nieuwe

statuten verschijnen in het staatsblad Nr. 3248

van 11 december 1954 en later, in het

staatsblad Nr. 1412 van 12 april 1958 waarbij

het ‘Amicale des Parachutistes –

Vriendenkring der Parachutisten’ wordt.

Voorzitters worden achtereenvolgens Jean

Mal, Erwin Valentijn en Jean Delhez.

Erevoorzitter nog steeds Eddy Blondeel.

1. Het graf van SAS Lt. F. Limbosch op

het kerkhof te Peer

Vooraf

Lt. Freddy Limbosch, Stamnr. 43GB, geboren

op 30 oktober 1916 in Westhamstead (GB) en

overleden 8 september 1944 te Peer (België).

De vereniging zorgt onder meer voor bijstand

aan oud-para’s SAS in moeilijkheden en richt

in 1947 een sociale dienst op die jarenlang

behartigd wordt door juffrouw Grafé. De

leden kunnen gratis beroep doen op een

medische, juridische en tewerkstellingsdienst.

De ‘Amicale SAS’ publiceert het tijdschrift

‘Who dares wins’ waarvan elf edities

verschijnen tussen juli 1946 en april 1950, en

opgevolgd wordt door het informatieblad

‘Flash News’. De belangrijkste medewerker is

Jean Temmerman. Er komt een akkoord tot

stand tussen de ‘Amicale’ en de

‘Verbroedering van de Geparachuteerde

Agenten’, voorgezeten door Reservekolonel

A. Marissal, waarbij beide verenigingen

kunnen gebruik maken van een gebouw in de

Kasteleinestraat 46 te Brussel: het Huis der

Parachutisten.

Tijdens de onvergetelijke plechtigheid op 3

juni 1956 zal Koning Boudewijn er de

gedenkplaat onthullen ter ere van de tijdens de

oorlog omgekomen parachutisten.

(Bron: ANPCV Para-Commando nr.106)

Freddy Limbosch studeerde in Gembloux en

behaalde er een diploma landbouwingenieur.

Hij huwde in 1943 in Engeland en ging in

Canada wonen. Limbosch was een man met

buitengewone moed en uiterst grote

wilskracht. Hij nam ondermeer deel aan de

gevechten in Normandië. Op 5 september 1944

wordt in Peer tijdens de operatie Caliban (*)

een squad (13) SAS parachutisten, onder

leiding van Lt. Limbosch, achter de

vijandelijke linies ‘blind’ geparachuteerd. Een

ander squad onder leiding van SAS Lt. Jos

Ghys (12 SAS) wordt tevens ‘blind gedropt.

Hun taak bestond erin inlichtingen te

verzamelen over de vijand.

Wanneer SAS Lt. Limbosch op 8 september

1944 vaststelt dat de vijand aanzienlijke

versterkingen naar de linies stuurt, besluit hij

het Geallieerde Commando daarvan te

7

verwittigen. Hij zendt twee SAS parachutisten

uit en deze moeten de Britse linies trachten te

bereiken. Omdat er zich kort nadien nieuwe

belangrijke ontwikkelingen voordeden, besluit

hij zelf het Geallieerd Commando in te lichten

en vertrekt hij, in volle dag, met een gids.

Tijdens deze tocht stuit hij op een

georganiseerde vijandelijke stelling. Hij poogt

er langs de flank omheen te trekken. Hij stuurt

zijn gids weg en wil alleen verder. Hij wordt

ontdekt en er ontstaat een vuurgevecht. Hij

wordt gekwetst en wordt door de vijand

achtervolgd. SAS Lt. Limbosch weigert zich

over te geven. Hij wordt door een Duitse

mitrailleur onder vuur genomen. Hij sneuvelt

op 8 september 1944 rond 16.30 uur.

(*) De operatie Caliban is de grootste

geparachuteerde SAS-operatie in België

waarbij 25 SAS gedropt werden. Op ‘Form

B Parachute’ staan 26 namen vermeld. De

groep van SAS Lt. Freddy Limbosch (14

SAS) en de groep van SAS Lt. Ghys (12

SAS). SAS Alexander Van der Meeren

stond wel op de lijst van SAS Lt. Ghys, maar

is nooit gedropt geweest tijdens operatie

Caliban. Reden tot nu toe onbekend.

Het graf

SAS Lt. Limbosch werd op 11 september 1944

in de late namiddag begraven op het kerkhof te

Peer, naast het dodenhuisje. Samen met de

Perenaren en weerstanders werd hem door zijn

SAS.-manschappen de laatste eer bewezen.

Daar rust hij nu nog onder een eenvoudige

grafsteen met het opschrift: ‘But for us he has

not departed’.

Het graf is in beheer door de stad Peer. Bij de

herdenking in september 2017 wordt er

vastgesteld dat de tekst, de gravure op de

grafsteen bijna onleesbaar is geworden. De

stad overlegt met een steenkapper.

In 2018 werd er door de stad Peer een zwarte

plaat met dezelfde inscripties aangebracht. De

kosten werden gedragen door de stad Peer.

(Bron: Heidi Camps, team communicatie en

participatie stad Peer en Eddy Schouteden

paracommando. Hij doet al vele jaren het

onderhoud van het graf van SAS Lt. Freddy

Limbosch alsook de Calibansteen).

2. Monument in de Lt. F. Limboschstraat

te Peer

1984

Door de jaren heen veranderde er wel wat in

die Lt. F. Limboschstraat. De stad Peer had

samen met vaderlandslievende organisaties,

op de plaats waar nu het monument (rots) staat,

tussen enkele klinkers een klein zuiltje

geplaatst. Een herinnering dat SAS Lt. F.

Limbosch in de buurt sneuvelde. De

inhuldiging van dat zuiltje gebeurde op 8

september 1984.

Bijlage 6 Para 40-44 1984 Nr. 18 pagina 14 8/09/1984

(Niettegenstaande Jaak zijn naam niet vermeld wordt in de

tekst van de bijlage was hij daar wel aanwezig samen met nog

anderen).

1989

Zoals reeds eerder aangehaald, deed Jaak in

september 1989 het voorstel in de SAS Senior

Club om elk graf van een SAS-gesneuvelde te

voorzien van een SAS-wing.


Jaak besprak daarom met de stad Peer de

mogelijkheid om het monument (het zuiltje)

een betere uitstraling te geven. Hij besprak dit

ook met zijn kameraden in de SAS Senior

Club. Gezien de club niet over de nodige

fondsen beschikt, laten ze het initiatief aan de

stad Peer voor wat betreft financiering en

uitvoering.

1990

Jaak slaagt er wel

in om een grote

SAS-wing vast te krijgen en bezorgt die aan de

8

stad Peer. Deze wing, op een grote balk

natuursteen, zal in 1990 door de stad Peer op

de plaats van het monument worden bijgezet.

