KANSEN VERZILVEREN AAN ZEE - Gemeente Den Helder
KANSEN VERZILVEREN AAN ZEE - Gemeente Den Helder
KANSEN VERZILVEREN AAN ZEE - Gemeente Den Helder
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Kansen verzilveren aan zee<br />
Ontwikkeling van de haven in de Kop van Noord-Holland
KernBoodschap<br />
Voor u ligt de kernboodschap Van<br />
de gebiedsontwikkeling haVen 2025<br />
Het is de boodschap van overheden, ondernemers, onderzoeksinsti-<br />
tuten en opleidingsbranche. Deze partners zien de noodzaak om met<br />
de ontwikkeling van de haven van <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> meer werkgelegenheid<br />
naar de regio te halen, de positie van deze haven te versterken en<br />
bestaande en nieuwe bedrijvigheid te faciliteren.<br />
Deze kernboodschap geeft de ambitie weer van de regio. En ook de<br />
bijdrage die deze regio kan leveren aan de ambities van hogere overheden<br />
en het (inter)nationale bedrijfsleven.<br />
Ook moet deze kernboodschap helpen in het proces om het draag-<br />
vlak in de regio verder te vergroten en contacten met (inter)nationale<br />
geïnteresseerden te intensiveren. Daarmee worden vraag en aanbod<br />
aan elkaar verbonden.
Burgemeester Koen Schuiling.<br />
Wethouder Kees Visser.<br />
‘Het moment is nu’<br />
Wim Deetman<br />
voorWoord<br />
Kansen zien, kansen grijpen. Daar gaat het om. De commissie Deetman-Mans ziet reële mogelijkheden voor<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> en de regio om de economische potenties van de haven te verzilveren. Dit toekomstperspectief<br />
vloeit voort uit de ambitie van het nieuwe kabinet om in 2020 te komen tot 14 procent duurzame energie op zee.<br />
Een enorme opgave, waar wij als regio gemeenten in de Kop van Noord-Holland graag aan bijdragen.<br />
De Kop van Noord-Holland ligt centraal aan de Noordzee en is daarmee een interessante uitvalsbasis voor alle parti-<br />
cipanten die zich gaan manifesteren op de verschillende markten van duurzame energieproductie op de Noordzee.<br />
Uitbreiding van de haven is daarbij een voorwaarde. Een combinatie met de verplaatsing van de veerhaven ligt voor<br />
de hand. Op deze wijze komt de Kop van Noord-Holland in beeld als nationaal centrum van alle innovatie en kennisontwikkeling<br />
voor offshore energiewinning. Dat levert voldoende werkgelegenheid op om de verwachte krimp<br />
te keren en de leefbaarheid en het voorzieningenniveau in de regio minimaal op het huidige niveau te handhaven.<br />
Samen met de regiogemeenten in de Kop van Noord-Holland gaan we voor deze duurzame uitbreiding van de haven<br />
en daarmee voor de werkgelegenheid in de regio. Nu al zorgt de haven voor een fiks aantal banen. De offshore<br />
olie- en gassector, de kennisinstituten, de opleidingsbranche en diverse Defensie-onderdelen hebben zich stevig<br />
gevestigd in de regio. Sectoren die een wezenlijke bijdrage leveren in onze ambitie de haven verder te ontwikkelen<br />
en gereed te maken voor de toekomst van onder meer duurzame energie en de huidige bedrijvigheid.<br />
Wij gaan daarom voor de regionale kansen in het ontwikkelen en uitbreiden van de haven. Zo geven wij de<br />
ruimte aan nieuwe economische impulsen en markten. Naast duurzame energieopwekking (offshore wind en<br />
biomassa), zien wij een markt in de clean decommissioning en life-time extension van (olie/gas)platformen<br />
en de winning van shallow gas. Vooral op het gebied van beheer, onderhoud, logistiek en service is voor de<br />
regio Kop van Noord-Holland een belangrijke rol weggelegd. Dat wordt ook bevestigd door de marktsectoren<br />
zelf. De Kop van Noord-Holland wordt gezien als interessante vestigingsplaats voor de (toekomstige) banen<br />
op en aan de Noordzee. Daar ligt onze toekomst!<br />
Stevige interventies zijn echter noodzakelijk: alle betrokken overheden (regiogemeenten, provincie en Rijk) moeten<br />
de handen ineen slaan, kiezen voor de ontwikkeling van de regio en de daad bij het woord voegen, te beginnen<br />
bij de <strong>Helder</strong>se haven en het stadscentrum. Deetman adviseerde een sterke partner aan te trekken die in<br />
staat is om de voorgestelde plannen tot herstructurering en uitbouw van de haven te helpen realiseren. Alleen<br />
met vereende krachten kunnen we onze doelen bereiken! Deze kernboodschap toont de gezamenlijke aanpak<br />
met onze partners.<br />
Koen Schuiling<br />
Burgemeester<br />
van <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong><br />
Kees Visser<br />
Wethouder Economie<br />
en Haven<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 1
inhoud<br />
inleiding 3<br />
den helder stad aan de haVen 4<br />
den helder is offshorehaVen nr. 1 6<br />
den helder wordt offshore energy hub 8<br />
de regio, centrum Van maritieme<br />
kennis en opleiding 10<br />
economie en werk 12<br />
natuurontwikkeling 16<br />
bereikbaarheid en infrastructuur 18<br />
stadshart-willemsoord-haVen 20<br />
ambitie en uitdaging 22<br />
europese ambitie offshore wind 23<br />
regionale samenhang 24<br />
kansen deelgebied Zuid 26<br />
kansen deelgebied west 28<br />
kansen deelgebied oost 30<br />
colofon 32
inleiding<br />
noordkop: brede steun Voor kernboodschap<br />
Ondernemers, overheden, onderzoeksinstituten en onderwijsinstellingen in de Kop van Noord-Holland sluiten de rijen. Gezamenlijk varen<br />
we de koers die de Commissie Deetman-Mans heeft uitgezet om de dreigende krimp te keren. Deze trend zette zich in de jaren negentig al<br />
in door onder andere reorganisaties bij Defensie en quoteringsmaatregelen in de visserij. Alle partijen realiseren zich de urgentie en steunen<br />
de ontwikkeling en de plannen die in deze kernboodschap zijn verwoord.<br />
De <strong>Helder</strong>se haven is de economische motor van de Kop van Noord-Holland en moet in een hogere versnelling worden gebracht. De com-<br />
missie Deetman-Mans ziet hiervoor reële kansen die verzilverd kunnen worden. Voorwaarde is dat ondernemers in de Noordkop voldoende<br />
ruimte krijgen om in te spelen op nieuwe trends in de sectoren olie&gas, offshore wind en biomassa.<br />
Recent onderzoek door Buck Consultants International leverde een vijftal kansrijke trends op voor offshoremarkten en een concrete be-<br />
hoefte vanuit het (inter)nationale bedrijfsleven. De eerst stappen zijn gezet. Zo heeft de Maritime Campus Netherlands een uniek samen-<br />
werkingsverband tot stand gebracht tussen ondernemers, overheden, onderzoeksinstituten en onderwijsinstellingen om de economie<br />
in de Kop van Noord-Holland Noord te versterken met een krachtige kennisinfrastructuur. Hiervoor zijn al diverse nieuwe opleidingen en<br />
onderzoeksprojecten opgestart en de opzet van een internationaal Kenniscentrum Wind op Zee is een kwestie van tijd. Vanuit de regio<br />
werden bedrijven als Bard en Korwind Nederland gefaciliteerd. ATO ontwikkelt met deze laatste een 5 MW windturbine met een directdrive<br />
