You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
„Wat fierde os Äldere herrliche Feste möt<br />
os Weeter!“<br />
von Maria Jentjens<br />
Die Hülserin Maria Jentjens geb. Hinkes (* 1932), gelernte Lehrerin, versteht es meisterhaft, ihre Kindheitserinnerungen<br />
nicht nur aufzuschreiben, sondern auch vorzutragen. Bei den jährlichen Veranstaltungen des Hülser Heimatvereins unter<br />
dem Titel „Öt Hatt op de Tong“ freut man sich jedes Jahr sehr auf die Schilderungen aus dem Hüls vergangener Tage.<br />
Nachlesen kann man die Erlebnisse in den Hülser Heimatblättern ab Heft 51, hören auf der vom Hülser Heimatverein im<br />
Jahre 2006 herausgegebenen CD mit dem Titel „Ut dän alden Tiet“. hw<br />
Sonnich<br />
Nä, wat fierde os Äeldere herrliche Feste möt<br />
os Weeter! Wat woer döcks en wunderbare<br />
Stimmung en dat klein, alt Wäeverhüske en de<br />
Neustroet: Jedde Namesdoech – dän Adventstiet<br />
– Chreesmes – Poasche, eck köes allein<br />
dodrüever en jonz Buck schrieve. Von Ovend<br />
well eck blues enns dä Sonnich erutjriepe.<br />
Eck säck öch – jedde Sonnich woer en Fest.<br />
On dat fing oll et samstes aan. Deä kleenen<br />
Döesch en die reiter Eck von os Woehnkück –<br />
woe sech et jonze Läeve offspellde – kräesch<br />
en Sonnesdeck. Jenausue die versenkbare<br />
Niehmaschien doenäeve. Oek an dän Hongduckhalder<br />
koem dä Sonnesvorhang.<br />
Medsen op dän Äetesdöesch stellde os Modder<br />
enne herrliche Blumestruek ut dä Jaad<br />
eiter et Hus. Enne Wönkter koem Dännejrüen<br />
en die Vas.<br />
Be Tante Maria on Tante Trina – die Jroßtantes<br />
op dä Wenkel boeve – koem die rubinrue<br />
Sammetdeck op dän Döesch. Doedrüever leit<br />
Tante Trina noch eene Läufer uet witte Spetz.<br />
On donn waade die Bellder opjestellt. En jruet<br />
Foto von minne Urjroßvadder – en onger<br />
von Jroßonkel Peter – dä en dänn üerschde<br />
Weltkriesch en Frankreich jefolle woer on dann<br />
noch en herrlich Foto von min Modder, wie die<br />
noch en jonk Mädsche woer. Dat Belld fong<br />
eck wunderbar. Modder sting doe – möt enne<br />
Blumestruek en de Häng – vüer de Jartenlaube.<br />
Doe koes eck mech niet sott draan kieke.<br />
So, on os Modder sting jedde Samsteschmeddisch<br />
an dän Herd on drehde möt twie Holtläepel<br />
dä Sonnesbroenem en die iesere Kastroll.<br />
Dän Duft jing duer öt jonze Hus. En bedsche<br />
laater waad die jruete Zenkbütt ut dä Schopp<br />
ereenjedrare. Op dän Herd sting oll dä jruete<br />
Eenmakskäetel möt heet Water parat näven<br />
die Kastroll möt dä Broenem. On donn jing die<br />
Baderei loss.<br />
En os christkatollische Famillisch jing olles<br />
jonz jesittet tu. Twie Stüehl stinge füer die<br />
Bütt, on en jruet Badeduck hing dodrüever…<br />
<strong>246</strong> die Heimat 80/2009<br />
On donn eitenoeh die freschjewäsche Neitshemmer<br />
– dat woer oll richtich Sonnich. Eck<br />
füehl vondach noch, wie schön dat woer.<br />
On donn dä Sonnisch selvs. Dat Jefühl konn<br />
eck einfach niet beschrieve.<br />