Bijlage 7 SAS VETERANS NEWS 1989 Nr. 4 pagina 5-6




8/09/1990

Daarnaast zal Jaak in Brussel nog twee

keramieken SAS-wings in ontvangst nemen en

aan de gemeenten Peer en Meeuwen bezorgen

die ze zullen aanbrengen op het graf van SAS

Lt. F. Limbosch en SAS Sgt. J. Melsens.

Bijlage 11 Para 1990 Nr. 2 pagina 2 21/01/1990

Jaak is steeds op zoek naar bijkomende steun

voor ‘zijn’ herdenking Limbosch-Melsens of

Peer-Meeuwen. Vooral ook om de continuïteit

te kunnen garanderen. Hij praat met

verschillende actoren.

1991

Op 7 september 1991 worden tijdens de

herdenking SAS Lt. Freddy Limbosch foto’s

gemaakt van het graf te Peer en van de

gedenksteen voor SAS Sgt. Jean Melsens aan

de kerk te Meeuwen waarop de nieuwe wing

werd aangebracht.

1992

In de notulen van januari 1992 kunnen we

terugvinden dat ANPCV regionale Leuven

interesse heeft om de organisatie in de

toekomst op zich te nemen.


5/09/1992

Jaak wijst er echter op dat er in Limburg een

flinke groep para-commando’s zijn, waarvan

velen lid zijn bij ANPCV Antwerpen en die

misschien beter geplaatst zijn om hun

medewerking te verlenen.

Jaak was uiteraard in contact met de

vriendenkring van Noord-Limburg (Richard

Bekkers, Marcel Corstjens) en nog veel meer

stuwende krachten. Tezelfdertijd was er een

groep oud para-commando’s in de streek

Maasmechelen-Stokkem-Kinrooi die het idee

hadden een regionale Limburg op te richten.


5/09/1992

Bij de stichting van de regionale Limburg in

1992, waar ook de Sectie Noord-Limburg zich

bij aansloot, neemt Jaak het peterschap op.

Kolonel SBH b.d. André Wolfs wordt

erevoorzitter van de regionale Limburg. Van

dan af zal hij de ‘rechterhand’ worden van Jaak

voor onder andere de herdenkingen Limbosch-

Melsens. Jaak zal dan aan de regionale

Limburg vragen om in 1992 mee te helpen bij

de voorbereidingen van de herdenking. We

kunnen in de notulen lezen dat dit een groot

succes werd. De oud-strijders van Peer hadden

de SAS-wing voorzien van nieuwe kleuren.

ANPCV regionale Leuven zal gevraagd

worden om in de toekomst de herdenking van

SAS Lt. Charles Mathijs te Leuven te

verzekeren.



De herdenkingen dwingen veel respect en

dankbaarheid af. Jaak wordt gevraagd om zich

nog meer in te zetten om vooral de

heldendaden van de beide gesneuvelden in de

kijker te zetten.


9

1993

Op 4 september 1993 organiseert Jaak samen

met de stadsbesturen van Peer en Meeuwen en

de toenmalige ANPCV regionale Limburg, de

herdenking. In de notulen van de vergadering

lezen we dat het voor de eerste keer is dat beide

burgemeesters van Peer en Meeuwen

aanwezig zijn op de herdenking.


4/09/1993


1994

Jaak was intussen naar vele herdenkingen

geweest in binnenen buitenland en vond dat

het monument van SAS Lt. F. Limbosch te

bescheiden was. Hij broedde op een plan om er

een rots te laten plaatsen zoals dat gebeurde

met vele andere monumenten. Hij ventileert

die gedachte tijdens diverse bijeenkomsten,

ook bij de ANPCV regionale Limburg. Daar

pikt de heer Maurice Vandevelde, lid van de

regionale, dit idee op en overlegt met Jaak.

Maurice heeft contacten met een

zandwinningsbedrijf in Maasmechelen dat hen

kan helpen aan een groot rotsblok uit de Maas.

Jaak is opgezet met het nieuws en coördineert

de actie. Hij overlegt met de stad Peer die

direct enthousiast reageert. Jaak mag beroep

doen op de medewerkers van de technische

dienst van Peer voor het plaatsen van het

rotsblok. Jaak en Maurice gaan persoonlijk de

steen uitkiezen in Maasmechelen. Maurice

zorgt voor het transport van het rotsblok naar

Peer, en de regionale Limburg neemt de

transportkosten voor haar rekening.

een groot gat gegraven en het rotsblok wordt

door de kraan direct op zijn juiste plaats gezet.

Op het rotsblok worden de namen van

Limbosch en Melsens gezet, ter herinnering

aan het overlijden tijdens de operatie Caliban.

Jaak laat tevens een grote SAS-wing

aanbrengen die hij vanuit Brussel heeft

meegekregen. Het monument krijgt de naam

‘Limbosch-Melsens’.

Het is de verdienste van Jaak dat het rotsblok

er gekomen is maar dat had hij niet kunnen

doen zonder de hulp van Maurice Vandevelde

en zijn vrienden en de steun van de gemeente

Peer en de regionale Limburg.

Op 26 augustus 1994 werden door de stad de

namen en de wing aangebracht op het

monument.

Het monument wordt op 10 september 1994

plechtig ingehuldigd. Mevr. Limbosch en SAS

Andre De Rechter kregen de eer.


10/09/1994


10/09/1994


5/09/1998

Op 29 juni 1994 wordt de steen vervoerd naar

de locatie in Peer.


8/09/2001

Jaak is ter plekke wanneer de vrachtwagen het

rotsblok levert. Het is een groot rotsblok dat

zonder extra werkmateriaal niet op zijn plaats

geraakt.

Jaak vraagt de technische dienst om hulp en er

wordt zwaar materiaal aangevoerd, waaronder

een bulldozer. Er wordt net achter het zuiltje

10

1994_06_29 Link naar foto’s: Plaatsen van

rotsteen SAS Lt. F. Limbosch te Peer (foto's SAS

Jaak Daemen)

https://photos.app.goo.gl/MZ2wP4LFNumyVt5g9

11

2003

In 2003 wordt om diverse redenen de ANPCV

regionale Limburg opgesplitst in een ANPCV

regionale Leopoldsburg en een ANPCV

regionale Limburg. De herdenking van 2004

wordt onder coördinatie van Jaak

georganiseerd, met de steun van de beide

gemeenten en beide regionalen (Voorzitter

regionale Leopoldsburg Dedecker en

voorzitter regionale Limburg Kosemans).


11/09/2004

2006

Op 16 januari 2006 overlijdt Maurice

Vandevelde. Jaak schrijft een hommage over

de man die hem hielp zijn wens te vervullen,

namelijk het plaatsen van een groots

monument voor SAS Limbosch en SAS

Melsens, een prachtig rotsblok.


16/01/2006


16/01/2006

12

2012

7

Tijdens de herdenking op 1 september 2012

wordt er vastgesteld dat de grote wing op het

monument gebarsten is.

