Wij leveren wat u nodig heeft. - Zaanbusiness

Zaanbusiness business.nl
22
Clubnieuws
METALEKTRO
Een krukas voor houtzaagmolen
Het Jonge Schaap
Drie Zaanse metaalbedrijven, met een lange historie in de
Zaanstreek, werken aan de nieuwe houtzaagmolen het Jonge
Schaap op de Zaanse Schans. Deze bedrijven zijn: Nico Kaaijk
Metaalbewerking (anno 1676) dat al het smeedwerk levert,
Genius Klinkenberg (anno 1855) leverancier van de twee tien
meter lange tandheugels voor de zaagsledes) en machinefabriek
P.M. Duyvis (anno 1890) dat de krukas levert en plaatst. De krukas
is een belangrijk onderdeel in de houtzaagmolen.
Werking van de krukas
Rond 1600 is de krukas uitgevonden door Cornelis Cornelisz. uit
Uitgeest. Een krukas zet een draaiende beweging om in een open
neergaande beweging, bijvoorbeeld voor het zagen. Door het
toepassen van een krukas in een windmolen werd het mogelijk
hout sneller te zagen dan tot dan toe met de hand kon.
Kosten
Jan van Dort en Harry Schipper van machinefabriek P.M. Duyvis
uit Koog aan de Zaan vertellen de volgende anekdote: “De traditioneel
gemaakte krukas bleek, tijdens het opstellen van de
begroting voor molen het Jonge Schaap, een flinke financiële
bottleneck te worden. Na diverse prijsaanvragen in heel Europa,
kwam men uiteindelijk uit bij onze machinefabriek, die op een
steenworp van de molen ligt. Wij hadden al eerder op een
moderne manier een kleinere krukas vervaardigd voor de stoomlocomotief
Ooievaar die rijdt op de lijn Hoorn-Medemblik. We
konden dus ook een grote versie maken”.
Vervaardiging
De krukas wordt niet op de conventionele manier gemaakt door
te smeden of te gieten. Hij bestaat uit losse onderdelen en om
deze onderdelen met elkaar te kunnen verbinden is gekozen voor
een krimpverbinding. Bij een normale omgevingstemperatuur
kunnen deze onderdelen niet met elkaar verbonden worden. Ze
passen niet. Door het uiteinde van de as, die in het gat moet
komen, af te koelen in vloeibaar stikstof krimpt deze zodanig, dat
de onderdelen wel in elkaar passen. Na opwarmen tot omgevingstemperatuur
zijn de onderdelen onlosmakelijk met elkaar
verbonden.
Andere sterke staaltjes
Zijn er nog meer sterke staaltjes over Machinefabriek Duyvis te
vertellen? Jazeker, er is iets wat iedereen die rondgeleid wordt bij
P.M. Duyvis direct opvalt. Naast de indrukwekkende machines
die er gemaakt worden, is het meest opvallend de fijne werksfeer
en de collegialiteit die er heerst binnen het bedrijf. Ook dat is een
prestatie van formaat!
Meer informatie over de molen: www.industriemolens.nl
Voor meer informatie over het
Metalektrocluster Zaanstreek:
www.metalektrozaanstreek.nl