DE053LEUKSTEPLEKKENVAN - De leukste plek van Enschede

TIP
TIP
DE WESTgEVEl BEVAT EEN STENEN PORTRET VAN DIREcTEUR EN VERZETSSTRIjDER HENDRIk jANNINk
AllES OVER DE TWENTSE TExTIElHISTORIE HOOR EN ZIE jE IN MUSEUM TWENTSEWEllE
ZEugE EINEs ZEITAlTERs
Was wäre Enschede ohne Textilindustrie?
Über ein jahrhundert
war der Horizont schwarz vom
Rauch der unzähligen Schornsteine.
Viele fabriken wurden
nach dem Einsturz des Industriezweigs
in den 70ern vernichtet.
Zum glück blieben aber einige
erhalten. Zu den schönsten
Zeugen des Textilzeitalters
gehört die janninkspinnerei,
erbaut nach englischem Vorbild
im jahre 1900. Heute wird sie als
Wohngebäude genutzt.
IcON Of AN ERA
It is hard to imagine Enschede
without its domineering textile
industry. for more than a century,
the skies were blackened by
smoke, coming from the factory
chimneys. After the collapse of
the industry in the ‘70s, many
factories were demolished, but
luckily some survived, e.g., the
well preserved jannink spinning
mill. This mill was built after
British example in 1900, and
today serves as a residential
building.
lOcATIE haaksbergerstraat 147 jAAR 1900 kORT van engels icoon tot hergebruikt industrieel erfgoed
JANNINkCOMPLEX
IcOON vAN EEN ImPERIum
Wat zou Enschede zijn zonder textiel? In de
hoogtijdagen zag de horizon letterlijk zwart van de
schoorstenen van de tientallen textielfabrieken.
De meeste van die fabriekscomplexen zijn na het
instorten van de bedrijfstak in de jaren ‘70 en ‘80
gesloopt. Men wilde verpaupering voorkomen en
afrekenen met de verrijking van de baronnen en
het trauma dat de desastreuze teloorgang van de
eens zo prestigieuze textielindustrie voor de stad
betekende. Een pijnlijke periode die zo snel mogelijk
vergeten moest worden. Die sloopwoede sloeg
enorme gaten in de stad, die helemaal opnieuw
ingericht moest worden. Met steun van het Rijk
kreeg Enschede, dat praktisch bankroet was, er
nieuwe functies voor terug, zoals een ziekenhuis,
het Muziekcentrum en grote bedrijven als Polaroid.
Op een paar plekken in de stad zijn gelukkig nog
enkele oude fabriekspanden bewaard gebleven.
Het mooiste exemplaar is de voormalige katoenspinnerij
van jannink en Zonen aan de Haaksbergerstraat,
gebouwd in 1900 naar Engels voorbeeld.
De vele ramen in de grote spinzalen moesten voor
voldoende daglicht zorgen. Die spinzalen lagen aan
weerszijden van een robuuste en rijk gedecoreerde
24
cENTRum
toren, die diende als trappenhuis, machinekamer
en watertoren voor de brandblusinstallatie. Maar
ook als uithangbord en visitekaartje, want fabrieksbouw
was anno 1900 nog een ambacht dat verder
ging dan functionaliteit alleen. Bovendien konden
de textielfabrikanten hun overtollige kapitaal goed
kwijt in het hoogwaardige fabrieksvastgoed.
De firma jannink sloot in 1969 de deuren. In 1982
werd de spinnerij verbouwd tot museum en appartementen.
Het textielmuseum jannink was er tot
2008 gevestigd. Daarmee was het janninkcomplex
een voorloper voor de herbestemming van industrieel
erfgoed, want inmiddels krijgen overal in de
stad oude fabriekscomplexen als stenen getuigen
van een roemrucht verleden, een nieuwe bestemming.
Soms resteert alleen een stuk fabrieksmuur,
zoals op de Meubelboulevard Schuttersveld, soms
worden complete fabriekhallen getransformeerd
tot museum of galerie (Rozendaal), basisschool
(Menko), kunstacademie (Tetem) of appartementen
(Nieuw Engeland). Sloop heeft plaatsgemaakt
voor behoud en de nog bestaande fabriekspanden
worden gekoesterd. gelukkig maar, want wie zijn
verleden niet kent, zal geen toekomst hebben.
“De hoge maisonette-ruimtes, de geschiedenis en de historische architectuur maken het wonen hier heel bijzonder”
uwe Theissing, creatieveling, geniet van zijn loft in het Janninkcomplex
75