Die Abwassergeschichte - Jan van den Noort
Die Abwassergeschichte - Jan van den Noort
Die Abwassergeschichte - Jan van den Noort
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
6<br />
7<br />
onderwerp <strong>van</strong> het groepje is voor<br />
hen kennelijk niet urgent genoeg.<br />
Veel groepjes gaan zo na verloop<br />
<strong>van</strong> tijd ter ziele.<br />
Ik zal maar bekennen dat ik tot<br />
de laatste categorie omstanders<br />
behoorde, toen ik Myriam Daru<br />
ongeveer tien jaar gele<strong>den</strong> voor het<br />
eerst ontmoette, en zij mij het plan<br />
voorlegde om een nieuwe landelijke<br />
werkgroep op te zetten. Het moest<br />
gaan over de geschie<strong>den</strong>is <strong>van</strong> de<br />
hygiëne, of zelfs over de geschie<strong>den</strong>is<br />
<strong>van</strong> het milieu en de natuur.<br />
Weer een werkgroep, nog meer<br />
vergaderen, nog verdere specialisering<br />
<strong>van</strong> historisch onderzoek! Het<br />
onderwerp als zodanig was interessant<br />
genoeg, daar ging het niet om.<br />
Tenslotte hield ik mij er ook mee<br />
bezig in het kader <strong>van</strong> medischhistorisch<br />
onderzoek. Daaruit blijkt<br />
zonneklaar dat milieu en hygiëne<br />
lange tijd centraal in de geneeskunde<br />
en de medische theorie hebben<br />
gestaan. Maar een nieuwe werkgroep,<br />
welk nut kon het bestaande<br />
historisch onderzoek daar nu <strong>van</strong><br />
hebben ?<br />
Gelukkig heeft Myriam zich niets<br />
<strong>van</strong> mijn aarzelingen aangetrokken<br />
(ik betwijfel trouwens of ze<br />
die heeft opgemerkt). Samen met<br />
Henk <strong>van</strong> Zon, Joke Jongejan en<br />
<strong>Jan</strong> <strong>van</strong> <strong>den</strong> <strong>Noort</strong> zette ze door<br />
en richtte ze de Werkgroep voor<br />
de geschie<strong>den</strong>is <strong>van</strong> hygiëne en<br />
milieu op. Binnen de kortste keren<br />
telde de werkgroep tientallen le<strong>den</strong><br />
6/7<br />
en het duurde niet lang voordat<br />
er een eigen mededelingenblad<br />
kwam, natuurlijk onder redactie<br />
<strong>van</strong> Myriam. Ruim een jaar later<br />
was de werkgroep omgezet in een<br />
Stichting. Mijn scepsis was inmiddels<br />
geheel verdwenen: het initiatief<br />
<strong>van</strong> Myriam bleek een erg goed<br />
initiatief. Vooral de besprekingen<br />
<strong>van</strong> lopend onderzoek en nieuwverschenen<br />
literatuur bewezen<br />
- althans voor mij - hun nut. In anderhalf<br />
jaar beschikte de Stichting<br />
dankzij Myriam over een gigantisch<br />
literatuurbestand, dat daarna iedere<br />
twee maan<strong>den</strong> met enkele tientallen<br />
titels groeide. De meest diverse<br />
onderwerpen passeer<strong>den</strong> de revue:<br />
afvalverwerking, lichaamshygiëne,<br />
waterleidingmuseum, naturisme,<br />
volkshuisvesting, milieubeweging,<br />
bodemsanering. Het thema waarop<br />
de Stichting zich richt, bleek zo<br />
breed en om<strong>van</strong>grijk dat je na enige<br />
tijd gemakkelijk het overzicht kwijt<br />
kon raken. Dat is de laatste jaren<br />
een groeiend probleem gewor<strong>den</strong>,<br />
waarvoor helaas nog geen oplossing<br />
is gevon<strong>den</strong>.<br />
Wat ik altijd erg goed heb gevon<strong>den</strong><br />
is dat Myriam en daarmee de<br />
Stichting niet uitsluitend historisch<br />
gemotiveerd opereerde. De politieke<br />
actualiteit op het terrein <strong>van</strong><br />