overbrenging voor toepassing offshore.<br />
Door deze en andere initiatieven komt <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> steeds meer in beeld als internationaal centrum voor innovatie en kennisontwikkeling<br />
voor de energiewinning offshore. Dit zal veel werkgelegenheid opleveren en het krimpscenario doorbreken. Uitbreiding van havenareaal<br />
is hierbij essentieel, evenals het verplaatsen van het Texelverkeer uit de stad. Volgens de commissie Deetman-Mans moet er echt iets<br />
gebeuren met de <strong>Helder</strong>se zeehaven. <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> Airport maakt de afstand naar de Noordzee kleiner door de koppeling vanuit de lucht.<br />
Zowel de luchthaven als de zeehaven zijn van groot belang voor de werkgelegenheid. Door uitbreiding van beide krijgt de hele regio een<br />
positieve impuls.<br />
Een essentiële volgende stap voor de ontwikkelingen in de regio en de haven van <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> is de participatie van het (inter)nationale be-<br />
drijfsleven. De eerste bedrijven hebben zich gemeld. De inzet in de havenontwikkeling is gericht op kennis & innovatie, opleiding & training<br />
en uitbreiding van havenareaal voor facilitering van activiteiten op de Noordzee. De regio gaat ervoor.<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 3
den helder sTad<br />
aan de haven<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> was vroeger een klein vissersdorp aan het Marsdiep.<br />
Het had nauwelijks een haven, meer een rede in de luwte, op enige<br />
afstand van het dorp. Pas in de tijd van Napoleon wordt men zich<br />
bewust van de strategische positie in militair opzicht. De Stelling<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> wordt aangelegd. De Koninklijke Marine vindt haar basis<br />
in <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> en bouwt er een marinehaven en een werf voor het<br />
herstellen van schepen met de naam Willemsoord, vernoemd naar<br />
Koning Willem I. Het Nieuwe Diep doet jarenlang dienst als thuisbasis<br />
voor de marineschepen. De stad <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> ontwikkelt zich tussen<br />
Willemsoord en het oude dorp.<br />
Na de Tweede Wereldoorlog wordt de marinehaven in oostelijke richting<br />
uitgebouwd. Dan treedt voor Willemsoord een periode van verval<br />
in. De stad verliest geleidelijk de binding met de haven. In de jaren negentig<br />
wordt vaart gezet achter de herontwikkeling van Willemsoord,<br />
als historisch en cultureel centrum met verschillende musea, een<br />
museumhaven, een kunsthal, horeca en congresmogelijkheden. Door<br />
deze ontwikkeling kan <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> weer de stad aan de haven worden.<br />
1748 1920 1953 2010<br />
Na de aanleg, in 1610, van de<br />
Van Oldebarneveldtsdijk is <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong><br />
geen eiland meer. Op de tekening is<br />
de vaargeul aan het Nieuwe Diep<br />
goed zichtbaar.<br />
4 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e<br />
Eind 18e eeuw is de Vangdam aangelegd<br />
om de vaargeul aan het Nieuwe Diep op<br />
diepte te houden. In opdracht van Napoleon<br />
is tussen 1811 en 1826 het grootste deel<br />
van de Stelling <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> aangelegd.<br />
Na WO II is besloten dat<br />
de Koninklijke Marine in volle<br />
omvang in <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> terugkeert.<br />
Begin vijftiger jaren is de Nieuwe<br />
Haven aangelegd.<br />
De Nieuwe Haven is uitgegroeid tot een zeer<br />
moderne marinehaven. De Koop vaardersschutsluis,<br />
de Paleiskade en de Nieuwediepkade<br />
hebben anno 2010 een belangrijke functie in<br />
het havengebied van <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong>.
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 5
den helder is<br />
offshorehaven nr.1<br />
Het succes van de haven van <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> is te danken aan de<br />
gunstige ligging aan open zee. De Koninklijke Marine koos<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> als thuishaven en heeft uitstekende faciliteiten gerealiseerd,<br />
waaronder een volledig geoutilleerde luchthaven.<br />
Kennis en opleiding zijn de troeven voor de toekomst.<br />
De haven van <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong>, als centrum van de Noordzee, onderscheidt<br />
zich met een supersnelle dienstverlening door scheepsagenturen<br />
als Peterson SBS, SeaMar Services en <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> Support<br />
Service. De haven is internationaal marktleider voor offshoredienstverlening<br />
door de ontwikkeling van het unieke Offshore Service &<br />
Logistics Centre. Het logistieke poolconcept is ontstaan door een<br />
bundeling van de logistieke activiteiten van acht oliemaatschappijen<br />
en Peterson SBS. Het poolconcept en de snelle dienstverlening bespaart<br />
structureel miljoenen op de kosten van de bevoorrading van<br />
offshoreplatformen. De Southern North Sea (SNS) Pool koos <strong>Den</strong><br />
<strong>Helder</strong> als vaste uitvalsbasis voor haar bevoorradingsvaartuigen. Zowel<br />
de zeehaven als de luchthaven leveren het optimum aan dienstverlening<br />
en efficiëntie voor haar klanten. Bijna alle actieve platformen<br />
in de Nederlandse sector van de Noordzee worden thans vanuit<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> bevoorraad.<br />
Op het civiele gedeelte van de luchthaven vinden per jaar 25.000<br />
vliegbewegingen plaats en passeren 130.000 passagiers de balies.<br />
Hiervan komt 95 procent voor rekening van de helikoptervluchten ten<br />
behoeve van de offshoresector. <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> Airport vormt daarmee<br />
een essentiële schakel in de offshoredienstverlening.<br />
In de Kop van Noord-Holland is een maritiem kenniscluster ontstaan<br />
op het gebied van energiewinning en milieu. De koppeling tussen<br />
kennis, opleiding en bedrijfsleven wordt verder uitgebouwd door de<br />
6 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e<br />
Maritime Campus Netherlands. Innovatie en opleiding zijn belangrijke<br />
vestigingsfactoren voor de offshoredienstverlening.<br />
De Kop van Noord-Holland heeft een belangrijke positie in de zoge-<br />
naamde gasrotonde die Nederland internationaal wil zijn. De aanlan-<br />
ding en behandeling van Nederlands, Duits en Deens gas vindt plaats<br />
in <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong>, onder andere via de transportleidingen WGT, LOCAL<br />
en NOGAT. Gas wordt via een compressorstation doorgevoerd naar<br />
Engeland via de Balgzand-Bacton Line. En een koppeling met het<br />
Noorse leidingnetwerk staat op stapel.
