05.01.2013 Views

Die Abwassergeschichte - Jan van den Noort

Die Abwassergeschichte - Jan van den Noort

Die Abwassergeschichte - Jan van den Noort

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

6<br />

7<br />

onderwerp <strong>van</strong> het groepje is voor<br />

hen kennelijk niet urgent genoeg.<br />

Veel groepjes gaan zo na verloop<br />

<strong>van</strong> tijd ter ziele.<br />

Ik zal maar bekennen dat ik tot<br />

de laatste categorie omstanders<br />

behoorde, toen ik Myriam Daru<br />

ongeveer tien jaar gele<strong>den</strong> voor het<br />

eerst ontmoette, en zij mij het plan<br />

voorlegde om een nieuwe landelijke<br />

werkgroep op te zetten. Het moest<br />

gaan over de geschie<strong>den</strong>is <strong>van</strong> de<br />

hygiëne, of zelfs over de geschie<strong>den</strong>is<br />

<strong>van</strong> het milieu en de natuur.<br />

Weer een werkgroep, nog meer<br />

vergaderen, nog verdere specialisering<br />

<strong>van</strong> historisch onderzoek! Het<br />

onderwerp als zodanig was interessant<br />

genoeg, daar ging het niet om.<br />

Tenslotte hield ik mij er ook mee<br />

bezig in het kader <strong>van</strong> medischhistorisch<br />

onderzoek. Daaruit blijkt<br />

zonneklaar dat milieu en hygiëne<br />

lange tijd centraal in de geneeskunde<br />

en de medische theorie hebben<br />

gestaan. Maar een nieuwe werkgroep,<br />

welk nut kon het bestaande<br />

historisch onderzoek daar nu <strong>van</strong><br />

hebben ?<br />

Gelukkig heeft Myriam zich niets<br />

<strong>van</strong> mijn aarzelingen aangetrokken<br />

(ik betwijfel trouwens of ze<br />

die heeft opgemerkt). Samen met<br />

Henk <strong>van</strong> Zon, Joke Jongejan en<br />

<strong>Jan</strong> <strong>van</strong> <strong>den</strong> <strong>Noort</strong> zette ze door<br />