Raymond Holvoet vertelt: “Ik heb toen zelf het

initiatief genomen om deze beschadigde wing

te laten vervangen en de toelating gevraagd

aan SAS Jaak Daemen, kolonel Wolfs en het

stadsbestuur van Peer. De stadsdiensten van

Peer hebben de basisplaat afgenomen. Die ben

ik gaan ophalen en Fred Van Haezendonck

heeft er de nieuwe wing op geplakt. Daarna

ben ik terug naar Peer gereden om de nieuwe

wing te overhandigen. De stadsdiensten

hebben het geheel opnieuw op het monument

gevezen.

Wij hebben dan op 4 maart 2013 in beperkte

kring de nieuwe wing ingehuldigd met Kolonel

Mertens, SAS Jaak Daemen, Fred Van

Haezendonck, Percy Salembier. Ik heb de

gemaakte onkosten voor mijn rekening

genomen”.

Kolonel SBH o.r. Mertens Walter en SAS Jaak Daemen

(foto R. Holvoet)

2014

De 70 ste herdenking op 6 september 2014

wordt onder andere opgeluisterd met de

aanwezigheid van de standaard van de Special

Forces Group en een afvaardiging van de

Koninklijke Militaire School (*)

(*) Toelichting van Kolonel

stafbrevethouder T. Pirenne Directeur van

de Basis Vorming van de Officieren KMS.

Het eredetachement van de leerlingen van

de 151 Promotie Sociale & Militaire

Wetenschappen (SSMW) was aanwezig.

Zij dragen op de foto’s nog de graden van

Adjudant, maar zouden enkele weken later

hun eed afleggen en aangesteld worden in de

graad van Onderluitenant (wat ook de reden

was waarom ze reeds allemaal een sabel

hadden).

Hun deelname kaderde o.a. in het project

“Remember” dat jaarlijks werd gegeven aan

een Promotie en waarbij zij zelf informatie

moesten opzoeken en uitwerken omtrent een

of ander historisch evenement of persoon.

Dit project moest afgesloten worden met

een herdenkingsplechtigheid waaraan zij

deelnamen of dat ze zelf moesten

organiseren.

Er werd dat jaar gekozen voor de landing in

Normandië en de bevrijding van

België/Europa, met specifiek daarin de

Belgische deelname.

Zij hadden dus reeds een aantal conferenties

georganiseerd met interviews van Belgen

die deelgenomen hadden of betrokken

waren bij D-Day. De

herdenkingsplechtigheid bij Peer en

Meeuwen was dus zeker een mooie afsluiter

die bij hen een grote indruk heeft nagelaten.

2014_09_06 Link naar herdenking 70 jaar

SAS Lt. F. Limbosch Peer en SAS Sgt. J.

Melsens te Meeuwen met dropping in Peer

https://photos.app.goo.gl/PP4x6w1csfEXoXih

13

2020

Op verzoek van Jaak en Kolonel SBH b.d.

André Wolfs organiseert de stad Peer en

Oudsbergen de herdenking op 5 september

2020 in beperkte kring (omwille van Covid-

19). Marc Daemen, die sinds 2018 meehelpt

bij de organisatie van beide herdenkingen, zal

zijn vader op de plechtigheid

vertegenwoordigen samen met nog enkele

notabelen en sympathisanten.

3. Gedenksteen SAS Jean Melsens en

inhuldiging op 26 november 1995 van

het Sergeant Jean Melsenspark

Vooraf

Jean Melsens was een Belgisch SAS

Parachutist tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Hij werd geboren te Kortrijk in 1922.

dat moment terugtrekt.

Wanneer hij nog maar net in England is

teruggekeerd, vertrekt hij op 5 september 1944

terug, met o.a. Luitenant Freddy Limbosch,

om in Peer tijdens de operatie Caliban, achter

de vijandelijke linies geparachuteerd te

worden

De operatie Caliban is de grootste

geparachuteerde SAS-operatie in België

waarbij 25 SAS gedropt werden.

Na het sneuvelen van SAS Lt. Limbosch wordt

het commando op SAS Sgt. J. Melsens

overgedragen. Tijdens een verkenningsactie

wordt zijn squad op 10 september 1944 in open

terrein door een in stelling komende

artilleriebatterij afgesneden.

Er ontstaat een vuurgevecht. De squad kan

zich met enkele gekwetsten terugtrekken maar

Sergeant J. Melsens sneuvelt ter plekke.

Jean Melsens (overleden 10 september

1944)

Jean Melsens werd op 12 september 1944 in

Meeuwen op het kerkhof begraven. Vader

Melsens ontving het bericht via SAS Victor De

Buf (stamnr. 2538) dat Jean gesneuveld was in

Meeuwen. Nadien reden hij en zijn andere

zoon, Jacques Melsens, naar Meeuwen met

een ‘corbillard’ om het lichaam op te halen.

(Bron: De oorlogsjaren 1940-1945 De

Reengenoten gesprek met Jacques Melsens op

10 september 1994)

Op 8 augustus 1944 wordt sergeant Melsens

achter de vijandelijke linies in Normandië

geparachuteerd tijdens operatie Shakespeare,

hij neemt daar op schitterende wijze deel aan

de storingsoperaties tegen de vijand die zich op

Bijlage 0 1950 pagina 52 Israël J.

"Jean [Melsens] werd op 16 september vanuit

Meeuwen overgebracht naar Kortrijk en op

zondag 17 september op het Plein in Kortrijk

begraven; niet op het kerkhof, omdat de

bruggen over de Leie nog niet hersteld waren.

Legeraalmoezenier Sooi Willems leidde de

dienst. De familie Melsens kocht later een graf

op de stedelijke begraafplaats St. Jan van

Kortrijk. Hier vond Jean Melsens uiteindelijk

in 1950 zijn rust”. (Bron: Israël, J., Jean

Melsens 1922-1944)

Drie prentkaarten

Enige tijd later begon het Geheim Leger een

14

‘Jan Melsens-hulde’ in Meeuwen voor te

bereiden. Een belangrijk onderdeel van het

programma was de inhuldiging van een

gedenksteen.

Aangezien iemand voor de kosten moest

opdraaien, begonnen de initiatiefnemers aan

fondsenwerving te doen. Pastoor Jozef

Vranken noteerde dit in zijn oorlogsverslag.

“In de maand juni 1945 werden volgende

prentkaarten [drie stuks] van

valschermspringer Melsens (gedood op 10

september 1944) in omloop gebracht. Jean

Marie Melsens, geboren Kortrijk 1922.

Sergeant bij de Belgische Eenheid der

Valschermspringers, gelost in de nacht van 6

september 1944 in de heide tusschen

Gruitrode en Meeuwen, neergeschoten 10

September in de weide v.d. Dreuge, kiezel

Meeuwen Helchteren." (Bron: De

oorlogsjaren 1940-1945 De Reengenoten)

meststoffenmagazijn van Michiel Ceyssens

alias Geel Blome, die getrouwd was met Maria

Aldegonda Bloemen. (Bron: De oorlogsjaren

1940-1945 De Reengenoten) gesprek met

Alfons Janssen alias Fons Liete op 28 januari

1981)

Foto archief SAS Jaak Daemen, lichaam van gesneuvelde

Jean Melsens, verplaatst tot voor het gebouwtje met gaten

van de beschieting, omringd door weerstanders van Peer en

Meeuwen. Rechts: ?, Jaak Housen-Leurs, veldwachter Jef

Geers. Links: o.a. rijkswachtcommandant Gustaaf

Vanhoenshoven.