Aberdeen<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong><br />
Stavanger<br />
‘When it comes to offshore logistics<br />
for our oil and gas industry, we<br />
want <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> quality’<br />
Port oPerator in asia<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 7
den helder WordT<br />
offshore energY huB<br />
Marktonderzoek bij het nationale en internationale bedrijfsleven<br />
heeft vijf trends opgeleverd in de offshoreenergiemarkt.<br />
Deze trends geven aan in welke richting de offshoreactiviteiten<br />
zich zullen ontwikkelen en wat daarvoor de kansen zijn voor de<br />
havenactiviteiten in de Kop van NoordHolland.<br />
1. life-time eXtension<br />
Levensduurverlenging van offshore-installaties. In de driehoek <strong>Den</strong><br />
<strong>Helder</strong> – Aberdeen – Stavanger bevinden zich 982 offshoreplatformen,<br />
waarvan een flink deel langer dan gepland in gebruik zal blijven.<br />
Daarmee kan <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> zijn sterke positie consolideren.<br />
2. shallow gas<br />
Exploratie en exploitatie van lastig winbare gasvoorraden. Met de<br />
nieuwe techniek van <strong>Helder</strong>se bedrijven is dit basic business. Naar<br />
verwachting levert deze aanvullende winning de Nederlandse Staat<br />
meer dan 5 miljard euro op aan extra aardgasbaten.<br />
3. clean decommissioning<br />
De ontmanteling van offshore energie-installaties wordt de komende<br />
decennia steeds belangrijker. Geschatte investering is meer dan 30<br />
miljard euro. NRG in Petten is op dit gebied al actief met speciale onderdelen,<br />
die hoogwaardige technieken vragen. De regio kan op deze<br />
trend inspelen door deze activiteit verder uit te bouwen.<br />
4. offshore wind<br />
De Europese ambitie voor het realiseren van offshore windparken vraagt<br />
een investering van meer dan 10 miljard euro. In vervolg op de marktleiderspositie<br />
voor fossiele energie biedt <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> de kans om de<br />
aanleg en het onderhoud van offshorewindturbineparken te faciliteren.<br />
8 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e<br />
5. biomass<br />
Energie-opwekking uit alternatieve bronnen biedt de regio kansen<br />
door actief ondersteuning en koppeling te verlenen aan de aanlanding<br />
en bewerking van gas. De nauwe samenwerking met de kennisinstituten<br />
in de Kop van Noord-Holland geeft de regio een voorsprong.
‘Door deze trends verder te ontwikkelen,<br />
kan <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> van kennis- en<br />
servicecentrum uitgroeien naar<br />
offshore energy hub’<br />
Kees visser, WethouDer <strong>Den</strong> helDer<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 9
de regio, cenTruM van<br />
MariTieMe Kennis en opleiding<br />
In de Kop van NoordHolland is een marien en maritiem ken<br />
niscluster ontstaan dat zich bezighoudt met onderzoek, ont<br />
wikkeling en onderwijs op het gebied van duurzame energieop<br />
wekking en het op een verantwoorde manier omgaan met ons<br />
(zee)milieu. Een goede koppeling tussen onderzoeksinstituten,<br />
onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven is een krachtige<br />
vestigings factor voor de offshoredienstverlening.<br />
Het maritieme kenniscluster in de Kop van Noord-Holland bestaat uit<br />
ECN, TNO, NIOZ, IMARES en de Defensie Academie (KIM). De Associatie<br />
van Technologie Overdracht (ATO) vervult als aanjager en investeerder<br />
een brugfunctie tussen de kennisinstituten en het bedrijfsleven.<br />
De Maritime Campus Netherlands (MCN) is een samenwerkingsverband<br />
tussen onderzoeksinstituten, onderwijsinstellingen (VMBO<br />
tot WO), ondernemers en overheden. MCN zet in op de bundeling<br />
van maritieme opleidingen van het ROC Kop van Noord-Holland, het<br />
Marinebedrijf en de Koninklijke Marine. De bundeling van maritieme<br />
kennis en opleiding versterkt de positie van de marktpartijen als offshorehaven<br />
en biedt <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> perspectief op enkele honderden<br />
directe arbeidsplaatsen. MCN draagt bij aan het duurzaam vergroten<br />
en versterken van de kenniseconomie van Noord-Holland Noord.<br />
De onlangs geopende Techniekcampus biedt praktijkgericht tech-<br />
nisch onderwijs in optima forma en doorlopende leerlijnen van VMBO<br />
tot en met MBO niveau 4. De Techniekcampus is een samenwerking<br />
van Tetrix Bedrijfsopleidingen, het ROC Kop van Noord-Holland,<br />
InstallatieWerk Noord-Holland en Scholen aan Zee.<br />
De NIOZ-haven op Texel is hard op weg om op het gebied van duurzame<br />
ontwikkelingen in het maritieme milieu een toonaangevende rol te spe-<br />
10 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e<br />
len. De haven wordt nu al gebruikt als internationaal test- en certificeringscentrum<br />
voor systemen om ballastwater van zeeschepen van schadelijke<br />
organismen en zeedieren te ontdoen. Daarnaast is het de uitvalsbasis van<br />
onderzoekingsvaartuigen, die onder meer worden ingezet voor milieuonderzoek<br />
op de Waddenzee, Noordzee en Atlantische Oceaan.
‘Kenniscentrum Wind op Zee start binnenkort in <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong><br />
met MBO- en HBO-onderwijs op het gebied van windenergie’<br />
marja Doe<strong>Den</strong>s, Directeur mcn<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 11
econoMie en WerK<br />
De haven is voor de regio NoordHolland Noord de belangrijk<br />
ste economische factor. Defensie, Koninklijke Marine en Marine <br />
bedrijf zijn met 10.000 personeelsleden de grootste werkgever. De<br />
offshoredienstverlening opereert met haven en luchthaven vanuit<br />
deze regio, wat 4.000 banen oplevert. Ook de visserij en het toerisme<br />
gebruiken de kwaliteiten van de haven. De regio versterkt<br />
deze positie door de infrastructuur te optimaliseren en in te zetten<br />
op kennis en opleiding.<br />
defensie<br />
De Nieuwe Haven is de thuisbasis van de Koninklijke Marine. Het<br />
grootste deel van dit gebied is na de Tweede Wereldoorlog speciaal<br />
voor de marine aangelegd. Op het Nieuwe Havencomplex worden<br />
alle Nederlandse marineschepen onderhouden en gereedgemaakt<br />
voor hun missies. Het Commando Zeestrijdkrachten heeft er zijn<br />
hoofd kwartier. Ook zijn er meerdere opleidings- en trainingscentra<br />
gevestigd, alsmede werkplaatsen van het Marinebedrijf en vele on-<br />
dersteunende organisatieonderdelen, variërend van munitiewerk-<br />
plaatsen tot opslagcentra. Daarnaast biedt het complex legerings- en<br />
ontspanningsmogelijk heden. Het merendeel van de ongeveer 10.000<br />
defensiemedewerkers in <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> werkt op dit complex. Dit maakt<br />
het tot een groot en veelzijdig bedrijventerrein. Hoewel de omvang<br />
van de vloot is afgenomen, is haar slagkracht onverminderd groot.<br />
Er zijn weliswaar minder schepen dan voorheen, maar de ruimte<br />
die zij nodig hebben is er niet minder op geworden. De schepen zelf<br />
zijn vaak groter dan vroeger en daarnaast is de complexiteit van de<br />
organisatie gegroeid. Verder speelt Maritiem Vliegkamp De Kooy van<br />
het Defensie Helikopter Commando een heel prominente rol. De toekomstige<br />
ontwikkelingen van de diverse Defensie-onderdelen in <strong>Den</strong><br />
<strong>Helder</strong> en de daarbij behorende ruimtebehoeften zijn op het moment<br />
van schrijven van deze kernboodschap niet precies aan te geven.<br />
Deze hangen mede af van reorganisaties die het gevolg zijn van de<br />
bezuinigingen bij Defensie.<br />
12 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e
‘Deze tweede kans om <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> te ontwikkelen<br />
als Nederlandse centrumhaven voor de offshore<br />
moet de stad zich niet laten ontglippen’<br />
commanDant ZeestrijDKrachten<br />
vice-aDmiraal matthieu BorsBoom<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 13
Vanwege de sterke concentratie van de Koninklijke Marine in <strong>Den</strong><br />
<strong>Helder</strong> is ook het grootste deel van de opleidingen daar gevestigd,<br />
waaronder de officiersopleiding van de Defensieacademie op het Koninklijk<br />
Instituut voor de Marine. Verder worden ook vakopleidingen<br />
op elk niveau gegeven. Daarnaast zijn steeds meer en intensievere<br />
samenwerkingsverbanden met ROC’s en andere civiele opleidingsinstellingen<br />
aangegaan. Deze trend zet zich waarschijnlijk nog door.<br />
winning Van fossiele energie<br />
De gas- en olievelden raken geleidelijk uitgeput. Afnemende volumes<br />
bij toeleveranciers noodzaken tot kostenreductie en concentratie<br />