milieu en natuur heeft altijd een rol<br />
gespeeld. De laatste jaren is dat zelfs<br />
belangrijker gewor<strong>den</strong>. Dat juich ik<br />
toe, al realiseer ik me dat het voor<br />
historici altijd een hachelijke zaak<br />
50<br />
644-645<br />
contactblad <strong>van</strong> de<br />
stichting net werk voor de<br />
geschie<strong>den</strong>is <strong>van</strong> hygiëne en milieu<br />
redactie: myriam d a r u<br />
webversie: jan <strong>van</strong> <strong>den</strong> n o o r t<br />
7<br />
8<br />
Net Werk 50 - maart 1996<br />
is hun werk met concrete actuele<br />
politieke kwesties te verbin<strong>den</strong>. <strong>Die</strong><br />
bio-archeologie en ander historisch<br />
onderzoek ten behoeve <strong>van</strong> bodemsanering<br />
lijkt me in elk geval een<br />
nuttige activiteit.<br />
Myriam had een vooruitziende<br />
blik. De geschie<strong>den</strong>is <strong>van</strong> hygiëne,<br />
natuur en milieu heeft de laatste<br />
jaren in academische kring erkenning<br />
gekregen. Nog maar weinigen<br />
zullen ontkennen dat ‘natuur en<br />
milieu’ een thema is waar<strong>van</strong> de<br />
bestudering onmisbaar is voor een<br />
beter begrip <strong>van</strong> de moderne westerse<br />
cultuur. Zowel internationaal<br />
als nationaal is de betekenis <strong>van</strong><br />
interdisciplinair onderzoek <strong>van</strong><br />
fi losofen, historici, sociologen en<br />
natuurwetenschappers alleen maar<br />
toegenomen. Tegen die achtergrond<br />
wordt het nodig dat de Stichting<br />
verder haar vleugels uitslaat en laat<br />
zien dat Nederland een interessante<br />
plaats is voor interdisciplinair<br />
onderzoek naar natuur, milieu en<br />
hygiëne. Ik wil niet dezelfde fout als<br />
tien jaar gele<strong>den</strong> maken. Daarom<br />
mijn oproep: Myriam, zorg dat ‘Net<br />
Werk’ een onmisbare site op Internet<br />
wordt!<br />
Eddy Houwaart - Maastricht<br />
Umweltgeschichte in<br />
Deutschland<br />
In Deutschland sind bisher drei<br />
größere Überblicke über Umweltgeschichte<br />
erschienen.1] Während der<br />
erste von Schramm aus dem Jahr<br />
1987 noch von <strong>den</strong> “eher persönlich-informellen<br />
Kontakten“ von<br />
historischen Umweltforschern sprechen<br />
konnte, hat sich in Deutschland<br />
- wenn auch mit 15jähriger<br />
Verzögerung gegenüber <strong>den</strong> USA<br />
- die historische Umweltforschung<br />
dermaßen ausgeweitet, daß es heute<br />
nicht mehr möglich ist, einen Gesamtüberblick<br />
über die Literatur<br />
von der Antike bis ins 20. Jahrhundert<br />
zu geben. Deswegen werde ich<br />
mich im folgen<strong>den</strong> auch auf das 19.<br />
und 20. Jahrhundert beschränken.<br />
Zunächst zur allgemeinen Situation<br />
der Umweltgeschichte in Deutschland.<br />
Sie hatte das Pech weder im<br />
Gegensatz zur Technikgeschichte in<br />
<strong>den</strong> 60er/70er Jahren in eine Ausbauphase<br />
der Hochschulen zu fallen<br />
noch wie die Geschlechtergeschichte<br />
in <strong>den</strong> 80er Jahren auf zahlenmäßig<br />
bedeutsame Unterstützung<br />
bauen zu können. Deshalb sieht die<br />
Stellensituation schlecht aus. Lediglich<br />
eine Professur ist seit 1995<br />
(an der Uni Hannover) mit Franz-<br />
Josef Brüggemeier ausdrücklich für<br />
Umwelt- (und Technik)geschichte<br />
besetzt. Doch wenn man sich die<br />
Vorlesungsverzeichnisse der Historischen<br />
Seminaren ansieht, gibt<br />
7/8