De kopers van de foto's, en dat zullen er heel

wat geweest zijn, werden namens het Geheim

Leger nog eens speciaal bedankt via de affiche.

Foto archief SAS Jaak Daemen, lichaam van gesneuvelde

Jean Melsens, verplaatst tot voor het gebouwtje met gaten

van de beschieting. In werkelijkheid lag Jean Melsens

dichter bij de Weg naar Helchteren, voor het in beeld

brengen van de hevigheid van het gevecht waren de

kogelinslagen in de muren overtuigende bewijsstukken. De

aangebrachte bloemen moesten het gepaste eerbetoon en de

verschuldigde erkentelijkheid van de gemeente

symboliseren. Op de twee andere foto's poseerden o.a.

Rijkswachtcommandant Gustaaf Van Hoenshoven,

veldwachter Jozef Geers, postbode Jan Jonckers van Peer,

Jaak Housen, Cyriel Bert, Harie Vanhemel.

De foto's die te koop werden aangeboden,

waren geen authentieke oorlogsdocumenten,

maar geënsceneerde beelden. Op één van de

foto's ligt het lichaam van de gesneuvelde SAS

Sgt. Jean Melsens gespeeld door een figurant

vlakbij het gebouwtje zoals het er na de

beschieting uitzag.

Die [Jean Melsens] is dood gebleven aan het

"Onzen besten dank aan al diegenen die door

den aankoop van een photo hebben

bijgedragen en getoond hunne erkentelijkheid

ten overstaan van dit heldenfeit." (Bron: De


Foto archief SAS Jaak Daemen, figurant voor Jean

Melsens, voor het gebouwtje met gaten van de beschieting.

Zelfde toeschouwers als andere foto.

SAS Jean Melsens-hulde

Op 10 september 1945 vond in Meeuwen een

herdenking plaats ter nagedachtenis van Jean

15

Melsens. Het initiatief ging uit van de

plaatselijke afdeling van het Geheim Leger.

Om dit evenement voldoende kenbaar te

maken, liet men in de drukkerij Jean Frencken

in Bree grote affiches drukken. Het

programma dat in een paar zinnen werd

aangekondigd, luidde als volgt:

“Uit dankbaarheid houdt de bevolking van

Meeuwen er aan op 10 September 1945, een

dienst te laten celibreeren om 10 uren in de

parochiekerk van Meeuwen. Daarna huldiging

van een Gedenkstuk als eeuwig aandenken aan

hem die door zijn dood ons liet leven. Ook een

groet, een bloemenhulde, op de graven van een

verongelukte vliegtuigbemanning.” (Bron: De


Er werd impliciet hulde gebracht aan al de

andere bemanningsleden van geallieerde

vliegtuigen die tijdens de oorlog op het

grondgebied van Meeuwen sneuvelden.

evenwel zichtbaar].

Foto archief Reengenoten

Jean Melsens-huldiging

[10 september 1945

Toespraak door Tony

Lambrechts, leider van het

Geheim Leger Limburg.

Rijkswachtbewaking bij de

kleine poort in de vroegere

kerkhofmuur. Verder,

Victor Kerfs [met pijp],

installateur van de micro

en de luidspreker.

Bovenaan in het

venstertje, verborgen

achter elektriciteitspaal,

Quiri Schrooten [voetje

Vranken:

“Op 10 September 1945 werd door toedoen

van de B. N. B. (Witte Brigade] de grafsteen

tot aandenken

van den

parachutist

Melsens

plechtig

ingehuldigd. In

den lijkdienst

die plaatsgreep

om 10 uur

werden 1400

doodsprentjes

uitgereikt. Vele

vreemde

afgevaardigden

militairen

woonden die

plechtigheid bij.

Na den dienst

werden bij den

grafsteen

verschillige

redevoeringen

uitgesproken.”

Foto archief Reengenoten: Gedenksteen voor SAS Jean

Melsens, ingehuldigd op 10 september 1945

De grafsteen werd geleverd en geplaatst met

een bewust (wegens plaatsgebrek) of

onbewust gemaakte spelfout:

‘valschermspinger’. (Bron: De oorlogsjaren

1940-1945 De Reengenoten)

Foto archief Reengenoten: Jean Melsens-huldiging (10

september 1945) Links: kleine poort in de vroegere

kerkhofmuur oorlogsmonument 1914-1918 op de

oorspronkelijke plaats

Gedenksteen voor Jean Melsens

Uit het oorlogsverslag van pastoor Jozef

Foto archief J. Israël: De ouders van Jean Melsens tijdens

de inhuldigingsdienst van het monument ter ere van Jean

Melsens op 10 september 1945.

16

Foto Archief J. Israël: De inhuldiging van het monument

ter ere van Jean Melsens voor de kerk van Meeuwen op 10

september 1945.

Sergeant Jean Melsenspark in Meeuwen

Lancaster (Genits, 22 juni 1944), twee door de

Duitsers tijdens hun terugtrekking

achtergelaten slachtoffers en de gesneuvelde

SAS Jean Melsens ooit begraven lagen (1944),

veranderde het uitzicht in het centrum van

Meeuwen. Door een nieuwe beslissing van de

gemeenteraad veranderde het ontruimde

kerkhof in een zone van openbaar groen.

Vervolgens werd het een soort erepark voor

oorlogsslachtoffers. De monumenten van

Meeuwen kregen er een ereplaats, op een

pleintje helemaal in het midden van het

‘ontmuurde’ kerkhof in de schaduw van de

oude bomen. (Bron: Info-blad Meeuwen-

Gruitrode, jg. 12, nr. 2, p. 3)

1995

Op initiatief van de gemeente Meeuwen kreeg

het park op zondag 26 november 1995,

gelegen tussen de kerk en de sporthal, de

officiële benaming ‘Sergeant J.

Melsenspark’.

Foto archief Reengenoten: Gemeentelijk ereplein voor

oorlogsslachtoffers op het Jean Melsenspark in Meeuwen.

Links: gedenksteen uit 1945 voor Mathieu Weevers. Rechts:

gedenksteen uit 1945 voor Jean Melsens. Midden:

gedenkplaat uit 1994 voor de oorlogsslachtoffers van

Meeuwen-Gruitrode. Het grootste gedenkteken voor

slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog is het

heringerichte oude kerkhof (1913-1970) nabij de kerk in

Meeuwen. (Bron: De oorlogsjaren 1940-1945 De

Reengenoten)

1970

In 1970 besliste de gemeenteraad het kerkhof

nabij de kerk in het centrum van Meeuwen te

sluiten. De belanghebbenden kregen een

bericht waarin hun werd meegedeeld dat zij

voor 1 oktober 1985 moesten kiezen tussen

wél of geen ontgraving en overbrenging van de

stoffelijke overschotten naar de nieuwe

gemeentelijke begraafplaats aan de nieuwe

Kerkhofstraat.