van activiteiten. Dit leidt tot een verscherpte concurrentie tussen de<br />
havens rond de Noordzee. Nederland wint met deze regio de slag als<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> de moderne faciliteiten kan blijven bieden, in combinatie<br />
met de slimme logistieke concepten. Het poolconcept van <strong>Den</strong><br />
<strong>Helder</strong> heeft Shell acht jaar geleden doen besluiten haar activiteiten in<br />
Nederland niet naar Great Yarmouth over te brengen.<br />
offshore wind<br />
De groei van de huidige 1.470 MW in de Noordzee naar ongeveer 44.000<br />
MW in 2030 kan resulteren in 25.000 arbeidsplaatsen. Het potentiële<br />
effect op de Nederlandse werkgelegenheid ligt tussen de 15.000 en<br />
25.000 fte. Marktpartijen geloven sterk in de ontwikkeling van windenergie,<br />
maar realiseren zich dat dit zonder subsidie alleen concurrerend<br />
kan zijn bij een aanzienlijke reductie van de bouw- en onderhoudskosten.<br />
Zij zijn dus op zoek naar de best geoutilleerde en meest efficiënte<br />
havens rond de Noordzee: relatief kleinschalig met een hoog niveau<br />
van dienstverlening. Het poolconcept verschaft <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> een sterke<br />
positie. Er zijn veel overeenkomsten met offshore olie&gas. Nederland<br />
heeft hiermee een ijzersterke positie om een belangrijk aandeel van het<br />
investeringsvolume en de werkgelegenheid naar zich toe te trekken.<br />
kennis en innoVatie<br />
De winning van duurzame windenergie op zee vraagt veel onderzoek<br />
en toepassing van kennisverwerving. De Kennis en Innovatie<br />
14 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e<br />
Agenda (KIA) Wind op Zee is een investeringsprogramma van 140<br />
miljoen euro voor onderzoek, onderwijs en kennisvalorisatie. Bedrijven<br />
vestigen zich graag op plekken waar een dergelijke combinatie<br />
van kennis en operationele activiteiten te maken is. <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> onderscheidt<br />
zich door de aanwezigheid van meerdere toonaangevende<br />
kennisinstituten op maritiem gebied en voor duurzame energie. Met<br />
een slim uitgevoerd programma, goede kennis overdracht en speciale<br />
aandacht voor MBO/HBO-onderwijs zal het aantal nieuwe banen in<br />
deze sector met 7.000 tot 10.000 toenemen.<br />
opleiding<br />
Er is veel vraag naar goed opgeleid personeel in de offshoreactivi-<br />
teiten. Er is een groot tekort aan specifiek opgeleid personeel. De<br />
partners binnen Maritime Campus Netherlands (MCN) leveren over<br />
enkele jaren een uitstroom van enkele honderden studenten per<br />
jaar en bijna 100 fte werkgelegenheid. Daarnaast biedt DHTC de<br />
offshore(wind)sector een uniek scala aan veiligheidstrainingen.<br />
Visserij<br />
Het perspectief voor de visserij is moeilijk in te schatten. De sector<br />
wordt al geruime tijd blootgesteld aan veranderende wet- en regelgeving,<br />
die voor een groot deel het perspectief bepaalt. Toch zijn er verschillende<br />
mogelijkheden voor duurzame ontwikkelingen in de sector<br />
en het creëren van toegevoegde waarde door de opzet van markten<br />
voor verse vis.<br />
recreatie en toerisme<br />
De leisure economie is wereldwijd één van de grootste en sterkst<br />
groeiende sectoren. <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> heeft daar de laatste jaren op ingespeeld<br />
en ziet de werkgelegenheid in deze sector langzaam toenemen.<br />
Thans zijn 500 tot 700 mensen werkzaam in de toeristische<br />
sector. De herkenbare verbinding tussen historie en havenactiviteiten<br />
wordt verder uitgebouwd door de invulling van Willemsoord als<br />
omgeving voor hoogwaardig wonen en leisure. En een aanzienlijke<br />
toename van werkgelegenheid is te verwachten.
‘Het cluster lucht-/zeehaven biedt bijna<br />
14.000 hoogwaardige directe arbeidsplaatsen’<br />
BucK consultants international<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 15
naTuuronTWiKKeling<br />
De Kop van NoordHolland ligt op de overgang van Noordzee<br />
naar Waddenzee. De regio wil bijdragen aan het behoud en de<br />
versterking van de natuur in deze mariene ecosystemen. Door<br />
tegelijk de economische potentie van de Noordzee te benutten<br />
en de overweldigende natuurlijke dynamiek van de Waddenzee<br />
te koesteren, wil de regio haar positie verder versterken.<br />
De Waddenzee is op basis van de unieke natuurlijke kwaliteiten<br />
geplaatst op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Het gebied is wettelijk<br />
beschermd door de Natuurbeschermingswet met de status van<br />
Natura2000 gebied. De regio wil daarbij niet alleen de invloed op<br />
het natuursysteem compenseren met nieuwe natuur, maar ook de<br />
haven ontwikkeling daadwerkelijk inzetten voor het verbeteren van de<br />
natuurlijke kwaliteiten van de Waddenzee (No Net Loss).<br />
De taskforce Biodiversiteit, onder leiding van Hans Alders, heeft de<br />
haven uitbreiding van <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> opgevoerd als nationaal pilotproject<br />
voor economische ontwikkeling in natuurgebieden. De taskforce han-<br />
teert hiervoor de internationaal aanvaarde methodiek van het Business<br />
and Biodiversity Offsets Programme (BBOP). Havenuitbreiding vindt<br />
plaats in het minst kwetsbare deel van het ecosysteem. Voor de ontwikkeling<br />
van het ecosysteem wordt gedacht aan versterkte kweldervorming,<br />
de verbeterde ecologische samenhang over de kustlijn heen<br />
(de verbinding Noordzee - duinen - binnenduinrand - polder - kwelder<br />
- Waddenzee), en het vergroten van het overgangsmilieu tussen zoet en<br />
zout. Balgzandkanaal en Amstelmeer kunnen in het kader van integraal<br />
kustbeleid een belangrijk overgangsmilieu worden tussen zoet en zout.<br />
TNO, IMARES en NIOZ zijn onderzoeksinstituten gericht op het<br />
mariene ecosysteem, met de NIOZ haven op Texel als onderzoeksstation<br />
voor proefopstellingen voor mariene biotopen, aquacultuur en<br />
getijdenenergie. <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> profileert zich als kenniscentrum voor<br />
mariene en maritieme ecologie.<br />
16 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e
‘Landschap Noord-Holland denkt<br />
mee over havenuitbreiding en is van<br />
mening dat dit haalbaar kan zijn<br />
indien gelijktijdig voldoende nieuwe<br />
waddennatuur wordt ontwikkeld’<br />
jan KuiPer – lanDschaP noorD-hollanD<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 17
BereiKBaarheid<br />
en infrasTrucTuur<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> ontleent zijn kracht aan de ligging aan zee. Het is de<br />
poort naar de offshoreeconomie op de Noordzee en de verbinding<br />
voor bewoners en toeristen naar Texel. De Kop van Noord<br />
Holland beschikt over de belangrijkste modaliteiten voor transport:<br />
weg, water, spoor en lucht.<br />
Ondanks de perifere ligging is de bereikbaarheid over de weg vanuit<br />
de Randstad, het oosten en het noorden goed via de A7 en de<br />
N9. De verbetering van de N23 (Alkmaar-Lelystad-Zwolle) kan een<br />
extra impuls geven aan het vestigingsklimaat in de Kop van Noord-<br />
Holland.<br />
De verplaatsing van het Texelverkeer uit de binnenstad en de verdere<br />
uitbouw van het oostelijk havengebied met een nieuwe ontsluitingsweg<br />
verbeteren de doorstroming op de N250 en dragen bij aan een<br />
verbetering van de leefomgeving in de stad. De nieuwe brug over het<br />
kanaal wordt een beeldmerk voor <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong>.<br />
De binnenvaart bereikt <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> snel via het IJsselmeer en de<br />
Waddenzee. Het Noordhollandskanaal is een goed alternatief. Het<br />
Regionaal Havengebonden Bedrijventerrein (RHB) biedt binnen enkele<br />
jaren uitstekende mogelijkheden om goederenstromen via het<br />
water naar <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> te leiden.<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> heeft een spoorverbinding, die de inwoners van <strong>Den</strong> Hel-<br />
der een goede verbinding naar de Randstad biedt. Goederenvervoer<br />
over het spoor biedt kansen voor de toekomst, wellicht met een ontsluiting<br />
op het RHB.<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> Airport, de regionale luchthaven van Noord-Holland<br />
Noord, staat vooral ten dienste van de helikopterverbindingen naar de<br />
18 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e<br />
offshoreplatformen. Het luchtverkeer vormt een onmisbare schakel<br />
in de offshorelogistiek. Ook Defensie heeft belang bij de koppeling<br />
tussen de haven en de luchtvaart.<br />
De verkeersveiligheid in de haven, met name voor langzaam verkeer,<br />
wordt geoptimaliseerd.