Die Klocke ludden ongesch – die Sonn schieen<br />
ongesch – die freschjeschrubbte Neustro-<br />
Maria, Karl on Hannes als Fasteloavesjecke<br />
Die Freche Stiefmodder on Schneewittchen<br />
et soech total ongesch ut – dat woer einfach<br />
Sonnich – en herrlich Jefühl!<br />
We trocke oll Sonneskleier aan. We Mädsches<br />
woere besongesch fein möt die witte<br />
Voalschürze. En os long Fleite koeme witte<br />
Schleife – on döck boeve op dä Kopp koem<br />
noch enne Schleifenpropeller.<br />
Osse Vadder, dä onger de Wäek blues ömmer<br />
dä Blaumann aanhoet, woer sonne staatse<br />
Sonneskäel en dän Anzoch möt Kroech on<br />
Schlips. On sue feinjemäck jinge we oll desame<br />
en die Aachuhres-Mees natürlich. Eck<br />
hab joe niet vüel mötjekräeje, die kollde joe<br />
bald blues Latien damals. Bejrie-epe hab eck<br />
ook niet, woröm die Frollüe sue döck jriene<br />
mooße, wenn dän Hegger (dä Kaploen) op die<br />
Kanzel prädischte.<br />
On donn dat Frühstück – nä – woer dat herrlich!<br />
Mech löp vondach noch et Water enne<br />
Monk tesame, wenn eck draan denk. Dä<br />
selvsjebocke Wäek – dänn hoet os Modder<br />
dachs vüerher gemenk. Die Form möt dän<br />
Deesch breite we na Meeser – ose Bäcker<br />
(vandach ös dat Dorothee Müller).<br />
On dä Meester biek dä Wäek donn en sinne<br />
jrueten Bockoefe – enschiete hiet dat – doch<br />
dat kenne die meiste von öch joe sieker. On<br />
jedder eene kräesch et sonnes en Ei – jeleit<br />
von die eeje Henne. Denne hoet osse Vadder<br />
enne jruete Stoehl jebaut en de Jaat – eiter<br />
et Hus.<br />
So – on et Meddes – doe joev et die Rönkfleschzupp.<br />
Dat woer Tex- jedde Sonnisch.<br />
Woer die niet lecker? Allein die Färv oll, wenn<br />
me en dä Pott kie-ek! On donn dän Eierstich<br />
oder die Markklößkes! On donn dän Broenem<br />
on dä Schlaat on dat Jemüs ut dän eeje Jaat!<br />
– On die Äepel!!! Dat säg sche doch sie-eker<br />
ook: die Äepel vondach schmaake einfach<br />
niet miehr wie früher. Eck kriesch oll Honger,<br />
wenn eck blues dran denk. On donn noch dä<br />
Nachtisch! Jedde Sonnisch Vanillepudding<br />
möt selvsjemäkde Himbeersaff.
So – on wenn die Küeck wier kloer woer (we<br />
Weeter wade oll früsch aanjesotte für de helpe)<br />
donn durfde Modder sech reeste on osse<br />
Vadder spellde möt os.<br />
Wenn öm Vaddel op Dree die Klocke ludde,<br />
jing et na die Andacht – jedde Sonnisch. Doe<br />
hoet eck jenn jruete Loss drop – doch wie<br />
hiet dat en dat Kirkejebot: „Du sollst an allen<br />
Sonn- und Feiertagen eine Heilige Messe mit<br />
Andacht hören.“ Mit Andacht also – sue hab<br />
eck dat als Weet verstonge. Also, die Andacht<br />
durften eck niet uetloete.<br />
Stellt öch dat vondach vüer – wenn me bedenk<br />
– dat we Weeter ock noch ennen Tiet long öm<br />
tweelf Uehre enne Christjeliehr (Christenlehre)<br />
jescheck waade. Wat eck vondach dovon<br />
halt – bruck eck ösch niet de sägge.<br />
Die Zuschauer be die Oevesvorstellung<br />
So – on donn – na die Andacht jing et, wenn<br />