1985

Na 1 oktober 1985 werd het kerkhof

ambtshalve ontruimd en de achtergebleven

graftekens werden verwijderd. Met het

verdwijnen van dit kerkhof waar o.a. de zeven

omgekomen bemanningsleden van een Britse

De afvaardiging van SAS en ANPCV waren

als eregenodigden aanwezig. Dit ging gepaard

met een feestelijke inhuldiging, toespraken

(Generaal Segers, Schepen André Claes,

Burgemeester Henri Hoogmartens, dhr.

Jacques Melsens, broer van Jean Melsens) en

een dagvullend programma.

Bijlage 1 SAS Veterans News 1995 nr. 4 pagina 7

Bijlage 2 PARA 1995 nr. 12 pagina 8

Bijlage 3 SAS Veterans News 1996 3 nr. 1 pagina 17




“De toekenning van de naam Sergeant J.

Melsenspark aan dit park heeft dus een

symbolische betekenis; niet alleen de

nagedachtenis aan de oorlogen en zijn

slachtoffers, maar ook de hoop voor de

toekomst. Samen met de gedenksteen van Jean

Melsens, werd eveneens de gedenksteen van

Mathijs Weevers naar deze plaats verplaatst.

En omdat wij dit park hebben genoemd ter

nagedachtenis van de Tweede Wereldoorlog,

hebben wij het niet meer dan passend

gevonden om alle slachtoffers van die

vreselijke oorlog hier te gedenken, niet alleen

die van Meeuwen, doch die van de ganse

gemeenschap [Meeuwen-Gruitrode]. Vandaar

17

ook een gedenkplaat midden tussen de

gedenkstenen en aan de voet van het

oorlogsmonument van 14-18. Jaarlijks in het

begin van september, zullen wij, samen met

militaire overheden en vriendenkringen, zowel

Sergeant MeIsens als alle oorlogsslachtoffers

gedenken.” (Bron: Info-blad Meeuwen-

Gruitrode, jg. 21, nr. 1 (1996), p. 11)

omtrent SAS Jean Melsens.

De heer Jan Kosemans van ANPCV regionale

Limburg leidt de ceremonie. Schepen van

Toerisme de heer Geusens en Kolonel SBH

b.d. André Wolfs, erevoorzitter van ANPCV

regionale Limburg spreken het publiek toe.

Het oude monument van de gesneuvelden van

de Eerste Wereldoorlog staat met de voorzijde

naar de kerk en de oorspronkelijke

hoofdingang van het kerkhof gericht.

De gedenkstenen van Jean Melsens en Mathijs

Weevers alsook de nieuwe gedenkplaat met de

namen van de oorlogsslachtoffers van

Meeuwen-Gruitrode staan ten westen ervan.

(Bron: De oorlogsjaren 1940-1945 De

Reengenoten)

2021_05_04 Link naar bewijsstukken graf

SAS J. Melsens en J. Melsenspark te

Oudsbergen

https://photos.app.goo.gl/LPbwMzFWWiEfW

uby5

4. Toeristische informatieplaat en

monument SAS Sgt. Jean Melsens

Meeuweneinde Oudsbergen

1997

In de notulen van de vergadering van, bijlage

1 a PARA 1997 nr. 2 pagina 2 en bijlage 1 b

PARA 1997 nr. 4 pagina 2, lezen we dat op 27

april 1997 in Meeuwen de Melsens-

Limboschroute op de agenda staat.

Bij de onthulling werd de driekleur

weggenomen door burgemeester Hoogmartens

en SAS Jaak Daemen.

In naam van Kolonel Blondeel schenkt SAS

Jaak Daemen een kunstwerk aan de

burgemeester. Het betreft een getekend portret

van SAS Jean Melsens van de hand van SAS

Marco Guelton.

Om 13 uur start de eerste wandeling van de

ANPCV regionale Limburg. Vanaf 14 uur

starten deze van de bevolking en de

wandelclubs. Het is de bedoeling om jaarlijks

een Melsens-Limbosch wandel- en fietsroute

te organiseren. (uit het archief van SAS Jaak

Daemen)

Op 27 april 1997 wordt in Meeuwen, aan

Meeuweneinde, de plek waar SAS Jean

Melsens sneuvelde een toeristische

informatieplaat ingehuldigd.

Deze locatie ligt op de wandel- en fietsroute

van Regionaal Landschap Kempen-Maasland.

Het is een historische plek om even uit te

rusten en even te bezinnen. De gemeente

Meeuwen plaatste ook een rustbank.

Op het informatiebord kunnen passanten de

informatie lezen over de gebeurtenissen

18

27 april 1997

Inhuldiging

informatieplaat SAS Jean

Melsens te

Meeuweneinde

Oudsbergen

19

In de SAS Veterans News en Para kunnen we

diverse artikelen lezen over deze gebeurtenis:

Bijlage 2 SAS Veterans News 1997 nr. 1 pagina 14,

Bijlage 3 SAS Veterans News 1997 nr. 2 pagina 15,

Bijlage 4 SAS Veterans News

1997 nr. 3 pagina 26,


1997 nr. 3 pagina 27,


1997 nr. 3 pagina 28

Bijlage 7 verwijderd

1998

Op 26 april 1998 van 9 uur tot 15 uur wordt

opnieuw de Melsens-Limbosch wandel- en

fietsroute georganiseerd. Kolonel SBH b.d.

André Wolfs verwijst in zijn speech naar de

Toeristische Dienst van Meeuwen-Gruitrode

die het initiatief nam om in samenwerking met

Regionaal Landschap Kempen en Maasland en

ANPCV regionale Limburg de wandeling

succesvol te organiseren. De wandeling krijgt

daar voor het eerst de naam

‘Calibanwandeling’ (*). Hij hoopt dat in de

toekomst vele leden van alle ANPCVregionalen

zullen deelnemen. Er wordt voor

die gelegenheid een sticker aangemaakt.


20

(*) Ria Colaers van de gemeente Oudsbergen

vertelt: “Ik denk dat de infoplaat gefinancierd

werd door Regionaal Landschap Kempen en

Maasland (RLKM). Zij plaatsten in meerdere

gemeenten (die aangesloten zijn bij RLKM)

infoborden langs het fietsroutenetwerk. De

aangesloten gemeenten deden jaarlijks een

financiële bijdrage om dit soort dingen te

kunnen verwezenlijken.

De tekst en foto die erop staan werden door

ons aangebracht, weliswaar met de

uiteindelijke goedkeuring van alle partijen.