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 19
sTadsharT-<br />
WilleMsoord-haven<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> gaat de band tussen stadshart en haven nieuw le<br />
ven inblazen. De ontwikkeling van het stadshart draagt bij aan<br />
de havenontwikkeling en andersom. Willemsoord is de schakel<br />
tussen beide.<br />
De eigenheid van de stad wordt herkenbaar door de verbinding met<br />
de haven. Op verschillende locaties worden hoogkwalitatieve woonmilieus<br />
gerealiseerd, zoals ’t Laar, Huisduinen en Julianadorp-Oost.<br />
Samen met moderne centrumfuncties en voorzieningen onderscheidt<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> zich als vestigingsmilieu voor nieuwe inwoners<br />
en als reisdoel voor toeristen. Daarmee wordt <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> aantrekkelijker<br />
voor vestigende bedrijven.<br />
Op Willemsoord liggen grote kansen om een aantrekkelijk en hoog-<br />
kwalitatief woonmilieu te realiseren. Nu al is het een aantrekkelijk<br />
gebied met culturele en toeristische topattracties, zoals het Marinemuseum,<br />
het Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers en een nautisch<br />
kwartier met museumhaven. Het is het decor voor maritieme<br />
manifestaties als Sail, Historisch Weekend, <strong>Helder</strong>se Botterrace en<br />
Visserijdagen, en ook voor muziekfestivals, beurzen en congressen.<br />
De realisatie van de regionale schouwburg in een cultuurhistorisch<br />
monument op Willemsoord zal de aantrekkelijkheid van het gebied<br />
om te verblijven verder vergroten.<br />
De historie, de sfeer en de activiteiten bieden een aantrekkelijke<br />
omgeving voor het realiseren van een maritiem woonmilieu met bijzondere<br />
woningen, in een monumentale setting, gelegen aan de passantenhaven.<br />
De woonfunctie op het noordelijk deel van Willemsoord<br />
is een geweldige kans en kan op basis van nadere afwegingen worden<br />
ontwikkeld, met behoud van de milieutechnische en ruimtelijke<br />
positie van de havenondernemers. Op het zuidelijk deel ligt de nadruk<br />
20 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e<br />
op tijdelijke woonvormen, toerisme en entertainment. Ook langs het<br />
water van het Marsdiep liggen mogelijkheden voor een hoogwaardig<br />
stedelijk milieu. Met name het uitzicht over zee vormt hier de unieke<br />
waarde. Na verplaatsing van de TESO-veerhaven komt hier ruimte vrij<br />
om een dergelijke hoogwaardige omgeving te realiseren.<br />
Uitgangspunt is dat de ontwikkeling van het stadshart bijdraagt aan<br />
de havenontwikkeling en andersom. Hoogwaardige woonmilieus<br />
en een goed functionerend centrum zijn onmisbaar voor een prettig<br />
woon- en ondernemersklimaat. Een aantrekkelijk en goed functionerend<br />
havengebied biedt mogelijkheden voor ontwikkelingen in het<br />
stadshart en op Willemsoord.
‘Het monumentale Willemsoordcomplex wordt<br />
het centrum voor kunst, cultuur, familievermaak,<br />
museale schepen, watersportactiviteiten en<br />
zakelijke dienstverlening’<br />
herman GroenheiDe, Directeur WillemsoorD Bv<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 21
aMBiTie en uiTdaging<br />
energie transformatie is ingeZet<br />
De offshore-industrie op de Noordzee is, met een investeringsvolu-<br />
me van tientallen miljarden, van internationaal belang. De offshoreeconomie<br />
ziet de fossiele winning geleidelijk uitgeput raken. De duurzame<br />
energie komt daar langzaam maar zeker voor in de plaats. De<br />
winning van fossiele energie verschuift naar moeilijk winbare velden<br />
en vraagt hoogwaardigere technieken en kleinere schaal. Het gaat<br />
erom de aardgasbaten voor de Nederlandse Staat zo lang mogelijk op<br />
niveau te houden.<br />
ambitie: 14% duurZame energie in 2020<br />
Europa ziet de Noordzee en de Baltische Zee als de gebieden waar<br />
een groot deel van de duurzame energie gewonnen gaat worden met<br />
windturbines. Nederland heeft zich verbonden aan de taakstelling<br />
om in 2020 ook 14 procent duurzame energie te produceren en<br />
richting 6.000 MW offshore wind te realiseren.<br />
duurZame ontwikkeling: people profit planet<br />
De transformatie naar meer duurzame energiewinning kan leiden<br />
tot een grote investeringsimpuls in Nederland, waarmee veel werkgelegenheid<br />
wordt gecreëerd. De zorg voor de natuurlijke omgeving<br />
is daarbij een belangrijke randvoorwaarde. De bescherming van biodiversiteit<br />
en de instandhouding en ontwikkeling van natuurwaarden<br />
vormen een belangrijke factor om rekening mee te houden.<br />
windenergie niet rendabel?<br />
Het bedrijfsleven moet de kosten voor ontwikkeling, bouw en onder-<br />
houd van de windturbineparken met 20 procent verlagen om tot een<br />
subsidie onafhankelijke winning te komen. De bedrijven zien dit als de<br />
uitdaging voor de toekomst. Het vraagt innovatieve oplossingen op<br />
het gebied van technologie, onder houds management, infrastructuur en<br />
logistiek. Daarbij geven zij de overheid in overweging om de subsidie<br />
op productie te verleggen naar subsidie op innovatie en ontwikkeling.<br />
22 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e<br />
‘Nederlandse havens werken samen<br />
om ambities Rijk te verwezenlijken’<br />
tineKe netelenBos<br />
benut de kracht Van de regio<br />
Het Rijk heeft aandacht voor perifere regio’s waar economie en werkgelegenheid<br />
onder druk staat. Daarbij worden de regio’s aangesproken<br />
om hun eigen kracht te gebruiken om dreigende krimp te keren.<br />
De Kop van Noord-Holland wendt haar eigen kracht aan voor behoud<br />
en creatie van werkgelegenheid door in te zetten op de vijf clusters:<br />
maritiem offshore, agribusiness, energy, leisure en health.