et niet jrad jonz ärsch räejente – möt olle Moen<br />
na dän Hölschen Berg – jedde Sonn- on<br />
Fie-erdoch. On olle Moen dat woere: Oma on<br />
Opa (die Äeldere von oes Modder) Vadder on<br />
Modder, Tante Liese (die jöngste Söester von<br />
oes Modder – derre Moan, dän Onkel Josef<br />
(Böttges), dä dän Heimatverein jejründet häet,<br />
Tante Käthe, die onjetraude Soester van<br />
os Modder, on we Weeter.<br />
Eck hab noch en Foto von sonne Ausfluch.<br />
Onkel Josef hät dat opjenoehme. Doe drop<br />
süeht me – wie oll jeseit: Oma on Opa, Vadder<br />
on Modder, Tante Liese, Tante Käthe on<br />
we Weeter: Eck, die älls – minne Bruer Karl<br />
on minne Bruer Hans. Donn sid op dat Belld<br />
noch twie jruete Weeterwäjels – twie Sportwäjels<br />
– on me süeht, dat os Modder on Tante<br />
Liese ollebeds bald wier en Weet krieje.<br />
Joe – on donn waat jesonge – dä jonze Wäesch<br />
long – miehrstemmich natürlich. On op<br />
dän Heimwäesch stemmde osse Vadder möt<br />
sinne herrlich diepen Bass jeddes Kier dat<br />
Lied aan: „Nun scheiden wir mit Sang und<br />
Klang, leb wohl, du schöner Wald.....“<br />
Joe, dat woer Sonnisch, jeddes Kier en Fest!<br />
Wäeschdoech (Auszug)<br />
Moenich dat woer – sue long wie eck trück<br />
denke konn – Wäeschdoech. Et moenes waet<br />
jewäsche, on dat bald de jonzen Doech.<br />
Enne Waeschdoech von vondach tellt doch<br />
niet miehr. En Maschin, woe me blues op en<br />
Knöpke de deuen bruck – dat hät doch möt<br />
Waeschdoech von früher rein jar nix miehr de<br />
duen – mien eck.<br />
Eck hab öch oll vertellt, dat min Modder die<br />
ürschde Wäeschmaschin kräech, wie eck et<br />
ürschde Jehalt als Lehrerin von ZenTuppet<br />
möt na Hus breit. Dat woer 1955. Doe hüede<br />
möt een die Plackerei op.<br />
Joe, wie woer dat früher et moenes? Vadder<br />
on Modder stingen oll öm fief Uehren op. Dat<br />
äwer niet blues et moenes – jedden Doech.<br />
Modder jing donn en die Frühmees – die Säsuehres.<br />
Dat hiel die be enne Suemer on enne<br />
Wönkter – sue long, wie et die Frühmees jow.<br />
Wenn me bedenk, dat os Modder ach Weeter<br />
op de Welt jebreit hät –<br />
Osse Vadder miek en dän Tiet dän Heerd<br />
aan – on et moenes ock en de Spüelküek dat<br />
Pännke, dä Wäeschoefe. Dän Heerd, dä mut<br />
eck öch noch jau beschrieve. Dat woer enne<br />
wunderbare Oefe – eck jloev – vondach wüer<br />
dat en richtich Museumsstöck.<br />
Die Wäng on die Düeres woere uet witte Postelin,<br />
oll blau bemollt möt Belder ut Holland. Die<br />
Bockoefendüer woer en herrliche Meerlandschaf<br />
möt Schepper on Fraue on Männer en<br />
holländische Trachten. Dän Heerd, die enzige<br />
Füerstell en et jonze Hus, wat äwer oek fein<br />
jefläch. Jedden Doech – na et Meddesäete<br />
wat dä jeputz – on wie! We Weeter waade oll<br />
früch anjesotte für de helpe. Eck weet, dat dän<br />
Heerd wunderbar blenkte – äwer öt stonk oek<br />
ömmer ärsch. Dat koem von die Putzcrem, die<br />
dodropp jeschmeert waad. Dröm waade die<br />
Rute flott wiet opjestiepe.<br />