(Ter info over RLKM en ook te lezen op hun

website: RLKM was een initiatief gegroeid uit

de samenwerking van Natuurreservaten, nu

Natuurpunt, en de toenmalige Steenkoolmijnen

(KS). Het initiatief ontstond in het kader van de

zogeheten ‘Limburgse reconversie’ met

ondersteuning van de Provincie Limburg. Snel

sloten er gemeentebesturen en

natuurverenigingen aan. Later volgde ook

financiële steun van de Afdeling Natuur en

Bos).

1999

In het archief vinden we verder terug dat op 3

oktober 1999 Ria Colaers van de Toeristische

Dienst van Meeuwen, samen met Jan

Kosemans en Fernand Gijsen van ANPCV

regionale Limburg startten met de

inschrijvingen voor de diverse activiteiten in

verband met de Melsens-Limbosch

wandelroute (5,5 km en 14 km) en fietsroute

(45 km).

Er was een plan om in 1999 op dezelfde plek

een monument in te huldigen ter ere van SAS

Jean Melsens maar deze plannen werden

uitgesteld tot 2000.

Bijlage 9 SAS Veterans News nr. 4 pagina 9

2000

Op zondag 16 juli 2000 werd in Meeuwen

voor Jean Melsens een tweede gedenkteken

opgericht, nu zo dicht mogelijk bij de plaats

waar hij sneuvelde (1). Het is een ‘klein

monument’ op Meeuweneinde, aan de

gelijknamige zijstraat van de Weg naar

Helchteren.

Op deze plaats begon vroeger het bos waarin

de metgezellen van Jean Melsens zich

terugtrokken toen ze door de Duitsers op 10

september 1944 werden beschoten.

De tekst op de propeller verwijst in poëtische

bewoordingen, ‘Pelgrims van de vrede en de

toekomst’, naar de zendingsopdracht destijds

van de SAS.-soldaten en van al de wandelaars

en fietsers die nu vanaf deze plek vertrekken

voor een herdenkingstocht.

Bovendien is het een boodschap voor iedereen

om zich in te zetten voor vrede, dichtbij en ver

weg.

Ter gelegenheid van de inhuldiging van het

gedenkteken heeft de Dienst voor Toerisme

van Meeuwen-Gruitrode samen met de stad

Peer en de SAS-veteranen een

herdenkingsroute uitgestippeld. Ze passeert

langs de bivakplaats ‘Raffes’ en volgt het

traject dat SAS Melsens en SAS Limbosch

destijds hebben afgelegd. De voettocht werd

Calibanwandeling gedoopt. De fietsers volgen

de Melsens-Limboschroute.

De herdenkingstocht wordt al sinds 1997

jaarlijks georganiseerd. De laatste jaren

gebeurt dat door de Dienst voor Toerisme van

Meeuwen-Gruitrode in samenwerking met de

ANPCV regionale Limburg en plaatselijke

geïnteresseerde verenigingen.

21

(1) Ria Colaers van de gemeente Oudsbergen

vertelt: “Het schroefblad hebben wij

gekregen, via Jan Kosemans. De plaatsing

ervan gebeurde volgens mij door onze

technische dienst.”.

Kolonel SBH b.d. André Wolfs vertelt: “Een

schroefblad van een propeller van de C130

werd inderdaad door Jan Kosemans geleverd.

De overige drie schroefbladen van de

propeller van het gevallen vliegtuig dienen als

monument aan het clublokaal van de regionale

Limburg. In feite bestond er een beperkte

groep in Meeuwen om een monument voor SAS

Sgt. Jean Melsens aan Meeuweneinde op te

richten. Ik was aanwezig bij deze

vergaderingen. Ik herinner me dat een jonge

kunstenaar gevraagd werd een schets uit te

werken. Door de hoge kostprijs werd het

ontwerp niet weerhouden. Daarop stelde Jan

Kosemans voor een schroefblad van de

propeller van de in Nederland gevallen

Belgische C130 (2) (die hij met de hulp van

Defensie had bekomen) als monument te

gebruiken. Wat de tekst op deze propeller

betreft zit Jaak Daemen er wel voor iets tussen.

Zijn inspiratiebron was een gedicht van James

Elroy Flecker “We are the pelgrims Master”.

SAS Jaak Daemen liet bij de aanmaak van het

monument te Finsterwolde ook de tekst

“Pelgrims voor vrijheid en vrede”

aanbrengen. Monument voor SAS J. Wathelet

en SAS D. Devignez die sneuvelden tijdens

operatie Larskwood.”

In 1996, na de crash van de Belgische C130 op

het vliegveld Budel (2) met twee jonge

Limburgse piloten aan boord, was er heel wat

commotie over de verantwoordelijkheid van

deze ramp. Onmiddellijk werd de schuld in de

schoenen van de twee jonge Belgische piloten

geschoven. Het bestuur en leden van ANPCV

regionale Limburg vonden dit onterecht en

wensten een eerbetoon aan de moedige

Belgische bemanning. Er werd toen binnen het

bestuur geopperd om een (resterend) stuk van

die C130 naar het lokaal te halen. Door de

volhoudende actie van de toenmalige

ondervoorzitter Jan Kosemans kregen we van

defensie niet alleen een stuk van de C130 maar

zelfs een bijna volledige propeller. Het

volledige toestel was toen al naar Brussel

gebracht voor verder onderzoek. Er werd dan

voor transport gezorgd zodat deze propeller bij

het lokaal geleverd werd.

Drie schroefbladen van de propeller werden

een monument aan het lokaal van de

vriendenkring regionale Limburg. Bij de

inauguratie was SAS Kolonel Blondeel

aanwezig (Bron ‘Green on’ 104 maart 2021).

(2) De Herculesramp is een vliegtuigongeluk

dat op 15 juli 1996 plaatsvond op vliegbasis

Eindhoven. De ramp met de Belgische C-

130 Hercules kostte 34 inzittenden het leven.

Om twee minuten over zes 's avonds stortte

het transporttoestel met totaal 41 inzittenden,

vier Belgische bemanningsleden en 37 jonge

leden van het fanfarekorps van de

Nederlandse Koninklijke Landmacht op

vliegbasis Eindhoven neer. De

luchtverkeersleider vertelde de

brandweercommandant na het neerstorten

niet hoeveel passagiers er in het vliegtuig

zaten. Hierdoor ging de

brandweercommandant ervan uit dat er

alleen bemanning in het vliegtuig zat,

waardoor de brandweer eerst begon met

bluswerk in plaats van reddingswerk.

Bemanning:

‘Gigi’ Peter Gielen (26 jaar),

kapitein-vlieger. Hij woonde in Val-

Meer en haalde zijn brevet in mei

1991 en was sinds augustus 1992 lid

van de 15de wing.

Dimitri Vandereyken (26 jaar),

copiloot. Hij woonde in Hasselt en

haalde zijn brevet in augustus 1994.

Guy Verdonkt (47 jaar), sergeantchef

en ladingmeester. Hij woonde in

Oudenaarde en was al lid van de

15de wing sinds 1975.

Horst Vomberg (31 jaar), sergeantmajoor

en boordtechnicus. Hij

woonde in Eupen en was lid van de

15de wing sinds januari 1994.

De vier bemanningsleden kregen postuum

het kruis van ridder in de Leopoldsorde. De

22

crash is in directe zin te wijten aan een

zwerm vogels die tijdens de nadering in de

twee motoren (nr. 1 en 2) aan de linkerkant

van het vliegtuig terechtkwamen. Op lage

hoogte besloot de bemanning om een

doorstart te maken, en besloot bovendien

om motor nr. 3 uit te schakelen. Tijdens de

doorstart maakte het vliegtuig een scherpe

bocht naar links en verongelukte.

In 2001 werd er door het Openbaar

Ministerie 150 uur dienstverlening en drie

maanden voorwaardelijke gevangenisstraf

geëist wegens individuele fouten gemaakt

door de verkeersleiding en de

brandweercommandant. Er waren volgens

het OM door het foute handelen onnodig

veel slachtoffers gevallen.

Op 1 maart 2001 werden de

luchtverkeersleider en de

brandweercommandant op alle punten

vrijgesproken door de militaire rechtbank in

Arnhem. De rechtbank concludeerde dat

betere informatie, snellere reddingsacties of

het inzetten van de regionale brandweer niet

had kunnen leiden tot minder slachtoffers.

De vrijgesproken medewerkers van de

luchtmacht, die kort na de ramp werden

ontheven uit hun functies, kregen in 2004

officiële excuses aangeboden en een

financiële vergoeding van de Koninklijke

Luchtmacht.

Nabestaanden richten de Stichting

Herculesramp op in 1996. Ze streeft de

belangen na van de nabestaanden en

organiseert herdenkingen en

ontmoetingsdagen. Ze zet zich ook in voor

de bevordering van de veiligheid bij militair

luchtvervoer.



2001

We lezen in de SAS Veterans News dat de

Calibanwandeling geprogrammeerd staat op

15 juli 2001 (6 of 13 km).

Organisatie: Toeristische Dienst van

Meeuwen-Gruitrode en ANPCV regionale

Limburg.



2002

In de agenda SAS Veterans News van 2002

lezen we dat Jaak Daemen (voor de SAS

Senior Club) als verantwoordelijke is

aangeduid voor de herdenking Limbosch-

Melsens op 7 september 2002 en voor de

Calibanwandeling op 8 september 2002


2003

De agenda vermeldt de Calibanwandeling van

9 tot 17 uur op 7 september 2003.


2005

In het archief van Kolonel SBH b.d. André

Wolfs, vinden we de aankondiging en

routeplan van de Caliban fiets- en wandeltocht,

georganiseerd door de Toeristische Dienst van

de Gemeente Meeuwen-Gruitrode.

2021_04_27 Link naar bewijsstukken

Toeristische plaat SAS J. Melsens en

Monument Meeuweneinde

https://photos.app.goo.gl/jxEweeXAZgPEUQ

Cy7

Op 15 juli 2016, precies 20 jaar na de ramp

werd bij het stadhuis van Eindhoven een

openbaar monument onthuld. Dit

monument is voor iedereen toegankelijk in

tegenstelling tot het eerste monument dat op

de vliegbasis Eindhoven staat en alleen

toegankelijk is voor de nabestaanden.

(Bron: Wikipedia)

23

5. Pin Limbosch-Melsens

2016

In het voorjaar van 2016 doet Jan Soors

(KUVGL-Koninklijke Unie der

Verbroederingen van het Geheim Leger

afdeling Oudsbergen) een voorstel aan Jaak

om een pin aan te maken voor de volgende

herdenking te Meeuwen. Deze pin zal als

aandenken gegeven worden aan de

vaandeldragers maar ook aan het publiek.

2017

Het voorstel wordt weerhouden en een

ontwerp voor de pin wordt in het voorjaar van

2017 verzonden naar SAS Jaak Daemen en

Kolonel SBH b.d. André Wolfs.

Na de nodige aanpassingen krijgt het ontwerp

zijn definitieve vorm.

De gemeente Oudsbergen financiert de

aankoop van de eerste 150 pins. Deze zullen in

2017 na de herdenking aan de genodigden

uitgedeeld worden bij de aanvang van de

receptie. Er waren onverhoopt zeer veel

aanwezigen en er waren pins te kort.

Ria Colaers van de gemeente Oudsbergen

bevestigt dat na 2005 de Calibanwandeling

niet meer werd georganiseerd. Zij kreeg een

andere functie binnen de gemeente.

2018

Op vraag van SAS Jaak Daemen dient zijn

zoon Marc Daemen, stichtend lid van

ABSASV-vzw en gewezen secretaris, een

aanvraag in bij deze vzw voor een toelage voor

de aanmaak van nieuwe pins.

De voorzitter Kolonel Tom Bilo SBH stemt toe

waarna de pins kunnen aangemaakt worden.

Bij de herdenking van 2018 krijgen de

vaandeldragers uit de handen van de

burgemeester en schepenen van Oudsbergen

en andere vooraanstaanden de pin uitgereikt.

Bij de aanvang van de receptie zullen alle

aanwezigen de pin krijgen.

Pin werd aangemaakt door de firma Medallux n.v.

Weg op Bree 103 3670 Oudsbergen

info@medallux.be

24

Epiloog

Sedert vele jaren organiseert Jaak de herdenking Peer-Meeuwen/ Limbosch-Melsens. Het is zijn

verdienste dat de gemeenten Peer en Meeuwen hun trouwe morele en financiële steun blijven

verlenen. Gemeenten Peer en Meeuwen bepalen de datum van de herdenkingen en voorzien een

budget (uitnodigingen, portkosten, busvervoer, receptie…). Bij de coördinatie wordt Jaak vanaf

1992 geassisteerd door zijn goede vriend, Kolonel SBH b.d. André Wolfs. Vanaf dan zullen de

regionale Limburg en vanaf 2003 de regionale Leopoldsburg hun steentje bijdragen aan de

organisatie van de plechtigheden, maar ook de Heemkundige kring de Reengenoten en Koninklijke

Unie der Verbroederingen van het Geheim Leger doen dat elk jaar.

In 2020 nam ANPCV regionale

Leopoldsburg het initiatief om met

een afvaardiging, Jaak te

vergezellen naar de herdenkingen

in Nederland. Marcel Corstjens

nam het initiatief. Het initiatief

kreeg de titel: “In de voetsporen van

Jaak Daemen.”. Een mooi

programmaboekje

met

gedetailleerde informatie werd

gedrukt. Door de coronapandemie kon de herdenking niet doorgaan. Ook in 2021 strooide de

pandemie roet in het eten. Hopelijk lukt het wel in 2022.