De noorDZee Zal voor<br />
lanGe tijD een Bron<br />
Zijn voor innovatie en<br />
WerKGeleGenheiD<br />
europese aMBiTie<br />
offshore Wind<br />
de noordZee en de baltische Zee moeten<br />
de duurZame batterij Van europa worden<br />
‘De windkracht op de Europese zeeën vormt een enorme, inheemse<br />
bron van schone, hernieuwbare energie. Fysisch gesproken volstaat<br />
windenergie om de gehele Europese energievraag te dekken. Meer<br />
dan 40 procent van alle nieuwe elektriciteitscapaciteit, in 2007 toegevoegd<br />
aan het Europese net, werd opgewekt door windenergie.<br />
Verwacht wordt dat het aandeel windenergie in 2025 kan oplopen tot<br />
40 procent. Wat een investering zal inhouden van 200 tot 300 miljard<br />
euro in de periode tot 2025. Installaties op zee zullen volgens de Europese<br />
Commissie steeds belangrijker worden.’ Aldus een mededeling<br />
van de Europese Commissie aan het Europese Parlement, gedaan in<br />
november 2008 en oktober 2009.<br />
De Europese Commissie denkt aan een alles omvattend onderzoeks-<br />
programma met offshore testlocaties om de technische en econo-<br />
mische prestaties van windturbines te verbeteren. De kosten van<br />
een dergelijk Europees programma worden geschat op 6 miljard euro<br />
voor de komende tien jaar. Het milieuvriendelijk ontmantelen en hergebruiken<br />
van olie- en gasproductie-installaties gaat in de toekomst<br />
ook veel specialistisch werk en onderzoek opleveren.<br />
‘Geschikte havenfaciliteiten zijn<br />
nodig om de winning van duurzame<br />
energie offshore te versnellen’<br />
euroPese commissie<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 23
egionale saMenhang<br />
De kansen voor de ontwikkeling tot 2025 hebben de volgende doelen:<br />
• Behouden en creëren van werkgelegenheid.<br />
• Continuïteit en groei potentieel bedrijfsleven.<br />
• Vergroten van de leefbaarheid door aanpassing<br />
van de infrastructuur.<br />
• Verbetering van woonklimaat en leefomgeving.<br />
De kansen voor de komende twintig jaar zijn op de kaart in beeld<br />
gebracht. Het betreft een groot gebied, van <strong>Den</strong> Oever tot Petten. De<br />
Waddenzee en het Balgzand zijn belangrijke waarden die bij de ontwikkelingen<br />
worden gerespecteerd en zelfs versterkt. De haven van<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> staat centraal. Hier bevinden zich belangrijke raakpunten<br />
tussen economie en omgevingskwaliteit. Het bewaken van de balans<br />
is de belangrijkste opgave bij de uitwerking van de ontwikkelingen.<br />
legenda<br />
Haven gerelateerde bedrijven<br />
Hoofdwegen<br />
Spoorweg<br />
Binnenvaart<br />
Bereikbaarheid over zee<br />
Ecologische relatie<br />
Relatie stad aan zee<br />
Zoet /zout overgang<br />
Kwelderontwikkeling<br />
Gebied Havenontwikkeling<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> Airport<br />
TESO-veerdienst<br />
24 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e<br />
noordzee<br />
Texel<br />
den helder<br />
zijpe<br />
n250<br />
n9<br />
n99<br />
anna paulowna<br />
schagen
waddenzee<br />
Wieringermeer<br />
Wieringen<br />
a7<br />
a7<br />
ijsselmeer<br />
Groot-Brittanië<br />
economische clusters regio<br />
Arbeidsmarkt<br />
& Onderwijs<br />
Innovatie<br />
Duurzaamheid<br />
Energie<br />
uitwisseling<br />
andere regio’s<br />
Windenergie<br />
op zee<br />
Texel Osmosegetijde<br />
Biomassa Groene<br />
Kernreactor<br />
Petten<br />
Huisvuilverbrandings<br />
centrale Alkmaar<br />
Windenergie<br />
op zee<br />
Anna Paulowna<br />
Agri<br />
Board<br />
Agribusiness<br />
Duurzame<br />
energie<br />
cluster<br />
Windenergie<br />
Wieringermeer<br />
Texel<br />
O�shore<br />
cluster<br />
s<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong><br />
Health<br />
Board<br />
Medisch<br />
stroom<br />
haven<br />
Energie<br />
uitwisseling<br />
Duurzame woonwijk<br />
Heerhugowaard<br />
<strong>Den</strong> Oever<br />
Maritime<br />
Board<br />
Maritiem & Offshore<br />
Windenergie<br />
IJsselmeerkust/<br />
Afsluitdijk<br />
Friesland, Groningen,<br />
Drenthe, Duitsland<br />
Scandinavië<br />
Windenergie<br />
IJsselmeerkust/<br />
Afsluitdijk<br />
Energy<br />
Board<br />
Duurzame energie<br />
Leisure<br />
Board<br />
Recreatie & Toerisme<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 25
26 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e<br />
Kansen deelgeBied zuid<br />
Deelgebied Zuid ligt rond het knoopppunt van de provinciale wegen<br />
N99 naar de Afsluitdijk en de N9 naar Alkmaar. Dit deelgebied bestaat<br />
uit:<br />
• Bedrijventerrein Heldair (1)<br />
• Bedrijventerrein Kooypunt (2)<br />
• Regionaal Havengebonden Bedrijventerrein (3)<br />
• Bedrijventerrein Oostoever (4)<br />
Bedrijventerrein Heldair biedt aan de zuidkant vestigingsmogelijkheden<br />
voor luchthavengebonden bedrijven.<br />
Op Bedrijventerrein Kooypunt is met de geplande uitbreiding nog<br />
9 hectare beschikbaar voor de aanhoudende vestigingsvraag vanuit<br />
toeleveranciers in de olie- en gasindustrie.<br />
Het Regionaal Havengebonden Bedrijventerrein (RHB), dat al op korte<br />
termijn wordt aangelegd, is met name bedoeld voor de vestiging van<br />
watergebonden bedrijven uit de sectoren olie&gas en offshore wind,<br />
alsmede voor de overslag van grondstoffen.<br />
Bedrijventerrein Oostoever, gesitueerd tussen het Noordhollands-<br />
kanaal en het Balgzandkanaal, biedt kansen voor een testlocatie voor<br />
de winning van energie uit biomassa. Het terrein wordt aan de noorden<br />
zuidkant omgeven door een natuurzone.<br />
In het deelgebied Zuid kan uit één hand de ontwikkeling, de uitgifte<br />
en het parkmanagement worden georganiseerd. Op die manier vindt<br />
invulling plaats vanuit een optimale benutting van de verschillende<br />
gebiedskwaliteiten en zonder het risico van onderlinge prijsconcurrentie.<br />
Het parkmanagement zorgt voor dienstverlening en kwaliteitsbehoud<br />
vanuit een samenhangend beheer.<br />
2<br />
1<br />
4B<br />
4A<br />
4C<br />
4<br />
3
1<br />
heldair (1)<br />
2 3 4<br />
Heldair is een bedrijventerrein met een militaire en civiele luchthaven.<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> Airport, de civiele luchthaven, wordt intensief gebruikt<br />
door de offshore-industrie en levert direct 500 arbeidsplaatsen. In<br />
2010 hebben hier ongeveer 25.000 vliegbewegingen plaatsgevonden<br />
en zijn 130.000 passagiers de balies gepasseerd. Het overgrote deel<br />
betreft helikoptervluchten voor het transport van materieel en personeel<br />