So, na die klein Abweichung – doe salle wahl<br />
noch miehr kueme – jet et we-er.<br />
Also, Modder woer von de Kirk trück. Vadder<br />
miek os Weeter wokrich, on we koeme noch<br />
ziemlich verschloepe en de Küek.<br />
Jedder eene von os Weeter hoet doe sin Päckske<br />
möt Kleier legge. Jedder hoet sinne feste<br />
Plaaz, woe hä sech et oeves uttrock. Eck, die<br />
älls, hoet min Kleier op dä enzige Sässel lägge,<br />
dän et en os Woehnkueck joev. Dä sting en ein<br />
Eck näven dä Kueckekoes onger dat Schaap<br />
möt dä Volksempfänger.<br />
Modder sting an dän Heerd on rürde die Melkspapp<br />
– die osse Vadder donn en enne emalierde<br />
Teller schoet. On wenn die Papp niet<br />
miehr sue jonz heet woer, noehm osse Vadder<br />
enne Läepel. We Weeter moeßen os na de<br />
Reih op die Kistenbonk sette on Vadder fuer-<br />
den os. Wenn dä Teller läesch woer, kräesch<br />
jedder eene noch enne Läepel Lebertran. An<br />
dä Jeschmack konn eck mech vondach noch<br />
juet erennere.<br />
En dän Tiet sting os Modder an dän Döesch on<br />
schnie-en Bruet oev. On dobee waad jebäet:<br />
„O Gott, du hast in dieser Nacht so väterlich<br />
für mich gewacht. Ich lob und preise dich dafür<br />
und dank für alles Gute dir…“ Dat Jebätt ös<br />
natürlich noch niet ant Eng. Doe waad noch<br />
Maria aanjeruppe, donn dä Schutzengel on et<br />
letz hiet et:<br />
„Heiliger Josef, mir auch biete<br />
deine väterliche Hand.<br />
Und durch deine Fürbitt’ hüte<br />
mich dein Kind im Erdenland.<br />
Eck hab als klein Weet sue döck üverleit,<br />
wat dat wahl vön Hü sien koese, die „Fürbitt<br />
hüte...“<br />
So, on donn jinge we Weeter spiele, buete,<br />
jedden Doech, enne Sandkasten on en osse<br />
jruete Jaad. Vadder hoet oll längs die Waevstühl<br />
ant loepe on en et Pännke kockden die<br />
Wäesch.<br />
Na enn jue Stond waet die möt enne höltere<br />
Wäeschknöppel erutjenoehme on en en jruete<br />
Zenkbütt jeföllt. Die waet donn möt twie Moen<br />
op dän Hoef an die Senk jedraare. Be schuen<br />
Wäer jing dat joe noch, äwer enne Wönkter – be<br />
Frües. Donn koem dän Opa, dä Vadder van os<br />
Modder, on miek sin Morjejymnastik möt dä<br />
Stampfer. Honget moel waet jestampft. Donn<br />
waet die Wäesch ömjedreht möt dä höltere Wäeschknöppel<br />
on wier honget moel jestampft, on<br />
donn noch ens honged moel. Dann waad die<br />
Bütt op enne höltere Bock jesotte, die Vröngmaschin<br />
waat draanjedreht on donn moeß die<br />
jonze Wäesch dur die Walze. Donn jing dat uetwäschen<br />
aan. Dreemoel en kloer, kalt Water –<br />
on jeddes Kier wier olles duer die Vröng.<br />
Enne Suemer, be schön Wäer, miek dat joe<br />
noch Freud – äwer be Räeje on be Frües!! Eck<br />
sieh os Modder noch op däm Hoef stoehn on<br />
die Ärm üvereenschlaere öm die Fenger en<br />
bedsche optewärme.<br />
On donn noch oll dat Bonkte – dat waet joe<br />
olles noch extra op de Honk jewäsche on op<br />
et Wäeschbrett.<br />
Joe, eck säck öt öch – Wäeschdoech dat woer<br />
jeddes Kier en Fest!!<br />
die Heimat 80/2009 247