Tenslotte

Het heeft heel wat opzoekingswerk gevraagd om dit artikel te kunnen samenstellen. Misschien staan

er nog vergissingen in of kunnen er nog aanvullingen toegevoegd worden. De redactie zou het ten

zeerste waarderen om uw suggesties te leren kennen. Dank ook aan alle ‘bronnen’.

We hopen in een volgende speciale editie van SAS Veterans News het verhaal te kunnen brengen

over de monumenten in Veele, Winschoten en Finsterwolde in Nederland. Ook hiervoor is Jaak

sinds 1985 de drijvende kracht geweest.

In Nederland sneuvelden tijdens operatie Larkswood volgende SAS-soldaten voor onze vrijheid:

Te Veele:

SAS Philippe Rolin

SAS Jean Breuer

SAS Etienne Hazard

Te Finsterwolde:

SAS Joseph Wathelet

SAS Denis Devignez

25

Bronnen

A. Archieven:

Jaak Daemen SAS veteraan


Paul Claes

Marc Backx

Thijs Leon

B. Gepubliceerde bronnen

‘Who dares wins’ uitgave van de Belgische SAS-veteranen

‘Para 10-45’ uitgave van de Belgische SAS-veteranen

‘Para’ uitgave van de Belgische SAS-veteranen

‘SAS Veterans News’ uitgave van de Belgische SAS-veteranen

‘ANPCV Para-Commando’ nr. 106 en nr. 135

‘Green on’ viermaandelijks tijdschrift Para-Commando vriendenkring regionale Limburg

‘Flash’ tijdschrift van Para-Commando vriendenkrijg regionale Leopoldsburg

‘De oorlogsjaren 40-45’ Uitgave Heemkring De Reengenoten – Meeuwen

‘De Belgische parachutisten’ 1942-1945 van Jean Temmerman

‘Oorlog op en rond ’t Lin’ van Martin Peeters

‘Jean Melsens 1922-1944’ van J. Israël

‘Van SAS tot Special Forces Group’ van vzw ABSASV

C. Gesprekken

Jaak Daemen SAS veteraan


Kolonel stafbrevethouder T. Pirenne Directeur van de Basis Vorming van de Officieren KMS.

Mevr. Maria Vandereycken-Roemers, gewezen schepen van Peer

Jan Soors, KUVGL (Koninklijke Unie der Verbroederingen van het Geheim Leger)

Quiri Schrooten, Heemkring De Reengenoten - Meeuwen

Ria Colaers, gemeente Oudsbergen

Eddy Schouteden paracommando: vrijwilliger onderhoud graf SAS Lt. F. Limbosch en

Calibansteen

Heidi Camps Team Communicatie en Participatie stad Peer

Erick Beckers gewezen voorzitter ANPCV regionale Limburg

D. Internet

Belgian SAS Regiment Archief Daemen Jaak:

https://www.facebook.com/sasarchiefjaakdaemen

Keep the Spirit alive: http://www.ktsa.be/

Pegasus Museum Diest: http://www.pegasus-museum.be/

Paracommando : https://www.paracommando.com/nl

ANPCV Amicale Nationale Para-Commando Vriendenkring : http://www.anpcv.be/nl

De KUVGL (koninklijke unie der verbroederingen van het geheim leger): https://www.sglfas.be/?lang=nl

Geschied- en heemkundige kring van Meeuwen, Gruitrode, Neerglabbeek, Ellikom en

Wijshagen ‘De Reengenoten’: https://www.dereengenoten.be/

Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoofdpagina

26

1944_09 Link naar foto's Caliban verkregen Thijs Leon Lommel (archief SAS Jaak Daemen).

Foto’s van de SAS en leden van het Geheim Leger in het Raffes werden gemaakt op 7 september

1944

https://photos.app.goo.gl/6VFjx4kQNKY54m3T7

Links dokter Verschueren met SAS Walter Klein en Albert Wouters

In SAS VETERANS NEWS nr. 70 3/2005 staat dezelfde foto maar zijn de namen van

Verschueren en Wouters blijkbaar met elkaar verwisseld

27

Bijlagen

Het verhaal van de monumenten van SAS F. Limbosch en SAS J. Melsens.

2021_04_27 Link naar bewijsstukken Gedenksteen SAS F. Limbosch

https://photos.app.goo.gl/yDq6T4eEP938Kmim6

Vooraf


28

Bijlage 2 Para 40-45 Nr. 27 2/1987 pagina 38

29

Bijlage 3 SAS VETERANS NEWS 1988 Nr. 1 pagina 15 10/09/1988

30


31


32

1. Het graf van SAS Lt. F. Limboschstraat op het kerkhof te Peer

Geen bijlagen

2. Monument in de Lt. F. Limboschstraat te Peer

2021_04_27 Link naar bewijsstukken Gedenksteen SAS F. Limbosch

https://photos.app.goo.gl/yDq6T4eEP938Kmim6

Bijlage 6 Para 40-44 1984 Nr. 18 pagina 14 8/09/1984

33

Bijlage 7 SAS VETERANS NEWS 1989 Nr. 4 pagina 5-6

34


35


36


37


38


39


40


41


42


43


44


45


46


47


48


49


50


51


52

3. Gedenksteen SAS Sgt. Jean Melsens en inhuldiging op 26 november 1995 van het

Sergeant Jean Melsenspark.

2021_05_04 Link naar bewijsstukken graf SAS J. Melsens en J. Melsenspark te Oudsbergen

https://photos.app.goo.gl/LPbwMzFWWiEfWuby5

Bijlage 0 1950 pagina 52 Israël J.

53


54

Bijlage 2 PARA 1995 nr. 12 pagina 8

55


56


57


58


59

4. Toeristische informatieplaat en monument SAS Sgt. Jean Melsens Meeuweneinde

Oudsbergen

2021_04_27 Bewijsstukken Toeristische plaat SAS J. Melsens en Monument Meeuweneinde

https://photos.app.goo.gl/jxEweeXAZgPEUQCy7

Bijlage 1 a PARA 1997 nr. 2 pagina 2

60

Bijlage 1 b PARA 1997 nr. 4 pagina 2

61


62


63


64


65


Bijlage 7: werd verwijderd

66


67


68


69


70


71


72


73


74

Bij de herdenkingsplechtigheid in 1989 werd deze oorkonde, samen met een door SAS Marc

Guelton getekend portret van SAS Lt. Freddy Limbosch, geschonken aan de stad Peer.

75

1944_09 Link naar foto's Caliban verkregen Thijs Leon Lommel (archief SAS Jaak Daemen).

Foto’s van de SAS en leden vna het Geheim Leger in het Raffes gemaakt op 7 september 1944.

https://photos.app.goo.gl/6VFjx4kQNKY54m3T7

Op de achterkant van de foto staat geschreven ‘uiterst rechts dokter Verschueren’

76

Op de achterkant van de foto staat geschreven ‘uiterst rechts bovenaan dokter Verschueren’

77

78

79

80

81

82

83

84

85

86

2021_09_06 SAS VETERANS NEWS 79 1/2021

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?