van en naar productieplatformen in het zuidelijke deel van de<br />
Noordzee. Het terrein biedt vestigingsmogelijkheden voor bedrijven<br />
met luchthavengebonden activiteiten met beperkt risico.<br />
kooypunt (2)<br />
Bedrijventerrein Kooypunt wordt in fasen ontwikkeld. Voor fase 2 zijn<br />
nog enkele hectaren uit te geven. Aan de zuidkant van het terrein is<br />
de grond voor fase 3 door de gemeente <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> aangekocht. Voor<br />
de ontwikkeling hiervan wordt een stedenbouwkundig plan gemaakt.<br />
Hier kunnen nieuwe bedrijven in de categorie 1 t/m 4.2 terecht. Het<br />
gaat hier om flexibele kavelgroottes, wat met name mogelijkheden<br />
biedt voor toeleveranciers in de olie- en gasindustrie. Uitgeefbaar<br />
wordt 22 hectare. Fase 4 biedt kansen voor een verdere uitbreiding<br />
van het terrein in zuidelijke richting tot aan de spoorlijn.<br />
regionaal haVengebonden bedrijVenterrein (3)<br />
Het Regionaal Havengebonden Bedrijventerrein (RHB) verrijst langs<br />
het Noordhollandskanaal, tegenover Bedrijventerrein Kooypunt. Van<br />
de totale oppervlakte is ruim 50 hectare uitgeefbaar. Het terrein met<br />
haven wordt ontwikkeld door het op te richten regionaal havenbedrijf<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> in samenwerking met partners. Vestigingskansen worden<br />
geboden voor watergebonden bedrijven die actief zijn in de olie- en<br />
gasindustrie, de windenergiesector en voor overslag van grondstoffen.<br />
Met name biedt het terrein mogelijkheden voor toeleveranciers<br />
voor en aanvullend aan de activiteiten in de zeehaven. Het betreft<br />
bedrijven in de categorie 1, 2 en 3 en met uitzondering in de categorie<br />
4. De uitgifte vindt plaats in 2012.<br />
oostoeVer (4)<br />
Bedrijventerrein Oostoever wordt voor een flink deel ingenomen<br />
door het gasbehandelingsstation van de NAM (4A). Bij dit station is<br />
nog vestigingsruimte voorhanden voor een testlocatie ten behoeve<br />
van de winning van energie uit biomassa. Het hierbij vrijkomende<br />
gas kan worden gemengd met het aardgas van het naastgelegen<br />
behandelingsstation. Het noordelijke deel van het terrein, tussen het<br />
Noordhollandskanaal en de Waddenzee, biedt in het kader van natuurontwikkeling<br />
ruimte voor het inrichten van een natuurzone (4B). Hier<br />
bevindt zich een uitkijkpunt, met uitzicht op de Waddenzee (4C).<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 27
28 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e<br />
Kansen deelgeBied WesT<br />
Deelgebied West bestaat uit Het Nieuwe Diep, Het Nieuwe Werk,<br />
Bedrijventerrein Westoever en Harssens. De ontwikkelingen in dit<br />
deelgebied vinden op korte termijn plaats. Het resultaat is een optimalisering<br />
van de kade en de voorzieningen voor offshore- en visserijschepen<br />
en een verbetering van de bereikbaarheid en de veiligheid<br />
in de haven.<br />
De bedrijven in de offshoredienstverlening hebben behoefte aan<br />
meer kaderuimte. Voor de middellange termijn wordt daarom naar<br />
ruimte gezocht in de bestaande zeehaven. Harssens heeft de potentie<br />
om invulling te geven aan een deel van de trends, zoals ruimte<br />
voor de sectoren olie&gas en offshore wind, en de intensivering van<br />
de maritieme kennis- en opleidingscluster. Op Harssens zien we op<br />
de lange termijn (van oost naar west) de ruimtelijke overgang van industrie,<br />
met olie& gas, wind en biomassa, via mariene en maritieme<br />
kennis en opleidingen naar het bruisende Willemsoord en de stedelijke<br />
omgeving. De huidige locatie van de TESO-veerhaven is hierin<br />
het schakelpunt.<br />
Bedrijventerrein Westoever, waar ook twee grote walbases van olie-<br />
maatschappijen zijn gevestigd, biedt aan de noordkant vrije ruimte<br />
2B<br />
voor transformatie naar een andere functie. 2A<br />
3<br />
3A<br />
3A<br />
3B<br />
1<br />
3C<br />
2<br />
4
1<br />
het nieuwe diep (1)<br />
2 3 4<br />
In dit gebied (1) staat de renovatie en verbreding van de Visserijkade op<br />
stapel. Deze nieuwe kade krijgt een rechte aansluiting op de reeds verbeterde<br />
Nieuwediepkade. Er ontstaat meer ruimte voor laden en lossen<br />
van grote offshoreschepen. Dit project start begin 2012 en wordt voor<br />
de zomer van 2013 afgerond. De visserij wordt blijvend gefaciliteerd in<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong>.<br />
het nieuwe werk (2)<br />
(2) Om de offshore- en visserijsector goed te kunnen accommoderen,<br />
worden achter de Moormanbrug de kades 43 t/m 46 gerenoveerd. Het<br />
plan is om dit werk in 2013 tot en met 2015 uit te voeren. Door de<br />
sportvisserij te verplaatsen van de buitenhaven naar de binnenhaven,<br />
ontstaat langs Het Nieuwe Diep extra ruimte voor het afmeren van kleinere<br />
offshoreschepen. In 2011 start de gemeente met het realiseren<br />
van afmeerplaatsen voor sportvissersvaartuigen ter hoogte van Acta<br />
Marine en Teerenstra (2A). Tevens wordt een nieuwe parkeerplaats<br />
voor sportvissers aangelegd (2B). Hierna wordt op Het Nieuwe Werk<br />
een parkeerverbod ingesteld. Dit vergroot de bereikbaarheid van en de<br />
veiligheid in de haven.<br />
westoeVer (3)<br />
Bedrijventerrein Westoever (3) wordt gedomineerd door de walbases<br />
van GDF SUEZ E&P Nederland, Total E&P Nederland (3A) en enkele<br />
overslagbedrijven. Bijzonder is dat eerstgenoemde basis de afgelopen<br />
jaren is uitgegroeid tot een logistieke hub voor het materieel dat via<br />
de vloot van de SNS Pool wordt verscheept naar platformen offshore.<br />
Hiervoor pendelen dagelijks 100 tot 120 vrachtwagens tussen deze hub<br />
en de Paleiskade. Herstructurering van de vrije ruimte aan de noordkant,<br />
waar voorheen de Mijnendienst van de Koninklijke Marine was<br />
gevestigd (3B), is wenselijk. Kansrijk is ook een zichtbare koppeling van<br />
Fort Westoever aan de rest van de Stelling van <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> (3C). Voor<br />
het totale gebied wordt in het kader van het nieuwe bestemmingsplan<br />
Westoever een visie opgesteld.<br />
harssens (4)<br />
(4) De architectuur van de nieuwbouw van IMARES zou dit onderzoeks-<br />
instituut neer moeten zetten als icoon. Fantastisch gelegen op het noor-<br />
delijkste puntje van Harssens, direct aan de Noordzee en de Waddenzee.<br />
IMARES richt zich internationaal op strategisch en toegepast marien eco-<br />
logisch onderzoek. De maatschappelijke thema’s van het instituut zijn: eco-<br />