en richtte ze de Werkgroep voor<br />

de geschie<strong>den</strong>is <strong>van</strong> hygiëne en<br />

milieu op. Binnen de kortste keren<br />

telde de werkgroep tientallen le<strong>den</strong><br />

6/7<br />

en het duurde niet lang voordat<br />

er een eigen mededelingenblad<br />

kwam, natuurlijk onder redactie<br />

<strong>van</strong> Myriam. Ruim een jaar later<br />

was de werkgroep omgezet in een<br />

Stichting. Mijn scepsis was inmiddels<br />

geheel verdwenen: het initiatief<br />

<strong>van</strong> Myriam bleek een erg goed<br />

initiatief. Vooral de besprekingen<br />

<strong>van</strong> lopend onderzoek en nieuwverschenen<br />

literatuur bewezen<br />

- althans voor mij - hun nut. In anderhalf<br />

jaar beschikte de Stichting<br />

dankzij Myriam over een gigantisch<br />

literatuurbestand, dat daarna iedere<br />

twee maan<strong>den</strong> met enkele tientallen<br />

titels groeide. De meest diverse<br />

onderwerpen passeer<strong>den</strong> de revue:<br />

afvalverwerking, lichaamshygiëne,<br />

waterleidingmuseum, naturisme,<br />

volkshuisvesting, milieubeweging,<br />

bodemsanering. Het thema waarop<br />

de Stichting zich richt, bleek zo<br />

breed en om<strong>van</strong>grijk dat je na enige<br />

tijd gemakkelijk het overzicht kwijt<br />

kon raken. Dat is de laatste jaren<br />

een groeiend probleem gewor<strong>den</strong>,<br />

waarvoor helaas nog geen oplossing<br />

is gevon<strong>den</strong>.<br />

Wat ik altijd erg goed heb gevon<strong>den</strong><br />

is dat Myriam en daarmee de<br />

Stichting niet uitsluitend historisch<br />

gemotiveerd opereerde. De politieke<br />

actualiteit op het terrein <strong>van</strong><br />

milieu en natuur heeft altijd een rol<br />

gespeeld. De laatste jaren is dat zelfs<br />

belangrijker gewor<strong>den</strong>. Dat juich ik<br />

toe, al realiseer ik me dat het voor<br />

historici altijd een hachelijke zaak<br />

50<br />

644-645<br />

contactblad <strong>van</strong> de<br />

stichting net werk voor de<br />

geschie<strong>den</strong>is <strong>van</strong> hygiëne en milieu<br />

redactie: myriam d a r u<br />

webversie: jan <strong>van</strong> <strong>den</strong> n o o r t<br />

7<br />

8<br />

Net Werk 50 - maart 1996<br />

is hun werk met concrete actuele<br />

politieke kwesties te verbin<strong>den</strong>. <strong>Die</strong><br />

bio-archeologie en ander historisch<br />

onderzoek ten behoeve <strong>van</strong> bodemsanering<br />

lijkt me in elk geval een<br />

nuttige activiteit.<br />

Myriam had een vooruitziende<br />

blik. De geschie<strong>den</strong>is <strong>van</strong> hygiëne,<br />

natuur en milieu heeft de laatste<br />

jaren in academische kring erkenning<br />

gekregen. Nog maar weinigen<br />

zullen ontkennen dat ‘natuur en<br />

milieu’ een thema is waar<strong>van</strong> de<br />

bestudering onmisbaar is voor een<br />

beter begrip <strong>van</strong> de moderne westerse<br />

cultuur. Zowel internationaal<br />

als nationaal is de betekenis <strong>van</strong><br />

interdisciplinair onderzoek <strong>van</strong><br />

fi losofen, historici, sociologen en<br />

natuurwetenschappers alleen maar<br />

toegenomen. Tegen die achtergrond<br />

wordt het nodig dat de Stichting<br />

verder haar vleugels uitslaat en laat<br />

zien dat Nederland een interessante<br />

plaats is voor interdisciplinair<br />

onderzoek naar natuur, milieu en<br />

hygiëne. Ik wil niet dezelfde fout als<br />

tien jaar gele<strong>den</strong> maken. Daarom<br />

mijn oproep: Myriam, zorg dat ‘Net<br />

Werk’ een onmisbare site op Internet<br />

wordt!<br />

Eddy Houwaart - Maastricht<br />

Umweltgeschichte in<br />

Deutschland<br />

In Deutschland sind bisher drei<br />

größere Überblicke über Umweltgeschichte<br />

erschienen.1] Während der<br />

erste von Schramm aus dem Jahr<br />

1987 noch von <strong>den</strong> “eher persönlich-informellen<br />

Kontakten“ von<br />

historischen Umweltforschern sprechen<br />

konnte, hat sich in Deutschland<br />

- wenn auch mit 15jähriger<br />

Verzögerung gegenüber <strong>den</strong> USA<br />

- die historische Umweltforschung<br />

dermaßen ausgeweitet, daß es heute<br />

nicht mehr möglich ist, einen Gesamtüberblick<br />

über die Literatur<br />

von der Antike bis ins 20. Jahrhundert<br />

zu geben. Deswegen werde ich<br />

mich im folgen<strong>den</strong> auch auf das 19.<br />

und 20. Jahrhundert beschränken.<br />

Zunächst zur allgemeinen Situation<br />

der Umweltgeschichte in Deutschland.<br />

Sie hatte das Pech weder im<br />

Gegensatz zur Technikgeschichte in<br />

<strong>den</strong> 60er/70er Jahren in eine Ausbauphase<br />

der Hochschulen zu fallen<br />

noch wie die Geschlechtergeschichte<br />

in <strong>den</strong> 80er Jahren auf zahlenmäßig<br />

bedeutsame Unterstützung<br />

bauen zu können. Deshalb sieht die<br />

Stellensituation schlecht aus. Lediglich<br />

eine Professur ist seit 1995<br />

(an der Uni Hannover) mit Franz-<br />

Josef Brüggemeier ausdrücklich für<br />

Umwelt- (und Technik)geschichte<br />

besetzt. Doch wenn man sich die<br />

Vorlesungsverzeichnisse der Historischen<br />

Seminaren ansieht, gibt<br />

7/8

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!