nomische opbrengst, natuurbescherming, economisch ruimtegebruik en<br />
de waterkwaliteit van de zee. De vestiging op deze locatie geeft IMARES<br />
een uitstekende uitgangspositie voor deelname in nationale- en EU-kennisinvesteringsprogramma’s<br />
betreffende de waddenregio. Met dit icoon profileert<br />
IMARES zich in de maritieme economie van <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> en versterkt<br />
het de regio in haar centrumpositie voor kennisontwikkeling op het gebied<br />
van maritieme economie. Op Harssens staat de Defensievaarschool. Hieraan<br />
wil Defensie een zeemanschapstrainer toevoegen voor simulatie van<br />
de bevoorrading van schepen op zee. Dit biedt kansen voor een verbreding<br />
van de opleiding naar de offshoredienstverlening. Ook DHTC is met<br />
een goed geoutilleerd trainingsplatform gebruiker van Harssens. Voor de<br />
ontwikkeling van de havenactiviteiten is het van groot belang om reeds op<br />
korte termijn ruimte te bieden voor de markttrends. Door het inpolderen<br />
van een stukje van de bestaande haven ontstaat 3,2 hectare extra ruimte<br />
en 360 meter kadelengte. Daarmee kan <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> op korte termijn tegemoet<br />
komen aan de vraag van het bedrijfsleven, en daarmee de bedrijven<br />
voor de toekomst aan zich binden. Zodra de businesscase geoptimaliseerd<br />
is en voorzien is in een alternatief voor de schepen van Defensie wordt een<br />
definitief ontwerp opgesteld. Realisatie volgt in 2015.<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 29
30 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e<br />
Kansen deelgeBied oosT<br />
De haven van <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> ontbeert voldoende kaderuimte aan open<br />
zeewater. De ontwikkeling van Harssens (deelgebied West) is een<br />
eerste stap in de door de markt geuite totale behoefte van circa 45-70<br />
hectare netto-terrein en meer kadelengte.<br />
Enorme winst is te behalen bij een noordoostelijke zeewaartse uitbrei-<br />
ding in de Waddenzee. Hiervoor is met partners van diverse pluimage<br />
een ontwerpschets uitgewerkt welke nautisch bruikbaar en economisch<br />
interessant is en bovenal plussen oplevert voor de natuur.<br />
De ontwikkelingen op korte termijn faciliteren het huidige bedrijfs-<br />
leven in de haven. Dat zorgt voor binding aan <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> op de mid-<br />
dellange termijn. Op de lange termijn biedt de zeewaartse uitbreiding<br />
ruimte voor expansie van die activiteiten. De regio vult hiermee haar<br />
doelstelling in voor het behouden en creëren van werkgelegenheid.<br />
De zeewaarste uitbreiding gaat hand in hand met natuurontwikkeling:<br />
economie en ecologie zijn in balans. De economische ontwikkeling<br />
biedt investeringsmogelijkheden om de natuurdoelstelling in de regio<br />
waar te maken. Uiteraard is de verplaatsing van de TESO-veerhaven<br />
onderdeel van de havenontwikkeling. <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> bereikt daarmee de<br />
doelstelling van het vergroten van de leefbaarheid door aanpassing<br />
van de infrastructuur.<br />
De planfase van het project kan begin 2012 van start gaan. Voorwaarde<br />
is, dat het (inter)nationale bedrijfsleven zich bindt aan deze<br />
ontwikkeling en overheden en natuurorganisaties de (natuur)ontwikkeling<br />
omarmen. Een complexe uitdaging voor de verkenningsfase<br />
is een haalbare en realistische businesscase, aangevuld met<br />
een maatschappelijke kosten- en batenanalyse. Dat is een cruciaal<br />
gegeven om het gesprek met hogere overheden en partners aan<br />
te gaan. De regio zoekt voor het project een sterke partner om<br />
deze ontwikkeling over te nemen, zoals ook door de commissie<br />
Deetman-Mans geadviseerd is.
De uitbreiding in de Waddenzee kent, gelet op wet- en regelgeving,<br />
natuurwaarden, complexiteit en investering een lange doorlooptijd<br />
(>10 jaar). De Koninklijke Marine en andere Defensie-onderdelen vervullen<br />
al decennia lang een prominente rol in <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong>, iets waar<br />
de stad trots op is. De gemeente <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong>, de regio en Defensie<br />
onderkennen dan ook het gezamenlijk belang voor het behouden en<br />
vergroten van de werkgelegenheid in de regio. In dat kader kunnen<br />
verkenningen plaatsvinden naar het meervoudig ruimtegebruik van<br />
defensieterreinen, het optimaliseren van het ruimtegebruik, het delen<br />
van faciliteiten en het samenwerken en verweven van militaire en<br />
civiele bedrijven en opleidingen.<br />
‘De regering wordt verzocht alles te doen wat nodig is om<br />
de verplaatsing van de aanlegplaats van de TESO mogelijk te maken’<br />
motie tWeeDe Kamer, aanGenomen oP 7 DecemBer 2010<br />
Het vanuit een morfologische noodzaak aan te leggen westelijk<br />
havenhoofd, de huidige aanlanding van de TESO en de bijbehorende<br />
opstelstroken bieden binnen de transitie ruimte voor diversiteit. Gedacht<br />
wordt bijvoorbeeld aan hoogwaardige bebouwing, leisure, hotels,<br />
(strand)recreatie en/of woningbouw. Incidentele hoogbouw op<br />
deze locatie is binnen de PKB Waddenzee mogelijk gemaakt. Hoogbouw<br />
en verblijfsrecreatie met uitzicht over het Marsdiep geven een<br />
geweldige impuls voor de bestaande omgevingskwaliteit. Het woonmilieu<br />
op Willemsoord richt zich aanvullend op de culturele en historische<br />
maritieme omgeving.<br />
K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e 31
colofon<br />
‘Kansen verzilveren aan zee’ is een uitgave van de gemeente<br />
<strong>Den</strong> <strong>Helder</strong> in samenwerking met regionale partners.<br />
gemeente den helder<br />
Programmabureau Gebiedsontwikkeling Haven<br />
Programmamanager Michel Bakelaar<br />
t 0223-678188 of 06-10968436<br />
e m.bakelaar@denhelder.nl<br />
Programma-assistent Hanneke van der Werff<br />
t 0223-678189 of 06-21818485<br />
e gebiedsontwikkelinghaven@denhelder.nl<br />
Drs. F. Bijlweg 20 Stadhuis<br />
Postbus 36<br />
1780 AA <strong>Den</strong> <strong>Helder</strong><br />
www.denhelder.nl - Havenontwikkeling<br />
Productie: PAS Publicaties<br />
Fotografie: Flying Focus, PAS Publicaties, Ad Biersteker,<br />
Waddenvereniging, Koninklijke Marine<br />
Grafische vormgeving: Eureka grafische vormgeving<br />
Druk: Haarmans-offset<br />
32 K a n s e n v e r z i lv e r e n a a n z e e
geadopteerd door: